Opleidingscyclus Winkelveiligheid 2014 Workshop 3 – Wat gedaan na winkelcriminaliteit? Omgaan met gevaarlijke situaties in je winkel
1
Doelstellingen • Het personeel sensibiliseren over het belang van waakzaamheid en observatievermogen om potentiële agressoren te detecteren en de veiligheid van personen en waarden te verhogen • De werknemer geruststellen dankzij de in de werkomgeving genomen maatregelen • De werknemer gedetailleerde informatie geven met betrekking tot diverse soorten agressie die mogelijk zijn • De werknemer vertrouwd maken met mogelijke scenario’s van gewapende overval en tips geven met betrekking tot het juiste gedrag in dergelijke situaties
2
Doel van Security Awareness Attitude- en gedragswijziging Mensen gaan hun gedrag slechts aanpassen als … gewoontes niet meer volstaan
Vijf fasenmodel
Fase 0
Fase 1
Fase 2
Fase 3
Fase 4
Fase 5
Fase 0
Vijf fasenmodel
Fase 0
Fase 1
Fase 2
Fase 3
Fase 4
Fase 5
Fase 0
De ‘dagelijkse ik’, gebaseerd op het referentiekader, de persoonlijkheid, de ervaringen,…
De ‘ik – in functie’, gebaseerd op een rol dat gericht is op de eigen veiligheid Deze laat toe jezelf te beschermen tegen invloeden van buitenaf en belet persoonlijke invloeden naar buiten te gaan
Hoe een situatie aanpakken?
A EVENEMENT SITUATIE
B GEDACHTEN INTERPRETATIES
ZELFVERTROUWEN
C EMOTIES GEVOEL
-
-
+
+
D ACTIE GEVOLG HANDELING
OVERTUIGINGEN, WAARDEN
VORIGE ERVARINGEN VERWACHTINGEN
Rol van de functie
Functie
IK
Rol van het menselijk brein
Neo-Cortex / Analyse Limbisch / Emotie Reptiel / Primitief
Eerste conclusie Instinctief gaan we bij moeilijke situaties vaak de neiging hebben te vluchten, “maag krimpt ineen” Maar vooral reageren zoals we geleerd hebben, automatisch gedrag
Vijf fasenmodel
Fase 0
Fase 1
Fase 2
Fase 3
Fase 4
Fase 5
Fase 0
Het crisisontwikkelingsmodel Fase 0: de fase van de primaire preventie = ‘leven van elke dag’ • Als professional ziet u een “normale” situatie • Reeds op voorhand denken aan “wat als” => Mentaal evacuatieplan tegen stress!
Het crisisontwikkelingsmodel Gedurende deze fase draagt u bij tot een dynamische veiligheid (materieel en emotioneel) en observeert u nauwkeurig. • Dynamische veiligheid heeft vooral te maken met heldere communicatie, respect, menselijkheid en begrip. • Deze fase zou een tweede natuur moeten zijn!
Het crisisontwikkelingsmodel Belangrijk om grondige gedragsanalyse te doen van voorbijgangers, interacties, handelingen (patroonherkenning!) Het is slechts door kennis te hebben van wat ‘normaal’ is, dat men snel signalen van onregelmatigheden, problemen of crisissen kan opvangen
15
Preventieve maatregelen Observatie van de omgeving Beveiligingssystemen Bewaring en behandeling van de waarden Toegang tot de waarden en lokalen Specifieke maatregelen
16
Preventieve maatregelen Waar situeren de risico’s zich?
De observatiefase is niet beperkt tot de werkuren, maar ook: aankomst vertrek
17
Preventieve maatregelen Enkele preventieve richtlijnen Observeer de personen die zonder enige zichtbare reden voor de plaats staan, aarzel niet om hen aan te spreken Observatie van de omgeving, verdachte voertuigen Aankomst in groep kan ontradend werken Waakzaamheid bij het binnengaan Bij binnenkomst, verifieer de lokalen en wees aandachtig voor signalen Identificeer de leveranciers, contractors, etc die in het gebouw werken (let op voor listen!) Aanvaard toiletgebruik in de beveiligde zones enkel van bekende personen en verifieer hun vertrek 18
Preventieve maatregelen Dynamische veiligheid • Situational Profiling • In – en uitstappen • Leveringen algemeen • Leveringen: risico • Laptop gebruik • Achtervolging lange afstand • Uitvalsbasis • Gsm • Starten / stoppen • GPS
Vijf fasenmodel
Fase 0
Fase 1
Fase 2
Fase 3
Fase 4
Fase 5
Fase 0
Hold-up Algemene tendens naar minder beschermde zaken: krantenwinkels, express, nightshops….
Vooral groeiend, jongeren/bendes, kleinhandel. Des te gevaarlijker want niet professioneel, vooral wapengebruik!
De hold-up driehoek Buit Het slachtoffer De dader
Het slachtoffer De zwakste schakel • Niet te voorspellen reacties • Dader is van mening dat het slachtoffer de sleutelfiguur is - De rol van het slachtoffer moet tot het minimum worden beperkt - Slachtoffer moet enkel het middel blijven - Slachtoffer mag niet de plaats innemen van de buit Gijzeling!
De dader Psychologisch profiel • Gemeenschappelijke kenmerken - Aangetrokken door buit - Vaak afwezigheid van de wil om geweld te gebruiken - Eenvoud van scenario A-B-C - Invloed van de factor tijd De dader heeft de omgeving verkend, een plan opgesteld en het moment gekozen om tot actie over te gaan
Aangetrokken door buit
Op korte tijd zoveel mogelijk bemachtigen Doelwit • Zichtbaar • Makkelijk toegankelijk Beschikbare vluchtmiddelen
Tijdens De 4 belangrijkste regels
1.
Kalmte tonen en handen hoog houden
2.
Geen weerstand bieden
3.
De situatie aanvaarden
4.
Geld geven
26
Tijdens Daderprofielen Amateur of professioneel • Aangetrokken door geld • Eenvoudig scenario voor de HU • Afwezigheid van de wil om te doden • Verhoogde zware stress • beïnvloed door drugs/alcohol/medicatie, ...
invloed van de factor tijd
27
Tijdens Wat wel/niet doen: • • • • • • • • •
Geen onverwachte bewegingen Er van uit gaan dat het wapen niet vals is Meewerken en niet in discussie gaan De dader informeren over de procedures om de koffer te openen. Verhinderen dat de dader panikeert als er iemand binnenkomt. De dader bevestigen dat hij de machtspositie en controle heeft Zeker niet de weg versperren Zeker niet proberen de dader te achtervolgen Goed weten dat de dader enkel geld wil en niks persoonlijks
28
Tijdens Wat MINDER belangrijk is:
• Fysieke kenmerken onthouden • Proberen karakteristieken te onthouden van de vluchtwagen, nummerplaat en de richting waarin ze vertrokken zijn
• Onthouden welke objecten er eventueel aangeraakt zijn • Als de dader zich bespiedt voelt en het hem irriteert, kan men nog altijd goed luisteren en op de geuren letten
29
Na – wat na een overval? • • • • • • •
Alarmknop indruk (politie bellen) Richting en vluchtwegen vinden Locatie afsluiten zonder aanwijzingen aan te raken Indien mogelijk slachtoffers helpen Klanten vragen op de politie te wachten (getuigenissen) Toegang enkel voor bevoegde personen Een persoon buiten plaatsen om de politie op te wachten en te ontvangen
• Onmiddellijk en individueel notities maken over het signalement en mogelijke details (opletten voor beïnvloeding)
30
Na – wat na een overval? Samenwerking met de politie DUS… individueel en voor elke overleg alles opschrijven over de overval: • • • • • •
fysieke kenmerken aantal daders taal of accenten, dialecten voertuigen wapens aangeven wat ze mogelijks aangeraakt hebben
31
Beschrijving van een verdachte
32
Beschrijving van een verdachte Niet altijd even makkelijk (kort visueel contact, men kent de persoon niet)
Stress Hoe langer men wacht, hoe meer men details vergeet (risico op verstoring) Invloed van getuigen, politie Invloed van geheugen (ervaring, gevoel,…)
Doel van de identificatie van een verdachte: • Het signalement van een verdachte wordt onmiddellijk verzonden naar politiepatrouilles • Het signalement is nuttig om de verdachte op te zoeken in de databases van bekende criminelen • Verspreiding via media (pers, internet, social media )
Identificatie van een verdachte Geslacht
M
V
Leeftijd
jongere / volwassen /ouder
Lengte
- referentiepunten - vergelijken met de eigen lengte, of met omstaander of omgeving.
Lichaamsbouw
tussen…en …… jaar
Mager dik groot klein
Ras/huidskleur gezicht
Aantal daders
Vorm ( rond – ovaal – vierkant ) Snor (type – stijl “chaplin) Baard ( lang ) Ogen – kleur – bril Tanden
Haren
• Kort/lang • Kleur • Kunnen gemakkelijk veranderd worden!
Speciale tekens
- littekens - wijnvlekken - ....
Opvallende tekenen
scheel
Opvallende tekenen
GROOT ? ZEER GROOT ?
KLEIN ?
DIK ?
KLEIN DIK?
kledij • • • • •
hoofddeksel hemd t-shirt jas broek rok schoenen
Opgepast, speciale kenmerken
Taal В Москве Юля и Лена вату катают
origine ( ? ) Dialect Stotteren ???
Andere wapens
Jachtmes Divers Gevechtswapens
« commando »
Vuurwapens
Rechts- of linkshandig ?
Uitrusting
Opschriften
Vluchtmiddelen
Beschrijving voertuig Soort Nummerplaat (?) Merk Kleur Speciale tekens Aantal mensen Vluchtweg
Vijf fasenmodel
Fase 0
Fase 1
Fase 2
Fase 3
Fase 4
Fase 5
Fase 0
Schok na een aanval
De film herbekijken! +/- 3 dagen
shocktoestand
3à6 maanden
Professionele begeleiding
Traumatiseri ng
Posttraumatische stressstoornis (PTSS)
Betekenis geven aan de gebeurtenis
Psychologische impact Functionele illusies Just World
Zelfzekerheid en vertrouwen Autonomie
Ik ga niet sterven
Shockerende gebeurtenissen
➡
Waarom ik ?
➡
➡
Woede en onmacht
➡
➡
controleverlies
➡
➡
Verlies van het gevoel van onkwetsbaarheid
Ik ben niet veilig
Ik kan opnieuw slachtoffer worden Ik beheers niets
Ik was bijna dood
Diverse gevolgen Onmiddellijke gevolgen Afname van de progressieve spanning Verschijnen van gevoelens van benauwdheid en paniek Verlies van zelfvertrouwen en motivatie Slapeloosheid en wanhoop Effect op middellange termijn Overdrijven van de toekomstige kans op agressie Disproportionele angst van de agent tov van klanten mbt agressie Lange termijneffect PTSS Een nieuw evenwicht Verschillend gevoel van mens tot mens Ieder zijn persoonlijk werk
Waarom verkiezen sommige slachtoffers te zwijgen? Schrik om gezicht te verliezen, als zwak gezien te worden Schrik om de eigen gevoelens te confronteren De onzekerheid van het eigen functioneren De gebeurtenis verdringen Gevoelens van schuld en onmacht Een gesloten persoonlijkheid Angst om anderen lastig te vallen Voorgaande negatieve ervaringen Zich met niemand op zijn gemak voelen Angst om de controle te verliezen Nooit geleerd hebben om over zijn gevoelens te praten Angst voor negatieve kritiek Denken dat de anderen u toch niet begrijpen Afwezigheid van een praatcultuur
Waarom sommigen liever niet helpen? niet weten hoe aan te pakken niet weten hoe te reageren bij emoties schrik hebben om als een moeial over te komen zich niet de gepaste persoon voelen denken dat de anderen gaan helpen de ander zien als sterk (genoeg) denken dat er al genoeg gepraat is de angst om iets verkeerd te zeggen zelf ook hulp nodig hebben denken dat zoiets vaak gebeurt, dat het deel uitmaakt van het spel de angst om een lange termijn engagement aan te gaan denken verantwoordelijk te zijn voor de situatie de mentaliteit « het is zijn eigen fout »
collega-slachtoffer opvangen
1.
Alleszins niet vergeten dat er een slachtoffer voor u zit
2.
Alvorens u ter plaatse komt, vraag u af hoe u zich zou voelen in die situatie
3.
Luister naar het slachtoffer en laat ventileren
4.
Bepaal de directe noden
5.
Wees aanwezig en oprecht
Er is niet altijd direct een oplossing, uw kracht is het luisteren naar de ander!
Te vermijden zinnen
• • • • • •
Het zal wel gaan... Het is niks... Binnenkort denk je er niet meer aan.... Alles gaat gewoon weer verder... Zo kan je er even tussenuit... Etc...
59
Bedankt voor uw aandacht! David De Vos Coordinator Conflict & Aggression
[email protected]
60
