OUTREACH (ONTHAAL)HULPVERLENING OP STRAAT
Nieuw Team Sinds 2014 biedt het team van 11 medewerkers en 1
coördinator (9,8 vte) onthaalhulpverlening op straat Outreach probeert vanuit een regelmatige aanwezigheid (presentie) en contacten met dak- en thuislozen mensen terug te doen aanhaken bij de hulpverlening en/of in de samenleving. Door pro-actieve detectie van problemen en noden bieden we gerichte hulp- en dienstverlening. Opstart van trajecten vanop straat en begeleiding in de leefomgeving van mensen, al dan niet uitmondend in intensieve (woon) begeleiding. Sinds september 2014 toevoeging van een psychiatrisch verpleegkundige owv veel daklozen met EPA.
Wat? Eerstelijnshulp aan kwetsbare personen die vaak op
-
straat leven en kampen met psychische en/of verslavingsproblemen Contact maken met cliënten kan op verschillende wijzen: Ze melden zichzelf (of via een derde) aan met hulpvraag (aan deur/telefonisch) Aanmelding via hulpverlening Aanmeldingen via stedelijke dienst (melding) Er wordt contact gemaakt tijdens presentie Contact via spuitenruil (aan de deur)
Wie? mensen in precaire levensomstandigheden die op straat
leven of deze frequenteren mensen met psychische en/of verslavingsproblemen die dakloos zijn of het risico lopen dakloos te worden mensen met of zonder verblijfspapieren mogelijk met medische problemen of die ernstig ziek zijn uitermate kwetsbaar of gekwetst mensen die omwille van hun gedrag op straat voor overlast zorgen en waarbij een welzijnsgerichte benadering relevant en wenselijk is
Hoe? alle werkdagen tussen 9u00 en 17u00 met permanentiesysteem Tijdens en buiten deze kantooruren bieden we
onthaalhulpverlening op straat aan Presentiewerk in de stad. We begeven ons in de leefwereld van onze cliënten, met respect voor de waarden en normen die bij hen gelden en met oog op herankering Meldingen: worden verzameld, doorgegeven en besproken met de dienst persoonsgerichte aanpak (PGA) van Samen leven Cliënten zelf: aan de deur, op straat, via een (hulpverlenende) dienst Zoveel mogelijk op vraag en op tempo van cliënten
Presentie Regelmatige zichtbare aanwezigheid in de (semi-)
openbare ruimte Op initiatief van begeleider, vanuit ontvangen melding Ochtendrondes, in kader van winterwerking ochtend- en avondrondes Registratie van aantallen, locaties en acties Cijfers 2015 (eerste kwartaal onvolledig): 151 rondes, 1.313 bereikte personen (let wel: geen unieke personen) 117 bezochte locaties
Spuitenruil Deel doelgroep = injecterende gebruikers Voorkomen van gezondheidsproblemen bij
gebruikers en prikongevallen. Kadert binnen de gezondheidspreventie, materiaal wordt aangeleverd door spuitenruilproject Free Clinic Verdeelde spuiten: 19.554, aantal contacten: 1.105 1629 spuiten gemiddeld per maand, 92 contacten
Begeleidingen Aanvraag die besproken moet worden: ‘in
overweging/ter bespreking Actief/lopende begeleiding Laagdrempelige woonbegeleiding Aantal dossiers: 705/personen in begeleiding: 351 Laagdrempelige woonbegeleidingen: 45 Directe toegang tot bedden via VC Plataan: 15 Levensdomeinen: Huisvesting/onderdak (26,6%; financieel/adm. (samen 29,2%); psycho-sociaal welzijn: psychische gezondheid, middelengebruik en relationele kwesties (18,4%); juridisch/justitieel (6,6%); dagbesteding/werk/opleiding (ruim 4%)
Cliëntenprofiel Mannen: 77%; vrouwen: 33% Gemiddelde leeftijd: 41 jaar (-20 j.: 5; + 65j.: 2)
Inkomen: invaliditeit (23%); geen (22%); leefloon
(21%); werkloosheid (10%); ziekte (3%); loon (3%); pensioen (2%); TAG (2%); onbekend (14%)
Clientenprofiel (vervolg) Leefsituatie: eigen woonst (36%); op straat (24%);
inwonend (16%); nachtopvang (10%); residentiële opvang (8%); gevangenis (3%), kraakpand (2%: 7); psychiatrie (2%); ontwenning (1%) Middelengebruik (opgegeven door cliënt): - alcohol: 30% - Methadon/subexone: 16% - Heroïne: 15% - Cocaïne: 11% - Amfetamines: 10% - Hasj/marihuana: 10% - Kalmeermiddelen: 6%
Het beleid De stad financiert projecten bij externe partners om haar doelstellingen te realiseren (convenanten): Outreachteam CAW Antwerpen (presentie/interventie): Outreach binnenstad Verblijfscentrum Plataan Straathoekwerk CAW Antwerpen (presentie) Operationele doelstelling: mensen in problematische leefsituaties worden via mobiele hulp- en dienstverlening bereikt en geholpen. Uit: Bestuursakkoord stad Antwerpen en meerjarenplanning 2014-2019
Persoonsgerichte aanpak (PGA) dak- en thuislozen Definitie: Coördineren van diverse interventies ten
aanzien van de doelgroep dak- en thuislozen met meervoudige complexe problematiek. Welke interventies? Hulpverlenende interventies ‘Eropaf’! Casemanagement Bestuurlijke interventies (GAS, straatverbod, bestuurlijke aanhouding). Principes: aanpak op maat en ‘repressie als ultieme remedie’.
Methodische Inspiratie Methoden en technieken die kunnen ingezet
-
-
worden door Outreachers: Presentiebenadering Empowerment Gedragsverandering en motivatietechnieken Netwerkbenadering Housing First Samenwerking met andere professionele partners: gedeelde zorg, overlegtafels,…
Opsporen van potentiële cliënten
Geografische locaties
Vindplaatsen: plaatsen waar de
doelgroep mogelijk te lokaliseren is Outreach vereist een constante alertheid op nieuwe doelgroepen en nieuwe vindplaatsen.
Locaties/vindplaatsen Omgeving station: parkings, Astrid -1,
Pelikaanstraat/Kievit, stationshal, Keyserlei,… Groenplaats en omgeving: Conscienseplein, Muntplein, Tunnelplaats, kaaien, Oudaan Omgeving De Coninckplein/St. Jansplein Stadspark en andere ‘verdoken’ plaatsen: Park Spoor Noord, omgeving slachthuislaan, station Berchem,… Inloopcentra, kraakpanden, nachtopvang, winterwerking,…
Samenwerking De belangrijkste partners mbt samenwerking: - De Plataan - inloopcentra: Vaart, Steenhouwer, Vlot,… - nachtopvang Biekorf/winterwerking - drughulpverlening ambulant en residentieel - GGZ en psychiatrie - OCMW - CAW: SHW, zorgteam, alg. onthaal, schuldbem.,
woonbegeleiding, JWA, PSC, JAC+,… - justitie, politie, huisartsen, apothekers, advocaten, buurtregisseurs, casemanagers, huisbazen,….
Overleg/samenwerking COZA Straatoverleg
Overleg Biekorf/Vaart/Outreach Samenleven PGA (cliëntenoverleg) Netwerkplatform functie 2a en 2b De Plataan Ad hoc cliëntenoverleg met VC’s, residentiële
psychiatrie, SVK’s, huisvestingsmaatschappijen, casemanagers stad,…
Bevindingen, knelpunten, signalen
Betaalbare en duurzame huisvesting Toegang tot sociaal huurappartement/SVK Schakel naar zorg bij wonen Aangepaste activiteiten/ontmoeting/werk Toegankelijke nacht- en crisisopvang Installatie ketenaanpak (zie suggesties) Housing First: directe toegang tot duurzame woongelegenheid/diverse woonvormen voor kwetsbare groepen: aangepaste huurappartementen, solidair wonen, direct toegankelijke VC’s (ook vr vrouwen), skaeve huyse/containerwonen, kleinschalige drug- of zorghostels
Aandachtspunten voor Outreach bij ketenaanpak
- bewaking van vertrouwensrelatie met cliënt goed
nadenken wie wanneer rond de tafel wordt gevraagd en hoe informatie wordt uitgewisseld. gedeelde zorg = gedeelde verantwoordelijkheid.
- respect voor elkaars finaliteiten. - probleem van aanhaking bij reguliere hv/diensten
- nood aan diversiteit in alternatieve woonvormen
vermaatschappelijking van de zorg leidt ertoe dat steeds meer mensen met psychiatrische problemen terecht komen in onze maatschappij: dit verplicht ons ertoe verantwoordelijkheid op te nemen en alternatieven te voorzien
- trajecten van doelgroep ketenaanpak verlopen niet
rechtlijnig herval/terugval/recidive moet meegerekend worden in het te lopen proces.
Doelgroepanalyse: telling maart 2015 Deze werkingen uit het CAW hebben meegewerkt aan deze doelgroepanalyse: De Biekorf, Inloopcentrum De Vaart, Inloopcentrum De Steenhouwer, Outreach, Het Alternatief, Topcoaches, Taalfabet, Straathoekwerkers actief in wijkteams De Passant, De Plataan, De Linde, Sint Andries Het Begeleidingshuis, Ohana, Dispatching Victor 4, winteropvang voor daklozen met verblijfsrecht in België, Victor gezinsopvang Cijfers in volgende tabellen betreffen de cliënten van Outreach die een lopende begeleiding of een woonbegeleiding hebben via Outreach: ongeveer 170 cliënten (geteld: maart 2015).
Resultaat telling (405 getelde cliënten) Inschatting van de problemen op de verschillende levensdomeinen Levensdomeinen wonen
Totaal 142
Percentage 83%
budget/financiën/administrat 156 ie Verslaving 125
91%
familie/netwerk/eenzaamheid 127
74%
justitie
69
40%
psychiatrie
84
49%
hygiëne
44
25%
huishouden/ADL
80
46%
medisch
87
51%
mentale beperking
36
21%
73%
Voorgestelde woon- en begeleidingsvorm Type huisvesting
Totaal
Percentage
HUISVESTING ZONDER MEER
13
7,3%
APPARTEMENT MET BEGELEIDING EN/OF ZORG
64
35,9%
GEMEUBELDE KAMER/STUDIO
8
4,5%
SOLIDAIR WONEN (ZELFORGANISATIE)
9
5%
GROEPSWONEN
16
9%
‘SKAEVE HUYSE’ OF CONTAINERWONEN
14
7,8%
ZORGHUIS
11
6,3%
(DRUG)HOSTEL
26
14,7%
BEGELEID WONEN (MENTAAL GEHANDICAPTEN)
5
2,8%
BESCHERM WONEN (MENTAAL GEHANDICAPTEN)
4
2,2%
BESCHUT WONEN (PSYCHIATRIE)
8
4,5%
Totaal
178
100%
Vragen?
Aandachtspunten bij contactlegging - je toont respect voor privacy en keuzes van
persoon. - je vraagt of je er even bij mag komen. Zoniet vraag je of je een andere keer mag terugkomen. - dat je iemand benadert is niet bedreigend, wel de manier waarop kan bedreigend zijn. - je schenkt aandacht aan kleine dingen, je stelt iemand op z’n gemak - je biedt praktische hulp.
OUTREACH: ONZE VISIE Het werkterrein van Outreach omvat de straten en pleinen van onze havenstad
Antwerpen. We zoeken mensen op vanuit de insteek van presentie, we zijn zichtbare en aanspreekbare straathulpverleners. We trekken de stad in en zoeken contact met mensen die in precaire leefomstandigheden vertoeven, vaak geen huisvesting of opvang hebben, met psychische en/of verslavingsproblemen kampen en/of in een slechte medische toestand verkeren, al dan niet met geldige verblijfspapieren. Met wie we contact leggen wordt bepaald door onszelf, door teamafspraken, owv afspraken met cliënten of op basis van signalen en meldingen. Door de complexiteit van de problemen en de hoge eisen vanuit de hedendaagse samenleving kunnen deze mensen vaak nergens nog aansluiting vinden. We trachten verbinding te maken tussen onze welzijnsopdracht, die vertrekt vanuit de noden van deze mensen, en de vragen en verzuchtingen vanuit organisaties, de samenleving en overheden. Outreach situeert zich binnen het kader van een stedelijke opdracht, maar tegelijkertijd zijn we vertegenwoordigers van het CAW. We hebben m.a.w. in eerste instantie een welzijnsopdracht maar geloven ook dat die insteek een positieve invloed heeft op het samenleven in de stad.
ONZE VISIE: VERVOLG We doen beroep op onze eigen deskundigheid, een brede rechtenkennis,
kennis van de sociale kaart, onthaalmethodieken en basiskennis over verslaving en psychiatrische ziektebeelden. Outreachend werken is een aparte methodiek, die bestaat uit presentie en actieve betrokkenheid op de straten en pleinen. We zijn allround hulpverleners, die naast de cliënt staan, met een pragmatische kijk, geduldige aanpak en soms een bemiddelende rol. Op termijn beogen we een betere levenssituatie van deze kansarme en kwetsbare doelgroep. We werken samen met deskundige (begeleidings-) diensten en zijn contactpersonen voor directe hulp of creatieve oplossingen. Samen met andere laagdrempelige (onthaal) diensten hebben we toegang tot opvang- en verblijfplaatsen en bij uitbreiding tot aangepaste huisvesting. We werken nauw samen met het straathoekwerk in kader van het opvangen en doorsturen van signalen naar de bevoegde instanties. We vertrekken vanuit de overtuiging dat een stad ook plaats moet bieden aan mensen die er anders dan ‘gemiddeld’ uitzien. We blijven alert voor nuances binnen iedere perceptie en zoeken betekenis achter gehanteerde begrippen als ‘overlast’, ‘bemoeizorg’, ‘veiligheid’,…
ONZE VISIE: VERVOLG Concreet succes wordt behaald bij een verhoging van de
levenskwaliteit van de doelgroep. . Dit 'wordt bepaald door fysieke, psychische en sociale factoren, zoals door persoonlijke kenmerken, de kwaliteit van relaties, geestelijk evenwicht, de vervulling van levensdoelen, de mate van aanpassing aan de ontstane situatie in geval van ziekte, beperking of ouderdom, en maatschappelijke participatie'. Om dit te kunnen bereiken, is een integrale aanpak nodig en moet er meestal opnieuw een sociaal netwerk uitgebouwd worden rondom de cliënt. We zoeken partners waarmee we rond de tafel kunnen zitten om, in aanwezigheid van de cliënt, actieplannen te kunnen opmaken. We bepalen een gezamenlijke doelstelling die een verbetering van de situatie van de cliënt beoogt.
