OPENING HUIS VAN CLARA 26 NOVEMBER 2010 (achteraf uitgeschreven)
“ARMOEDE” zegt Professor Jan Vrancken “is een netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het individuele en collectieve bestaan. Armoede isoleert mensen van de algemeen aanvaarde leefpatronen van de samenleving. En deze kloof kunnen zij , de armen, niet op eigen kracht overbruggen”.
Ik wil vooraf de initiatiefnemers danken voor de gelegenheid die ik krijg hier even het woord te mogen voeren. Ik ervaar het ook als een eer, in de eerste plaats als Medestander van het 1ste uur, hiertoe gevraagd te zijn, en in de tweede plaats als schepen en OCMW voorzitter (zo stond het in de uitnodiging hiertoe).
Ik ben oprecht fier medestander te mogen zijn van deze prachtige vereniging waar ik de grootste waardering voor heb: -
vanuit mijn solidariteitsgevoel
-
met mijn waardering voor de doelstellingen
-
maar ook omdat mijn ouders (ze zouden nu meer dan 100 jaar zijn) ervaringsdeskundigen waren rond en tijdens de oorlogsjaren. Zo hoorde ik als nakomertje de armoedeverhalen nog rechtstreeks uit de moedermond, verhalen die ik nu in alle varianten ook hoor als OCMW-voorzitter
Ondertussen is het reeds 20 jaar geleden dat ik een OPROEP deed tot betere bewustmaking van de mensen in armoede zelf via het samenbrengen van deze mensen in een soort belangenvereniging. Aanleiding hiervoor was een uitzending van PANORAMA in 1990. Een schok ging toen door Aalst bij het zien van de aangrijpende armoedebeelden over schrijnende toestanden in Aalst. Het zijn beelden die voor altijd vastliggen op mijn netvlies. Ik herinner mij nog goed volgende getuigenissen : -
dat oude vrouwtje, wiens meubels die aangeslagen op straat stonden en bij vergissing werden meegenomen door de vuilniswagen
-
er was de jonge alleenstaande moeder bij wie in het kinderwiegje kakkerlakken rondliepen
-
er was het gezin die in een schamel huisje slechts over dat enige kraantje buiten beschikte, een kraantje dat tijdens de winter vastvroor.
Deze beelden veroorzaakten alom een (tijdelijk) medelijden onder de bevolking. De nood aan een meer structurele beleidsaanpak enerzijds en de nood aan een vereniging waarin de armen zelf het woord kunnen voeren anderzijds werd pijnlijk blootgelegd. En zo ontstond het “ARMOEDEBOEK “overleven in Aalst 100 jaar Daens” waaraan vooral Peter Dauwe een groot aandeel had.
In dit boek deed ik als voorzitter van het Coördinatiecomité voor Welzijnsbeleid (Coco) de oproep om “via het verenigen van mensen in armoede henzelf hun belangen beter te laten verdedigen”. Want getuigenissen uit de mond van de mensen zelf klinkt natuurlijk zoveel krachtiger. Naast de spontaan ontstane liefdadigheidsinitiatieven kreeg zo ook bewustmaking meer aandacht in onze stad.
Even later ontstond zo op initiatief van anderen de Aalsterse Vierdewereldgroep en hoorden we voor het eerst Elza en Patricia aan het woord. Het was even wennen want dat waren we niet gewoon. Ondanks de HOOP van toen en het ENGAGEMENT en de INZET van velen, zien we zoveel jaren later en zoveel armoederapporten later dat armoede ook in Aalst toegenomen is van 6 naar 15%. 12 000 Aalstenaars leven rond of onder de armoedegrens . Wereldwijd lijden 1 miljard mensen honger. De recente televisiebeelden van de daklozen in Brussel herinneren ons hier nog dagelijks aan.
En dit is een onrecht! Armoede is een schande waartegen we ons met alle kracht moeten blijven verzetten. Strijd voor een meer RECHTVAARDIGE, SOLIDAIRE, en VERDRAAGZAME samenleving blijft nodig. Welzijn voor iedereen is immers voor zovelen nog zo veraf.
Mijn grootste bezorgdheid gaat in dit verband naar de groeiende onverschilligheid. Armoede wordt in cijfers en procenten uitgedrukt naast zovele andere cijfers. Armoede is een statistisch gegeven geworden, opgenomen in tabellen en grafieken. Ik word daar kwaad om. De empathie en de wil om armoede daadwerkelijk aan te pakken en op te lossen is nog wat anders.
Ondertussen werd de groep ‘armen’ dus ook in Aalst groter en was ook een ruimere huisvesting nodig voor de (eigenlijk spijtig genoeg) steeds succesvollere vierdewereldwerking.
Het huisvestingsprobleem krijgt nu een hopelijk definitieve oplossing in het Huis van Clara. Tegelijk krijgt jullie vereniging zo ook betere kansen tot verdere uitbouw van de werking. Deze plek hier, jullie nieuwe stek, zal ons ook blijvend herinneren aan de ORDE VAN DE CLARISSEN, in de volksmond de Arme Klaren genoemd. En in die zin is het hier een zeer passende locatie, weliswaar met het grote verschil dat de huidige gebruikers, in tegenstelling tot de vroegere nonnetjes, er zelf niet voor kozen om in armoede te moeten leven.
Dit sobere kille huis van bezinning wordt nu een WARM huis voor de mensen die geconfronteerd worden met armoede, voor ervaringsdeskundigen en medestanders, zowel beroepsmensen als vrijwilligers. Hier in het HUIS VAN CLARA kunnen jullie, kunnen wij, in de toekomst mekaar nog beter ontmoeten, steunen en versterken.
Naast de reeds ontwikkelde “instrumenten” zoals bv de KANSENPAS (waarmee we nu ook regionaal gaan en zelfs een pilootproject voor Vlaanderen worden) en de SPEELOTHEEK (die hier nu samensmelt met de stadsspeelotheek) is hier vooral HET WERK IN DE DIEPTE van belang : -
mensen samenbrengen
-
mensen naar mekaar laten luisteren
-
mensen tot inzicht brengen
-
mensen respecteren
-
mensen mondiger maken
-
mensen weerbaar maken
-
mensen zelfvertrouwen geven
-
mensen actie laten voeren
Maar ook: -
mensen laten creatief zijn
-
mensen cultuur laten beleven
Kortom hier gaat het om MENSEN VOOR MENSEN
Maar dit Clara-project kan ook van een andere kant bekeken worden. Naast de corebusiness, het bestrijden van armoede (op die specifieke wijze eigen aan de vierdewereldwerking) wordt met dit project tegelijk bewezen dat jullie vereniging ook de dynamiek en de kracht heeft tot bijsturing en vernieuwing van de werking en de infrastructuur.
Meer algemeen kan ook gesteld worden dat de hele SOCIALE SECTOR in Aalst op dit vlak in BEWEGING is.
Ik denk in dit verband aan : -
de herhuisvesting van het Huis van het Nederlands
-
de herhuisvesting van de Kringwinkel (kledij)
-
Het Daenshuis dat hier ook een onderkomen zal vinden
-
De uitbreiding en renovatie van Niemandsland
-
Het samenvoegen van het Onthaal OCMW en CAW in een nieuw Sociaal Huis
Voor andere huisvestingsdossiers dient nog een oplossing gezocht te worden: -
sociaal restaurant De Zolder (steile en gevaarlijke trap)
-
voedselbedeling Teledienst (einde contract op huidige locatie)
-
Goede Wil (te klein gehuisvest)
-
Sociale Superette (nieuw noodzakelijk initiatief)
Bij dit alles wil het OCMW de REGISSEUR zijn. Dit betekent stimuleren, coördineren en ondersteunen via samenwerkingsverbanden en subsidiëringovereenkomsten. SAMENWERKING IS TROUWENS OOK DE RODE DRAAD IN HET ALGEMEEN WELZIJNSBELEID VAN STAD EN OCMW
Beste vrienden,
Weet dat een huis maar een huis is. Het is niet het bezit van een huis (hoe groot of hoe klein ook) dat van belang is. Niet de stenen maar de mensen zijn belangrijk. Laat het hier alvast nooit een huis worden met balie en spreekruimtes. Laat het wel een open, warm huis worden met een even open en warme werking.
Maak er hier een gezellige thuis van en koester vooral ook de mensen die er komen. Hou het gastvrij en herinner je de gastvrijheid die jezelf vroeger te beurt viel. Vriendschap en kameraadschap geeft kracht en energie. Maar ook actie moet er zijn! De wereld is immers hard en onrechtvaardig. Mensen vluchten wereldwijd voor oorlog en geweld. Er is overal honger en armoede. Mensen vereenzamen, zijn ongelukkig en verbitterd. Velen hebben geen huis en geen thuis meer. Nooit was de dakloosheid zo groot.
Met een gevoel van begrip voor de situatie waarin mensen terecht kunnen komen, maar ook met een gevoel van verzet tegen deze onrechtvaardigheid wereldwijd zijn we toenertijd de 4e wereldgroep begonnen. Velen vonden al aansluiting, maar velen ook nog niet. DE WEG WAS, IS EN BLIJFT LANG ! Maar Avanti – we blijven er samen tegenaan gaan.
Tot slot wil ik de Vierdewereldgroep danken voor de ondertussen 17 jaar inzet: -
de initiatiefnemers en bestuurders
-
alle mensen in armoede
-
de ervaringsdeskundigen
-
de medestanders
-
alle vrijwilligers
-
de beroepskrachten
-
het TEAM: onder leiding van de LEADING LADY jullie kleine, fijne, lieve, maar ook kordate COÖRDINATOR zij heeft de KRACHT van haar OVERTUIGING en (dit is even tussen ons) zij NEEMT ZO GRAAG “IDEEËN EN VOORSTELLEN MEE”
Namens Stad en OCMW mag ik jullie dit blijvende aandenken overhandigen. Een ingekaderde uitspraak van Aalstenaar Dimitri Verhulst:
“De grenzen waar een regering zich druk om maken moet, zijn deze die nog altijd niet aan de armoe zijn gesteld”
Naast deze treffende uitspraak van een ‘beroeps’ is het zelfgemaakte gedichtje dat ophing in jullie vroegere ‘huis’ minstens even veelzeggend:
Er brandt licht, hoe laat je ook komt Wie je ook bent WELKOM We hebben geen hond en geen wapens Dus wie je ook bent, WELKOM
Er is altijd wel wat brood, koffie Een pintje in de kast
En al kom je morgen of terstond Dat doet er niet toe, WELKOM
Al ben je verjaagd, al ben je verlaten, Al heb je geen rust Al is je reden niet gegrond Het gaat ons niet aan WELKOM
Proficiat aan allen, dank voor de goede samenwerking en alle succes verder in jullie nieuwe thuis!
Patrick De Smedt OCMW-voorzitter Schepen van Welzijnsbeleid, Sociale Zaken en Gezin
