Opleiding
“Energie in duurzame gebouwen” Leefmilieu Brussel
AUDIT VAN VERLICHTINGSINSTALLATIES Fiorenzo NAMECHE LIGHT TO LIGHT – Lighting design & engineering
LIGHT TO LIGHT
Onafhankelijk studie en ontwerpsbureau in verlichting ● Ontwerp voor verlichting en belichting ● Diagnose van openbaar verlichting ● Lichtplan ● Ontwikkeling verlichting op maat ● Studie en opvolging van projecten (relighting / new)
© light to light, 2013
LIGHT TO LIGHT
Onafhankelijk studie en ontwerpsbureau in verlichting Voor
● Verlichtingsaudits - Analyse van de huidige toestand - Voorstel tot verbetering - Resultaat, investering, rentabiliteit - Prioriteitenlijst
● Onafhankelijk advies in verlichting - Analyse van offertes in verlichting
Na
- Hulp bij dimensionering (DIALUX)
© light to light, 2013
Doelstelling(en) van de presentatie
●
De 3 basisprincipes van energiezuinig verlichting nooit meer vergeten !
●
Energieverspilling in verlichting detecteren
●
Kritische kijk op verlichtingsconcepten ontwikkelen
Algemeen schema van de presentatie ●
Inleiding
●
De 3 basisbegrippen voor energiezuinige verlichting
●
Praktijkvoorbeelden
●
Vragen en antwoorden
Licht en zicht ●
licht is een vorm van elektromagnetische straling
●
Het zichtbare licht ligt tussen 380 en 780 nm
●
Elke breedtegolf staat voor een kleurimpressie die van rood, via oranje, geel, groen tot blauw en violet gaat …
Wat is “kleur”? No Colours! Only spectra & reflection characteristics
Colour
Kevin Smet – A colour rendering index based on memory colours
Tel de zwarte rondjes
Enkele basisbegrippen van fotometrie Flux [F] Lumen 1 4
Luminantie [L] Candela/m²
Intensiteit [I] Candela I=F/d 2 3
Verlichtingsterkte [E] Lux E=F/dS E=I/d²
De 3 basisbegrippen van energiebesparing in verlichting 1) Gebruik van efficiënte lichtbronnen en verlichtingstoestellen (en ze goed onderhouden!) 2) Niet onnodig op 100% laten branden (dimmen of doven) (op intelligente wijze! Geef voorkeur aan daglicht) 3) Correcte dimensionering en planning (concept, normen, visueel comfort…)
Verlichting - Kies maar uit…
Vergelijking van de belangrijkste lichtbronnen (wit licht) …W/…
Cool White LED
Luminous efficacy [lm/W]
200
En conditions labo !
150
Iodures métalliques 100
Warm White LED
Fluorescent
50
Halogène Incandescent 0 1875
1900
1925
1950 Time [Year]
1975
2000
2025
Bron : DOE USA 2008/LABORELEC
DE VOORNAAMSTE KENMERKEN VAN LAMPEN Elektrische kenmerken Vermogen Voedingsspanning Lampvoet Onstekingsmechanisme Fotometrische kenmerken Hoeveelheid uitgestraald licht (lichtstroom in lumen) Rendement = Flux/Vermogen lamp (lm/W) (ballast niet inbegrepen) Spectrale kenmerken Spectrum Kleurtemperatuur Kleurweeergaveïndex UV en IR emissie / Permitted Exposure Time PET / Dfc (damage factor)
Geometrische kenmerken Brandstand Afmetingen van de lamp en de lichtbron Kenmerken i.v.m. werking Optimale werkingstemperatuur Levensduur en veroudering Ontsteektijd en herontsteektijd Weerstand aan spanningsvariaties
Verlichtingstoestellen
• Optiek & fotometrie • Mechanisch (IP…) • Electrotechnisch • Esthetisch
Systeemrendement = rendement lichtbron x rendement toestel x rendement voorschakeltoestel Belangrijk: vorm van de lichtkurve
Verlichtingstoestellen • Optiek & fotometrie • Mechanisch (IP, Ch…) • Electrotechnisch • Esthetisch
Systeemrendement = rendement lichtbron x rendement toestel x rendement voorschakeltoestel De fotometrie is belangrijker dan het rendement
Verlichtingstoestellen Voor - drukkend
© light to light, 2013
Na – levendig
© light to light, 2013
De fotometrie is belangrijker dan het rendement
Mechanische aspecten Bescherming tegen externe invloeden (IP)
Enkele voorbeelden van energieverspilling in verlichting
Slecht onderhoud Toestellen met laag rendement
Voorbeeld: rendement downlight 2 x TC < rendement downlight 1 x TC
De 3 basisbegrippen van energiebesparing in verlichting 1) Gebruik van efficiënte lichtbronnen en verlichtingstoestellen (en ze goed onderhouden!) 2) Niet onnodig op 100% laten branden (dimmen of doven) (op intelligente wijze! Geef voorkeur aan daglicht)
Enkele voorbeelden van energieverspilling in verlichting Geen automatische sturing in functie van daglicht of activiteit
Buitenverlichting aan op klaarlichte dag !
De 3 basisbegrippen van energiebesparing in verlichting 1) Gebruik van efficiënte lichtbronnen en verlichtingstoestellen (en ze goed onderhouden!) 2) Niet onnodig op 100% laten branden (dimmen of doven) (op intelligente wijze! Geef voorkeur aan daglicht) 3) Correcte dimensionering en planning (concept, normen, visueel comfort…)
Dimensionering van de verlichting bijv. Lichtberekeningsoftware DIALUX
Opgelet: gebruik lichtcurves gemeten door erkende labos
Enkele voorbeelden van energieverspilling in verlichting
© light to light, 2013
Verkeerde keuze van toestellen of concept Geen lichtberekening
Juiste keuze van toestellen of concept …
© light to light, 2013
Functionele verlichting
Correcte dimensionering ! EN 12464-1 « Binnenverlichting werkplaatsen »
Let op visueel comfort. Vermijd verblinding en te hoge contrasten…
Let op visueel comfort
bron van discomfort
© light to light, 2013
© light to light, 2013
© light to light, 2013
Vermijd verblinding en te hoge contrasten…
Mogelijke acties ●
Sensibilisering van de gebruikers
●
Correct onderhoud van de verlichting
●
Automatische sturing (op intelligente wijze!)
●
Relamping
●
Relighting
●
…
Mogelijke acties ●
Correct onderhoud van de verlichtingsinstallatie
Lampenwisssel (gegroepeerd – gemiddelde levensduur!) Toestellen te reinigen (onderhoudsfactor!)
Mogelijke acties ●
Automatische sturing (op intelligente wijze!)
Aan- of afwezigheidsdetectie (niet op magnetische ballast) Fotocel + kloksturing Dimming in functie van daglicht (per lamp, per groep lampen, gecentraliseerd…)
En ook: Energy HARVESTING
Mogelijke acties ●
Relamping
Niet-energiezuinige lamp vervangen door een energiezuinige lamp (in een efficiënt verlichtingstoestel dat in goede staat is)
●
Relighting
Compleet verlichtingsysteem te vervangen (als de installatie einde levensduur is of in slechte staat, of energieverslindend…)
Relamping (voorbeelden)
ECO/IRC
LED
ECO/IRC
Halogeen IRC = Infra-Red-Coating (Energysaver - ECO):
- Lager vermogen - Minder warmteproductie - Volledig uitwisselbaar Voor professioneel gebruik: Aan te raden om een nieuw verlichtingsysteem te voorzien, aangepast aan de lichtbron (voeding en koeling geoptimaliseerd). De fotos zijn slechts voorbeelden!
LED
Er is LED … en LED
Belangrijk ! Aangepaste driver et koeling !!
Voorbeeld : Kantoor Vóór en nà
© light to light, 2013
© light to light, 2013
4 oude toestellen 2x TL 58W op conventioneel ballast (144W per armatuur) !
4 toestellen 1x T5 35W = 39W per armatuur
Terugverdientijd berekenen TVT Opm.
Voor Aantal
Type
W/st
W
u/jaar
kWh/jaar
€/jaar
4
Oud roster
144
576
2.000
1.152
138,24
Aantal
Type
W/st
W
u/jaar
kWh/jaar
€/jaar
4
Nieuw
39
156
2.000
312
luidruchtig
Nà 37,44 meer comfort
Resultaat Winst
Invest
W
kWh/jaar
€/jaar
420
840
100,8
73%
73%
Aantal
€/st
€ totaal
4
200
800
TVT 8 jaar
Opmerking: Beter TVT berekenen enkel op meerprijs voor REG
35
Vereenvoudigde dimensionering op basis van 2,5 W/m²/100 lux
(Enkel voor standaard lokalen met standaard hoogte en horizontaal werkvlak !)
W max = 2,5 W/m²/100 lux x 22 m² x (500/100) lux Lengte Breedt 5,4
4
m²
Lux gewenst
W max
22
500
275
W/lum Aantal toestellen(!) 64
4 ! Efficiënte toestellen voorzien !
Lengte Breedte 5,4
4
m²
Lux gewenst
W max
22
300
165
W/lum Aantal toestellen(!) 64
3 36
Voorbeeld type gebouw
Plan van de site met aanduiding van de zones
37
Enkele fotos van de huidige toestand
L65W/640 SA
38
REG-tabel – Huidige toestand Kantoorgebouw
© light to light, 2013
REG-tabel - Voorstel Kantoorgebouw
© light to light, 2013
DIALUX berekening voor elk representatief lokaal Optimale keuze van de verlichtingstoestellen en sturing !
40
REG-tabel - Resultaat Kantoorgebouw
© light to light, 2013
REG-tabel – Resultaat synthese
Grafiek inclusief de andere financiële parameters © light to light, 2013
Wist u dat? De verbetering van de verlichting vertegenwoordigt: > 25 à 75% (en zelfs meer !) energiebesparing > 50% vermindering van de onderhoudskosten Er bestaan subsidies voor: - audits - realisatie van de werken (als < 2,5 W/m²/100 lux) Terugverdientijd: varieert zeer sterk ! (is functie van aantal branduren => Prioriteit aan lokalen met groot aantal branduren!) Nieuwe projecten = maak de goede keuze in verlichting (TCO) Beter voorkomen dan genezen! LED ? JA ! Maar niet om het even hoe en niet om het even waar !
Interessante links ●
Link « Energie + » op de site van de Région wallonne (enkel in het Frans) www.energiepluslesite.be
●
www.ibe-biv.be Belgisch Instituut voor verlichtingskunde « Code van goede praktijk »
●
www.groenlichtvlaanderen.be
●
www.bbri.be – www.wtcb.be
●
Document aangepast van Ingrid Van Steenbergen (ODID)
Wat te onthouden uit deze presentatie ? ●
Verlichting is zichtbaar - KIJK
●
Niet enkel energiebesparing ! Verlies het visueel comfort niet uit het oog !
●
De 3 basisbegrippen voor energiebesparing in verlichting
●
2,5 W/m²/100 lux en W/m²
Vragen ? Aan u het woord !
46
Contact Fiorenzo NAMECHE Lighting designer Contactgegevens : LIGHT TO LIGHT bvba-sprl Invalidelaan 253 B – 1160 Bruxelles
:
E-mail :
0478/504.798
[email protected]
