OPDAT UW KLANTEN HUN HOOFD BIJ DE ZAAK HOUDEN, NIET BIJ HUN VLUCHT: 100% FLEXIBEL, 100% TERUGBETAALBAAR EN TOTAAL COMFORT. bimonthly magazine, general post office 3000 leuven mail. | responsible publisher danny verheyden
SNBGEN12466_BANN_22x210_Q2 2
12-02-2009 11:06:59
professional magazine for the belux travel trade | june - july 2009 | issue 45
+
SAS, met de S van service en simplicity
contents
colofon
is an issue of dvproductions
Publisher Danny Verheyden
coverfoto
Wim Melis, sales & marketing manager Belux bij SAS Scandinavian Airlines en Stefan Larsson, general manager SAS Scandinavian Airlines (© Daniël Geeraerts)
Advertising office Danny Verheyden Zoutwerf 8 B3, B-2800 Mechelen T +32 15 27 69 86 F +32 15 27 69 87 M +32 475 94 49 72 E
[email protected] W www.travel2.be Editorial manager Wendy Goossens
[email protected] Web & Newsletters Brainfood Ltd Chief Editor Danny Verheyden editors Pascal Baetens Chris Berkein Fred Braeckman Olivier Dugardyn Wendy Goossens Ron Hermans Corinne Leunens Debbie Pappyn Walter Roggeman Lieve Simeons Marc Sprengers Jan Torfs Marlies Van Bouwel Marc Vandermeir Jacques Van de Voorde Miet Waes
Actua
6 Maleisië: divers en duty free
coverstory
8 SAS: met de S van Service en Simplicity
trade fairs
10 The Wow van Powwow 09
Photographers & editors Daniël Geeraerts
Destination
Art direction & production Drukkerij Van der Poorten
16 Le renouveau en marche à Saint-Martin
Print & distribution Drukkerij Van der Poorten Circulation 6.000 (NL, FR, Eng) Subscription Belgium: 30 euro (1 year) Other contries: 40 euro (1 year) The publisher denies any responsability for opinions expressed by contributors or copyright of pictures provided by them.
12 Zuid-Korea: het land van de ochtendkalmte
18 Forli, de poort tot Emilia-Romagna 20 Mediterrania Saïdia
22 La Macédonie, patrie d’Alexandre le Grand
cruise&ferry
24 Leeds: een stedencruise met P&O Ferries 26 M/S Europa: Michelin op zee
hotellery
28 Iberostar Grand Hotel Anthelia: Sun, sea and sand in a feel-good-package
32 Tivoli Jardim Lissabon: perfecte ligging june - july 2009 travel2
3
WORD BEST TRAVEL AGENT 2009 MET TRAVEL2 EN WIN EEN CRUISE VOOR 2 PERSONEN VANUIT DUBAI MET COSTA CRUISES! DEVENEZ LE ‘BEST TRAVEL AGENT 2009‘ AVEC TRAVEL2 ET GAGNEZ UNE CROISIERE POUR 2 PERSONNES AU DEPART DE DUBAI AVEC COSTA CROISIERES ! In samenwerking met VisitOman organiseert travel2 voor de tweede keer de Best Travel Agent 2009 wedstrijd, die de reisagent met de beste kennis van Oman zal bekronen. De 3 beste reisagenten van Vlaanderen, Brussel en Wallonië plaatsen zich voor de finale die eind september/begin oktober 2009 zal doorgaan in Oman. Tijdens deze reis zal de eindwinnaar verkozen worden onder het deskundig oog van de jury en sponsors. Hij of zij mag zich dan de Best Travel Agent 2009 noemen en sleept een cruise voor 2 personen met vertrek vanuit Dubai in de wacht, aangeboden door Costa Cruises. Zin om deel te nemen? Aarzel niet en schrijf u in bij
[email protected]. Wij bezorgen u dan asap de vragenlijst. Er wordt afgesloten op 1 september aanstaande. So get onboard of our Best Travel Agent contest! En collaboration avec VisitOman travel2 organise pour la deuxième fois le concours Best Travel Agent 2009, visant à récompenser l’agent de voyages ayant la meilleure connaissance d’Oman. Les 3 meilleurs agents de voyages de Flandre, Bruxelles et Wallonie entrent en lice pour la finale qui aura lieu fin septembre/début octobre à Oman. Lors de ce voyage le gagnant final sera élu sous les auspices du jury et des sponsors. Il ou elle pourra alors porter le titre de Best Travel Agent 2009 et gagnera une croisière pour 2 personnes au départ de Dubai, offerte par Costa Croisières. Envie de participer ? N’hésitez pas et inscrivez-vous auprès de
[email protected]. Le questionnaire vous parviendra dès que possible. On clôture le 1 septembre prochain. So get onboard of our Best Travel Agent contest!
edito
Vier op een rij
N
te gooien.
u de nieuwe regionale regeringen aangesteld zijn, is misschien hét moment aangebroken om de verzuchtingen van de reiswereld op een pro-actieve manier op de tafel van de respectievelijke regeringspartijen
Tijdens een, voor de regionale verkiezingen, door Travelcoop georganiseerd politiek debat werd immers schrijnend duidelijk dat de reiswereld er zelfs niet in geslaagd was met een eisenpakket naar de betrokken politieke partijen te trekken. Regelmatig lieten de vertegenwoordigers van de politieke partijen tijdens het debat gewoon horen dat ze zelfs niet op de hoogte waren/zijn van de reële verzuchtingen van de reiswereld. Dat ze de vragen van het debat de dag voordien hadden ontvangen, was uiteraard ook niet bevorderlijk om tot een actuele inschatting van de verzuchtingen in de reiswereld te komen. Maar hoe kan je nu de politici achter je kar proberen te spannen als ze zelfs nog niet weten waarover de reiswereld nu eigenlijk wakker ligt op beleidsniveau? Het is natuurlijk maar een momentopname, maar het bewijst ook dat de gezamelijke belangen nog altijd niet op een éénduidige manier overgebracht zijn aan de politieke overheden. Ondertussen blijft de reiswereld kampioen in het blussen van “slecht nieuws” brandjes, zoals nu weer het geval is met de tientallen internauten die ten prooi zijn gevallen aan malafide verhuurders van onbestaande appartementen in Spanje, zonder daar het begin van een gericht fundamenteel communicatiebeleid tegenover te kunnen stellen met alle betrokken partijen. Het Garantiefonds Reizen mag inderdaad stellen dat de Belgische reiziger de best beschermde consument van Europa mag genoemd worden, “wellicht ook wereldwijd”, wat ben je ermee als die wettelijke garanties onvoldoende tot de toerist in de straat doordringen? Voor een Belgische reiziger is het bovendien bijzonder moeilijk om na te gaan of een buitenlands bedrijf vergund is (voor zover dit wettelijk vereist is) en over een faillissementsbescherming beschikt, die in de Europese Unie verplicht is maar niet overal strikt wordt toegepast. Het is een materie waarbij overheden, touroperators, reisagenten én consumentenorganisaties aan hetzelfde zeel kunnen en moeten trekken. Een quartet dat in het verleden niet altijd op dezelfde golflengte zat, maar in deze hebben ze er alle vier belang bij om met vier op een rij te gaan staan en de consument op het pad van de wettelijk beschermde reizen te krijgen en te houden. Koken kost geld, maar de schade die de reiswereld keer op keer moet incasseren in de media, werkt nefast voor het inschattingspatroon van de consument. Ondertussen dicht de “stormloop” naar de last minutes langzaam (maar nog niet zeker) de boekingsachterstand die de touroperators
Danny Verheyden
optekenen in vergelijking met vorig zomerseizoen. De boekingen blijven met een achterstand van 8 à 9% kampen, maar de vertrekcijfers doen het beduidend beter (slechts -1,5% voor de periode 20 maart-31 mei)), wat er op wijst dat de Belg wel degelijk vertrekt maar een nog meer afwachtende houding aanneemt tegenover vroeger. Het is nu nog te vroeg om te stellen dat het tot een break-even kan komen in vergelijking met vorige zomer, maar deze “redelijke” evolutie in de short & medium haul, en de autovakanties, tonen eens te meer aan dat de Belg zijn (enige) vakantie zowat als heilig beschouwt. Dat laatste blijkt ook uit een vakantie-enquête die Jetair hield bij 3.159 respondenten. Aanvankelijk, bij het begin van het seizoen, was er weliswaar een grote aarzeling om op vakantie te gaan, maar de grote meerderheid (96%) gaat ook dit jaar wel degelijk op vakantie. Tweederde van de respondenten zal zijn vakantiegewoonten van de voorbije jaren niet wijzigen, maar om aan zijn vakantiebehoefte te voldoen, wil de Belg wél zijn budget onder controle houden. Daartoe zoekt hij nog meer dan andere jaren naar promoties, en bespaart hij op andere uitgaven (restaurant, kledij) om te kunnen reizen. De gemiddelde reisduur bijft overigens ongewijzigd in vergelijking met vorig jaar. Drie vierde van de reizigers opteert daarbij voor een vier- of vijfsterren vakantie, een lichte stijging tegenover vorig jaar. De vakantieganger wil dus duidelijk geen toegevingen doen op de kwaliteit van zijn vakantie, maar omdat het budgetair beheersbaar moet blijven, wint de all inclusive formule nog aan belang. Kortom: vakantie is en blijft een noodzakelijke behoefte, waarvoor men andere zaken wil opofferen. De long haul daarentegen heeft het, niet helemaal onverwacht in deze onzekere economische tijden, moeilijker dan de short & medium haul. Ook in de citytrips wordt de achterstand veel minder afgebouwd. “Gevestigde” steden als Londen (-28%), Barcelona (-30%), Madrid (-39%), Praag (-39%), Lissabon (-20%), Venetië (-23%) en Wenen (-24%) krijgen veel minder Belgische toeristen over de vloer in vergelijking met de maart-mei periode vorig jaar. Enkel Amsterdam (-5%) en Istanbul (-5%) halen een min met slechts 1 cijfer, Berlijn en Parijs (beiden een -10%) kunnen nog min of meer door de voordeur. Er zijn nog zekerheden als we puur op basis van de hoofdvakantie praten, de surplusjes van de citytrips houdt de Belg even in de koelkast. Danny Verheyden Publisher
june - july 2009 travel2
5
actua
Maleisië: divers en duty free “Het enige dat we niet kunnen aanbieden, is sneeuw… Maleisië is een ervaring, op alle vlakken, en staat synoniem voor diversiteit”, zo stelt Dr. Ng Yen Yen, de Maleisische Minister voor Toerisme, onlangs op doortocht in Den Haag. Minister van Tourism Malaysia Dato' Sri Dr. NG Yen Yen, in bijzijn van Dhr. Rosman, de Benelux Representative van Tourism Malaysia
T
oerisme is de tweede belangrijkste bron van inkomsten voor Maleisië. Het land, opgedeeld in 13 staten, is een zeer multicultureel samengestelde bestemming, en dat alleen al is een selling point op zich. De bevolking bestaat uit 55% Maleiers, 25% Chinezen, 10% Indiërs en dan nog 10% allerhande minderheden.
Minister. Als het op natuur aankomt, sluiten we geen compromissen. We wensen een “ongeschonden” bestemming te zijn en te blijven. Zo zal niet meer dan 50% van het land “ontwikkeld” worden. We bieden de toeristen ook meer dan 100 homestays aan, zodat ze de locale bevolking beter kunnen leren kennen”.
“Wij vormen een Aziatische “salad bowl” die maakt dat je in Maleisië met een mini-Azië in contact kan komen, aldus Dr. Ng Yen Yen. Ter vergelijking: in Singapore bestaat de bevolking voor 86% uit Chinezen, in Thailand zijn 95% van de inwoners Thai, in Indonesië zijn 90% van de inwoners Indonesisch. In Maleisië vindt je een “mix”.
In vergelijking met de buurlanden kan de hotellerie nog een tandje bijsteken…?
De eerste Europeanen die Maleisië ontdekten, waren de Nederlanders. In Malakka, samen met het meer Brits beïnvloede Penang opgenomen in de World Heritage List van de Unesco, vind en voel je nog die Nederlandse invloed. Er zijn ook 124 Nederlandse bedrijven actief in Maleisië, waar de economie ook volledig geliberaliseerd is. Na de Nederlanders volgden de Portugezen; hun invloed is beduidender, om de eenvoudige reden dat ze ook langer in het gebied aanwezig bleven. “Borobudur in het Indonesische Yogyakarta is eveneens opgenomen in de World Heritage List van de Unesco, aldus Dr. Ng Yen Yen, en we willen de markt dan ook gaan bewerken met combipakketten. Onze heritage is overigens één van onze belangrijkste troeven.”
Hoe profileert Maleisië zich op de grote toeristische wereldkaart? “We beschikken over het oudste tropische regenwoud, en we zijn ons ook zeer bewust van een ecologische aanpak, zo stelt de
6
travel2 issue 45
“Het aanbod varieert van homestays tot de crème de la crème met bv. een Four Seasons. We moeten het publiek ook duidelijk informatie geven over de logiesmogelijkheden, de banden met de touroperators moeten we sterker kunnen aanhalen ook. De overheid gaat alleszins 400 miljoen€ pompen in diverse projecten.” Maleisië is met 1007 eilanden ook een duikbestemming. Het golfgebeuren is met 250 golf courts meer dan voldoende gestoffeerd. Aan souvenirs geen gebrek: er is “Asian craft” alom. “We voeren tevens een duty free politiek, wat interessant is voor shoppers uiteraard, liefhebbers van juwelen ook. Je betaalt geen taks vanaf je voor 40 dollar aankoopt. Op deze manier kunnen we ons ook profileren als een stop over bestemming. Een visum heb je niet nodig, een international reispaspoort volstaat. En dan is er nog het “glorious food” dat we aanbieden”, aldus de Minister. En, niet onbelangrijk in deze tijden: Maleisië staat synoniem voor stabiliteit, veiligheid en vredelievendheid “Wij geloven heilig in een “no conflict” politiek”, aldus nog Dr. Ng Yen Yen, het prototype van de ondernemende zakenvrouw die haar very very best zal doen om het toerime een mondiaal trapje hoger te krijgen, met een dynamiek die we bij onze locale overheden te vaak moeten missen. dv
EXCURSIONS?
LET US SURPRISE YOU! www.cruiseconnection.be
coverstory
SAS: met de S van Service en Simplicity “Service en simplicity, dat zijn de kernwoorden van SAS Scandinavian Airlines anno 2009, aldus Wim Melis, sales & marketing manager Belux bij SAS Scandinavian Airlines. Uit de toegenomen customer satisfaction index blijkt ook dat het clientele onze aanpak apprecieert; we zitten ongeveer terug op het tevredenheidsniveau van 2 jaar geleden”.
M
et het begin dit jaar opgestarte Core SAS project richtte de zich herstructurerende Scandinavische luchtvaartmaatschappij zich inderdaad weer op haar “core business”, zijnde het zich verder profileren tot preferentiële partner voor het Scandinavische luchtruim tout court. Er werd ook voor 6 miljard Zweedse kronen aan privé-gelden in de maatschappij gepompt. “De herstructurering loopt zoals gepland, aldus Stefan Larsson, general manager SAS Scandinavian Airlines voor de Belux. Eigenijk kwam en komt het er op neer dat alle zustermaatschappijen opgaan in één “groot” SAS. We bouwden ook ons aandeel in Spanair af, tot een midnerheidsaandeel van 19,9%. SAS treedt nog op als “industrial partner”, en assisteert in de implementering van een strategisch plan, waarbij Spanair verder moet kunnen uitgroeien tot “leading carrier” in de Barcelonese regio”. Op het Belgische terrein impliceerde de nieuwe aanpak dat de sales inspanningen nog verder werden/worden opgedreven. “We spelen nog meer in op de noden van onze klanten, aldus Wim Melis, waarbij we een grote variëteit aan “oplossingen” aanbieden, ook naar bedrijven toe. Het gaat hem daarbij niet enkel om de ticket prijs, maar vaak over de totale reiskost. Dit kan zowel op
8
travel2 issue 45
het niveau van het agentschap als op individueel niveau bekeken worden. We luisteren naar onze klanten en reisagenten. Simpliciteit is ook in deze onze stelregel.” SAS focust momenteel vooral op het Zweedse voorzitterschap van de EU. “Zweden nam per 1 juli ll. het EU-voorzitterschap over, wat automatisch business regenereert, aldus Larsson. In juli volgend jaar is Denemarken aan de beurt, België neemt de rol over per 1 januari 2010. Eigenlijk zijn het bijna 3 opeenvolgende “thuismarkten”. Sinds juni (sinds april voor de Luxemburg-Kopenhagen route) zet SAS nieuwe CRJ 900 toestellen in. Van dit toesteltype werden ruim 20 exemplaren besteld, die stelselmatig in de vloot worden opgenomen. De CRJ’s vervangen de Q400 turboprops, die uitgefaseerd worden. “De 2daagse vluchten tussen Luxemburg en Kopenhagen zijn nu een own-operated-gebeuren, aldus Wim Melis, daar waar we vroeger beroep deden op Cimber Air. De herkenbaarheid bij de klant is nu des te groter.”
coverstory
Aan boord van haar vluchten biedt SAS een drieklassen product aan: Economy, Economy Extra en Business Class. “We zijn één van de weinigen die nog een upgraded economy klasse aanbieden”, aldus Melis. In Business Class wordt op vluchten vanaf 2u een warm ontbijt aangeboden terwijl Economy Extra passagiers een koude maaltijd wordt aangeboden. Op vluchten onder de 2u worden enkel koude maaltijden geserveerd. Economy class passagiers hebben een ruime keuze aan buy-on-board producten. Een andere bonus is dat SAS zowel in Brussel als in Kopenhagen en Stockholm een fast lane service aanbiedt.
SAS was in de afgelopen maand mei ook de meest punctuele airline van Europa, na de kleine regionale carrier Binter Canarias op de Canarische eilanden. SAS wil zich ook meer gaan profileren op de long-haul. Er worden momenteel 8 long haul bestemmingen aangeboden, met name New York, Washington DC, Chicago, Seattle, Bangkok, Dubai, Beijing en Tokio, allen aangevlogen met A330 en A340 toestellen. “In vergelijking met Finnair ligt de snelste SAS reistijd naar Bangkok slechts 10 minuten hoger, aldus Melis. Met een totale reistijd van 13u30 scoren we alleszins zeer goed in vergelijking met onze concurrenten.” dv
june - july 2009 travel2
9
trade fairs
The Wow van Powwow 09
US Travel Association en de stad Miami doen hun uiterste best om de internationale reiswereld te overtuigen van de charmes van de US. Tijdens de Powwow van 16 tot 20 mei geven de cijfers en (soms ook even het weer) toch verstek. Het aanstekelijk enthousiasme van de Amerikanen roept dan weer een …Wow op.
O
p de heenreis wordt er al een tipje van de sluier opgelicht door een medereiziger. Zakenman , Zwitser van origine en al 25 jaar bedrijvig in de reiswereld pendelt hij om de drie weken tussen Europa en de USA . Tijdens de maaltijd heeft hij het over de culinaire hoogstandjes die in het kader van Mice toestanden toch zo vlotjes te organiseren zijn in de Verenigde Staten. Voor hij indommelt in de comfortabele business zetel van United Airlines geeft hij nog snel mee dat de zaken “ normaal “ verliepen tot september 2008 om dan plots de diepte in te duiken. Met een slaperige glimlach krijgen we nog het cijfer van min tien procent mee. En dat hebben we later door meerdere personen horen bevestigen.
Miami en haar beaches als gastvrouw
Als eerste kennismaking is een “ Tour Heritage “ beslist een meevaller. De bus vertrekt vanuit het Miami Beach Convention Center, waar mensen, komende uit de verschillende Amerikaanse Staten, druk heen en weer lopen om hun standen klaar te krijgen. In downtown aangekomen volgt de klassieke rondrit door Coconut Grove en Coral Gables. Alles ligt er nog even rustig en verzorgd bij. Het enige verschil met een tweetal jaren terug zijn inderdaad de af en toe opduikende bordjes “ For Sale”. We eindigen in “Little Havanna”. Het spetterend leven in deze buurt stormt gewoon op je af. In de “La Casa de Tula” worden we onthaald met een meeslepend muzikaal evenement. En de zon … die schijnt gewoon door het zaaltje heen tot in de achtertuin, deuren en vensters staan wagenwijd open…iedereen welkom. Deze hartelijkheid is terug te vinden in de kunstgalerijen , de sigarenfactorijen en zeker in de eettentjes. De gids stelt dat ongeveer 70 % van de inwoners van Miami Spaans spreekt maar hier hoeft men echt niet over waanzinnig veel verbeeldingskracht te beschikken om zich in Cuba te wanen. De eerste vrijdag van elke maand organiseren ze een spontane Carnaval. Dan wordt er muziek gemaakt door iedereen en overal. Cultural Friday wordt het genoemd. Yes, we can in Little Havana too. De dag daarop trekken we met een speedboat een vijftiental mijl de oceaan in om de Biscayne Bay te verkennen die onlangs het statuut kreeg van natuurreservaat. Precies op tijd want de vaarroutes voor de olietankers waren al vastgelegd. Hopelijk zullen generaties na ons zich nu nog kunnen vergapen aan de onbeschrijflijke schoonheid van een koraallandschap en zijn kleurrijke, zwijgzame maar o zo beweeglijke bevolking.
Business as usual, yes or no? De openingsavond van de Pow Wow 2009 heeft volgens ieders verwachting plaats op Miami Beach. Bijna iedereen is zoals gevraagd werd in het wit gekleed, wat extra bijdraagt tot de feeststemming. En al dat wit steekt mooi af tegen de felgekleurde vogels , gele slangen en bruine aapjes om maar niet te spreken van de kleurrijke cocktails. De stemming zit er dadelijk in. En als we nu de cijfers laten spreken dan wordt het dit: 4500 deelnemers komende vanuit 70 verschillende landen, waaronder 2700 US aanbieders, 130 Amerikaanse aankopers en een honderdtal in de USA gevestigde journalisten. Op internationaal vlak zijn
10 travel2 issue 45
trade fairs
er 1500 deelnemers waarvan zo een 300 tal journalisten. Mr Danzinger, the chairman van US Travel Assiocation en meteen ook president en CEO van de Wyndham Hotel Group maakt het tijdens zijn openingstoespraak meteen duidelijk: “De wetgever moet de Travelindustrie zien als een belangrijk deel van de Amerikaanse economie en bij uitbreiding van de globale economie. Ik ben niet zeker dat onze inzet tot hiertoe groot genoeg was om hen dat te doen inzien.” Bij monde van Roger Dow, president en CEO van US.Travel Assiociation (vroegere Tia), krijgen we bij de perslunch meteen te horen dat er drie topprioriteiten zijn : > Het aantal landen ( waaronder België ) dat geniet van het Visa Waiver Program werd in november 2008 reeds met een tiental landen opgetrokken. In 2008 kwam 68% van de overzeese reizigers uit een VWP land. Dus reden genoeg om aan uitbreiding te denken. > Het verder verbeteren van de Income Procedures voor alle reizigers die de USA willen binnenkomen. > Het promotiebudget moet groter en ook zo doeltreffend mogelijk gespendeerd worden. Het moet dienen om de USA in de kijker te zetten maar eveneens om het de reizigers makkelijker te maken om naar de Verenigde Staten te gaan. Zonder evenwel afbreuk te doen aan de veiligheidsvoorschriften.
de talrijke “walking dinners” zoals de kreeft en garnaal in het Nikki Hotel tijdens de sluitingsavond niet. Noch het schitterend feest in Loewes Miami Beach Hotel met afwisselend een beetje opera , een ongelooflijk op elkaar ingespeelde breakdancers groep, and last but not least een optreden van de zeventigjarige Jose Feliciano. Maar American Express Travellers Checques hebben Annie De Smet, product manager van Travel Worldwide uit Schoten , wel heel gelukkig gemaakt. Ze pikt tijdens de lunch toch wel het winnend nummer uit de bokaal,zeker. Tweeduizend vijfhonderd dollars ! ! Na een telefoontje met de thuisbasis krijgen we te horen dat het nog voor het einde van deze zomer besteed zal worden aan een reisje naar Alaska. Goeie keuze, zonder twijfel. Alaska lijkt een sterk groeiende markt te zijn. Dit wordt volmondig bevestigd door Amerikakenner Joëlle Dessard: “Het zijn nog steeds moeilijke tijden maar de spirit van Obama is ook in het toerisme voelbaar. De Amerikaan is terug trots Amerikaan te zijn”. ls
Info:
E
[email protected] W www.visitusa.org W www.DiscoverAmerica.com
Roger Dow:“Het aantal internationale reizigers dat de USA in april binnenkwam zakte met tien procent ten opzichte van vorig jaar. En toen hadden we zeker nog niet de cijfers behaald van voor September 11, 2001 . China en India zijn de snelst groeiende markten op dit moment. En daar zit heel wat potentieel. We kijken dus vol vertrouwen naar de toekomst. On the plus side…het is zeker doorheen de geschiedenis nog nooit zo interessant geweest om deals af te sluiten. They are simply fantastic! “ Potentiële vakantiegangers doen er alvast goed aan om met lege valiezen te vertrekken. Met de huidige dollar en mits het vinden van de geschikte “clearance” winkel is het afkicken van de jetlag in een leuke pyjama van amper een paar dollar een waar plezier. Belgen zijn gelukzakken De PowWow Sponsors besteden heel wat centjes om het de klanten naar hun zin te maken. Lekkere biefstuk, meeslepende muziek , prachtige cowgirls krijgen we allemaal voorgeschoteld op een lunch aangeboden door de staat Texas. En we vergeten zeker
june - july 2009 travel2 11
destination
Zuid-Korea: het land van de ochtendkalmte Over twee jaar wil Zuid-Korea 10 miljoen toeristen lokken. Dat is zo’n 4 miljoen meer dan in 2008. Uit Japan, China en de Zuidoost-Aziatische landen komt het merendeel van de bezoekers. Europa hinkt wat achteraan. Ten onrechte, is de conclusie van travel2 dat onlangs naar Zuid-Korea trok.
S
eoul betekent ‘hoofdstad’ in het Koreaans. Om het niet ingewikkeld te maken noemde men zeshonderd jaar geleden de nieuwe hoofdstad gewoon Seoul. Waarom iets onnodig moeilijk maken? Seoul (spreek uit ‘Sool’) is nu een moderne stad van ongeveer elf miljoen inwoners met veel torenhoge gebouwen, efficiënte stadssnelwegen, druk verkeer. Je moet goed zoeken om een pand te vinden dat veel ouder is dan dertig jaar. En je bent al helemaal verkeerd mocht je denken dat hier nog mensen rondlopen met een stootkar vol takkenbossen. Op veertig jaar tijd is Zuid-Korea van één van de armste landen ter wereld uitgegroeid tot één van de belangrijkste economieën. Toch leven hier meer dan elders traditie en moderniteit perfect samen. Van west naar oost liep eeuwenlang de Cheong Gye Cheon door het centrum van de stad. De rivieroevers waren een levendige wasplaats tot ze na de Koreaanse Oorlog van 1950 gevaarlijke sloppenwijken vol vluchtelingen werden. Een jaar of vijf geleden liet de toenmalige burgemeester en huidige president Lee Myung-bak het riviertje helemaal restaureren en maakte er een ecologisch verantwoorde oase van groen en
12 travel2 issue 45
rust van met watervallen, stapstenen, rustbankjes. Seoul is een brandschone bruisende mix van chique shoppingdistricten, traditionele markten, moderne architectuur, druk nachtleven. Maar bovenal heb je nooit de indruk dat hier elf miljoen mensen leven. Letterlijk tegen iemand opbotsen gebeurt hier niet, de metro is nooit angstaanjagend overbevolkt. Iedereen vindt blijkbaar dat je een ander zo weinig mogelijk mag hinderen. Het oude centrum van de stad met hier en daar indrukwekkende paleizen en luisterrijke pagodes kan je zonder veel moeite te voet bezoeken. Ga zeker naar Gyeongbok, het belangrijkste paleis uit de Yi-dynastie, en neem de tijd voor de kleurrijke, indrukwekkende ceremoniële aflossing van de wacht. Chique boetieks vind je in Myeongdong, een wijk in de omgeving van het stadhuis en de katholieke kathedraal. Als je wil kennismaken met het Koreaanse boeddhisme is de Jogye-sa tempel de centrale plek. Bij valavond komen heel wat gelovigen hier een papieren lantaren en een kaars kopen. Insadong is bekend om de vele theehuisjes, antiek en kunst. Vooral de zijstraatjes van de wijk zijn interessant. Ze geven een idee hoe de stad er ooit uit zag. Als je de traditionele markten niet meer ziet zitten, bieden grote warenhuizen als Lotte, Hyundai, Shinsegae uitkomst. Of Coex, het grootste ondergrondse winkelcentrum van Azië. Meer dan 400 winkels en 60 restaurants, plus een reuzengroot aquarium en een filmcomplex.
Tempels en stranden
Busan, op een na de grootste stad van Zuid-Korea, ligt op drie kwartier vliegen ten zuidoosten van Seoul. Er is ook de snelle treinverbinding KTX die er iets minder dan drie uur over doet. Het
destination
klimaat in deze grote havenstad is erg mild. Een prachtig uitzicht op de stad en de kust heb je als je met de kabelbaan naar Geumgang Park gaat. Het park is een erg populaire plek waar tijdens het weekend honderden Koreanen komen wandelen en picknicken. Of in een tentje de bibimbab eten: plakjes vlees met groenten, sesamolie, pikante hete peperpasta die je naar eigen smaak mengt met gestoomde rijst. Een van de wandelpaden gaat langs een gewezen kasteelmuur en de grootse boeddhistische tempel van Busan, Boemeosa. Van alle stranden is dat van Haeundae het meest in trek. Tot september kan je hier zwemmen, maar de meeste Koreanen houden meer van rondslenteren langs het water. Velen beschermen zich tegen de zonnestralen met maskers. Niet te missen is de vismarkt van Jagalchi. Van ansjovis tot haai vind je hier. Er zijn ontelbare kleine restaurantjes die de vis grillen of hem rauw opdienen als sashami. Indrukwekkend in Busan is de begraafplaats van de Verenigde Naties die herinnert aan de militairen die sneuvelden onder de VN-vlag tijdens de Koreaanse Oorlog. Daar namen zestien landen, waaronder België, aan deel. Als je diep in de geschiedenis van Korea wil graven moet je naar Gyeongju, anderhalf uur rijden van Busan. In de achtste eeuw was deze provinciestad de hoofdstad van het Shilla-rijk, het centrum van de Koreaanse cultuur. De Unesco erkende stad en omgeving als een van de belangrijkste historische plaatsen van Azië. Meest opvallend zijn de tientallen tombes van koningen waarin schatten aan kostbare voorwerpen werden gevonden. De beroemdste tumulus is de tombe van het Vliegend Paard die je van binnen kan bekijken en waarin onder meer een
gouden kroon werd aangetroffen. Overigens is heel de oostkust met een paar nationale parken en mooie stranden een prima vakantiebestemming. Aantrekkelijk is de kust ook in de omgeving van Yeosu, in het zuiden van het Koreaanse schiereiland. De stad heeft een schitterende tempel en een monument dat herinnert aan de Nederlander Hendrik Hamel die hier midden de zeventiende eeuw na een schipbreuk belandde. Samen met zijn bemanning moest hij in Korea (dat aangeduid werd als Chosun, het land van de ochtendkalmte) blijven omdat de regering het bestaan van het land liever geheim hield. Hamel kwam uiteindelijk toch vrij en publiceerde een boek over Korea. Yeosu is in 2012 gastheer van een wereldtentoonstelling. Veel is er nog niet te zien. Maar Koreanen bouwen in een paar maanden wel een torenhoog hotel, zegt men mij nuchter.
Grens met Noorden
Terug naar Seoul en wellicht de geheimzinnigste toeristische plek ter wereld. Ze is bekend als DMZ, de gedemilitariseerde zone die Noord en Zuid-Korea van elkaar scheidt. Een strook niemandsland van vier kilometer breed en 250 kilometer lang. Vol mijnenvelden, anti-tankversperringen, bunkers, observatieposten. Hier beloeren militairen van noord en zuid elkaar permanent. Vanuit Seoul worden er trips georganiseerd. Deelnemers krijgen te horen dat je naar de Noord-Koreaanse soldaten niet mag zwaaien, geen versleten jeans mag dragen, alleen fotograferen waar het toegelaten is. Je bezoekt tevens het gebouwtje in Panmunjom waar onder auspiciën van de VN nu en dan gesprekken plaatsvinden tussen noord en zuid. De grens is het midden van de conferentietafel. Aan de ene kant van het gebouw staan VN-soldaten te loeren naar hun Noord-Koreaanse collega’s. Ook als die er niet zijn.
june - july 2009 travel2 13
destination
Helemaal surrealistisch wordt het als je afdaalt in een van de tunnels die gegraven werden voor een invasie van Zuid-Korea en het bezoek eindigt in een goedgevulde souvenirwinkel. Een stukje half vergeten Koude Oorlog waarover de Koreanen in het zuiden meestal zeggen dat ze ermee leerden leven. ‘Van geschiedenis tot shopping, van trekking tot culinaire hoogtepunten, alles kan je in Korea beleven,’ zegt Jari Einio die in Amsterdam Sales Representative Benelux voor Korean Air is. Hij voegt eraan toe dat Korea voor Europeanen zeker een nieuwe en trendy Aziatische bestemming is met een heel eigen cultuur. En een goede hub voor andere Aziatische landen en de Stille Oceaan. fb
Korean Air van Amsterdam naar Seoul retour Korean Air (KE), dat lid is van SkyTeam, viert dit jaar haar veertigste verjaardag. Sinds de privatisering in 1969 is het aantal passagiers gegroeid van 700.000 tot bijna 23 miljoen. KE heeft nu 130 vliegtuigen. Er zijn daar bovenop nog tien Airbus A380 toestellen besteld. De maatschappij die 17.400 medewerkers telt, vliegt naar 116 bestemmingen op alle continenten en is van plan dat uit te breiden tot 140. Van en naar Amsterdam wordt drie keer per week gevlogen. Andere Europese luchthavens met bestemming Seoul zijn onder meer Londen, Frankfurt, Parijs, Praag, Wenen, Zürich, Madrid. Alle vluchten van Korean Air vanaf Amsterdam landen op de moderne internationale luchthaven van Incheon (ICN), die vorig jaar goed was voor 30 miljoen passagiers en op wereldvlak op de 12de plaats staat wat het aantal internationale passagiers betreft. ICN ligt op een uur van Seoul. Vanuit Gimpo, de nationale hub van KE, kan men doorvliegen naar binnenlandse bestemmingen als Busan, Jeju, Daegu. travel2 vloog retour van A’dam naar Seoul in Business (Boeing 777-200, 2-4-2 configuratie) die bij Korean Air ‘Prestige Class’ heet. Sinds eind maart gaat het om
14 travel2 issue 45
een ‘circle trip’ die op de heenreis een tussenstop maakt in Madrid en het traject Seoul-Amsterdam rechtstreeks terugvliegt. We apprecieerden in de cabine de rust, de ruime en comfortabele zetelpitch, de tijd die het vriendelijke personeel besteedt aan de gasten. Op sommige vluchten vanaf Londen, Parijs en Frankfurt zijn ‘Prestige Plus’ stoelen geïnstalleerd, zogenaamde ‘lie-flat seats’ van 193 cm lang en met verstelbare armsteunen. Maar dat was hier nog niet het geval. Wel waren de zetels uigerust met individuele schermen waaruit je allerlei genres film kon toveren. Ook de muziekkeuze mocht er zijn. Wie met de laptop wou werken, had een stopcontact. Dekens, sandaaltjes en kussentjes zorgen voor een goede nachtrust, maar een oogmasker en oordopjes waren er niet. Zowel bij de heen- als de terugvlucht was de catering prima. Bij diner en lunch was keuze tussen westerse (uitstekend rundsvlees of vis) of oosterse stijl. We opteerden voor de bibimbap om in de Koreaanse sfeer te komen. Zo nodig krijg je hulp van de stewardess. Er waren vier soorten wijn en champagne en bij de selectie toetjes hoorde telkens ijs Häagen-Dazs. Tussendoor kwam geregeld een verfrissing. Kortom: een uitstekende ervaring als je ook nog weet dat de vluchten telkens op tijd waren en de bagage snel was afgehandeld. fb
Info: W www.koreanair.com, www.visitkorea.or.kr W www.koreaspecialist.com
POWERED BY BTN
BTN richt zijn pijlen op
e•invoice
Met “BTN e•invoice” verruimt BTN, bij talloze reisagenten reeds
operators). BTN had de gebruikers
“BTN e•invoice” de troeven van
frontend mee ontwikkeld en stond in
een elektronisch facturatiesysteem
lang een vaste waarde voor de
voor de coördinatie.
wel degelijk omzet in de praktijk.
elektronische registratie van boekingen (met de BTN reservatie interface) en het online capteren van touroperator berichten (in de BTN Messenger), zijn aanbod. Het nieuwe e•invoicing platform maakt de papierstroom,die de facturatie door de touroperators met zich meebrengt, overbodig. BTN wil zo de efficiëntie en het gebruikscomfort
«Doordat we nu dagelijks de betalingsdocumenten ontvangen in e-invoice, kunnen we elk rustig moment onmiddellijk nuttig invullen met het bijwerken van de facturatie. Gelukkig zijn we afgeraakt van dat wekelijkse stapeltje papier waar je je moest doorslaan.»
dat haar toepassingen kenmerkt, ook aanbieden op het vlak van facturatie.
«Dankzij e•invoice hoeven we geen onnodige afdrukken meer te maken en te laten circuleren.»
Bevestigingen, voorschotten, facturen en kredietnota’s kan men online raadplegen en behandelen. Ook voor derden (accountants, belastingsdiensten, …) zijn geen afdrukken nodig. Ook aan hen kan elektronische toegang verschaft worden tot de facturen. Documenten kunnen niet meer verloren gaan, een papieren archief is niet langer nodig, het risico op fouten is minimaal
Om te kunnen uitpakken met een
en de automatische import in
technisch stabiele en functioneel
externe boekhoudsystemen is geen
uitgekiende toepassing, laste
probleem. En vooral, documenten
BTN een uitvoerige testfase in.
worden dagelijks doorgestuurd (i.p.v.
Er werd proefgedraaid in zo’n
wekelijks via de koerier), zodat een
150 pilootkantoren. Dat de FOD
snellere afhandeling van de dossiers
Financiën de voorgestelde e-invoice
mogelijk is.
oplossing vooraf valideerde, bewijst Een even eenvoudige als duidelijke
de wettelijke conformiteit en
doelstelling, maar een huzarenstukje
degelijkheid ervan en biedt bovendien
om ze op één jaar te verwezenlijken.
de mogelijkheid enkel nog de
Voor het opzetten van het technisch
‘elektronische’ kaart te trekken.
platform deed BTN een beroep op Unified Post. Het omzetten van de facturen in een gestandaardiseerd elektronisch formaat (finvoice) is
«Het programma werkt heel goed, vooral de vlotte registratie is een pluspunt.»
«Dankzij BTN e•invoice loopt de facturatie en financiële administratie quasi foutloos.» Tot slot nog meegeven dat, net als bij de Messenger, BTN e•invoice openstaat voor alle touroperators, ook diegene waarvoor men (nog) geen
in handen van de touroperators zelf (Jetair en Thomas Cook) of
De positieve reacties van de
boekingen kan registreren via de BTN
van Servico (voor alle Servitour-
testgebruikers wijzen erop dat
reservatie interface.
“Bent u geïnteresseerd om na de pilootfase mee te stappen in de verdere professionalisering van onze sector en/of wenst u meer informatie te ontvangen over deze toepassing, stuur dan snel een mail naar
[email protected].”
einvoice-publireportage.indd 1
10/04/09 16:00:22
destination
Le renouveau en marche à Saint-Martin
© Office de Tourisme de Saint-Martin
L
a défiscalisation, autre bonne retombée de la COM, a véritablement dopé l’hôtellerie : 2 000 chambres (34 hôtels du 1 au 4* luxe), 1 900 guest-house, 100 villas de location (haut de gamme) –un des nombreux atouts de la partie française- et 270 meublés touristiques. Tout est mis en place pour permettre à l’Office du Tourisme de lancer son plan d’action 2009-2010, articulé autour du maître mot « back to basics» , retour aux basiques. Pour la présidente : « Il faut être visibles et assidus sur les différentes manifestations organisées au niveau local, régional et international ». L’Office du Tourisme souhaite accroître fortement la visibilité de l’île sur ses deux marchés prioritaires. Un nouveau bureau de représentation vient d’ouvrir à New York en plus de ceux de Paris et de Saint-Martin. « Nous souhaitons recréer le network, multiplier les partenariats avec les prestataires et nous adapter à la filière Internet avec, notamment la refonte du site ». Les objectifs de l’OT sont clairs. Il lui faut structurer le « produit » touristique, construire une image claire et durable (sur le budget de 3,1 millions d’euros pour l’année 2009, 2 millions sont consacrés à la promotion de la destination), rebooster les marchés existants principalement en Europe, aux USA, Canada mais aussi en Amérique du Sud (Vénézuela, Argentine, Brésil) , qui disposent de vols vers Saint-Martin. « Nous organiserons de plus en plus de « blitz », (formation du personnel au produit Ile Saint MartinOffice du Tourisme). Le 2e trimestre 2009 verra la mise en place d’une image claire de Saint-Martin. « Il ne faut plus que les touristes voient notre destination comme une île à haut risque (ndlr : le cyclone Omar a touché l’île en octobre 2008) » estime la
16 travel2 issue 45
Nouveau statut territorial, nouvel office de tourisme… Forte de ces récents changements, la partie française de l’île Saint-Martin est à même de séduire davantage de touristes européens et de retrouver une clientèle américaine particulièrement touchée par la crise. La partie française de l’île Saint-Martin a changé de statut en juillet dernier pour devenir Collectivité d’OutreMer (COM), mettant ainsi fin à son rattachement à la Guadeloupe. Face à cette nouvelle donne, l’Office de Tourisme de Saint-Martin, désormais Etablissement public à caractère industriel et commercial (Epic), accueille une nouvelle présidente, Ida Zin-Ka-Leu, une nouvelle directrice Corinne Picaut.
Présidente « Il faut que l’on fasse partie des actions de promotion que fait la Maison de la France (ndlr: devenu Atout France). Nous souhaitons rebondir sur ces infrastructures en place comme nous le faisions auparavant. Elles sont des leviers extrêmement importants dans la zone euro francophone. Il y a la carte française et l’identité créole de Saint-Martin, voilà un double atout qui stimule une bonne coopération de tous. Autant travailler ensemble tout de suite ».
Et la Belgique ? L’Office du Tourisme et l’hôtellerie travaillent avec plusieurs TO belges (Rainbow, Odysseus, Exclusive Destination, Travelworld…) . « Il y a en Belgique un potentiel de développement évident. Nous nous intéressons beaucoup à la clientèle belge avec laquelle nous allons renforcer et développer des partenariats. En 2010, nous prendrons également des contacts avec des agences de voyages » souligne encore Corinne Picaut. Pour sa première participation au Salon SMART, Wim David, Product Manager Caribbean à Travelworld, ne cache pas sa satisfaction : « En cette année économique particulièrement morose, c’est toujours mieux de rencontrer les hôteliers personnellement car ceux-ci sont prêts à offrir des conditions très intéressantes. Par contre, le plus important est de convaincre les Offices de Tourisme de St Marteen et Saint-Martin de travailler ensemble et d’investir dans le marché belge. Il n’y a pas assez de promotion sur notre marché…Il faut investir pour obtenir un résultat ».
destination
Vue sur la marina de Marigot (photo C. Le B.) Plage du Radisson Saint-Martin Resort Marina & Spa (photo C. Le B.)
Le T.O .ostendais propose la destination Saint-Martin depuis une dizaine d’années déjà, tant dans la partie néerlandaise que française de l’île. Plusieurs hôtels : Divi little bay, Sonesta maho beach, Sonesta great bay, Westin dragonara, La Plantation, le Flamboyant, le Beach Plaza et le tout récent Radisson St Martin Resort, Marina &Spa. « Plutôt chère, Saint-Martin est un garant de qualité pour les vacanciers : l’île est safe et très accueillante. Véritable « hub » pour Antigua, Saba, St Eustatius, St Barth, ... les clients passent presque tous par St Martin et y prennent au moins quelques nuitées avant ou après leur séjour sur leur destination finale. St Martin convient parfaitement pour les voyages de noces, la plongée, le island-shopping... ».
> Office du Tourisme de St. Martin A Route de Sandy Groung Marigot 97 150 Saint-Martin T (590) (0) 590 87 57 21 W www.st-martin.org E
[email protected] > www.travelworld.be
[email protected]
Ida Zin-Ka-Leu insiste sur l’extrême diversité de l’Île Saint Martin. Ainsi, les produits « all inclusive » proposés notamment à Cuba ne font pas partie des priorités : « On s’adresse à une clientèle curieuse et exigeante. J’ai envie que les visiteurs sortent de l’hôtel, expérimentent la destination et ses multiples richesses». Par ailleurs, l’île veut attirer d’avantage de croisiéristes, de plaisanciers et d’hommes d’affaires.. Saint-Martin mise donc sur ces gros changements et ces nouveautés pour développer son tourisme. La « Friendly Island », unique avec sa coexistence néerlandaise, son melting-pot de nationalités (140 !) et de cultures, ses plages, sa nature préservée, sa gastronomie et… sa tranquillité, …a de quoi séduire. CleB Regina Labega, directrice de l’Office de tourisme de Sint-Maarten (à gauche) et Ida Zin Ka Ieu, Présidente de l’office de tourisme de Saint-Martin. Photo : C. Le B.
june - july 2009 travel2 17
destination
Forli, de poort tot Emilia-Romagna Tot de tweede helft van oktober 09 verzekert de Italiaanse luchtvaartmaatschappij Wind Jet tweemaal per week een rechtstreekse verbinding vanuit Brussel met Forli Airport, een aantrekkelijke optie voor een vakantie of zakenreis in het Noordoosten van Italië.
F
orli “L.Ridolfi” airport www.forliairport.com, op 6km van de stad Forli en met als voornaamste aandeelhouders de gemeente Forli en de regio EmiliaRomagna, is een kleine gebruikersvriendelijke regionale & internationale luchthaven in volle ontwikkeling : van 150.683 pax in 2002 via 565.341 in 2005 naar 708.681 in 2007 en 830.000 (voorlopige cijfers) voor 2008. In september 2008 viel een belangrijke klant weg en daarom probeert de luchthaven van Forli (met de aandeelhouders) in samenwerking met Wind Jet een aantal bestemmingen – waaronder Brussel en Amsterdam – te ontwikkelen. Wind Jet www.volawindjet.it opereert met een vloot van 10 Airbus 320 (180 pax) en 2 Airbus 319 (142 pax) en onderhoudt 13 binnenlandse en 17 buitenlandse verbindingen . Vanuit Brussel wordt nog tot oktober op Forli gevlogen op dinsdag (vertrek 13.05 u) en zaterdag (vertrek 20.30 u). Vanuit Forli op dinsdag om 10.40 u en op zaterdag om 17.55 u. Er is enkel economy class en de drankjes etc aan boord zijn extra te betalen. Er zijn ook extra kosten indien er meer dan één koffer moet geregistreerd worden of indien deze bagage in totaal meer dan 20 kg weegt. Op dezelfde dagen – maar met een andere uurregeling – is er ook tot 26/09 een verbinding met Amsterdam. Centrale figuur in de promotie voor de lijn op Brussel is de in Forli gebaseerde Australische Nederlander James Hobson. Hij werd
18 travel2 issue 45
door de luchthaven en de kamer van koophandel aangesteld als projectmanager voor het ontwikkelen van de route as such en ook om daarnaast een boost te geven aan de toeristische promotie van de provincies Forli-Cesena en Ravenna in de BeNeLux. Momenteel worden contacten gelegd met o.a. touroperators in de Benelux om naast de route ook de bestemming te positioneren voor dit en volgend jaar. Hij kan ook benaderd worden betreffende hotels en andere vormen van accommodatie in het gebied. Forli - provincie Forli-Cesena in Romagna www.turismo.fc.it - is gunstig gelegen als vertrekpunt voor het ontdekken van de regio Emilia-Romagna. Om te beginnen is er de Adriatische kust van Romagna met zijn talrijke nabije badplaatsen zoals Cervia (30km), Cesenatico (30km) maar ook Rimini (58 km), Riccione (64 km) en Cattolica (72 km) zijn niet veraf. Maar er is meer dan de zee. Gelegen tussen – in grote lijnen - Lombardia en Toscane en een gebied bestrijkend beginnend aan de Adriatische kust tot dichtbij de Middellandse zee, is Emilia-Romagna het hart van Noord-Italië zie ook: www.emiliaromagnaturismo.it, www.appenninoverde.org. In het midden loopt de Via Emilia, een bijna kaarsrechte baan van Piacenza (Placentia) aan de Po tot aan de kust in Rimini (Ariminum) : het tracé van een Romeinse heirbaan die in 187 voor Christus afgewerkt werd en die een centrale referentiepunt voor de streek is. Langs de via Emilia ontwikkelden zich in het vroegere “Gallia Cisalpina” steden zoals vb. Forli, Faenza, Bologna , Modena, Reggio Emilia en Parma. Aanraders zijn ook naast het nabijgelegen Cesena, kunststeden
destination
zoals Ravenna (31 km) – ooit hoofdstad van het Romeinse rijk en wereldberoemd om zijn prachtige Unesco werelderfgoed Byzantijnse mozaïeken www.turismo.ravenna.it - en Ferrara (88 km) . Ook de republiek San Marino is niet veraf. Naast de zee en de historische stadjes en steden is ook het nabijgelegen pittoreske binnenland de moeite waard en best geschikt als bestemming voor een minitrip. Bijvoorbeeld een paar dagen doorbrengen in Albergo Al Vecchio Convento www.vecchiocohvento.com in het 400 inwoners tellende bergdorpje Portico di Romagna op 35 km van Forli. Een eenvoudig en hartelijk klein hotel in een historisch 19e eeuws gebouw met veel geschiedenis en met een onmiddellijke totale onderdompeling in de Italiaanse sfeer en keuken. De Chef kan lessen geven in traditionele Italiaanse cuisine, beginnende met ‘pasta fresca’. Je kunt er ook je Italiaans verbeteren in de Scuola Verde l’Olmo www.academyolmo.com. Verder in het binnenland ligt het nationale park ‘Foreste Casentinesi, Monte Falterona, Campigna’ www.parcoforstecasentinesi.it met stadjes zoals het mooie Bagno di Romagna www.bagnodiromagnaturismo.it – gelegen aan natuurlijke warme bronnen (39 à 47°) en bijgevolg o.a. gespecialiseerd in wellness (benessere). Maar je kunt er ook talen leren, wandelen, fietsen, lekker eten … Zeker niet te vergeten is de Chef Paolo Teverin en zijn prachtige hotel. Dichtbij Faenza – zeker ook een bezoek waard – ligt in een prachtige omgeving vb het heel schilderachtige stadje Brisighella www.terredifaenza.it, en zo zijn er nog tal van andere mogelijkheden zoals Monteleone, Roncofreddo, Longiano, Montiano …
En belangrijk voor de Belgen is zeker ook de gastronomie. Sommigen stellen dat nergens zo lekker gegeten kan worden als in het Noordoosten en Emilia-Romagna, geboorteland van wereldberoemde producten zoals de parmezaanse kaas, parmaham, balsamico-azijn, vele sauzen en vele soorten pasta. Qua wijnen zijn er o.a. de Sangiovese en de Albana in Romagna en de beroemde Lambrusco in Emilia. Niet ver van Forli bevindt bijvoorbeeld in Forlimpopoli de Casa Artusi : een centrum van gastronomische cultuur genaamd naar culinair schrijver Pellegrino Artusi en volledig gecentreerd op Italiaans koken. Naast een uitstekend restaurant is er ook een uitgebreide culinaire documentatie en worden er in gloednieuwe keukens Italiaanse kooklessen gegeven www.casartusi.it. Air Agencies Europe – General Sales Agent voor deze lijn - werd in Nederland opgericht op 01 januari 1970. Omdat de vertegenwoordigde airlines ook vraag hadden naar een commerciële vertegenwoordiging in België, ter dekking van zowel de Belgische als Luxemburgse markten, volgde Air Agencies Belgium NV in 1991. Sinds 2006, heeft Air Agencies zijn activiteiten uitgebreid door het openen van een kantoor in Tbilisi, de hoofdstad van de voormalige Sovjet-Unie staat Georgië. De firma heeft nu drie volledig operationele kantoren, die functioneren als lokale branchoffices van de luchtvaartmaatschappijen. cb Air Agencies Belgium & Luxembourg A Vilvoordelaan 153a, B-1930 Zaventem T +32(0)2 - 712 64 30 F +32(0)2 – 720 61 47 E
[email protected]
june - july 2009 travel2 19
Open2Europe
destination
Mediterrania Saïdia Toute de blanc et ocre habillée, la nouvelle « perle orientale » du Maroc est née avec élégance sur les eaux limpides de la Méditerranée
E
n cette matinée d’été, la mer se fait huile et le ciel azur. Le littoral marocain à la frontière algérienne, lui, laisse entrevoir ses immenses plages avec, en toile de fond, des collines de l’arrière-pays oriental jouxtant la frontière algérienne. Quatorze kilomètres de sable fin, son eau limpide dans laquelle se reflète un ciel bleu profond, Saïdia est une des plus belles plages du Maroc. A quelques kilomètres de la petite ville ancienne, Mediterranea Saïdia surgit progressivement du sable. Première ville du « Plan Azur », Mediterranea Saïdia a, en effet, été inaugurée en grande pompes, dans le faste le plus impressionnant. L’objectif de ce projet de ville dernière génération est de faire de la nouvelle Saïdia le principal atout touristique marocain entièrement tourné vers la Méditerranée. Tous les ingrédients sont présents : trois golfs de 18 trous, une marina imposante, une capacité d’accueil de 30.000 lits sur une superficie de 700 hectares face à 6 kilomètres de plage de sable fin... S’inscrivant dans un vaste complexe touristique intégré, Mediterranea Saïdia comprendra 9 hôtels de haut standing, 12 villages de vacances touristiques, 8 résidences touristiques, 2.700 appartements et 300 villas. En outre, la zone commerciale de style gréco-romain « Medina Center » pourra accueillir 160 magasins, de nombreux restaurants, un centre thermal et médical. En 2013, selon les prévisions, la ville complètement surgie des sables, devrait se hisser aux premiers rangs des grandes stations balnéaires et nautiques de la zone méditerranéenne. Avec la naissance de Mediterranea Saïdia, c’est véritablement toute une région méconnue et enclavée, « l’Oriental », qui entre ainsi dans une phase de développement et s’ouvre à l’espace « Euro-Méditerranée ».
20 travel2 issue 45
Le premier des trois parcours de golf de 18 trous et deux hôtels haut de gamme , Iberostar (****) et Barcelo (****), formule all inclusive, sont déjà ouverts au public. Quinze mille touristes y sont attendus cette année, en provenance principalement des marchés russes, italiens et espagnols. Et la Belgique ? « Nous avons volontairement limité notre action à ces trois marchés particulièrement demandeurs de balnéaires méditerranéens. Dès l’année prochaine, une fois que les capacités auront augmenté, nous attaquerons les marchés belges et français avec plus d’efficacité. Nous avons déjà commencé la commercialisation dans les pays scandinaves et en Grande Bretagne pour 2010 » explique Jamal Kilito, Directeur des Marchés Internationaux de l’ONMT. Saïdia est située au milieu d’une région et d’un arrière-pays très riches. La ville offre de superbes excursions : : une campagne dotée de richesses fruitières et maraîchères, une vigne réputée pour son muscat fameux, une sublime réserve ornithologique naturelle, une biodiversité que les autorités entendent préserver. « Nous proposons une hôtellerie haut de gamme mais aussi du résidentiel touristique. Nous ne souhaitons pas jouer sur les prix mais plutôt sur une image. Mediterranea Saïdia est différente des autres destinations méditerranéennes par son contenu culturel et authentique très fort. L’architecture nouvelle - style araboandalou - de la station s’inspire de cet héritage culturel, la décoration s’appuie sur l’artisanat local. C’est ce qui donne beaucoup d’identité au produit Saïdia ». Toutefois, la « perle bleue » du Maroc n’a pas échappé à certains tours operators belges. Des T.O. majeurs comme Thomas Cook, Jet Air se sont déjà engagés et des T.O. de niche ( Belga Voyages, AB Tours) la proposent déjà. « Notre grand programme de lancement se fera l’année prochaine »
destination
CLB La promenade le long de la plage
explique Saad Bezzate, Directeur de l’ ONMT Belgique. « Iberostar et Barcelo sont des marques connues des Belges. Le marché belge est friand du « all inclusive ». C’est vrai que le Maroc n’est pas une destination « all inclusive » contrairement à la Tunisie, par exemple. Les nouveaux hôtels proposeront des formules logement petit déjeuner, demi-pension ou pension complète ». Avec un investissement de 19 milliards de DH, Saïdia est le résultat d’un partenariat public-privé. Le gouvernement, d’une part et des promoteurs immobiliers marocains et étrangers (Fadesa, Adoha, groupes Barcelo, Iberostar, Atlas Voyages, Kensi) de l’autre, sont les Les vols vers Saïdia (aéroport d’Oujda) depuis Bruxelles. > Avec Atlas Blue : 2 vols directs par semaines en été, 1 vol direct par semaine en hiver > Avec Jetair : 2 vols directs par semaine, été comme hiver. > Avec la RAM, vols quotidiens (directs et/ou via Casablanca). En été, plusieurs vols/jour.
9èmes Assises du Tourisme au Maroc : tout pour le balnéaire
Les 9èmes Assises du Tourisme au Maroc se sont déroulées dans le cadre de l’inauguration de Mediterranea Saïdia , la première des sept stations touristiques du Plan Azur voulu par le roi Mohammed VI. Un plan ambitieux, en dépit du contexte conjoncturel hors-normes qui perturbe l’économie mondiale. Bonne nouvelle. Le tourisme marocain est bien présent et son offensive ne fait plus de doute. Les 9ème Assises du Tourisme au Maroc qui se sont tenues à l’occasion de l’inauguration de Mediterranea Saïda en ont apporté la plus belle preuve. En effet, c’est en grandes pompes, devant un parterre de personnalités du tourisme, de l’hôtellerie et du show business, la présence du roi Mohammed VI et de nombreux ministres que les Assises ont présenté leur vision jusqu’en 2020. Une soirée fastueuse, des repas gastronomiques et un feu d’artifice étincelant ont littéralement ébloui les milliers d’invités. Certes, le Maroc n’a pas échappé à la crise financière internationale dont les effets avaient fortement ébranlé son activité touristique à l’entrée de sa « haute saison » 2008. Contre toute
ONMT
CLB Hôtel Iberostar
principaux acteurs de la première phase du projet. Le lancement de Mediterranea Saïdia a déjà créé 850 emplois directs et 3 400 emplois indirects. A terme, elle devrait contribuer à 8 000 emplois directs et 40 000 emplois indirects. Le Jardin de Fleurs (Best Western) et un Radisson sont en chantier. En 2013, Mediterranea Saïdia sera totalement sortie des sables. De quoi devenir la rayonnante perle bleue tant attendue. clb Office National Marocain du Tourisme - Nationaal Marokkaans Verkeersbureau A Avenue Louise, 402 Louizalaan Bruxelles 1050 Brussel T +32/02.646.63.20 - Fax: +32/02.646.73.76 W www.expertsdumaroc-pro.org E
[email protected] Le module Saïdia est disponible sur le Elearning Experts du Maroc (sur www.expertsdumaroc-pro.org ou www.kennersvanmarokko-pro.org / rubrique Elearning
attente, le Maroc avait accueilli 7,9 millions de visiteurs étrangers et connu une croissance de près de 8 %. Dans cette seule année, le pays ajoutait 12 640 lits à son parc hôtelier et créait 2 250 emplois directs. L’ouverture de Mediterranea Saïdia, dans sa première phase et du complexe Mazagan sur la côte atlantique en octobre 2009 (financé par Sol Kezner) témoignent de la belle dynamique du tourisme balnéaire marocain. Puis, en 2010, ouverture de Lixus à Larage et Mogador à Essaouira ... L’objectif 10 millions de visiteurs étrangers en 2010 tel que prévu par « Vision 2010 » devrait être atteint ! Par ailleurs, l’Open Sky surtout (2006) a permis au Maroc de pratiquement doubler le nombre de vols internationaux ( de 560 à 1 026 fréquences hebdomadaires) soit un trafic passé de 5,2 à 11 millions de passager (2008). Sans oublier la nouvelle compagnie Air Arabia pour l’international et la low cost Ram Express destinée au tourisme domestique. Le tourisme représente aujourd’hui 9 % du PIB marocain , devenant ainsi le premier pourvoyeur de devises et créateur de quelque 420 000 emplois directs. Le gouvernement marocain prépare déjà une vision touristique prospective à l’horizon 2020. clb
june - july 2009 travel2 21
destination Terre de dieux, de rois aussi, comme Philippe II et surtout Alexandre le Grand, le roi légendaire, d’Aristote, son maître à penser, qui lui enseigna l’éthique. Terre que Saint-Paul visita par deux fois pour y prêcher la parole divine. Avec une population accueillante où le mot hospitalité traduit une réalité. Une destination de rêve pour les amoureux d’Histoire ancienne. Il ne faut pas confondre la région grecque de Macédonie, où je vous convie de me suivre, avec l’‘Ancienne République yougoslave de Macédonie’, telle qu’on l’appelle à l’ONU. Un lourd différend sur l’usage même du nom pousse les Grecs à user de leur veto contre l’entrée de la Macédonie dans l’Otan et à contrer les négociations de son adhésion à l’Union Européenne. Ceci est une autre histoire…
La Macédonie, patrie d’Alexandre le Grand
P
artons sans tarder pour la ville de Veria, la capitale de la région d’Imathia. Et comme le précise le prospectus, dans le respect du passé et du présent. Veria a connu l’occupation des Romains, qui en firent un centre commercial, des Goths, des Huns, des Bulgares, des Slaves, des Normands, des Sarazins, des Serbes et des Turcs, excusez du peu. En 1912 la ville comptait 72 églises byzantines, dont la plupart ont été restaurées de nos jours. Elle était alors appelée la nouvelle Jéruzalem. Aujourd’hui, plus de 40 églises subsistent. Elles contiennent des mosaïques de toute beauté, datant du 12ième au 18ième siècle. Dans le quartier de Kyriotissa, de très belles maisons anciennes témoignent de ce riche passé, comme la maison Anastasiou, appartenant jadis au rabbin de l’époque. Typique sont les ‘sachnisi’ ou balconnets supportés par une structure en bois. Je vous conseille une promenade romantique, empruntant les ruelles pavées ou ‘kalderimia’ où l’on trouve beaucoup de tavernes typiques. On peut aussi admirer le monument avec de magnifiques mosaïques dédié au passage de Saint-Paul à Veria en l’an 56 et 57 après Jésus-Christ. C’est resté de nos jours un lieu de pèlerinage important. Le quartier juif de Barbouta mérite également qu’on s’y arrête. La ville et la diaspora juive ont entamé un projet de rénovation ambitieux. Veria est située dans la plaine fertile d’Imathia. Les pommes et surtout les pêches sont exportées dans le monde entier. La Russie à elle seule en importe 150 camions par jour. La ville est également connue pour ces ‘revani’, un dessert sucré à base d’œufs, semoule et sirop. La région est parsemée de monastères, les uns plus beaux que les autres. En hiver, les férus de ski pourront pratiquer leur sport
22 travel2 issue 45
favori à Seli (1520 m d’altitude) ou à Tria Pente Pigadia (de 1430m à 2000 m d’altitude), premier domaine skiable de Grèce. Entamons ensemble la découverte des routes du vin du nord de la Grèce, à la rencontre de vignerons passionnés, dignes héritiers d’un savoir-faire vieux de 5000 ans ! Béni par un microclimat, les viticulteurs de la nouvelle génération ont su tirer le meilleur parti d’un sol propice et maîtrisent toutes les techniques modernes garantissant des vins de grande qualité. Cette production, fruit de beaucoup de Patience et de Passion, mérite dès lors toute notre attention. www.wineroads.gr Naoussa, deuxième ville de la région d’Imathia et située à 92 km à l’ouest de Thessaloniki est célèbre pour ses vergers et … ses vins (rouges) ! C’est une des quatre appellations d’origine. C’est ici aussi qu’en 1879 M. Ioannis Boutaris ouvre son premier commerce de vin. La ville est adossée aux versants du Mont Vermion. Le phylloxéra et plus tard la guerre civile ont profondément marqué les lieux, à tel point que certains abandonnèrent les vignes au bénéfice de la culture des pommes et des pêches. L’agrotourisme y connaît un réel succès. Les cerises de Rodohori sont la fierté locale. Le carnaval, avec les masques faits d’argile, de plâtre et de miel, est une tradition qui remonte à l’occupation ottomane. Il attire chaque année des milliers de visiteurs.
destination
Les raisins ont comme noms : Athiri, Assyrtico, Malagousia (presque disparu), Mavrodaphne (ce qui signifie ‘laurier noir’ et donne de délicieux vins liquoreux parfumés), Moshomavro, Stavroto ou le célèbre Xinomavro (comparable au Nebbiolo du Piémont) à l’acidité toute particulière. Première visite chez Yiannis & Katerina Dalamaras, 5ième génération de viticulteurs. L’exploitation est située à 1 km du centre de Naoussa, là région viticole du nord de la Grèce. L’accueil y est familial. Ils produisent ea. un superbe Paliokalias, du nom de l'endroit, un vin 100% Xinomavro au goût prononcé de framboises, rubarbes et olives noires. C’est un vin non-filtré. Il se marie idéalement avec un morceau de ‘batzos’, un fromage salé. On y distille un excellent alcohol blanc, le tsipouro. www.dalamarawinery.gr Deuxième étape de notre voyage, Vergina, anciennement Aegae, capitale historique de la Macédonie jusqu’au 4ième siècle avant Jésus-Christ. La ville possède un musée remarquable, montrant la tombe du roi Philippe II, père d’Alexandre le Grand, qui y est né. On y découvre un grand nombre de bijoux et ornements d’époque, la plupart en or ciselé, tel le bouclier de Philippe II en or et ivoire. Le site, classé au patrimoine mondial par l’Unesco, fut découvert par le professeur Andronikos. Il est aujourd’hui protégé par une structure moderne sous la forme d’un tumulus ancien dit ‘de la Grande Toumba’. La grandeur de la Macédonie y revit pleinement. Amateurs de la Grèce antique, précipitez-vous. On nous attend chez Alpha Estate (65ha), à Amyndeo, autre appellation d’origine. Etablissement mondialement connu et reconnu et à coup sûr l’exploitation la plus moderne, il n’y a qu’à surfer sur le site pour s’en rendre compte. Comme le dit si bien un de ses fondateurs, M. Angelos Iatradis, ici la technologie a rendez-vous avec la finesse. J’en veux pour preuve le sublime Alpha One 2006. www.alpha-estate.com Ultime partie de cette brève introduction à la Macédonie, la péninsule de Halkidiki avec ses trois doigts, Cassandra, Sithonia et le plus connu à l’étranger, Athos et ses célèbres monastères, où seuls les hommes sont admis.
Je suis impatient de faire la connaissance du Domaine Gerovassiliou à Epanomi. 50 ha de vignes dans un endroit appelé anciennement ‘Kalamaria’ et qui signifie ‘site favorable ‘. Son propriétaire, M. Evangelos Gerovassiliou, a étudié à la Faculté d’Agriculture de l’Université Aristote de Thessaloniki et à Bordeaux (Œnologie & Viticulture). Oenologue au Domaine Carras à la fin des années ’60, il a démarré en 1982 sa propre exploitation sur les terres familiales. Il est un des premiers à planter systématiquement une variété de vigne oubliée, la ‘Malagousia’. La visite se décline en trois parties : visite du Domaine et du vignoble, suit le musée viticole avec sa collection unique de 1300 tire-bouchons, certains datant du 18ième siècle, pour terminer par les caves souterraines et bien entendu la dégustation. Les vins du Domaine sont répertoriés comme Vins du Pays d’Epanomi. Parmi mes préférés, je retiendrai un rouge année 1998, syrah & merlot, mûri en fût de chêne français pendant deux ans. Il a une robe d’un rouge intense, présente une belle rondeur, un bouquet de vanille en bouche, est fruité et subtil à la fois. Ce vin a obtenu en 1993 à Bordeaux le ‘Grand Prix d’Honneur’, le classant par la même occasion parmi les 8 meilleurs vins au monde ! Le Domaine se situe à seulement 30 km de Macedonia International Airport. Vue sur le Mont Olympe et la Mer Egée. www.gerovassiliou.gr ms
Guide pratique Y arriver ? Avec Olympic Airlines via Athènes. Très bonnes connexions quotidiennes vers Thessaloniki et Ioannina, ainsi que les lundis et vendredis vers Kastoria et Kozani. Adresse utile : Office National Hellénique du Tourisme Avenue Louise, 172 – 1050 Bruxelles – tél. + 32 2 6475770 fax. + 32 2 647 51 42 Formalités : aucune pour les ressortissants européens. Décalage horaire : +1h. Usages : le oui se prononce né, en haussant légèrement les yeux vers le haut.
june - july 2009 travel2 23
cruise & ferry
De Royal Armouris, een merkwaardig wapenmusen
Leeds is een heel trendy stad met oude pubs, knusse restaurantjes, Victoriaanse gebouwen, toffe musea
Leeds: een stedencruise met p&o Ferries Leeds is een van de bestemmingen in het keuzeaanbod stedencruises met P&O Ferries. Net als voor Hull, York en Lincoln gaat het in principe om een driedaagse formule met twee overnachtingen aan boord van de Cruiseferry en een bezoek ter plaatse. Hoewel Leeds niet zo toeristisch is als York en Lincoln is het een gezellige en trendy studentenstad, die niet alleen culinair, maar ook op cultureel vlak veel te bieden heeft, een beetje te vergelijken met Gent.
E
en citytrip kan je per vliegtuig, per trein, per auto, maar ook per ferry doen. De meerwaarde bestaat er dan in dat ook de ‘weg er naartoe’ al echt genieten is. Naast een citytrip naar Hull, York en Lincoln richt P & O ook citytrips in naar Leeds. In de vooravond stap je in Zeebrugge op de ‘ Pride of Bruges’ of de ‘ Pride of York’, je overnacht in een kajuit met privé-douche en toilet en komt ‘s ochtends goed uitgerust aan in Noord-Engeland. Geen last van zeurderige kids want er is een volledig ingerichte speelkamer voor de allerkleinsten en de groteren worden vakkundig beziggehouden door animators. De volwassenen kunnen zich terugtrekken in een ‘stille’ leeslounge, genieten van een drankje in één van de vele bars of uit de bol gaan in de disco. Er zijn verschillende restaurants waar luxe diners en verse buffetten worden geserveerd, er is live entertainment, verschillende shops, bioscopen met de nieuwste films en een casino. Vooraleer ‘s morgens af te stappen, wacht je nog een rijkelijk ontbijtbuffet. Eenmaal aan land neem je de bus naar Leeds en ‘s avonds terug naar de boot waar je nog een avond, nacht en morgen het gevoel krijgt verwend te worden op een
24 travel2 issue 45
cruiseschip. Uiteraard kan je ook de wagen meenemen op de boot en zelf naar Leeds rijden. Ook extra overnachtingen in Engeland behoren tot de mogelijkheden.
Leeds: het ontdekken waard Leeds mag dan al bekend zijn voor zijn voetbalploeg en zijn internationaal befaamde universiteit, op toeristisch vlak krijgt het amper een vermelding in de toeristische gidsen. Onterecht blijkt na een bezoek. Leeds is een heel trendy stad met oude pubs, knusse restaurantjes, Victoriaanse gebouwen, toffe musea . Veel groene ruimtes ook waarvan het Roundhay Park veruit het meest bekend is vanwege optredens van The Rolling Stones, Madonna, U2, Robbie Williams en andere wereldsterren. Bovendien is Leeds een walhala voor shoppingsfanaten. Het compacte centrum van de stad is volledig autovrij en veel Victoriaanse galerijen zijn omgebowd tot winkelcentra. Wegens het groot percentage arbeiders in de stad, liggen de prijzen zowel in de winkels, de pubs als de restaurants een pak lager dan in andere Engelse steden. Lange tijd was Leeds tot ver over de grenzen bekend om zijn wolindustrie. De stad telde dan ook tot voor kort het hoogst aantal kleermakers. Een beroep dat stilaan aan het uitsterven is door de productie in de lage loonlanden. Maar Engelsen die nog echt maatwerk willen voor hun jassen en kostuums komen nog steeds naar Leeds om hun garderobe aan te vullen. Mark en Spencers opende trouwens haar eerste winkel in Leeds.
Trendsetter Maar ook op andere vlakken was Leeds een trendsetter. Ze deed haar reputatie als tolerante stad alle eer aan door het eerste Gay-huwelijk af te sluiten. Het was één van de eerste steden die
cruise & ferry
foto's © Miet Waes
Leeds, een shoppingsparadijs
voorzieningen trof voor blinden en speciale liften installeerde zodat rolstoelgebruikers de bus konden nemen. In Leeds werd in 1880 de allereerste film opgenomen. Leeds zit immers vol geheime plekjes en verborgen schatten. Op de Landslane, de grote winkelboulevard komen kleine steegjes uit die je zo voorbijloopt. Het zijn de leukste straatjes met aloude pubs, restaurantjes waar bij mooi weer de stoelen en tafeltjes buiten worden gezet en je voor heel democratische prijzen de echte Engelse kost krijgt en kunt verbroederen met de plaatselijke bevolking.
Op de Landslane, de grote winkelboulevard komen kleine steegjes uit met aloude pubs, en restaurantjes waar bij mooi weer de stoelen en tafeltjes buiten worden gezet .
Souks in Marrakech waant dan in een Engelse stad. Meestal vreemdelingen verkopen er alle mogelijke spullen zoals kleding (o.a. van mark en Spencer), schoenen, handtassen, electrische toestellen voor een prikje. Een dag is werkelijk tekort om Leeds te ontdekken, maar het geeft zin om terug te komen. In de kerstperiode -van half november tot half december- lokt de Kerstmarkt heel wat volk naar Leeds. mw
Stad aan het water Zoals elke stad aan het water die zichzelf respecteert ontstaan er nieuwe wijken aan het water. Oude pakhuizen worden gerestaureerd en zijn gegeerde woonlocaties voor studenten en jonge gezinnen. Je moet zeker eens binnenspringen in de Royal Armouries, een vijf verdiepingen tellend museum met een enorme verzameling wapentuig, waar regelmatig demonstraties, steekspelen en andere animatie wordt voorzien. Het is één van de oudste musea ter wereld met o.m. de collecties van de Tower of London. In 1996 werd er een nieuw gebouw voor opgetrokken dat architecturaal een bezoek waard is. De toegang is , net als veel andere musea van de nationale trust, gratis. In de City Art Gallery vind je moderne kunst uit de 19e en 20e eeuw. Wil je meer te weten komen van de geschiedenis van Leeds dan moet je naar het Leeds City museum, waar de inkom eveneens gratis is. Een ideale plek ook voor een break, want je vindt er soep, kleine maaltijden en drank aan democratische prijzen. Culturele highlights zijn tevens het Henry Moore Sculpture Centre, West Yorkshire Playhouse (een theatercomplex in de wijk Quarry Hill) en het veelvuldig bekroonde 18e eeuwse Harewooh House met meubelen van Thomas Chippendale en een tuin ontworpen door Capability Brown. Een van de prachtigste gebouwen die ze nu volop aan het restaureren zijn is de Cornexchange, waar vroeger graan werd verhandeld. Het is een merkwaardig eivormig Victoriaans gebouw uit 1865. De architect bouwde over de markt een koepel bestaande uit grote glaspartijen, waardoor de handelaars altijd het juiste licht hadden om hun koopwaar te beoordelen. Heel bijzonder is ook de overdekte Kirkmarket waar je je meer in de
Rotterdam Hull Zeebrugge Hull Calais Dover
, mijn manier van reizen
Zorgeloos naar Groot-Brittannië Tot 50 overtochten per dag Calais – Dover web tarief vanaf
8
Zeebrugge – Hull web tarief vanaf
Calais – Dover web tarief vanaf
26 8 42 8149
dagretour auto + 9 personen
*
*
per enkele reis auto + 9 personen
*
per enkele reis auto + 2 + cabin
POferries.be/zakenpartners 070 70 77 73 *Voorwaarden op website.
june - july 2009 travel2 25
cruise & ferry
M/S Europa: Michelin op zee De M/S Europa, volgens de Berlitz Cruise Guide nog altijd het enige 5 sterren plus schip in de mondiale cruisewereld, meerde onlangs aan in Antwerpen, waar de Duitse rederij haar beste culinaire beentje voorzette.
M
eer dan 30 van Europa’s meest gerenommeerde chefs (voornamelijk uit Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland, en die avond van 14 juni goed voor 18 verzamelde Michelin-sterren), wijnbouwers, chocolatiers, patissiers en kaasproducenten bliezen verzameling op het Lido deck van het cruiseschip, dat in september aan haar 10e verjaardag toe is, en bij die gelegenheid alle suites in een nieuw kleedje zal gestoken hebben.
FREE Unlimited Shore Excursions 2009 Europa Voyages
Ultra Inclusive Seven Seas Voyager ***** & Luxury Cruise Seven Seas Navigator ***** • all-suite ships • gratuities included • select wines and spirits, soft drinks, bottled water and hot beverages throughout the ship included • minibar setup in your suite • choice of multiple open-seating restaurants, inspired cuisine • over 280 FREE Excursions in over 50 European Ports
Wat maakt de M/S Europa nu bijzonder? Wetend dat het schip op een (zeer) begoed voornamelijk Duits cliënteel mikt, waarvoor bij wijze van spreken het beste niet goed genoeg is, kan je er van op aan dat kwaliteit hier met een grote K geschreven wordt. De M/S Europa is dan ook zéker een drijvend hotel, maar voor een snuifje échte cruisesfeer moet je naar het Lido, waar je terecht kan voor ontbijt, lunch en diner. Duits is de voertaal en bij wijze van spreken ook de gedragscode aan boord, maar er is ook steeds een internationale hostess aanwezig. Bij aankomst wacht een fles champagne in de kajuit, de minibar (bier, frisdranken en water) wordt dagelijks bijgevuld. In de kajuit vind je een uitgebreid entertainment systeem, je kan je e-mails oproepen ook. Aan ruimte geen gebrek: er is steeds een “walk in” garderobe in de kajuit, de badkamer heeft ook steeds een bad én een douche. 80% van de kajuiten beschikt over een balkon. De 4 Spa suites, beslist verleidelijker dan de standaard suites, werden in 2007 gerenoveerd. Er zijn speciale packages waarbij je een mix van een 3 à 4tal behandelingen kan krijgen, met raadgevingen van een privé-nutritionist, speciale drankjes in de minibar enz. Een aangepaste spa keuken is er niet, maar is opgenomen in het reguliere f&b gebeuren. Hapag-Lloyd Cruises wordt in ons land vertegenwoordigd door Odysseus, Cruise Travel, Classix Cruises, Cruise Plus en Excusive Voyages & Expeditions. dv
26 travel2 issue 45
A clear direction for the future Amadeus Vision
Investment & ideas to help you stay ahead As a world-class and trusted technology partner, Amadeus provides advanced IT solutions for the global travel and tourism industry. We dedicate around 15% of our annual investment to R&D, pioneering next generation travel technology for our customers around the world. Our commitment to IT development ensures we continue to deliver enabling technology specifically designed to help you get ahead and stay ahead. With an unrivalled combination of innovative technology and in-depth expertise, we have a clear vision for the future – and the ability to lead the way.
Find out what we can do for you today, www.benelux.amadeus.com/vision
hotellery
Iberostar Grand Hotel Anthelia :
Sun, sea and sand in a feel-good-package Met zijn innovatief concept “the grand collection”,stelt Iberostar zichzelf tot doel zelfs de meest veeleisende klant op zijn wenken te bedienen. The Grand Collection telt momenteel 7 prestigieuze hotels op schitterende bestemmingen zoals de Mexicaanse Riviera in Cancun, het koloniale Trinidad, maar ook the Iberostar Grand Amazon, een luxueus schip. In 2008 kwamen er nog twee bij, één in Montego Bay, Jamaica en één in Punta Cana aan de oostkust van de Dominicaanse Republiek. Begin dit jaar kwam ook El Mirador in Tenerife onder de vleugels van het Iberostar-management. Onze missie was één van de mooiste hotels van de Grand Collection uit de Pegase-brochure uit te proberen. “Iberostar Grand Hotel Anthelia”, Tenerife, here we come !
B
ij het betreden van de grote, luxueuze inkomhal van Grand Hotel Anthelia, Costa Adeje, valt ons oog onmiddellijk op het in avondkledij gehulde geboetseerde trio dat statig op ons neerkijkt vanuit een balkon op de eerste verdieping. We wanen ons zowaar temidden van een opera-voorstelling. De link is niet ver te zoeken want onmiddellijk - haast verontschuldigend - wordt ons uitgelegd dat de 390 kamers verspreid liggen over 6 verschillende gebouwen die allen de naam dragen van een bekende opera. Onze kamer blijkt zich op de derde verdieping van ‘Edificio Carmen” te bevinden, met – hoe kan het anders – vanop ons balkon een prachtig uitzicht op de Atlantische Oceaan en het in de zon blakende en door palmbomen omringde landschapszwembad. Dit is het Tenerife dat je in de “boekjes” terugvindt. Een standaardkamer in hotel Anthelia is ruim, licht en comfortabel. Geschilderd in zachte, rustgevende kleuren geeft ze je meteen het relaxerende vakantiegevoel dat iedereen wil hebben. Verder beschikt de kamer over een televisie met zenders in verschillende
28 travel2 issue 45
talen, een terras met eventueel uitzicht op zee of zwembad, een aparte zithoek, een in de ruime kast ingebouwde safe en een minibar met speciaal voor kinderen voorziene hapjes en drankjes. In de badkamer baad je niet meteen in luxe maar ze is wel ruim met lavabo en ligbad (de douchegordijn past niet echt binnen het plaatje van een vijfsterrenhotel).
Hola, qué tal?
Reeds vanaf het eerste moment valt ons de vriendelijkheid en de hulpvaardigheid van het hotelpersoneel op; overal word je spontaan begroet met een vrolijke of charmante “holà, qué tal?”. s’Avonds zijn er de animatoren die op een enthousiaste manier de show of the day promoten (de communicatie rond de verschillende vormen van animatie kan wel worden opgedreven). Kids zijn van harte welkom en naast de alom gewaardeerde kinderclub is er ook een heuse cinema met een ruime keuze aan kinderfilms. Bovendien is er elke avond kinderdisco in de imposante theaterzaal. Een pluim voor het zeer kindvriendelijke en meertalige animatieteam. Het personeel vormt dan ook “the heart and soul” van Grand Hotel Anthelia. We vroegen hoe dat kwam aan Marcus, een 24-jarige goedlachse Duitser, sinds 6 maanden tewerkzaam binnen het Iberostar-animation team: ‘goed betaald, gratis housing en vooral een correcte chef die alles in het oog houdt’ luidde het antwoord.
hotellery Logisch misschien, maar niet altijd evident. General Manager Gian Carlo Porcu ziet het als een persoonlijke uitdaging om van zijn hotel een ster onder de sterren te maken. “Het zit hem in de details; de kern van ons succes is onze service en elke gast in ons hotel moet zich als een ster voelen”. We moeten het hem aangeven want élke morgen en avond begroet hij - stijlvol en met een brede glimlach - elke gast persoonlijk.
hotelkamers met balkon of terras waardoor het vooral in trek is bij gezinnen met kinderen. De aangrenzende bar voorziet de zonnekloppers en spelende kinderen van kleine snacks en overheerlijke cocktails met of zonder alcohol. Ligstoelen en handdoeken aan de zwembaden zijn gratis en zelfs bij full capacity heb je steeds een gevoel van ruimte, sereniteit en privacy.
Culinaire verwennerij
Nog meer VIP-service vind je in de Salomé-suites die zich in een apart gebouw bevinden.
Gewoonweg zalige bedden waaruit je niet wil opstaan, staan garant voor de nodige nachtrust. En daar heeft men in het hotel mooi rekening mee gehouden want de uitgebreide buffetten in het hoofdrestaurant blijven lang genoeg staan, tot minstens 10.30. Goed nieuws dus voor ons, langslapers die op het aanpalende terras verder in het zonnetje kunnen luieren, genietend van het rustgevende zicht op zee. Warm en koud buffet met à la minute geperste fruitsappen, een uitgebreid assortiment aan brood, koffiekoekjes, vlees-en vissoorten, eggs, bacon & beans …
Shopping op niveau
Grand Hotel Anthelia geeft via de tuin onmiddellijk toegang tot de mooie, met palmbomen omringde promenade die het hotel van het strand en de zee scheidt. Volg je de wandelpromenade naar links, dan kom je na een twintigtal minuten wandelen terecht in het drukke toeristische centrum van Playa de Las Americas met talloze winkeltjes, bars en restaurants. Wij kiezen steevast voor
en voor de fijnproevers onder ons, heerlijk verse gerookte zalm met een glaasje champagne to start with. Wat kan een mens zich meer wensen? Er is zelfs een aparte dieetstand met cornflakes en Vitalinea-producten en ja … zelfs Activia-potjes ontbreken niet !
rechts om reeds na vijftig meter te belanden in “the place to be”, het meer residentiële Costa Adeje met ondermeer de winkels van Prada, Dolce Gabana en Versace van het Paris shopping center, de hippe lounge bars en de mooie stranden van de Playa del Duque.
Ook de uitgebreide avondbuffetten zijn niet te versmaden: overheerlijke warme en koude vis-en vleesgerechten, telkens twee soorten soep, een aparte grillstand waar je zelf je vlees of vis kan laten grillen. Kinderen zien hun favoriete pasta voor hun ogen klaar maken of smullen van de kroketten, chicken fingers, pitta’s en hamburgers.
In de wolken met de Thai Zen Spa
De desserten ? Om je vingers af te likken; verfijnd, licht en sommige zelfs calorie-arm! Voor gasten die zichzelf op hun wenken willen laten bedienen, is er het vlakbij gelegen prestigieuze Poseidon restaurant (absolute topper voor onze romantici). Wij geven de voorkeur aan het Italiaanse fijnproeversrestaurant met gezellig terras dat uitgeeft op het grootse - met zeewater gevulde – landschapszwembad (by the way tevens het grootste van heel Costa Adeje) Iets hoger gelegen bevindt zich het tweede zwembad met – niet onbelangrijk detail - verwarmd water en omringd door een reeks
Uniek in Tenerife is het wellnessgebeuren binnen Grand Hotel Anthelia. Een tiental professionele therapeuten, allen in het bezit van een certificaat van het gerenommeerde Temple of Po in Bangkok, staan garant voor een weldoende massage of wellnessbehandeling. Beslist aan te bevelen trouwens is de lomé lomé massage. Leuk om weten is dat ook kinderen zich kunnen laten verwennen met een mini-massage. Door ondermeer zijn topligging, architectuur, familievriendelijke service, verfijnde gastronomie, mooie zwembaden en unieke Spa, staat verblijven in Iberostar Grand Hotel Anthelia dan ook garant voor een luxueuze feel-good-package onder de Canarische zon. Of om het met de woorden van General Manager Gian Carlo Porcu te zeggen: “ There are places where you would like to stay forever, and there are places that stay with you forever. Voor onze Grand Hotels gelden beide principes.” np
june - july 2009 travel2 29
hotellery
“Beleef” Tenerife op een andere manier
Het dient gezegd, het management van Grand Hotel Anthelia doet er alles aan om het zijn gasten naar de zin te maken.;In de grote inkomhal is een stijlvolle PR- dame dan ook dagelijks druk in de weer om voor elke gast de gepaste excursie te boeken. Twee “uitstapjes” werden door ons uitgeprobeerd… 22 Miles, 22 Smiles Een aanrader, zelfs voor de minder sportievelingen onder ons ! Je leert het eiland vanop je bike en alzo op een heel andere manier kennen., en dit zonder te trappen. Je daalt van de imposante Teide op 2200 meter hoogte van de zeespiegel, af tot op 6 meter in het centrum van Los Christianos. Onder de deskundige begeleiding van « el jefe Mauritio” geniet je vanop je bike van adembenemende uitzichten en doorkruis je op hoge snelheid bossen, wijngaarden of typische Canarische dorpjes. In Vilaflor kan je zelfs onze echte “Duvel” proeven die aldaar in het centrale café elke zondag wordt genuttigd door een kleine kolonie Belgen. Halverwege de rit word je vergast op een picnic met Spaanse kaas, wijn en brood en op het einde van de rit - als de team spirit er helemaal in zit - breng je met zijn allen op z’n Spaans een toost uit. Fun alom als je luidkeels “arriba, abajo, al centro, al dentro” kan zingen! Jetski-safari Met knikkende knieën begaven we ons naar het door zon overgoten pittoreske haventje van Los Gigantes, klaar voor onze eerste jetski-ervaring. Gedurende 2 à 3 uur lieten we ons verrassen door de golven en volgden we op onze jetski ”Captain Ludovic” in zijn boot die ons vanop zee niet alleen deskundige instructies gaf maar ons ook de mooiste plekjes van het eiland liet zien. Bij goed weer wordt deze bruisende ervaring heel vaak aangevuld door een BBQ op het strand. Absolute topper, zelfs met de kids !
30 travel2 issue 45
Een romantische “Luna de Miel” in Iberostar Grand Hotel El Mirador Dit schitterend vijfsterrenhotel - op een kwartiertje slenteren via de strandpromenade van het Grand Hotel Anthelia behoorde voorheen tot de Bahia del Duque maar is sinds begin dit jaar in handen van het Iberostar-management. Het is een verbluffend mooi architecturaal pareltje, gebouwd naar het voorbeeld van een pittoresk Canarisch dorpje met kleine straatjes en exclusieve boetiekjes en restaurants. Tegelijkertijd bevindt het zich temidden van de residentiële zone van Costa Adeje, met onmiddellijke toegang tot een aantal vooraanstaande shoppingcentra, de brede wandelpromenade én de zachtgele stranden van Playa del Duque. Vanaf november 2009 is het trouwens het enige hotel op Tenerife dat geen kinderen meer toelaat jonger dan 14. Het is dan ook sterk aan te bevelen aan honeymoon-klanten en romantici. Ook golfliefhebbers komen aan hun trekken door de onmiddellijke nabijheid van spectaculaire golfcourses. Midden augustus krijgt het hotel er een gastronomische hoogvlieger bij; het à la carte restaurant "Cenador" dat ondermeer Canarische specialiteiten serveert. Kortom, met 120 ruime suites die stuk voor stuk frontaal zeezicht hebben, hoogstaande gastronomie, een fitnessruimte en zwoele zwembad-accomodaties biedt dit hotel een absolute garantie op sereniteit, luxe, privacy en romantiek. Met de persoonlijke “butler”service voelt elke gast zich beslist een ster in deze omgeving. Neusje van de zalm, zelfs voor de sterren onder ons, is zondermeer de “Royal Suite” of de “Presidential Suite” met een adembenemend zicht op de Atlantische Oceaan.
hotellery
Tivoli Jardim Lissabon: perfecte ligging Tivoli Jardim ligt achter hotel Tivoli Collection. Rustig en toch vlakbij de prestigieuze avenida Liberdade, Lisboa’s avenue Louise. Perfecte ligging, bij metro en bushalte. Ook de bus naar de luchthaven stopt er, aan de overkant. Een beetje klimmen, als je zware bagage hebt kan je beter per taxi aankomen.
H
et is koel en cool kuieren langs deze statige bomenboulevard, langs Boss, Ralph Lauren, Todd's, Vuitton, Loewe, etc. Het hotel sloot vorig jaar vier maanden zijn deuren, heropende in mei 2008 met 119 totaal gerenoveerde kamers in smaakvol wit-zwart-taupe met fuchsia accenten. Voelt wat Japans aan. Aan de muren gigantische spiegels en minimalistische kunst. Vasttapijt, goeie verlichting, flat screen (26 kanalen: BBC, CNN, CNBC, Euronews, Sky News, Eurosport, TVE, RAI, TV5, Arte, RTL, MTV plus veel Portugese zenders). Jammer dat er weinig ruimte is om spullen op te bergen. Geen haardroger in de kamer, je kan er wel een vragen aan de receptie. Hoekig kraanwerk in de design badkamer dat na enige studie toch niet zo onhandig is, alleen een beetje scherp. De entree lijkt op een achteruitgang. Eens binnen wordt je verwelkomd door een mooie bloemenpartij. De lobby loodst je trapsgewijs richting bar/restaurant/ontbijtruimte. Hier kan loom gebladerd worden in boeiende kijkboeken uit de bibliotheek. In het kleine business center naast de receptie staan twee pc’s, internet toegang en printen is gratis en snel. Aan de ronde bar van restaurant Olivier, prima chef, wordt 's morgens het ontbijtbuffet uitgestald. Een overvloed aan vers fruit, brood, kaas, charcuterie, perfecte omelet, bacon, worstjes, jam, muesli, yoghurt, .. Echt van prima kwaliteit allemaal. Maar
32 travel2 issue 45
het appelsiensap is niet vers geperst. De keuken van Olivier wordt ook door niet-hotelgasten geapprecieerd. Het is er tijdens lunch en diner gezellig druk. Waar het ronde openluchtbad prijkt, tussen hotel Tivoli Jardim en Tivoli Collection, staat een spectaculaire caoutchouc boom statig voor schaduw te zorgen. Een oase van rust. Super comfortabele ligbedden, een barretje en toiletten met ruime douche en aan- en uitkleedgelegenheid. Het bad is verwarmd, staat in de folder, maar daar hebben we niks van gemerkt.
In de buurt Bovenaan de avenida is een parkje, eigenlijk meer een mega perk, waar fier een gigantische Portugese vlag wappert. Spijtig dat de tourbussen hier niet even stoppen om het prachtige zicht op stad en Taag te laten bezinken. Bij het verlaten van het hotel, is ‘t gezellig bergaf te lopen, rechts, stadwaarts, het is echt niet ver. Je komt voorbij het gezellige terras van klassieker Bela Ipanema (avenida de Liberdade 169) en iets verder kelderbrasserie Ribadouro (avenida de Liberdade 155), waar de kreeften hun dodendans scharrelen. Ruime keuze aan seafood allerhande.
hotellery Portugal najaar 2009
Escape brengt voor de winter geen aparte winterbrochure uit. Voor volgend seizoen komt er wel een volwaardige jaarbrochure met prijzen geldig van januari tot eind december 2010. Deze winter kunnen reisagenten steeds de prijzen via de reservatiedienst Portugal opvragen. In die periode zijn de prijzen trouwens opvallend goedkoper. In de Algarve kan het dan ook nog zeer aangenaam zijn, maar ook een citytrip naar Lissabon of zelfs Porto kunnen perfect tijdens de wintermaanden georganiseerd worden. Excursies vanuit Lissabon kunnen vooraf te geboekt worden bij het reiskantoor en worden ter plaatse georganiseerd met een meertalig internationaal gezelschap. Klassiekers zoals Sintra, Óbidos, Fatima en uiteraard ook een stadsrondrit in Lissabon mogen niet ontbreken. Een andere en originele manier om Lissabon te ontdekken is aan boord van de driemaster Principe Perfeito. Zeer belangrijk in ons aanbod blijven de fly and drive formules. De klant heeft daarbij de keuze uit een zeer uitgebreid gamma hotels van budget tot zeer luxueus. Het aantal familiekamers (2 volwassensn en 2 kinderen) in ons aanbod wordt opgevoerd. Verder doet Escape inspanningen om senioren aan te trekken door middel van extra kortingen voor de ‘gouden leeftijd’. Maw Escape heeft aandacht voor de mediorenmarkt, denk maar aan het grote aantal “babyboomers” dat tussen nu en 2012 met pensioen gaat.
van de stad nog op veel bijval rekenen. Omwille van de talrijke feesten voor de man zijn op deze dagen zo goed als alle winkels dicht en zullen we even light naar huis travellen als we gekomen zijn. Enkel de shopping centers blijven open maar dat is bij 30° Celsius echt té zonde. Een rit in een van de open dubbeldek tourbussen daarentegen is bij deze temperatuur aan te raden. De gids rrrammelt haar tekst met veel erren af. Tour duurt 140 minuten en covert alle bezienswaardigheden (met uitzondering van Alfama en Barrio Alto) o.a. Rossio, de Docas, de Musea dos Coches en Gulbenkian, Belém, de Zoo. Er kan à volonté op en af de bus gesprongen, bij de daartoe voorziene vaste haltes welteverstaan. Prijs van het ticket is € 11 voor een halve dag, en je mag het ook de volgende halve dag nog eens gebruiken.
Portugal kan zich beroemen op de befaamde bacalhau waar er volgens de traditie 365 recepten voor bestaan. Ander lekkers komt uit de Douro streek, namelijk de authentieke portwijn. De laatste jaren worden in Portugal veel historisch interessante panden opgekocht en gerenoveerd tot pareltjes van hotels zoals bv. Convento do Espinheiro 5* in Evora, Pousada de São Mateus in Viseu en hotel Aquapura Douro Valley 5* nabij Pinhão.
Ze waren wegens Antonius gesloten maar dit zijn adressen van kleinere eetgelegenheden in het oude stadsgedeelte, ons warm aanbevolen door Rita, marketing director van Tivoli Hotels & Resorts die er sardientjes gaat smullen: Restaurante Santo António de Alfama, near the Igreja Sâo Miguel; Páteo 13 in dezelfde wijk; Chapitô, rua do Castelo wegens het imposante uitzicht en in Castelo zelf: Tasca Xuxa (O Conquistador). Ga je liever naar een trendy eetgelegenheid, neem dan een taxi naar de Docas, onderaan de imposante brug over de Tejo.
Nog iets lager (zijstraatje Calzado da Gloria) brengt het oude kabelspoor je naar de Bairro Alto. Schuins over de terminus moet je absoluut binnenstappen in Pavilhão Chinês (rua D. Pedro V 89), de meest originele bar van de stad met een indrukwekkende collectie antiek en curiosa. Vlakbij, in Instuto de Vinho do Porto (rua S. Pedro de Alcântara 45) heb je de keuze uit méér dan honderd soorten porto.
En voor een terrrasje mensenkijken, is niets beter dan het prachtige art deco bistrot Nicola op Rossio; of het mooie estabelecimento A Brasileira (rua Garrett 120, metro Largo do Chiado). Portugals beroemdste dichter Fernando Pessoa zit er voor altijd in brons voor de deur en is de lieveling van elke toerist, hier moet een foto worden gemaakt. j&mt
Op en in de buurt van het grote plein Rossio ziet het letterlijk èn figuurlijk zwart van het volk. Al járen, wij liepen hier in '92 ook een tijdje rond, lijken zwarte mensen dit stadsgedeelte te verkiezen. Dit is ook de buurt waar de kriekenlikeur of Ginja her en der uit de muren lijkt te stromen. Gevaarlijk goedje, men snoept er zich lazarus aan. Kost € 1,10 (dat is ook de prijs van een pintje in eenvoudige zaken) in o.a. Largo Sâo Domingo 8 of rua Portas Sâo António 61. Sâo António, de sint die door ons al lang niet meer wordt verzocht verloren voorwerpen te lokaliseren, kan hier als patroonheilige
info
Hotel Tivoli Jardim ****, A Rua Júlio César Machado - 1250-135 Lisboa, Portugal T (+351) 21 359 10 00. Fax: (+351) 21 359 12 45. E
[email protected]. Tivoli Jardim kan worden geboekt via Escape, hun katalogus kan je krijgen in elk reisbureau. Naar Lissabon vlieg je natuurlijk met TAP (www.flytap.com). Keuze uit vier vluchten per dag, non-stop.
june - july 2009 travel2 33