Gemeentehuis Olst-Wijhe
OPGELEVERD
Gemeentehuis Olst-Wijhe
OPGELEVERD
56
PIP003_Olst Wijhe.indd 56
15-06-12 15:26
TEKST Cécile Dornseiffen FOTOGRAFIE Norbert van Onna
Opdrachtgever Gemeente Olst-Wijhe Ontwerp De Twee Snoeken, ’s-Hertogenbosch; projectarchitecten: Maarten Willems en Kees Versluis; interieurarchitecten: Charlotte Engelkamp en Judith Verhoeven; grafische vormgeving: Janny Ramakers Maatwerk meubilair Soons Interieurbouw, Schimmert Bureaus en kasten Vepa, Hoogeveen in samenwerking met Desque Interieurconcepten, Eindhoven/Utrecht Tafels, banken en overige kasten Arco, Winterswijk Stoelen en overige banken Vitra, Hay, Ahrend, Sancal (Arco, Vitra en Sancal via Desque) Stoffering Kvadrat Verlichting Moooi, Bocci, Murray, Zeitraum, Artemide PVC vloeren Tarkett, Oosterhout Tapijt InterfaceFlor, Scherpenzeel Systeemwanden Verwol Projectafbouw, Delft Plafonds Rockfon, Roermond Technisch advies Nelissen Ingenieurs, Eindhoven; DGMR Groningen; Bartels Apeldoorn Aannemer Aan De Stegge, Goor Bruto oppervlak 3780 m² Budget inrichting € 790.000
OPGELEVERD
Gemeentehuis Olst-Wijhe
Gelinkt aan verleden en heden Een havezate aan de IJssel. Het archetype van de aloude hofstede in Salland stond model voor het nieuwe gemeentehuis van Olst-Wijhe. Ook het kleurenschema van het interieur refereert aan de omgeving. Duurzaamheid vormt de basis van dit totaalontwerp van De Twee Snoeken dat zowel exterieur als interieur én de grafische vormgeving voor haar rekening nam.
Wie vanaf Zwolle of Deventer over de dijk oostelijk langs de IJssel rijdt, kan het gebouw niet missen. Een samenspel van twee uit de kluiten gewassen huizen, bekleed met leipannen, vormt het nieuwe landmark van wat stedenbouwkundig uit moet groeien tot de Poort van Wijhe. De gemeentelijke herindeling van Olst-Wijhe, waarin een FOTO LINKS De dwarsas tussen de twee bouwdelen FOTO RECHTS BOVEN Puntgevels verwijzen naar middeleeuwse havezates, rechts de vliesgevel met zonnecellen
buitengebied met 10 kernen is opgegaan, maakte nieuwbouw noodzakelijk. In de Europese aanbesteding dongen vijf bureaus mee. Het idee om te verwijzen naar de karakteristieke havezates en een koppeling te leggen met de dijk, bleek een voltreffer. Aanleiding voor de gemeenteraad om verder te gaan met De Twee Snoeken, dat eerder al gemeentehuizen in onder andere Vught, Oss en Woensdrecht ontwierp.
Huisjes Om maat en schaal verfijnd te houden, passend bij het dorpse beeld, werd het benodigde volume gesplitst in twee
‘huisjes’, iets ten opzichte van elkaar verschoven en gescheiden middels een vide. De functionele indeling lijkt op die van een dijkhuis. Op de eerste verdieping, met uitzicht over dijk en rivier, liggen de belangrijkste ruimtes: de multifunctionele raadszaal en het klantcontactcentrum. De plint van het gebouw is gereserveerd voor facilitaire diensten, kantine en diverse vergaderruimtes. Het gemeentehuis heeft twee ingangen: een monumentale entree over een houten loopbrug vanaf de dijk, eveneens een historische verwijzing, en een hoofdingang vanaf de parkeerplaats op maaiveld. Omdat beide ingangen in het midden
JUNI - JULI 2012 | # 3 | JAARGANG 23
PIP003_Olst Wijhe.indd 57
57
15-06-12 15:26
FOTO LINKS Vide tussen de twee bouwvolumes FOTO RECHTS Bestuurskamer, daaronder publiekshal met loopbrug op dijkhoogte
Gemeentehuis Olst-Wijhe
FOTO ONDER Multifunctioneel: raadsannex trouwzaal
OPGELEVERD
van de gevels van de verschoven bouwvolumes liggen, verspringt ook de dwarsas. “Een bewuste keuze”, zegt projectarchitect Maarten Willems, “het idee van de Japanse brug, niet alles gelijk prijsgeven.” Toch levert deze sprong qua routing een moment van aarzeling op, vooral ingegeven door de compacte maatvoe-
ring. Komend vanaf de begane grond verwacht je bovenaan de hoofdtrap met kolossale wangen een verrassing – een kunstwerk, zichtlijn of plein – maar sta je feitelijk voor de keuze links de raadszaal inschieten of schuin rechts naar de ontvangstbalie. Pas daar opent zich ten volle het magnifieke uitzicht over de IJssel.
Flex-factor Met de verhuizing is ook ‘het nieuwe werken’ ingevoerd. Geen vaste plek meer, maar met je dossiers in een rolkoffer aansluiten bij de activiteit van dat moment. Om die werkwijze te faciliteren zijn er uiteenlopende werk- en overlegplekken gecreëerd. Bureaus profiteren zoveel mogelijk van daglicht: in een buitenring langs de ramen en een binnenring rond de vide; de bureaus werden geleverd door Vepa in samenwerking met Desque Interieurconcepten, net als een deel van de kasten. De middenstroken zijn gereserveerd voor informele overlegplekken.Vooraf bestond bezorgdheid over concentratieverlies door geloop dwars door de kantoorzalen. Om dat te voorkomen zijn op alle vier de hoeken van de verdiepingen facilitaire gebiedjes ingericht met garderobe, toiletten, pantry en printerunit. Helemaal ‘om’ is de organisatie nog niet. Zo is bij het vaststellen van het aantal benodigde werkplekken (155) geen flex-factor meegewogen en hebben de afdelingshoofden nog steeds een eigen werkkamer. “Deze twee gegevens bieden de nodige flexibiliteit, mochten er in de toekomst toch nog extra werkplekken nodig zijn”, verklaart Willems. Door te streven naar een zeer
58
PIP003_Olst Wijhe.indd 58
15-06-12 15:26
FOTO BOVEN Publiekshal met vloermozaïek: de IJssel met de kernen van Olst-Wijhe FOTO ONDER Overlegplekken. De accentkleur (groen, beige of blauw) komt terug in tapijtbanen, bekleding en lockerkasten
optimale bruto-netto factor heeft desondanks een belangrijke kostenbesparing plaatsgevonden.
OPGELEVERD
Het interieurconcept werd ontwikkeld samen met een brainstormgroep, bestaande uit bestuur en een gebruikersgroep. Doel was het zoeken naar een eigen identiteit, een beeld waarmee men zich zou kunnen identificeren. Dat werd gevonden in de landschappelijke omgeving. Het leverde kleurcollages op in drie tinten: blauw (de rivier), groen (het landschap) en bruin (de bebouwing). In de algemene ruimtes komen die drie thematische kleuren bij elkaar. De verschillende vakgroepen daarentegen konden hun eigen werksfeer kiezen, bovenop een neutrale basis in wit, grijs, beige en eiken. Concreet betekende dat het kiezen van de accentkleur – opvallend vaak groen – en de inrichting van de informele werkplek. Daarvoor was een keuzepakket samengesteld: rechte of ovale tafel, stoelen met hoge of lage rug, een actieve zit of juist meer loungeachtig. Een aantal essentiële modellen werd in de praktijk getest. Basismodel is About A Chair van Hay geworden die terugkomt bij de balies, informele overlegplekken, als losse bijzetstoel en in de kantine, waar de wollen bekledingsstof vervangen is door een afneembare variant. “Gestuurde keuzevrijheid is geen gemakkelijk concept”, schetst interieurarchitect Charlotte Engelkamp. “Er ontstaat een mix van kleuren en materialen; al die losse onderdelen moeten natuurlijk wel esthetisch gekoppeld worden. Maar alle combinaties mochten, in de budgetten was zelfs ruimte voor relatief duur uitvallende keuzes.” De Twee Snoeken profiteert in dat opzicht van de eigen interieurafdeling en dito
Gemeentehuis Olst-Wijhe
Eigen identiteit
projectleiders die de deelbudgetten aanbesteden. In dit geval werd het meubilair betrokken bij Ahrend,Vepa en Desque. Het aanbesteden bij verschillende partijen in plaats van integraal onderbrengen bij een projectinrichter, levert volgens De Twee Snoeken een kostenbesparing op tot wel 12 procent.
Transparantie Voor de inrichting van de raadszaal werd een aparte werkgroep samengesteld met vertegenwoordigers van bestuur, raad, griffie en bodes. Het meubilair speelt
goed in op het multifunctionele karakter van de ruimte die ook dienst doet als trouwzaal. Zo blijkt de ovale vergadertafel opgebouwd uit trapeziumvormige eenpersoons tafeltjes; onder de vensterbanken zitten lades met losse kussentjes op maat. In het programma van eisen was de wens geformuleerd om de ‘transparantie van bestuur’ zichtbaar te maken. Om die reden heeft de raadszaal naar de vide toe een geheel glazen vouwwand, zonder afschermende foliebeplakking. Ook de vergaderkamer van B&W is als JUNI - JULI 2012 | # 3 | JAARGANG 23
PIP003_Olst Wijhe.indd 59
59
15-06-12 15:26
OPGELEVERD
Gemeentehuis Olst-Wijhe
een soort glazen vissenkom boven het klantcontactcentrum gehangen. Daar heeft de symboliek echter geen stand gehouden, inmiddels is op verzoek van de gebruikers zowel privacyfolie als vitrage aangebracht. Jammer, want dat geeft nu expliciet het signaal af ‘geen pottenkijkers’ – een al vaker vertoonde val waarin een College niet (meer) zou moeten trappen. Gelukkig voor het bestuur is het aantal spontane bezoekers beperkt. De gemeente geeft namelijk prioriteit aan een internetloket. Drie balies lijkt weinig, maar is daardoor voldoende. “Deze tendens zie je bij alle gemeentehuizen”, stelt Willems. “Het aantal baliebezoeken neemt af, mensen maken een specifieke afspraak. Er is steeds meer behoefte aan aparte spreekkamers.” Hier ingevuld met een vijftal ruimtes achter hoge taatsdeuren, voorzien van de bekende veilig-
heidsmaatregelen: kamerbrede (klap) tafels, laaghangende armaturen om het over tafel springen te vertragen en een vluchtdeur naar het backoffice.
Duurzaamheid De gemeente wilde een duurzaam gebouw: kostenbewust, onderhoudsarm en energiezuinig. “In dit project hebben we bewust gekozen voor DUBOmaterialen, dat gaf gelijk een klik”, wijst Willems. In de isolatie is vlas verwerkt, in de keramische leien zijn zwaluwnestkastjes opgenomen. Ook het gebruikte bouwsysteem, een stalen frame met demontabele prefab geveldelen, past in de C2C gedachte die zich uitstrekt tot en met verantwoorde sloop. Het gebouw is uitgerust met een WKO-installatie in de plafonds. In de vliesgevel van het trappenhuis op het zuiden zijn zonnecellen geïntegreerd. Deze energiemo-
PLATTEGROND LINKS Plattegrond eerste verdieping PLATTEGROND RECHTS Plattegrond begane grond PLATTEGROND ONDER Dwarsdoorsnede
dulator zal naar verwachting voor zo’n 20% bijdragen aan de energiebehoefte. Bovenin de vide hangen reflectieschermen met zuinige leds.Vanwege het open karakter van het gebouw is extra aandacht geschonken aan de akoestiek. De kappen hebben geperforeerde plafonds, het tapijt een optimale poollengte (3 mm), dossierkasten zijn voorzien van deuren met absorptiemateriaal en tussen de balies en bureaus staan akoestische schotten voor extra privacy. Maar misschien nog belangrijker voor de toekomstbestendigheid is het draagvlak dat voor dit gebouw gecreëerd is onder bevolking en medewerkers. “Zij zijn steeds betrokken geweest bij het ontwerpproces. Vanaf de stedenbouwkundige inpassing, via de identiteit van hun vakgroep tot en met het aanleveren van eigen foto’s voor de decoratiefolies. Zo is een herkenbaar, streekeigen gebouw ontstaan, geworteld in de lokale context. Men is daar terecht trots op, een plan moet gedragen worden.” www.tweesnoeken.nl
60
PIP003_Olst Wijhe.indd 60
15-06-12 15:27