Op zoek naar sporen van God - missienieuwsbrief CMBR, nr. 19, oktober 2014

Op zoek naar sporen van God - missienieuwsbrief CMBR, nr. 19, oktober 2014 REDACTIONEEL In het onlangs verschenen boek ‘De kunst van het vreedzaam vechten’, beschrijven Hans Achterhuis en Nico Koning hoe de geschiedenis beweegt naar een steeds betere beheersing van geweld. De moderne, westerse cultuur heeft daarin volgens hen een beslissende rol gespeeld. Er valt natuurlijk veel af te dingen op de moderniteit met zijn consumptiedrang, individualisering en onderdrukkende mechanismes; dat zullen links-kritische denkers als Achterhuis en Koning ook niet ontkennen. Ze schrijven: ‘Nooit eerder in de geschiedenis zaten de levens van mensen zo vol met conflicten. We moeten voortdurend ons mannetje staan, of ons vrouwtje – op straat, op het werk, in winkels en zelfs thuis.’ Om vervolgens te constateren: ‘Het gekke is: ondanks al die confrontaties vloeit er maar zelden bloed.’ Het geheim van deze paradox is dat moderne samenlevingen manieren hebben ontwikkeld om tegengestelde meningen en belangen niet te laten uitlopen in buitensporig geweld. Natuurlijk spelen wetgeving en maatschappelijke instituties hierin een belangrijke rol. Maar de echte helden van het vreedzaam oplossen van conflicten zijn de mensen die het contact zoeken met anderen, het gesprek aangaan, bruggen bouwen. ‘Duizenden leraren, sociaal werkers, agenten, vrijwilligers en anderen binnen onze landsgrenzen treden dagelijks op als veerkrachtige buffers tussen botsende beschavingen. Ze spelen een meestal onderschatte geweldbeteugelende rol en gebruiken daarbij meer of minder effectieve verleidingsstrategieën,’ aldus Achterhuis en Koning. De auteurs bieden zo ook een uitstekend handvat om missie anno 2014 te duiden. Overal ter wereld zijn gelovige mensen bezig anderen de hand te reiken en te zoeken naar de gemeenschappelijke menselijkheid achter alle verschillen. In de onheilspellende schaduw van de recente gebeurtenissen in Irak en Syrië, in de Oekraïne, in het door Ebola getroffen West-Afrika, blijven vele duizenden religieuze mannen en vrouwen bezig om geweld in te tomen en een vreedzaam, menswaardig leven voor allen te bevorderen. In deze nieuwsbrief kunt u daarover meerdere verhalen horen. Het zijn de verhalen ‘achter het voorpaginanieuws’, die altijd, maar zeker in deze missiemaand, gehoord mogen worden. Gerard Moorman Ik predik geen sociaal evangelie; ik predik het evangelie, punt. Het evangelie van onze Heer Jezus Christus is gericht op de gehele mens. Toen mensen honger leden, zei Jezus niet, ‘Nou, is dat politiek of sociaal?’ Hij zei: ‘Ik zal je te eten geven.’ Want brood is het goede nieuws voor iemand die honger heeft. - Desmond Tutu Op zoek naar sporen van God – missienieuwsbrief –oktober 2014

1

ARTIKELEN

Het lot van christenen in het Midden-Oosten in wijder perspectief door Vinnie Rotondaro De opmars van IS in Irak en Syrië heeft eens te meer aandacht gevestigd op de situatie van christenen in het Midden-Oosten. Veel experts en zelfs kerkleiders ter plekke menen echter dat het onjuist zou zijn alleen te focussen op het lot van de christenen. Het gaat ook in het Midden-Oosten namelijk om het welzijn van àlle mensen – oftewel het bonum commune. De kerk in het Midden-Oosten heeft oude papieren. Veel van de oosterse kerken hebben een geschiedenis die terug gaat tot de tijd van de eerste christenen. Eeuwenlang vormden christenen een kleine, maar invloedrijke minderheid in het Midden-Oosten. Maar sinds het begin van de 20e eeuw is hun aantal sterk gedaald. Volgens het Amerikaanse onderzoeksinstituut Pew Research Center, is het percentage christenen op de totale bevolking in het Midden-Oosten gedaald van 10 % in 1900 tot 5 % in 2010. De dramatische nasleep van de oorlog in Irak en de recente opmars van IS in Irak en Syrië, heeft het vertrek van christenen in een nog snellere stroomversnelling gebracht. Als de kanarie in de kolenmijn In Washington DC vond van 9 tot 11 september een conferentie plaats over de situatie van christenen in het Midden-Oosten. De christelijke uittocht in het MiddenOosten baart Michael La Civita van het Catholic Near East Welfare Association grote zorgen. “Omdat christenen vaak behoren tot de best opgeleide groepen in de samenleving en een belangrijke rol spelen in het ambtelijk apparaat, zijn zij een soort ‘kanaries in de kolenmijn’. Wanneer zij vertrekken, vertrekken ook de andere gematigde krachten in de samenleving. Wat we zien in Israël en de Arabische wereld, is dat de moderates (gematigden) vertrekken – joodse gematigden, christelijke gematigden, islamitische gematigden – en ik maak me grote zorgen over de groepen die dan overblijven.” La Civita pleit er dan ook voor dat we verder kijken dan alleen religieuze vrijheid. “Waar het echt om gaat, is dat er weer pluralistische samenlevingen worden opgebouwd in het Midden-Oosten. Het gaat erom dat de landen in de regio in staat worden gesteld te regelen dat hun bevolking zich kan ontplooien en gedijen, niet op basis van hun religieuze identiteit, maar op basis van wat zij kunnen toevoegen aan de opbouw van de gemeenschap. Dat is een veel breder terrein dan alleen de bescherming van christenen.” James Zogby, voorzitter van het Arab American Institute, wees op de verantwoordelijkheid die westerse mogendheden dragen voor het ontstaan van de diepe onvrede onder Arabieren in het Midden-Oosten. Die onvrede dateert al van de opdeling die een eeuw geleden plaatsvond door de Britten en Fransen. De Op zoek naar sporen van God – missienieuwsbrief –oktober 2014

2

Amerikaanse invasie van Irak in 2003 heeft nieuw olie op het vuur van de onvrede gegooid. Volgens Zogby ligt er nu dus terdege ook een opdracht om “in zeker zin onze vroegere zonde goed te maken, zonden die eraan hebben bijgedragen dat sektarische groeperingen tot bloei konden komen. En niet alleen christenen betalen daarvan nu de bittere prijs, maar ook Yezidi’s, Turkmenen en talloos veel anderen in Syrië en Irak. Ter verdediging van de mensheid Aan de conferentie namen o.a. ook zes christelijke patriarchen deel uit het MiddenOosten. Anders dan sommigen verwachtten kwam er uit hun mond geen onvertogen woord over de islam. Hun boodschap was er een van religieuze tolerantie en onderlinge solidariteit. Zij riepen op tot democratie en een samenleving waarin plek is voor religieuze diversiteit. “We moeten het extremisme samen bestrijden”, zei de Syrisch-orthodoxe patriarch Ignatius Aphrem II. “Met elkaar samenleven zou door zowel moslims als christenen moeten worden beschouwd als het plan dat God met ons heeft.” Ook de patriarch van de Armeens-apostolische kerk, Catholicos Aram van Cilicia, sprak in dergelijke woorden. Hij zei: “Pluralisme moet worden bevorderd. Religieuze, politieke, etnische en culturele diversiteit moet worden gerespecteerd. De rechten en plichten van alle burgers, ongeacht hun religieuze of etnische achtergrond, moeten worden beschermd en constitutioneel vastgelegd. Het Vaticaan spreekt zich de afgelopen jaren ook duidelijk uit voor zo’n inclusieve benadering. Paus Franciscus heeft bij verschillende gelegenheden gewezen op het belang van religieuze vrijheid. De paus noemt dat steevast een fundamenteel mensenrecht. Het is dus fundamenteel onjuist om alleen te spreken over ‘christelijke religieuze vrijheid’. Het gaat om de vrijheid van eenieder overal ter wereld, niet alleen van christenen en niet alleen in het Midden-Oosten. Kardinaal Leonardo Sandri, prefect van de Congregatie voor de Oosterse Kerken, nam ook deel aan de conferentie in Washington DC. Met een kritische noot bij de titel van de conferentie, ‘In defence of Christians’, zei hij onomwonden: “Ter verdediging van christenen. Ja, beste mensen. Ter verdediging van alle christenen. Ter verdediging van joden, ter verdediging van moslims, ter verdediging van de mensheid.” Zijn verklaring ontlokte groot applaus aan de deelnemers van de conferentie. Al deze argumenten laten niet onverlet dat het niet alleen voor de regio, maar de gehele mensheid een verlies zou zijn als het Midden-Oosten haar christenen verliest. De regio is de bakermat van het Christendom en kent een ongekende rijkdom aan rites, liturgische talen en tradities. Sommige van deze talen gaan direct terug op het Aramees, de taal die Jezus heeft gesproken. Cultureel, theologisch en liturgisch zou het voor de christelijke kerk in haar geheel een enorm verlies zijn als haar wortels in het Midden-Oosten zouden worden losgerukt. Een verschrikkelijk verlies. Bron: National Catholic Reporter. Vertaald en ingekort door Gerard Moorman Op zoek naar sporen van God – missienieuwsbrief –oktober 2014

3

Om hoop te koesteren in slechte tijden is niet per se dwaze romantiek. Het is gebaseerd op het feit dat de menselijke geschiedenis niet slechts bestaat uit wreedheid, maar ook uit compassie, zelfopoffering, moed, vriendelijkheid... De keuze van waar we de nadruk op leggen in de complexe geschiedenis bepaalt ons leven. Als we alleen het slechtste zien, vernietigt dat ons vermogen om iets te doen. Als we de momenten en plekken in herinnering roepen – en daar zijn er zo vele van – waar mensen zich grootmoedig hebben gedragen, geeft dit ons de energie om te handelen; op zijn minst maakt het ons mogelijk om de wereld net een iets andere richting op te duwen... En als we inderdaad tot handelen overgaan, ook al zijn het kleine stappen, hoeven we niet te wachten op een of ander grootse utopische toekomst. De toekomst is een oneindige aaneenschakeling van ‘hedens’. Als we nu leven zoals we denken dat mensen zouden moeten leven, ondanks alles wat niet deugt om ons heen, is alleen dat al een geweldige overwinning. Howard Zinn (invloedrijke Amerikaanse historicus, 1922 – 2010)

Hulp bieden is de beste verwerkingsstrategie door Bryan Farrell De Liberiaanse mensenrechtenactivist B. Abel Learwellie heeft in de veertig jaar van zijn leven meer dood en vernietiging gezien dan welk mens ooit zou moeten zien. Als tiener werd hij tijdens de burgeroorlog ontvoerd en gedwongen om te vechten als kindsoldaat. Hij was getuige van moordpartijen en verloor veel familieleden. Nu staat hij aan de frontlinie van een andere veldslag: de meest dodelijke uitbraak van Ebola in de geschiedenis. Learwellie werkt voor het Traumaheling en Verzoenings-programma van de Lutherse kerk in Liberia. Hij is verantwoordelijk voor programma’s rond vredeseducatie en geweldbeheersing. Een speciale focus in zijn werk zijn de activiteiten voor voormalige kindsoldaten. Hij helpt hen hun leven weer op de rails te krijgen, hun gevoel van eigenwaarde te hervinden en hun mogelijkheden te ontwikkelen. Motivatie voor dit werk haalt hij uit zijn eigen ervaringen als kindsoldaat. “Voorafgaand, tijdens en na afloop van de burgeroorlog heb ik zelf onmenselijk veel geleden. Als jongere wilde ik arts worden. Maar toen ik in 1990 werd ontvoerd en moest gaan vechten, ging die droom in rook op. De tijd dat ik als kindsoldaat heb geleefd heeft diepe fysieke en psychologische wonden geslagen. Er is een moment geweest dat het leven voor mij totaal zinloos was geworden. Ik wilde zelfmoord plegen. Maar al gaande, besloot ik om mijn leven te wijden aan hulp aan mensen die lijden. Ik had het gevoel dat dit de manier zou zijn om mijn eigen traumatische stress te verminderen en verder te gaan met mijn leven. Dat besluit heeft me gebracht waar ik nu ben en wat ik nu doe.” De Ebola epidemie heeft in Liberia keihard toegeslagen. Duizenden mensen zijn overleden sinds de uitbraak in het voorjaar van dit jaar. Bij Learwellie roept Ebola herinneringen op aan de tijd dat hij als kindsoldaat moest zien te overleven in het Op zoek naar sporen van God – missienieuwsbrief –oktober 2014

4

oerwoud. Maar hij zegt: “Dit is intensiever dan de burgeroorlog. Wat het in sommige opzichten erger maakt, is dat je niet ziet waar de moordenaar vandaan komt. Je kan ook niet ontsnappen. Op dit moment is er geen land ter wereld die mensen uit Liberia wil opnemen als vluchtelingen, zoals dat wel gebeurde tijdens de burgeroorlog. Het is alsof we leven in een gevangenis. Je kan Ebola niet in een hinderlaag lokken en ombrengen met kogels; Ebola doodt lukraak. Elke dag begint weer hetzelfde: weer nieuws over bekenden, buren, familie die zijn overleden. Het is verschrikkelijk en verontrustend. Vergeleken met de burgeroorlog is Ebola nog angstaanjagender.” Sinds de epidemie zich heeft uitgebreid is Learwellie een campagne gestart, met als titel ‘Leer de feiten over Ebola om jezelf en je land te redden.’ De campagne is erop gericht mensen te leren hoe ze voorzorgsmaatregelen kunnen nemen. Ongeveer 75 % van de Liberianen is analfabeet. Deel van het werk is om de boodschap te vertalen in de verschillende lokale talen die worden gesproken in het land, zodat mensen de boodschap begrijpen en maatregelen nemen. Het programma omvat ook de distributie van desinfecterende middelen en het verwijzen naar de beschikbare gezondheidszorg. Een volgende stap die Learwellie zou willen zetten is de zorg voor kinderen die wees zijn geworden door de epidemie. Hij vertelt: “Er zijn veel voorbeelden van hele families die zijn uitgeroeid, en waar alleen een of twee kinderen het hebben overleefd. Sommige van deze kinderen hebben de grootste moeite om voedsel en andere noodzakelijke middelen te verwerven. Ik zou graag deze wezen willen opnemen in ons onderwijsprogramma, zodra de epidemie voorbij is.” Op de vraag hoe hij de hoop levend houdt, verwijst Learwellie naar zijn geloof. “Bovenal door het vertrouwen en geloof te koesteren dat God ons bijstaat. Ik weet dat voor God alles mogelijk is. Daarnaast put ik ook hoop uit de vele middelen die mij ter beschikking staan. Daartoe hoort zeker ook het netwerk van vrienden hier in Liberia en in het buitenland. Dankzij hen weet ik dat we er niet alleen voor staan. Hun steun geeft mij veel hoop en energie om te doen wat ik doe.” Bron: Waging Nonviolence. Vertaling: GM De kerk moet eraan herinnerd worden dat het noch de meester, noch de dienaar is van de staat, maar eerder het geweten. De kerk moet criticus zijn van de staat, nooit een instrument in haar handen. Als de kerk haar profetische ijver niet hervindt, wordt het een irrelevante sociale club zonder morele of spirituele autoriteit. - Martin Luther King Jr.

Op zoek naar sporen van God – missienieuwsbrief –oktober 2014

5

Een kerk met pit staat op het spel in Oekraïne door John Allen; vertaling TB De Grieks-Katholieke kerk in Oekraïne heeft een bijzondere traditie van opkomen voor de menselijke waardigheid. Dit heeft in het verleden al grote offers gekost, en ook nu, in de huidige crisis in het land, staat er veel op het spel. Niemand hoeft ervan te worden overtuigd dat wat in Oekraïne gebeurt op dit moment alarmerend is. Het wankele staakt-het-vuren tussen de separatisten die door Rusland worden gesteund en het Oekraïense leger kan elk moment afgelopen zijn, en deze winter staan er nog meer levens op het spel, als het land iets moet verzinnen om het weggevallen Russische gas te vervangen. De kwestie is uiteindelijk of een land landjepik kan spelen bij een buurland. Als dat ongestraft lukt, is de vraag wat internationaal recht nog te betekenen heeft. Katholieken hebben nog een andere reden om zich zorgen te maken. Hier gaat het niet alleen om wereldpolitiek of om een militair machtsevenwicht. Ook een van de opmerkelijkste katholieke gemeenschappen ter wereld staat op het spel. De Grieks-Katholieke kerk is de grootste van de 22 Oosterse Kerken in de katholieke wereldgemeenschap. Deze Oosterse kerken, die voornamelijk te vinden zijn in OostEuropa en het Midden-Oosten, volgen Oosters-Orthodoxe ritus en spiritualiteit, maar ze erkennen de paus als hun leider. In Oekraïne leven ongeveer drie miljoen GrieksKatholieken, dat is ca. 7% van de bevolking. Wereldwijd zijn er tussen de zes en de tien miljoen Grieks-Katholieken. Hoewel hierover weinig bekend is in het Westen, biedt de recente geschiedenis van de kerk genoeg stof voor een film. In de Sovjettijd was de Grieks-Katholieke kerk de grootste illegale religieuze gemeenschap ter wereld. Dat heeft de kerk ook geweten: gemeten in procenten, heeft geen enkele kerk in de twintigste eeuw meer martelaren gekend. Tijdens zijn bezoek aan het land in 2001 heeft paus Johannes Paulus II enkele tientallen van hen zalig verklaard. De meeste deskundigen schatten het totale aantal GrieksKatholieken dat in die tijd van gewelddadige onderdrukking is omgekomen, op enkele duizenden. Na het communisme beleefde de kerk een wedergeboorte die een bijzondere creatieve energie heeft losgemaakt. Een voorbeeld is de Oekraïense Katholieke Universiteit in L'viv, die is gesticht in 1994. Het is de enige katholieke universiteit in het gebied van de voormalige Sovjet-Unie. Zelf zeggen de mensen dat ze de enige katholiek universiteit zijn tussen Polen en Japan. Deze universiteit stelt zichzelf een ambitieus doel: opnieuw bedenken wat een christelijke universiteit in de 21 e eeuw


6

kan zijn. Tijdens een proces van reflectie in de vroege jaren negentig, zagen de initiatiefnemers twee uitdagingen:  Bouwen op de fundamenten die de martelaren hebben gelegd. Volgens de eerste rector, bisschop Borys Gudziak, gaat het om het ontwikkelen van ‘een nieuwe sociale, intellectuele en theologische synthese’ van deze ervaring, een theologie van de catacomben.  Sociaal vertrouwen herstellen. Volgens Gudziak heeft de sovjetperiode ‘de Oekraïense ziel en psyche diepgaand beschadigd’. Vanaf de jeugd leerde men om ‘het ene te denken, het andere te zeggen en weer iets anders te doen’, en nooit iemand volledig te vertrouwen, zelfs familie en vrienden niet. Om dat tekort op te vullen, wendde de universiteit zich tot de inzichten van verlichte katholieke figuren als Henri Nouwen en als Jean Vanier, stichter van L'Arche, een beweging die gezonde mensen aanzet tot het bouwen aan vriendschap met gehandicapte personen. Het idee van Gudziak was gebaseerd op het gegeven dat verstandelijk gehandicapten hun vertrouwen instinctief aan anderen geven. Met hen in je midden krijg je een emotioneel desem. De universiteit nodigde hen uit om bij de gemeenschap te komen, niet als objecten van liefdadigheid, maar als ‘professoren in menselijke relaties’. Tussen de studentenhuizen zitten er appartementen voor gehandicapten. Zij leven te midden van de studenten en vormen zo een deel van het alledaagse weefsel van hun leven. Grieks-Katholieken zijn ook prominente spelers geworden op landelijk niveau. Zij waren belangrijke voorvechters van de Oekraïense Oranje revolutie van 2004-2005, en speelden een belangrijke rol in de Majdanprotesten eerder dit jaar, die de Moskougezinde president Viktor Janoekovitsj uit het zadel lichtten. De katholieke kathedraal van Kiev werd tijdens deze opstand omgetoverd in een geïmproviseerd veldhospitaal. Minstens honderd mensen werden gedood door veiligheidstroepen. Soms werden spoedoperaties uitgevoerd op het hoofdaltaar van de kerk. Aartsbisschop Sviatoslav Sjevtsjoek, de 44-jarige charismatische leider van de Grieks-Katholieke kerk, kwam naar voren als een krachtig voorvechter van de protesterende burgers. Hij benadrukte dat het hier niet ging om nationalistische extremisten, maar om voorstanders van een ‘vrij, democratisch en Europees Oekraïne. Momenteel spreekt Sjevtsjoek zich samen met andere kerkelijke leiders uit tegen de Russische interventie. Ze roepen de internationale gemeenschap op voet bij stuk te houden. Tijdens een ontmoeting in L'viv gaven de Grieks-Katholieke bisschoppen een verklaring uit met als titel Oekraïne bloedt, waarin zij waarschuwen voor de Russische agressie: ‘Wie mensen in Oekraïne doodt, zal in de wereld van morgen niet aarzelen om zijn wapens te gebruiken om andere landen in de wereld aan te vallen.’


7

Gezien die opstelling nu en in het verleden, wekt het geen verbazing dat, in tijden dat Oekraïne geleid wordt door een pro-Russische regering, het hoog op de prioriteitenlijst staat van zo'n regering om de katholieken de duimschroeven aan te draaien. In de tijd van Janoekovitsj kreeg Gudziak ijzingwekkende bezoekjes van Oekraïense veiligheidsfunctionarissen. In plaats van een diepe buiging te maken, publiceerde hij een memo over de campagne waarmee hij werd lastiggevallen, een campagne die onder meer inhield dat zijn telefoon werd afgeluisterd. Nog niet zo lang geleden werd in het oosten van Oekraïne een Grieks-Katholiek priester korte tijd ontvoerd, en zijn de meeste geestelijken en bisschoppen uit deze regio weggejaagd. De Russisch-Orthodoxe kerk in Moskou heeft onlangs verontrustende verklaringen afgelegd, waarin ‘uniaten’ en ‘schismatieken’ beschuldigd worden van het aanzetten tot geweld. Beide termen zijn scheldwoorden voor de Grieks-Katholieken. Alles bij elkaar betekent dit dat Grieks-Katholieken weten dat ze een prijs moeten betalen als ze zich uitspreken. In hun verklaring Oekraïne bloedt riepen de bisschoppen op tot ‘gecoördineerde inspanningen om het bloedvergieten te stoppen, om de menselijke waardigheid te beschermen en om de levengevende vrede te herstellen’. Zij waarschuwden dat oorlog niet alleen de schuld is van degenen die hem voeren, maar ook van degenen die hem konden stoppen en dat hebben nagelaten. Iedereen die niet blind is, kan zien hoe urgent die oproep is. Katholieken echter hebben, door de inspiratie die uitgaat van de moed van deze Oekraïense schare, een extra reden om hier aandacht aan te schenken. bron: www.cruxnow.com 13 september 2014 Ik weet echt niet waarom ik zoveel geef om dingen. Er is een stem in me die me influistert dat er een probleem is en dat ik er iets aan moet doen. Ik denk dat ik dat de stem van God in mij zou noemen. - Wangari Maathai (Keniaanse milieu- en politiek activiste,1940 – 2011, won in 2004 als eerste Afrikaanse vrouw de Nobelprijs voor de Vrede)

BERICHTEN Gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping Humor als wapen tegen terrorisme Terwijl een internationale alliantie van landen de IS-extremisten in Syrië en Irak met militaire middelen bestrijdt, duikt de laatste tijd een heel andere vorm van verzet tegen IS op vanuit de Arabische wereld zelf: humor. De Arabische culturen kennen een traditie van satire, als middel om kritiek te uiten op regeringen, politici en invloedrijke personen. In verschillende landen van het Midden-Oosten zijn de laatste Op zoek naar sporen van God – missienieuwsbrief –oktober 2014

8

tijd sketches te zien geweest op t.v. en cartoons in kranten waarin de spot wordt gedreven met IS. Een Libanese tekstschrijver zei: “Deze mensen mogen zich geen representanten noemen van Islam. Door de spot te drijven met hen, laten we zien dat we tegen hen zijn… Natuurlijk ligt dit gevoelig. Maar het is een manier om extremisme af te wijzen.” Humoristische programma’s als die van deze Libanese zender laten zien hoe weinig steun IS heeft onder het overgrote deel van de Arabische bevolking. (Bron: Waging Nonviolence) Goudkoorts en mensenhandel gaan hand in hand ‘Childhood is a treasure that is worth much more than gold karat’ (Kind zijn is een schat, die veel meer waard is dan goudkaraat) - onder deze slogan voert de internationale NGO Anesvad campagne tegen mensenhandel en seksuele uitbuiting in de Madre de Dios-regio in Peru. De goudprijs is de afgelopen tien jaar sterk gestegen. Sinds de goudvondsten in de regio is de bevolking er met 400 % toegenomen. Criminele organisaties hebben zich op de economische activiteiten gestort in en rondom de goudwinning. Er zijn tal van illegale mijnen. In het kielzog van deze mijnbouw is de sociale problematiek van geweld, uitbuiting van kinderen, prostitutie en alcoholisme explosief gegroeid. In Peru gebeurt zo in het klein wat op wereldschaal ook gebeurt. Mensenhandel bijvoorbeeld brengt naar schatting $ 32 miljard op per jaar, en is na wapen- en drugshandel de meest lucratieve illegale activiteit in de wereld. (Bron: Fides 23/09/2014) Pinksterkerken en ontwikkeling Lange tijd waren westerse ministeries van ontwikkelingssamenwerking huiverig voor samenwerking met projecten van evangelicale of pentecostale snit. Te zeer gericht op bekering, te exclusief christelijk, was de algemene mening. Maar een kentering is merkbaar. Steeds meer ontwikkelingsorganisaties werken samen met projecten van pentecostalen of evangelicalen. Pinksterkerken blijken een aantrekkelijke partij vanwege hun fijnmazige netwerk én het feit dat ze veel financiële middelen ophalen bij hun achterban. De achtste conferentie van GloPent, een Europese conferentie voor onderzoekers die zich bezig houden met Pentecostalisme, was dit jaar helemaal aan Pinksterkerken & Ontwikkeling gewijd. Dena Freeman, een autoriteit op dit vlak, meent dat pinksterkerken niet noodzakelijk zorgen voor economische ontwikkeling, maar dat ze wel de geesten voorbereiden door o.a. hard werk en ondernemerschap te stimuleren. Nog veel crucialer echter is dat pinksterkerken pleiten voor een radicale breuk met het verleden. De nadruk op welvaart hic et nunc, is een goede voedingsbodem voor wat westerlingen vooruitgang of ontwikkeling zouden noemen. Freeman concludeert dan ook: “Een bekering tot de pinksterbeweging brengt radicale veranderingen aan in de waarden en de sociale organisatie en die zijn mijns inziens noodzakelijk voor economische groei. Zonder individualisme geen groei.” Ze laat overigens in het midden of die ontwikkeling goed of slecht is. (Bron: MO.be, Stefaan Anrys, 25 september 2014)


9

Meer dan 70.000 kinderen beschuldigd van hekserij en vervolgd In Congo zijn meer dan 70.000 kinderen het slachtoffer geworden van beschuldigingen van hekserij. Ze zijn onderworpen aan marteling, ze zijn verlaten of zelfs vermoord. Meestal zijn ouders of predikers van sommige ‘onafhankelijke’ kerken debet aan deze praktijken. Veel mensen hechten geloof aan verhalen over hekserij. Dit geldt ook voor leraren, professionele werkers en religieuze leiders. Diverse organisaties proberen het verschijnsel te bestrijden, maar dat blijkt heel moeilijk. De grootste schuldigen zijn ouders, maar ook bepaalde predikers van kerkjes die aan niemand verantwoording hoeven af te leggen. Deze pastores verdienen geld met exorcisme. Per geval wordt wel 300 tot zelfs 2000 dollar betaald. Tijdens zo'n exorcisme worden slachtoffers dagenlang in huis opgesloten, zonder eten of drinken. Zo worden ze voorbereid op het ritueel, waarin de pastor zo lang met geschreeuw, zang en dans op het kind inwerkt, tot het van uitputting neervalt. Mensen die in het geweer komen tegen deze praktijken, stoten op onverschilligheid van omstanders en autoriteiten. Politieagenten weigeren vaak aangiftes op te nemen. (bron: Fides 22 september 2014) Mensenrechtenprijs voor activisten uit N-Korea, CAR, Jemen en India Vier voorvechters van mensenrechten zijn geselecteerd voor de prestigieuze Alison Des Forges Award for Extraordinary Activism van 2014. Dat heeft Human Rights Watch meegedeeld. De prijswinnaars zijn:  Shin Dong-Hyuk, die wreedheden en hongersnood ondervond in een van de dwangarbeiderskampen in Noord-Korea en die sinds zijn ontsnapping in 2005 de wereld inlicht over de dictatuur in zijn geboorteland;  Bernard Kinvi, een rooms-katholieke priester, die de levens van honderden moslims redde tijdens etnisch geweld in de Centraal-Afrikaanse Republiek;  Arwa Othman, een juriste uit Jemen, die strijdt tegen het kindhuwelijk in haar land en zich inzet voor vrouwenrechten;  M. R. Rajagopal, een arts uit India, die in zijn land de palliatieve zorg heeft bevorderd. De Alison Des Forges Award eert mensen die beschikken over buitengewone compassie en moed, en die zich inzetten voor de meest kwetsbare mensen in de wereld. De prijswinnaars zijn uitgesproken personen die actie ondernemen, ook als ze stuiten op zware tegenstand, onverschilligheid en soms levensbedreigend gevaar. De prijs is vernoemd naar historica Alison Des Forges. Des Forges was wereldwijd toonaangevend expert met betrekking tot de genocide van 1994 in Rwanda en de nasleep ervan. (bron: RKK, 16 september 2014)


10

Kerk Wereldwijd Paus roept op tot ‘globalisering van naastenliefde’ Op 23 september, ter gelegenheid van de Werelddag van Migranten en Vluchtelingen, presenteerde het Vaticaan een boodschap van de paus, getiteld ‘Kerk zonder grenzen, Moeder voor allen’. De paus vraagt begrip voor de situatie die mensen ertoe brengt huis en haard te verlaten en roept allen op de Bijbelse opdracht serieus te nemen om de vreemdeling in nood met respect te verwelkomen. Hij schrijft: “In de gedaante van migranten en vluchtelingen, roept Jezus Christus ons op om onze middelen te delen en in sommige gevallen om iets van onze rijkdom op te geven.” Tevens roept paus Franciscus op tot internationale samenwerking. “Migratiestromen vinden op zulke grote schaal plaats dat alleen een systematische en actieve samenwerking tussen landen en internationale organisaties deze stromen daadwerkelijk in banen kan leiden. […] Het is nodig om de globalisering van migratie tegemoet te treden met de globalisering van naastenliefde en samenwerking,” aldus de paus. (Bron: Catholic News Service) Missiemaand in Brazilië in teken van mensenhandel De pauselijke missiewerken van Brazilië (PMS) heeft als motto voor haar campagne tijdens de missiemaand oktober: ‘Missie om te bevrijden’. De vele slachtoffers van mensenhandel zijn volgens PMS “de slaven van nu”. Zuster Irene Lopes, die missionair werkzaam is in het Amazonegebied, vertelde bij de presentatie van de campagne dat mensenhandel in de Amazone een fenomeen is dat ver terug gaat in de tijd. Ze legde een direct verband tussen mensenhandel en een arbeidsmarkt, waarin alles en iedereen wordt gebruikt als handelswaar om zoveel mogelijk winst mee te maken. “Mensenhandel kan niet worden bestreden zonder armoede en sociaal-economische en culturele ongelijkheid te bestrijden,” zei ze. “Er zijn bisschoppen, religieuzen en lekenwerkers die worden bedreigd met de dood, alleen maar omdat ze pleiten voor vrijheid en menselijke waardigheid”, aldus de zuster. (Bron: Fides 24/09/2014) Paus benoemt vijf vrouwen in de Internationale Theologische Commissie In de nieuwe samenstelling van de Internationale Theologische Commissie (ITC), die in september is benoemd voor een termijn van vijf jaar, zitten vijf vrouwen, op een totaal van dertig leden. De ITC werd opgericht in 1969 om belangrijke doctrinaire kwesties te onderzoeken, en hierover de paus en de Congregatie voor de Geloofsleer te adviseren. Ze heeft in de afgelopen jaren documenten uitgegeven over onderwerpen als ‘christelijk monotheïsme en zijn verzet tegen geweld’ en ‘sensus fidei in het leven van de kerk’. De eerste vrouwen kwamen in de ITC in 2004, maar tot nu toe waren er nooit meer dan twee vrouwelijke theologen lid.


11

De club blijft wel nogal Europees, met veertien theologen. Vijf leden komen uit Latijns Amerika, vier uit Azië, drie uit Afrika, drie uit Noord-Amerika en een uit Australië. Brief Congolese bisschoppen wordt beantwoord met geweld tegen priesters President Kabila van Congo, die de grondwet zodanig wil wijzigen dat hij zich verkiesbaar kan stellen voor een derde termijn, krijgt kritiek van de bisschoppen in zijn land. Priesters in Lodja (Oost-Kasai) die de pastorale brief voorlazen waarin deze kritiek verwoord was, kregen te maken met gewelddadige jongeren. Deze vielen de priesters aan, en verwoestten dezelfde dag een klooster. De bisschoppen hebben hierop gereageerd met een scherpe veroordeling van het geweld. Ook hebben ze een driedaagse van gebed afgekondigd, waarin de kerk in Congo heeft gebeden voor het welzijn van het land. (bron: Agenzia Fides, 16 oktober 2014)

Dialoog Patriarch Rai: Libanese christenen en moslims delen hetzelfde lot “Voor het welzijn van ons land, is het de taak van ons als religieuze leiders om de morele en geestelijke waarden en de principes waarop ons land is gefundeerd te behoeden.” Dit zei de Maronitische patriarch van Antiochië, Bechara Boutros Rai, na zijn ontmoeting met de nieuwe Grootmoefti van Libanon, Abdel Latif Derian, op 23 september. De Grootmoefti staat bekend als man van de dialoog. De Maronitische patriarch wees eveneens op de lange geschiedenis van samenwerking in Libanon tussen soennitische en shiítische moslims en christenen. Die samenwerking is essentieel wil het land niet opnieuw ten prooi vallen aan de conflicten die het MiddenOosten plagen.“Op het sociale niveau zijn moslims en christenen in Libanon één familie met een gezamenlijke afkomst en een gezamenlijke cultuur”, aldus patriarch Rai. Hij benadrukte ook het grote belang van een administratieve decentralisatie van Libanon als middel om de wijdverbreide corruptie tegen te gaan. (Bron: Fides 24/09/2014) IS nu ook actief in de zuidelijke Filippijnen De ideologie en het geweld van Islamitische Staat, de groep die opereert in Irak, zijn ook de zuidelijke Filippijnen binnengedrongen. Met veel buitenlands geld probeert het bekeerlingen te werven. Aldus de Italiaanse PIME-missionaris Sebastiano D'Ambra op het eiland Mindanao, waar ongeveer zes miljoen moslims wonen. lees verder De regering heeft juist een vredesakkoord gesloten met Moro Islamitisch Bevrijdingsfront, maar andere islamitische groeperingen in de regio staan daar buiten. Sommige groepen zijn tegen elk vredesakkoord. De armoede in de bevolking is een goede voedingsbodem voor groepen die met geld uit het buitenland guerrillastrijders werven.


12

Pater D'Ambra richtte in 1984 het Centrum voor Dialoog tussen Moslims en Christenen Silsilah (Ketting) op. Silsilah geeft trainingen en doet aan bewustwording op scholen en universiteiten en bij religieuze leiders. Nu wil Silsilah meer in de openbaarheid treden door een radiozender te beginnen. Deze radiozender moet een ‘stem van de dialoog zijn, en de waarden van harmonie, vriendschap, respect en samenwerking tussen christenen en moslims bevorderen. bron: Agenzia Fides 15 oktober 2014 GEBED Een gebed van Bootvluchtelingen uit Vietnam, uit het Wereldwijd Brevier II. Nog altijd actueel, gezien de vele bootvluchtelingen die onder vergelijkbare omstandigheden proberen over de middellandse zee naar Europa te komen. Velen hebben het niet gehaald en zijn verdronken. Op 2 november, Allerzielen, worden zij herdacht in Amsterdam Gebed van Bootvluchtelingen Verloren in de stormen Op de open zeeën Drijft onze kleine boot. Wij zoeken naar land In dagen en nachten zonder eind Wij zijn als het schuim Op de oceaan Wij zijn als stof Dat zweeft in de ruimte. Onze noodkreet verwaait In het huilen van de wind Zonder voedsel, zonder water, Liggen onze kinderen daar, Uitgeput en mager Totdat ze nooit meer huilen. Wij zien uit naar land Maar worden teruggestuurd van elke kust Onze noodsignalen zijn vergeefs, Veel schepen varen door. Hoeveel bootjes zijn er al vergaan? Hoeveel gezinnen al begraven in de golven? Heer Jezus, luistert U naar ons gebed? Heer Boeddha, hoort U onze noodkreet? Medemensen, horen jullie onze stem Vanuit de afgrond van de dood? Vaste oever, Wat verlangen wij naar jou. Op zoek naar sporen van God – missienieuwsbrief –oktober 2014

13

AGENDA

8 november: Symposium Geroepen om te delen In mei van dit jaar verscheen de brief van de religieuzen over economie in het kader van het jaarthema Geroepen om te delen. In samenwerking met de Benedictushof van de Adelbertabdij en het bisdom Haarlem-Amsterdam organiseert de CMBR een middag om te spreken over de economische crisis en deze brief. Tijdens de middag zullen enkele sprekers pogen een aanzet te geven voor een eerlijke economie vanuit de katholieke spiritualiteit en sociale leer. Aanmelden kan nog! Meer informatie 2 november herdenking overledenen grenzen Amsterdam 8 november startdag Vastenaktie Utrecht 9 november Willibrordzondag 25 november Catharinadag: Etty Hillesum Den Bosch 28 november NIM-Symposium Nijmegen


14

Op zoek naar sporen van God - missienieuwsbrief CMBR, nr. 19, oktober 2014

Recommend Documents