Prikkelbare darm
Een prikkelbare darm is een onschuldige darmaandoening, die wel veel lichamelijke klachten kan geven. Men spreekt niet van een ziekte omdat een prikkelbare darm niet samengaat met zichtbare of aantoonbare afwijkingen in het lichaam. De aandoening wordt ook wel 'spastische dikke darm' of 'spastisch colon' genoemd (colon betekent dikke darm). Een prikkelbare darm komt bij veel mensen voor: ongeveer 20% van de mensen in Nederland heeft wel eens een periode met klachten van een prikkelbare darm. Vooral jongvolwassenen hebben last van deze aandoening. De klachten treden ongeveer twee keer zo veel op bij vrouwen als bij mannen. Verschijnselen De belangrijkste verschijnselen bij een prikkelbare darm zijn buikpijn en ontlastingsproblemen. Meestal komen de klachten in een bepaalde periode veel voor, om daarna voor langere tijd te verdwijnen of te verminderen. Sommige mensen voelen constant een zeurderige buikpijn, met af en toe een kortdurende verergering. De buikpijn gaat vaak samen met een opgeblazen gevoel, waardoor uw kleding kan knellen. De buikpijn ontstaat meestal tijdens de maaltijd - soms al na enkele happen - of vlak erna. Na een vlotte stoelgang of het laten van enkele winden kan de pijn verdwijnen. Soms ontstaan flinke buikpijnaanvallen, vergelijkbaar met een gal- of niersteenaanval. De buikpijn kan steeds op dezelfde plaats optreden of juist wisselen. Uitstralende pijnen naar de rug of de zij komen regelmatig voor. Tijdens een periode met buikpijn komen vaak ook ontlastingsproblemen voor, bijvoorbeeld een brijachtige ontlasting met een zeer plotselinge aandrang. Na de stoelgang blijft soms het gevoel alsof de darm niet leeg is. Anderen hebben juist vooral last van verstopping. Bij veel mensen wisselen verstopping en diarree elkaar af. Andere klachten bij een prikkelbare darm zijn: een verminderde eetlust, een vol gevoel in de maag en opboeren. U kunt ook last hebben van gasvorming, rommelingen en winderigheid. Verder zijn hoofdpijn, rugklachten en een verstoorde nachtrust bekende klachten bij een prikkelbare darm. Slecht slapen kan leiden tot vermoeidheid overdag, waardoor de pijn weer moeilijker te verdragen is.
Oorzaken Het is niet precies bekend hoe de klachten van een prikkelbare darm ontstaan. De bewegingen van de dikke darm, nodig om de ontlasting te kneden en te verplaatsen, kunnen onregelmatig of krampachtig zijn. Dit is echter niet bij iedereen met een prikkelbare darm het geval. Het is ook mogelijk dat de darmwand gevoelig is en reageert op prikkels waar een normale darmwand niet op reageert. Stress speelt een rol in het ontstaan van een prikkelbare darm. De klachten beginnen vaak (of nemen toe) in een periode van verhoogde spanning. Ook voeding heeft invloed op de darmbewegingen. Een te weinig vezelrijke voeding heeft invloed op de werking van de darm. Vezels zijn onverteerbare plantaardige deeltjes die vocht vasthouden, waardoor de ontlasting smeuïg en omvangrijk wordt. Vezels zijn nodig voor een normale werking van de darm. Het lijkt soms alsof bepaalde voedingsstoffen de klachten uitlokken, maar over het algemeen is dat toeval. Diagnose stellen Hebt u veel darmklachten, duren ze lang of bent u ongerust over de verschijnselen, dan kunt u contact opnemen met de huisarts. Om de diagnose prikkelbare darm te stellen is de anamnese (uw verhaal over de voorgeschiedenis en de verschijnselen) van belang, aangevuld met een lichamelijk onderzoek. Soms zijn meer onderzoeken nodig om de diagnose met zekerheid te stellen. Kloppen uw klachten niet helemaal met de verschijnselen van een prikkelbare darm, dan kan verder onderzoek nodig zijn. Dit geldt bijvoorbeeld als één klacht lang aanhoudt, de klachten op oudere leeftijd beginnen (boven de 50 jaar), er veranderingen zijn in het klachtenpatroon of als u verschijnselen hebt die niet bij een prikkelbare darm horen (bijvoorbeeld bloed in de ontlasting, vermagering of koorts). U krijgt dan waarschijnlijk een endoscopie. Bij dit onderzoek kijkt de arts via een speciaal buisje in de darm. Medische behandeling Een prikkelbare darm hoeft meestal niet behandeld te worden door een arts. Over het algemeen verminderen de klachten als u zich aan bepaalde leef- en voedingsregels houdt. Er zijn ook enkele middelen die helpen de klachten te verminderen. Een voorbeeld zijn 'bulkvormers': middelen met dezelfde eigenschappen als voedingsvezels. Daarnaast zijn er medicijnen die de darmwand laten ontspannen en daardoor de krampen bestrijden. Hebt u in een bepaalde periode heel veel klachten,
dan kan de arts eventueel deze medicijnen voorschrijven. Ze hebben overigens meestal maar tijdelijk effect. Bij sommige mensen worden de klachten minder met middelen die de darm juist stimuleren in plaats van ontspannen. Tegen verstopping of diarree bestaan ook medicijnen. Laxeermiddelen (tegen verstopping) hebben echter als nadeel dat de darm lui wordt en dat ze de darmwand kunnen beschadigen. Langdurig gebruik van laxeermiddelen wordt dan ook afgeraden. Leefregels bij een prikkelbare darm Om de klachten van een prikkelbare darm te voorkomen is een goede, gevarieerde en vezelrijke voeding van groot belang. Daarnaast moet u veel vocht innemen, ten minste twee liter per dag. Voldoende vocht is nodig om de voedingsvezels hun werk te laten doen. Probeer stress te vermijden wanneer u merkt dat spanningen de klachten verergeren. Zorg voor voldoende nachtrust en een evenwichtige dagindeling. Vaak is het wegnemen van de angst voor kanker een belangrijke maatregel om de klachten te verminderen. Een endoscopisch onderzoek kan aantonen dat er geen sprake is van darmkanker. Patiënten- en belangenorganisaties prikkelbare darm De belangen van mensen met een prikkelbare darm worden behartigd door de PDS Belangenvereniging. PDS staat voor prikkelbare darm syndroom. Bij deze organisatie kunt u tevens terecht voor informatie over deze aandoening. Ook biedt de PDS Belangenvereniging lotgenotencontact. Contactgegevens PDS Belangenvereniging: PDS Belangenvereniging Postbus 1061, 3800 BB Amersfoort www.pdsb.nl U kunt ook bellen met de PDS Infolijn op tel.nr.: 033-4766247. Deze infolijn is op de volgende tijden bereikbaar: maandag dinsdag woensdag donderdag
van van van van
14.00 - 16.00 uur 19.00 - 21.00 uur 19.00 - 21.00 uur 14.00 - 16.00 uur
