Napels zien? geeft antwoord op pagina 3
21 Vrijdag Maart2008
Werkt bevrijdend. Vieze grapjes
EK Zwemmen
Plasterks anale fase
Weer goud voor Veldhuis
Minister Plasterk geniet op bijna kinderlijke wijze van grapjes over het andere einde van de slokdarm, zo bleek bij de presentatie van een Fokke & Sukke-boekje. ‘U herinnert zich er gegarandeerd niets van! Behalve een zeurend gevoel rond de anus.’
Voor het eerst sinds 1950 wint een Nederlandse het koninginnenummer.
04
20
26
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Irak Meer dan duizend zelfmoordenaars
Oog in oog met zelfmoordenaar
1122 Robert Fisk BAGDAD
...
Khaled keek naar me met een brede glimlach op z’n gezicht. Hij lachte bijna. Op een bepaald moment, toen ik hem zei dat hij het idee om zelfmoordenaar te worden naast zich neer moest leggen, dat hij meer mensen zou kunnen beïnvloeden door
journalist te worden, gooide hij z’n hoofd naar achteren en toonde me een voor een tiener nogal wereldmoeie grijns. ‘Jij hebt jóuw levensmissie’, zei hij, ‘en ik de mijne.’ Zijn zusjes keken vol bewondering naar hem. Hij was hun held, hun amanuensis en leraar, hun vertegenwoordiger en martelaar in spe. Ja, hij was knap, jong, net 18,
Vijf jaar na de invasie in Irak beschrijft Robert Fisk het verbazingwekkende karakter van de meest wijdverbreide zelfmoordcampagne in de geschiedenis van de mensheid. gekleed in een zwart Armani T-shirt, een klein, zorgvuldig getrimd baardje in de Spaanse conquistadores-stijl en z’n haar stijf van de gel. En hij was bereid zichzelf op te offeren. Een onaangename verrassing. Ik was naar Khaleds huis gekomen om z’n moeder te spreken. Ik had al over zijn broer Hassan geschreven en
wilde Nelofer Pazira, een Canadese journalist en collega, aan de familie voorstellen. Toen Khaled de veranda van zijn huis opliep realiseerden Nelofer en ik ons tegelijkertijd dat hij de volgende was, de volgende in de rij om te sterven, de nieuwe ‘martelaar’. Het was zijn glimlach. Ik ben dit slag jonge mannen eerder tegengekomen, maar
nooit eentje die zijn roeping zo duidelijk uitdroeg. Khaleds familie zat in een kring om ons heen op de veranda van hun huis boven de Libanese stad Sidon. De zitkamer hing vol met kleurenfoto’s van broer Hassan, die, zo verzekerden ze mij, reeds was aangekomen in het paradijs waarvoor ook Khaled dacht te zijn uitverkoren.
Hassan was met een auto vol explosieven ingereden op een Amerikaans militair konvooi in Tal Afar, in noordwest-Irak. Zijn lichaam (of wat daarvan over was) is ‘in situ’ begraven, zo werd aan zijn moeder medegedeeld. Lees verder op pagina 10
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .........................................................................................................................
Kleine ijsbeer
En nu nog een naam ...
Let op: SuperSmoker waarschuwt voor namaak! Deze week is de SuperSmoker met feitelijke onjuistheden negatief in het nieuws gekomen. De geteste cartridge van een e-sigaret heeft niets te maken met de goedgekeurde cartridge van de SuperSmoker. Stivoro heeft inmiddels officieel bevestigd dat er geen cartridges zijn getest van SuperSmoker maar van een ander merk.
SuperSmoker is een veilig Europees product. Kijk voor het volledige testrapport van de Universiteit van Leuven op
www.supersmoker.nl of bel 0900-3344500 Koop de originele SuperSmoker uitsluitend bij de erkende SuperSmoker dealers.
De in december geboren ijsbeer in Ouwehands Dierenpark ging gisteren onder grote belangstelling voor het eerst naar buiten. Hij/zij (nog onbekend) was bij geboorte zo groot als een cavia en heeft nu de maat van een middelgrote hond. Het weer van de komende dagen is ideaal voor ijsberen. Het beest heeft nog geen naam. De NS schrijven een prijsvraag uit (www.ns.nl). Op Berezondag (6 april) wordt de naam bekendgemaakt.
2
Dagblad De Pers
Nieuws
Islamspecial Extra editie Turkse krant
‘Niet naar elke blaffende hond stenen gooien’ Een Turks mediaconcern verspreidt 150.000 exemplaren van de gratis krant Zaman in Nederland om tegenwicht te bieden aan Geert Wilders. ‘Ik adviseer lezers om het debat aan te gaan.’ Ana Karadarevic Sanne Rooseboom AMSTERDAM
...
Beschaving is respect, dialoog is een must en de islam is een religie die tolerantie predikt. Zaman Nederland staat vol ellenlange artikelen over de profeet Mohammed, Geert Wilders en integratie. De krant verschijnt deze keer in een oplage van 150.000, normaal is dat 50.000. ‘We wilden een themanummer maken over de islam, geschreven door mensen met verstand van zaken’, aldus hoofdredacteur Alaatin Erdal, oud-gemeenteraadslid van het CDA in Rotterdam. De krant bevat columns van wetenschappers en quotes van politici. Daarnaast staan er drie paginagrote artikelen in van iemand die zijn scriptie schreef over de integratie van mi-
Jan Mulder (lid Europarlement VVD)
‘Melkquotauitbreiding om aan wereldwijde vraag te voldoen.’
www.europa-nu.nl
granten in Nederland. De speciale editie van Zaman is bedoeld voor Turkse Nederlanders en voor autochtonen. Erdal wil enerzijds lezers uitleggen dat de islam een godsdienst van vrede is en niet van geweld. Anderzijds wil de hoofdredacteur moslimlezers handvatten geven hoe te reageren op kritische opmerkingen van politici als Geert Wilders. Erdal: ‘We begrijpen dat moslims beledigd zijn, maar geweld is sowieso taboe. Ik adviseer lezers om het debat aan te gaan.’ De aanleiding voor de speciale editie van Zaman is Fitna, de nog te verschijnen film van Geert Wilders. Het begrip fitna, provocatie of onrecht, wordt uitgelegd door Ahmet Akgündüz, de rector van de Islamitische Universiteit Rotterdam, die bij zijn aantreden in 2000 nog zei dat mannen hun vrouw onder bepaalde omstandigheden mogen slaan. In Zaman legt hij met gebruikmaking van enkele Koranverzen uit waarom de islam een godsdienst van vrede is die geweld niet toestaat. Hij sluit af met: ‘Want een alom bekende uitdrukking zegt dat de stenen op de aarde op zullen raken als we naar elke blaffende hond een steen zouden gooien.’ Zaman bevat verder artikelen waarin wordt uitgelegd wie Mohammed was, wat jihad is en wat de Koran voor mensen betekent. Omdat de artikelen lang, clichématig en slecht geschreven zijn, is het de vraag of veel lezers de moeite zullen nemen de boodschap van Zaman tot zich te nemen. Erdal denkt van wel: ‘Onze doelgroep bestaat uit hoger opgeleiden die dit soort artikelen interessant vinden.’ Zaman is een maandelijks nieuwsen opinieblad voor Turkse Nederlanders. Het is een soort spin-off van het dagblad Zaman, met bijna 900.000 lezers een van de grootste kranten van Turkije. De inspirator van het Turkse Zaman is de Turkse prediker Fethullah Gülen, in eigen land omstreden wegens zijn vermeende plannen om de seculiere republiek Turkije omver te werpen. Zijn vele volgelingen, onder wie Erdal, noemen hem een belangrijke islamgeleerde met liberale ideeen. 1
Hennie van der Most heeft ook een centrale omgebouwd tot funpark. PEPIJN VAN DEN BROEKE
Ondernemen Van der Most komt op voor zelfstandigen
Met een helikopter naar Den Wat Hennie van der Most doet, blijft nooit onopgemerkt. Zijn nieuwste project moet de politiek wakker schudden. Ondernemers krijgen een stem in Den Haag. Annemieke van Dongen HARDENBERG/AMSTERDAM
...
In zijn helikopter vliegt Hennie van der Most, de missionaris van het zelfstandig ondernemerschap, geregeld naar Den Haag. ‘Ik was er laatst nog.
Waren er hónderdzeventig moties. Dan denk ik: kom jongens, waar zijn we nou mee bezig? Ik wil het helemaal niet hebben over boerka’s en vissenkommen. Laten we lekker gaan ondernemen.’ De Twentse boerenzoon, die een imperium van pretparken en evenementencomplexen opbouwde, brengt zijn ondernemersclub – het DGA Network – onder de paraplu van VNO-NCW. Dat betekent dat de werkgeversvereniging actiever gaat
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................................................................................................
lobbyen voor de belangen van zelfstandige ondernemers. ‘VNO heeft 97 agendapunten, wij hebben er maar tien’, licht Van der Most toe. ‘Dat zijn zaken die zelfstandigen echt aan het hart gaan. Het successierecht bijvoorbeeld. Als ik morgen mijn bedrijf wil overdoen aan het personeel, moet ik 27 procent belasting betalen. Kijk, als ik het geld nou privé in mijn zak zou steken, zeg ik: Most, bloeden! Maar waarom moet je zoveel belasting betalen over
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...........................
Selectie werkzaamheden: Trein: Utrecht CS -’s-Hertogenbosch • 22 op 23 mrt Houten-Houten Castellum • 23 mrt Utrecht CS -’s-Hertogenbosch • 23 mrt Enschede (bus) Wegwerkzaamheden Connexxionlijnen 6, 60, 61 en 62. Halten Van Lochemstraat, Sint Jozefskerk, Rozenstraat en Oosterstraat vervallen.
Vandaag
Morgen
Het is vandaag een gure lentedag. Talrijke buien sieren het weerbeeld. Neerslag valt in de vorm van regen, maar er is ook kans op natte sneeuw en hagel. De wind speelt met name in de ochtend nog een flinke rol. In de middag en avond luwt deze wat en draait richting het noorden. Het wordt vandaag maximaal 6 graden. In het oosten wat kouder.
Paaszaterdag wordt koud en winters. Polaire lucht heeft door een noordelijke stroming ons land bereikt. In de ochtend gaat het sneeuwen. De sneeuwbuien houden aan tot aan het eind van de avond. Vooral in het binnenland is de kans groot dat er een laagje sneeuw blijft liggen, zodat Paaszondag wit gekleurd gaat worden. Het wordt zaterdag 3-5 graden.
Groningen (bus) Wegwerkzaamheden Arrivalijnen 9, 22, 73 en 76. Halte Bornholmstraat/Stockholmstraat richting Centraal Station vervallen. Apeldoorn (bus) Wegwerkzaamheden Veolialijnen 5, 10 , 90s, 96, 102s en 104. Halte Oranjepark/Kerklaan alleen richting busstation NS vervallen. MEER OP: WWW.DEPERS.NL/9292OV ONDERWEG? BEL 0900-9292 (€ 0,70 P/M) OF KIJK OP MOBIEL.9292OV.NL
Dagblad De Pers
Nieuws
3
PolitiFact.com Aan de leugendetector
Onzin verkopen gaat niet meer Liegen mag niet. Maar soms wel, tijdens de Amerikaanse verkiezingen bijvoorbeeld. Vaak komt de leugenaar er mee weg. Maar nu is er PolitiFact.com! Is dat even schrikken. Mark van Assen AMSTERDAM
...
Haag vliegen geld dat je in de zaak laat zitten, in het bedrijf dat je zelf hebt opgebouwd?’ Directeur Niek-Jan van Kesteren van VNO-NCW vindt niet dat zelfstandigen ondergesneeuwd worden, maar is blij dat zij een platform krijgen binnen de werkgeversclub. ‘Er zijn 180 brancheorganisaties bij ons aangesloten, die elk hun eigen belangen hebben. Het is goed dat ook zelfstandige ondernemers nu een duidelijke stem krijgen.’ Van der Most is inmiddels een be-
kende in de Haagse wandelgangen. Eind vorig jaar bedacht hij een plan om 100.000 werklozen zonder tussenkomst van reïntegratiebureaus aan een baan in het bedrijfsleven te helpen. Tweede Kamerleden en vakbonden reageerden enthousiast. Ambities om zelf de politiek in te gaan, heeft hij niet, benadrukt Van der Most. Hoezeer zijn missiewerk voor de zelfstandige en de werkende man hem ook aan het hart gaat. Interview op pagina 14
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................................................
Argus Onderzoek: kans op hartaanval kleiner voor kattenbezitters
We zien Rose Forrest, een frisse jonge oorlogsveterane, die voor de kijkers enkele woorden van de Republikeinse presidentskandidaat John McCain in herinnering roept. ‘McCain zegt dat hij het best vindt als wij nog duizend jaar in Irak blijven. Dat is nogal een belofte aan de Irakezen, senator McCain.’ Dan pakt ze haar zoontje op, dat een jaar na haar terugkomst uit Irak is geboren. ‘En wat belooft u hém? Wat dacht u van duizend jaar betaalbare gezondheidszorg? Of duizend jaar werken aan een veilig Amerika? Maar heeft u daar wel geld voor? Of heeft u al besloten om trillions uit te geven in Bagdad?’ En dan verschijnt het logo van VoteVets, een organisatie van oorlogsveteranen. Goede vraag, Rose Forrest. Schande, inderdaad! Hoezo nog duizend jaar in Irak? Is McCain helemaal gek geworden? Ook Barack Obama, McCains Democratische tegenstander, windt zich erover op: ‘We zitten al verstrikt in een oorlog, en nou wil McCain nog honderd jaar langer blijven ook.’ Honderd jaar? Het was toch duizend jaar? Hoe zit het nou? En wat heeft John McCain nou precies gezegd? Waar komt het bericht vandaan? Klopt het eigenlijk wel? Nee, het klopt dus niet. Dit zijn de precieze woorden van McCain: ‘… Het gaat om Amerikaanse slachtoffers. We moeten de Amerikanen uit de frontlinie halen, de Irakezen bij de strategie betrekken en ze steeds meer verantwoordelijkheid laten nemen. En dan denk ik dat het de Amerikanen niet zoveel kan schelen of we daar nog honderd, duizend of tienduizend jaar zijn. Dus wat ik zeg is: als de Amerikanen daar zijn ter ondersteuning, zonder dat er slachtoffers vallen, dan is dat oké.’ In de lange maanden vóór de Amerikaanse presidentsverkiezingen
van november gonst het van dit soort hele en halve waarheden. Iemand hoeft maar wat te roepen, zo lijkt het, en voor je het in de gaten hebt wordt het gepresenteerd als een feit waar vervolgens iedereen mee aan de haal gaat. De journalist Bill Adair, een doorgewinterde politiek verslaggever van de St. Petersburg Times uit Florida, had er genoeg van. ‘Er is tegenwoordig zoveel informatie beschikbaar, uit zoveel verschillende bronnen, dat het voor de kiezer totaal onoverzichtelijk is geworden. Wie of wat kan hij nu nog geloven?’
Een uitspraak is ‘waar’, ‘half waar’, ‘nauwelijks waar’ of ‘fout’ Adair klopte bij zijn bazen aan met het idee van PolitiFact.com. ‘Boy, that’s a great idea!’, riepen die. Hij kreeg zes redacteuren tot zijn beschikking en ging een jaar geleden aan de slag. Het idee is simpel: neem een uitspraak waar een politicus of een belangengroepering zich nadrukkelijk mee profileert, en controleer deze. Om het antwoord voor iedereen met-
Hillary liegt ook wel eens. REUTERS
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................
een duidelijk te maken bedacht Adair de Truth-O-Meter: een uitspraak is ‘waar’, ‘bijna helemaal waar’, ‘half waar’, ‘nauwelijks waar’, ‘fout’ en als ze te belachelijk voor woorden is, krijgt ze de kwalificatie ‘liar, liar, pants on fire’. PolitiFact blijkt een enorm succes. ‘Vorige maand had onze site bijna een miljoen hits’, zegt Adair trots. Ook andere media pikken het op. Ze nemen de bevindingen van PolitiFact over of beginnen zelf iets wat er op lijkt, zoals onder meer de Washington Post en de New York Times deden. En dan nu de hamvraag: hoe erg is het? ‘Hmm, well’, zucht Adair veelbetekenend. ‘Laten we het van de positieve kant bekijken: ze zeggen ook een heleboel dingen die wél kloppen.’ We kijken even naar de laatste drie gecheckte uitspraken op de site. De eerste is van Barack Obama: ‘We hebben twee keer zoveel staten gewonnen [als Clinton]. En het grootste deel van de popular vote.’ Het oordeel van PolitiFact: bijna helemaal waar (het gaat om een kleine voorsprong in popular votes). Dan Hillary Clinton: ‘Ik heb meegeholpen om vrede te brengen in Noord-Ierland.’ Half waar: ze speelde slechts een kleine rol. En nog een keer Hillary: ‘Ik heb onderhandeld om de grenzen te openen voor Kosovaarse vluchtelingen [tijdens de Kosovo-oorlog in 1999].’ Nauwelijks waar: ze blijkt alleen de vluchtelingenkampen te hebben bezocht. Adair probeert de aandacht eerlijk te verdelen over de kandidaten. ‘Maar de laatste tijd roert vooral Hillary Clinton zich, dus die bekijken we wat kritischer. En dan blijkt dat ze nogal eens overdrijft, met name als het gaat over haar buitenlandse ervaring.’ De campagneteams surfen steeds vaker naar PolitiFact, zegt Adair. ‘Laatst hadden we Obama betrapt op een fout en meteen al de volgende dag had hij die in een toespraak hersteld. Dat betekent toch wel dat het een impact heeft wat we doen.’ 1
Van Dale geeft antwoord
Napels Na alle berichtgeving over de vuilniscrisis in Napels, zou je bijna vergeten wat een prachtige stad het is. Bakermat van de pizza, beroemd om de schilder Caravaggio, beroemd om de kerststallen en beroemd om Sophia Loren, die zich in Matrimonio all’italiana ook nog eens parmantig op enorme naaldhakken over de Napolitaanse kasseien weet te manoeuvreren. Dat de schoonheid van de ruwe diamant Napels spreekwoordelijk is, blijkt al uit de uitdrukking ‘eerst Napels zien en dan sterven’. Op zoek naar de herkomst van die uitdrukking zou je door de vuilniscrisis op het verkeerde been kunnen worden gezet. Napels is misschien vuil en gevaarlijk en ligt ook nog eens aan de voet van de Vesuvius, je gaat
toch echt niet zomaar dood van een bezoekje. Steeds weer duikt het verhaal op dat de herkomst van ‘eerst Napels zien en dan sterven’ teruggaat op de Italiaanse variant van de uitdrukking: ‘vedi Napoli, poi muori’. ‘Muori’ betekent daar ‘sterf je’, maar zou oorspronkelijk verwijzen naar het plaatsje Mori. ‘Eerst Napels zien en dan Mori.’ Maar erg waarschijnlijk is dat niet. Mori is maar een klein plaatsje
en ligt dicht bij de Oostenrijkse grens, zo’n 750 kilometer verderop. Nee, het meest waarschijnlijk is toch dat Napels zo mooi is dat je moet zorgen dat je er geweest bent voor je doodgaat. En misschien is dat nog waar ook. 1
www.depers.nl/vandale
Praktijkwoordenboeken Italiaans
Dagblad de Pers
4
De Vier
DE WERELD VOLGENS
KOSTER + JOJANNEKE DE CARTOONS
Minister Plasterk Niemand lacht, ook die andere helft van de zaal niet. En ook wij snappen er geen réét meer van.
Het anale universum van Ronald Plasterk Minister Ronald Plasterk van Onderwijs is fan van Fokke & Sukke. Hij opende een tentoonstelling in de VU en maakte een paar fijne vieze grapjes.
...
Niet schrikken! Wij vrezen dat onze minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen zich op 50-jarige leeftijd nog altijd in een levensperiode bevindt die Freud ooit omschreef als de anale fase (de tijd dat kinderen wordt afgeleerd nog langer giechelend in de hoek te gaan zitten poepen). Plasterk, die gisteren in de aankomsthal van de Vrije Universiteit de tentoonstelling Fokke & Sukke kunnen het niet alleen opende, geniet, ontdekten Ko & Jo tot hun vreugde, op bijna kinderlijke wijze van grapjes over het andere einde van de slokdarm. Plasterk had zichzelf subtiel uitgenodigd op het derde lustrum van de cartoontekenende trojka. En dus mag hij het eerste exemplaar van hun nieuwe verzameling in ontvangst nemen. Tijdens een toespraakje maakt hij – tot ont-
Plasterk en het tekentrio Jean-Marc van Tol, Bastiaan Geleijnse en John Reid. AMAURY MILLER
Waard aan het praten waren. Dat was even niet mijn onderwerp’, glimlacht hij. En, hop daar kómt er weer een. Pagina 62 glijdt nu door zijn hand. Plasterk beschrijft wat hij ziet op de cartoon. Achter de kanarie en de eend hangt een poster van ‘Ufo-tours’. Voor de twee dieren zit een bejaard echtpaar. De tekst bij de prent luidt: ‘Fokke & Sukke bieden geheel verzorgde UFO-reizen aan.’ Plasterk heeft al voorpret bij de punchline: ‘Zegt Fokke tegen Sukke: ‘U herinnert zich er gegarandeerd niets van! Behalve een zeurend gevoel rond de anus.’ Plasterk gaat nu door: ‘Fokke & Sukke hebben RSI en Fokke zegt: ‘Kunnen we de annalen niet oraal afwerken.’ Het is niet helemaal duidelijk wat
T-Mobile PrePaid
T-Mobile PrePaid
*(*'"" *
$ *$)+%
%#+) 1 #* &
%#+) 1 #* &
Vanaf
(* )
steltenis van sommige aanwezige protestant-christelijke academici – een handvol onvervalste anusgrappen. ‘Deze drie tekenaars hebben elkaar in hun studententijd ontmoet in café De Engelse Reet (heerlijke oude jenever daar trouwens)’, begint hij de levensloop van het succesvolle tekentrio Geleijnse, Reid en Van Tol op te sommen. ‘Daarna werd het een an(n)alen project’, woordgrapt hij. De minister, die in zijn functie van hoogleraar nog een stukje had geschreven bij een cartoon over DNA, raakt nu op stoom, na eerst nog even zijn Limburgse collega’s Van der Hoeven, Verhagen en Eurlings te hebben gepest met het voorlezen van een zachte-g-onvriendelijke cartoon uit de bundel. (Fokke tegen Sukke over de kabinetssamenstelling: ‘Een Turk, een Marokkaan.’ Sukke antwoordt: ‘En drie limbo’s’). Plasterk: ‘Daar moest Camiel Eurlings (minister van Verkeer en Waterstaat) wel om lachen vanmorgen. Ik zat in het boekje te bladeren, toen we over de infrastructuur in de Hoeksche
9,95
Vanaf
#+ *&&*
Plasterk allemaal bedoelt, maar dat is ook de kracht van de cartoons, legt hij uit. ‘De tekeningen zijn soms behoorlijk pedant. Alsof alleen jij de grap met de tekenaars deelt.’ En de minister legt het uit. Hij bladert weer en zegt (we hopen op nog één poepmopje), nu ineens serieus: ‘De helft van de mensen in deze zaal snapt toch niet – oh pardon – ja soms denk je dat jíj de enige bent die hem begrijpt.’ En hij leest de tekst voor: ‘Fokke & Sukke kennen altijd wel een mannetje.’ Nu kijkt hij stoutmoedig de zaal in: ‘Fokke zegt, met een bizar
apparaat in zijn hand, tegen Sukke: ‘Nu is onze madocke weer kapot.’ Sukke: ‘We brengen hem naar Willem die kan ‘m wel maken.’ Niemand lacht, ook die andere helft van de zaal niet. En ook wij snappen er nu geen réét meer van. (Zie voor de clou pagina 151 van Fokke & Sukke kunnen het niet alleen’, uitgeverij Catullus, Soest – het heeft iets te maken met het boek Van den Vos Reynaerde. ‘Was dat niet de brugklas?’ zegt Jojanneke. ‘Mijn leraar Nederlands was wel homo’, zegt Koster.) 1
39,95
T-Mobile PrePaid
T-Mobile PrePaid
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
$ * $$/ .&-
$ *&"
Zes miljoen voor Max en Emme
%#+) 1 #* &
%#+) 1 #* &
Vanaf
.&- '"" *
79,95
Vanaf
159,95
! (* ))$)0! ) !& # (
IN JENNIE’S DIKKE BUIK GING EEN TWEELING SCHUIL De eerste beelden van kersverse moeder Jennifer Lopez met haar zoontje Max en dochtertje Emme zijn gisteren vrijgegeven in showbizzblad People. Zoals altijd speelde echtgenoot en latin-zanger Marc Anthony de tweede viool; hij ontbreekt op de coverfoto. Maar Marc was allang blij. Het beroemde stel zou naar verluidt zes miljoen dollar hebben gekregen voor de fotoreportage.
% (% ( , ("( ! ( ! & # &' &% &+) # &$ %* %# % &'
$'#/#&) (
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Monica Seles’ memoires $ " !$! " # "! ! "
Seles wil met de wereld in boekvorm delen hoe ze ‘balans, kracht en geluk in haar leven heeft gevonden na een achtbaan van fantastische prestaties en soms overweldigende tragedies’.
Dagblad De Pers
Binnenland Onderzoek Vrouw gedood ‘uit mannelijke trots’, maar geen eerwraak
Was de moord op de Turkse Zeynep nou eerwraak of niet? Volgens minister Hirsch Ballin waren er geen aanwijzingen van eerwraak, toen de Turks-Koerdische vrouw Zeynep (24) vermoord werd. Een expert noemt dat ‘veel te kort door de bocht’. Peter Wierenga AMSTERDAM
...
Eerwraakdeskundige Clementine van Eck is het volstrekt oneens met minister van Justitie Ernst Hirsch Ballin (CDA). Die schrijft dat de politie géén aanwijzingen had van eerwraak in de zaak van de Turks-Koerdische Zeynep B. De 24-jarige rechtenstudente was vorig jaar juni op weg naar een tentamen toen ze op het station van Alkmaar doodgeschoten werd door haar 28-jarige ex-man. Die – een volle neef van haar – beroofde zichzelf daarna van het leven. Meteen na de moord rees de vraag of de alarmbellen niet hadden moeten rinkelen bij de politie. In oktober
en december 2006 had de vrouw aangifte gedaan, eerst vanwege huiselijk geweld en later – toen ze gescheiden waren – van stalking in de trein. Een intern onderzoek moest uitwijzen of de politie goed is omgegaan met deze meldingen. Nu, ruim driekwart jaar later, komt Hirsch Ballin met de resultaten. Volgens hem hield de politie zich terecht aan het protocol huiselijk geweld, omdat er geen aanwijzingen waren van eerwraak. ‘Dat is véél te kort door de bocht, want er zat wel degelijk een cultureel aspect aan deze zaak’, reageert Van Eck. Haar kritiek is opvallend, omdat zij zélf een analyse opstelde voor het interne onderzoek. ‘Doden uit mannelijke trots’, luidde haar oordeel. ‘Dat hoort net zo goed bij eergerelateerd geweld. Ik noem het alleen geen eerwraak, omdat er geen andere man in het spel was. Maar de overeenkomst is dat de echtgenoot aangetast is in zijn trots. Net zoals Gül B. in Zaandam, die om-
kwam door de kogels van haar ex, voor de deur van het Blijf-van-mijnlijf huis.’ Ook maakte de Alkmaarse politie geen risicoanalyse, omdat dit niet in de landelijke richtlijnen voor huiselijk geweld staat. Maar Van Eck wijst erop dat in Den Haag en Rotterdam deze zaken onder één noemer vallen met eergerelateerd geweld. Dan wordt er standaard een risicoanalyse gemaakt. ‘Vaak zie je pas in een later stadium dat het toch met eer te maken heeft. Vooral bij mensen van Turkse afkomst is er een dodelijk risico.’ De wetenschapper van de Universiteit Leiden hoopt dat alle korpsen dat gaan doen. De politie NoordHolland was niet bereikbaar voor commentaar. In ieder geval wil Hirsch Ballin geen onafhankelijk onderzoek, waar PvdA en GroenLinks op aandrongen. Welke lessen er worden getrokken, blijft onduidelijk. Van Eck: ‘Dit is onbevredigend.’ 1
5
Vreemdeling in Den Haag Peter Middendorp is schrijver/journalist en doet voor De Pers dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..............................................................................
Schlong
H
et eerste wat ik hoorde toen ik aankwam op het Binnenhof, was: Harry van Bommel heeft het met een Kamerbode gedaan in een zaaltje van Nieuwspoort. Iedereen hier wist dat, niemand schreef erover. Het deed niet ter zake tot hij een Jordanese vrouw een complimentje gaf en iedereen ineens alles mocht weten, ook dat hij oude onderbroeken draagt, met gaten. Een jaar hebben we het met deze roddel moeten doen. Gelukkig vertelde een Kamerlid van het CDA dat twee Kamerleden van de PvdA onlangs zijn aangetroffen in de fractiekamer van het CDA. Misschien aardig te vermelden dat er in de Kamer speciale seksregeltjes zijn. Kamerleden mogen worden betrapt, hun medewerkers zullen ervoor ontslagen worden. Van dit CDA-Kamerlid had ik nog nooit gehoord, terwijl hij opvallend gele overhemden draagt, en graag vieze verhaaltjes vertelt, waarbij zijn rechterhand behaaglijk diep in zijn broek verdwijnt. Over Bas van der Vlies bijvoorbeeld, de nestor van de SGP, die laatst nog over de film Deep Throat sprak als ‘die vieze, smerige rommel’. Volgens het vieze CDA-Kamerlid kunnen vrouwen niet langs het tafeltje van
Van der Vlies lopen zonder zijn blik langdurig op hun ‘onderstel’ te moeten verdragen. Een laatste bericht dan nog, deze week opgedaan. Tijdens haar studie in Leiden had mevrouw X van het CDA verkering met meneer Y, die een buitengewoon lange achternaam paarde aan een buitengewoon lang geslacht. Dit deed me denken aan een ontroerende passage in de roman Portnoy’s Complaint van Philip Roth, waarin de kleine Alexander verhaalt over de daverende schlong van zijn vader. De verkering hield geen stand en Kamerlid X is uiteindelijk getrouwd met de knapste man van het jaar. Wat moet ik met zo’n verhaal? Zal ik het checken? Laatst schreef ik dat Mark Rutte op het laatste moment een lezing had afgezegd. De VVD liet weten dat dit feitelijk onjuist was, waarvoor mijn excuses. Ik zou niet graag nogmaals in dezelfde valkuil lopen, en beloofde voortaan netjes hoor- en wederhoor te zullen toepassen. Maar meneer Y ga ik toch maar niet bellen voor een bevestiging. 1
Misschien aardig te vermelden dat er in de Kamer speciale seksregeltjes zijn
Medicinale honing bij chemotherapie
Zeeafval
Lekker milieujutten op je vrije dag Nee, ze waren niet aan het strandjutten, daar bij het Wassenaarse strand. ‘Milieujutten’, dát was waar ze mee bezig waren. Oftewel: allemaal afval uit het zand prik-
ken, dat afleveren bij de organisatoren van het Beach Litter Monitoring-programma, zodat zij kunnen analyseren hoe schoon de zeeën nog zijn. Nobel. 1 FOTO: WFA
# " &" "" #"+ # # "$ " ! $ $%%"& #' ' "$ !" %" " * & $ (& "% #$#$ # " & '$$ !# " $"!" '" "$'"#)#$ $" #$ ' "$ % * % !$+ $ *$"& $ # $"!
" * !$+ $ "% $ '# & '" " % ! '#" &"$" & *$" " & '" " '" Meer informatie: www.lifemel.nl.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ........................................................................................................................
‘Ons land wordt gegijzeld door die clubs’
Vier opties voor groei
VVD: PAK BEZWAARMAKERS HUN MOGELIJKHEDEN AF
REGERING WIL SCHIPHOL NIET OP EILAND IN DE NOORDZEE
De VVD maakt een initiatiefwet om het bezwaarmakers bij infrastructurele projecten moeilijker te maken. De liberale Kamerleden Paul de Krom, Helma Neppérus en Fred Teeven melden dat zij er genoeg van hebben dat bezwaarmakers projecten als de A4 en de Tweede Maasvlakte blokkeren. Vooral Milieudefensie blinkt uit in het tegenwerken van dergelijke initiatieven. Infrastructurele projecten komen
De verplaatsing van Schiphol naar een eiland voor de Nederlandse kust lijkt van de baan. Het kabinet heeft besloten vier opties voor de toekomst van de luchthaven verder te onderzoeken, maar de variant van een vliegveld in zee ontbreekt. Dat blijkt uit de langetermijnverkenning van Schiphol waarmee de ministerraad heeft ingestemd. De grenzen van de groei van Schiphol worden tussen 2015 en 2030 bereikt. Met de vier opties kan de na-
door de vele bezwaarschriften volgens de liberalen veel te langzaam van de grond. ‘Ons land wordt gegijzeld door clubs die belangrijke ontwikkelingen blokkeren, terwijl ze daar geen enkel belang bij hebben.’ De VVD-Kamerleden hebben een wetsvoorstel in de maak dat moet voorkomen dat partijen die geen direct belang hebben bij een besluit bezwaar kunnen maken. Milieudefensie heeft nog niet gereageerd.
tionale luchthaven zich ook op de lange termijn ontwikkelen. Een van de mogelijkheden is het gebruik van Lelystad Airport en de militaire luchtvaartterreinen Eindhoven en Twente als ‘overlooplocatie’. Een andere optie is een nieuwe opzet van de start- en landingsbanen op Schiphol. Door andere aanvliegroutes te gebruiken en het banenstelsel aan te passen, kan de geluidshinder worden verminderd.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Goede vrijdag
Paradox
Ritueel slachten
Het is vandaag Goede Vrijdag, de treurigste dag van de kerkelijke kalender omdat op die dag de (op Witte Donderdag) gestorven Jezus Christus van het kruis werd gehaald en in een graf werd gelegd.
Toch heet de dag ‘goed’ omdat Christus gestorven is om de mensheid te redden.
Volgens de traditie stierf Christus tijdens het joodse Paasfeest, een feest waarbij in de Tempel een aantal dieren werd geofferd. Daarom wordt Jezus wel aangeduid als het ‘paaslam’of het ‘Lam Gods’.
6
Binnenland
Dierenambulance Agressie keert zich ook tegen vrijwilligers
‘Soms draaien baasjes door’ Agressie en geweld tegen medewerkers van dierenambulance en dierenopvang nemen toe. Ambulancemedewerkers krijgen de volle laag van omstanders en in beslag genomen honden worden soms met geweld teruggehaald uit het asiel. Lieke van den Brink TILBURG
...
‘Als hulpverlener krijg je regelmatig te horen dat je op moet rotten en worden er ziektes naar je hoofd geslingerd’, zegt Piet van Berkel, voorzitter van de Europese Federatie Dierenambulances (EFD). ‘Het zou goed zijn als medewerkers leren hoe ze met dreigende situaties moeten omgaan.’ Van Berkel trok onlangs aan de bel over de toegenomen agressie. Er is voldoende aandacht voor geweld tegen professionele hulpverleners als brandweer, ambulancebroeders en politiemensen. Maar de vaak vrijwil-
Een illegale hond wordt tot woede van de eigenaar vaak geëuthanaseerd lige medewerkers van dierenambulances hebben net zo goed met die ontwikkeling te maken, signaleert de EFD-voorzitter. Hij wil het aantal incidenten nu gaan registreren, omdat adequate cijfers tot nog toe ontbreken. Van Berkel ontvangt de signalen vooral ‘uit het veld’. Monique van Loon (44) van Dierenopvangcentrum Tilburg rijdt op de ambulance. Ze heeft aan den lijve ondervonden waartoe de eigenaar van een dier in staat is. ‘We kregen een melding van een man die erg agressief was. Zijn hond vrat steeds zijn dekbed op. Hij zei dat hij met een hamer op het dier ging inslaan. En toen begon hij ook nog tegen ons, neus aan neus: ik ga je slaan.’ Harrie Heerkens, manager van de Dierenopvang, erkent dat het probleem bestaat. ‘Als een hond van een verboden ras in beslag genomen wordt, kan een eigenaar erg intimiderend zijn. Zo’n illegale hond wordt in veel gevallen geëuthanaseerd; daar zijn ze niet blij mee. In drie weken tijd zijn twee van die honden ‘s nachts gestolen uit het asiel. Ze breken gewoon in. Of we krijgen ze aan de balie.’
Met ‘dierenambulance’ op je jas ben je kwetsbaar in bedreigende situaties. CHRIS DE BODE/HH
Heerkens, die kantoor houdt in een bouwkeet, leidt de nieuwbouw van de dierenopvang. ‘Daarbij staat veiligheid zeker hoog op de agenda; in de vorm van camera’s bijvoorbeeld.’ De huidige opvang is verouderd en zit op een afgelegen locatie. ‘Bij een bedreigende situatie bestaat het gevaar dat boze mensen de ambulance volgen naar het asiel.’ De situatie in Tilburg staat niet op zich. Ook bij Dierenopvang Amsterdam komen eigenaren van door de politie in beslag genomen verboden honden wel eens verhaal halen, zegt een woordvoerder. De dierenopvang Centraal Rijnmond vangt om die reden dergelijke honden niet eens meer op. Ze ‘besparen zich de ellende’, vertelt de directeur. De beheerster van Dierenopvangcentrum De Doornakker in Eindhoven, die niet met haar naam in de krant wil, vangt ook geen in beslag genomen honden meer op. ‘Voor de
veiligheid van mijn mensen. Voorheen kwamen er regelmatig agressieve eigenaren langs. Hun hond is in beslag genomen, ze zitten een dagje in de gevangenis en daarna lopen ze weer vrij rond. Met gevaar voor eigen leven moet je ze dan te woord staan.’
‘Die lui zien hun hond zitten in een hok en draaien door’ De eigenaren moeten opdraaien voor de kosten, maar ze weigeren dit vaak. ‘Eén keer ben ik in mijn gezicht geslagen. Die lui zien hun hond zitten in een hok en draaien door. Ik heb ze maar laten gaan. Als ik aangifte doe, komen ze zeker terug.’ Een gedoogbeleid moet het opvangcentrum behoeden voor meer geweldsincidenten.
Monique van Loon merkt op de dierenambulance ook een toegenomen ‘mondigheid’ van de burger. ‘Laatst zat er een meeuw vast in de boom. Hij hing aan zijn pootje, ondersteboven. De politie was al ter plaatse en die belde ons. Maar wij konden ook niet veel doen; het was veel te hoog.’ Dus werd de brandweer ingeschakeld. ‘De omstanders zagen hulpdiensten die niets deden. Ze snapten niet dat we met de handen in de zak stonden.’ Een omstander kon het niet aanzien. ‘Hij begon te schelden en kwam erg dichtbij staan. Vloeken en tieren; hij wilde weten waarom we daar maar stonden.’ Monique bleef rustig. ‘We kunnen niet vliegen hoor. De meeste mensen reageren gelukkig rustig en waarderen wat we doen.’ De meeuw is gered en opgevangen. Van Berkel kent één incident waarbij een medewerker een klap tegen het hoofd kreeg. ‘Het is een goede zaak dat het ministerie van Land-
bouw, Natuur en Voedselkwaliteit een cursus ontwikkelt voor hulpverleners van de dierenambulance. Zo kunnen ze zich beter weren in dreigende situaties.’ Opvangmanager Heerkens in Tilburg vindt het vooral zijn eigen verantwoordelijkheid om het personeel te begeleiden. ‘Wij geven intern al voorlichting. Dat het ministerie een cursus wil aanbieden is heel fijn. Maar geef mij liever het geld; dan regel ik het zelf wel. Voor onze opvang kan ik beter inschatten hoeveel bagage medewerkers met verschillende niveaus nodig hebben.’ Heerkens verwacht nog in 2008 te beginnen met het trainen van het ambulancepersoneel. ‘Met ‘dierenambulance’ op je jas ben je kwetsbaar in bedreigende situaties. Ik vind het belangrijk dat mijn medewerkers geen blijvende last ondervinden van de situaties die ze tegenkomen.’ 1_
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ........................................................................................................................
CBS-onderzoek naar armoede
Uitbreiding kost 1,3 miljard euro
ABOUTALEB: GEZIN KAN WÉL RONDKOMEN VAN 1650 EURO
SPOOR TUSSEN AMSTERDAM EN ALMERE VERDUBBELD
Gezinnen met een besteedbaar inkomen van 1650 euro per maand leven niet in armoede. Deze gezinnen hebben een inkomen van boven het bijstandsniveau en moeten hiervan kunnen rondkomen. Dat zegt staatssecretaris van Sociale Zaken Ahmed Aboutaleb in een reactie op onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Volgens het CBS hebben een miljoen Nederlandse huishoudens moeite om rond te ko-
Het spoor tussen Amsterdam en Almere wordt verdubbeld. Dat heeft minister van Verkeer Camiel Eurlings (CDA) bekendgemaakt. Door de verdubbeling moet het noordelijke deel van de Randstad beter bereikbaar worden. In beide richtingen moeten twaalf treinen per uur gaan rijden tussen de hoofdstad en de stad in het zuiden van Flevoland, die de laatste decennia een stormachtige groei heeft doorge-
men. Hiervan zijn er zo’n 330.ooo die een ‘laag’ inkomen (1640 euro) hebben. Aboutaleb wil de emoties van de 670.000 huishoudens die boven de bijstandsgrens zitten maar toch aangeven moeilijk rond te komen, niet terzijde schuiven. Maar de bewindsman wijst erop dat van de 660.000 huishoudens met een laag inkomen de helft wél kan rondkomen. Dat heeft alles te maken met hoe je je geld uitgeeft, zegt Aboutaleb.
maakt. ‘De treinen gaan rijden in een metroachtige frequentie’, zegt Eurlings. De bewindsman heeft voor de uitbreiding 1,3 miljard euro over. De spooruitbreiding maakt deel uit van het Programma Randstad Urgent. Eerder werd al bekend dat het kabinet de komende jaren 3,5 miljard euro investeert in het wegennet rond Amsterdam en Almere. Zo wordt de A6 verdubbeld en worden ook de wegen A1, A9 en A10-oost uitgebreid.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Door de dood
Water en brood
Geboorte of verrijzenis?
‘Pasen’ komt van het Latijnse ‘passio’, wat ‘doorgang’ betekent. Christus ‘passeerde’ vanuit het leven, door de dood, naar het eeuwig leven. De term ‘passietijd’ heeft niets met ‘gepassioneerd’ te maken.
Goede Vrijdag is officieel een dag waarop gelovigen dienen te vasten.
In de oosters-orthodoxe kerken is het paasfeest het belangrijkste feest van het kerkelijk jaar. In de westerse kerken (katholiek en protestant) wordt Kerstmis juist veel uitbundiger gevierd.
Dagblad De Pers
Buitenland Saoedi-Arabië opent vrouwenhotel RIYADH
...
In Saoedi-Arabië, een land dat mannen en vrouwen stelselmatig van elkaar scheidt, duurde het opvallend lang voordat het eerste hotel speciaal voor vrouwen werd opgericht. Deze week opende het dan toch zijn deuren, en het is speciaal gericht op het vertroetelen van de vrouw. Met weelderige kamers, luxe schoonheidssalons en gelikte sportfaciliteiten. Alleen voor vrouwen en ver weg van de beschuldigende blikken in de door mannen gedomineerde maatschappij. ‘In dit gebouw zul je alleen vrouwen treffen’, stelt de directeur van het Luthan Hotel & Spa, Lorraine Coutinho, trots. ‘Van de IT-specialist tot
Tibet
Mannelijke ceremonie
Andrew Hammond
7
aan de manager, van de deurdame tot de piccolo; het zijn allemaal vrouwen. Daarmee komen we tegemoet aan een grote wens. Overal ter wereld had je al vrouwenhotels, behalve hier.’ In Saoedi-Arabië is in januari een maatregel aangenomen die het vrouwen voortaan mogelijk maakt in normale, gemengde hotels te verblijven, zonder begeleiding van een mannelijk familielid. Maar slechts weinig vrouwen maken hier gebruik van. In een van de conservatiefste landen ter wereld, waar vrouwen in het verkeer, op de werkvloer en op straat stelselmatig worden gescheiden van mannen, bleken maar weinig families bereid hun vrouwen alleen te laten overnachten. Het Luthan Hotel & Spa moet daar
verandering in brengen. Het wordt gerund door twintig Saoedische prinsessen en zakenvrouwen. Toch werd de openingsceremonie maandag geheel verzorgd door mannen. Het handjevol vrouwelijke journalisten dat op de opening was afgekomen, reageerde teleurgesteld toen Sultan bin Salman, zoon van de gouverneur van Riyadh, het gebouw officieel in gebruik kwam nemen. ‘Dit is een mooi bewijs voor diegenen die altijd klagen dat we in dit land niet voor onze vrouwen zorgen, zei Mohammed al-Adhil, de vicevoorzitter van de Kamer van Koophandel van Riyadh. ‘Het is een lesbiennehotel’, fluisterde een mannelijke journalist buiten. 1 © The Independent
Dalai Lama wil met leiders van China om de tafel Novum/AP AMSTERDAM
...
De Dalai Lama is bereid om met Chinese leiders, inclusief president Hu Jintao, om de tafel te gaan zitten, maar niet in Peking. Dat heeft de geestelijk en politiek leider van de Tibetanen gisteren gezegd vanuit zijn ballingsoord in Noord-India. Chinese functionarissen reageerden daarop met de opmerking dat zij met de Dalai Lama zouden spreken als hij ophoudt onafhankelijkheid na te streven voor Tibet, en Tibet en Taiwan als Chinees territorium erkent. De Dalai Lama zei dat hij al vaak zijn wens kenbaar heeft gemaakt voor
een autonoom Tibet binnen de grenzen van de Chinese staat; ‘honderden keren, duizenden keren heb ik dat herhaald. Het is mijn mantra.’ Eerder op de dag bevestigden Chinese staatsmedia dat de protesten tegen de Chinese overheid zich vanuit Tibet hebben uitgebreid naar aangrenzende provincies. Het persbureau Xinhua meldde dat er gisteren in de Chinese provincies Sichuan en Gansu rellen uitbraken. Tibetaanse activisten zeiden dat het leger en de politie ingrepen en daarbij meerdere demonstranten doodschoten. De Chinese autoriteiten bevestigen dat er geschoten is uit zelfverdediging, maar spreken over drie gewonden. 1
Engeland
Uitgezette vrouw overlijdt in Ghana aan kanker Redactie buitenland AMSTERDAM
...
Kaboel
Afghanen vieren het begin van het nieuwe jaar Tussen alle ellende door valt er ook nog wel wat te vieren in Afghanistan. Gisteren was het daar namelijk de eerste dag van het nieuwe jaar. Het jaar
1387 om precies te zijn, want Afghanen houden er een iets andere agenda op na dan wij. Nowroz, zoals zij Nieuwsjaarsdag noemen, wordt weer uitge-
breid gevierd. Bijvoorbeeld door enthousiast te schommelen. Onder het taliban-regime was de viering van Nowroz verboden. 1 FOTO: AP
De 39-jarige Ghanese Ama Sumani, die in januari uit Groot-Brittannië werd gezet vanwege een verlopen visum, is woensdag in Ghana overleden aan kanker, werd gisteren bekend. Het nieuws zorgde gisteren voor een hoop opschudding in Engeland, omdat Sumani tijdens haar behandeling voor de ziekte het land was uitgezet. Terug in Ghana had zij niet meer de beschikking over de medicijnen die mogelijk haar leven hadden kunnen verlengen. De aartsbisschop van Wales Barry Morgan reageerde fel op het nieuws van Sumani’s overlijden. ‘Engeland heeft haar dood op zijn geweten’, aldus Morgan. ‘Tegen alle humanitaire instincten in hebben we haar gedeporteerd.’ Ook de aartsbisschop van Canterbury Rowan Williams reageerde boos: ‘Er zijn een hoop vragen over de rechtvaardigheid en de redelijkheid van haar uitzetting die beantwoord moeten worden.’ Het Britse ministerie van Binnenlandse Zaken zegt dat haar uitzetting volledig volgens de regels is verlopen. De dood van Sumani kwam enkele uren nadat haar door vrienden was verteld dat er 90.000 euro was ingezameld voor een behandeling in Engeland. Het mocht allemaal niet meer baten. Sumani antwoordde dat ze te moe was en overleed snel daarna. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ........................................................................................................................
Raketschild
Silvio in de bocht
BUSH IS POSITIEF OVER EEN DEAL MET RUSLAND
ALS JE RIJK WILT WORDEN TROUW JE EEN BERLUSCONI
De Amerikaanse president George W. Bush is ‘gematigd positief’ over een akkoord met Rusland voor de plaatsing van een Amerikaans raketschild in Oost-Europa. Dit zei Bush gisteren in een interview met de radiozender Radio Farda. ‘We zetten door met het plan voor een raketschild in Tsjechië en Polen, maar het zou een heel stuk makkelijker zijn als we daarin met Rusland kunnen samenwerken’, aldus Bush. Deze week
De zoon van de voormalige Italiaanse premier Silvio Berlusconi heeft de afgelopen week meer dan 360 huwelijksaanzoeken gekregen per sms. Niet omdat hij erom had gevraagd, ook niet omdat hij meedeed met Who wants to marry a millionaire?, maar door een opmerking van zijn vader. Een week geleden was Silvio Berlusconi te gast bij een praatprogramma. Toen hem de vraag werd gesteld hoe een vrouw zonder vaste inkomsten een gezinsle-
bezochten de Amerikaanse ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken, Robert Gates en Condoleezza Rice, Rusland om te zien of een samenwerking tussen Rusland en Amerika mogelijk is. Volgens Bush waren de gesprekken met president Vladimir Poetin en de toekomstige president Dmitri Medvedev ‘constructief’. Eén voorstel van de Amerikanen is om Rusland permanent toezicht te geven op de beelden van de anti-raketradar.
ven kon opbouwen antwoordde Berlusconi: ‘als vader zou ik je het advies geven om een Berlusconi te trouwen, of iemand vergelijkbaar.’ De vrouw die de vraag stelde vatte het op als een grap, maar 360 andere vrouwen blijkbaar niet. Eén stuurde zelfs een foto van zichzelf in een trouwjurk. Berlusconi heeft twee zoons, de 38-jarige Pier Silvio en de 19-jarige Luigi. Alleen de jongste is op het moment nog beschikbaar.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Misverstand
Credo
Hulp van boven
Op Paasdag ontdekten drie vrouwen die het graf van Jezus gingen bezoeken, dat de steen voor de ingang weggerold was. In paniek renden ze naar de leerlingen om te zeggen dat het lichaam gestolen was.
Niemand heeft Christus uit zijn graf zien verrijzen. Dat is een zaak van geloof.
Jezus is daarna verscheidene malen aan zijn leerlingen verschenen, om tenslotte definitief naar de hemel te gaan. Voor zijn vertrek beloofde hij dat hij de Heilige Geest zou sturen om ze te helpen.
www.brightlights.nl
De Bright Lights boekenserie is exclusief verkrijgbaar bij Selexyz.
“Bright Lights brengt vergeten pareltjes van de wereldliteratuur opnieuw tot leven.”
Buitenland
9
Groot-Brittannië Vrede Noord-Ierland
Tony Blair, dapper of dom? Blair was bereid erg ver te gaan voor vrede met de IRA, zo blijkt uit memoires van zijn voormalige chefstaf. Maar waarom dan niet met Saddam of Al-Qaida? Arjen van der Horst LONDEN
...
Dat Tony Blair zijn ziel en zaligheid legde in het Noord-Ierse vredesproces, is geen geheim. Wel dat hij bereid was zeer controversiële stappen te nemen. Toen de onderhandelingen met de IRA in 2001 spaak liepen, greep Blair in. Hij vroeg of hij de Army Council, de militaire opperraad van de IRA, mocht toespreken. En had er geen moeite mee als de leden van de raad bivakmutsen opzetten om hun identiteit te beschermen. Het was Blair ten voeten uit. Hij was ervan overtuigd dat hij persoonlijk de IRA-generaals kon overhalen de wapens neer te leggen en de vrede te tekenen. Gerry Adams, leider van Sinn Fein (de politieke tak van de IRA), aarzelde. Ondanks herhaaldelijke verzoeken van Blair zou de bijeenkomst nooit plaatsvinden. De onthulling is te lezen in de memoires van Jonathan Powell, Great hatred, little room: Making Peace in Northern Ireland. Powell was meer dan twaalf jaar de stafchef van Blair en speelde een belangrijke rol bij de vredesonderhandelingen in NoordIerland.
Gezworen vijanden Het Noord-Ierse vredesproces verliep tergend langzaam. Talloze deadlines en ultimatums werden gesteld, en even zo vaak werden die weer gebroken. Maar vooruit ging het. De vorming van een Noord-Ierse coalitieregering tussen Sinn Fein en de DUP van de protestantse dominee Ian Paisley was vorig jaar het sluitstuk van dit lange proces. Gezworen vijanden werden politieke maatjes. Dat was voor een groot deel te danken aan het geduld en de onver-
moeibare inzet van Blair. De vrede in Noord-Ierland is zonder twijfel zijn grootste prestatie. Peter Riddell, auteur van verschillende boeken over New Labour: ‘Blair heeft waarschijnlijk vaker met Paisley en Adams gepraat dan met de meeste leden van zijn eigen kabinet.’ Dat roept meteen de volgende vraag op. Waarom heeft Blair nooit uitgebreid onderhandeld met Saddam Hoessein? Of met Osama bin Laden? Waarom was hij wel bereid jarenlang te wachten totdat de IRA zich definitief had ontwapend? De IRA was decennialang een reële bedreiging voor de Britse staat, meer dan Al-Qaida en Saddam ooit geweest zijn. Dertig jaar lang pleegde de IRA aanslagen in Groot-Brittannië, ruim 3.500 mensen kwamen om in het geweld, twee Britse premiers ontsnapten ternauwernood aan de dood.
Eigen gelijk Powell: ‘Het is bijzonder moeilijk voor democratische regeringen om toe te geven dat ze praten met terroristen, terwijl deze groeperingen nog steeds bezig zijn onschuldige mensen te vermoorden. Maar op grond van mijn ervaring denk ik dat het altijd juist is om met je vijand te praten.’ Maar Blair paste zijn ‘gave van het praten’ nooit toe op Irak of Al-Qaida. Waarom niet? Gek als het klinkt heeft dat alles te maken met Noord-Ierland en later Kosovo. Blair was een politicus die op zijn instincten afging en snel overtuigd was van zijn eigen gelijk. Zelfs naar trouwe adviseurs als Jonathan Powell luisterde hij niet. Volgens Clare Short, minister van Ontwikkelingssamenwerking onder Blair, is hij nooit een politicus geweest die zich verdiepte in ingewikkelde politieke kwesties. ‘Hij had geen zware bagage, was een man van de pr en had grote ambities.’ Die waren: het onrecht bestrijden, ook buiten de grenzen van het Verenigd Koninkrijk. Het was de doctrine van de
Tony Blair was een man van de pr en had grote ambities. POLARIS/HH
morele interventie. Anderen noemden het moreel imperialisme. Meteen na zijn aantreden in 1997 beet hij zich vast in de Noord-Ierse kwestie. Al na een jaar had hij succes: de Goede Vrijdag-akkoorden werden gesloten. Een jaar later diende de Kosovo-crisis zich aan. Blair was een van de drijvende krachten achter de NAVO-interventie in de Servische provincie. Hij en de Amerikaanse president Clinton omzeilden de VNVeiligheidsraad (een tactiek die vier jaar later ook werd toegepast bij Irak), en zij kregen hier vooraf veel kritiek op. Toch zou Blair geprezen worden
voor zijn daadkracht, want de humanitaire crisis in Kosovo was immers bezworen. Het versterkte zijn overtuiging dat je niet te veel naar experts moest luisteren en risico’s moest nemen om crises te bezweren.
Massavernietigingswapens Noord-Ierland en Kosovo vormden zo de basis van Blairs optreden in het buitenland. Riddell: ‘Ver vóór 11 september, ver voor de opkomst van George Bush, verkondigde Blair dat Irak een bedreiging was. Hij heeft altijd geloofd dat Saddam massavernietigingswapens had.’
Irak was dus een kwaad dat bestreden moest worden. Desnoods met geweld. Voor Blair was er wat dat betreft weinig verschil tussen vrede maken en oorlog voeren. Beide vereisten in zijn ogen dappere, eigenzinnige daden. Beide vereisten een houding waarbij je deskundige adviezen in de wind sloeg. In Noord-Ierland pakte het goed uit, in Irak ging het gigantisch mis. 1 Jonathan Powell: Great hatred, little room: Making Peace in Northern Ireland, ISBN 9781847920324, Uitgeverij The Bodley Head
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ........................................................................................................................
Ruzie met Groot-Brittannië
Beëdiging Leterme
TWEE OLIE-SPIONNEN OPGEPAKT IN RUSLAND
BELGIË HEEFT EINDELIJK WEER EEN ECHTE PREMIER
De Russische geheime dienst heeft gisteren twee broers opgepakt die spionnen zouden zijn voor de Britten. Een is een werknemer van de Russische afdeling van oliemaatschappij BP, de ander zou gelieerd zijn aan de Britse regering. Beiden hebben zowel een Russisch als een Amerikaans paspoort. Volgens de Russische geheime dienst verzamelden de twee spionnen strikt geheime bedrijfsinformatie en verkochten ze
Koning Albert II van België heeft gisteren Yves Leterme beëdigd als premier. De leider van de Vlaamse christen-democraten voert een coalitie aan van vijf partijen. Hij volgt interim-premier Guy Verhofstadt op. Letermes partij kwam bij de verkiezingen in juni 2007 als grote overwinnaar uit de bus. Maar de formatie van de nieuwe regering duurde negen maanden door verdeeldheid onder de partijen over staatsrechtelijke hervormingen,
die aan buitenlandse gas- en oliemaatschappijen. ‘Om de Russische concurrentie af te troeven’, aldus de geheime dienst. De arrestatie bracht onmiddellijk onrust op de beurs: vergelijkbare acties tegen het Russische oliebedrijf YUKOS in 2003 leidden tot zijn faillissement. Het incident komt zeer ongelegen. Na het sluiten van de British Council in Rusland vorig jaar staat de relatie tussen de twee landen nu nog meer onder druk.
waarbij meer macht moet gaan naar de regionale regeringen van Vlaanderen en Wallonië. Dit heikele punt is uit het regeerakkoord geschrapt. Leterme heeft er alle vertrouwen in dat een meerderheid van zowel Vlaamse als Waalse parlementsleden de nieuwe regering zal steunen. In het nieuwe kabinet wordt Karel De Gucht minister van Buitenlandse Zaken en blijft Patrick Dewael minister van Binnenlandse Zaken.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
En bedankt voor de bloemen!
Geen haast
Baas boven baas
Op Paasdag (maar ook op Kerstdag en op incidentele bijzondere feestdagen) spreekt de paus de wereld toe, en zegent Urbi en Orbi, dat wil zeggen: de stedelingen (van Rome) en de mensheid.
De bouw van de Sint Pieter heeft alles bij elkaar 120 jaar geduurd, van 1506 tot 1626.
De Sint Pieter bevat het graf van de apostel Petrus, maar is niet de belangrijkste kerk van Rome. De kathedraal van de bisschop van Rome is de Sint Jan van Lateranen, aan de andere kant van de stad.
10
Buitenland
Vijf jaar na de Amerikaanse invasie in Irak
Moslimleger vindt inspiratie in het sterven De ware aantallen van deze schokkende zelfmoordcampagne zijn nooit vastgelegd VERVOLG VAN PAGINA 1
H
et is gemakkelijk om de families van de nieuwe doden in Libanon te vinden. Hun namen worden voorgelezen vanaf de minaretten van Sidons moskeeën (de meeste zijn Palestijns). In Tripoli, in noord-Libanon, pocht de soennitische Tahwidbeweging ‘honderden’ zelfmoordenaars onder haar aanhangers te hebben. Iedere avond kijkt de Libanese bevolking op de televisie naar de onmenselijke oorlog in Irak. ‘Het is tegenwoordig moeilijk om ‘Palestina’ binnen te komen’, informeerde Khaleds oom mij. ‘Irak is gemakkelijker.’ Dat is maar al te waar. Niemand twijfelt eraan dat de weg naar Bagdad, of naar Tal Afar of Fallujah of Mosul, door Syrië leidt en dat het aantal zelfmoordenaars dat zich vanaf de mediterraanse kust naar de Iraakse woestijn begeeft onderdeel uitmaakt van een geplande, zo niet zeer geavanceerde onderneming. Verbijsterend (en nooit gemeld door de Amerikanen, Iraakse ‘regering’, Britse autoriteiten of menig journalist) is echter de schaal waarop de zelfmoordcampagne plaatsvindt. Het aantal jonge mannen, en een enkele keer vrouwen, dat zichzelf moedwillig opblaast bij Amerikaanse konvooien en Iraakse politiestations, op markt-
plaatsen, rond moskeeën, in winkelstraten en op eenzame wegen naast afgelegen controleposten verspreid over de immense Iraakse steden en woestijn, is schokkend. De ware aantallen van deze verbazingwekkende en ongeëvenaarde zelfmoordcampagne zijn nog nooit vastgelegd. Maar eigen onderzoek, gebaseerd op vier Arabische kranten, officiële Iraakse statistieken, twee persbureaus uit Beiroet en westerse berichtgeving, laat zien dat tot nu toe het ongelofelijke aantal van 1.121 islamitische zelfmoordenaars zichzelf heeft opgeblazen in Irak. Dit is een zeer voorzichtige schatting en dient, gezien de neiging van de autoriteiten (en de journalisten) om alleen over bomaanslagen met veel slachtoffers te rapporteren, waarschijnlijk te worden verdubbeld. Op meerdere dagen bliezen zes, soms zelfs negen, zelf-
moordenaars zich in Irak op, alsof ze in de supermarkt per dozijn verkrijgbaar waren. Een leven in Irak mag misschien goedkoop zijn, de dood is nog goedkoper. Dit is misschien wel de meest angstaanjagende en gruwelijke nalatenschap van Bush’ invasie in Irak, vijf jaar geleden. Zelfmoordenaars in Irak hebben minstens 13.000 mannen, vrouwen en kinderen gedood. Onze meest voorzichtige schattingen geven een totaal van 13.132. Ook zijn er 16.112 mensen verwond. Als we de doden en gewonden die op de brug over Tigris in Bagdad in de zomer van 2005 onder de voet werden gelopen (de horde sloeg op de vlucht uit angst voor zelfmoordenaars) meerekenen, stijgen de aantallen tot respectievelijk 14.132 en 16.612. Ik wil nogmaals benadrukken dat deze statistieken minimale waarden weergeven. Bij 529 zelfmoordaanslagen in Irak zijn geen cijfers beschikbaar over het aantal gewonden. Waar in nieuwsberichten wordt gesproken over ‘verscheidene’ gewonden, hebben we geen aantallen toegevoegd. En het aantal ernstig gewonden dat later overleed, is onbekend. Afgezet tegen een mogelijk dodental van een half miljoen Irakezen sinds de invasie in maart 2003, lijkt het aantal slachtoffers door zelfmoordaanslagen misschien gering. Maar het vermogen van de moordenaars om burgers, militielegers, westerse troepen en huurlingen te terroriseren, is niet
in cijfers uit te drukken. Nooit eerder heeft de Arabische wereld een dergelijk fenomeen van zelfmoordaanslagen op deze schaal meegemaakt. Tijdens de Israëlische bezetting van Libanon na 1982 werd één zelfmoordaanslag per maand als opzienbarend beschouwd. Tijdens de Palestijnse intifadas in de jaren ’80 en ‘90 waren vier aanslagen per maand uitzonderlijk. In Irak is er sinds de Engels-Amerikaanse invasie gemiddeld iedere twee tot drie dagen een zelfmoordaanslag gepleegd. En alhoewel de Iraakse regering noch haar Amerikaanse mentor dit zal toegeven, zijn misschien maar tien van de meer dan duizend zelfmoordenaars geïdentificeerd. We weten van hun families dat zich onder de menselijke bommen Palestijnen, Saoediërs, Syriërs en Algerijnen bevonden. In enkele gevallen hebben we namen. Maar bij de meeste aanslagen hebben de Iraakse autoriteiten (als we na vijf catastrofale jaren nog steeds van autoriteiten kunnen spre-
Zelfmoordenaars in Irak hebben minstens 13.000 mensen gedood Ze zijn verkleed als automonteur, soldaat, huisvrouw of schapenhoeder ken) geen idee aan wie de bloedige ledematen en onthoofde torso’s van de zelfmoordenaars behoren. Nog verontrustender is dat de ‘cultus’ rond de zelfmoordenaar zich over de nationale grenzen heen heeft verspreid. In minder dan een jaar na de Iraakse invasie bliezen Afghaanse talibanstrijders zich op in de strijd tegen westerse troepen of rond legerbases in de provincie Helmand en de hoofdstad Kaboel. De praktijk verspreidde zich naar Pakistan en doodde duizenden soldaten en burgers, tot de voornaamste oppositieleider Benazir Bhutto aan toe. De bomaanslagen op metro en bus in Londen waren, alhoewel Blair dit steeds heeft ontkend, onmiskenbaar beïnvloed door de gebeurtenissen in Irak. Academici en politici hebben lang gediscussieerd over de motieven van zelfmoordenaars en het psychologi-
sche profiel van mensen die in koelen bloede besluiten de rol van zelfmoordbeulen op zich te nemen. Want beulen zijn het; moordenaars die hun slachtoffers, soldaten dan wel burgers, in de ogen kunnen kijken voordat ze op het knopje drukken. Lange tijd terug al besloten de Israëliërs dat er geen perfect profiel van een zelfmoordenaar bestaat en mijn eigen ervaring in Libanon onderschrijft deze gedachte. De zelfmoordenaar heeft misschien wel jarenlang tegen de Israëliërs in het zuiden van het land gevochten. Waarschijnlijk is hij gevangen genomen of door Israël dan wel het geallieerde Libanese militieleger gemarteld. Misschien zijn z’n broers of andere familieleden gedood. Of een zelfmoordenaar in de familie heeft hen doen besluiten dezelfde weg in te slaan. Khaled is – of was, want ik weet niet of hij na onze ontmoeting enkele weken geleden nog leeft – door zijn broer Hassan beïnvloed. Diens reis naar Irak was georganiseerd door een onbekende, waarschijnlijk Palestijnse groepering, en zijn training naast de rivier de Tigris was door zijn kameraden op video opgenomen. Hassans moeder heeft me de band laten zien, die eindigt met een vrolijk vanuit het bestuurdersraam van een gedeukte auto zwaaiende Hassan. Het was waarschijnlijk dezelfde auto waarmee hij op het punt stond het Amerikaanse konvooi in Tal Afar te rammen. We hebben religie tot nu toe buiten beschouwing gelaten. Alhoewel ten overvloede is bewezen dat Japanse zelfmoordpiloten in de Tweede Wereldoorlog werden gedwongen tot kamikazevluchten tegen VS-oorlogsschepen in de Pacifische Oceaan, geloofden velen van hen ook dat zij stierven voor hun keizer. De kersenbloesem en goddelijke wind – de kamikaze – zegenden hen terwijl ze hun bommenwerpers op Amerikaanse vliegdekschepen richtten. Maar zelfs een geïndustrialiseerde dictatuur als Japan, dat door een supermacht met de ondergang werd bedreigd, kon destijds slechts 4.615 kamikazes mobiliseren. Het aantal Iraakse zelfmoordenaars komt waarschijnlijk nu al tot de helft. De Japanse autoriteiten moedigden hun piloten aan zichzelf te zien als een collectieve zelfmoordeenheid. Hun insignes van een naderende dood – witte hoofdbanden met een rijzende zon en witte sjaals – dienden als voorbeeld voor de gele, met Koranteksten bedrukte hoofd-
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................... ...............................................................................
Verenigde Staten
Noord-Korea
13 DODEN DOOR REGEN
VOEDSELTEKORT TREFT OOK DE COMMUNISTISCHE ELITE
Zware regenval heeft de afgelopen dagen aan zeker 13 mensen in het midden van de Verenigde Staten het leven gekost. Er viel ruim 30 centimeter. Reddingswerkers hebben hun handen vol aan het reddingswerk. Het grootste probleem zijn mensen die met hun auto in het regenwater verdwijnen. ‘Mensen zijn zo dom. Als er staat dat je een straat niet in kunt rijden, moet je dat ook niet doen’, aldus een reddingswerker.
Het voedseltekort in Noord-Korea is zo nijpend, dat zelfs de trouwste leden van de communistische partij in de hoofdstad Pyongyang geen rijst meer krijgen. Dat zei de Zuid-Koreaanse hulporganisatie Good Friends gisteren. In Pyongyang mogen alleen de trouwste onderdanen van leider Kim Jong-il wonen. De inwoners van de stad zijn meestal beter af dan die op het platteland. Maar vorige maand verlaagde de regering de voedselrant-
REUTERS
soenen met 60 procent, ook voor partijfunctionarissen. Op het platteland gebeurde dat in november al. De voedseltekorten zijn ontstaan door overstromingen afgelopen zomer, waardoor meer dan 11 procent van de totale oogst verloren ging. Zuid-Korea was altijd een belangrijke voedseldonor, maar de nieuwe president Lee Myung-bak heeft gezegd dat de humanitaire hulp niet meer vrijblijvend zal zijn.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ............................................................ ..........................................................
Te veel films gekeken (1)
Te veel films gekeken (2)
Te veel films gekeken (3)
De Mexicaanse politie is wel wat gewend van drugskartels. Granaten, anti-tankwapens, gouden pistolen; maar dit hadden ze nog nooit gezien: een James Bond-achtige auto, gevuld met snufjes.
De Jeep Grand Cherokee was, net als in de James Bond-films, gevuld met apparatuur om aan mogelijke achtervolgers te ontsnappen.
De twee belangrijkste waren een rookkanon en een machine die grote spijkers op het wegdek strooit om banden lek te prikken.
Buitenland
11
Tekst: Robert Fisk Foto’s :Kristen Ashburn / Contact Press Images / HH
Rechtsboven, linksonder: moeder en vrouwen van zelfmoordenaars. Linksboven, rechtsonder: zelfmoordenaars.
banden die de Hezbollah-strijders droegen toen ze Israëlische soldaten in het bezette deel van zuid-Libanon aanvielen. In Irak daarentegen kunnen diegenen die het groeiende leger van zelfmoordenaars aanvoeren geen gebrek aan vindingrijkheid worden verweten. Hun zelfmoordenaars ar-
riveren op de plek des onheils verkleed als automonteurs, soldaten, politieagenten, huisvrouwen van middelbare leeftijd, verkopers van kindersnoepjes, gelovigen, en - in één geval - als onschuldige schapenhoeder. Ze hebben hun explosieven verstopt in Oldsmobiles, benzinewa-
gens, vuilniswagens, diepladers, op ezels en fietsen, motoren, brommers, karren, minibusjes, dadelverkoperwagentjes, mobiele rekruteringscentra en met chloor volgeladen vrachtauto’s. Gek genoeg lijkt zich achter de bomaanslagen geen individueel, centraal brein te bevinden. Toch zijn de
zelfmoordenaars zeker in bepaalde groeperingen onder te verdelen. Inspiratie, imitatie en de wereldwijde invloed van internet lijken voldoende om de Iraakse zelfmoordenaars tot hun daad te bewegen. Kijkend naar afzonderlijke gevallen kun je de frictie en het psycholo-
gische trauma van de familie zien. Khaleds moeder bijvoorbeeld zei voortdurend hoe trots ze op haar overleden zoon Hassan was en keek, voor mijn ogen, met bijna net zoveel liefde naar haar nog levende zoon. Maar toen mijn collega Khaled probeerde over te halen in leven te blijven voor zijn moeder, verwijzend naar de profeet Mohammed, die sprak over de primaire plicht van een moslim om zijn moeder te beschermen, was de vrouw bijna in tranen. Ze werd verscheurd tussen haar liefde als moeder en haar religieus-politieke plicht als de vrouw die een tweede martelaar-in-spe op de wereld had gezet. Toen mijn vriend er opnieuw bij Khaled op aandrong te blijven leven, in Sidon te blijven en te trouwen – de oproep tot gebed begon griezelig genoeg tijdens ons gesprek – schudde hij zijn hoofd. Zelfs een minachtende opmerking over diegenen die hem op zijn doodsmissie stuurden – dat zijzelf wel bereid waren in deze wereld te leven terwijl ze anderen zoals Khaled de dood in joegen – kon hem niet ontmoedigen. ‘Ik word geen ‘shahed’ (martelaar) voor de mensen’, zei hij. ‘Ik doe het voor God.’ Het was het geijkte argument. We hadden hem honderd goede, vreedzame manieren kunnen aanreiken om de onrechtvaardigheid in deze wereld te bestrijden. Maar zodra Khaled God aanriep, verloren onze suggesties iedere relevantie. Ieder gevoel van rationaliteit – of liever nog: van menselijkheid – verbleekte voor onze ogen. Als een westerse president een oorlog van ‘Goed tegen Kwaad’ kan uitroepen, kunnen zijn tegenstanders natuurlijk hetzelfde doen. Maar volgen de zelfmoordaanslagen in Irak een rationeel patroon? De eerste aanslagen vonden plaats terwijl de Amerikaanse troepen naar Bagdad oprukten. Sergeant Ali Jaffar Moussa Hamadi al-Nomadi, een Iraakse politieagent met verlof, reed met zijn auto in op een wegversperring van de Amerikaanse mariniers nabij de sjiitische stad Nasiriyah. Ali was getrouwd en had vijf kinderen. Hij was soldaat geweest in Iraks oorlog met Iran van 1980 tot 1988. Na Saddams bezetting van Koeweit had hij zich als vrijwilliger in de strijd tegen de Amerikanen gemeld. Kort na zijn zelfmoordactie deden twee sjiitische vrouwen hetzelfde. Zelfs Saddams eigen regering, inmiddels op haar laatste benen, reageerde geschokt. ‘De VS verandert de hele wereld in mensen die bereid
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ........................................................................................................................
Verkiezingsgeweld
Gezondheidsraad Filipijnen:
KENIAANSE TOERISTISCHE INDUSTRIE KLAPT IN ELKAAR
EERST TETANUSPRIK DAN PAS JEZELF AAN ’T KRUIS NAGELEN
De Keniaanse toeristische industrie is hard getroffen door het verkiezingsgeweld van de afgelopen maanden. Uit een rapport van de Keniaanse overheid blijkt dat het aantal toeristen in januari 44 procent minder was ten opzichte van het jaar daarvoor. In absolute cijfers trok Kenia in januari 55.000 toeristen, tegen 99.000 in 2007. Veel landen adviseren mensen weg te blijven uit Kenia wegens de
‘Gebruik ontsmette spijkers en hygiënische zwepen’ adviseert de gezondheidsraad in de Filipijnen enthousiaste Paasvierders dit jaar. ‘En neem eerst een Tetanusvaccinatie voordat je jezelf aan het kruis nagelt.’Een welgemeende waarschuwing voor de Filipino’s die traditioneel Goede Vrijdag vieren door de kruisiging van Jezus na te spelen. Iedere Goede Vrijdag brengen Filipino’s over de hele eilandenarchipel hun dank uit aan Jezus door spijkers in hun
rellen en het etnische geweld dat ontstond in de aanloop naar de verkiezingen. De toeristische industrie is voor Kenia een belangrijke bron van inkomsten. Vorig jaar verdiende het land meer dan een miljard dollar aan zijn witte stranden en safariparken vol met wilde dieren. Kenia hoopt dat het toerisme aan het einde van het jaar weer wat aantrekt. Het land richt zich nu vooral op de groeiende markt van Chinese toeristen.
AP
handen te slaan en zichzelf te geselen met een zweep. Maar het naspelen van het Bijbelse tafereel is niet zonder risico’s. De vuile spijkers en de onhygiënische zwepen maken diepe wonden die door de hitte en het stof ontsteken en kunnen leiden tot tetanus en andere infecties.De kerk wijst het levensechte toneelstukje af. Maar het ritueel trekt ieder jaar massa’s toeristen, die de kruisiging van Jezus live willen meemaken.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ............................................................ ..........................................................
Agressieve ouderen (1)
Agressieve ouderen (2)
Agressieve ouderen (3)
Die jeugd van tegenwoordig! Je hoort het vaak genoeg van ouderen. Maar zelf maken ze het ook regelmatig te bont, zegt het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken.
Britse 55-plussers schijnen zich op vakantie nogal te misdragen. Zeker 20 procent doet dan dingen die ze thuis nooit zouden doen.
Te veel drinken is het grootste probleem, want ze worden er vaak agressief van of vergeten hoe ze moeten zwemmen, wat leidt tot verdrinking.
12
Buitenland
Een ongekende zelfmoordcampagne zijn voor hun vaderland te sterven’, waarschuwde Saddams vicepresident Taha Yassin Ramadan. ‘Het enige dat ze nu kunnen doen, is zichzelf in bommen veranderen. Als B-52 bommen in deze oorlog in staat zijn vijfhonderd man of meer te doden, dan weet ik zeker dat sommige aanslagen door onze vrijheidsvechters vijfduizend of meer doden tot gevolg kunnen hebben.’ Ramadan verwees zelfs naar ‘het moment van verhevenheid voor de martelaar’ - een zin die meer bij Al-Qaida paste dan bij een seculiere Baathist. Het was duidelijk dat de vice-president bijna net zo verbaasd was als de Amerikanen. Nog geen twee dagen na de bezetting van Bagdad door de VS overleed een vrouw terwijl ze een granaat in een groep Amerikaanse soldaten buiten de hoofdstad probeerde te gooien. Gedurende de vijf jaren van oorlog hebben zelfmoordenaars hun aandacht geconcentreerd op Iraks eigen, door Amerika getrainde veiligheidstroepen en niet zozeer op Amerikaanse troepen. Minstens 365 aanslagen zijn op Iraakse politie of paramilitairen gepleegd. Doelwitten omvatten ten minste 147 politiestations (1577 doden), 43 leger- en politiewervingscentra (939 doden), 91 controleposten (zeker 564 doden), 92 veiligheidspatrouilles (465 doden) en talloze andere politiedoelwitten (escortes, konvooien ter begeleiding van ministers, etc.). In een van de wervingscentra in het centrum van Bagdad werden op acht verschillende gelegenheden zelfmoordaanslagen gepleegd. Ter vergelijking: zelfmoordenaars hebben slechts 24 Amerikaanse bases aangevallen ten koste van honderd Amerikaanse en vijftien Irakese levens en 43 Amerikaanse patrouilles en controleposten, waarbij 116 Amerikanen overleden samen met ten minste 56 burgers. Hiervan lijken er vijftien te zijn neergeschoten door Amerikaanse soldaten als reactie op de aanval. Ook stierven er 26 kinderen die zich naast een Amerikaanse patrouille bevonden. De meeste Amerikanen zijn ten westen of ten noorden van Bagdad gedood. Zelfmoordaanslagen concentreerden zich op Bagdad en Mosul en de soennitische plaatsen direct ten noorden en zuiden van Bagdad. Het patroon van zelfmoordaanslagen laat in de loop van het conflict een duidelijke voorkeur voor militaire doelwitten zien, met een geleidelijke afname in aanvallen op Amerikanen vanaf 2006 en een toename
nog één in mei in Bagdad. Terwijl sjiitische moskeeën doelwit waren in een doelbewuste provocatiecampagne door zelfmoordenaars van het type Al-Qaida, werden marktplaatsen en ziekenhuizen waar sjiieten kwamen ook aangevallen. Bijna alle zeshonderd Irakezen die door zelfmoordaanslagen om het leven kwamen waren sjiieten. Na de gedeeltelijke verwoesting van de sjiitische moskee in Samarra op 22 februari 2006 barstte de ‘moskeeënoorlog’ voor de zelfmoordenaars in Irak in alle hevigheid los. Een soennitische moskee werd opgeblazen, waarbij negen mensen de dood vonden en ‘tallozen’ gewond raakten. In dezelfde week waren twee sjiitische moskeeën het doelwit van zelfmoordenaars. Begin juli 2006 bliezen zeven van hen zich op in soennitische en sjiitische moskeeën, waarbij 51 burgers het leven lieten. In dezelfde periode pleegde een zelfmoordenaar voor het eerst een aanslag op sjiitische pelgrims uit Iran. in individuele aanvallen op Iraakse politiepatrouilles en politierecruten in de laatste twee jaar, vooral in een gebied tot honderd mijl ten noorden van Bagdad. Net zoals de islamitische moordenaars in Algerije die in de jaren negentig tijdens de ramadan hun bloedigste aanslagen pleegden, mobiliseren de zelfmoordenaars in Irak zich op de avond vóór het begin van religieuze festivals. Een periode van sektarische liquidaties na 2005 had een duidelijke daling in zelfmoordaanslagen tot gevolg: ofwel doordat de zelfmoordenaars vreesden te worden onderschept door de moorddadige volgelingen van de in Bagdad opererende stammen, ofwel – een tweede, lugubere mogelijkheid – doordat ze zelf in de sektarische moordcampagne werden gebruikt.
Spectaculaire aanslagen De politiek meest effectieve aanslagen vonden plaats op militaire bases, waaronder de Green Zone in Bagdad (twee op dezelfde dag in oktober 2004), en tegen het VN-hoofdkwartier (waarbij VN-afgezant Sergio de Mello om het leven kwam) en kantoren van het Internationale Rode Kruis in Bagdad in 2003. Rond december 2003 waarschuwden Britse ambtenaren dat er nog meer ‘spectaculaire’ zelfmoordaanslagen te verwachten waren. De eerste aanslag op een moskee vond plaats in januari van het nieuwe jaar, toen een zelfmoordenaar op een fiets zichzelf in een sjiiti-
De meest effectieve aanslagen vonden plaats op militaire bases We kunnen de motieven van een massamoord vaak niet achterhalen sche moskee in Baquba opblies en daarbij vier gelovigen doodde en 39 verwondde. Nauwelijks één jaar later pleegde een zelfmoordenaar opnieuw een aanslag op een sjiitische moskee, waarbij veertien gelovigen omkwamen en veertig mensen gewond raakten. In februari 2008 blies een man zichzelf op in een bus buiten de sjiitische moskee in Khadamiyah in Bagdad, en doodde daarbij nog eens zeventien sjiieten. Een paar dagen eerder had een man met een explosievenvest vier mensen gedood in weer een andere sjiitische moskee in het Doura-district in Bagdad. De reeks zelfmoordaanslagen op sjiitische heiligdommen duurde voort met een aanslag op een moskee in Mosul in maart 2005, waarbij ten minste vijftig mensen omkwamen, twee aanslagen in april, waarbij 26 doden vielen, en
Huwelijksfeesten Zelfmoordenaars richtten zich vervolgens op begrafenissen van sjiieten die bij eerdere aanslagen om het leven waren gekomen, en zelfs op huwelijksfeesten. Scholen, universiteitscampussen en winkelcentra werden nu eveneens doelwitten. De meeste slachtoffers waren opnieuw sjiiet. Maar in het afgelopen jaar werd een toenemend aantal loyaal aan Amerika gebleven stammenhoofden (onder wie Sattar Abu Risha, die president Bush in alle openheid ontmoette op 13 september 2007) en voormalige opstandelingen die nu deel uitmaken van het door Amerika gefinancierde anti-Al-Qaida militieleger slachtoffer van aanslagen door soennitische zelfmoordenaars. Slechts tien procent van de zelfmoordenaars is geïdentificeerd. Zoals de voormalige politiecommando Abu Mohamed Al-Dulaimi, die een aanslag pleegde op een Iraakse politie-eenheid in juni 2005. Doorgaans schijnen de Amerikanen en Iraakse autoriteiten weinig informatie te hebben over de herkomst van deze moordenaars. In tenminste 27 gevallen beweren Iraakse ambtenaren de identiteit van de moordenaars achterhaald te hebben via paspoorten en identiteitspapieren die hun ‘buitenlandse’ nationaliteit aantonen. Maar geen van deze documenten is tot nu toe openbaar gemaakt. Er wordt zelfs getwijfeld aan de overheidsverklaring dat de twee zelfmoordenaars die zich
eerder dit jaar op een vogelmarkt opbliezen jonge geestelijk gehandicapte vrouwen waren. Niets illustreert het gebrek aan informatie bij de autoriteiten beter dan de twee tegenstrijdige uitspraken die in maart van het afgelopen jaar door de Amerikanen en hun Iraakse protegés werden gedaan. Net toen David Satterfield, Irak-adviseur voor minister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice, beweerde dat 90 procent van de zelfmoordenaars via Syrië de grens overkwam, kondigde de Iraakse minister-president Nuri al-Maliki aan dat de meeste zelfmoordenaars afkomstig waren uit buurland Saoedi-Arabië. Saoedi’s weten echter wel beter dan naar Damascus af te reizen om daar de grens over te steken, terwijl hun eigen land ook aan Irak grenst. Velen in Bagdad geloven dat de nationaliteit van de zelfmoordenaars veel dichter bij huis ligt. Het zijn waarschijnlijk Irakezen. Het zal nog vele jaren duren voordat we een duidelijker beeld hebben van het aantal zelfmoordenaars dat zich in de Irak-oorlog heeft opgeblazen en van hun nationaliteit. Lang voordat het totale, door ons bijgehouden aantal de vijfhonderd bereikte, pochte Al-Qaida’s Abu Musab al-Zarqawi achthonderd martelaren onder zijn aanhangers te hebben. En aangezien al-Zarqawi’s dood zo goed als geen verlichting bracht in het aantal bomaanslagen, moeten we aannemen dat er ook vele andere ‘manipulatoren’ zijn die Iraakse zelfmoordbrigades onder hun hoede hebben. Evenmin kunnen we de motieven voor iedere massamoord achterhalen. Wie herinnert zich nog dat het grootste aantal slachtoffers van één enkele zelfmoordaanslag viel in twee afgelegen dorpjes in de Kahtaniya regio in Irak. Het waren allen Yazidis, 516 van hen stierven en nog eens 525 raakten gewond. Het verhaal gaat dat een Yazidi-meisje verliefd was geworden op een soennitische man en vervolgens als straf was gestenigd door haar eigen mensen. De moordenaars waren vermoedelijk afkomstig uit de soennitische gemeenschap. Een van Bush’ meest verraderlijke nalatenschappen in Irak blijft vooralsnog ook de meest mysterieuze: het huwelijk tussen nationalisme en spirituele gewelddadigheid, de opkomst van een gigantisch moslimleger zonder weerga dat inspiratie vindt in het sterven. 1 ©The Independent
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... ...............................................................................
Prijs van weduwe Steve Irwin
Geen visum voor VS
PAUL WATSON BENOEMD TOT MILIEUSTRIJDER V/H JAAR
‘GITARIST LID ONDERZOEK NAAR DOOD DIANA VAN AL-QAIDA’ KOST BRITSE BURGER 3,7 MLN
Paul Watson van de milieu-organisatie Sea Shepherd heeft een prijs gekregen van Terri Irwin, de weduwe van ‘Crocodile Hunter’ Steve. Watson is benoemd tot Milieustrijder van het Jaar vanwege zijn acties tegen de Japanse walvisvaarders. De activist, ook een van de oprichters van Greenpeace, kreeg veel kritiek van de Internationale Walvisvaart Commissie, omdat hij de jagers onder meer bekogelde met stinkbommen. Watson
Gitarist Mohamed Yamani van de Franse glamrock-band Fancy krijgt volgens zijn platenmaatschappij geen visum voor de Verenigde Staten. Hij blijkt dezelfde naam te hebben als het in 2006 gedode Al-Qaida-lid Abu Mohamed al-Yamani. Het feit dat de muzikant geboren is in Frankrijk, de Franse nationaliteit heeft en ook nog steeds in leven is, was voor de Amerikanen geen reden de verdenkingen tegen hem te laten varen.
zelf claimt dat hij tijdens een actie gewond is geraakt door een afgevuurde lichtkogel. Volgens Terri Irwin is Paul Watson een ‘strijder in elke betekenis van het woord’. Ze overhandigde Watson de prijs in de Australische staat Queensland. Het schip waarmee Watson walvisvaarders de jacht onmogelijk wilde maken, heette overigens de Steve Irwin.
Groot-Brittannië
Het gerechtelijk onderzoek naar de dood van prinses Diana en haar vriend Dodi Fayed heeft de Britse belastingbetaler omgerekend 3,7 miljoen euro gekost. Advocaten- en andere juridische kosten vormden de grootste post: 1,66 miljoen. Aan IT en beeldverbindingen werd bijna 1,27 miljoen uitgegeven. Het onderzoek werd 2 oktober geopend. Dinsdag werd de laatste getuige gehoord. De conclusies worden op 31 maart aan de jury voorgelegd.
REUTERS
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ............................................................ ..........................................................
Ook op deze dag...
Het weer
Het weer
1980 – kondigden de Verenigde Staten aan de Olympische Zomerspelen in het Russische Moskou te zullen boycotten. Ze protesteerden hiermee tegen de Russische inval van Afghanistan.
Teheran: 24°C/ 8°C, zonnig Dakar: 31°C/ 20°C, zonnig Jakarta: 30°C/ 24°C, buien
Anchorage: 2°C/ -6°C, lichtbewolkt Bogotá: 16°C/ 10°C, buien Havana: 28°C/ 21°C, buien
Dagblad De Pers
Economie Arbeidsmarkt
Jongeren minder vitaal dan oudere werknemers Annemieke van Dongen AMSTERDAM
...
Jonge werknemers hebben minder energie dan hun oudere collega’s, blijkt uit de Bedrijfsgezondheidsindex van LifeGuard. Onderzoeksdirecteur Folef Bredt geeft uitleg.
Het opmerkelijkste resultaat? ‘81 procent van de oudere werknemers heeft voortdurend veel energie. Bij jongeren is dit maar 70 procent.’
Waarom hebben jongeren minder energie? ‘Gedeeltelijk valt dat te verklaren door hun leefstijl. Ouderen blijken
veel gezonder te eten, ze roken minder en bewegen meer.
dat je genoeg ervaring hebt om werk te vinden dat écht bij je past. Bovendien leven jongeren vaak met het idee dat ze 24 uur per dag beschikbaar moeten zijn voor hun baas. Ouderen checken thuis echt niet voortdurend hun Blackberry. Hun relativeringsvermogen is beter ontwikkeld, mede door ervaring. De elfde reorganisatie die je meemaakt, levert minder stress op dan de eerste.’
Leven jongeren zo ongezond? ‘Fysiek zijn ze wel fit, maar ze hebben veel aan hun hoofd. Jongeren zijn vaak nog niet gesetteld. Ze beginnen net met werken, samenwonen en een gezin. Ze moeten nog ontdekken hoe ze die zaken het beste kunnen combineren. Mensen met jonge kinderen slapen bijvoorbeeld minder goed.’
Ook beginnen met werken levert kopzorgen op? ‘Ja, twintigers en dertigers hebben de baan van hun leven vaak nog niet gevonden. Het duurt een paar jaar voor-
Zijn jongeren ook vaker ziek? ‘Dat is niet onderzocht. Ik vermoed wel dat energieke mensen productiever zijn.’
En de vitale oudjes kunnen best nog een paar jaar doorwerken? ‘Ouderen zijn heel vitaal; dat ze vroeg stoppen met werken kan niet aan hun gebrek aan energie liggen. Dat biedt perspectief voor de tekorten op de arbeidsmarkt. Werkgevers moeten ouderen dan wel ontplooiingsmogelijkheden blijven bieden.’ 1
13
Luchtvaart
Berlusconi wil overname Alitalia door Air France-KLM voorkomen Redactie economie AMSTERDAM
...
‘Arrogant en onacceptabel’, zo noemt Silvio Berlusconi het bod van Air France-KLM op Alitalia. Afgelopen week bood de Frans-Nederlandse combinatie 747 miljoen euro voor de bijna failliete Italiaanse luchtvaartmaatschappij. Het bestuur van Alitalia ging hiermee akkoord, maar de vakbonden zijn bang voor harde saneringen en protesteren. Ze hebben om uitstel gevraagd tot het land een nieuwe regering heeft gekozen. In zijn verkiezingscampagne voor het niet nieuwe presidentschap speelt Berlusconi handig in op het Italiaanse sentiment om de nationale trots
niet aan een buitenlands bedrijf te verkopen. Op zijn eigen televisiezender en in andere media spoorde hij woensdag en donderdag Italiaanse investeerders aan met een alternatief overnamebod te komen. Hij vindt het bod van Air FranceKLM veel te laag. Hij deed dan ook weer een beroep op de Italiaanse Air One-baas Carlo Toto om opnieuw een bod op Alitalia uit te brengen. Air One haakte af toen de regering-Prodi in december Air France-KLM een exclusieve onderhandelingspositie toekende. Bestuursvoorzitter Spinetta van Air France-KLM wijst er op dat zijn bod voor de Italianen de enige optie is om een faillissement te ontlopen. 1
Beleggen Het Friese Intereffekt komt in een moeilijke tijd met zijn eigen Afrikafonds
Ook Afrikabeleggers hebben het zwaar Beleggen in Afrika zou een goed tegenwicht voor de kredietcrisis bieden. Toch zijn de meeste Afrikafondsen het jaar niet erg goed begonnen. Edward Deiters AMSTERDAM
...
De Wereldbank denkt dat in 2030 alleen al in de sub-Sahara zo’n 43 miljoen Afrikanen tot de middenklasse zullen behoren. China en India investeren de komende jaren vele miljarden in het Afrikaanse continent. En dan nog zo één: De economische groei lag vorig jaar in grote delen van Afrika boven de 5,5 procent. Het zijn stuk voor stuk feiten die avontuurlijke beleggers kunnen overhalen om hun geld in een van de vele Afrika-fondsen te storten. ABN Amro heeft zijn Afrika Certificaten, het Amerikaanse Fidelity bestaat uit Afrika- en Midden-Oosten-fondsen en via SNS Fundcoach kan de belegger geld stoppen in een van de oudste Afrikafondsen: het Zweedse HQ Afrika Fonder. Veel van deze fondsen komen net kijken, maar een oudgediende als HQ Afrika maakte over 2007 een goudgerand rendement van 28,3 procent. De afgelopen maanden pakken zich voor het eerst donkere wolken samen boven de giraffen, leeuwen en savannes die de glimmende folders opsieren. Sinds begin dit jaar bedroeg het rendement van het HQ Africa
Fund -12,7 procent. Fondsmanager Karin Fries is er tamelijk laconiek over. Volgens deze Zweedse komt het wel weer goed. De ‘fundamentals’ op het Afrikaanse continent zijn immers ‘uitstekend’. ‘Mensen die bij ons instappen beleggen vaak ook al in andere opkomende markten’, zegt Fries. ‘Dus die zijn wat beweging wel gewend. Het gaat vaak om mensen die ook op vakantie gaan in avontuurlijke landen. Ze hebben een entrepeneurial view of the world en laten zich niet zo snel bang maken. Ze blijven er dan ook gewoon inzitten en kijken naar de lange termijn.’ Het HQ Afrika Fonds is zeker niet als enige in een dipje beland. Het Magna Africa Fund verloor sinds begin dit jaar 13 procent van zijn waarde en ook de Afrikafondsen van de Amerikaanse vermogensbeheerder Fidelity doken meer dan elf procent in de min. Niet echt een goede tijd dus om met een heel nieuw Afrikafonds op de proppen te komen. Toch denken ze daar in het Friese Joure heel anders over. Beleggers kunnen sinds begin deze maand intekenen op het Emerging Africa-fonds van Intereffekt. ‘De inschrijving sluit eind deze maand’, zegt directeur Rob Visschedijk van Intereffekt. ‘Het liep niet echt storm. Met een beter sentiment had de animo wel eens het dubbele kunnen zijn. Toch hebben we goeie hoop dat we het redelijk groot in de markt
HQ Afrika maakte over 2007 een goudgerand rendement van 28,3 procent, maar verloor dit jaar al 12,7 procent.
kunnen zetten. Het is eigenlijk nog wat vroeg om er echt iets over te kunnen zeggen.’ Het fonds belegt in beursgenoteerde aandelen uit heel Afrika, van Botswana tot Egypte. Alleen ZuidAfrika doet niet mee. ‘Dat beweegt te veel mee met de westerse markten’,
zegt Visschedijk. ‘Er is genoeg keuze. In de andere Afrikaanse landen zijn zo’n honderd interessante bedrijven waarin je kunt beleggen. Onze modelportefeuille staat dit jaar al 8 procent in de plus. Het is vreemd, in Amerika zitten ze met die hypotheekcrisis, terwijl de Nigeriaanse banken
winsten boeken als nooit tevoren. Voor een groot deel op de verkoop van hypotheken aan een bevolking die steeds welvarender wordt.’ En de risico’s? ‘Die zijn inderdaad hoog’, zegt Visschedijk. ‘Maar beleggen in Amerika is nu ook niet echt een optie.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................... ...............................................................................
Nieuwe website voor suggesties van klanten
Onderzoek
KLANTEN VAN STARBUCKS WILLEN GRATIS KOFFIE
ONLINE VIDEOSPOTJES DOEN HET GOED BIJ INTERNETTERS
Iedereen mag voortaan meedenken over de toekomst van koffieketen Starbucks . Op de website Mystarbucks.com kunnen geregistreerde gebruikers ideeën plaatsen. Anderen kunnen stemmen op de suggesties. Populairste suggestie tot nu toe is ‘een gratis drankje aanbieden als klanten een bepaald aantal drankjes hebben besteld’. Op twee staat het idee voor gratis WiFi in alle filialen. De derde plaats is voor ‘een
Kijkers naar internetvideo’s zijn bereid om een commercial te bekijken voordat een filmpje start. Dat blijkt uit onderzoek onder circa 10.000 bezoekers van sites van onder meer Idols, RTL Boulevard en MSN. Volgens het onderzoek wordt bijna driekwart van de online commercials volledig uitgekeken. Het gaat om ‘gedwongen’ reclamefilmpjes: het filmpje begint uitsluitend als de commercial is bekeken. Dit verplichte karakter zorgt er niet voor dat
gratis drankje op je verjaardag’. Starbucks zegt de suggesties van klanten serieus te nemen. Op de site is een plek gemaakt waar te zien is welke ideeën daadwerkelijk door het bedrijf worden ingevoerd. De bedenker van een ‘winnend’ idee krijgt geen grote beloning, maar waarschijnlijk wel een klein presentje, zoals een koffiebon van 50 euro. Starbucks is sinds kort in Nederland actief. De eerste vestigingen bevinden zich op Schiphol.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..........................................................
kijkers de commercials minder waarderen dan spotjes op de gewone televisie. Wat ook blijkt, is dat langere spots beter werken dan korte commercials. Het onderzoek moet wel met een korreltje zout worden genomen, gezien de opdrachtgevers. Dit zijn onder meer RTL, Universal Media en Microsoft, partijen dus die allemaal een belang hebben bij de resultaten. Zij hopen op meer adverteerders.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ................................................................................ ..........................................................
Motivatie (1)
Motivatie (3)
Motivatie (3)
‘Motivation is the art of getting people to do what you want them to do because they want to do it.’ Dwight D. Eisenhower.
‘Motivation is everything. You can do the work of two people, but you can’t be two people. Instead, you have to inspire the next guy down the line and get him to inspire his people.’ Lee Iacocca
‘Motivation is simple. You eliminate those who are not motivated.’ Lou Holtz
14
Economie
‘Handjes zijn de maatschappij’ De Kinderdijk trekt ook bij slecht weer veel toeristen. FRANK VAN ROSSUM/WFA
Toerisme ’Gemak voor de reiziger’
Alles-in-één kaart voor paastoeristen
Leegstaande complexen bouwt hij om tot ‘unieke’ evenementenlocaties. Maar miljonair Van der Most heeft niets op de bank staan. Annemieke van Dongen HARDENBERG
Ondanks afschrikwekkende weerberichten wordt ons land dit weekend weer overspoeld door toeristen. Als het meezit hebben ze de unieke Special Travel Card op zak voor de nodige financiële voordeeltjes. Sharida Mohamedjoesoef AMSTERDAM
...
In 2007 bezocht een recordaantal toeristen ons land: zo’n elf miljoen, een stijging van 2 procent, volgens het CBS. Of die 11 miljoen dit jaar zal worden geëvenaard, is nog zeer de vraag. Het financiële debacle dat zich in de Verenigde Staten voltrekt en het invoeren van de vliegtaks zijn geen ontwikkelingen waarop de toeristenindustrie zat te wachten. Heleen Koppenol hoopt in elk geval op hordes buitenlandse dagjesmensen. Vanuit haar moderne kantoorpand in Hellevoetsluis vertelt de zakenvrouw vol vuur over haar geesteskind de Special Travel Company, een bedrijf dat zich vooral richt op gemak voor iedere reiziger die Nederland aandoet. ‘Eigenlijk bundelen we alles wat reisgerelateerd is’, zegt Koppenol. ‘Er is nu sprake van een grote versnippering, waardoor toeristen niet optimaal profiteren van wat ons land te bieden heeft. We hebben eigenlijk alleen de Holland Pass die voor heel Nederland geldt. De andere passen zijn gericht op steden en provincies.
... We hebben de I AmsterdamCard en de Veluwe Card. Onze Special Travel Card is uniek, omdat toeristen hiermee toegang krijgen tot een veelvoud aan producten en diensten die bijvoorbeeld ook de I AmsterdamCard en de Dinerjaarkaart aanbieden. Maar dan alles op één pas.’ Ook als er klachten zijn over bijvoorbeeld een vertraagde vlucht, kan het plastic van Koppenol uitkomst bieden, want het concern heeft onder meer een contract afgesloten met EUclaim, de organisatie die is opgezet om passagiers te helpen bij het indienen van een claim. Koppenol: ‘Blijkt één van de services toch niets voor de klant op te leveren, dan is hij nog steeds de lachende derde, want we werken op basis van no cure, no pay.’ De onderneemster zal op korte termijn toeristen in staat stellen om met de Special Travel Card zelfs plattegronden te downloaden op hun mobiele telefoons. Het is de bedoeling dat de Special Travel Card via grote touroperators, bedrijven en verenigingen wordt aangeboden. De kaart kost 17,50 euro per jaar en geldt voor maximaal vier personen. Koppenol: ‘Die prijs kunnen we zo laag houden, omdat de productiekosten laag zijn. We zijn dus snel uit de kosten. Ons verdienmodel zit hem puur in de verkoop van de kaart, alle prijsafspraken, commissies of deals komen volledig ten goede aan de cardhouder.’ 1
H
ennie van der Most gooit de sleutels van zijn Mercedes naar een werknemer die zijn kantoor binnenkomt. ‘Er liggen sigaren op de achterbank, pak je die even?’ Hij steekt het laatste exemplaar uit zijn doosje op. ‘Ik heb donderdag een klusjesman aangenomen, die is 37 jaar loodgieter geweest, tot zijn baas failliet ging. Zulke mensen zijn de maatschappij, hè. De handjes. Als je morgen alle praters wegstuurt, gaat de economie gewoon door. Maar als alle handjes het werk vijf minuten stil leggen, is het gebeurd. Uit de handjes worden de ondernemers geboren.’ De Twentse boerenzoon begon 33 jaar geleden zelf ook als ‘handje’, met een ijzerhandel in zijn schuur. Dat groeide uit tot een imperium van pretparken, hotels en evenementenlocaties, voornamelijk in Oost-Nederland en Duitsland. Voor ondernemers is de selfmade man het grootste voorbeeld, bleek vorig jaar uit een enquête van Bizner Bank. Populairder dan Bill Gates, de Googlemannen en Freddy Heineken. Van der Most neemt plaats in een leren fauteuil in zijn kantoor bij de Evenementenhal van Hardenberg. Een grauw gebouwencomplex op een bedrijventerrein dat, geheel in lijn met zijn andere bedrijven, bepaald geen schoonheidsprijs verdient. Van der Most heeft iets met lelijke gebouwen. Een oude aardappelmeelfabriek bouwde hij om tot een indoorspeeltuin, een watertoren tot een draaiend restaurant en zijn bekendste aan-
koop, een kerncentrale in het Duitse Kalkar, transformeerde hij tot pretpark Kernwasser Wunderland. Gevraagd naar het vreemdste complex dat hem ooit is aangeboden, denkt hij even na. ‘Ik ben ooit gaan kijken naar een gigantische ondergrondse oorlogsbunker in een berg,
Hij is populairder dan Bill Gates, de Googlemannen en Freddie Heineken een schuilkelder voor de Duitse regering’, vertelt hij met zijn onvervalst Twentse tongval terwijl hij een sigaar aansteekt. ‘Ik heb hem niet gekocht. Een of andere ambtenaar had op papier gezet dat ‘ie onveilig was. Dan kun je het wel vergeten. Jammer, want ik had een compleet pretpark met hotel in die berg kunnen bouwen.’ Wat hij toch met pretparken heeft? ‘De bezoekers moeten plezier hebben,
mijn personeel moet plezier hebben en ik moet zelf plezier hebben.’ De Methode Van der Most is inmiddels beproefd. Hij koopt leegstaande complexen op, verkoopt onderdelen en bouwt ze om tot ‘unieke’ evenementenlocaties. Zo concurreert hij niet alleen op kosten; doordat de leegstaande complexen een probleem vormen, krijgt hij ook de vergunningen vaak sneller rond. De kerncentrale in Kalkar bijvoorbeeld, die nooit in gebruik is genomen, heeft de Duitse belastingbetaler acht miljard mark gekost. Van der Most kocht hem, op voorwaarde dat hij er een pretpark van mocht maken, voor vijf miljoen euro. Momenteel bouwt Van der Most een funpark voor volwassenen rond een voormalige energiecentrale in het Duitse Meppen. ‘In Zoetermeer is net een wildwaterbaan van driehonderd meter gebouwd voor 31 miljoen euro. De mijne wordt vijfhonderd meter langer en ik ben voor drie, vier miljoen klaar’, zegt hij triomfantelijk. ‘De pompen heb ik namelijk al, die
‘Ik doe geen onderzoek. Ik luister, ik praat, ik zie.’ PEPIJN VAN DEN BROEKE
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Campina
Bedrijven grijpen in
ZUIVELBEDRIJF PROFITEERT VOLOP VAN GEZONDE MENSEN
NIET ROKEN, ZEGT DE BAAS
De Nederlandse Zuivelcoörporatie Campina heeft vorig jaar een omzet geboekt van ruim vier miljard euro. Dat is een stijging van elf procent vergeleken met de omzet in 2006, die 3,6 miljard euro bedroeg. Campina heeft onder andere met de productenlijnen Optimel, Vifit en Milner slim ingespeeld op de gezondheidstrend van consumenten. Ook profiteerde Campina van gunstige melkprijzen.
Binnenkort kunnen mensen op het werk het koolmonoxidegehalte in hun longen meten. Dat is onderdeel van een initiatief van de Europese Unie om mensen te laten stoppen met roken. P&O-actueel meldt dat al 100 bedrijven in Europa zich hebben aangemeld voor de ‘Help at work’dag. In Nederland doen onder meer bank Fortis en verzekeraar Agis mee aan de antirookdag, waarop ook stopadvies wordt gegeven.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................ ..........................................................
Mobiel betalen (1)
Mobiel betalen (2)
Rabo Mobiel heeft een methode ontwikkeld waarmee alle gebruikers van mobiele telefoons elkaar mobiel kunnen betalen.
De methode wordt in juni gelanceerd en werkt voor abonnees van alle mobiele netwerken. Het systeem is gebaseerd op MiniTix.
Economie
15
Ook met studiebollen heeft hij weinig op. Zijn managers zijn bij voorkeur mensen die in het bedrijf zijn opgegroeid. ‘Die kennen de Mostcultuur: blijf maar gewoon, hou je benen op de grond. Ik ben vijf keer teleurgesteld in bedrijfsleiders, dat was vijf keer iemand van buitenaf. Die hebben iets geleerd en kunnen daar niet meer van afwijken, die snappen de unieke formule niet. Zij denken dat alles gecalculeerd moet worden. Ik zeg gewoon: als we aan het einde van het jaar krap zitten, dan moet de prijs maar een beetje omhoog. Een
‘Als mijn kinderen doorleren, krijgen ze oogkleppen op, de wijde blik is weg’
In het Duitse Meppen bouwt Hennie van der Most een funpark voor volwassenen rond een voormalige energiecentrale. PEPIJN VAN DEN BROEKE
zaten in de centrale.’ Op het terrein van de vroegere NAVO-basis van Itterbeck heeft Van der Most een indoorcamping gepland – ’s werelds eerste, claimt hij. Hoe hij weet dat mensen daar op zitten te wachten? ‘Gewoon, gevoel. Ik doe geen onderzoek. Ik luister, ik praat, ik zie.’ De bouw ligt momenteel echter stil omdat de Duitse overheid geen vergunning wil verlenen voor een aanpalende golfbaan. Zijn trucje werkt dus niet altijd. ‘Ach, het is niet mijn enige bedrijf’, zegt hij nuchter. ‘Vroeger kon ik dat niet, een project stilleggen. Toen had ik elke dag ruzie, want het moest klaar. In Duitsland hebben de bureaucraten de ondernemingslust al flink om zeep geholpen. Daar zijn we ook in Nederland écht mee bezig. Steeds meer ondernemers denken: bekijk het maar, ik verkoop de boel en pak de poen. Je moet zorgen dat de zelfstandige plezier houdt in het ondernemen, dan gaat het vanzelf goed met de economie.’ Het lot van de zelfstandige ondernemer gaat Van der Most duidelijk aan het hart. Als hij daarover spreekt, schiet hij in de tweede versnelling en verscherpt zijn oostelijke accent. Een jaar geleden richtte hij een speciale
belangenclub op voor zelfstandige ondernemers en Directeuren Grootaandeelhouders, het DGA Network. Daarmee zit hij, de man die zijn afkeer van bureaucratische rompslomp niet onder stoelen of banken steekt, maandelijks rond de tafel met Tweede Kamerleden. ‘Ik vind dat wij als zelfstandige ondernemers ondergesneeuwd zijn in Den Haag. Het ontslagrecht, de successierechten, het komt allemaal niet van de grond. Zestig procent van het bedrijfsleven is zelfstandig ondernemer, wij zijn hartstikke belangrijk voor de economie. Maar het beeld is vaak dat wij zakkenvullers zijn. Nou, het zijn niet de zelfstandige ondernemers maar de zaakwaarnemers die de zakken vullen. Bij de beursgenoteerde ondernemingen, de ziekenhuizen en de wa-
terschappen.’ Hij buigt voorover. ‘Daar vallen ook de ontslagen: bedrijven als Elsevier en Unilever flikkeren hun mensen zo op straat. En wie vangt ze op? De echte ondernemer.’
‘Bedrijven als Elsevier en Unilever flikkeren mensen zo op straat’ Eind vorig jaar boekte hij met zijn Banenplan een eerste succes in Den Haag. Hij bedacht een manier om 100.000 werklozen aan het werk te helpen. ‘Werknemers betalen premie, werkgevers betalen premie: die werklozen zijn al betaald. Laat elke onder-
Verongelukte illegaal Helemaal onomstreden is Hennie van der Most niet. Eén van zijn bedrijven, De Bonte Wever in Slagharen, brandde in 2001 volledig af. Achteraf bleek dat het evenementen- en hotelcomplex al jaren niet brandveilig was. Van der Most was herhaaldelijk gewaarschuwd, maar had volgens het rapport daarop ‘klassieke vertragingstechnieken’ in gang gezet. In 2003 kwam hij in opspraak toen in de kernreactor in Kalkar een lasser verongelukte. Hij bleek een illegale Kazachstaan. Van der Most ontkent hier meer over te weten.
nemer er een paar nemen. Als ze het goed doen, neem je ze na drie of zes maanden in dienst. Geef ze vijf keer de kans. Als ze dan nóg niet functioneren, ligt het niet aan de ondernemer. Daar hoef je geen psychiaters op te zetten met allerlei testen. Mooi toch?’ En voordelig, want tijdens de ‘superstage’ behouden de werklozen hun uitkering, waardoor ze de werkgever geen cent kosten. Het verschil tussen de uitkering en het loon betaalt de ondernemer uit als hij de werkloze in dienst neemt. Het Banenplan schakelt de re-integratiebureaus uit, volgens Van der Most een besparing van twee miljard per jaar. De praktijk blijkt echter weerbarstiger. Niet alleen doen nog te weinig ondernemers mee, ook valt het enthousiasme van de werklozen tegen, vindt Van der Most. ‘Laatst was ik op het arbeidsbureau. Komt daar een kerel binnen met een grote muts op, handschoenen aan. Ik vraag hem waarom hij ze niet uittrekt. Mompelt hij terug: ‘Dat gaat je niks aan.’ Een ander vertelde dat hij tien keer per jaar ziek is. Wat moet je met zulke mensen? Geef die types een uitkering – als je ze niks geeft gaan ze stelen – en laat ze lekker met rust.’
meisje dat één van mijn zaken runt, heeft geen papieren. Zij vindt gewoon dat mensen netjes en vriendelijk behandeld moeten worden, niks geen gezeur. Mooi toch?’ Dat geldt ook voor zijn eigen kinderen. Als die zijn ondernemersbloed geërfd hebben, kunnen ze maar beter zo snel mogelijk de markt op, vindt hij. ‘Ik discussieer daar wel eens over met mijn vrouw. Zij vindt dat ze moeten doorleren. Maar dan krijgen ze oogkleppen op, de wijde blik is weg. Ik zou het hartstikke leuk vinden als ze manager worden of de Piri’s (de vier Piri Piri kiprestaurants van Van der Most, red.) oppakken en uitbreiden, maar de oudste is pas 14. Als er één afwasser wil worden, vind ik het ook prima.’ Zijn complete erfenis krijgen ze in elk geval niet cadeau. Hennie van der Most is nu 57 jaar en de enige aandeelhouder. Met pensioen gaan is hij nog geenszins van plan. Alle aandelen heeft hij ondergebracht in een stichting; hij wil dat het personeel de zaken na zijn dood voortzet en de winst in de bedrijven investeert. ‘Dat gaat niet naar mijn kinderen. Zij moeten er zelf maar voor werken.’ Het zakenblad Quote schatte het vermogen van Hennie van der Most vijf jaar geleden op 34 miljoen. ‘Die schatting zegt me niks. Een tent is het geld waard dat je ermee verdient. Pas als je hem verkoopt, weet je wat je eraan over hebt gehouden.’ Vorig jaar zetten zijn bedrijven 125 miljoen om, de winst bedroeg ongeveer vijf procent – ruim 6 miljoen euro dus. ‘Dat stop ik allemaal in mijn bedrijven. Op de bank heb ik niks. Ik ben een echte ondernemer; voor mij is geld een middel en geen doel. Ik heb een helikopter ja, maar privé vlieg ik daar nooit mee. En nee, ik woon niet in een rijtjeshuis; ik heb een mooie woning. Maar dat mag toch? Ik steek mijn nek uit. En ik gun het mijn personeel ook.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ................................................................................ ......................................
Nieuwe werknemers
Plus 6,9 procent
OESO-rapport
COMMUNITIES ALS HYVES ZIJN HUIZENPRIJS NIET BEDOELD VOOR WERVING STIJGT DOOR
GROEISTOP IN AMERIKA
Internetcommunities als Hyves of Linkedln zijn niet bedoeld om nieuwe medewerkers te werven. Dat vindt een groot gedeelte van de ondervraagden in een onderzoek van Maurice de Hond. Maar liefst tweederde van de geinterviewden wil niet worden benaderd voor een nieuwe baan via een sociale site als Hyves of LinkedIn. De Hond deed het onderzoek in opdracht van het vakblad P&Oactueel. Vooral wat betreft
De economie van de VS laat in het tweede kwartaal van 2008 geen groei meer zien. Dat concludeert de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) in een onderzoeksrapport. In het eerste kwartaal van dit jaar werd nog net groei gerealiseerd: 0,1 procent. Voor de Eurozone verwacht de OESO een groei van 0,4 procent. Hier is de neergang minder abrupt dan in de VS, maar daalt de groei wel.
LinkedIn is de uitkomst opvallend: anders dan Hyves is deze profielensite gericht op het opbouwen van een professioneel netwerk. Ook blijkt uit het onderzoek dat mannen meer openstaan voor werving via een profielensite dan vrouwen. Een op de drie mannen vindt het oké, tegen een op de vijf vrouwen. Tevens is opvallend dat jongere gebruikers tot 30 jaar meer moeite hebben met deze vorm van werving via internet dan oudere werknemers.
De huizenprijs is in februari met 1,5 procent gestegen naar gemiddeld 256.717 euro. Dat blijkt uit gisteren gepresenteerde cijfers van het Kadaster. In vergelijking met vorig jaar zijn de huizenprijzen met 6,9 procent gestegen. Van alle soorten woningen schoten de prijzen van appartementen het snelst omhoog: met 17 procent. Ook het aantal verkopen liep op. In februari wisselden 15.000 huizen van eigenaar, 17 procent meer dan vorig jaar.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ............................................................ ...............................................................................
Mobiel betalen (3)
Belgen in Japan
Eenmaal, andermaal...
‘Het vervangt de noodzaak om contant geld bij je te dragen. Het is eenvoudig en efficiënt’, zegt de Rabobank zelf over de methode.
Twee Belgen worden aangeklaagd omdat ze hebben geprobeerd in te breken in de computer van de Japanse bank Sumitomo Mitsui Banking Corp.
Aandeelhouders van de door de kredietcrisis getroffen Amerikaanse zakenbank Bear Stearns geven zich nog niet gewonnen. Ze zijn op zoek naar een alternatief voor het lage bod van JP Morgan Chase.
16
Economie
349 miljoen winst
Bam Groep doet meer dan uitdijen De verbouwing van Het Nieuwe Rijksmuseum mag Bam niet doen. Een groot probleem voor de bouwer is dat niet, want de zak met opdrachten zit bomvol. Remco Tomesen AMSTERDAM
...
Het succesvolste bouwbedrijf van Nederland. Die typering past op dit moment zeker bij Bam Groep. Het bedrijf doet het beter dan grote concurrenten als Heijmans en Ballast Nedam, die in 2007 financieel gezien in zwaar weer zaten. Bam Groep, dat wereldwijd ongeveer 27.000 medewerkers heeft, haalde vorig jaar een winst van 349 miljoen euro, meer dan was voorspeld. Het was een stijging van ongeveer 150 procent vergeleken met de winst van
een jaar eerder. De verwachtingen voor 2008 zijn óók heel goed. Het bedrijf heeft een orderboek dat 12 procent hoger is dan een jaar eerder. Maar één belangrijke order staat niet in dat boek, en dat is de verbouwing van het Nieuwe Rijksmuseum in Amsterdam. Eind februari maakte minister Plasterk bekend dat Bam hiervoor een veel te hoge prijs vroeg (222 miljoen euro). Flink meer dan het bedrag dat het ministerie van OCW, de financier, had begroot (134 miljoen). Volgens de minister vroeg Bam een veel te hoge prijs omdat het de enige overgebleven bouwer voor het project was. De andere concurrent was een half jaar eerder afgehaakt. Bam ontkent dat het misbruik heeft gemaakt van de monopoliepositie, en dat een overspannen bouwmarkt,
Bam heeft wereldwijd ongeveer 27.000 medewerkers. PETER HILZ/HH
tijdsdruk en het feit dat het om een historisch gebouw gaat, de oorzaken zijn van de hoge kosten. De aanbeste-
ding moet nu over. De ontwikkeling van Bam is er een van overnames. Het bedrijf is in 1869
ontstaan toen Adam van der Wal een timmerwerkplaats opende in GrootAmmers, een dorpje in Zuid-Holland. Sinds 1959 is het bedrijf beursgenoteerd. Het hoofdkantoor staat in het Utrechtse Bunnik. Bam is niet alleen aan het uitdijen. Vorig jaar nam de bouwer afscheid van het Amerikaanse onderdeel Flatiron. Een verkoop die de winstcijfers met 72 miljoen euro flink opschroefden. Flatiron is bekend als bouwer van megabruggen. Gisteren maakte Bam bekend dat het overweegt om zijn belang van 21,5 procent in baggerbedrijf Van Oord te verkopen. Van Oord is op veel continenten actief. Het helpt onder meer bij de aanleg van de palmeilanden in Dubai. De mogelijke verkoop van het belang van Bam in Van Oord is een ‘strategische keuze’, zei bestuursvoorzitter Joop van Oosten. ‘Het past niet in de filosofie van Bam om alleen maar als investeerder op te treden.’ De boekwinst van de verkoop van het belang zou volgens analisten ‘aanzienlijk’ zijn. Meer dan de totale jaarwinst van Bam. De verkoop vindt naar alle waarschijnlijkheid dit jaar plaats. 1
Beurs Beurs Vandaag In een jaar 50 procent duurder
Goudgelovige beleggers Als alles piept en kraakt, koerst goud veilig omhoog. Het glimmende spul met de zweem van magie geldt voor veel beleggers nog steeds als de ultieme veilige haven. Op naar de 2.000 dollar? AMSTERDAM
...
Goud prikte deze maand voor het eerst door de psychologische grens van duizend dollar per ounce. Opmerkelijk, want een jaar geleden was het 650 dollar. In de laatste twaalf maanden steeg goud met 50% in waarde, terwijl de kredietcrisis de beurzen wereldwijd omlaag haalde. Bij de recordprijs van goud zijn een paar kanttekeningen te plaatsen. Ten eerste werd de dollar (waarin
goud noteert) het afgelopen jaar 15% minder waard ten opzichte van de euro. Dat tast de winst van Europese beleggers flink aan. Ten tweede is die goudprijs in absolute zin wel op recordhoogte, maar daarmee is niet alles gezegd. De vorige historische piek van goud dateert van precies 25 jaar geleden. In 1983 brak goud door de 500 dollargrens heen en topte op 510 dollar. Gecorrigeerd voor 25 jaar inflatie à 2,5% is dat vergelijkbaar met een prijsniveau van 943 dollar nu. Dat is nog net iets meer dan de goudprijs van nu (940 dollar op 19 maart). De afgelopen 25 jaar was goud precies genoeg om inflatie tegen te gaan. De rally van de afgelopen drie jaar maakt een lange periode goed waarin goud niets deed of zelfs in waarde daalde.
Verdubbeling Twee decennia lang zat goud in het verdomhoekje. De recente koersbeweging is dan ook de langverwachte correctie op een hele lange bearmarkt. Toch geloven goudbeleggers dat dit nog maar het begin is. Goudgoeroe en beurscommentator Willem Middelkoop ziet een verdubbeling van de goudprijs tot 2.000 dollar in de nabije toekomst. Goud kan volgens Middelkoop maar één richting op: omhoog. ‘Na het breken van de psychologische barrière van 1.000 dollar, ligt de weg naar 1.500 dollar of 2.000 dollar open’, aldus Middelkoop op IEX.nl. Dan moet eerst nog de strijd met het stelsel van centrale banken worden gewonnen, want de Federal Reserve doet er volgens Middelkoop alles
aan om de goudprijs te drukken. ‘Logisch, want als goud stijgt, betekent dat impliciet dat al het andere in elkaar dondert.’ En volgens de auteur van bestseller Als de dollar valt, staat niet alleen de dollar, maar het hele financiële systeem op instorten. Doemdenkerij en complottheorieën zijn al sinds de alchemisten onlosmakelijk met goud verbonden. De goudbulls hebben met het slech-
ten van de 1.000 dollar de eerste overwinning binnen. Het is te hopen dat het hun beter vergaat dan koning Midas, voor wie het bezit van de zaak écht het einde van het vermaak betekende. De oude top op 510 en de twintig jaar malaise die daarop volgenden, staan priemend als een waarschuwende wijsvinger verankerd in de langetermijngrafiek van goud. 1
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Alarming Pharming 111
Beleggers in Pharming keken reikhalzend uit naar de beroepszaak tegen de negatieve uitspraak van European Medicines Evaluation Agency. Dat instituut keurde Pharmings paradepaardje Rhucin donderdag echter voor de tweede keer af. Het toch al aangeschoten biotechaandeel verloor daarop nog een kwart van zijn waarde. Pharming gaat vragen om een nieuwe beoordeling.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... .......................................
Het Panel
STELLING: AEX 515
Vertrouwen nodig
Lagere verwachtingen
‘Ruim hoger’
CORNÉ VAN ZEIJL (FONDSBEHEERDER SNS ASSET
JOOP BRESSER (ADVISEUR AFS CAPITAL):
JACQUES POTUIJT (BEURSCOMMENTATOR): 111
‘Deze crisis is anders dan alle voorgaande door onzekerheid over wat precies gaande is. Het zou kunnen dat de inmiddels afgeboekte bedragen op hypotheekgedekte leningen en obligaties overdreven hoog blijken te zijn geweest. De bankensector zou dan ineens de motor achter breed marktherstel zijn die de AEXindex tot ruim voorbij 515 opstuwt.
MANAGEMENT):
111
111
111
De AEX is het jaar op een stand van 515 begonnen, maar dat niveau lijkt nu mijlenver weg. Is het een kwestie van weken, maanden of jaren voordat er weer een stand van 515 op het koersenbord staat en door welke sectoren wordt dit herstel gedragen?
‘Flink hogere niveaus zullen er moeten komen door een herstel van het vertrouwen. De AEX staat nu op 9,5 maal de verwachte winst. Dat is erg laag, maar dat wordt pas hoger als er enig zicht is dat de subprime crisis zal zijn uitgewoed. Dat is nog even niet het geval, maar beleggen is vooruitzien.’
‘Het is een moeilijk en langdurig proces om te accepteren dat de beloning voor de factor kapitaal de afgelopen jaren excessief is geweest, dus ook de waardering voor aandelen. We zullen moeten leren leven met lagere rendementsverwachtingen en dus lagere koersen dan in het verleden.’
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. WAT VINDT U? GEEF UW MENING OP WWW.DEPERS.NL
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Dagblad De Pers
Cultuur
17
Pop Goede exotica komt steeds vaker uit Nederland
Hollandse wereldmuziek Liefhebbers van exotisch eten kunnen in Nederland goed terecht. Steeds vaker ook is er passende muziek bij te vinden, door Hollandse bands van wereldformaat. Holly Moors GRONINGEN
...
Als je Wilders en Verdonk moet geloven, krijgt de integratie van andere culturen in Nederland maar moeizaam gestalte. Maar kijk een paar tellen om je heen en je ziet hoe soepel het vaak ook gaat. Op muzikaal gebied zijn de invloeden uit het buitenste buitenbos niet meer weg te denken van de Hollandse podia. Zo wordt in Nederland op dit moment wereldmuziek gemaakt van internationale klasse. Het gaat daarbij zeker niet alleen om exclusief allochtone artiesten of bands, maar opmerkelijk vaak om samenwerkingsverbanden tussen autochtone en allochtone muzikanten, met, juist door die kruisbestuiving en fusie, vernieuwende en avontuurlijke muziek als resultaat. Neem bijvoorbeeld het nieuwe muziekproject van acteur Tim Meeuws, bekend van GTST, Baantjer en vele theaterproducties. Als muzikant werd hij gegrepen door de rembetica, de Griekse blues. Hij vertaalde een paar fraaie liederen, schreef zelf nieuwe teksten, nodigde een aantal topmuzikanten uit, zoals de Turkse Nederlander Behsat Üvez, de Servische Nederlander Akos Laki en bandoneonist Harry Dijkstra. De resulterende plaat Als een vreemde werd een gepassioneerd meesterwerkje, met zowel melancholieke feestmuziek als treurige ballades. Maar er is meer. Veel meer. Voor wie eens wil proeven hier een top tien van de beste hollandse wereldfusiecd’s van de laatste tijd:
1 Baraná & Co - Ileriye Anilar Utrechtenaar Steven Kamperman en de Turkse Groninger Behsat Üvez richtten samen het wereldfusieorkest Baraná op, waarin Turkse muziek een fusie aangaat met klezmer en eurojazz. Een vurige violiste en een virtuoze percussionist zijn slechts randverschijnselen van dit orkest.
2 Baraná Trio – Gül Ve Bülbul Kamperman en Ühvez, aangevuld met accordeonist Bart Leliveldt laten horen dat muzikanten uit verschillende culturen elkaar geweldig kunnen inspireren en opzwepen.
Het standpunt van NLMundo: Nederland is de wereld en de wereld is Nederland.
3 Čarlama Orkestar - Barabe! Kamperman en Ühvez komen we ook tegen in het feestorkest Čarlama Orkestar rond de ‘Joegoslavische Hongaar’ Akos Laki. Dit orkest combineert de finesse en elegantie van een klassiek kamersaxofoonkwartet met de pure kracht van een oosteuropees blaasorkest voor bruiloften en partijen.
4 ®rchestra – Atap
®rchestra maakt wereldmuziek in de breedste zin van het woord - de hele wereld klinkt er in door, terwijl ook deze band toch een zeer eigen geluid heeft. Op het breed uitwaaierende, acht minuten durende Armeense openingsnummer speelt het orkest samen met het Nederlands Jeugd Strijk Orkest, en ze laten daar mooi horen waar deze groep goed in is Oosteuropese muziek fuseert moeiteloos met westerse muziek, terwijl
de arrangementen soms bijna klassiek aandoen. Mooie melancholieke melodieën gaan samen met strak en soepel percussiewerk.
passie, maar die er ook elementen aan toevoegt uit bijvoorbeeld de industrial punk. Ongepolijst en geraffineerd, jazzy en soulvol.
5 El Periquín – Diálogos
7 Gunler Abdulah & Parne Gadje - Bizoagar
El Periquín is de artiestennaam van de Nederlander Peter Kalb, die in Spanje bekender is dan hier. Diálogos is zijn derde cd. Startpunt is flamenco, maar de virtuoze Kalb kleurt regelmatig buiten de vakjes. De dialogen worden gevoerd met de bas van de Spaanse Carles Benavent en de mondharmonica van Scandinaviër Tollak Ollestad.
6 Parne Gadje – Mangupi Parne Gadje is de band van Marc Constandse, een Hollander die gegrepen werd door Roemeense zigeunermuziek en die met zijn internationale band muziek maakt die volledig doordrongen is van de Oosteuropese
Aangrijpender nog is de muziek die Constandse samen met Gjunler Abdula maakte voor de cd Bizoagar. Fenomenaal. Hoefgetrappel, rollende trommels, kettingen, elektrische gitaarriffs en zware, diepe percussie leggen de basis waarop de stem van Abdulah indrukwekkend tot zijn recht komt.
8 Wilma Paalman & Laduraya Live en Verse Taal Wilma Paalman is een zangeres/celliste die de ziel van Europa weet te vangen in haar muziek. Je hoort OostEuropa in haar muziek doorklinken, maar ook de rest van de wereld. Van
haar verschenen onlangs twee fabelachtig mooie cd’s. Wilma Paalman & Laduraya Live werd opgenomen in een kerkje op Terschelling en je hoort een trio in topvorm.
9 NL Mundo – Caminantes De Nederlands-Spaanse band NLMundo maakt op flamenco gebaseerde muziek, maar de naam maakt meteen duidelijk wat hun standpunt is - Nederland is de wereld, en de wereld is Nederland, en NLMundo bewijst dat je met liefde voor muziek grenzen kunt overschrijden.
10 Imetlaâ en NL Mundo – Izran & Flamenco NL Mundo ging voor de cd Izran & Flamenco een samenwerkingsverband aan met Imetlaâ, een band van Nederlandse Berbers, die bewijst dat Berbermuziek heel goed mixt met Spaanse en Nederlandse muziek. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................................................................................................... ...............................................................................
RECENSIE | FILM
3D-FILM VAN U2-CONCERT Job de Wit DEN HAAG
...
Net als overal in de wereld komen popfans in Buenos Aires gewapend met cameraatjes naar het optreden van U2. In het River Plate-stadion had dat niet gehoeven, want daar is ruim twee jaar geleden het grootste deel van de concertfilm U2 3D opgenomen. Zelfs de mensen die vooraan
staan hebben de bandleden niet zo dichtbij gezien als nu in de bioscoop mogelijk is. Als zanger Bono tijdens Sunday Bloody Sunday zijn hand uitsteekt en ‘wipe your tears away’ zingt, raakt hij bijna echt je gezicht aan. Het driedimensionele effect van de film ( je moet er een speciale lcd-bril voor opzetten) maakt er een indrukwekkende, nieuwe concertbelevenis van, ook voor degenen die U2’s Vertigotournee hebben meegemaakt. Als Adam Clayton de hals van zijn basgitaar naar voren steekt, trek je hem zowat bij je op schoot. Waar geroezemoes tijdens een gewone speelfilm ergerlijk is, moet je nu
juist niet ontspannen achterover leunen. U2 3D, geregisseerd door Catherine Owens en Mark Pellington, brengt het concertgevoel nog het beste over als iedereen in de filmzaal een beetje meedoet, -schreeuwt en -klapt. Die ‘oh-o-hoo-oh’s’ in Pride (In the Name of Love) zijn er voor gemaakt. U2 3D draait in Amsterdam- Zuidoost, Den Haag en Ede.
RECENSIE | TONEEL
STERKE MOMENTEN, MET DANK AAN DE TOPACTEURS Robbert van Heuven
...
In De Geschiedenis van de familie Avenier, deel 1 en 2 van Het Toneel Speelt volgden we vorig jaar de Brabantse familie in 1956 en 1970. Deel 3 en 4, die deze week in première gingen, spelen zich af in 1985 en 2000. Waar in 1 en 2 te veel gebeurde, doordat schrijfster Maria Goos alle maatschappelijke ontwikkelingen tussen ’56 en ’70 in haar
stuk probeerde te stoppen, gebeurt er in deel 3 en 4 juist heel erg weinig. Gesprekjes kabbelen voort, er wordt gehangen op de camping en geruzied over geld, maar van echte spanning is geen sprake. In deel 4 ontmoet de inmiddels 90-jarige demente Rita in haar fantasie al haar dode en levende familieleden nog eens. Sterke momenten, met dank aan topacteurs. Gaan
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Geen ‘Shanghai’ in Shanghai
De productie van Hollywoodfilm Shanghai is verplaatst naar Thailand en Groot-Brittannië. China zag het script niet zitten, vanwege de afbeelding van de Japanse bezetting van de stad.
dEUS op drie
We still will rock you
Voor het eerst heeft dEUS een toptienhit in België: The Architect is binnen op drie.
Queen komt na dertien jaar met een nieuw album en gaat daarmee vanaf september toeren. De nummers zijn al opgenomen. Brian May en Roger Taylor doen mee, bassist John Deacon laat verstek gaan.
Dagblad De Pers
18
Puzzel
1
ZWEEDS RAADSEL: opheffen
egaal
doorzoeken
deel v.e. etmaal
2
3
4
5
6
betogen poreus
7
CRYPTOGRAM 1
troefkaart
dun stuk hout
OPLOSSINGEN VAN GISTEREN
2
3
4
5
1 ingebeeld meisje houtsoort
6
losplaats zelfkant
7
8
5 ogenblik
9
kwezelachtig
10
vogelbek
vreemde munt
3
kleur
ploegsnede
platvis
6 11
vest Europeaan vlaktemaat
4
Horizontaal: 1. De kogel is door de kerk maar zonder resultaat? (8); 4. Kenmerkend voor parasieten aan het slot (8); 6. Dezelfde post (4); 8. Is niet vies van een borrel op het feest (7); 9. Die geef ik aan de baby als ik de zaak oplicht! (4); 10. Vloeistof om op te maken? (8); 11. Terreincafé? (8). Verticaal: 1. Reden het feit om te draaien (6); 2. Diefachtig? (6); 3. De baas van het adviescollege heeft alles voor het zeggen? (7); 5. Heeft betrekking op de rug van twee vissen (7); 6. Denk nog eens aan wijn bij deze handel! (6); 7. Wordt na gebruik heilig en eerbaar (6).
ronde van Italië
heimelijk
2 visgerei
7
knijpwerktuig
VORMEN
SUMBRERO®
Brainsnack 6, 9 en 8. De formule is eenvoudig. 2(+)3= 5(-)1= 4(+)6= 10, enz..
Kakuro® & Sumbrero®
15
5
29 7
7
11
15
10
15
11
9 8 4 6 7 2 3 5 1
6 2 3 4 5 1 7 8 9
7 1 5 8 3 9 4 2 6
5 4 9 7 1 3 2 6 8
2 6 1 9 8 4 5 7 3
8 3 7 2 6 5 1 9 4
1 5 6 3 2 8 9 4 7
4 7 2 1 9 6 8 3 5
3 9 8 5 4 7 6 1 2
4 7 6 5 8 3 1 9 2
8 3 9 2 1 4 7 5 6
5 2 1 7 6 9 4 3 8
1 5 4 9 3 8 2 6 7
3 6 2 1 5 7 9 8 4
9 8 7 6 4 2 5 1 3
2 4 3 8 9 5 6 7 1
7 1 5 3 2 6 8 4 9
6 9 8 4 7 1 3 2 5
2 7 1 9 4 5 6 3 8
3 4 9 8 7 6 1 5 2
8 5 6 2 3 1 7 9 4
9 3 7 1 2 8 5 4 6
5 6 2 3 9 4 8 1 7
4 1 8 6 5 7 9 2 3
1 2 5 7 6 3 4 8 9
7 8 3 4 1 9 2 6 5
6 9 4 5 8 2 3 7 1
Kakuro® van gisteren
Bij onderstaande kakuro® vormen de getallen in de zwarte 3 1 4 5 driehoekjes de som van cijfers 1 2 2 1 van 1 tot en met 9, die hori4 2 1 3 zontaal of verticaal in de aangrenzende vakjes worden inge3 1 4 7 vuld. De Sumbrero® links is 5 8 2 1 een drieweg-kakuro® waarbij de getallen in de driehoekjes Sumbrero® van gisteren de som vormen van cijfers, die verticaal of diagonaal in de aangrenzende witte vakjes 5 3 3 moeten worden ingevuld. De 0 1 7 8 doet helemaal niet mee. Per 4 6 4 som mag elk cijfer maar één 2 2 2 keer voorkomen. Dus bijvoorbeeld: 4=1+3 of 3+1, maar niet 0+4, 4+0 of 2+2.
10
11
16 11
29
Cryptogram HORIZONTAAL: 1. Polissen; 4. rijstrook; 6. Bush; 8. chicane; 9. nest; 10. geslagen; 11. roerdomp. VERTICAAL: 1. Pardon; 2. intact; 3. smoking; 5. kransje; 6. beraad; 7. hennep. Zweeds -v-i-k-stenslotte -lel-pion rotan-pot -c-mug-fdik-talpa -tra-zoen daarboven -spa-nero FANCLUB
1 2
Welke twee vormen zijn precies gelijk aan elkaar?
SUDOKU
SUDOKU
9
6 8
1
4
8
3
9
5
SUDOKU
5
2
1
4
5
KAKURO® 8
5
3
6
17
9
35
23
5
7 3
1
9 1
1
7
2
6
6 2
9
9 8
2
3
8 4
3
35
17
16
7
9
17
6
5
9
2
11 24
7 29
7 8
2
4
6
7
9
4
5
8 3
9
6 8
1
1 7
2 6
4 3
5
8
5 4
4 2 7
3
8
8 1
2
1
3 7
4
6
1
9
4
10
6
17
17
13
7
8
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
LETTERMATCH - 32
Voorbeeld:
+
=
LEZERS
COLUMN Bij onderstaande opgave zijn de letters van een woord in twee stukken gesplitst. De gedeelten in reeks A zijn in de juiste volgorde blijven staan, de afgesplitste delen staan in reeks B door elkaar. Doel van dit spel is de afbeeldingen uit reeks B in te kleuren in de afbeeldingen uit reeks A, zodat de letters dan samen een woord vormen. Welk woord is dat? Hierboven staan de letters van het alfabet afgebeeld zoals ze in dit spel gebruikt worden.
© Puzzelland Opl. vorige: A1/B4 A2/B1 A3/B6 A4/B2 A5/B7 A6/B5 A7/B8 A8/B3
Darling Marleen Schmitz
...
Het is nog vroeg als ik aan mijn hardlooprondje begin. Ik ga naar een natuurgebied op een paar steenworpen van ons huis. Het heeft er behoorlijk geregend. Ik loop een jongeman op stadsschoenen voorbij. Hij heeft een messcherpe vouw in zijn pantalon. Een snoezig sneeuwwit hondje dartelt anderhalve meter voor hem uit. Het beestje is niet aangelijnd en hapt bij iedere pas naar mijn voeten als ik passeer. Speels, maar lastig. ‘Darling? Hier blijven!’, klinkt het achter me. Geen enkel gezag. Darling is in knuffeluitvoering geheid een succes, maar als gehoorzame hond? Trouwens, Dárling? Wie noemt zijn
[email protected] hond nou Darling? Zijn vriendin? Ik zie haar voor me. Ze kan maar niet beslissen welke sportieve outfit geschikt is voor deze vrijdagochtend. ‘Schat’, vraagt ze lief, ‘ga jij nog even met Darling? Hij moet nodig. Ik red het echt niet.’ Voor zijn gloednieuwe vriendin doet hij alles en anderhalve minuut later staat hij dan ook buiten met Darling op zijn arm. ‘Blijf! Darling!’, roept hij weer. Maar Darling is jong en voelt er niets voor om te blijven. Hij dartelt en springt tussen mijn benen door. Van het modderige bospad worden zijn witte pootjes vuil. ‘Darling! Terugkomen!’ Ik hoor een spoortje van paniek in zijn stem. Ik blijf staan, met tegenzin, want ik wil hardlopen. Maar ik wacht toch. En Darling ook. Ik kijk om en zie hoe Pietje Precies met opgetrokken broekspijpen voor een drabberige poel staat te
wankelen. ‘Gá, Darling, gá naar het baasje’, zeg ik streng. Darling blaft spijtig en drentelt terug. De jongen kijkt benauwd naar de modderplas, hij maakt wat vruchteloze schijnbewegingen en wacht af. Ik kijk het beestje na, draai me om en loop weg. Opnieuw komt Darling achter mij aan. Ik stop weer en wijs het hondje geïrriteerd terug. En híj staat daar maar, op zijn Italiaanse schoenen! Voor de derde keer begin ik te lopen. ‘Darling?’, klinkt het smekend. Maar Darling volgt mij. Als ik rechtsaf sla. Als ik door de eikenlaan ga. En als ik een écht slijkpad kies. Speciaal voor hem. 1
Dagblad De Pers
Perspectief
19
VANDAAG: MODE/LIFESTYLE/GADGETS/GAMES
Hang naar perfectie
Krantje erbij?
Online genoegen
Het fotografisch overzicht Beauty & Other Secrets van Marcel van der Vlugt staat in de Rotterdamse Kunsthal. Via dit beeldverhaal gaat Van der Vlugt in op de maakbare schoonheid en hang naar perfectie. ‘Ik speel constant met de blik van de kijker.’
De iLiad is er. Betekent de komst van elektronisch papier dat we eindelijk rustig lezen in dit jachtige digitale tijdperk? Het apparaat leest prima, maar is erg duur. En de techniek is nog niet perfect. Een uitgebreide recensie.
De markt voor online spellen blijft maar groeien, blijkt op Codemasters Connect, een beurs en fanmeeting ineen. Jumpgate Evolution wordt de nieuwe hit en Lord of The Rings Online heeft een nieuwe toevoeging. ‘Je moet toch wat met je leven.’
20
22
23
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
De laatste groet Een plakje cake volstaat niet langer. Champagne, oesters, foie gras bij de dood, als laatste persoonlijke groet van de overledene. P20
CHRISTIAAN KROP
20
Perspectief
Culinair Cateraar van de dood
Lifestyle Beauty Secrets
Mooi
Goed eten in moeilijke tijden Het slappe plakje cake bij de begrafenis wordt meer en meer vervangen voor culinaire hoogstandjes. Er is weer eten na de dood! Famke en Floor van Praag AMSTERDAM
...
Vorig jaar begon kok Miguel Brugman officieel met Rouwkost, een rouw-cateringbedrijf ‘voor goed eten in moeilijke tijden’. Brugman zag een duidelijke trend in het uitvaartwezen: ‘Mensen hebben steeds specifiekere eisen en willen een persoonlijk stempel op de uitvaart drukken. Dat kan zijn met een kist of vervoersmiddel, maar ook met een maaltijd. Soms is het de wens van de overledene, soms van de familie. Een uitvaart hoeft niet altijd een treurige bedoening te zijn; er mag ook wat gevierd worden.’ Culinair uitpakken na een begrafenis is niets nieuws, weet funerair historicus Henk Kok. Het werd al gedaan in de vroege oudheid. Kok: ‘Er werd altijd uitgebreid gegeten. Aan het afsluiten van een bepaalde periode waren allerlei ceremonies verbonden. Het idee achter zo’n gezamenlijke maaltijd was dat de rouwenden uit hun isolement komen en weer opgenomen worden in de gemeenschap.’ Het is volgens Kok ook niet vreemd dat je als gast op een begrafenis een maaltijd kreeg. ‘Vroeger, toen er nog geen auto’s waren, was je voor een begrafenis minstens de hele dag kwijt. En je kunt mensen niet met een lege maag wegsturen. En flink wat drank: een uitvaart werd vroeger ook wel een zuipvaart genoemd. Omdat men sober leefde, gingen mensen echt los op een begrafenis.’ Tijdens en na de oorlog kwam de klad in dit gebruik. Kok: ‘Het is na de oorlog allemaal opgedroogd. Tijdens de oorlog kon je moeilijk aan eten komen. Je kreeg wel een paar rouwbonnen, maar voor weinig personen. Na de oorlog werd alles soberder. Zeker in steden, waar ze minder vast-
houden aan oude gebruiken. In de provincie – plekken die geïsoleerd zijn – blijven ze het langst bestaan.’ Dat er nu weer een tendens is naar meer en beter eten rond een uitvaart, is volgens Kok een kwestie van welvaart en een hang naar gezelligheid. Ook Brugman merkt dat een goede maaltijd voor saamhorigheid en een ontspannen sfeer zorgt. Wat Rouwkost voorschotelt is de keuze van de familie. Dat kan een high tea zijn, maar ook een driegangendiner. ‘Zoveel mogelijk biologisch en ook met genoeg groenten. Ik zou bijvoorbeeld geen friet serveren, tenzij dat speciaal gevraagd wordt als eerbetoon aan de overledene.’ Brugman kookt zelden op begraafplaatsen zelf. Liever is hij bij de mensen thuis of op een andere persoonlijke locatie, waar hij minder last heeft van de strakke tijdschema’s van een uitvaart. De begraafplaatsen en crematoria hebben vaak contracten met grotere cateringbedrijven. Ook die gaan met hun tijd mee en serveren op verzoek steeds vaker tapas, sushi of oesters. Uitvaartorganisatie Yarden, een van de grootste van ons land, houdt rekening met specifieke wensen en brengt dat in haar laatste reclamecampagne duidelijk naar voren. Woordvoerder Monique Brouwer: ‘Een begrafenis was gestandaardiseerd, maar wordt nu steeds meer naar de wensen van de mensen ingevuld. Wij faciliteren alles. Wat jij wilt, regelen wij. Dat kan Indisch zijn of
Voor fotograaf Marcel van der Vlugt is schoonheid suggestief, confronterend en nooit wat het op het eerste gezicht lijkt. Het fotografisch overzicht Beauty & Other Secrets vertelt een beeldverhaal over maakbare schoonheid en afwijzing. Geneviève van Velzen ROTTERDAM
...
Achter een witte gevel in de Jordaan schuilt de studio annex het kantoor van Marcel van der Vlugt. Samen met twee assistenten rondt hij in de donkere studio nog even een project af voordat het interview boven in zijn werkkamer kan beginnen. De lichtzoete geur van chemicaliën domineert de ruimte waar Van der Vlugts grootformaatcamera staat. Met deze
‘Ook in een verwelkte bloem is schoonheid te herkennen’
Miguel Brugman richtte cateringbedrijf Rouwkost op. FOTO’S: CHRISTIAAN KROP
tapas, van internationaal tot regionaal, zoals Bossche bollen in Den Bosch.’ Brouwer merkt dat mensen elkaar beïnvloeden. ‘Na de begrafenis van Jan Wolkers wilde iedereen opeens een steigerhouten kist, omdat hij die ook had.’ Om aan de eetwensen van de overledene en zijn naasten tegemoet te komen heeft de Amstelveense begraafplaats Zorgvlied zelfs de hulp ingeschakeld van culinaire allesweter en recensent Johannes van Dam. ‘We willen een goed pakket aanbieden voor tijdens de condoleance. Johannes van Dam weet veel van verschillende eetculturen en adviseert ons ook bij de keuze van cateraars’, vertelt Arpad Nesvadba, directeur van Zorgvlied. ‘Er worden op dit moment doelgroepen bepaald en daar komen passende gerechten bij. Het is voor tijdens de condoleance, dus geen hele maaltijden, maar hapjes. Je hebt ook maar een half uur of uur de tijd.’ Dat de standaard broodjes kaas steeds vaker plaatsmaken voor iets bijzonders ligt volgens Nesvadba aan
de individualisering van de maatschappij. Nesvadba: ‘Men ontkerkelijkt en wil daar iets voor in de plaats hebben. Dat kan een gele kist zijn of housemuziek en daar hoort eten bij. Men wil onderstrepen wat iemand betekende. Maar dat kan ook met een Hemacake omdat diegene bij de Hema heeft gewerkt.’ De culinaire doelgroepen worden door Zorgvlied onderverdeeld in verschillende geloven, flamboyante of juist conservatieve types, maar ook bijvoorbeeld Indische Nederlanders. Het is de bedoeling dat iedereen een dergelijke catering kan betalen. Nesvadba: ‘We proberen het speciale menu zo scherp mogelijk te prijzen; het moet niet veel duurder worden dan dat broodje kaas of die krentenbol.’ Brugman kan van Rouwkost nog niet rondkomen; hij heeft nu één à twee rouwcateringen per maand. Brugman: ‘Mensen moeten nog vertrouwd raken met het concept. Over een jaar of tien zal het wel ingeburgerd zijn.’ 1
camera schoot hij de levensgrote opnamen die nu onderdeel zijn van de tentoonstelling Beauty & Other Secrets in de Rotterdamse Kunsthal. Het Engelse woord beauty en niet het Nederlandse schoonheid is het uitgangspunt. Tussen de twee woorden zit een wereld van verschil in fotografie, legt Van der Vlugt uit. ‘Schoonheid blijft hangen in beperkte termen en associaties. Aan het woord beauty kleven immens veel meer connotaties die mij creatief vrijspel geven’, licht hij toe. ‘Ik speel constant met de blik van de kijker en creeer een nieuwe realiteit waar schoonheid een andere betekenis heeft.’ Op de serie sepiakleurige dubbelportretten en naakten Before & After is dat te zien. Het zijn de typische vooren nafoto’s à la Extreme Make Over waarop onder andere een size zero model staat dat vooraf geen moedervlekken heeft en achteraf bedekt is met vlekken. ‘De moedervlekken maken het verschil. Het is een klein zuiver fotografisch verschil, maar de kijker ervaart beide beelden heel anders.’ Voor I like… heeft Van der Vlugt luxe voedingswaren op de bleke huid van modellen geplakt. ‘Tofu, nori en de andere producten zijn de lotions die ik gebruik om mij beter en mooier te voelen. Niet de crèmes en smeer-
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................................................................................................................................................................................................
ECO
GROENE SEKS
Ook tussen de lakens van bamboevezels kan het allemaal wat groener. Natuurlijk is er niets zo natuurlijk én milieuvriendelijk als een vrijpartij met een vaste (seks)partner. Tenminste als er geen toevoer is van reguliere seksspeeltjes of condooms. Voor swingers, fuckbuddy’s, singles en stelletjes die wel condooms, een dildo of vibrator gebruiken, ligt het wat anders. Tenminste als je ‘groen’ de liefde wilt bedrijven. Hoezo? In de gemiddelde rubberen vriend of buttplug zitten ftalaten (weekmakers) om het goedje flexibel te houden. En dat is niet goed. Greenpeace waarschuwt sinds een paar jaar voor de weekmakers in de Crystal Jelly
Double Dong en Spectra Gel Anal Plug, twee speeltjes die zeer hoge concentraties schadelijke ftalaten bevatten. Het eco-alternatief voor rubber is glas. Je kunt er dildo’s van maken. En dat laatste deden de makers bij Glass Fantasy. Wel zo milieuvriendelijk is hun devies. Na veelvuldig gebruik kan de glazen kameraad gewoon de glasbak in om vervolgens gerecycled te worden tot een bierflesje of asbak. Glass Fantasy is niet de enige. In de seksindustrie rollen duizenden glazen producten van de band die vrijwel overal verkrijgbaar zijn. Het is nu nog wachten op een condoom van bioplastic. www.glassfantasy.com
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................... ................................................................................
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..........................................................
Alleen nog bio (1)
Alleen nog bio (2)
Hondenbaan
C&A gaat in zijn producten alleen nog biologisch katoen verwerken. Voor 2008 gaat het om 12,5 miljoen stuks kleding, in alle winkels.
In december lag C&A onder vuur omdat katoen uit Oezbekistan met hulp van kinderarbeid werd gewonnen. C&A streeft er naar tot 100 procent eerlijke en organisch verbouwde katoen te komen.
Petdesign in Den Bosch heeft binnenkort een kledinglijn voor honden, van de hand van ontwerper Janice, van Project Catwalk seizoen 1.
Perspectief
21
...................................................
Spullen spotten .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Marcel van der Vlugt
vergankelijk
Toiletpapier Joost Alfrink
...
In A New Day krijgen patiënten bloesem geïnjecteerd. MARCEL VAN DER VLUGT
sels die aangeboden worden. Ik heb de kaas, tofu en nori als beautyproducten op herkenbare manier gefotografeerd. Op dezelfde manier als crèmes.’
De mond van Ellen ten Damme werd met yoghurt overgoten Op surrealistische en haast absurdistische wijze gaat hij om met de populariteit van en mediafascinatie voor beautyklinieken. A New Day is Van der Vlugts kliniek waar patiënten bloesem geïnjecteerd krijgen in sciencefiction-achtige setting. De tentoonstelling wordt interessant bij de serie Buds, een rij bloemstillevens. De levenskleuren van een bloem zijn verwelkt, de eens flexibele steel is veranderd in een dorre, broze tak. ‘Het moment voordat een bloem wordt afgedankt om haar verloren schoonheid, wilde ik vast leggen. Ook in een
I like... jam!
verwelkte bloem is schoonheid te herkennen.’ Van der Vlugt werkt in binnen- en buitenland, voor vrouwenbladen als La Vie en Rose, reclamebureaus en hij heeft een indrukwekkend cv, maar moet nog steeds omgaan met afwijzing. Op de bovenverdieping in de Kunst-
hal staat dan ook Rejects, een installatie van afgewezen foto’s op kartonnen dozen. Te bizar, te vooruitstrevend, te obscuur waren deze platen. Dus ook exit Ellen ten Damme. Een foto van de zangeres met een met yoghurt overgoten mond werd niet afgedrukt in forensenglossy Rails. Hetzelfde lot was voorbestemd voor de opname Rain uit 2003 waarop een donker model spijkerharde neptepels opgeplakt kreeg. Met Rejects speelt Van der Vlugt via beeld in op de onderliggende reden om wat aan jezelf te veranderen via crèmes of plastische chirurgie: de vrees om afgewezen te worden. Van der Vlugt: ‘Een afwijzing hoeft niets met jou te maken te hebben. Wees niet negatief over een afwijzing, je kunt er namelijk ook weer veel positiefs uithalen en dat is de bevrijding van onzekerheid.’ 1
Het kan natuurlijk niet uitblijven: als je over gewone dingen wilt schrijven en tekenen, dan is toiletpapier als een van de eerste aan de beurt. Toiletpapier is een wonderlijk product wanneer je de geschiedenis ervan bekijkt. Het is ooit door de Chinezen als luxe artikel uitgevonden en veel later, iets meer dan honderd jaar geleden, als scheurbaar papier op een rol in onze westerse samenleving opgenomen. Is er inmiddels een honderdjarig jubileum gevierd? Vóór de tijd van de toiletrol waren oude kranten en stukgelezen catalogi populair. Dáárvoor was het echt behelpen. Met stokjes, kwastjes, bolletjes wol en allerlei andere ondenkbare hulpmiddelen werd de klus geklaard. Nu zijn we letterlijk verslaafd aan de tien centimeter brede rol met enkellaags, dubbellaags en driedubbeldik papier. Waarom het losse velletje tien centimeter breed is, is niet zomaar te achterhalen. Dat zal ooit door een productieproces bepaald zijn, of door de maximale handbreedte van destijds de bedenkers. De tien centimeter is geen luxe en als je om je heen vraagt is er serieuze behoefte aan twaalf centimeter of meer. Het milieu wordt van bredere rollen niet gelukkiger. Tenzij de ontwikkelingen van een Afrikaanse papiermaker in een stroomversnelling raken. Daar gebruiken ze vezels uit olifantenpoep om nieuw papier mee te maken. Ook de vezels uit oude jeans, maïs, bananenbladeren en vreemdsoortige planten en bomen worden ingezet bij de papierproductie. Vooral de vezels uit verschillende soorten ontlasting spreken tot de verbeelding. Wellicht kun je straks van je eigen uitwerpselen weer een nieuwe rol papier maken! 1
Beauty & Other Secrets, tot en met 25 mei, Kunsthal, Rotterdam A New Day, 3 tot en met 24 mei, Witzenhausen Gallery, Amsterdam
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
PLOP
SKIWIJN Cor Hospes 111
Een vreemdeling in vinologenland. Of hoe Cor Hospes de veritas in de vino vindt.
Oostenrijk. Wintersport. Leuk. Tenminste, dat vinden velen. Ik niet, sterker, ik vind mensen die op latjes of plankjes van een berg glijden nogal sneu. Toch stond ik recent in de Alpensneeuw. In het Oostenrijkse Zittertal, om het samenzijn met schoonouders te vieren. Die gingen in dat dal jarenlang met de familie wintersporten en wilden dat nog één keer overdoen. Met aanhang en kleinkinderen, en dat genoegen wilde ik niemand ontzeggen. Maar wanneer schoonfamilie de lift nam om te skiën en snowboarden, bleef ik lekker beneden. Om met opa en oma op hun kleinkinderen te passen, wat te lezen of te wandelen en te koken. Bij de lokale Spar, Billa en
Mpreis stuitte ik op rijen Oostenrijkse Grüner Veltliner. Nu moet ik bij wit uit dat land direct denken aan antivries en andere duistere wijnzaken. De inhoud van de literflessen van de buurtsupers in Fügen konden dat vooroordeel enkel darmzuurverhogend onderstrepen. Maar in een wijnbar in Salzburg begon ik de wijn zowaar lekker te vinden. Ik proefde iets fijns zijdezachts en exotisch met
een grapefruitbittertje aan het eind. ‘Uit het Kamptal komt deze fles’, zei een serveerster, ‘daar komt de lekkerste Grüner Veltliner vandaan en die kan gerust concurreren met Chardonnay.’ Nou, zo’n fles wilde ik thuis ook. Helaas zijn goede Veltliners bij Nederlandse supers en slijters schaars. Bij Gall & Gall lagen er niettemin zomaar twee. Daarvan was die van Weingut Pfarre Weis-
senkirchen de beste, wist de verkoper. De fles is voorzien van een schroefdop met bovenop de Oostenrijkse vlag. Geen tijdelijke actie vanwege het naderende EK, maar typisch wijnoostenrijks, begreep ik. Onder die dop geurde het naar citrusfruit en alpenweibloemetjes en dat gleed door mijn keel als een knisperfris bergbeekje. Aardig flesje. Toch blijf ik zoeken naar een Grüner Veltliner uit het Kamptal. Daarvoor zal ik toch echt weer naar Oostenrijk moeten, vrees ik. In de zomer dan maar. Zijn die aanstellers op die latjes en plankjes tenminste verdwenen. 1 Grüner Veltliner, Wachau Steinfelder 2006. Gall & Gall. Prijs: 8,39 euro.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Organisch
Snoep verstandig
Gluten blij
Organisch voedsel is 25 procent voedzamer dan ‘normaal eten’. Dat blijkt uit een analyse van 97 studies door The Organic Center.
New York wil meer Green Carts, waar alleen groente en fruit worden verkocht.
Een glutenvrij dieet van noten, zonnebloempitten, fruit en groenten lijkt mensen met reuma te beschermen tegen beroertes en hartaanvallen, aldus wetenschappers van het Zweedse Karolinska Institute.
Perspectief
22
Recensie E-paper
Lekker maar nog te duur De E-paper is er. Lezen van zo’n scherm blijkt erg prettig. Maar het apparaatje is nog wel duur en iets te traag. Tonie van Ringelestijn AMSTERDAM
...
NRC Handelsblad begon deze maand met een nieuw digitaal abonnement. Deze versie is alleen te lezen op de iLiad, een schermpje ter grootte van een A5’je, dat werkt met elektronische inkt. E-inkt, alleen nog in zwartwit verkrijgbaar, leest even prettig als papier. Zonder verlichting en flikkering maakt het de schermen rustiger voor de ogen. E-inkt werkt met piepkleine capsules met een heldere vloeistof met daarin negatief geladen witte deeltjes en positief geladen zwarte deeltjes. Deze techniek is nog duur en dat maakt de iLiad, gemaakt door het Eindhovense iRex Technologies, ook niet goedkoop: een NRCabonnement met iLiad kost 699 euro, bestaande abonnees betalen 499 euro.
Oproepbaar E-readers als de iLiad slaan een brug tussen papier en website. Ze hebben de voordelen van digitaal – altijd oproepbaar, geen rondslingerende stapels – en de leesbaarheid van papier. Ook gaat de accu veel langer mee dan bij laptops. De iLiad kan verbinding maken met internet, draadloos of via netwerkkabel, maar helaas is webpagina’s oproepen niet mogelijk. Internet dient alleen voor het ophalen van de e-papers. De bediening gaat via knoppen en een zogeheten Wacompennetje, dat het scherm aanraakgevoelig maakt. Met dit pennetje is aantekeningen maken mogelijk, ook op krantenpagina’s. Na het instellen van abonnement en internetverbinding, wat een paar minuten duurt, is de e-paper op doordeweekse dagen vanaf 15.00 uur en ‘s zaterdags rond 07.00 uur te downloaden. De iLiad kan op ingestelde tijd-
Met de E-paper krijgt de krant een handzaam formaat.
stippen automatisch verbinding maken en zichzelf weer uitschakelen. Het downloaden van de e-paper duurt een paar seconden.
Schoonheidsfoutjes De voorpagina is aangepast voor het iLiad-formaat, met één foto. Daarna volgen indexpagina’s met alleen koppen en ankeiler. Met het pennetje klikken op een kop of ‘lees verder’ leidt naar het artikel, getoond in drie kolommen. De navigatie is even wen-
MAAK KANS OP EEN GEHEEL VERZORGDE REIS VOOR 4 PERSONEN NAAR EDINBURGH IN SCHOTLAND.
nen. Schoonheidsfoutjes zijn er ook: sommige ‘lees verders’ werken niet. Lezen zonder kolommen of zoeken op woorden is nog niet mogelijk. Het lezen zelf is erg prettig: letters zijn even goed leesbaar als op papier. De iLiad is bovendien stukken handzamer dan een laptop. Maar de papieren krant doorbladeren gaat nog altijd sneller. E-inkt heeft namelijk een seconde nodig om nieuwe pagina’s op te bouwen. Bij e-books is dat geen onoverkomelijk probleem, maar e-papers hebben een hogere bladersnelheid nodig. De iLiad is klein, maar het bedienen moet vloeiender en makkelijker kunnen.
E-readers E-readers zijn veelbelovend, omdat ze lange teksten leesbaar maken, maar hebben grote nadelen: geen kleur, traag bladeren en vooral een te hoge prijs. Een losse iLiad (650 euro) is even duur als een laptop. Maar NRC Handelsblad had weinig keus. Sony’s
Ereader (299 euro) heeft geen systeem om via internet automatisch e-papers te leveren. Amazons Kindle (399 euro) heeft dat wel, maar werkt nog alleen in Amerika. De Kindle, die overal in Amerika mobiel internet heeft, geeft al betaalde toegang tot 100.000 e-books en tientallen Amerikaanse bladen. Iliad-bezitters moeten via externe webwinkels e-books kopen en in hun apparaat zetten. 1
‘Misschien’ Nederlanders staan afwachtend tegenover de E-reader, blijkt uit onderzoek in opdracht van tijdschrift Adformatie. De meerderheid antwoordt ‘misschien’ op de vraag of zij binnenkort of in de toekomst een krant of tijdschrift op een e-reader zullen lezen, 36% verwacht dat nooit te zullen doen.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ..................................... LIFESTYLE NIEUWS
Wijntje?
111
Jude Law met een luchtje
Jude Law is het gezicht van een nieuw herenparfum van Dior. Dat heeft het Franse modelabel donderdag bekendgemaakt. Het luchtje, waarvoor de 35jarige acteur onder meer een televisiereclame zal opnemen, wordt later dit jaar gepresenteerd. Het is voor het eerst dat de Britse filmster zich leent voor een reclamecampagne van een parfummerk. Law rondde onlangs de opnamen af van de thriller Repossession mambo, waarin ook Carice van Houten te zien is. Hij maakte naam met films als The talented mr. Ripley en Alfie.
OOK TE IMAX IN ZIEN IN PATH AMSTER É ARENA DAM!
IN DE ORIGINELE EN NEDERLANDS GESPROKEN VERSIE
NU IN DE BIOSCOOP
RAADPLEEG DE BIOSCOOPAGENDA VOOR DE JUISTE GEGEVENS WWW.FILM1.NL/SPIDERWICKCHRONICLES
GA NAAR WWW.DEPERS.NL/SPIDERWICK EN DOE MEE AAN DE PRIJSVRAAG.
REUTERS
Nederlanders dronken vorig jaar gemiddeld 21,6 liter wijn per persoon. Dat heeft het Productschap Wijn bekendgemaakt. Dat is de helft meer dan in 1975, en 0,3 liter meer dan in 2006. Van de Nederlanders boven de vijftien jaar drinkt 41 procent op een gemiddelde dag een alcoholhoudende drank. Wijn, en dan in het bijzonder rode, is daarbij het meest geliefd. Van alle wijn kopen we 87 procent in de supermarkt. Per supermarktbezoek wordt gemiddeld 6 euro aan wijn uitgegeven, bij de slijter gemiddeld 17 euro. Rode wijn wordt vooral thuis gedronken, witte wijn op visite en rosé vooral in de horeca.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................ ..........................................................
Bellen met morgen (1)
Bellen met morgen (2)
KPN maakt bekend de netwerklijnen open te zetten voor software van gebruikers. Hierdoor ontstaat op den duur...
...’een meer gepersonaliseerd mobiel telefoongebruik’, aldus KPN. Idee is dat mobieltjes op maat ontstaan, zonder tussenkomst van KPN.
Perspectief
Games De wereld van online games blijft maar groeien
‘Je moet toch wat met je leven’ De markt voor online rollenspellen blijft gestaag groeien. Uitgever Codemasters organiseerde in Birmingham Codemasters Connect, dé ontmoetingsplek voor makers en spelers.
Nog een potje?
23
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................................
Welke kaartspellen zijn de moeite waard? Onze pionnenridders struinen de markt voor je af.
Spelen met zelf bedachte regels Wat: Leeftijd: Spelers: Duurt: Prijs:
Fluxx (PS spellen) Vanaf 8 jaar 2 – 108 2 tot 45 minuten 9 euro
David Nieborg BIRMINGHAM
...
Ten million gamers cannot be wrong. Zeg online rollenspellen en je zegt World of Warcraft, het spel dat de markt openbrak en liet zien dat – letterlijk – tien miljoen gamers wereldwijd bereid zijn om veel tijd en geld in een spelletje te investeren. Binnen de industrie is er eerder respect dan afgunst voor de suprematie van World of Warcraft, zo blijkt op Codemasters Connect, een grote beurs en fan-ontmoetingsplaats in één. Toch zitten concurrerende speluitgevers niet stil, blijkt uit een rondgang. Integendeel, het aanbod breidt zich uit. Codemasters presenteerde fans een brede waaier aan spellen, variërend van gratis rollenspellen met een fantasiethema tot het nog uit te komen Jumpgate Evolution, een online sciencefictiongame dat draait om gevechten in ruimteschepen.
Arjan Terpstra AMSTERDAM
...
Bij managementcursussen wordt je tot vervelens toe voorgehouden dat je out of the box moet denken. Bedoeld wordt dat je los moet komen van ingesleten denkpatronen. Een goede oefening hierin wordt geboden door het kaartspel Fluxx, waarin je wel uit de box móet denken, wil je overleven. Spelers bepalen per beurt nieuwe spelregels, maar ook het doel van het spel, de hoeveelheid spelers (mensen kunnen altijd aanschuiven) en de hoeveelheid kaarten die je voor dat doel kunt gebruiken. Een ding is gegarandeerd: een winnende strategie in ronde één is in ronde twee niets meer waard.
Lord of the Rings De titel waarvoor de meeste fans naar Birmingham zijn gekomen, letterlijk van over de hele wereld, is Lord of the Rings Online. Een klassiek rollenspel dat put uit de fantasiewereld van Tolkien. Je kunt dan niet Frodo zelf spelen, maar een groot aantal personages uit de boeken en films trekt voorbij in het spel. Codemasters opent met een ‘speciale aankondiging’ en de fans in de zaal zitten op het puntje van hun stoel. Michael (53) is speciaal uit Londen gekomen om erbij te zijn. Hij hoopt hier online vrienden te ontmoeten met wie hij vaak speelt. Helaas is een van zijn beste vrienden er niet, een Nederlander die onderofficier is bij de Koninklijke Landmacht. Michael speelt minimaal acht uur per dag en heeft een belangrijke rol in zijn spelersgilde de ‘Defenders of the Middle Earth’. Door gezondheidsproblemen is hij werkloos en ‘je moet toch wat met je leven’. Bij de onthulling van de titel van de nieuwe uitbreidingsset The Lord of the Rings Online: Mines of Moria fluistert hij trots: ‘I told you so!’ Als we later
Fans verkleed als hun favoriete karakter nemen het tegen elkaar op.
napraten over de presentatie is hij nog steeds vol vuur: ‘Ik ben erg excited over al deze nieuwe toevoegingen. Het was voor mij een dure reis maar ik ben blij dat ik gekomen ben.’ Ons gesprek stopt abrupt als hij opgehaald wordt door nieuwe vrienden die hij net heeft ontmoet en die hem vragen mee te doen in een Lord of the Rings competitie: ‘De plicht roept!’
Larpen Er is genoeg te doen voor de circa 500 fans die het hele weekend met hun favoriete games bezig zullen zijn. Er wordt ‘Gelarped’, (Live Action Roleplaying Game) waar fans verkleed als
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
RECENSIE | GAMES
HOCUS POCUS VOOR DE REGENACHTIGE PAASMIDDAG David Nieborg
...
Hoe komen ze er iedere keer weer op? Je kunt zowat alles trainen op de Nintendo DS. Onder het motto ‘Iedereen kan goochelen’ brengt Nintendo nu Magie & Illusie uit. Een vermakelijk spel voorzien van een pak ‘magische’ kaarten om zelf goocheltrucs uit te leren voeren. Daarnaast zit er een serie minigames in het spel
om bijvoorbeeld beter te worden in het tellen van speelkaarten. De trucs uit het spel zijn leuk om voor kinderen uit te voeren en variëren wat betreft moeilijkheidsgraad. Het spel zelf is helaas in het Engels en wat te complex voor jongere spelers om zelf te spelen. Maar voor de oudere broers en zussen is het een leuke invulling van feestjes en regenachtige paasmiddagen. Kopen
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Meisjes opgelet: Sims 3 is onderweg!
Groot nieuws voor kleine meisjes van alle leeftijden: Sims 3 is officieel onderweg, en kan in 2009 op de pc worden gespeeld. Het spel wordt nog gelaagder, de leefwerelden groter, belooft EA Games.
hun favoriete karakters het tegen elkaar opnemen in schijngevechten. En de makers van de games lopen vrij rond, als kanonnenvoer voor de fans, die hen de oren van het hoofd vragen. De makers zijn voor fans een belangrijke reden om aanwezig te zijn: elke snipper informatie kan verklappen wat 2009 de online rollenspelwereld gaat brengen.
Actie: De gouden regel bij dit spel is dat er geen gouden regels zijn. Spelers zijn in constante verwarring (of, in het Engels: in flux) over wat wijsheid is, en dat leidt het hele spel door tot hilariteit. Elke beurt veranderen de spelpatronen, en het is zaak zo impulsief mogelijk op die patronen in te spelen. Stom: Een spel dat honderden spelvarianten in zich draagt, is zo sterk als de zwakste schakel. Bij de testpotjes was er vaak ineens iemand uit, zonder aankondiging of eindspanning. Niet alle eindes zijn even leuk.
Leuk: Het manipuleren van spelregels blijft geweldig, net als het zien krimpen van tegenstanders die nu net bij oude regels kans op winst maakten. Fluxx geeft echt het idee dat je iets anders aan het spelen bent. 1
Dagblad De Pers
24
Media
Documentaire
Voor het verrassingsei is het elke dag Pasen
Klassieker
Ben Hur: blauwdruk voor alle epische films
Achter de schattige speeltjes verstopt in de Kindersurprise-eieren gaat een hele wereld schuil van ruilhandel, geld en Oostblok-namaak. Maarten Bloem AMSTERDAM
Mediaredactie AMSTERDAM
...
In Michael Moore’s Bowling for Columbine brengt Moore een bezoekje aan de stokoude acteur Charlton Heston. Heston zet zich actief in voor de wapenlobby in de VS en krijgt een veeg uit de pan. Ooit was Heston echter het archetype Hollwyoodheld, zo ook in de filmklassieker Ben Hur. In dit drie uur durende epos, overladen met een recordaantal Oscars, uit 1959 speelt Heston een joodse prins die het aan de stok krijgt met de Romeinen. En passant botst hij ook nog even tegen Jezus Christus op, ergo: de film is bij de EO te zien vanavond. Ben Hur is een terechte klassieker, he-
lemaal als je even voorbijgaat aan het houterige acteerwerk van Heston. De film is een soort blauwdruk voor epische historische films. Men neme grote decors, een film die (te) lang duurt en tackelt een probleem of een nare episode in de geschiedenis, (Oscar-) succes gegarandeerd. Beroemdste en briljantste scène in Ben Hur: de paardenrace op een Romeinse renbaan, met 15.000 uitzinnige figuranten op de tribune. Duurde vijf maanden om op te nemen en zit dus vol met (continuïteits)fouten. Paarden veranderen van kleur, wagentjes herstellen zich spontaan. De scène blijft echter spannend en niet te missen. Gebruik dit gedeelte dus niet als plaspauze. 1 Ned2, 23.50
...
‘Tja, kiezen tussen Aad en mijn hobby... lastige keuze. Dan toch maar Aad, maar het is wel moeilijk hoor’, aldus een bloedfanatieke Nederlandse verzamelaarster van misschien wel het meest infantiele en nutteloze op aarde: de inhoud van een Kindersurprise-ei. Het ei stamt uit 1974 en trekt zich niets aan van de seizoenen of (commerciële) feestdagen. Het ei ligt gewoon het hele jaar door bij de kassa. Regisseuse Monique Nolte maakte een, bij vlagen hilarische en fascinerende, documentaire over het surprise-ei: Een Bitterzoete Verleiding. ‘Mijn broer kwam naar mij toe: ‘Je moet iets met die eieren doen.’ Why? Dacht ik, daar zit echt geen verhaal in’, vertelt
Nolte lachend. ‘Tot ik op het internet ging zoeken en zag dat er wereldwijd miljoenen mensen de inhoud sparen en verhandelen. Het is zoiets triviaals, maar toch houdt het die mensen bezig. Wat gaat er in hun hoofd om?’ De verzamelaars die Nolte sprak voor de film zijn volgens haar in twee categorieën te verdelen. ‘Je hebt de volwassenen die gewoon hunkeren naar hun kindertijd. En de fanatieke verzamelaar/handelaar. Die ontmoeten elkaar op beurzen waar grof geld betaald wordt voor de unieke ‘inhoud’. Beide groepen kunnen zich nogal verliezen in hun hobby. Zo sprak Nolte met verzamelaars die bijvoorbeeld een ‘serie’ als eerste willen hebben. Ferrero, het moederbedrijf van het ei, geeft talloze series per jaar uit. Die kun je verzamelen. Net als de dopjes waarin de figuren zitten en de bijsluiters. Nolte: ’Ik sprak zelfs mensen die een serie eerder kregen via contacten bij moederbedrijf Ferrero, of ze waren ‘van de vrachtwagen gevallen’. Op de beurzen wordt flink
Wereldwijd sparen miljoenen mensen de inhoud van een verrassingsei Een steltlopende smurf uit 1990 is nu honderden euro’s waard betaald voor unieke surprises. Heeft je moeder je ooit zo’n ei gegeven met bijvoorbeeld een steltlopende smurf erin, zo rond 1990? Daar had je niet mee moeten spelen, want die is nu honderden euro’s waard.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
Nederland 1
17.00 17:00 17:01 17:25 17:50 17:59 18:00 18:20 18:45 19:00 19:25
17.00 KRO Kindertijd Nu is nu Sesamstraat Partij voor de Vrijheid EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo De dorpsdokter
20.00 20:00 20:30 21:30
17:00 17:05 17:30 18:00
20.00 20:00 20:25 20:50 21:20
NOS Journaal Vermist Schone schijn TROS TV Show Pauw & Witteman NOS Journaal Pauw & Witteman NOS Journaal NOS Journaal
22:00 22:15 22:50 22:55 23:50 03:00 03:35
Nederland 3
17.00 NOS Journaal De Wandeling Andries NOS: EK Zwemmen Eindhoven Man bijt hond Netwerk Met het mes op tafel De leugen regeert
22.00
22.00 22:05 23:00 23:55 00:10 01:05 01:40
Nederland 2
NOS Journaal Nova Op het nachtkastje Trendspotting: Parijs Ben Hur Nova Man bijt hond/Netwerk/ EénVandaag
17:15 17:19 17:20 17:30 17:48 18:00 18:25 18:45 19:00 19:21 19:30
RTL 5
17.00 NOS Jeugdjournaal.nl Ch!pz Dance Xper!enz Mr. Bean, the animated series Kika & Bob SudoKidz SpangaS Het Klokhuismagazine NOS Jeugdjournaal ONM NOS Journaal De wereld draait door
20.00 20:25 21:15 21:55
RTL 4
Knowing me, knowing you De Lama’s Thank God it’s Friday
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55
17.00 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden Titanic
22.00 00:05 00:15 00:20
RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard
Jensen! The king of Queens Dharma & Greg De Gouden Kooi
20.00 20:00 20:30
20.00 20:00 20:30
17:45 18:30 19:00 19:30
PostcodeLoterij: Deal or no deal Scary movie 2
22.00 22:00 22:45 23:15 23:45
Jensen! De Gouden Kooi PostcodeLoterij: Deal or no deal The king of Queens
22.00 22:40 23:05 23:15 00:05 01:00
NOS Sportjournaal NOS Journaal Missing without a trace De wereld draait door NOS Journaal
Scary movie 2, 20.30 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
RTL 7
RTL 8
17.00 18:00 18:55 19:50
The A-Team Law & order De Pfaffs
20.00 20:20
RTL Voetbal: Eredivisie Live: Vitesse - NAC Breda
22.00 22:45 00:00
SBS 6
17.00
RTL Voetbal: Jupiler League RTL Next Star of Poker
17:00 17:30 18:20 19:10
Everybody loves Raymond Oprah Winfrey show Dr. Phil EHBO: Eerste Hulp Bij Opvoeden
20.00 20:00 20:30 21:00
17:35 18:30 19:00 19:20
Airport As the World Turns Oprah Winfrey show The nanny
20:00 20:30
Monk Hotel Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie
17:15 17:40 18:35 19:30
17.00 Will & Grace Judging Amy Gilmore girls McLeod’s daughters
17:10 17:31 18:00 18:30 19:00 19:25
Nick of time
20.00
20.00 Trauma centrum Dancing queen: De halve finale
22.00 22:30 22:45 22:50 22:55 23:15 23:50
Veronica
17.00
20.00 The nanny Kees & Co De 10
22.00 22:00 22:30 23:20 00:10
Net 5
17.00
Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Holland’s Got Talent: Nog 7 dagen Shownieuws - Late editie Bullit Premier League Darts 2008 One tough bastard
20:30
22.00 22:15 00:15
Sleepy Hollow Path to war
20:25 21:25 22:30 23:00 00:00
Nick of time, 20.30 uur
Wegmisbruikers! Top Gear
22.00
00:05
The A-Team, 18.00 uur
Totally spies Kim Possible Seinfeld 3rd Rock from the sun Friends The Simpsons
Brainiac Waar is De Mol? Heroes Legend: The classic offroad to Dakar The surreal life
Dagblad De Pers
Media
Feitjes over het verrassingsei De Kindersurprises zijn overal te koop, behalve in Amerika. Speelgoed in etenswaar mag daar niet. Elk nieuw speeltje wordt gekeurd door een psychiater, een KNO-arts, moeders, advocaten, technici en marketing managers. In Italië is het heel normaal om in (soms zeer grote) Paaseieren verrassingen te stoppen en die dan aan vrienden of familie te geven.
Bloedfanatieke verzamelaars Elly en Aad Heezius.
De verzamelwoede werkt ook namaak in de hand. Vanuit het Oostblok maken mensen die werken in tandheelkundige laboratoria de figuurtjes na, een Surprise-detective spoort de namaak op. De freelance figuurtjesontwerper/tekenaar die Nolte thuis ontmoet bezit een potentiële goudmijn. Zijn huis is daarom beveiligd. ‘Dat is ook omdat Ferrero niet houdt van pottenkijkers. Hij liet mij ook niet alles zien, hij was erg huiverig om zijn verhaal te doen.’ De zachtmoedige Duitse tekenaar vertelt uiteindelijk over het weinig vrolijke en anonieme leven van een ‘surprise-kunstenaar’. Het betaalt maar slecht, mensen mogen niet weten waar je werkt. Zijn blauwdrukken en tekeningen zijn op de verzamelbeurzen echter duizenden euro’s waard. Dat ontdekt de tekenaar tenminste als Nolte hem op sleeptouw neemt. Als er één ding blijkt uit De Bitterzoete Verleiding, is het dat een Italiaans marketingtrucje bedoeld voor kinderen onder duizenden volwassenen een eigen leven is gaan leiden. 1
Maandag, Ned2, 22.50
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... .......................................
Eén 17:35 18:00 18:10 18:35 19:00 19:40
17.00 Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond
20.00 20:05 20:10 20:40 21:50
Het weer Thuis Zo is er maar één Koppels
22.00 22:35 23:00 23:21 23:22 23:25 23:30 00:20 00:40
17:05 17:30 17:40 17:55 18:05 18:15 18:30 18:50 19:10 19:25 19:35
Aladdin in het Disney festival Miss BG De ongelofelijke avonturen van Kika & Bob Go IV Karrewiet Spring Zo is er maar één cup W817 Zap Jr. High Karrewiet Lizzie McGuire
20.00 Studio 1 Het journaal laat KENO-uitslagen Euro millions-uitslagen Het weer The bill De rode loper Man bijt hond
20:00 20:00 20:40 21:25 22:20 22:45 23:20
+ UITGELICHT+
Hallo Hilversum! Nico Dijkshoorn kijkt voor De Pers televisie. Reageren?
[email protected]
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Verzonnen
W
oensdag keek ik naar Boudewijn Büch - De dichter, de dodo en het demasqué, een documentaire van filmmaker Coen Verbraak. Een lange stoet vrienden vertelde enthousiast hoe Büch zijn hele leven zo’n beetje bij elkaar had gefantaseerd. Hij had helemaal geen zoontje, zijn vader was helemaal geen oorlogsvlieger en alle informatie voor zijn reisprogramma haalde hij uit folders van de plaatselijke VVV. Als je de ondervraagden moest geloven hadden zij Büch meteen door. Terwijl wij geëmotioneerd zijn boek De kleine blonde dood lazen zaten zij zich thuis op hun knieën te slaan van de pret. Een dood kindje!! Haha, die Boudewijn! Fijne vrienden. Iemand een leven lang op de schouders slaan en 5 jaar later met zijn allen verklaren dat het een uitvreter en een fantast was. Tijdens het kijken groeide er een woede in mij. Ja, daar zat hij weer, goede vriend Harry de Winter. De Johan Cruijff van de Nederlandse televisie. Legt mensen graag uit wat ze eigenlijk al lang weten. Vindt van alles, schreeuwt pas als het te laat is en zit daarna weer vier jaar lang met vijftigers en zestigers voor een jukebox te murmelen over
de opkomst van de rock-’n-roll. Adriaan van Dis, die mild ironisch over Büchs fantasietjes vertelde, ik hoop dat er ooit nog eens 1 procent van Büchs verbeeldingskracht door dat wufte hoofd gaat waaien. Büchs broer, die in de documentaire met dodelijke precisie alle leugens ontmaskerde, diezelfde broer heeft samen met ons zitten kijken naar bij elkaar verzonnen antwoorden op vragen van interviewers. En heeft toen zijn mond gehouden. Wat vo o r d a p p e r e dodo ben je dan? In de film zaten fragmenten uit Büchs reisprogramma en, bij elkaar gelogen of niet, ze ontroerden me. Dat lieve mannetje, zonder echte vrienden, heel druk in de weer met een stukje schedel van een dodo. Stralend van geluk op Paaseiland. Fantast of niet, maar dit alles duizend keer liever dan Floortje Dessing of Chris Zegers in een gesponsorde kano of de indianenschrijver Arthur Japin moeten lezen, die keurig het levensverhaal van mensen uittikt, er een kaftje omheen laat doen en het zijn nieuwste roman noemt. Liever een verzonnen leven dan geen leven. 1
Een dood kindje. Ha ha, die Boudewijn!
Het gesprek
Knowing me, knowing you BN’ers testen hun kennis over elkaar. Ned3, 20.25
17.00
Rome Bekroonde dramaserie over het oude Rome. Canvas, 21.25
20:00 20:30 21:30
Film: Sleepy Hollow Gothic horror met Johnny Depp. Net5, 22.15
CANVAS Terzake Het programma van Wim Helsen Rome
Trendspotting Parijs 4-delig kunstprogramma: de Paris Fashion Week. Ned2, 22.55
Comedy casino De keien van de Wetstraat Carnivàle
Friday night with Jonathan Ross Britse talkshow vandaag met o.a. Twiggy. BBC1, 23.15
22.00
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................... ....................................... .....................................
Canvas
17.00
25
17:30 18:00 19:00
20.00 Een politiek gesprek Pitchtalk Een gesprek van de dag
20.00 De schrijfkamer Boekenweek Een politiek gesprek
22.00 23:00 00:00 00:30
Comedy Central
Het gesprek van de dag De schrijfkamer Boekenweek
20:00 20:25 21:15 21:40
Cavemen Teachers The Fresh Prince of Bel Air Het Eiland
22.00 22:30 22:55 23:45 00:05 00:40 01:05 01:30
South Park Reaper The knights of prosperity The daily show: Global edition Trailer Park Boys The Fresh Prince of Bel Air Naked & funny
Cavemen, 20.00 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
BBC 1
BBC 2
17.00
17.00 17:05 18:50 19:10
High School Musical 2 Nieuws en weerbericht The weakest link
20.00 20:00 20:30 20:57 21:00 21:30
The One show Inside out Nieuws en regionaal nieuws EastEnders A question of sport
23:15 00:15 00:20 01:05 02:35 02:40 02:40
Ready steady cook Recipe for success Eggheads Unknown Africa
20.00 20:00 20:30 21:00 21:30
The Great British shares swindle Wainwright’s walks As time goes by Gardener’s world
22.00
22.00 22:00 23:00 23:10
17:30 18:15 19:00 19:30
The passion Nieuws en regionaal nieuws Regionaal nieuws en weerbericht Friday night with Jonathan Ross EuroMillions trekking Damages Dead heat Weerbericht Sign zone Storyville
22:00 22:50 23:00 23:30 01:00 02:45 03:35 04:20 04:40
Torchwood Torchwood: Declassified QI The assassination of Richard Nixon Shampoo Star Trek: The next generation Star Trek: The next generation Arrested development Arrested development
ARD
ZDF
17.00
17.00
18:25 18:30 19:15
Tagesschau Die Germanen Die Germanen
20.00 20:00 20:15 21:45
Tagesschau Zwei Herzen und ein Edelweiß Der Fall Vera Brühne
22.00 23:15 23:28 23:30 01:00 01:10 02:35 02:40 04:05
17:25 17:30 19:00 19:14 19:15 19:30
Discovery Channel
17.00 heute Barbara Wood: Lockruf der Vergangenheit heute Weerbericht Südtirol, die Sonnenseite der Alpen Forsthaus Falkenau
20.00 Tagesthemen Das Wetter im Ersten Gefühle im Sturm Tagesschau Julius Caesar Tagesschau Julius Caesar Die schönsten Bahnstrecken der Welt
20:15 21:15
Der Alte SOKO Kitzbühel
22.00 22:40 22:54 22:55 00:25 00:30 02:05 02:10 03:40 03:45
heute-journal Weerbericht Bittere Unschuld heute Ein Sommer an der See heute Tausend und eine Nacht heute 3satbörse
17:05 17:35 18:00 18:30 19:00
Wrecks to riches Wreck rescue How it’s made How do they do it?: Mining trucks/ Ikea/Air traffic control Mythbusters: Quicksand
20.00 20:00 21:00
Dirty jobs: Coal miner Die Ludolfs
22.00 22:00 23:00 00:00 01:00 01:55
Overhaulin’ Biker build-off: Kevin Alsop vs Ivy Trosclair Mega builders: World’s fastest wheels - US and Canada Blueprint for disaster: Wreck of the Rocknes Oil, sweat and rigs: Saving MARS
26
Dagblad De Pers
Sport
EK Zwemmen Het feestje van Veldhuis en Dekker
Geen record, wel de kn Ze zijn de twee beste zwemsters van Nederland op dit moment. Gisteren op het EK in Eindhoven bestreden ze elkaar: Marleen Veldhuis en Inge Dekker. Pieter van den Hoogenband. REUTERS
Geert Jan Hahn Iwan Tol EINDHOVEN
EK Zwemmen
VDH doet niet mee aan 100 meter vrije slag Novum EINDHOVEN
...
Pieter van den Hoogenband komt hoogstwaarschijnlijk niet in actie op de 100 meter vrij, die vandaag op het programma staat. Dat liet zijn coach Jacco Verhaeren weten. ‘Hij ligt met griep op bed, dus dat zit er niet in. Wellicht dat de estafette van zondag wel mogelijk is.’ VDH werd woensdag al in de series van zijn favoriete 200 meter vrij uitgeschakeld. Verhaeren gaf gisteren een update over de situatie van Van den Hoogenband. ‘Ik heb hem gisteravond gesproken en hij is nog steeds ziek. Het is afwachten of zijn situatie verbetert.’ Volgens de coach is zijn pupil nog steeds teleurgesteld dat hij zich niet van zijn beste kant kan laten zien. ‘Daarom zou het voor hem, maar ook voor het team en het toernooi leuk zijn als hij nog in actie zou kunnen komen.’ De olympische voorbereiding gaat, ondanks het uitblijven van EKprestaties van Van den Hoogenband, gewoon door. ‘We gaan straks op trainingskamp naar Cyprus en verder moeten we kijken of Pieter nog wat races kan zwemmen.’ 1
...
Uit de luidsprekers van zwemstadion De Tongelreep klinkt om half acht het nummer Played Alive van Safri Duo. Het tromgeroffel brengt Marleen Veldhuis en Inge Dekker in de juiste stemming. Vreemd om het bad, waarin ze elke dag trainen, nu opeens zo oranje gekleurd te zien. Maar toch: dit is hún feestje. Zwemfans die geen partij kunnen en willen kiezen, hebben een Nederlandse vlag aan beide kanten beklad. Met dikke zwarte letters staat op de ene witte baan ‘Marleen’, op de andere ‘Inge’. Het gejuich dringt niet door tot Inge Dekker. Ze kijkt naar het rimpelloze azuurblauwe water. Honderd meter. Iets meer dan vijftig seconden. Hélemaal leeg moet ze. Je moet ervan genieten, drukte sportpsycholoog Wim Keizer haar op het hart. Makkelijk gezegd. Vroeger kon ze helemaal niet omgaan met de druk die presteren op topniveau met zich meebrengt. Stond ze vooraf te kotsen in de kleedkamer en blokkeerde ze volledig in de finale, op het moment dat het móest. Nee, dan Marleen Veldhuis. Zij heeft er nog een andere druk bij: die van de uitgesproken favoriete. Terwijl ze richting startblok loopt, voelt ze dat het publiek naast een Europese titel ook nog een wereldrecord verwacht. Die tijd – gezwommen door de afwezige Duitse Britta Steffen – is per slot van rekening maar drietienden sneller dan het persoonlijk record van haarzelf. Ze heeft geen
Winnares Marleen Veldhuis (links) en Inge Dekker (brons). REUTERS
moeite met dat verwachtingspatroon, dat hoort er nou eenmaal bij als je zo goed bent én in vorm. Maar de vele ogen mogen van de Twentse ook best op een ander gericht staan. ‘Baan 5, Inge Dekker.’ Niet blokkeren nu. Genieten! Natuurlijk wordt het lastig om van Marleen te winnen, de 100 meter vrije slag is haar specialiteit. Aan de andere kant: wat heeft ze te verliezen? Veldhuis boekt progressie als een komeet. Anderen, zoals zijzelf, hebben langer de tijd nodig om tot wasdom te komen, wat is daar mis mee? Niemand is per slot van rekening hetzelfde. Gelukkig maar. Veldhuis hoort het startschot in baan 4. Van de supersprong van het blok moet ze het hebben. Een krachtige afzet en dan het juiste beenritme onder water zien te vinden, zodat ze zoveel mogelijk meters maakt en de voorsprong pakt. Maar ook weer niet te rap, weet ze, anders duikt de man
‘Baan 5, Inge Dekker.’ Niet blokkeren, nu. Genieten! met die vervelende hamer al voor de finish op. Die kerel wil ze niet tegenkomen. Beenslagen, armtechniek, dat is het enige waaraan Inge Dekker nu moet denken. Meer niet. Snel beginnen de eerste 25 meter, daarna het ritme vasthouden en dan komt al het keerpunt. Het gaat lekker, ze heeft de slag te pakken. Maar in haar ooghoek ziet ze dat Marleen Veldhuis al ruim voor haar zwemt. Jemig, die gaat hard! Veldhuis ziet niemand. Geen doelwit. Alleen dat dekselse keerpunt, dat haar drie maanden geleden tijdens
het EK kortebaan in Hongarije niet gunstig gezind was. Wat heet, ze roteerde te vroeg. Maar nu, in een ‘echt’ bad, heeft ze hem te pakken. Het lichaam volledig gedraaid, een krachtige afzet met de beide voeten en weg is ze. Op weg naar goud en een heroische tijd. Vier tienden onder het wereldrecord! Het keren ging perfect bij Inge Dekker. Nu alles geven, die laatste 50 meter. Ze ‘neemt’ een hap lucht en zet aan. Tenminste, dat probeert ze. Maar ze voelt de kracht uit het lichaam vloeien. Naast haar komt de Finse Hanna Maria Seppala op. Nog even, Inge, volhouden! Maar het gaat bijna niet meer. Seppala zwemt haar voorbij. Ze moet nu gewoon het einde halen. Hoe, maakt niet uit. Ook Veldhuis is moe, die laatste meters. Toch te hard gestart. Maar zwemmen is voor haar als pianospelen. Een vleugel kun je ook niet han-
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................
Nederlands record Nick Driebergen
SCHREUDER EVENAART RECORD UIT GEBOORTEJAAR Zwemster Hinkelien Schreuder evenaarde in de series van de 100 meter rugslag op het EK in Eindhoven het bijna 24 jaar oude nationale record van Jolanda de Rover: 1.02,79. De Rover zwom in juni 1984, tevens het geboortejaar van de 24-jarige Schreuder, naar een tijd van 1.02,7. Deze tijd was echter handgeklokt en maar tot één cijfer achter de komma. Schreuder was na afloop van haar race verbaasd. ‘Dit record heeft zo lang ge-
staan. Kun je nagaan hoe snel het toen was, dat het met al die nieuwe technieken en pakken nog steeds stond.’ Schreuder had zich vooral gericht op olympische kwalificatie voor de 4x100 meter wisselslag. Dat lukte met de recordrace. Ook Nick Driebergen zwom een nieuw Nederlands record. Hij plaatste zich voor de finale van de 50 meter rugslag in een tijd van 25,66. Het oude record stond met 25,94 ook al op zijn naam.
AP
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... ............................................................................... uitgever: Cornelis van den Berg
[email protected] Dagblad De Pers wordt in een aantal plaatsen dagelijks Anthony Fokkerweg 61 hoofdredacteur: Ben Rogmans
[email protected] bezorgd door Interlanden. Ontvangt u dagelijks De Pers en 1059 CP Amsterdam adjunct-hoofdredacteuren:
[email protected] heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0900-0708 (lokaal tel: 020 - 3460560 Een uitgave van Frank Poorthuis, Dirk Koppes tarief) of kijk op www.bezorgingdepers.nl Mountain Media BV fax: 020 - 3460596
Dagblad De Pers
Sport
uffel
Rabobankploeg toch welkom bij Tour de France Novum ISSY LES MOULINEAUX
...
Rabobank is deze zomer welkom in de Tour de France. De Nederlandse wielerformatie staat op een lijst van twintig ploegen die een uitnodiging hebben gekregen van Tour-organisator ASO. Van de achttien ProTourteams moet alleen Astana thuisblijven. Slipstream, Agritubel en Barloworld ontvingen een wildcard. Met de uitnodiging van de twintig
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... 111
Lucht geklaard tussen Vitesse en Aad de Mos
De lucht is geklaard tussen Vitesse en Aad de Mos. De trainer en de club hebben na een gesprek besloten het wederzijdse vertrouwen uit te spreken. Bovendien spraken beide partijen de intentie uit dat De Mos zijn contract, dat tot 2009 doorloopt, uitdient. De trainer liet weten dat ‘de basis is gelegd voor een goede eindstrijd van het seizoen, die hopelijk resulteert in Europees voetbal’. De afgelopen weken gonsde het van de geruchten rondom de positie van De Mos bij de Arnhemse club na een aanvaring met Theo Janssen.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
ploegen zijn alle deelnemende teams bekend. Rabobank vreesde even geweigerd te worden na de perikelen rondom Michael Rasmussen, die vorig jaar in de gele trui door de ploegleiding uit de wedstrijd werd genomen na gesjoemel met zijn whereabouts. Nadat de bankiersploeg welkom was in Parijs-Nice, dat ook wordt georganiseerd door ASO, lag een uitnodiging voor de Tour voor de hand. Door het thuislaten van de Astanaploeg kan Alberto Contador zijn titel dit jaar niet verdedigen. De Spanjaard won vorig jaar La Grande Boucle in dienst van het inmiddels opgedoekte Discovery Channel, en stapte dit seizoen over naar Astana. Die ploeg kreeg in februari al te horen na de do-
De Rabo-ploeg tijdens een rustdag in de Tour van 2007. REUTERS
pingschandalen rondom Alexandre Vinokourov en Andrey Kashechkin geen uitnodiging te krijgen. Skil-Shimano viste achter het net. De Nederlandse wielerploeg leek na het goede optreden in Parijs-Nice, waarin vooral de Fransman Clément Lhotellerie indruk maakte, kans te maken deze zomer in Brest aan de start te verschijnen, maar dat bleek ijdele hoop. De Tour de France begint op 5 juli in Brest. Op 27 juli eindigt het drieweekse evenement op de ChampsElysées in Parijs. 1
Deelnemers Tour 2008 Rabobank - Gerolsteiner - Milram - QuickStep - Silence-Lotto - CSC Caisse d’Epargne - Euskaltel -Saunier Duval- High Road -Slipstream - Bouygues Telecom- Crédit Agricole - Cofidis- Francaise des Jeux AG2R - Agritubel - Barloworld Lampre - Liquigas.
TOP AUTO’S. BODEM PRIJZEN. Een autobedrijf mag ook best een keertje stunten. En alle top occasions tegen bodemprijzen aanbieden. Dat betekent dan heel veel extra kortingen. En heel veel extra klanten. Dus hoe eerder u komt hoe groter de kans dat het raak is.
SLA JE SLAG IN HET LENTE OFFENSIEF BIJ ÉÉN VAN ONZE 25 KROYMANS VESTIGINGEN.
[email protected] VDH beterschap wensen? Mail naar
[email protected], dan sturen wij het door.
Wielrennen Astana blijft thuis
De Rabobank-wielerploeg vreesde na de affaire met Michael Rasmussen voor uitsluiting van de Tour de France. Organisator ASO gaf de Nederlandse formatie groen licht.
teren zonder al je gedachtes er volledig toe te zetten. Net als elke toon moet iedere slag in het water perfect zijn. Nu ook niet meer ademhalen, gewoon immer gerade aus. Koste wat het kost die titel pakken, dit niet meer uit de handen laten glippen. Nog één slag, precies uitkomen met gestrekte arm. En dan pijlsnel het hoofd omdraaien en een blik op het scorebord werpen. Eerste? Ja! Snel gaat die linkervuist omhoog. 53,77? Geen wereldrecord, maar wat geeft het. Het publiek staat op de banken. Haar rechterarm gaat ook de lucht in. Daar komt Dekker aanzwemmen. Hoeveelste is ze geworden? Derde. Toch balen. Er had zilver ingezeten. Toch is Dekker blij voor Marleen, écht blij. Ze knuffelen elkaar. Dekkers afstand, de honderd meter vlinderslag, komt nog. Over twee dagen, dan zijn de knuffels voor haar. 1
27
Wij zijn 2de Paasdag ook open. Ga naar www.lenteoffensief.com
Zwemmen geeft je nieuwe energie. E.ON is Official Partner van het EK Zwemmen 2008 en hoofdsponsor van de KNZB.
www.eon-benelux.com
