Beeldende Kunst
Inhoudsopgave Opdracht 1.....blz. 3 Opdracht 2.....blz. 4 Opdracht 3.....blz. 5 Opdracht 4.....blz. 6 Opdracht 5.....blz. 7 Opdracht 6.....blz. 8 Opdracht 7.....blz. 9 Opdracht 8.....blz. 10 Opdracht 9.....blz. 11
Opdracht 10.....blz. 12 Opdracht 11.....blz. 13 Opdracht 12.....blz. 14 - 17 Opdracht 13.....blz. 18 - 20 Opdracht 14.....blz. 21 Opdracht 15.....blz. 22 Opdracht 16.....blz. 23 Opdracht 17.....blz. 24
Opdracht 1 Geef met eigen woorden weer wat we verstaan onder beeldende kunst? Noem ook enkele eigenschappen.
Een sportwagen of een mooi vormgegeven televisie is geen beeldende kunst omdat deze een bepaalde gebruiksfunctie hebben, bij beeldende kunst ontbreekt de gebruiksfunctie
Onder beeldende kunst verstaan we een voorstelling die op een creatief en originele wijze tot stand is gekomen bij bepaalde gevoelens of gedachten van de kunstenaar. De reden dat de kunstenaar het kunstwerk heeft gemaakt moet dus eigenlijk te zien zijn in het kunstwerk
Opdracht 2 Welke invloed had de fotografie binnen de beeldende kunst in de 19e eeuw? Tot de 20e eeuw werd er in de beeldende kunst een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de verschillende kunstdisciplines, zo had je bijvoorbeeld de: • • • •
schilderkunst beeldhouwkunst tekenkunst prentkunst Kunstenaars deden hun best een zo goed mogelijk landschap na te schilderen of een beeld na te maken
van een bepaald object of persoon. Met de uitvinding van de fotografie kwam hier grote verandering in, mensen konden door middel van één druk op een knop iets exact weergeven. Het gevolg hiervan is dat veel kunstenaars het nut er niet van in om iets exact na te maken. Dus proberen ze andere dingen; ze lijken hun doeken zo maar een beetje vol te schilderen, wat ze precies schilderen is wel eens onduidelijk. Sommige kunstenaars maken nu heel abstracte kunst
Opdracht 3 Om beeldende kunst van dichtbij te bekijken kun je het beste een stappenplan hanteren. hoe ziet het stappenplan eruit? Wat zie ik? Om sommige kunstwerken te begrijpen is het handig om eerst te bedenken wat je precies ziet, dit kun je doen door objectief te beschrijven of feitelijk op een rij te zetten wat er is afgebeeld. Hoe komt dat? Nu moet je achterhalen hoe de kunstenaar te werk is gegaan, je mag ervan uitgaan dat een kunstenaar bijna nooit iets ‘zomaar‘ doet. De kunstenaar laat altijd be-
wust of onbewust de toeschouwer sturen, daarvoor gebruikt hij de beeldende middelen. Als je weet welke middelen de kunstenaar maakt en hoe hij daarmee van slag gaat is het een stuk makkelijker te volgen waar een kunstwerk over gaat. Waarom heeft de kunstenaar dit kunstwerk gemaakt? Op basis van de bevindingen in de vorige 2 vragen kun je bedenken wat de kunstenaar nu eigenlijk heefft willen verbeelden, en misschien zelfs achterhalen waarom hij het kunstwerk gemaakt heeft. De titel kan ook behulpzaam zijn bij het traceren van een functie van een kunstwerk.
Opdracht 4 Geef een opjectieve beschrijving van het schilderij hiernaast van Eindhovense schilder René Daniëls. Op het schilderij van daniëls zie ik een lichaam dat verkeerd is getekend, er is een broek afgebeeld dan komt hef hoofd en dan komt de rest van het lichaam erbovenop. Verder zijn er bij de handen letters getekent die een vorm van een rondje maken.
Rene Daniëls Een grammofoonplaat kan soms op de meest onverwachte momenten ..., 1983
Ook is er een zwart vervaagd iets te zien dat een stok of iets dergelijke bij het gezicht van de vervormde man houdt.
Opdracht 5 De kunstenaar maakt mbv de beeldaspecten het kunstwerk tot een geheel. Noem de balangrijkste beeldaspecten voor de schilder. Onderzoek of deze beeldaspecten ook gelden voor een grafische vormgever? de belangrijkste beeldaspecten van een kunstenaar zijn de lichtval, ritme en de dieptewerking. Deze beeldaspecten gelden ook voor een grafisch vormgever omdat hij daarmee zijn werk ook tot een geheel maakt.
Opdracht 6 De kunstenaar kan een kunstwerk maken om diverse redenen. Bedenk zelf een aantal redenen waarom hij/zij een bepaald kunstwerk maakt. Een aantal reden voor het maken van een kunstwerk zijn: - Iets verbeelden wat hij/zij heeft meegemaakt. - Mensen overtuigen door middel van een kunstwerk. - Iets maken waardoor je bepaalde gevoelens bij krijgt
Opdracht 7 De functie van een kunstwerk kan ingedeeld worden in hieronder genoemde items. Geef van elk item een duidelijke omschrijving. A) Anekdotisch verbeeld een verhaal, gebeurtenis, gedachtegang, plek of situatie
D) Expressief drukt gevoelens en emoties uit. E) L’art pour l’art verwijst naar zichzelf.
B) Symbolisch verwijst naar iets anders dan zichzelf C) Decoratief-esthetisch dient ter decoratie en verfraaiing
Opdracht 8 Geef van de weergegeven werken aan welke functie ze hebben (zie indeling opdracht 7) Afbeelding 1) Decoratief-esthetisch Afbeelding 2) L’art pour l’art Afbeelding 3) Anekdotisch
10
Opdracht 9 Als je een kunstwerk goed wilt doorgronden, kijk je naar drie aspecten. Noem de drie aspecten.
Wanneer heb je te maken met een heel ‘sterk‘ kunstwerk? Als die drie aspecten goed naar voren komen.
De drie aspecten die je nodig hebt om een kunstwerk goed te doorgronden zijn: - Verschijningsvorm - Inhoud - Functie
11
Opdracht 10 We willen de kwaliteit van de poster van een Ipod bestuderen door naar het werk te kijken. Gebruik de drie aspecten uit opgave 9. Geef een uitgebreide beschrijving van de poster.
lijk gedaan vind ik door alleen de dingen die nodig zijn in de poster weer te geven.
Je ziet een hand die drie verschillende producten van apple vasthoud en het logo van het merk apple. Deze 2 opbjecten komen duidelijk naar voren en toont duidelijk wat het verkoopt(de producten die de hand vast houdt) en het merk van de producten (apple) De functie van de poster is om de producten van apple onder de aandacht te brengen en dat hebben ze duide-
12
Opdracht 11 Noem vijf disciplines binnen de beeldende kunst. Geef van elke discipline een beknopte beschrijving. schilderkunst Het schilderen van iets op een doek of wand. beeldhouwkunst Het beeldhouwen van een object, steeds materiaal erafhalen zodat er een kunstwerk ontstaat. tekenkunst Het tekenen van iets op papier
prentkunst het prenten van iets op een object videokunst Het bewerken van video’s
Met welke discipline heb jij de meeste affiniteit en waarom? Tekenkunst, omdat ik dat het meest doe en omdat je kan maken wat je wilt zonder veel moeite te doen.
13
Opdracht 12 Binnen de schilder- en tekenkunst worden verschillende technieken toegepast. Geef een beschrijving van de volgende schildertechnieken: olieverf, eitempera, aquarel, acryl, plakkat, gouache, gemengde techniek, fresco, al secco. Olieverf Olieverf is een verfsoort die veel in de schilderkunst wordt gebruikt. Het is een zeer veelzijdige verfsoort, waarmee zowel dekkend als transparant gewerkt kan worden. De verf kan in dunne gladde lagen worden aangebracht, maar er kunnen ook sterke effecten bereikt worden als de verf met volume wordt aangebracht,
zodat de verfstreken zichtbaar blijven. Eitempera Eitempera is een klassieke verfsoort die van oudsher werd gebruikt voor ikonen of op muren. De verf heeft een ei-emulsie als bindmiddel, is waterverdunbaar, droogt snel en geeft een zijdematte egale verflaag. Zeer geschikt voor gebruik op papier, voor onderschilderingen en restauratie doeleinden. Sennelier eitempera wordt sinds 1895 geproduceerd. De receptuur is gebaseerd op de recepten van oude meesters uit de zestiende eeuw. Geselecteerde meest minerale pigmenten worden volgens oude traditie op molenstenen aangewre-
14
ven met natuurlijke bindmiddelen. Leverbaar in 32 zeer lichtechte kleuren die uitzonderlijk kleurkrachtig en helder zijn. aquarel Een aquarel is een directe schildering uitgevoerd in een snel drogende waterverf, vaak op bevochtigd grof papier. De ‘natte’ techniek is gebaseerd op snel reageren en op kort maar geconcentreerd werken. De kleuren worden bij de aquareltechniek transparant opgedragen, zodat het wit van de ondergrond doorschijnt. Voor witte kleurvlakken wordt de witte ondergrond van het aquarelpapier eenvoudigweg uitgespaard, dat wil zeggen, het blijft onbeschilderd.
Karakteristiek voor de aquarelschilderkunst zijn de veelsoortige lichteffecten en de zachte omlijningen, die door wassing (wegwissen van verf) en door de wijze van opbrengen van de verf op het natte papier kunnen worden bereikt. De verf wordt steeds doorschijnend gebruikt. De ondergrond moet daarom ook licht zijn. Papier gemaakt van linnen is het beste. Gebruik weinig verschillende kleuren. Meng ze zo weinig mogelijk. Begin met de middentonen. Zet dan de schaduwen en donkere stukken. Heel lichte stukken laat je wit. Zo ‘werkt’ het papier mee in je schilderij. Gebruik lichte en heldere kleuren. Vernissen is niet nodig. Een aquarel bewaar je best achter glas.
15
Acryl Acrylverf is een sneldrogende verf die bestaat uit een pigment met een bindmiddel van polymeerhars uit de acrylgroep. De basis van deze verf, een acrylaatharsdispersie van deeltjes acrylaat in water, is een melkachtige vloeistof die helder opdroogt door verdamping van het water en dan de natuurlijke pigmentkleur toont. Acrylverf kan worden verdund met water of tolueen, en is na droging watervast. Met acrylverf kan bij dun opbrengen een soort effect verkregen worden als bij een aquarel. Meestal wordt acrylverf echter dik aangebracht en lijkt het resultaat sterk op dat van olieverf. De glans van olieverf ontbreekt echter, maar die kan worden aangebracht door een vernis. Tijdens het drogen wordt de kleur van acrylverf iets donkerder.
Gouache Een gouache is een op waterverf gebaseerd schilderij waarbij de ondergrond niet meer zichtbaar is, dit in tegenstelling tot een aquarel. Gemengde techniek Verschillende schildertechnieken door elkaar gebruikt fresco De schilderterm fresco (Italiaans voor “vers”) stamt van de Italiaanse uitdrukking buon fresco, (“goed vers”), een technische term die het tegenovergestelde is van in secco (“op droog oppervlak”). Caseïne en silicaatverven zijn uitermate
16
geschikt om al secco te schilderen. Lijmverven houden minder lang stand. al secco In tegenstelling tot het schilderen in fresco wordt schilderen in secco op droog pleisterwerk gedaan. Daarbij worden de pigmenten in een bindend medium opgelost, zoals ei (gelijksoortig als bij tempera). Een tussenvorm, waarbij het gedroogde pleisterwerk met vocht verzacht wordt voordat de pigmenten worden aangebracht, heet wel mezzo-secco.
17
Opdracht 13 Wat verstaan we onder grafiek? Grafiek (ook graveerkunst, prentkunst) is een vorm van beeldende kunst waarbij de kunstenaar gebruik maakt van allerlei druktechnieken. Ook de afbeeldingen die op deze manieren worden gemaakt (de werken) worden grafiek (ook: gravures of prenten) genoemd.
Geef een indeling van de 4 hoofdtechnieken binnen de grafiek. - Diepdruk - Hoogdruk - Vlakdruk - Zeefdruk
Geef een uitleg van de benaming 6/25 welke vermeld staat op een zeefdruk. afdruknummer/totale oplage
18
Geef van elke techniek een uitleg hoe deze uitgevoerd wordt. Diepdruk In een koperen cilinder worden puntjes (rasternapjes) geëtst. Daarna wordt de hele vorm ingeïnkt met een zeer dunne inkt. De overtollige inkt wordt weggeschraapt met een rakel. Het papier neemt daardoor alleen de inkt uit de gevulde napjes aan. De bewerking van de cilinders is relatief kostbaar. De hoge snelheden van deze rotatietechniek maken haar echter geschikt voor grote oplagen en voor veelkleurendruk waarbij ook kleine kleurnuances door de verschillende diepte van de rasternapjes goed worden weergegeven.
Hoogdruk Hoogdruk is de overkoepelende naam van een aantal grafische technieken. Hoogdruk kenmerkt zich doordat de drukinkt zich voor het afdrukken op de verhoogde gedeelten van de drukplaat bevindt. Voorbeelden zijn de houtsnede, de houtgravure en de linosnede. Vlakdruk Deze techniek kenmerkt zich door een beeldoverbrenger (steen of drukplaat en rubber) waarvan het geïnkte deel niet in hoogte verschilt van het niet-geïnkte deel. Vlakdruk werkt op het principe dat water (onbedrukt deel) en vet (inkt; bedrukt deel) elkaar afstoten.
19
Zeefdruk Het principe van de zeefdruktechniek is vrij eenvoudig. Een stuk fijn gaas van zijde, polyester of staal wordt over een raamwerk gespannen. Het zeefdrukraam wordt vervolgens (meestal) voorzien van een lichtgevoelige laag die door middel van een positief film belicht wordt. De op het positief aanwezige donkere vlakken worden bij het ontwikkelen weggewassen zodat doorlatende plekken op het zeefdrukraam ontstaan, waar de inkt doorheen gedrukt wordt. Men brengt de inkt (of soldeerpasta) op het raam aan en smeert deze met behulp van een rakel uit, waardoor de vorm van de sjabloon op het te bedrukken voorwerp (de beelddrager) wordt afgedrukt. Deze techniek kan herhaald worden met verschillende kleuren en vormen die naast elkaar of
over elkaar worden gedrukt.
20
Opdracht 14 Noem drie verschillende manieren om een beeld te maken. geef van elke manier één voorbeeld van een bekend kunstenaar. drie verschillende manieren om een beeld te maken zijn: - uit een blok steen, een stuk hout of een ander (hard) materiaal een beeld uit hakken. - modelleren, uit klei, was of ander zacht materiaal wordt een beeld opgebouwd. - assembleren, meerdere dingen op eens schilderij plakken zodat hij driedimensionaal wordt.
21
Opdracht 15 Vergelijk foto’s die je aantreft in kranten met foto’s uit musea en met foto’s uit glossy tijdschriften. Maak een overzicht waarin de verschillen tussen de drie aan bod komen.
tie van deze twee, de foto’s moeten wel wat vertellen maar ook de mensen aantrekken.
Foto’s die je aantreft in musea’s, is meestal wat speciaals mee, zodat er mensen op afkomen om dat werk te bewonderen. Foto’s die je aantreft in kranten zijn normale foto’s die meer vertellen over iets dat gebeurd is maar er hoeft niks speciaals aan die foto’s te zijn. Op foto’s die ja aantreft in tijdschriften is een combina-
22
Opdracht 16 Geef een omschrijving van de nieuwe media binnen de beeldende kunst. Sinds de komst van de televisie, video en computer hebben kunstenaars van deze nieuwe middelen en technieken gebruikgemaakt. Nu kunnen kunstenaars digitaal kunstwerken ontwerpen en digitaal laten zien. Een vorm van digitale kunst is het bewerken van foto’s.
Noem tenminste vier bekende hedendaagse kunstenaars die werken met nieuwe media. Geef van elke kunstenaar aan waar deze mee bezig is en zoen een kunstwerk. - Micha Klein(digitale kunstenaar) - Peter Greenaway(video performance artist) - Koert van Mensvoort en Carolien Hermans(webdans, digitaal) -Martin Wattenberg(website kunstenaar)
23
Opdracht 17 Wat verstaan we onder conceptuele kunst. Conceptuele kunst (conceptual art) is een kunstvorm waarbij de ideevorming ofwel het concept, de omgeving (environment), de gebeurtenis (happenings) en of de uitvoering (performance) ingrediënten zijn. Het kan hierbij gaan om een streven de kunst te bevrijden uit haar traditionele bindingen, zodat kunst en leven een eenheid zouden gaan vormen en de barrières tussen de verschillende disciplines opgedoekt worden.
Geef twee voorbeelden van bekende kunstenaars die vanuit een concept werken. Laat de kunstwerken zuen en geef een beschrijving van het werk. - Joseph Beuys maakte furore met zijn kunst is identiek aan het leven zelf. Hij maakt happenings met dikwijls wonderlijk transcendentale parabetekenissen. - Yves Klein is een belangrijke schilder met zijn Antropometrieën, waarbij hij naakte met blauwe verf overspoten meisjes over het doek laat rollen
24
