Energie-efficiënte verlichting in gebouwen

Energie-efficiënte verlichting in gebouwen

Catherine Lootens

Agenda z z z z z z z

Groen Licht Vlaanderen Grootheden in lichttechniek Energiebesparing Subsidiebeleid in Vlaanderen Energie Prestatie Regelgeving Aanbevingen GreenLight Program

1

Groen Licht Vlaanderen z z

Verbonden met het Laboratorium voor Lichttechnologie KaHo Sint-Lieven Campus Rabot Departement Industrieel Ingenieur Gebroeders Desmetstraat 1 9000 Gent 09/265.87.13

Contact – – – –

Website: www.groenlichtvlaanderen.be Contact: [email protected] Contactpersoon: Catherine Lootens Projectleiders: z Lieven

De Strycker (vakgroep Elektronica) z Peter Hanselaer (vakgroep Wiskunde -Fysica)

2

Consortium –

Bestaande uit een 20-tal bedrijven: z Verlichtingssector z Non-profit

Bedrijven z Studiebureaus –

Wordt nog uitgebreid

Partners

3

SEEVI z

Stimuleren van Energie-Efficiënte Verlichtingstoestellen en –Installaties

z

IWT-TIS project: Thematische Innovatie Stimulering

Omschrijving z z z z z

Kyoto protocol: Belgie CO2 emissie –7.5% (1990 vs. 2008-2012) REG decreet EPR sinds 1 januari 2006 (EPU: kantoren en scholen) 64.000 bouwvergunningen/jaar Aanzienlijke energiebesparing kan gerealiseerd worden in – –

z

Ontwerp van gebouwen Installaties

Stimuleren energie-efficiënte verlichting bij specifieke doelgroepen

4

Doelgroepen z

Voorschrijvers: – – –

z

Bouwheren, Facility Managers, Intermediairen Architecten, Aannemers, Installateurs, Ingenieurs Overheden, Gemeentes, Instellingen

Potentiële Innovatoren: – – –

Verlichtingsfabrikanten Ontwikkelaars, designers Federaties

Motivatie z z z z

Kennisverspreiding Vertrouwen brengen in nieuwe technologieën Onvoldoende aandacht voor integratie van innovatieve verlichting in design Innovatie stimuleren in Vlaanderen

5

Zwaartepunten z

Organiseren van kennisverspreiding via – –

z

Technologiewacht voor bedrijven –

z

Nieuwe technologieën verspreiden

Bedrijven, scholen pro-actief aanspreken ivm. Energieefficiënte verlichting: –

z

Website, Nieuwsbrief, Publicaties, Voordrachten Database energiezuinige toestellen

Subsidies, GreenLight Program

Vertrouwen brengen in innovatieve ontwikkelingen

Folders z z

Groen Licht Vlaanderen Feiten en Mythes rond spaarlampen

6

Website

Energiebesparing met beter licht z z z

Kunstlicht Daglicht Automatisatie

7

Hoe energiebesparing bereiken ? z

Kunstlicht: –

Efficiënte lichtbron

–

Optiek met een hoog rendement

–

Elektronische voorschakelapparatuur

–

Optimalisatie van de lichtuitstraling, goed lichtplan

Motivatie z

Elektriciteitsverbruik Verlichting – – – –

z z

35-45% in kantoren Tot 70% in scholen ~30% in industrie (~15% in woningen)

Besparingspotentieel kan oplopen tot 50% (kW) Terugbetalingstermijn maximaal 5 jaar

8

Kies voor efficiënte lichtbronnen z z

Specifieke lichtstroom liefst > 50 lm/W Voorkeur: – –

– –

Lineaire Fluorescentie lampen: T5 Compact Fluorescentie Lampen met steekfitting (geen geïntegreerde ballast): bij voorkeur 4-pins (voor EVSA, dimming mogelijk) Gasontladingslampen: HID lage vermogens (20W, 35W) LED

Kies voor efficiënte armaturen z

Rendement of LOR liefst >70%

z

Voorbeeld: –

Lamp :

58W - 5000 lm

–

Rendement optiek (η, LOR):

90%

–

Armatuurlichtsterkte :

4500 lm

–

Lichtverlies :

500 lm

9

Kies voor een efficiënte ballast z

CELMA: National Manufacturers Associations for Luminaires and Electro

z

Ballast Guide – Issue 3: Publicatie rond de toepassing van

z

EEI (Energy Efficiency Index):

Technical Components for Luminaires (www.celma.org)

richtlijn 2000/55/EC met de vereisten voor energie-efficiëntie van voorschakelapparatuur voor fluorescentieverlichting

– – – –

Klasse A aanbevolen A1,A2,A3: Elektronische voorschakelapparaten Dimming enkel mogelijk met EVSA Klasse C (conventionele, klassieke ballast) verboden vanaf 21 november 2005

Kies voor efficiënte lichtplanning z z

Laat u adviseren door lichtspecialisten Lichtplanning gebeurt via software: –

Bvb. Relux Professional 2005

10

Resultaat z Beter

Licht z Lager Verbruik z Kleinere Factuur

Besparen door minder branduren z z

Goede daglichttoetreding Daglichtafhankelijke regeling – –

z z z z

Centraal Lokaal

Bewegingsafhankelijke dimming Bewegingsafhankelijke schakeling Klokgestuurde veegpulsen Domotica

11

Daglichttoetreding z

Daglicht ontwerp: meer dan enkel veel licht binnen laten – – –

z

Gecontroleerd binnenbrengen: goed binnencomfort Verblinding vermijden Oververhitting vermijden: geïntegreerd ontwerpen

Teveel daglicht is niet energiezuinig –

Meer koeling en verwarming bij grote glasoppervlakken

Daglichtfactor z

z

Verhouding van hoeveelheid licht binnen en hoeveelheid licht buiten Bij een daglichtfactor van 5, is er door daglicht een verlichtingssterkte van 500 lux gedurende 70% van de kantooruren

12

Daglichtafhankelijke regeling

z

Centraal: – – – – –

DALI (Digital Addressable Lighting Interface):universele standaard EVSA A1 Schakelen of dimmen (tussen 1…100%) Aanwezigheidsdetectie ≠ kringen kunnen onafhankelijk gestuurd worden

Daglichtafhankelijke regeling

z z z

Lokaal Eén lichtsensor per armatuur Geschikt voor nieuwbouw en renovatie

13

Bewegingsafhankelijke Dimming

z z

Dimt het licht bij afwezigheid naar een vooraf ingesteld niveau Bewegingssensor

Bewegingsafhankelijke Schakeling z z z z

Bewegingssensor Wachttijd Waarnemingshoek Uitschakelen

14

Domotica z Wooncomfort z Rationeel

Energiebeheer z Veilig Wonen z Multimedia z Bedieningscomfort

Domotica & REG z z

z

Bij dageraad wordt alle verlichting uitgeschakeld waar voldoende daglicht aanwezig is. Het is niet mogelijk om de tuinverlichting in te schakelen wanneer er buiten voldoende daglicht aanwezig is. In de winter wordt er maximaal gebruik gemaakt van de passieve zonne-energie en gaat de zonnewering bij fel zonlicht minder vlug open, zodat de verwarming met minder energie de comfort temperatuur bereikt.

15

Domotica & REG z z

z

Verlichting wordt automatisch uitgeschakeld wanneer ze langer dan 60 min. blijft branden (garage, kelder) U tot 50% kunt besparen op de verlichting van de kinderkamers. Door het gebruik van aanwezigheidssensoren blijven de kinderkamers niet nodeloos verlicht. Als het donker is, wordt de verlichting van uw oprit en uw garage automatisch ingeschakeld wanneer u de garagepoort opent.

Indirecte Besparingen z z z

Op airconditioning dankzij lagere warmteafgifte van verlichting Langere levensduur van lampen leidt tot lagere onderhoudskost (kost lampen + kost plaatsing) Kies bij moeilijk bereikbare armaturen voor lampen met extra lange levensduur

16

Subsidies z

REG-premies van de netbeheerders: –

Criteria: Specifiek vermogen , Lichtstudie via Dialux

–

Maximumsubsidie : 4.000 € of 50% van de investering, afhankelijk van de distributienetbeheerder.

–

Supplementaire premies voor dimming en aanwezigheidsdetectie bij GeDIS (Eandis)

z

Verhoogde belastingaftrek : –

Fiscaal voordeel bij new- en relighting.

Maat voor efficiëntie z

Specifiek vermogen: – – –

z

2,5 W/m².100 lux voor kantoorruimtes en leslokalen (aanbevolen: 2 W/m².100 lux) 3 W/m².100 lux voor sportzalen en grote hallen 3,5 W/m².100 lux voor een gang

Slechte parameter voor winkelverlichting vanwege vele verticale wanden

17

Vlaamse Energie Prestatie Regelgeving z z z z z

Verplicht vanaf 1 januari 2006 EPW : woningen Verlichting enkel in EPU: Utiliteitsgebouwen (kantoren, scholen) Enkel voor vaste armaturen Berekening in EPB software: 2 mogelijkheden – –

Forfaitaire (default) waarde: 20W/m² Volgens geïnstalleerd vermogen z z

Manuele berekening Software berekening

Forfaitaire waarde z z z z

Gemakkelijk Maar ongunstige waarde: 20W/m² E-peil eis is moeilijk haalbaar Andere extreme energiebesparende technieken zullen moeten worden toegepast om E≤100

18

Volgens geïnstalleerd vermogen z z z

Beter E-peil Complexer (kan manueel of via geaccrediteerde software voor lichtplanning) Invloed van – – –

Armatuur Schakelende systemen Modulerende systemen z z

Kunstlichtaandeel Daglichtaandeel

Andere aanbevelingen z z z z z

Kies lichte kleuren voor plafond, vloer en muren en hou ze proper Doe geen aanpassingen aan commercieel te verkrijgen armaturen Zorg voor een goed onderhoudsplan van de armaturen Gebruik lampen met goede referenties Let op bij – –

Koelruimtes vanwege lage temperatuur Stockruimtes en sporthallen vanwege plafondhoogte

19

Niet aan te bevelen • • • •

38 mm lampen Naakte strips Witgelakte reflectoren Opalen of prismatische diffusoren • Hogedrukarmaturen • Starters en klassieke voorschakelapparaten


38 mm lampen Naakte strips Witgelakte reflectoren Opalen of prismatische diffusoren • Hogedrukarmaturen

20





21



GreenLight Program z z

Initiatief van de Europese Commissie Vrijwillig programma waarbij: –

–

Bedrijven en overheden zich verbinden tot het verbeteren van bestaande verlichting en het toepassen en installeren van nieuwe installaties met energiezuinige verlichting. De energiebesparing moet de investering rechtvaardigen en de lichtkwaliteit moet minstens dezelfde blijven

22

GreenLight Program z

z z z z

Het besparen van energieverbruik door verlichting in heel Europa, om zo de CO2uitstoot en het broeikaseffect te reduceren Besparen op energiekosten Betere verlichting Betere arbeidsomstandigheden Opwaardering gebouwen

GreenLight Program •Groen Licht Vlaanderen •De Europese Commissie •contactpersoon: [email protected] •www.eu-greenlight.org

•ANRE (Afd. Natuurlijke Rijkdommen en Energie) van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap •[email protected] •www.energiesparen.be

23

GreenLight Partner z

z z z

Bedrijven of overheden die vrijwillig het engagement aangaan om hun verlichtingsinstallatie te verbeteren met energiebesparingen als resultaat GreenLight logo, certificaat, promotie Greenlight Award Geen juridische verbintenis

Energiebesparing met beter licht

24

Energie-efficiënte verlichting in gebouwen

Recommend Documents