Oog in oog met de dino s expeditie oertijd

Oog in oog met de dino’s expeditie oertijd

Museumles - Expeditie Oertijd Informatie voor leerlingen basisonderwijs groepen 4 t/m 8

experience

www.limburgsmuseum.nl

wat je ziet, ben je zelf

BO - groep 4

Oog in oog met de dino’s expeditie oertijd museumles

Schema dinosaurussen

Er zijn twee groepen dino’s. 1. Hagedis-dino’s met een hagedis-heup 2. Vogel-dino’s met een vogel-heup

Hagedis-dino’s • Vleeseter • Langnek-dino

Vogel-dino’s

• Dakpan-dino • Pantser-dino • Dikkop-dino • Hoorn-dino • Vogelpoot-dino

Informatie voor leerlingen | Museumles Expeditie Oertijd - Oog in oog met de dino’s | © Limburgs Museum |2

Bron: Nieuwsbegrip CED-groep week 37 2013

BO - groep 4

Vleeseter

Deze dino heeft scherpe tanden. Zo kan hij goed vlees eten.

Langnek-dino

Deze dino heeft een lange nek. En kleine tanden. Hij eet geen vlees. Maar wel planten.

Dakpan-dino

Deze dino ziet er mooi uit. Maar hij is heel dom.

Pantser-dino

Deze dino heeft een dikke huid. Zo kan niemand hem pijn doen.

Dikkop-dino

Deze dino heeft een bolle kop. Met scherpe stekels.

Hoorn-dino

Deze dino heeft scherpe hoorns. Daar kan hij anderen mee prikken.

Vogelpoot-dino

Deze dino is heel slim. En kan op twee poten lopen.



BO - groep 5 en 6



De Tyrannosaurus rex was een van de grootste vleesetende dinosaurussen. Maar er waren er nog veel meer. Hieronder zie je een schema over dinosaurussen. Er zijn twee groepen dinosaurussen: 1. Hagedis-dino’s met een hagedis-heup 2. Vogel-dino’s met een vogel-heup

Hagedis-dino’s • Vleeseter • Langnek-dino



BO - groep 5 en 6


2. Vogel-dino’s met een vogel-heup

Vogel-dino’s

• Dakpan-dino • Pantser-dino • Dikkop-dino • Hoorn-dino • Vogelpoot-dino



BO - groep 5 en 6

Vleeseter

De Vleeseters hadden een bek vol scherpe tanden. Daarmee konden ze goed vlees eten. Ze liepen op hun achterpoten en hadden klauwen aan hun voorpoten.

Langnek-dino

De Langnek-dino’s hadden olifantspoten en lange nekken en staarten. Met hun kleine, botte tandjes konden ze geen vlees eten. Maar wel bladeren van planten en bomen.

Dakpan-dino

De Dakpan-dino’s hadden een grote rij punten op hun rug en staart. Ze aten planten. Erg slim waren de dakpan-dino’s niet. Ze hadden de kleinste hersenen van alle dino’s.

Pantser-dino

Op de rug en kop van deze dino’s zat een pantser. Dat is een harde laag. Ze konden niet rennen, maar werden toch niet door andere dieren aangevallen. De Pantser-dino’s aten geen vlees, maar planten.



BO - groep 5 en 6

Dikkop-dino

Dikkop-dino’s waren kleine dino’s. Ze hadden een dikke, bolle kop. Daarmee konden ze flinke klappen geven. De Dikkop-dino’s waren planteneters.

Hoorn-dino

Hoorn-dino’s hadden hoorns op hun kop. Daarmee konden ze hongerige vleeseters bang maken. Zij aten zelf geen vlees.

Vogelpoot-dino

Vogelpoot-dino’s liepen meestal op hun achterpoten. Ze hadden een stevige staart. De Vogelpoot-dino’s aten planten. Samen met de Vleeseters waren de Vogelpoot-dino’s de slimste dino’s.



BO - groep 7 en 8


Dinosaurussen, ongelooflijke dieren

Deze dieren leefden miljoenen jaren geleden. Ze waren de grootste landdieren die ooit geleefd hebben op aarde. Er liepen toen zeker duizenden verschillende soorten dinosaurussen rond.

Reptielen, maar dan anders

Dinosaurussen waren reptielen. Net als de reptielen, zoals krokodillen en hagedissen, legden dinosaurussen eieren en hadden ze een waterafstotende huid met schubben. De meeste reptielen hebben poten die naar de zijkanten uitsteken. De poten van dinosaurussen stonden echter ónder het lichaam en droegen daardoor het hele gewicht. Dat betekent dat de poten van dinosaurussen sterker waren dan die van andere reptielen.



BO - groep 7 en 8

:

Wanneer leefden de dinosaurussen? Dinosaurussen leefden in een tijd die het Mesozoïcum wordt genoemd. Het is onderverdeeld in drie periodes:

MESOZOICUM 250

Trias

200

146 Jura

65 miljoen jaar geleden Krijt

In het Trias verschenen de eerste dinosaurussen. Elke soort leefde enkele miljoenen jaren en er ontwikkelden zich steeds nieuwe soorten. Niemand heeft ooit een levende dinosaurus gezien, omdat de dinosaurussen 65 miljoen jaar geleden allemaal zijn uitgestorven. Men denkt, dat dit komt doordat er een enorme meteoriet op aarde is gestort. Door een stofwolk werd het toen overal donker. Er konden geen planten meer groeien en de dinosaurussen vonden geen eten meer. Dat maakte het leven voor dinosaurussen onmogelijk. Dinosaurussen leefden dus 175 miljoen jaar lang op aarde. De eerste mensen verschenen pas rond 2 miljoen jaar geleden!

Fantastische fossielen

Het enige dat nu nog overgebleven is zijn fossielen. Het lichaam van de dinosaurus kwam steeds dieper in de grond terecht. De botten en tanden versteenden. Wetenschappers graven deze botten weer op en puzzelen ze weer in elkaar. Ook hebben wetenschappers fossiele pootafdrukken gevonden. En bladeren met tandafdrukken. En zelfs dinosaurusuitwerpselen! Mensen die fossielen bestuderen noemen we paleontologen. We weten inmiddels best veel over deze dieren, maar welke kleur een dinosaurus nou precies had of wat voor geluid ze maakten, dat zullen we waarschijnlijk nooit te weten komen.



Verschillende soorten dinosaurussen

Er hebben duizenden verschillende soorten dinosaurussen bestaan. Tot nu toe zijn er ruim 900 verschillende dinosaurussen ontdekt. Sommige waren niet groter dan een kip, terwijl andere tien keer zo groot werden als een olifant. Vleesetende dinosaurussen hadden messcherpe tanden. Maar er bestonden ook soorten die planten aten en tandeloos waren. Er zijn dinosaurussen geweest met hoorns op hun schedel, met kammen en sommige zelfs met kragen.

Informatie voor leerlingen | Museumles Expeditie Oertijd - Oog in oog met de dino’s | © Limburgs Museum | 10


BO - groep 7 en 8



Wetenschappers hebben de vele dinosaurussen in groepen verdeeld: 1. Hagedisheupdinosaurussen (Saurischia) 2. Vogelheupdinosaurussen (Ornithischia) Het verschil tussen de twee groepen wordt gemaakt aan de hand van de vorm van de heup. De Saurischia bestaan uit vleeseters en planteneters. Alle Ornithischia aten planten.

SAURISCHIA Hagedisheupdinosaurussen

Theropoda •

Vleeseter

Sauropoda •

Langnekdinosaurussen



BO - groep 7 en 8


ORNITISCHIA Vogelheupdinosaurussen

2. Vogelheupdinosaurussen (Ornithischia)

Stegosauria • ‘Dakpan’-dinosaurussen

Ankylosauria •

‘Pantser’-dinosaurussen

Pachycephalosauria •

‘Dikkop’-dinosaurussen

Ceratopsia • ‘Gehoornde’ dinosaurussen

Ornithopoda • Vogelpootdinosaurussen



BO - groep 7 en 8

Theropoda (Vleeseters) Betekenis naam:

Beest-voet of monsterpoot

Vlees- of planteneters:

Vleeseters

Tijdperk:

Trias, Jura, Krijt

Leefvorm:

Kleine soorten in groepen van tien of meer. Grote soorten in groepjes van hooguit twee of drie dieren.

Belangrijkste voeding:

Andere dinosaurussen, hagedissen en kleine zoogdiertjes

Uiterlijke kenmerken:

Grote achterpoten, korte voorpootjes met scherpe, gekromde klauwen. Scherpe tanden. In het Krijt hadden de meeste Theropoda al naar voren gerichte ogen, waardoor ze beter diepte konden zien. Dat kwam bij het vangen van prooi enorm goed van pas. Sommige Theropoda hadden veren of een vacht van veerachtige pluisjes. Die veren of pluisjes zullen waarschijnlijk voor isolatie gezorgd hebben. Later ontwikkelden deze veren zich tot vliegveren waarmee Theropoda konden vliegen.

Manier van voortbewegen: Op hun achterpoten. Waren goed in:

Goed en snel rennen.

Bijzonderheden:

Fossielen van Theropoda zijn zeldzaam. Fossielen tonen aan dat de vogels directe afstammelingen zijn van de Therapoda.

Bijvoorbeeld:

Dilophosaurus, Nanotyrannus, Ornitholestes, Ornithominus, Sinosauropteryx, Tyrannosaurus rex, Utahraptor, Velociraptor. Informatie voor leerlingen | Museumles Expeditie Oertijd - Oog in oog met de dino’s | © Limburgs Museum

| 13


BO - groep 7 en 8

Sauropoda (Langnekdinosaurussen) Betekenis naam:

Hagedispoot


Planteneters

Tijdperk:

Trias, Jura, Krijt

Leefgebied:

Wereldwijd

Leefvorm:

In kuddes.


Onder andere (boom)varens, palmen en coniferen.


Olifantachtig lichaam met vier dikke, stevige poten, een lange nek en een lange staart. Kleine, botte tandjes.

Manier van voortbewegen:

Hun poten dicht naast elkaar, recht onder hun lichaam. Staart sleepsporen worden bijna nooit gevonden, hun staart hielden ze dus meestal boven de grond.

Waren goed in:

Blaadjes vinden waar andere dieren niet bij kunnen.

Bijzonderheden:

Slikten stenen door, om het fijnmalen van voedsel in de maag te verbeteren.

Bijvoorbeeld:

Diplodocus, Omeisaurus.



BO - groep 7 en 8

Stegosauria (‘Dakpan’-dinosaurussen) Betekenis naam:

Dakpanhagedis


Planteneters

Tijdperk:

Trias, Jura, Krijt

Leefgebied:

Noord-Amerika


3 tot 9 meter lang, tussen de 300 en 6000 kilo. Lang, laag dier met kleine kop, achterpoten twee keer zo lang als voorpoten. Grote rij benige platen op hun rug en spitse punten aan hun staart.

Manier van voortbewegen: Langzaam lopend. Waren goed in:

Gebruikten hun zwiepstaart om zich te verdedigen.

Bijzonderheden:

Niet meer dan 0,001% van hun lichaamsgewicht was hersenweefsel.

Bijvoorbeeld:

Stegosaurus.



BO - groep 7 en 8

Ankylosauria (‘Pantser’-dinosaurussen) Betekenis naam:

Gefuseerde, aan elkaar gegroeide hagedis


Planteneters

Tijdperk:

Krijt

Leefgebied:

Noord- en Zuid-Amerika

Leefvorm:

Waarschijnlijk niet in kuddes.


Vijf tot tien meter lang. Bepantserd met beenplaten, knobbels en stekels. Breed, rond lichaam met korte pootjes, de achterpoten wat langer dan de voorpoten.

Bijzonderheden:

Zijn maar weinig fossielen van gevonden.

Bijvoorbeeld:

Ankylosaurus.



BO - groep 7 en 8

Pachycephalosauria (‘Dikkop’-dinosaurussen) Betekenis naam:

Dikkopdinosaurussen


Planteneters

Tijdperk:

Krijt

Leefgebied:

Noord-Amerika, Europa en Azië


Afwisselend dieet: verschillende plantensoorten.


Tussen de één meter en vijf meter. Kleine voorpoten, dikke, bolle kop.

Manier van voortbewegen: Op hun achterpoten. Bijzonderheden:

Dikke kop.

Bijvoorbeeld:

Pachycephalosaurus.



BO - groep 7 en 8

Ceratopsia (‘Gehoornde’ dinosaurussen) Betekenis naam:

Hoorngezicht


Planteneters

Tijdperk:

Krijt

Leefgebied:

Noord-Amerika

Leefvorm:

Waarschijnlijk in kuddes.


Varens en coniferen.


Van een halve meter tot acht meter lang. Opvallende hoorns en kammen, grote kop van meer dan twee meter.

Manier van voortbewegen: Trage viervoeters. Bijzonderheden:

Tanden groeiden voortdurend door.

Bijvoorbeeld:

Protoceratops, Styracosaurus, Triceratops.



BO - groep 7 en 8

Ornithopoda (Vogelpootdinosaurussen) Betekenis naam:

Vogelpoot


Planteneters

Tijdperk:

Trias, Jura, Krijt

Leefgebied:

Wereldwijd

Leefvorm:

Vaak in kuddes.


Allerlei soorten planten.


Van minder dan één meter tot vijftien meter.

Manier van voortbewegen: Vaak op de achterpoten, soms op vier poten. Als ze op hun achterpoten liepen, gebruikten ze hun staart voor balans. Bijzonderheden:

Van alle dinosaurussen de grootste hersenen. Overal ter wereld zijn resten gevonden. Ook in Zuid-Limburg, maar daar zijn ze heel zeldzaam!

Bijvoorbeeld:

Iguanodon, Maiasaura, Parasaurolophus.



Oog in oog met de dino s expeditie oertijd

Recommend Documents