Opbrengst 2e Debat van Baarle De wereld is continue aan het veranderen en dat geldt ook voor onze mooie gemeente Baarle-Nassau. Wij zijn trots op wat onze gemeente te bieden heeft, maar er is ook nog wel het een en ander te verbeteren. De tijden dat de overheid alleen de inrichting van Nederland regelt is voorbij. We willen gezamenlijk met bewoners en belangenvertegenwoordigers tot slimme oplossingen komen. En dat betekent dat iedereen vanaf de start ook mee mag denken, praten en beslissen over de koers die we gezamenlijk willen varen. Debat van Baarle 2: OP 22 januari was het eerste debat van Baarle over de toekomst van Baarle-Nassau. Met 90 belangstellenden zijn we op zoek gegaan naar kwaliteiten en knelpunten in onze gemeente. Ook hebben een aanzet gegeven tot onze identiteit. Wij hebben eerder al aangekondigd dat het niet bij een debat zou blijven. Op 2 april is het tweede debat georganiseerd. Uit het eerste debat zijn de volgende thema’s naar voren gekomen die de aanwezigen belangrijk vinden, aangevuld met thema’s die de gemeente ook belangrijk vindt. Doel van de avond was om die met de deelnemers te bespreken en verder te brengen. Iedereen kon zich vooral inschrijven voor een van de onderstaande thema’s: Bruisend centrum; Natuur & landschap; Duurzame landbouw; Recreatie & grenstoerisme; Goed wonen met bereikbare zorg; Verkeersveilig en bereikbaar; Ruimtelijke kwaliteit. Tijdens het tweede debat zijn de ongeveer 50 deelnemers in groepjes dieper ingegaan op een van de thema’s. Voor het thema ruimtelijke kwaliteit waren geen aanmeldingen. De thema’s Natuur en landschap en Duurzame landbouw zijn samengevoegd. Het eerste debat ging vooral over wat er aan de hand is en wat we willen bereiken. Het tweede debat ging over het ‘Hoe’: Hoe willen we dat bereiken? Tijdens het 2e debat willen we in 3 stappen het doel dat we willen bereiken dichterbij brengen. - genereren van ideeën/proces om bovenstaand doel te bereiken (brainstorm); - prioriteren (welke ideeën willen wij als eerste uitwerken); - uitwerken van het idee (hoe, wat, wie).
Eindconclusie Er zijn vooral ideeën gegenereerd. Over het hoe en wie moet nog verder nagedacht worden. Welke richtinggevende uitspraken kunnen we afleiden? Wat is het vervolg per thema? Zijn er nieuwe inzichten op kwaliteiten, knelpunten of identiteit? Per thema geven we hierna weer wat er besproken is.
Bruisend centrum Wat is er aan de hand? Het centrum van Baarle-Nassau maakt ontegenzeggelijk onderdeel uit van de kwaliteiten die het dorp rijk is; de enclavesituatie, het rijke winkelaanbod, het voorzieningenniveau (sociaal-cultureel en op het gebied van zorg), de levendigheid, de rijkdom aan cultuurhistorie, ze maken er allemaal onderdeel van uit. Tegelijkertijd zijn er kwaliteiten verloren gegaan; er is sprake van verrommeling, de toeristische aantrekkingskracht van de grens, de kwaliteit van sommige winkels laat te wensen over en er is meer leegstand, achterstallig onderhoud van gebouwen, verlies van cultuurhistorische/bij Baarle-Nassau passende gebouwen, onveilige voet- en fietspaden, teveel doorgaand verkeer in het dorp (vracht- en landbouwverkeer) parkeerproblemen. Al deze aspecten doen afbreuk aan de kwaliteit. Wat willen we bereiken? Het doel voor het centrum mag duidelijk zijn: het centrum moet weer de uitstraling en aantrekkingskracht krijgen van weleer, zodat het aantrekkelijk wordt voor bewoners en toeristen. We willen dit bereiken met een kwalitatief goed aanbod van winkels en voorzieningen en een openbare ruimte die aantrekkelijk is voor niet alleen bewoners en toeristen, maar ook het vestigingsklimaat voor ondernemers verbetert. De bereikbaarheid maakt hier onderdeel van uit. Op die manier versterkt het een het ander. e
Opbrengst 2 debat Benoem het bruisende gebied: nog uitwerken. Laat duidelijk zien waar het centrum is e e Zonering van het centrum in 3 cirkels: 1 cirkel is het hart, 2 cirkel winkelgebied Maak het hart autoluw of autovrij en zorg voor een bereikbaar centrum. Supermarkten kunnen in de tweede ring, zodat er minder verkeer en parkeerbehoefte in het hart is. De VVV is verouderd. Breng deze ergens anders onder. Bijvoorbeeld in het oude stadhuis, in het hart van het centrum (functiecombinatie om het financieel mogelijk te maken? Functiecombinaties! Maak nu al een verkeercirculatieplan inclusief parkeermogelijkheden. Voorkom de situatie in Alphen: je moet er goed in en uit kunnen. Het centrum heeft nu een rommelige uitstraling: Verbeter de uitstraling van het centrum door te zorgen voor een schoon centrum, voor meer uniforme reclame (dit kunnen de ondernemers zelf oppakken), haal obstakels (wildgroei paatjes en borden) weg (dit kan nu al, vooruitlopend op de herinrichting). De rondweg zorgt voor minder doorgaand verkeer, waardoor er meer ruimte voor voetgangers en terrassen komt. Geen laden en lossen op straat Bedenk een oplossing voor leegstaande panden. Samen met Hertog? Of juist verschil benadrukken?
Natuur & Landschap + Duurzame landbouw Natuur en landschap Wat is er aan de hand? Baarle-Nassau heeft heel wat te bieden als het om kwaliteiten van natuur en landschap gaat. Het hele buitengebied wordt beschouwd als een open (=weinig bebouwd) gebied waar nog rust en duisternis aanwezig zijn. Baarle-Nassau vormt in die zin een groene buffer tussen de grote steden in de omgeving. Hoogtepunt is het Merkske, uniek voor Brabant, waar de meeste beken zijn recht getrokken. Sowieso vormt Baarle-Nassau een belangrijk brongebied voor verschillende beeksystemen. Het plaatje wordt gecompleteerd door de zandwegen en bossen en verspreid liggende buurtschappen. Er is echter ook een keerzijde. Verrommeling en zwerfafval vormen een smet op het blazoen. Schaalvergroting
in de landbouw doet een aanslag op de kwaliteit van de open groene ruimte en intensieve vormen van recreatie, zoals crossen doen de rust geweld aan. Wat willen we bereiken? Het doel voor natuur en landschap is op zichzelf eenvoudig: het behouden en versterken van de kwaliteiten van natuur en landschap. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Financiële middelen van de overheid voor aankoop, beheer en onderhoud van natuur en landschap worden steeds beperkter. En ontwikkelingen in de landbouw en recreatie staan niet stil. Duurzame landbouw Wat is er aan de hand? De landbouw is in het buitengebied van Baarle-Nassau nadrukkelijk aanwezig en is verantwoordelijk voor twee belangrijke kwaliteiten binnen de gemeente; 1. Het landschap met de afwissing van weilanden, bouwlanden en allerlei landschapselementen is mede gevormd door de landouw. Deze kwaliteit is veelvuldig in het eerste debat benoemd; 2. Daarnaast bezit de landbouw op zichzelf kwaliteit in de vorm van moderne goed functionerende landbouwbedrijven, die bijdragen aan de economie en de werkgelegenheid van Baarle-Nassau. Maar beide kwaliteiten vormen tegelijkertijd een spanningsveld in zichzelf. De schaalvergroting van de landbouw wordt niet door iedereen omarmd en kan vergaande invloed op het landschap hebben. Tegelijkertijd is beheer van het landschap van belang om de kwaliteiten ervan te waarborgen. En wat te denken van de agrarische bedrijven die stoppen (VAB’s). Herbestemming ligt voor de hand, maar mag de agrarische ontwikkeling niet in de weg staan. Tegelijkertijd moeten we waken voor verrommeling. Wat willen we bereiken? Het doel voor de landbouw is een instandhoudingsdoelstelling onder voorwaarden. Instandhouding van de landbouw is van belang voor economie en werkgelegenheid. Daarnaast speelt de landbouw een rol in beheer en onderhoud van het landschap. Dat betekent dat ten behoeve van die instandhoudingsdoelstelling, ontwikkelingsruimte moet worden geboden. De vraag is waar, hoeveel en onder welke voorwaarden. En de agrarische bedrijven die niet meer mee kunnen? Herbestemmen onder voorwaarden, maar welke? e
Opbrengst 2 debat Ga samen aan de slag. Natuur & Landschap en landbouw hebben elkaar nodig. Ga op zoek naar het gezamenlijke belang. Stel regels op per gebied met de mensen uit het gebied. Maak ook spelregels voor ontwikkelingen als er geen gezamenlijk belang is, zodat je dit kunt kanaliseren. Wat heb je te bieden is uitgangspunt voor het gesprek. De landbouw moet de kost kunnen verdienen en opvolgbaar zijn. Maak de landbouw toekomstbestendig en intelligent. Duurzaamheid is noodzakelijk. De kringloop is nu niet sluitend. Bij uitbreiding rekening houden met de omgeving. Richt je op waar je invloed op hebt. Nog niet klaar, maar wel meer naar elkaar toe gekomen.
Recreatie & grenstoerisme Wat is er aan de hand? Baarle Nassau heeft heel wat te bieden voor de recreant en de toerist. Dingen die er echt uitspringen zijn de unieke enclavesituatie, het Merkske, een aantrekkelijk afwisselend buitengebied, het Bels Lijntje en de cultuurhistorische bebouwing. En de ooit unieke zondagopenstelling van de winkels. Maar deze kwaliteiten
worden onvoldoende benut. De voorzieningen zijn aan slijtage onderhevig en de informatievoorziening over wat er wel is, is gebrekkig en versnipperd . De aantrekkingskracht van de grens is behoorlijk afgenomen door de Europese unie, de overnachtingsmogelijkheden zijn beperkt en verouderd en er is niet veel te beleven. En op zondag kun je in de meest steden terecht met een kwalitatief beter aanbod. Wat willen we bereiken? Doel: aantrekkelijke recreatieve mogelijkheden voor eigen inwoners maar ook voor toeristen. Toeristen zijn geen doel op zich, maar zorgen voor behoud en versterking van ons voorzieningenniveau. Daarom beter benutten kwaliteiten: grens meer zichtbaar maken, Bels lijntje meer betekenis geven, het Merkske beter ontsluiten voor fietsers en wandelaars, nieuwe overnachtingsmogelijkheden, extra recreatieve binnen- en buitenvoorzieningen, promotie. Maar ook hier geldt dat niet alles overal kan. Wat mag waar? e
Opbrengst 2 debat Recreatie is voor eigen inwoners en toeristen In kwetsbare gebieden (zoals het Merkske) alleen kleinschalige initiatieven Zorg voor diversiteit en kwaliteit Natuurfonds instellen bij recreatieprojecten Uitgangspunt is dat voorzieningen voor iedereen zijn Stem initiatieven af. Meningen verdeeld over de noodzaak van een hotel. Wat er is is goed. Visvijver Enclaves Fietspaden Benut de kwaliteiten van het Bels lijntje: maak het meer zichtbaar, geef voorrang aan fietsers, coördineer de initiatieven regionaal. Natuur, historie Meer verpoosplekken Maak een stadsplattegrond met wat er is (kan gesponsord met ondernemers) Meer samenwerking Investeer toeristenbelasting in recreatieve voorzieningen.
Goed wonen met bereikbare zorg Wat is er aan de hand? Baarle-Nassau is met de kernen Baarle-Nassau en Ulicoten een aantrekkelijke woongemeente met voldoende zorgvoorzieningen, maar deze kwaliteiten staan onder druk. De bevolking zal de komende jaren niet meer toenemen en vergrijzen, de woonomgeving veroudert en de zorg verandert. Mensen willen - en moeten - zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Alleen als het echt niet meer kan, dan kom je in aanmerking voor een verzorgingstehuis. Het is gelukkig mogelijk om binnen Baarle-Nassau te blijven wonen als het zover is, maar het verzorgingstehuis is verouderd. En thuis blijven wonen moet wel kunnen. Veel woningen zijn hier nog niet op ingericht. Daarnaast zijn er zorgen over het verdwijnen van zorgvoorzieningen en de aandacht voor mensen die lichtere zorg nodig hebben. Nieuwbouw van woningen voegt jaarlijks maar een zeer klein percentage aan woningen toe. Het overgrote deel van de woningen voor de toekomst staat er al. De woningvoorraad moet toekomstbestendig gemaakt worden qua duurzaamheid en qua woningtype/indeling.
Wat willen we bereiken? Doel van wonen en zorg is dat iedereen in Baarle-Nassau in een geschikte woonomgeving en woning kan wonen van jong tot oud en dat de zorg bereikbaar en betaalbaar is. Goede zorgvoorzieningen, een modern verzorgingstehuis voor intensieve zorg en een goede verbindingen met ziekenhuizen in Breda en Tilburg zijn hierbij cruciaal. Daarnaast is er de komende jaren een grote opgave om te verbeteren wat er nu staat. Grote uitbreiding is niet meer nodig, maar dat betekent niet dat er niet meer gebouwd hoeft te worden. De woonwensen veranderen onder andere door de vergrijzing en omdat duurzaamheid en energiezuinigheid steeds belangrijker worden. De huizen zullen of mee moeten veranderen of uiteindelijk moeten worden vervangen. e
Opbrengst 2 debat We zullen veel langer in onze huidige woning blijven wonen Meer aandacht voor woning-omgeving en voorzieningen Niet iedereen op een hoop in het verzorgingstehuis. Rekening houden met mensen met een fysieke en mentale beperking. Dit kan problemen opleveren. Meer voorlichting voor woningaanpassing Buurtcoaches, gefaciliteerd door de gemeente Dagbesteding: regie en locatie door gemeente Betrek de mening van de bewoners bij de herontwikkeling van Janshove Betrek scholen. Zorg koppelen tussen kinderen en ouderen. Grote opgave in het verduurzamen van de bestaande woningen: naar een toekomstbestendige woningvoorraad. Welke ruimtes gaan we gebruiken voor zorginitiatieven? Locatie Marwijn van Amarant staat nu leeg of brengen we die onder in het CCB? Breng partijen samen om te kijken wat de mogelijkheden zijn.
Verkeersveilig en bereikbaar Wat is er aan de hand? Baarle-Nassau is goed bereikbaar met de auto en heeft een goede busverbinding met Breda en Tilburg. Keerzijde van de ligging aan een belangrijke doorgaande weg zijn de verkeersproblemen en dan vooral in het centrum van Baarle-Nassau. Gelukkig zal de rondweg dit probleem in de nabije toekomst oplossen, maar dat wil niet zeggen dat daarmee alle problemen opgelost zijn. Voor veel landbouwverkeer is er geen alternatief en blijft door de kern rijden. Daarnaast zorgt laden en lossen voor opstoppingen en onveilige situaties. De verkeersveiligheid laat ook op andere plaatsen te wensen over. Als knelpunten zijn bijvoorbeeld de veiligheid voor fietsers en het onderhoud aan voet- en fietspaden en trottoirs genoemd. Parkeren in het centrum is ook als knelpunt benoemd. Wat willen we bereiken? Het doel voor verkeer is een verkeersveilig en bereikbaar Baarle-Nassau. Door de rondweg behoort een verkeersluw centrum tot de mogelijkheden. De veiligheid en aantrekkelijkheid voor fietsers en voetgangers kan hierdoor enorm verbeteren. Maar je moet er wel goed kunnen komen en goed kunnen parkeren. Dit vraagt om een nieuwe inrichting, nieuwe routes en mogelijk ook nieuwe parkeerterreinen. In het buitengebied is de verkeersveiligheid ook een belangrijk aandachtspunt. Snelverkeer en langzaam verkeer zullen op veel plaatsen rekening met elkaar moeten houden. De aanleg van vrijliggende wandel- en fietspaden heeft natuurlijk de voorkeur, maar is dat financieel haalbaar? e
Opbrengst 2 debat De deelnemers gaan er van uit dat er geen landbouwverkeer op de nieuwe rondweg komt.
Gedrag van bestuurders landbouwverkeer positief beïnvloeden Verkeersremmende maatregelen Maak nu al een inrichtingsplan voor het centrum Zorg dat landbouwverkeer niet op de weg parkeert Laad- en loszones in het centrum instellen, zodat deze niet op de weg meer staan Meer wandel- en fietspaden Hoofdwegen terug naar 80 (nu 60) voor een betere doorstroming? Bereikbaarheid OV op peil houden Er is al geld voor de herinrichting van het centrum gereserveerd? Overleg met Hertog
Ruimtelijke kwaliteit Wat is er aan de hand? De kwaliteit van de ruimte laat te wensen over. Er is sprake van verrommeling, leegstand, achterstallig groenonderhoud, zwerfafval en matig onderhoud aan voet- en fietspaden. Maar ook de kwaliteit van gebouwen is achteruitgegaan. Dit heeft niet alleen te maken met gebouwen die geen functie meer hebben, achterstallig onderhoud en veroudering van gebouwen, maar ook met de architectuur en welstand. De laatste jaren zijn nogal eens karakteristieke Baarlese gebouwen afgebroken en vervangen door gebouwen die overal in Nederland hadden kunnen staan. Dat is geen goede ontwikkeling voor ons unieke karakter. Wat willen we bereiken? Het doel is een goede kwaliteit van de ruimte, omdat dit een basisvoorwaarde is voor een goed woon- leef- en ondernemersklimaat. We zijn op zoek naar versterking van kwaliteiten die het unieke grenskarakter en de bijzondere enclavesituatie behouden en zo mogelijk versterken. Het gaat daarbij niet alleen om een opgeruimde en aantrekkelijke openbare ruimte, maar ook om toekomstbestendige bebouwing die past bij het karakter van Baarle-Nassau. Leegstand kan opgelost worden door het toestaan van andere functies. Maar niet alles kan overal. Wat is onder welke voorwaarden mogelijk? En wie bepaalt dat? Dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Kwaliteit is namelijk voor een deel subjectief en vraagt over het algemeen extra investeringen. e
Opbrengst 2 debat Dit thema is niet besproken.
