Optimalisatie volgens de Nederlandse CAD-standaard Mobiliteit 2012 Robin Bol

Optimalisatie volgens de Nederlandse CAD-standaard

Mobiliteit 2012 Robin Bol

1

2

Optimalisatie volgens de Nederlandse CAD-standaard

Mobiliteit 2012 Robin Bol

Titel: Auteur: Plaats & datum: Status & versie: Bedrijf: Opleidingsinstituut: Opleiding: Docent:

Optimalisatie volgens de Nederlandse CAD-standaard R.E. Bol Gouda, 08-06-2012 Definitief, 1.0 BAM Infratechniek Mobiliteit TEC/CAD College, Nijmegen HBO traject, Autodesk Certified Engineer (ACE), System Manager ir. R. Boeklagen 3

Voorwoord Dit verslag maakt deel uit van de afstudeeropdracht in het kader van mijn HBO opleiding, ACE System Manager. Mijn naam is Robin Bol, 41 jaar en woonachtig te Gouda. Mijn vooropleiding is MTS (lange opleiding elektrotechniek) met als studierichting energietechniek commercieel-technische differentiatie. Na mijn MTS opleiding in 1993 met een diploma te hebben afgerond ben ik eerst een aantal jaren werkzaam geweest in de installatietechniek. In 2000 ben ik in vaste dienst gekomen bij Van den Berg Infrastructuren, te Zwammerdam in de functie van tekenaar. Van den Berg Infrastructuren heeft mij de kans gegeven om de HBO opleiding, ACE System Manager, te volgen aan het TEC/CAD College te Nijmegen. Ik heb deze kans uiteraard met beide handen aangegrepen en de opleiding met heel veel plezier gevolgd. Tijdens mijn afstudeertraject zijn Van den Berg Infrastructuren (afdeling Mobiliteit) en VTN Verkeersen Besturingstechniek samengegaan en vormen nu samen het nieuwe bedrijfsonderdeel BAM Infratechniek Mobiliteit. Met ingang van 27 januari 2012 ben ik overgenomen door de nieuwe organisatie BAM Infratechniek Mobiliteit en mijn functie binnen deze organisatie is tekenaar/engineer. Tot slot wil ik graag de heer R. Boeklagen, de heer P. Arts en mevrouw L. Bergsma, van het TEC/CAD College, bedanken voor de kennisoverdracht en prettige begeleiding tijdens mijn afstudeertraject.

4

Inhoudsopgave

1 Inleiding ................................................................................................................................................8 2 De organisatie ......................................................................................................................................9 2.1 Van den Berg Infrastructuren ........................................................................................................9 2.1.1 Mobiliteit ................................................................................................................................9 2.1.2 Communicatie ..................................................................................................................... 10 2.1.3 Energie ................................................................................................................................. 10 2.1.4 Organisatiestructuur ........................................................................................................... 11 2.2 BAM Infratechniek ...................................................................................................................... 12 2.2.1 Organisatiestructuur ........................................................................................................... 12 2.3 BAM Infratechniek Mobiliteit ..................................................................................................... 13 2.3.1 De markten .......................................................................................................................... 13 2.3.2 Organisatiestructuur............................................................................................................ 14 3 Huidige werkwijze............................................................................................................................. 15 3.1 Beschrijving................................................................................................................................. 15 3.2 Knelpunten ................................................................................................................................. 15 3.3 Gevolg ......................................................................................................................................... 15 4 De NLCS ............................................................................................................................................. 16 4.1 Inleiding NLCS ............................................................................................................................. 16 4.2 Deelnemers................................................................................................................................. 16 4.3 Waar bestaat de NLCS uit ? ........................................................................................................ 17 4.4 Invoeringsbesluit getekend ........................................................................................................ 17 4.5 Objectgericht ............................................................................................................................. 17 4.6 Aansluiting huidige werkwijze ................................................................................................... 17 5 CAD-tools........................................................................................................................................... 18 5.1 Gevolgen voor BAM Infratechniek Mobiliteit............................................................................. 18 5.2 Laten ontwikkelen ...................................................................................................................... 18 5.3 Zelf ontwikkelen ......................................................................................................................... 19 5.4 De keuze ..................................................................................................................................... 19 6 Nieuwe werkwijze volgens NLCS Mobiliteit .................................................................................... 20 6.1 Inleiding NLCS Mobiliteit ............................................................................................................ 20 6.2 Symbolen .................................................................................................................................... 20 5

6.2.1 Typen symbolen .................................................................................................................. 20 6.2.2 Annotatief............................................................................................................................ 20 6.2.3 Dynamisch ........................................................................................................................... 21 6.2.4 Attributen ............................................................................................................................ 22 6.3 Kabels.......................................................................................................................................... 23 6.3.1 Typen kabels ........................................................................................................................ 23 6.3.2 Lijntypen .............................................................................................................................. 23 6.4 Tekst ........................................................................................................................................... 23 6.4.1 Teksthoogte en -type .......................................................................................................... 23 6.4.2 Tekststijl en fontnaam ......................................................................................................... 24 6.5 Maatvoeringstijl .......................................................................................................................... 24 6.6 Palette......................................................................................................................................... 25 6.7 Openbare verlichting (OV) .......................................................................................................... 26 6.7.1 Toolpalette - openbare verlichting (OV).............................................................................. 26 6.7.2 Layer properties - openbare verlichting (OV)...................................................................... 28 6.8 Verkeerssignalering (VS) ............................................................................................................. 29 6.8.1 Toolpalette - verkeerssignalering (VS) ................................................................................ 29 6.8.2 Layer properties - verkeerssignalering (VS)......................................................................... 31 6.9 Wegkantnetwerk (WKN)............................................................................................................. 32 6.9.1 Toolpalette - wegkantnetwerk (WKN) ................................................................................ 32 6.9.2 Layer properties - wegkantnetwerk (WKN)......................................................................... 33 6.10 Dynamische route informatie (DRI) .......................................................................................... 34 6.10.1 Toolpalette - dynamische route informatie (DRI) ............................................................. 34 6.10.2 Layer properties - dynamische route informatie (DRI) ..................................................... 35 6.11 Tekeningopmaak ....................................................................................................................... 36 6.11.1 Toolpalette - tekeningopmaak .......................................................................................... 36 6.11.2 Layer properties - tekeningopmaak .................................................................................. 37 7 Macro’s .............................................................................................................................................. 38 7.1 Code – linetypes laden ............................................................................................................... 38 7.2 Code – templates laden .............................................................................................................. 39 7.3 Code – viewports ........................................................................................................................ 39 8 VB.NET ............................................................................................................................................... 40 8.1 Namespaces................................................................................................................................ 40 8.2 Code - palette ............................................................................................................................. 40 6

8.3 Code - toolpalettes ..................................................................................................................... 41 8.4 De complete code ....................................................................................................................... 42 9 Conclusie ........................................................................................................................................... 43 10 Nawoord.......................................................................................................................................... 44 11 Literatuur......................................................................................................................................... 45

7

1 Inleiding

Van den Berg Infrastructuren richt zich vooral op het ontwerpen, leveren, realiseren, beheren en onderhouden van technische infrastructurele voorzieningen en is onderdeel van BAM Infratechniek. Met ingang van 1 januari 2012 is Van den Berg Infrastructuren (afdeling Mobiliteit) samengegaan met VTN Verkeers- & Besturingstechniek en vormen samen BAM Infratechniek Mobiliteit. Binnen BAM Infratechniek Mobiliteit wordt momenteel getekend volgens verschillende richtlijnen en symbolenbibliotheken en veelal is er onduidelijkheid volgens welke symbolen, lagen, etc. er getekend moet gaan worden. Dat is inefficiënt, leidt tot misverstanden en fouten en maakt extra controles noodzakelijk. Op 21 maart 2011 hebben Rijkswaterstaat, Gemeentewerken / Stadsontwikkeling Rotterdam en Dienst Vastgoed Defensie het invoeringsbesluit voor de Nederlandse CAD-standaard (NLCS) voor de GWW-sector ondertekend. Het probleem is dat de CAD-tools die momenteel voor de NLCS op de markt zijn weinig of helemaal niet aansluiten op de huidige symbolenbibliotheek die momenteel binnen BAM Infratechniek Mobiliteit wordt toegepast. Het doel van mijn afstudeerproject is om een AutoCAD-tool te ontwikkelen waarmee volgens de Nederlandse CAD-standaard (NLCS) voor de Nederlandse grond-, weg- en waterbouwsector (GWWsector) kan worden getekend en welke volledig aansluit op de huidige symbolenbibliotheek die wordt toegepast binnen BAM Infratechniek Mobiliteit. Ik heb NLCS Mobiliteit ontwikkeld, een AutoCAD-tool welke bestaat uit een mix van palette en toolpalettes, waarmee volgens de NLCS kan worden getekend. Middels de palette, gemaakt in VB.NET, kunnen diverse toolpalettes worden geladen. De toolpalettes bevatten elementen voor verschillende disciplines. Ook heb ik enkele functies ingebouwd middels macro’s. Verder heb ik annotatieve en dynamische symbolen gemaakt, waarvan sommige met verschillende visibilitys en heb ik aan de symbolen zogenaamde attributen toegevoegd. NLCS Mobiliteit is een tool op maat geworden, omdat de symbolen volledig aansluiten op de huidige symbolenbibliotheek binnen de afdeling mobiliteit. Met NLCS Mobiliteit worden de elementen overzichtelijk (per discipline) middels toolpalletes aangeboden en de layer properties van de elementen voldoen automatisch aan de formele beschrijving van de NLCS, waardoor er veel minder fouten gemaakt worden en dus een hoop tijd en geld wordt bespaard. Ook de intelligentie, die aan de symbolen is toegevoegd, biedt een hoop gemak en tijdwinst. De attributen, die gekoppeld zijn aan de symbolen, zijn zodanig gekozen dat deze toe te passen zijn voor onder andere het genereren van stuklijsten en het genereren van tabellen voor Kerngis (geografisch informatiesysteem van Rijkswaterstaat). NLCS Mobiliteit is zodanig opgebouwd, dat deze in de toekomst makkelijk is uit te breiden voor nieuwe disciplines. Onlangs heeft NLCS Mobiliteit voor het eerst haar dienst bewezen binnen BAM Infratechniek Mobiliteit en is er een project met succes, volgens NLCS, opgeleverd aan Rijkswaterstaat. 8

2 De organisatie 2.1 Van den Berg Infrastructuren Van den Berg Infrastructuren is onderdeel van BAM Infratechniek en richt zich vooral op het ontwerpen, leveren, realiseren, beheren en onderhouden van technische infrastructurele voorzieningen op het gebied van: • • • •

mobiliteit; communicatie; energie; services.

2.1.1 Mobiliteit Iedere weggebruiker wil het liefst zo snel en veilig mogelijk van punt A naar punt B, zonder file. Dat dit niet vanzelfsprekend is, blijkt wel uit de dagelijkse verkeersinformatie. In het verkeer zijn steeds meer mogelijkheden voor de toepassing van informatie, om zo de doorstroming van het verkeer te bevorderen en indien dat niet lukt, op tijd te signaleren en de individuele weggebruiker te waarschuwen of om te leiden. Informatie en communicatie zijn daarbij absoluut onmisbaar. Van den Berg Infrastructuren heeft alle kennis en vaardigheden in huis om de afwikkeling van het verkeer op het vaar-, lucht-, spoor- en wegennet in goede banen te leiden. Om die reden ontwerpt, realiseert, onderhoudt en renoveert Van den Berg Infrastructuren: • • • • • • • • •

openbareverlichting; bewegwijzering; detectiesystemen; signaleringssystemen; route-informatie; trajectcontrole; gladheidsmeldsystemen; aslastmeetsystemen; roetmeting.

Met ingang van 1 januari 2012 is de afdeling Mobiliteit samengegaan met VTN Verkeers- & Besturingstechniek en vormen samen BAM Infratechniek Mobiliteit. 9

2.1.2 Communicatie De behoefte aan communicatie neemt steeds meer toe. Iedereen wil bereikbaar zijn en zelf anderen kunnen bereiken, thuis, op het werk en onderweg. Informatie in de vorm van beeld, geluid en data worden getransporteerd over infrasturcturen die steeds ingewikkelder worden door de toenemende vraag naar snelheid en capaciteit. Ook de toenemende bandbreedte stelt steeds hogere eisen aan de bestaande infrastructuur. Van den Berg Infrastructuren heeft ruim vijftig jaar ervaring in het ontwerpen, aanleggen en het onderhouden van communicatienetwerken. Om die reden ontwerpt, realiseert, onderhoudt en renoveert Van den Berg Infrastructuren: • • • • • • • • •

ICT-Netwerkbekabeling; glasvezel; fiber to the home; kabel-TV; breedband; klantaansluitingen; datacentra & POP’s; koper / coax; camerasystemen.

2.1.3 Energie Energie is in ons leven inmiddels ondenkbaar geworden. Ons transport, onze productie en ons comfort is hiervan afhankelijk. Een constante en betrouwbare levering is niet meer dan vanzelfsprekend. Echter hier is meer voor nodig dan alleen een energiebron. Energie moet worden opgewekt en zal vervolgens getransporteerd moeten worden. Van den Berg Infrastructuren bouwt kabel-, leidingen laagspanningsnetten, die voldoen aan de hoogtste kwaliteits- en veiligheidseisen voor het transport van: • • •

laag- & middenspanning; gas; elektriciteit.

10

2.1.4 Organisatiestructuur Onderstaande afbeelding toont het organigram van Van den Berg Infrastructuren. Infrastructuren

Directie

Personeelszaken & Juridische Zaken

Financiën & ICT

Projectenbureau, Tekenkamer, Engineering & Inkoop

Commerciële Zaken & PR

Kwaliteit, Arbo & Milieu

Materieeldienst

Mobiliteit * Traffic

Communicatie Telemat, Telecom & Cable TV

Energie Utilities

Technical & WION Services / Geodan Van den Berg bv

*

Per 1 januari 2012 iss de afdeling Mobiliteit samengegaan met VTN Verkeers- & Besturingstechniek en vormen samen BAM Infratechniek Mobiliteit.

11

2.2 BAM Infratechniek BAM Infratechniek richt zich vooral op het ontwerpen, aanleggen en onderhouden en van kabel- en leidingnetten voor data, telecommunicatie, water, elektra, gas en warmte. Ook heeft BAM Infratechniek een groot aandeel in de markt voor verkeerssystemen en tunneltechnische installaties. Bovendien bouwt BAM Infratechniek complexe bovengrondse se industriële leidingsystemen. Mede door de speciale afdeling ling voor ontwerp en aanleg van v warmte- en koude-opslagsystemen opslagsystemen is BAM Infratechniek ook betrokken bij vele duurzaamheidsprojecten in Nederland.

2.2.1 Organisatiestructuur Onderstaande afbeelding toont het organigram van BAM Infratechniek.

Directie

BAM Infratechniek Midden-West

BAM Infratechniek Noordoost

Secretariaat

KAM

F&A

Inkoop

ICT

P&O

Business Development

PR & Communicatie

BAM Infratechniek Zuid

BAM Infratechniek Mobiliteit

12

BAM Leidingen & Industrie

Ravesteyn Kabel- & Montagewerk

Van den Berg Infrastructuren

2.3 BAM Infratechniek Mobiliteit BAM Infratechniek heeft, met ingang van 1 januari 2012, de verkeersactiviteiten van de dochterondernemingen Van den Berg Infrastructuren (afdeling Mobiliteit) en VTN Verkeers- & Besturingstechniek samengevoegd. Van den Berg Infrastructuren (afdeling Mobiliteit) en VTN vormen samen het nieuwe bedrijfsonderdeel BAM Infratechniek Mobiliteit. BAM Infratechniek heeft de activiteiten samengevoegd, zodat zij slagvaardig kan opereren in zowel de landelijke markt voor complexe projecten, als in de lokale verkeersmarkt. Daarnaast zet Van den Berg Infrastructuren onder eigen naam de activiteiten voort op de telecommarkt. Deze clustering van activiteiten past in het BAM-beleid van zowel gebundelde kracht als optimale lokale dienstverlening. Aangezien ik ben overgenomen door BAM Infratechniek Mobiliteit zal ik mij de rest van dit verslag richten op BAM Infratechniek Mobiliteit.

2.3.1 De markten BAM Infratechniek Mobiliteit is actief op de volgende markten: • • • • • • • • • • • • • • • •

dynamisch verkeersmanagement (DVM); tunneltechnische installaties (TTI); verkeersregelinstallaties (VRI’s); beweegbare flexibele afsluitingen (BFA’s); besturingen voor bruggen en sluizen; camerasystemen (CCTV); openbare verlichting (OV); detectielussen; dynamische route informatie panelen (DRIP); bewegwijzering; aslastmeetsystemen (WIM); trajectcontroles; reistijdoplossingen; sensortechnieken; gladheidmeldsystemen (GMS); fijnstof reductiesystemen.

13

2.3.2 Organisatiestructuur organigram van BAM Infratechniek Mobiliteit. Onderstaande afbeelding toont het organigram

Directie

Financiën & Administratie

P&O

Commerciële Zaken

Procesondersteuning & -innovatie

Projectenbureau:

Technical support & Productontwikkeling

Uitvoering Verkeerstechnische Installaties (VTI)

Inkoop Contractmanagement Engineering & CAD Materieel & Logistiek

Uitvoering Tunneltechnische Installaties / Natte Infra

Beheer & Onderhoud

14

3 Huidige werkwijze 3.1 Beschrijving Op dit moment bereiden partijen in de bouw, waaronder ook BAM Infratechniek Mobiliteit, zich voor op 3D modelleren en het werken met een BIM (Bouwwerk Informatie Model) maar ondertussen wordt er nog veel in 2D getekend. Bij het plannen en realiseren van infrastructuur is de verwachting dat dit nog wel geruime tijd zo zal blijven. Ook wanneer het werken met een BIM voor iedereen normaal zal zijn, zullen 2D tekeningen nodig blijven om bepaalde informatie over het project te presenteren en uit te wisselen tussen de betreffende partijen. Tegenwoordig worden 2D tekeningen bijna allemaal digitaal vervaardigd. Rijkswaterstaat (RWS) had al een aantal jaren een eigen tekenstandaard in gebruik, genaamd de Richtlijn Tekeningenverkeer Waterstaat (RTW). Rijkswaterstaat schreef deze in haar projecten voor aan externe partijen, waaronder ook BAM Infratechniek. Steeds meer van die externe partijen gingen de RTW ook gebruiken als interne bedrijfsstandaard voor 2D tekenwerk. Nu Rijkswaterstaat in principe al het (teken-)werk uitbesteedt, is het niet meer logisch dat zij nog langer een tekenstandaard onderhoudt.

3.2 Knelpunten Het hergebruiken van de reeds aanwezige 2D CAD bestanden door de diverse projectpartijen, waaronder BAM Infratechniek Mobiliteit, zou de gewoonste zaak van de wereld moeten zijn. Echter in de praktijk blijkt dat vrijwel iedere partij een eigen systeem hanteert voor de opbouw van digitale tekeningen.

3.3 Gevolg Het gevolg is dat hergebruik van 2D CAD bestanden, van de ene partij door de andere partij, heel moeilijk is. 2D tekeningen worden hierdoor vaak meerdere keren opnieuw opgebouwd. Ook binnen BAM Infratechniek Mobiliteit wordt momenteel getekend volgens verschillende richtlijnen en symbolenbibliotheken en veelal is er onduidelijkheid volgens welke symbolen, lagen, etc. er getekend moet gaan worden. Dat is inefficiënt, leidt tot misverstanden en fouten en maakt extra controles noodzakelijk.

15

4 De NLCS 4.1 Inleiding NLCS De Nederlandse CAD-standaard (NLCS) is de 2D CAD-standaard voor de Nederlandse grond-, weg-, en waterbouwsector (GWW-sector) en wordt sinds 2007 ontwikkeld door een aantal belangrijke partijen uit deze sector. Het blijkt dat er al heel lang behoefte is aan een landelijke CAD-standaard. Zo’n CADstandaard is nodig om: • • • •

meer eenheid in het tekenwerk binnen de sector te krijgen; de uitwisseling van (informatie in) digitale tekeningen tussen partijen in het bouwproces te verbeteren; te voorkomen dat tekeningen binnen een project steeds maar weer opnieuw moeten worden opgezet, omdat iedere betrokken partij een eigen standaard hanteert; er voor te zorgen dat digitale 2D tekeningen as built tot vijftien a twintig jaar na oplevering nog bruikbaar zijn voor reconstructie en onderhoud.

In het verleden zijn veel pogingen om tot een landelijke CAD-standaard te komen mislukt. Waarom gaat de NLCS wel slagen ? In de eerste plaats omdat de noodzaak steeds groter wordt. Overheidsopdrachtgevers, zoals Rijkswaterstaat, besteden steeds meer werk uit en daarmee ook het ontwerpen tekenwerk. Voor deze opdrachtgevers is het belangrijk dat tekenwerk van verschillende opdrachtnemers er hetzelfde uitziet en op dezelfde wijze is opgebouwd. Voor de opdrachtnemers is het van belang dat alle opdrachtgevers dezelfde eisen stellen aan het tekenwerk en dat niet voor iedere opdrachtgever andere tekenafspraken gelden. Er is dan ook een breed draagvlak voor de standaard. Een tweede reden waarom de NLCS wel gaat slagen, is dat toonaangevende opdrachtgevers, ingenieurs en bouwondernemingen samen investeren in de ontwikkeling hiervan.

4.2 Deelnemers De overheidsopdrachtgevers zijn vertegenwoordigd door onder andere Rijkswaterstaat, het Ministerie van Defensie en Gemeentewerken Rotterdam. Kleinere gemeenten leveren inbreng via Gemeente Hoorn en The MicroStation Community (TMC). Deelnemende ingenieursbureaus zijn Oranjewoud, Grontmij, DHV, Fugro-Inpark en Royal Haskoning. Uit de groep van de bouwondernemingen zijn Ballast Nedam, Breijn (Heijmans), BAM Infraconsult bv en Van Hattum en Blankevoort vertegenwoordigd in de projectgroep. CUR Bouw & Infra, CROW en Stabu leveren inbreng vanuit de kennisinstituten. De NLCS wordt tevens ondersteund door de Bouw Informatie Raad (BIR). De belangstelling is nog steeds groeiende. Steeds meer bedrijven en organisaties sluiten zich aan. En het is verheugend dat steeds meer partijen actief input leveren in verdere ontwikkeling en perfectionering van de standaard.

16

4.3 Waar bestaat de NLCS uit ? De NLCS bevat afspraken over hoe we om dienen te gaan met metadata, digitaal tekenen, het uiterlijk van de tekening en vooral de bestandsopbouw van 2D tekenwerk. Ook zijn er afspraken gemaakt voor de benaming van objecten, laagindeling, lijnstijlen, het gebruik van arceringen symbolen, etc.

4.4 Invoeringsbesluit getekend Op 21 maart 2011 hebben Rijkswaterstaat, Gemeentewerken / Stadsontwikkeling Rotterdam en Dienst Vastgoed Defensie het invoeringsbesluit voor de Nederlandse CAD-standaard (NLCS) voor de GWW-sector ondertekend. Met de NLCS wordt digitale gegevensuitwisseling in de GWW-sector versneld, waardoor minder tijd verloren gaat bij de uitwisseling van CAD-tekeningen en ook minder fouten zullen worden gemaakt.

4.5 Objectgericht Objectgericht tekenen is een belangrijk uitgangspunt voor de NLCS. Bij objectgericht tekenen wordt de informatie die in een tekening wordt opgenomen, gekoppeld aan de objecten die in GWWprojecten een rol spelen. In de NLCS is dit opgelost door voor ieder object in de GWW-sector een afzonderlijke laagdefinitie op te nemen. Doel van deze objectgerichte benadering is de NLCS een laagdrempelige opstap te doen zijn naar wat algemeen wordt gezien als de na te streven toekomst: het werken met een BIM.

4.6 Aansluiting huidige werkwijze Nog een belangrijk uitgangspunt voor NLCS is, dat de standaard moet aansluiten op de huidige praktijk 2D CAD tekenen en -systemen. Die praktijk kenmerkt zich onder andere door een mechanisme van informatiescheiding door middel van een lagenstructuur. Verschillende brokjes informatie in een tekening worden van elkaar gescheiden door ze op te slaan in verschillende lagen van de tekening. Informatiescheiding is noodzakelijk om hergebruik van de opgeslagen informatie mogelijk te maken, zonder gegevens opnieuw te moeten invoeren. Hergebruik van informatie betreft bijvoorbeeld het automatisch bepalen van hoeveelheden uit een tekening, maar ook hergebruik van de tekeningen bij latere onderhouds- en reconstructiewerkzaamheden. Voor (overheids-) opdrachtgevers is in dit verband met name de herbruikbaarheid van digitale tekeningen van projecten as built relevant. Steeds meer overheidsopdrachtgevers zullen de NLCS daarom voorschrijven in hun projecten.

17

5 CAD-tools 5.1 Gevolgen voor BAM Infratechniek Mobiliteit Het invoeringsbesluit van de NLCS heeft uiteraard ook gevolgen voor BAM Infratechniek Mobiliteit, aangezien ook opdrachtgever Rijkswaterstaat het invoeringsbesluit heeft ondertekend. De afspraken die samen de NLCS vormen, zullen slechts hun weg naar de praktijk vinden wanneer ze worden geïmplementeerd in en ondersteund door de CAD-tools die in de GWW-sector worden gebruikt. Daarom is de projectgroep van de NLCS in een vroeg stadium het overleg gestart met de belangrijkste leveranciers van deze tools. Diverse leveranciers hebben hun 2D CAD-tools voor de GWW-sector aangepast voor de ondersteuning van de NLCS. Het probleem is dat de CAD-tools die momenteel voor de NLCS op de markt zijn weinig of helemaal niet aansluiten op de huidige symbolenbibliotheek die momenteel binnen BAM Infratechniek Mobiliteit wordt toegepast. BAM Infratechniek Mobiliteit staat voor de keuze een tool op maat te laten ontwikkelen of zelf een tool te ontwikkelen.

5.2 Laten ontwikkelen Een optie zou zijn, een tool te laten ontwikkelen, speciaal op maat voor BAM Infratechniek Mobiliteit. Een voordeel hiervan is dat de tool dan helemaal naar eigen wens ontwikkeld wordt en aansluit op de huidige symbolenbibliotheek. Een groot nadeel, van een tool op maat laten ontwikkelen, is dat de kosten voor het ontwikkelen en zeker niet te vergeten de kosten voor onderhoud, erg hoog zijn. Voordelen van laten ontwikkelen: • • •

tool op maat; geen kennis nodig om te kunnen programmeren; geen middelen nodig om te kunnen programmeren.

Nadelen van laten ontwikkelen: • •

hoge ontwikkelingskosten; hoge onderhoudskosten.

18

5.3 Zelf ontwikkelen Een andere optie is, zelf een tool te ontwikkelen. Het voordeel hiervan is niet alleen dat de tool helemaal naar eigen wens gebouwd kan worden, maar ook de ontwikkelingskosten zullen een stuk lager zijn. Nog een voordeel is dat ook het onderhoud van de tool door BAM Infratechniek Mobiliteit zelf gedaan kan worden en dus ook hierop fors kan worden bespaart. Een nadeel is wel dat voor de ontwikkeling van een dergelijke tool men wel over de juiste kennis en middelen moet beschikken. Voordelen van zelf ontwikkelen: • • •

tool op maat; lagere ontwikkelingskosten; lagere onderhoudskosten.

Nadelen van zelf ontwikkelen: • •

kennis nodig om te kunnen programmeren; middelen nodig om te kunnen programmeren.

5.4 De keuze Gedurende mijn opleiding, ACE System Manager, heb ik niet alleen kennis opgedaan van optimalisatie van AutoCAD, maar heb ik ook basiskennis opgedaan van programmeren in AutoCAD. Daarom is besloten om zelf een CAD-tool te ontwikkelen, met als doel een AutoCAD-tool waarmee volgens de Nederlandse CAD-standaard (NLCS) voor de Nederlandse grond-, weg- en waterbouwsector (GWW-sector) kan worden getekend en welke volledig aansluit op de huidige symbolenbibliotheek die wordt toegepast binnen BAM Infratechniek Mobiliteit.

19

6 Nieuwe werkwijze volgens NLCS Mobiliteit

6.1 Inleiding NLCS Mobiliteit Ik heb NLCS Mobiliteit ontwikkeld, een AutoCAD-tool welke bestaat uit een mix van palette en toolpalettes, waarmee volgens de Nederlandse CAD-standaard (NLCS) voor de GWW-sector kan worden getekend. Middels de palette, gemaakt in VB.NET, kunnen diverse toolpalettes worden geladen. Door middel van de toolpalettes worden de elementen overzichtelijk (per discipline) aangeboden en de layer properties van de elementen voldoen automatisch aan de formele beschrijving van de NLCS. Ook heb ik enkele functies ingebouwd middels macro’s. Verder heb ik annotatieve en dynamische symbolen gemaakt, waarvan sommige met verschillende visibilitys en heb ik aan de symbolen zogenaamde attributen toegevoegd.

6.2 Symbolen

6.2.1 Typen symbolen NLCS Mobiliteit bevat symbolen voor de volgende onderdelen: • • • • • • • • • • •

verlichting op mast; tunnelverlichting; lichtwegwijzers; moffen en lassen; kasten; aardelektrodes; camera’s; lussen; signaalgevers; handholes; drip’s.

6.2.2 Annotatief Er is gekozen om alle symbolen annotatief (schaalafhankelijk) te maken. Het voordeel hiervan is dat, wanneer de schaal van de tekening veranderd, de symbolen niet meer handmatig hoeven te worden verschaald.

20

6.2.3 Dynamisch namisch gemaakt en deels voorzien van verschillende visibilitys. visibilitys Met De toegepaste symbolen zijn dynamisch de ingebouwde visibilitys kunnen de uiterlijke kenmerken van het symbool snel worden veranderd zonder een nieuw symbool te plaatsen. plaatsen Ook is er een alignment functie ingebouwd. Deze functie zorgt er voor dat de symbolen tijdens het inserten automatisch haaks op een lijn kunnen worden geplaatst. De volgende afbeeldingen en tonen een voorbeeld van een aantal visibilitys ys bij de verlichting op mast.

Visibility - ROV1001

Visibility - ROV1001_Verwijderen

Visibility - ROV1001_Botsvriendelijk

Visibility - ROV1001_Botsvriendelijk_Verwijderen

Visibility - ROV1001A

Visibility - ROV1001A_Verwijderen

21

Visibility - ROV1001A_Botsvriendelijk

Visibility - ROV1001A_Botsvriendelijk_Verwijderen

6.2.4 Attributen Aan alle symbolen is informatie gekoppeld middels zogenaamde attributen.. De attributen zijn zodanig gekozen dat deze toe te passen zijn voor onder andere het genereren van stuklijsten en het genereren van tabellen voor Kerngis (geografisch informatiesysteem van Rijkswaterstaat). Rijkswaterstaat) De volgende afbeelding laat een voorbeeld zien van de attributen die zijn toegevoegd aan de symbolen voor de verlichting op mast.

Attributen - verlichting op mast 22

6.3 Kabels

6.3.1 Typen kabels NLCS Mobiliteit bevat de volgende typen kabels: • • • • • •

aardekabel; signaalkabel; datakabel; luskabel; voedingskabel; kabelbundel.

6.3.2 Lijntypen re kabel een lijntype gekoppeld. Per discipline is er aan iedere De lijntypen worden automatisch omatisch geladen middels de macro linetypes laden (zie hoofdstuk 7.1) welke in de toolpallets is opgenomen.

6.4 Tekst

6.4.1 Teksthoogte en -type In NLCS Mobiliteit zijn de volgende teksthoogtes beschikbaar: • • • • •

1,8mm; 2,5mm; 3,5mm; 5,0mm; 7,0mm.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen Dtext (Single Line) en Mtext M (Multi Line).

23

6.4.2 Tekststijl en fontnaam Onderstaande afbeelding toont de tekststijlen en fontnaam welke worden toegepast voor NLCS Mobiliteit.

Tekststijl en fontnaam

6.5 Maatvoeringstijl Onderstaande afbeelding toont de maatvoeringstijlen die worden toegepast voor NLCS Mobiliteit.

Maatvoeringstijl 24

6.6 Palette De palette bestaat uit drie groepen toolpalettes, te weten: • • •

openbare verlichting (OV); dynamisch verkeersmanagement (DVM) (bestaande uit: VS, WKN en DRI); tekeningopmaak.

De volgende afbeelding toont de palette - NLCS Mobiliteit.

Palette - NLCS Mobiliteit

25

6.7 Openbare verlichting (OV)

6.7.1 Toolpalette - openbare verlichting (OV) Deze toolpalette maakt deel uit van de module openbare verlichting en bevat de elementen voor de discipline openbare verlichting. De volgende afbeeldingen tonen de opbouw van de toolpalette, NLCS_OV_NIEUW.

Toolpalette - openbare verlichting, deel 1


26



27

6.7.2 Layer properties - openbare verlichting (OV) De layer properties van de elementen uit de toolpalette m.b.t. de openbare verlichting voldoen automatisch aan de formele beschrijving van de NLCS. De volgende afbeelding toont de layer properties van de elementen m.b.t. de openbare verlichting.

Layer properties - openbare verlichting

28

6.8 Verkeerssignalering (VS)

6.8.1 Toolpalette - verkeerssignalering (VS) Deze toolpalette maakt deel uit van de module dynamisch verkeersmanagement en bevat de elementen voor de discipline verkeerssignalering. De volgende afbeeldingen tonen de opbouw van de toolpalette, NLCS_VS_NIEUW.

Toolpalette - verkeerssignalering, deel 1


29


30

6.8.2 Layer properties - verkeerssignalering (VS) De layer properties van de elementen uit de toolpalette m.b.t. de verkeerssignalering voldoen automatisch aan de formele beschrijving van de NLCS. De volgende afbeelding toont de layer properties van de objecten m.b.t. de verkeerssignalering.

Layer properties - verkeerssignalering

31

6.9 Wegkantnetwerk (WKN)

6.9.1 Toolpalette - wegkantnetwerk (WKN) Deze toolpalette maakt deel uit van de module dynamisch verkeersmanagement en bevat de elementen voor de discipline wegkantnetwerk. De volgende afbeeldingen tonen de opbouw van de toolpalette, NLCS_WKN_NIEUW.

Toolpalette - wegkantnetwerk, deel 1

Toolpalette - wegkantnetwerk, deel 2

32

6.9.2 Layer properties - wegkantnetwerk (WKN) De layer properties van de elementen m.b.t. de toolpalette van het wegkantnetwerk voldoen automatisch aan de formele beschrijving van de NLCS. De volgende afbeelding toont de layer properties van de elementen m.b.t. het wegkantnetwerk.

Layer properties - wegkantnetwerk

33

6.10 Dynamische route informatie (DRI)

6.10.1 Toolpalette - dynamische route informatie (DRI) Deze toolpalette maakt deel uit van de module dynamisch verkeersmanagement en bevat de elementen voor de discipline dynamische route informatie. De volgende afbeeldingen tonen de opbouw van de toolpalette, NLCS_DRI_NIEUW.

Toolpalette - DRI, deel 1

Toolpalette - DRI, deel 2

34

6.10.2 Layer properties - dynamische route informatie (DRI) De layer properties van de elementen m.b.t. de toolpalette van de dynamische route informatie voldoen automatisch aan de formele beschrijving van de NLCS. De volgende afbeelding toont de layer properties van de elementen m.b.t. de dynamische route informatie.

Layer properties - dynamische route informatie

35

6.11 Tekeningopmaak

6.11.1 Toolpalette - tekeningopmaak Deze toolpalette, maakt deel uit van de module tekeningopmaak en bevat de elementen voor de discipline tekeningopmaak. De volgende afbeelding toont de opbouw van de toolpalette, NLCS_TO.

Toolpalette - tekeningopmaak

36

6.11.2 Layer properties - tekeningopmaak De layer properties van de elementen m.b.t. de toolpalette van de tekeningopmaak voldoen automatisch aan de formele beschrijving van de NLCS. De volgende afbeelding toont de layer properties van de elementen m.b.t. de tekeningopmaak.

Layer properties - tekeningopmaak

37

7 Macro’s 7.1 Code - linetypes laden Voor de discipline openbare verlichting (OV) is voor de functie “linetypes laden” de volgende code toegepast: ^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "KL-LS-OV-_ARDING" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "KL-LS-OV-SIGNAAL" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "KL-LS-OV-VOEDING" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "KL-LS-OV-BUNDEL-N" "NLCS" "");; Voor de discipline verkeerssignalering (VS) is voor de functie “linetypes laden” de volgende code toegepast: ^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_VERKEERSSIGNALERING_AARDING" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_VERKEERSSIGNALERING_SIGNAAL" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_VERKEERSSIGNALERING_DATA" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_VERKEERSSIGNALERING_LUS" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_VERKEERSSIGNALERING_VOEDING" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_VERKEERSSIGNALERING_BUNDEL" "NLCS" "");; Voor de discipline wegkantnetwerk (WKN) is voor de functie “linetypes laden” de volgende code toegepast: ^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_WEGKANTNETWERK_AARDING" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_WEGKANTNETWERK_SIGNAAL" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_WEGKANTNETWERK_DATA" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_WEGKANTNETWERK_VOEDING" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_WEGKANTNETWERK_BUNDEL" "NLCS" "");; Voor de discipline dynamische route informatie (DRI) is voor de functie “linetypes laden” de volgende code toegepast: ^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_DYNAMISCH ROUTE INFORMATIE_AARDING" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_DYNAMISCH ROUTE INFORMATIE_SIGNAAL" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_DYNAMISCH ROUTE INFORMATIE_DATA" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IWKABEL_DYNAMISCH ROUTE INFORMATIE_LUS" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IWKABEL_DYNAMISCH ROUTE INFORMATIE_VOEDING" "NLCS" "");^C^C(COMMAND "LINETYPE" "LOAD" "IW-KABEL_DYNAMISCH ROUTE INFORMATIE_BUNDEL" "NLCS" "");;

38

7.2 Code - templates laden Voor het laden van de template (layout A0) is de volgende code toegepast: ^C^C_layout;t;NLCS.dwt;A0; Voor het laden van de template (layout A1) is de volgende code toegepast: ^C^C_layout;t;NLCS.dwt;A1; Voor het laden van de template (layout A2) is de volgende code toegepast: ^C^C_layout;t;NLCS.dwt;A2; Voor het laden van de template (layout A3) is de volgende code toegepast: ^C^C_layout;t;NLCS.dwt;A3; Voor het laden van de template (layout A4) is de volgende code toegepast: ^C^C_layout;t;NLCS.dwt;A4;

7.3 Code - viewports Om er voor te zorgen dat de viewports de juiste layer properties krijgen is aan de macro’s van de viewports de volgende code toegevoegd: ^C^C-layer;m;X-XX-AL-TEKENBLAD_VIEWPORT-G;c;7;X-XX-AL-TEKENBLAD_VIEWPORT-G;;

39

8 VB.NET 8.1 Namespaces Het is lastig om steeds maar weer de volledige naam inclusief de namespace in te typen. Als een namespace eenmaal is gedefiniëerd is het niet meer nodig deze in te typen voor de betreffende objectnaam. Bijvoorbeeld als Autodesk.AutoCAD.Runtime is geïmporteerd als namespace dan hoeft de programmeur niet meer “Autodesk.AutoCAD.Runtime.Commandmethod” in te typen, maar is het voldoende om alleen “CommandMethod” te typen. Voor de namespaces zijn de volgende regels aan de code toegevoegd: Imports Autodesk.AutoCAD.Runtime Imports Autodesk.AutoCAD.Windows Imports Autodesk.AutoCAD.ApplicationServices De regels bevatten de volgende namespaces: • • •

Runtime om een commando aan te maken; Windows om een window te maken; ApplicationServices om een gebeurtenis, een event, van de options dialoogbox op te vangen.

8.2 Code - palette Voor het aanmaken van de palette is de volgende code toegevoegd: Public Class PaletteNLCS01 Friend Shared frmPalettes As PaletteSet Public Sub Palette() If frmPalettes = Nothing Then frmPalettes = New PaletteSet("NLCS Mobiliteit") Dim frmPaletteNLCS01 = New PaletteNLCS01 frmPalettes.Add("PaletteNLCS01", frmPaletteNLCS01) frmPalettes.MinimumSize = New Size(300, 600) End If frmPalettes.Visible = True End Sub De eerste regel geeft de benaming van de klasse weer, PaletteNLCS01. De tweede regel zorgt er voor dat het object frmPalettes bewaard wordt na het afsluiten van deze subroutine. De derde regel bepaalt de commandonaam van AutoCAD, “NLCS01” en de procedurenaam voor vb. De vierde regel kijkt of het object frmPalette al bestaat. Als deze niet bestaat dan wordt deze daarna aangemaakt.

40

Op de vijfde regel wordt een object aangemaakt van het type van de control waarmee wordt gewerkt. De zesde regel laat zien dat dit type PaletteNLCS01 heet, want deze sub staat immers ook in Public Class PaletteNLCS01. Op de zevende regel wordt de palette toegevoegd aan de collectie van palettes. De achtste regel laat de minimale maten van de groep palettes zien. Op de tiende regel wordt de groep van palettes zichtbaar gemaakt.

8.3 Code - toolpalettes De volgende sub laat de code zien die nodig is om een toolpalette te kunnen openen. De naam van de toolpalette wordt opgegeven in parameter “Naam”. Deze sub wordt op meerdere plaatsen aangeroepen en stuurt een regeltekst naar de dialoogregel van AutoCAD : Sub ToonPalette(ByVal Naam As String) Dim doc = Application.DocumentManager.MdiActiveDocument Dim Toolpalette = Naam doc.SendStringToExecute("TPNAVIGATE" & vbCr & Toolpalette & vbCr, True, False, True) End Sub De volgende sub opent de toolpalette, NLCS_OV_NIEUW, zodra op de button openbare verlichting wordt gedrukt: Private Sub cmdOpenbareverlichting_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles cmdOpenbareverlichting.Click ToonPalette("NLCS_OV_NIEUW") End Sub De volgende sub opent de toolpalette, NLCS_VS_NIEUW en daarmee ook de overige toolpalletes die tot de groep dynamisch verkeersmanagement behoren, zodra op de button dynamisch verkeersmanagement wordt gedrukt: Private Sub cmdDVM_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles cmdDVM.Click ToonPalette("NLCS_VS_NIEUW") End Sub De volgende sub opent de toolpalette, NLCS_TO, zodra op de button tekeningopmaak wordt gedrukt: Private Sub cmdTekeningopmaak_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles cmdTekeningopmaak.Click ToonPalette("NLCS_TO") End Sub End Class

41

8.4 De complete code Wanneer we de code, besproken in de vorige hoofdstukken, achter elkaar zetten dan ziet de complete code er als volgt uit: Imports Autodesk.AutoCAD.Runtime Imports Autodesk.AutoCAD.Windows Imports Autodesk.AutoCAD.ApplicationServices

Public Class PaletteNLCS01 Friend Shared frmPalettes As PaletteSet Public Sub Palette() If frmPalettes = Nothing Then frmPalettes = New PaletteSet("NLCS Mobiliteit") Dim frmPaletteNLCS01 = New PaletteNLCS01 frmPalettes.Add("PaletteNLCS01", frmPaletteNLCS01) frmPalettes.MinimumSize = New Size(300, 600) End If frmPalettes.Visible = True End Sub Sub ToonPalette(ByVal Naam As String) Dim doc = Application.DocumentManager.MdiActiveDocument Dim Toolpalette = Naam doc.SendStringToExecute("TPNAVIGATE" & vbCr & Toolpalette & vbCr, True, False, True) End Sub Private Sub cmdOpenbareverlichting_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles cmdOpenbareverlichting.Click ToonPalette("NLCS_OV_NIEUW") End Sub Private Sub cmdDVM_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles cmdDVM.Click ToonPalette("NLCS_VS_NIEUW") End Sub Private Sub cmdTekeningopmaak_Click(ByVal sender As System.Object, ByVal e As System.EventArgs) Handles cmdTekeningopmaak.Click ToonPalette("NLCS_TO") End Sub End Class

42

9 Conclusie Het doel van mijn afstudeerproject was om een AutoCAD-tool te ontwikkelen waarmee volgens de Nederlandse CAD-standaard (NLCS) voor de Nederlandse grond-, weg- en waterbouwsector (GWWsector) kan worden getekend en welke volledig aansluit op de huidige symbolenbibliotheek die wordt toegepast binnen BAM Infratechniek Mobiliteit. NLCS Mobiliteit is een AutoCAD-tool geworden waarmee volgens de NLCS kan worden getekend en is tevens een tool op maat geworden, omdat de symbolen volledig aansluiten op de huidige symbolenbibliotheek binnen BAM Infratechniek Mobiliteit. Met NLCS Mobiliteit worden de elementen overzichtelijk (per discipline) middels toolpalletes aangeboden en de layer properties van de elementen voldoen automatisch aan de formele beschrijving van de NLCS, waardoor er veel minder fouten gemaakt worden en dus een hoop tijd en geld wordt bespaard. Ook de intelligentie, die aan de symbolen is toegevoegd, biedt een hoop gemak en tijdwinst. De attributen, die gekoppeld zijn aan de symbolen, zijn zodanig gekozen dat deze toe te passen zijn voor onder andere het genereren van stuklijsten en het genereren van tabellen voor Kerngis (geografisch informatiesysteem van Rijkswaterstaat). NLCS Mobiliteit is zodanig opgebouwd, dat deze in de toekomst makkelijk is uit te breiden voor nieuwe disciplines.

43

10 Nawoord Onlangs heeft NLCS Mobiliteit voor het eerst haar dienst bewezen binnen BAM Infratechniek Mobiliteit en is er een project met succes, volgens NLCS, opgeleverd aan Rijkswaterstaat. In de toekomst zal ik NLCS Mobiliteit gaan uitbreiden voor de overige disciplines van BAM Infratechniek Mobiliteit.

44

11 Literatuur ir. R. Boeklagen, AutoCAD 2011, computer ondersteunend ontwerpen, ISBN 978-90-72487-67-4 CUR Bouw & Infra, Nederlandse CAD-standaard voor de GWW (NLCS), Formele beschrijving v2.5, 1 maart 2011

45

Optimalisatie volgens de Nederlandse CAD-standaard Mobiliteit 2012 Robin Bol

Recommend Documents