Ouderbetrokkenheid bij begrijpend lezen René Berends, 30-10-2013
Actief monitoren bij BL
• Hij legde een briefje van € 20,= voor het glas;
Actief monitoren bij BL
• Hij legde een briefje van € 20,= voor het glas; • Zij wilde hem € 10,= terugbetalen, maar hij weigerde het aan te pakken;
Actief monitoren bij BL
• Hij legde een briefje van € 20,= voor het glas; • Zij wilde hem € 10,= terugbetalen, maar hij weigerde het aan te pakken; • Daarom kocht zij in de pauze een kopje koffie voor hem.
Wat is begrijpend lezen? • Actieve betekenisconstructie – Verbanden leggen • Tussen ideeën • Met voorkennis – Impliciete informatie afleiden
• Je eigen begrip controleren – Teruglezen – Pauzeren – Jezelf vragen stellen
Levenservaring Inhoudelijke kennis Activering van reeds
Mondelinge taalvaardigheid
aanwezige kennis Kennis over teksten
Taal
Kennis van talstructuren Woordenschat Culturele invloeden
Kennis
Begrijpend Lezen
Vlotheid
Intelligentie Motivatie Actieve leesstrategieën
Zelfsturing Oplossingsstrategieën
Metacognitie
Prosodie (zinsaccenten) Automatisering / tempo Nauwkeurigheid Decoderen,alfabetisch principe Phonemisch bewustzijn
Stelling 1 De Cito-toetsen Begrijpend Lezen representeren niet goed wat begrijpend lezen eigenlijk is.
Wat is begrijpend lezen? • Begrijpend Lezen is een houten boomstam (pleonasme) (A.Freeman-Smulders)
Wat is begrijpend lezen? • Volgens leerkrachten • Volgens leerlingen
Stelling 2 Het is goed om pas in groep 4 van de basisschool te beginnen met onderwijs in begrijpend lezen
Luisteren-lezen-kijken?
Nu in groepen
Begrijpend luisteren 1-2
Begrijpend lezen 4/5-8
Begrijpend kijken -
Groep
1-8?
1-8?
1-8?
Multimediaal begrijpen
Input Verwerking
Visueel tekst Begrijpend lezen
Visueel beeld Begrijpend kijken (?)
Auditief
Tactiel…
Begrijpend luisteren
Begrijpend voelen (?)
Wat doet een goede lezer?
• Het decoderen aangestuurd door het begrip: – Snel waar het kan – Langzaam waar het moet • Gericht op het leesdoel • Afstemmen op kennis en ervaring. inhoud van de tekst en leessituatie • Niet bewust van leesstrategie • Geautomatiseerd proces • Integreren TL, BL, LP, WL, kennis vd wereld
Onderwijs in begrijpend lezen
BL-didactiek: (te) ver doorgevoerd?
• Proces van het maken van een methode • Leer- en/of ontwikkelingslijn? • Methodelijn?
BL correleert hoog met:
• • • • • • • •
Intelligentie Technisch lezen Motivatie Woordenschat Kennis van de wereld Leeservaring Toepassen van leesstrategieën Interactie tussen lezer(s) en met de tekst
Integratie BL met overige taaldomeinen • BL met schrijven – Er is pas geschreven als er ook gelezen is
• BL met spreken / luisteren – Praten over teksten – Comprehension by talking
• Samenwerken en samenwerkend leren • Taalvorming (Suzanne van Norden)
Stelling 3 Bij mij op school vinden leerlingen begrijpend lezen het vervelendste vak.
Motivatie en begrijpend lezen (J. Stoeldraijer, M. Boers , 2009)
• Percentage leerlingen dat BL leuk vindt
• J. Guthrie (Engagement theory): – Strategies are boring when used in isolation – Alleen diep nadenken als je gemotiveerd bent
Motivatie voor BL?
• Motivatie bij BL groot probleem – Niet actueel, aansprekend, functioneel, betekenisvol,…
• Additionele en/of vervangende materialen: – Nieuwsbegrip – Kidsweek – NOS Jeugdjournaal Magazine
• Inzet? Gebruik? Methodevervangend?
Motivatie of moetivatie? • Kinderen – willen zich ontwikkelen – willen leren – willen leren lezen
• Children love stories and are in love with things, not with books (J. Guthrie)
• We leren ze van alles • We leren ze ook van alles af
De leespraktijk van nu: doel en middel? • Doel of middel? – Technisch Lezen – Begrijpend Lezen – Leesplezier
• Losse lesjes • Geen transfer • Ideaal: altijd aandacht voor lezen als leerlingen lezen
Kinderen van lezen leren houden
• ‘Wereldoriënterend lezen’ ipv of naast methodengebruik • Niet het leesplezier afleren tijdens: – Lessen technisch lezen – Lessen begrijpend lezen – Lezen van studieteksten in de zaakvakken
• Wees je bewust van het verborgen curriculum • Zie bijv. onderzoek Stoeldraijer en Boers:…
Kinderen van lezen leren houden
• Reflectiegesprekken / kindgesprekken: ‘Wat zou ik eraan kunnen doen om ervoor te zorgen dat jij – lezen leuker gaat vinden – beter in lezen wordt?
• ‘Reading conferences’
Stelling 4 Het houden van een ouderavond is het effectiefste middel om ouders te betrekken bij het (begrijpend) lezen
De leessituatie • Herkenbaarheid • Functioneel • Rust
De Lezer • • • • •
Leestechniek Motivatie Concentratie Interesses Voorkennis – Taal – Inhoud – conventies
• Leeservaring • Doelstelling
Schrijver • Oeuvre • Doelstelling • Tactiek
De tekst • • • • • • • •
Moeilijke woorden en uitdrukkingen Zinsconventies Opbouw Tekstsoort Onderwerp Stijl Lengte vormgeving
