Het Optimistische Kind Ouderraad De Werveling Ben Tiggelaar
1. De postbode belt aan. Hij wil je een brief overhandigen, maar wil eerst je paspoort zien. Wat denk je? a) Ik krijg waarschijnlijk een dwangbevel. b) Ik haal mijn paspoort. We zullen wel zien. c) Wat leuk! Ik krijg een pakje!
2. Je voelt een onbestemde pijn in je maag. Wat doe jij? a) Ik bel direct 112. Dit is het begin van het einde. b) Ik zie het even aan. Waarschijnlijk was die kip niet goed doorbakken. c) Niets. Dit gaat vanzelf over.
3. Na regen komt... a) Nog veel meer regen b) Wie zal het zeggen in Nederland? c) Zonneschijn!
Het Optimistische Kind Even voorstellen...
Paspoort Martin E.P. Seligman • Geboren in Albany (NY) in 1942 • Psycholoog en schrijver • Onderzoek naar aangeleerde hulpeloosheid en depressie • Wegbereider van Positive Psychology • 20 boeken en 200 artikelen • No 13 in ranglijst meest geciteerde psychologen in 20e eeuw • Hoogleraar University of Pennsylvania • Voorzitter van American Psychological Association (APA) in 1996 • Schrijver van een reeks bestsellers: What You Can Change and What You Can't; Authentic Happiness; The Optimistic Child...
Het Optimistische Kind Wat ís optimisme of pessimisme eigenlijk?
Bewust, gepland gedrag
5% 95% Onbewust, automatisch gedrag
Automatismen 1. Aangeboren gedrag 2. Ervaringsleren (emotionele ervaringen) 3. Sociaal leren (imitatie van ouders, leraren, vrienden etc) 4. Cognitief leren (redeneren, zelfreflectie)
BELIEFS Automatische gedachten, overtuigingen, verklaringen
A
B
C
HOE LANG gaat dit duren? HOE GROOT is de invloed hiervan? WAT OF WIE is de oorzaak?
A
B
C
OPTIMISME Tegenslag is tijdelijk... ... hoort bij bepaalde omstandigheden... ... kan ik overwinnen door mijn eigen inzet en vaardigheden (Permanence, Pervasiveness, Personalization)
PESSIMISME Tegenslag is er altijd... ... bij alles wat ik doe... ... het komt door mij en ik kan er niets aan doen (Permanence, Pervasiveness, Personalization)
Wegwezen jij, jij hoort niet bij onze club!
A
Soms... is die Mark wel een heel vervelend joch... Ik ga kijken of Isa wil spelen...
B
C
Wegwezen jij, jij hoort niet bij onze club!
A
Altijd gaat 't zo... Niemand wil mij erbij hebben... Ik wou dat ik op een andere school zat..
B
C
Het Optimistische Kind Waarom is optimisme zo belangrijk?
Optimisme • Leidt tot hoger welbevinden • Beschermt tegen depressiviteit
Optimisme • Leidt tot hoger welbevinden • Beschermt tegen depressiviteit • Heeft een positief effect op de gezondheid (levensverwachting + 8) • Leidt, in combinatie met talent en verlangen, tot betere school- en werkprestaties • Vermindert pestgedrag
Het Optimistische Kind Workshop... Wat gaan we doen?
Optimisme 1. Genetische factoren - ca 50% (!) 2. Ervaringsleren (emotionele ervaringen) 3. Sociaal leren (imitatie van ouders, leraren, vrienden etc) 4. Cognitief leren (redeneren, zelfreflectie) - vanaf ca 8 jaar
Het Optimistische Kind Techniek 1: Het ABC-model
Stap voor stap 1. Zelf oefenen met het ABC-model 2. Je kind uitleggen dat mensen tegen zichzelf praten in hun hoofd (en dat dit normaal is) 3. Oefenen met het ABC-model met je kind
Stap voor stap 1. Zelf oefenen met het ABC-model 2. Je kind uitleggen dat mensen tegen zichzelf praten in hun hoofd (en dat dit normaal is) 3. Oefenen met het ABC-model met je kind
Automatische gedachten, overtuigingen, verklaringen
A
B
C
....................... ..........................
A
B
C
....................... ..........................
A
B
C
....................... ..........................
A
B
C
....................... ..........................
A
B
C
Gebeurtenis
Gedachten
Gevoelens
B
C
1.
2.
3.
4.
A
Stap voor stap 1. Zelf oefenen met het ABC-model 2. Je kind uitleggen dat mensen tegen zichzelf praten in hun hoofd (en dat dit normaal is) 3. Oefenen met het ABC-model met je kind
uitleggen... Je kind uitleggen dat mensen tegen zichzelf praten in hun hoofd (en dat dit normaal is) •
Hardop je eigen ABC's uitspreken
•
'Liedje in je hoofd' dat vanzelf gaat
•
Oefenen met A>B
Wat denk je ? .........................
A
B
Wat denk je ? .........................
A
B
A
Stap voor stap 1. Zelf oefenen met het ABC-model 2. Je kind uitleggen dat mensen tegen zichzelf praten in hun hoofd (en dat dit normaal is) 3. Oefenen met het ABC-model met je kind (nadruk op de B-stap)
.......................... ..........................
A
B
C
.......................... ..........................
A
B
C
.......................... ..........................
A
B
C
Gebeurtenis
Gedachten
Gevoel
1. Je krijgt ruzie met je beste vriendin
Nu heb ik geen vrienden meer Ze deed het met opzet We maken het morgen wel weer goed
Boos
Nu heb ik grote problemen thuis Ik heb teveel geklierd en niet opgelet Ik doe beter m'n best de volgende keer
O.K.
Ik mag ook nooit iets Ze houden meer van haar dan van mij Ik mocht vorige week mee naar Amersfoort
Boos
2. Je hebt een slecht cijfer op je spellingtoets
3. Je oudere zus mag opblijven voor een film en jij niet
A
B
O.K. Verdrietig
Bang Schuldig
O.K. Verdrietig
C
Het Optimistische Kind Techniek 2: Attributiestijl herkennen en veranderen
De 3 dimensies 1. Permanence Permanent/Altijd vs Tijdelijk/Soms 2. Pervasiveness Algemeen/Overal vs Specifiek/Hier en daar 3. Personalization Persoonlijk/Door mij vs Anderen/Omgeving
Iets eenvoudiger... 1. Altijd vs Soms 2. Overal vs Hier en daar 3. Door mij vs Door iets anders
Seligman legt de nadruk op 1 en 3...
Oefening... 1. Altijd vs Soms 2. Overal vs Hier en daar 3. Door mij vs Door iets anders •
Bespreek met elkaar één tegenvaller van de afgelopen week en wat je toen dacht...
•
Analyseer je reactie aan de hand van deze drie dimensies
•
Was je reactie optimistisch of pessimistisch?
Nu voor kinderen... 1. Bespreek wat een gewoonte is of een 'stijl' bijvoorbeeld een manier van kleden... 2. Leg uit dat mensen in hun hoofd ook een bepaalde manier, een 'stijl' van denken hebben... 3. Leg met eigen voorbeelden uit wat 'optimisme' is en wat 'pessimisme' is.
Nu voor kinderen... 1. Altijd vs Soms 2. Overal vs Hier en daar 3. Door mij vs Door iets anders
ALTIJD...
B
C
SOMS...
A
B
C
ALTIJD...
B
C
SOMS...
A
B
C
Nu voor kinderen... 1. Altijd vs Soms 2. Overal vs Hier en daar 3. Door mij vs Door iets anders
TIP: verzin met je kind zoveel mogelijk alternatieve redenen voor een vervelende gebeurtenis...
DOOR MIJ...
B
C
DOOR IETS ANDERS...
A
B
C
DOOR MIJ...
B
C
DOOR IETS ANDERS...
A
B
C
DOOR MIJ...
B
C
DOOR IETS ANDERS...
A
B
C
Het Optimistische Kind Techniek 3: Met jezelf in discussie gaan
Net als een detective... Er gebeurt iets en meteen komt er een gedachte in je hoofd... Wat nu? 1. Vraag: "Wat is het bewijs hiervoor?" 2. Vraag: "Wat is het bewijs hiertegen?" 3. Vraag: "Hoe zou ik er óók naar kunnen kijken?"
Omgaan met vervelende situaties... A. Wat is het ergste dat er kan gebeuren? Hoe kan ik dat voorkomen? B. Wat is het beste dat er kan gebeuren? Wat kan ik doen om daar aan mee te werken? C. Wat zal er waarschijnlijk gebeuren? Wat doe ik als het inderdaad zo gaat?
Het Optimistische Kind Afsluiting...
Martin Seligman: "Habits of thinking need not be forever. One of the most significant findings in psychology in the last twenty years is that individuals can choose the way they think."
Meer weten? www.authentichappiness.com website van Seligman en medewerkers met allerlei informatie en testen op het gebied van positieve psychologie
www.ppc.sas.upenn.edu/prpsum.htm wetenschappelijke informatie over het Penn Resilience Program, de basis voor 'The Optimistic Child'
news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/happiness_formula BBC-serie over onderzoek naar geluk, videomateriaal o.a. met Seligman
www.fondspsychischegezondheid.nl informatie over depressie en preventie ervan
www.schoolkracht.nl informatie over schoolprogramma's op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling
www.socialecompetenties.nl informatie en materialen op het gebied van sociaal-emotionele ontwikkeling
www.zwaarweer.nl Depressie-zelftest voor jongeren
