Onze zorg stopt niet na de behandeling

november 2011

Voor patiënten en bezoekers van ziekenhuis Nij Smellinghe

3

“Onze zorg stopt niet na de behandeling” Het elektronisch verpleegkundig dossier

Vernieuwde vakgroep kindergeneeskunde

HEF: therapeuten als coach

CVA-zorg: Verpleegkundig consulenten als schakel in de keten

Met aandacht. Dat voelt beter.

Inhoudsopgave Voorwoord 2 Uitbreiding polikliniek dermatologie 3 Met computers aan het bed: het elektronisch verpleegkundig dossier 4 Vernieuwde vakgroep kindergeneeskunde 6 Van diëtetiek: Maaltijdsalade 8 Afdeling in beeld: HEF 9 Nieuw spreekuur voor darmpatiënten 10 Intensivisten: op de Intensive Care komt alles bij elkaar 12 Van de afdeling fysiotherapie: Winteractiviteiten, blessures en preventie 14 CVA-zorg: Verpleegkundig consulenten als schakel in de keten 16 Mammacare in Nij Smellinghe: Het stopt niet na de behandeling 18 Onze specialisten 19

Voorwoord Beste lezer, Voor u ligt een nieuwe editie van Nijs, het patiëntenmagazine van Nij Smellinghe. In deze editie veel aandacht voor gespecialiseerde verpleegkundigen. De CVA-zorg, de zorg voor darmpatiënten en de zorg voor mensen met borstkanker loopt goed dankzij de deskundigheid van onze verpleegkundigen. Zij hebben de tijd om vragen te beantwoorden en patiënten te begeleiden. Er is niet alleen aandacht voor het medisch-technische gedeelte van de behandeling en de genezing, maar ook voor alle zorgen er omheen. De gespecialiseerde verpleegkundigen zijn een fantastisch voorbeeld van onze slogan: Met aandacht. Dat voelt beter! Ik wens u veel leesplezier. C. Meijer MBA Directeur ziekenhuis Nij Smellinghe

2

Nijs - november 2011

Nij Smellinghe Compagnonsplein 1 | 9202 NN Drachten 0512 - 58 88 88 | [email protected] www.nijsmellinghe.nl

Uitbreiding polikliniek dermatologie

De polikliniek dermatologie van Nij Smellinghe is door een verbouwing flink uitgebreid. Door de verbouwing, waarbij ondermeer een nieuwe operatiekamer werd gerealiseerd, kunnen de verschillende functies van de polikliniek nu beter gescheiden worden. Hierdoor is het voor patiënten duidelijker waar ze worden geholpen en kunnen ze tijdens een behandeling in een rustige wachtkamer wachten. Zo heeft de op de poli dermatologie gevestigde huid- en laserkliniek nu vaste behandelkamers en een aparte wachtruimte. De polikliniek dermatologie is qua patiëntenaanbod een van de grootste poliklinieken van het ziekenhuis. Jaarlijks worden er meer dan 20.000 patiënten gezien. Irene Zonderland, coördinator van de polikliniek, is blij dat er nu ruimte bij is gekomen. “Onze polikliniek voldeed wel, maar we hadden regelmatig een tekort aan behandelruimte. Er lopen soms wel zeven spreekuren tegelijk en dan is het moeilijk om bepaalde functies uit elkaar te houden. Mensen die bijvoorbeeld tijdens een behandeling moesten wachten, moesten in de drukke wachtkamer plaatsnemen. Dat is natuurlijk niet prettig als je net behandeld bent en je wond tijdelijk afgedekt is. Door de verbouwing is er een kleine, rustigere wachtkamer bijgekomen, waar deze mensen kunnen zitten.” Op de nieuwe operatiekamer is ruimte om de grotere ingrepen te doen. “Wij doen een heleboel kleine verrichtingen op de polikliniek. Sommige ingrepen duren langer dan andere, maar door die lange ingrepen is een kamer vaak lang bezet. We hadden twee kamers voor ingrepen, met de nieuwe operatiekamer erbij kunnen we nu meer patiënten behandelen en de ruimten efficiënter benutten.” Een ander voorbeeld van efficiëntie door de verbouwing is de kamer met de zogenaamde perometer, een apparaat dat gebruikt wordt om het volume van benen te meten. “Dit wordt gebruikt voor lymfoedeempatiënten. Door deze

ruimte te voorzien van deuren naar naastgelegen behandelkamers, kan de meetruimte beter worden benut, en kan de patiënt na het onderzoek zich in alle rust zonodig verkleden.” Lymfoedeem is een van de speerpunten van de polikliniek, door de uitbreiding krijgt het secretariaat lymfoedeem nu ook een vaste plek. “We proberen toch de processen uit elkaar te houden. Wij zien reguliere patiënten op de poli voor allerlei behandelingen, maar we zien ook een groot aantal patiënten met lymfoedeem.” Daarnaast is de poli kliniek de thuisbasis voor de huid- en laserkliniek. “Dit is een aparte patiëntengroep die vaak zelf betaalt voor de ingreep. Door de verbouwing zijn er twee aparte kamers voor deze kliniek en is er een aparte wachtkamer.”

“Dat werkt een stuk prettiger voor zowel de behandelaar als de patiënt.” Ook andere onderdelen van de polikliniek krijgen door de verbouwing een eigen plek. Zo wordt de fotodynamische therapie vanaf nu in één vaste ruimte gegeven, waar dat voorheen steeds in een ander kamer gebeurde. “Dat werkt een stuk prettiger voor zowel de behandelaar als de patiënt.”


3

Jan Terpstra en Pauline Vierkant

Met computers aan het bed: het elektronisch verpleegkundig dossier Wie opgenomen is in Nij Smellinghe, ziet regelmatig een verpleegkundige langskomen met bij zich een computer op wielen. Met deze computer, aangeduid met het Engelse woord COW (de afkorting staat voor Computer On Wheels), heeft de verpleegkundige het verpleegkundig dossier van de patiënt altijd bij de hand. Het is een van de stappen die wordt genomen richting een compleet elektronisch dossier voor patiënten in Nij Smellinghe. Jan Terpstra, hoofd IC/CC en voorzitter van de werkgroep EVD en Pauline Vierkant, afdelingshoofd en lid van de werkgroep, zijn erg enthousiast over de nieuwe werkwijze en over de ontwikkelingen.

4


“Het EVD is een grote verbetering op het gebied van patiëntveiligheid en continuïteit.”

In een jaar tijd is in Nij Smellinghe het elektronisch verpleegkundig dossier (EVD) ingevoerd. Dat is een zeer korte tijd, waarin hard gewerkt is door leden van de werkgroep en de key users (verpleegkundigen op de afdeling die geschoold zijn hun collega’s te instrueren). “Het was een goede groep die hard gewerkt heeft. Vooral de twee verpleegkundigen in de werkgroep hebben veel werk verzet. Eerst moesten we namelijk alle bestaande procedures en formulieren bekijken, om ervoor te zorgen dat we de juiste zaken toevoegen aan het dossier.” Na het inventariseren van de procedures en formulieren, is het EVD ingericht. “Het is nu zo dat de verpleegkundigen hun dossier bijhouden op de computer en niet meer op papier. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om temperatuurlijsten, voedingsgebruik en andere gegevens die goed bijgehouden moeten worden om de gezondheidstoestand van de patiënt te kunnen beoordelen.” Voordelen Het gebruik van het EVD heeft veel voordelen, vertelt Jan Terpstra. “Het is een grote verbetering op het gebied van patiëntveiligheid en continuïteit, daarnaast voorkomt het onnodig herhalen van vragen aan de patiënt.”

“Iedereen is zich bewust van het belang van het EVD en is bereid om te leren.” Omdat iedereen die het nodig heeft toegang heeft tot het EVD, kunnen ook medisch ondersteunende diensten (bijvoorbeeld radiologie, maar ook diëtetiek of maatschappelijk werk), de gegevens van de patiënt bekijken. Ze hoeven dan dus niet in een gesprek met de patiënt vragen te stellen die al eerder gesteld zijn. Dit voorkomt ongemak, en is veiliger, omdat altijd de juiste gegevens beschikbaar zijn. “Gegevens worden maar één keer ingevoerd en staan dan op de juiste plaats. Daarnaast is er geen risico meer op fouten door bijvoorbeeld slecht leesbare handschriften, alles is goed leesbaar.”

Natuurlijk is het werken met het EVD wel even wennen voor de verpleegkundigen. Pauline Vierkant ziet gelukkig veel inzet. “Natuurlijk is het lastig om iets te veranderen als je het al jaren op een bepaalde manier doet. Maar iedereen is zich bewust van het belang van het EVD en is bereid om te leren. Daarnaast is er goed uitleg gegeven en zijn collega’s altijd bereid elkaar even te helpen.”

“Er is geen risico meer op fouten door bijvoorbeeld slecht leesbare handschriften, alles is goed leesbaar.” Jan Terpstra ziet vooral dat jongeren het snel oppikken. “Op een leerafdeling (een afdeling waar leerling-verpleegkundigen opgeleid worden in de praktijk) is het mooi om te zien hoe snel de jonge verpleegkundigen het EVD begrijpen en zich eigen maken. Maar ook de ervaren verpleegkundigen hebben het snel onder de knie, het systeem is even wennen, maar uiteindelijk heel goed te gebruiken.”

Het EVD en de toekomst Het elektronisch verpleegkundig dossier is slechts een onderdeel van de hele digitalisering van de patiënten dossiers. Vroeger bestond het dossier uit een map met een heleboel papieren, nu is een deel van de papieren vervangen door het EVD en wordt er gewerkt aan de volgende stap: het medisch dossier. Dat betekent dat ook de medisch anamnese door de arts meteen digitaal wordt opgeslagen en in hetzelfde systeem zichtbaar wordt. Dit wordt in 2012 verder uitgerold in Nij Smellinghe.

“We zijn gestaag op weg naar een compleet elektronisch patiëntendossier in Nij Smellinghe.” Met aandacht. Dat voelt beter.

5

Vernieuwde vakgroep kindergeneeskunde Met de komst van kinderarts Alwin Brouwer is de vernieuwde vakgroep kindergeneeskunde in principe weer compleet. De groep kinderartsen in Nij Smellinghe wordt nu gevormd door ‘oudgedienden’ Linda Leer en Charlotte Peer, samen met ‘nieuwkomers’ Marlon Wilsterman (kinderarts-intensivist) en Alwin Brouwer. Met enthousiasme vertellen ze over hun plannen en ambities, waarbij samenwerking heel belangrijk is. “We werken niet alleen goed met elkaar samen, maar ook met onze verwijzers, collega’s, de verpleegkundigen en andere ziekenhuizen. We willen een vernieuwende vakgroep zijn die voortdurend werkt aan verbetering en dus optimalisering van de zorg voor onze patiënten.” Sinds 1 juni 2011 is de vakgroep kinder geneeskunde weer compleet en vol ambitie. “We proberen als allround vakgroep, ook een aantal speerpunten uit te werken. Ieder van ons is algemeen kinderarts en daarnaast heeft ieder een aantal specifieke aandachtsgebieden”, vertelt Charlotte Peer. “Een belangrijk aandachtsgebied is het atopische kind. Dat zijn kinderen met allergie, met soms gekoppeld eczeem, hooikoorts en vaak ook astma. Veel kinderen hebben meer dan een van deze aandoeningen.” Alwin Brouwer heeft als aandachtgebied onder andere algemene luchtwegproblemen, met specifiek de astmazorg. Hij zal dan ook samen met Peer de aandacht voor het atopische kind verder uitbreiden. Charlotte Peer richt zich vooral op de allergieën en het eczeem. “Voor voedselallergieën hebben we in Nij Smellinghe al langere tijd de dubbelblinde voedselprovocatietest tot onze beschikking. Dit is de gouden standaard om aan te tonen of kinderen een bepaalde voedselallergie hebben. Deze testen zijn uitstekend om allergie voor koemelk en bijvoorbeeld kippenei vast te stellen. In de toekomst willen wij de te testen voedings middelen uitbreiden.” Een ander belangrijke aandachtsgebied is de eczeempoli die opgezet gaat worden. Specialistisch verpleegkundigen Marlon Wilsterman en Linda Leer richten zich specifiek op kinderen met diabetes. “Hiervoor is DiaFries opgestart, een Friesland-breed project voor kinderen met

6


diabetes. Door deze aanstaande samenwerking komen we tot de beste zorg voor deze groep kinderen.” Dat samenwerken komt sowieso veel terug bij de kinderartsen. Gespecialiseerde verpleegkundigen spelen op de polikliniek een cruciale rol. “Er zijn natuurlijk al langere tijd een kinder urotherapeute, een kinderlongverpleegkundige en twee kinderdiabetesverpleegkundigen werkzaam bij de kindergeneeskunde. Daar komt binnenkort de extra aandacht voor het eczeem bij. Dat is een hele mooie uitbreiding van de zorg die we kunnen bieden. Als arts is er al beperkt tijd voor de somatische benadering van een ziekte, daarom hebben we niet altijd voldoende ruimte en tijd binnen ons eigen spreekuur voor de begeleiding en andere gerelateerde zorg die een patiënt nodig heeft. Verpleegkundigen kunnen in speciale spreekuren meer de tijd nemen voor het kind en zorgen van de ouders wegnemen. Ze zijn niet meer weg te denken in deze tijd en zorgen ervoor dat we alle patiënten goed kunnen helpen én de wachttijden op de poli kort kunnen houden.”

“We willen voortdurend werken aan verbetering van de zorg voor onze patiënten.” Naast samenwerking binnen het ziekenhuis, kijken de kinderartsen ook verder. Zo schreef Alwin Brouwer onlangs mee aan een internationaal boekje over de ‘evidence based’ richtlijnen en visie van de Europese kinderlongartsen over de behandeling van astma bij kinderen. Ook wordt er dichter bij huis goed overlegd.

“Kinnik, de kinderafdeling van GGZ Friesland, zit vlak naast onze nieuwe poli. Daar hebben we al mee gesproken om op een laagdrempelige manier naar elkaar te verwijzen. Je zit zo mooi dicht bij elkaar en daar moeten we de vruchten van plukken en de patiënt het voordeel van merken.” Daarnaast zijn ook de contacten met de 3e lijn (het UMCG) uitstekend. “Ook zoeken we actief de samenwerking met de 1e lijn. Kortom, wij willen een benaderbare vakgroep zijn en zien de toekomst met veel enthousiasme tegemoet.”

Charlotte D. Peer Marlon Wilsterman Werkzaam in Nij Smellinghe sinds april 2011 Opleiding tot arts: Nijmegen Opleiding tot kinderarts: UMC Groningen en MS Twente, daarna opleiding tot kinder-intensivist

Werkzaam in Nij Smellinghe sinds 2007 Opleiding tot arts: Rotterdam Opleiding tot kinderarts: UMC Groningen en Isala klinieken Zwolle

Voorheen werkzaam in: Hardenberg en Medisch Spectrum Twente

Voorheen werkzaam in: UMC Groningen Aandachtsgebieden: Algemene kindergeneeskunde, kinderdiabeteszorg, acute zorg.

Aandachtsgebieden: Algemene kindergeneeskunde, huidproblemen bij kinderen, allergie, auto-immuun aandoeningen en psychosociale problematiek.

Dr. Linda Leer Werkzaam in Nij Smellinghe sinds oktober 1997 Opleiding tot arts: Rotterdam Promotieonderzoek: AMC (kindergeneeskunde en kinderendocrinologie, promotie in 1992 Opleiding tot kinderarts: Utrecht Aandachtsgebieden: Algemene kindergeneeskunde, kinder endocrinologie (incl. diabetes), helmpjespoli, plaspoli Nevenfuncties in het ziekenhuis: Lid van stafbestuur, voorzitter kwaliteitscommissie medische staf.

“Wij willen een benaderbare vakgroep zijn en zien de toekomst met veel enthousiasme tegemoet.”

Dr. Alwin Brouwer Werkzaam in Nij Smellinghe sinds juni 2011 Opleiding tot arts: Groningen Promotieonderzoek: Isala klinieken i.c.m. UMCG (kinderlongziekten: monitoren van astma) Opleiding tot kinderarts: UMC Groningen en Isala klinieken Zwolle Voorheen werkzaam in: Isala klinieken Zwolle Aandachtsgebieden: Algemene kindergeneeskunde, kinderlongziekten (incl. allergie), niet-somatisch verklaarde klachten.


7

Van diëtetiek

Maaltijdsalade Net thuis uit het werk na een lange vermoeiende dag? Of gewoon geen zin om te zweten boven de pannen? Maak een goedgevulde maaltijdsalade: zo klaar! Er zijn eindeloos veel mogelijkheden; een maaltijdsalade kán eigenlijk nooit gaan vervelen. Een salade lijkt op het eerste gezicht de voorbeeldige gezonde maaltijd. Maar bent u te kwistig met dressings of grote blokken kaas dan kan het al snel meer calorieën bevatten dan een bord pasta of roerbakschotel. En wordt de salade als hoofdmaaltijd geserveerd, dan moet hij natuurlijk wel voldoen aan ‘De Schijf van Vijf’.

Volg deze tips en maak snel en slim gezonde maaltijdsalades. Volgens het Voedingscentrum bevat iedere maaltijd: • groente en fruit (voor vitamines, mineralen en vezels) • koolhydraatrijke producten als brood, aardappelen, rijst en pasta • eiwitrijke producten als zuivel, ei, vlees, vis en vleesvervangers • vetten en olie voor vitamine A, D en E en essentiële vetzuren • dranken (vocht). In een maaltijdsalade is groente (sla, tomaten, komkommer enz.) het hoofdbestanddeel. De koolhydraten worden gehaald uit gekookte aardappeltjes, pasta, noedels of brood (los erbij), eiwitten uit kleine blokjes kaas, rundvlees- of kipreepjes, stukjes zalm of makreel. De olie is de basis voor een dressing.

Recept: Maaltijdsalade met gerookte kip Hoofdgerecht voor 4 personen Bereidingstijd: 25 minuten Ingrediënten: • 300 g gerookte kipfilet • 300 gram witlof (rauw) • 2 dunne stengels bleekselderij • 2 blikjes mandarijntjes • 150 gram witte druiven • 8 eetlepels Yofresh • 2 eetlepels citroensap • 2 uien • peper Bereiding: Snijd de gerookte kipfilet, de groente, de uien en de druiven in dunne plakjes. Laat de mandarijntjes uitlekken in een zeef. Doe vervolgens alles in een schaal. Roer de Yofresh, citroensap en peper door elkaar en mix dit met de rest van de ingrediënten.

Eet smakelijk! 8


Extra tips: Verrijk de salade met cashewnoten. Deze salade is ook erg lekker met een stukje stokbrood erbij. Voedingswaarde per persoon: Energie: 312 kcal Eiwit: 26 g Koolhydraten: 27 g Vet: 11 g

Afdeling in beeld

Ad Hendrickx en Erik van Koolwijk

Binnen het ziekenhuis is er een speciale afdeling voor Huid-, Ergo-, en Fysiotherapie, kortweg HEF. Een afdeling die een belangrijke rol speelt bij de begeleiding en zorg van opgenomen patiënten, zowel bij de voorbereiding op een opname als in een langer traject van revalidatie.

Afdeling HEF in beeld: therapeuten als coach In de loop der jaren is er veel veranderd in de rol die de afdeling speelt binnen het ziekenhuis. “Tegenwoordig kijken we al van te voren naar de conditie van een patiënt die wordt opgenomen”, legt fysiotherapeut Ad Hendrickx uit. “Er wordt ingeschat hoe snel de patiënt na een operatie weer kan herstellen en wat daarvoor nodig is. Op deze manier kunnen we een beleid bepalen dat ervoor zorgt dat de patiënt zo snel mogelijk weer op de been is en naar huis kan.” Voor patiënten met een geplande opname is dit natuurlijk goed te doen, maar ook bij acuut opgenomen patiënten is er aandacht voor de conditie.

“We werken ook samen met instellingen buiten het ziekenhuis.”

“We komen dan zo snel mogelijk bij de patiënt langs. Met behulp van meet instrumenten schatten we in hoe snel de patiënt kan herstellen en hoe we daarbij kunnen helpen. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat iemand zichzelf niet goed kan aankleden of verzorgen. Wij kunnen dan door oefeningen proberen dit weer mogelijk te maken zodat de patiënt na opname naar huis kan. Als dit niet kan, zien we tijdig dat de patiënt niet terug naar huis kan en kunnen we kijken naar andere mogelijkheden. Onze ergotherapeuten kunnen bijvoorbeeld een huisbezoek doen en aanwijzingen geven om de dagelijkse verzorging makkelijker te maken.”

Lifestylecoach Erik van Koolwijk is sinds kort gestart met ‘bewegen in de Kliniek’, een project waarbij patiënten van enkele afdelingen bewegen op muziek, om zo in beweging te blijven tijdens de opname. Ook werkt hij mee aan het opzetten van een ‘huiskamerproject’, waarbij in breder verband wordt gekeken naar het laten aansluiten van een ziekenhuisopname op de terugkeer naar huis. De afdeling HEF werkt multidisciplinair, of eigenlijk, interdisciplinair. Er wordt nauw samengewerkt met de specialisten, diëtetiek en gespecialiseerde verpleegkundigen. Zo geven de therapeuten advies aan verpleegkundigen ten aanzien van het mobiliseren van patiënten en het werken naar een veilig ontslag. Ook binnen de afdeling werken de drie specialismen van HEF nauw met elkaar samen, dit komt het beste tot uiting in de behandeling van lymfoedeempatiënten. Daarnaast is samenwerking met de eerste lijn essentieel. “Het is heel belangrijk om ook samen te werken met instellingen buiten het ziekenhuis. Op die manier kunnen we patiënten verwijzen naar gespecialiseerde hulpverleners in de eerste lijn. Dit komt voor bij bijvoorbeeld CVA-patiënten.”


9

Nynke Hielema

Nieuw spreekuur voor darmpatiënten In Nij Smellinghe wordt sinds oktober 2011 een IBD-spreekuur gehouden. IBD staat voor Inflammatory Bowel Disease, een verzamelnaam voor ziekten in de darmen zoals de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa. IBD-verpleegkundige Nynke Hielema verzorgt het spreekuur. “We hebben gemerkt dat veel mensen met deze aandoeningen met vragen blijven zitten. Door dagelijks een telefonisch spreekuur te starten en de mogelijkheid te bieden een afspraak met mij te maken, kan ik patiënten begeleiden en leren omgaan met hun ziekte.” Het IBD-spreekuur is bedoeld voor patiënten die in Nij Smellinghe bekend zijn met colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn. “Ik zie geen nieuwe patiënten, een patiënt met klachten gaat altijd eerst naar de Maag-, Darm-, Leverarts, pas als de diagnose is gesteld en een eventuele behandeling is ingezet, komt het IBD-spreekuur in beeld.” De taken van Nynke Hielema richten zich op

10


verschillende gebieden, van het geven van voorlichting tot psychosociale begeleiding. “Mensen met IBD kunnen te maken krijgen met vele problemen op psychosociaal vlak die ze met mij kunnen bespreken. Het belangrijkste is dat mensen met hun vragen bij mij terecht kunnen, dat ik er voor hen ben om hen te ondersteunen.”

“Belangrijk is dat mensen met hun vragen bij mij terecht kunnen, dat ik er voor hen ben voor ondersteuning.”

Het IBD-spreekuur is na een grondige voor bereiding gestart. “Ik heb meegelopen en gekeken in verschillende ziekenhuizen die al een dergelijk spreekuur hebben. Met name in Enschede hebben ze veel kennis van deze ziekten, ik heb daar dan ook heel veel opgestoken.” In die tijd heeft Hielema ook de nodige contacten gelegd. “Ik ben de enige IBD-verpleegkundige in Nij Smellinghe, maar ken mijn collega’s in andere ziekenhuizen goed. Als er dan vragen zijn die ik niet kan beantwoorden, kan ik altijd even een collega bellen, dat is heel prettig.”

Het IBD-spreekuur is telefonisch elke dag van 9.00-10.00 uur en van 15.00-16.00 uur. Patiënten krijgen dan de IBD-verpleegkundige aan de telefoon of de Physician Assistant MDL. “Om ervoor te zorgen dat we echt elke dag bereikbaar zijn, doet Physician Assistant Inge van der Weide ook een deel van de spreekuren. Hierdoor kunnen we ervoor zorgen dat patiënten iedere dag met ons kunnen bellen en vragen niet lang hoeven te laten wachten.”

Bij de ziekte van Crohn ontstaan er kleine ontstekingen in de darmwand. Dit worden ook wel zweren genoemd. De ontstekingen kunnen zich uitbreiden tot diep in de darmwand. Bij de ziekte van Crohn is de darmwand niet aaneengesloten ontstoken, maar gezonde en zieke stukken darm wisselen elkaar af. Soms groeien de zweren zo ver door de darmwand heen dat er een verbinding ontstaat naar de huid of andere organen. Dit noemen we een fistel. Bij de ziekte van Crohn kunnen ook klachten en ontstekingen buiten het spijsverteringskanaal voorkomen.

In oktober is de MDL-polikliniek van Nij Smellinghe verhuisd. Van de tweede verdieping, naast het behandelhuis, is de poli verhuisd naar de begane grond. Hierdoor is er meer ruimte gekomen voor het behandelen van patiënten en is er een aparte spreekkamer voor het IBD-spreekuur gecreëerd. De MDL-polikliniek is te vinden door route 22 te volgen vanaf de ingang van de poliklinieken van Nij Smellinghe.

Inflammatory Bowel Disease Ziekte van Crohn De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte van het spijsverteringskanaal. Bij de ziekte van Crohn kunnen er in principe ontstekingen optreden in het hele spijsverteringskanaal. Dus in het hele gebied vanaf de mond tot aan de anus. Bij de meeste patiënten zijn alleen de dunne-, dikke-, en/of de endeldarm ontstoken.

Vernieuwde polikliniek

IBD is de verzamelnaam voor de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa, twee chronische darmziekten.

Colitis Ulcerosa Colitis ulcerosa betekent letterlijk een ontsteking van de dikke darm (colon = dikke darm, -itis = ontsteking), waarbij zweren gevormd worden (ulcerosa). Bij colitis ulcerosa is er sprake van een chronische, regelmatig terugkerende ontsteking van de dikke darm. De ontsteking beperkt zich tot het slijmvlies, dat de binnenkant van de dikke darm bekleedt. Bij colitis ulcerosa is de darm aaneengesloten ontstoken. Ook kunnen er klachten en ontstekingen buiten de darm voorkomen bij colitis ulcerosa. Wat is het verschil? Er zijn veel overeenkomsten tussen de chronische darmontstekingen colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Zowel de klachten als de behandeling van deze twee aandoeningen komen voor een groot deel overeen. Een aantal belangrijke verschillen tussen colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn zijn: • Bij colitis ulcerosa ontstaan de ontstekingen alleen in de dikke darm en de endeldarm. Bij de ziekte van Crohn komen de ontstekingen in het hele spijsverteringskanaal voor: van mond tot anus.

• Bij colitis ulcerosa beperken de ontstekingen in de darm zich tot de slijmvlieslaag. Bij de ziekte van Crohn kunnen de ontstekingen ook tot de diepere lagen van de darmwand doordringen. Hierdoor kunnen bij de ziekte van Crohn diepere zweren en zogenoemde fistels (onnatuurlijke, open verbindingen) ontstaan. • Bij colitis ulcerosa ontstaan geen verklevingen en vrijwel nooit vernauwingen. Doordat de zweren bij de ziekte van Crohn dieper zijn, en er ook fistels kunnen ontstaan, wordt bij deze ziekte meer littekenweefsel gevormd. Hierdoor kunnen vernauwingen in de darm en verklevingen ontstaan bij mensen met de ziekte van Crohn. • Bij colitis ulcerosa zitten de ontstekingen vaak in een aaneengesloten gebied in de dikke darm. Bij de ziekte van Crohn kunnen gezonde delen afwisselen met gebieden die ontstoken zijn. (Bron: Maag Lever Darm Stichting)


11

Intensivisten: op de Intensive Care komt alles bij elkaar

De intensive care (IC) van Nij Smellinghe valt onder de medische verantwoordelijkheid van drie intensivisten. Deze intensivisten zijn hoofdbehandelaar van de patiënten en houden nauw contact met de patiënt en zijn of haar naasten, maar vooral ook met collega-specialisten. Want de beste zorg voor de patiënt staat voorop.

12


John Vogelaar

Roelant van Eps

Anesthesioloog-intensivist Kees Demmendaal illustreert dit mooi. “Tegenwoordig werken we steeds meer met specialismen en subgebieden, bij de intensivisten is het vaak andersom, bij ons komt alles weer samen.” Intensivisten Kees Demmendaal, John Vogelaar en Roelant van Eps hebben allemaal een eigen basisspecialisme en zijn daarnaast intensivist. Demmendaal is anesthesioloog-intensivist. “Om intensivist te worden moet je eerst medisch specialist zijn, pas daarna kun je de opleiding tot intensivist volgen. Collega Vogelaar en ik zijn anesthesioloog, van Eps is internist-nefroloog. Daarnaast werken we alledrie als intensivist op de IC. Als we op de IC dagdienst hebben, dan werken we niet binnen ons andere specialisme. Omdat we met zijn drieën zijn, is de IC overdag altijd bemand door een intensivist. De nachtdiensten worden gedaan door anesthesiologen, maar er is altijd een intensivist beschikbaar als achterwacht.” Op de Intensive Care komen de meest zieke patiënten van het ziekenhuis te liggen, dit zijn patiënten waarbij een of meerdere orgaansystemen ondersteund moeten worden of patiënten die extra in de gaten gehouden moeten worden na een operatie. “We hebben op de IC zes bedden waar beademd kan worden. Ook patiënten met ernstige infecties waarbij de afweerreactie de overhand krijgt, zgn. sepsis, worden bij ons behandeld.” Op de IC liggen de meest zieke patiënten, maar in tegen stelling tot wat wel gedacht wordt, worden de meeste patiënten op de IC weer beter. Na een kort of langer verblijf op de IC kunnen ze verder herstellen op de afdeling. “Natuurlijk hebben we ook te maken met patiënten die komen te overlijden, maar in principe proberen we er alles aan te doen om de patiënt beter te maken.” Hierover houden de intensivisten heel nauw contact met de familie. “Wij proberen voorzichtig te schetsen hoe het ziekteverloop zal gaan, met alle mitsen en maren, en de wetenschap dat herstel vaak lang duurt. Soms voorzien we dat een patiënt niet meer beter gaat worden, daar moet je duidelijk in zijn,

Kees Demmendaal

ook al is dat soms moeilijk. We kunnen heel veel maar soms zijn de reserves van de patiënt niet toereikend.” Samenwerking is voor de intensivisten erg belangrijk. “Op de IC zijn wij hoofdbehandelaar, maar onze collegaspecialisten worden nauw betrokken bij de zorg. We hebben dagelijks een multidisciplinair overleg, waarbij iedereen kan aanschuiven. Sowieso bespreken we alle patiënten met de verwijzend specialist, een chirurg, een internist en een bacterioloog, maar als een andere specialist aan wil schuiven dan zijn we daar blij mee. Je wilt toch met elkaar van gedachten wisselen.” Het kan voorkomen dat de patiënt voor een bepaalde behandeling moet worden overgeplaatst. “We kunnen heel veel zorg leveren, maar we hebben bijvoorbeeld geen hart- of hersenchirurgie. We kennen onze beperkingen en daarom hebben we goede contacten in de regio om die patiënten snel op de juiste plek te krijgen.” Volgens Demmendaal kunnen de meeste patiënten op de IC van Nij Smellinghe behandeld worden. “Wij hebben de expertise en de middelen, alleen in sommige specialistische gevallen is een patiënt elders beter op zijn plaats.”

De afdeling IC/CCU van Nij Smellinghe Ziekenhuis Nij Smellinghe beschikt over een intensive care met 6 beademingsbedden en 3 step down bedden, daarnaast is er een CCU (hartbewaking) met 6 high care bedden en 4 medium care bedden. De bezoektijden van de afdeling zijn: 10.00 - 10.30 uur 14.00 - 14.30 uur 18.30 - 19.30 uur


13

Van de afdeling fysiotherapie

Winteractiviteiten, blessures en preventie Tijdens de winter brengen sommige mensen meer tijd binnen door terwijl anderen erop uit trekken om de natuur te bewonderen in deze tijd van het jaar. Gedurende de winter zijn er veel buitenactiviteiten mogelijk. Natuurlijk wandelen en fietsen maar ook Nordic Walking in Nederland. Daarnaast wordt schaatsen veel beoefend op kunstijs en indien mogelijk op natuurijs. In Nederland worden ook veel minder bekende activiteiten georganiseerd zoals winterwadlopen, met ijs zijn er mogelijkheden tot surfschaatsen of ijskiten op de meren en met een laagje sneeuw is er het langlaufen in het bos of in de open velden.

Ondanks het plezier van de winter en het buiten bewegen gebeuren er toch ongelukken. In Nederland hebben we te maken met gladheid. Dit heeft voor veel mensen vervelende gevolgen indien gemeentes niet consequent strooien om de gladheid tegen te gaan. Vooral oudere mensen, mensen die minder mobiel zijn of mensen met een chronische ziekte ondervinden hier last van. Naast het feit dat het een stuk intensiever is om buiten te functioneren in het dagelijks leven, is het valrisico ook een stuk hoger. In de winter van 2009- 2010 kwamen er door de sneeuw en vorst gemiddeld 500 mensen1 per dag binnen op de Eerste Hulp van een ziekenhuis vanwege de gladheid. 76% van de ongelukken vond plaats op straat, rijweg of trottoir. Het ging hierbij vooral om voetgangers en 23% viel met de fiets of brommer. Meer dan de helft van de slachtoffers heeft botbreuken opgelopen (heup en pols-/ armbreuken).

14


Tijdens de winter 2010-2011 gingen ongeveer 1,2 miljoen Nederlanders op wintersport naar Oostenrijk, Duitsland, Italië en Frankrijk. Skiën, snowboarden, langlaufen en wandelen zijn populaire activiteiten. Helaas vinden er ook ongelukken plaats tijdens deze vakanties. Skiongelukken vinden even vaak plaats als ongelukken bij het uitoefenen van andere sporten. Letsels die ontstaan zijn specifieker. Zo lopen skiërs vaker letsel op bij de knie2. Bij vrouwen komt dit vaker voor dan bij mannen. Jaarlijks lopen meer snowboarders3 blessures op vergeleken met skiërs. De aard van het letsel is vaak minder erg. Door innovatie en toepassing van nieuwe materialen4 is het aantal SEHbehandelingen aanzienlijk gedaald sinds eind jaren negentig. Hoe bereiden we ons nu voor op de winter en/of op de wintersport?5 Een goede uitrusting is essentieel. Voor wandelaars betekent dit goede stevige wandelschoenen en beschermende kleding. Een stok of een metgezel kan houvast bieden tijdens wandelen. Bij fietsen kan men een beetje lucht uit de band laten lopen voor meer grip in de sneeuw.

Bij uitvoering van (sportieve) bewegingsactiviteiten is een goede fysieke voorbereiding iets wat niet mag ontbreken naast de uitrusting. Thuis oefenen op algehele conditie, kracht, coördinatie, lenigheid en balans helpt blessures voorkomen. Het televisieprogramma ‘Nederland in Beweging’ is een voorbeeld om thuis zelfstandig fitter te worden. Tegenwoordig bieden veel fitnesscentra wintersportprogramma’s aan of wordt op verzoek een programma gemaakt ter preventie. Daarnaast zijn er oefeningen die zelfstandig uitgevoerd kunnen worden en die voornamelijk gericht zijn op de benen en romp naast de algehele conditie. Als bepaalde bewegingsactiviteiten meer dan een half jaar niet zijn uitgevoerd, adviseren wij om les te nemen. Dit kan meestal in Nederland maar ook op locatie zelf in het buitenland. Al is het maar om onder begeleiding rustig op te starten en eventueel de techniek bij te schaven.

1

Bij aanvang van de activiteit zelf mag een warming up niet ontbreken, ongeacht de fitheid van persoon om lichaam en geest voor te bereiden op de activiteit. Het kennen van regels is bij de sportieve activiteiten ook belangrijk om veiligheid te waarborgen. Aansluitend bij de uitrusting is goede bescherming bij dergelijke sportieve activiteiten ook onontbeerlijk zoals hoofd-, rug-, pols-, knie- en elleboog bescherming, wat afhankelijk is van de activiteit. Naast een goede uitrusting en voorbereiding is een gezonde leefstijl van belang bij het uitvoeren van sportieve activiteiten. Verstandig eten en drinken, niet roken, op het gewicht letten en voldoende en verantwoord bewegen dragen bij ter preventie van blessures1. Met deze maatregelen in ons achterhoofd kunnen we de winter met zelfvertrouwen en met veel plezier tegemoet gaan!

J. A. Draisma, 2010 Mrt Letsel door uitglijden in de winter van 2009-2010 Stichting Consument en Veiligheid

2

Clin J Sport Med. 2008 Jul;18(4):355-7.Effects of modern ski equipment on the overall injury rate and the pattern of injury location in Alpine skiing

3

2009/4860.01/Consument en Veiligheid/Factsheet snowboarden Consument en Veiligheid Ongevalcijfers/Cijfers sportblessures door snowboarden

4

Clin J Sport Med. 2008 Jul;18(4):355-7.Effects of modern ski equipment on the overall injury rate and the pattern of injury location in Alpine skiing

5

http://www.voorkomblessures.nl/


15

Ketenzorg

Yvonne Tiekstra en Siepy Hoekstra

CVA-zorg: Verpleegkundig consulenten als schakel in de keten Een CVA is erg ingrijpend. Soms kunnen patiënten van de ene op de andere dag niet meer, wat tot voor kort heel normaal was. Daarom is de zorg rondom een CVA heel belangrijk, niet alleen de acute zorg in het ziekenhuis, maar vooral ook het herstel en het wennen aan de nieuwe omstandigheden. In Nij Smellinghe werken twee verpleegkundig consulenten neurologie, beiden houden zich bezig met de zorg voor CVA-patiënten. Hierbij speelt ketenzorg een belangrijke rol, alleen door samenwerking tussen het ziekenhuis, verpleeghuizen, revalidatiecentra, verzorgings huizen, de thuiszorg en de huisarts, krijgt de patiënt de beste zorg. 16


"Het uitwisselen en het overbrengen van kennis is erg belangrijk voor de beste zorg, maar ook goed om te doen.”

Siepy Hoekstra en Yvonne Tiekstra werken als verpleegkundig consulenten neurologie in Nij Smellinghe. Siepy heeft als aandachtsgebieden CVA-zorg en de zorg voor Parkinsonpatiënten, Yvonne houdt zich naast de CVA-zorg bezig met patiënten met Multiple Sclerose (MS). “Omdat de groep CVA-patiënten de grootste is, is er op deze manier elke dag een verpleegkundig consulent voor deze patiëntengroep aanwezig.” Ketenzorg De ketenzorg rondom CVA is eigenlijk al in de jaren ‘90 begonnen. Destijds werd vanuit de regering, én in Europees verband, aangestuurd op meer ketenzorg rondom de CVA-patiënt. “Als alle zorgaanbieders in de regio goed met elkaar samenwerken en werken volgens dezelfde richtlijnen en afspraken, krijgt de patiënt de beste zorg.” De positieve ontwikkeling merken de consulenten duidelijk. “Vroeger was het zo dat wij bij de overplaatsing van een patiënt meegingen naar het verpleeghuis om de verpleegkundigen daar uit te leggen hoe ver we zijn met de behandeling. Dat hoeft nu niet meer. We werken met dezelfde afspraken en de verpleegkundigen en verzorgenden zijn door ons geschoold. Hierdoor weten we zeker dat de patiënt dezelfde zorg krijgt, ook buiten het ziekenhuis.” Deze scholingen worden niet alleen door de verpleegkundig consulenten gegeven. “We geven een basisscholing van drie dagen en doen dat samen met de verschillende disciplines vanuit onze collega-zorginstellingen binnen de keten. Op deze manier krijgen de verpleegkundigen en verzorgenden binnen de keten uitgebreide scholing rondom CVA-zorg.” Dit is niet alleen heel nuttig, maar ook erg leuk om te doen. “Het uitwisselen van kennis en het overbrengen van kennis is erg belangrijk voor de beste zorg, maar ook goed om te doen. We zien duidelijk resultaat.” Samenwerking Ook de samenwerking met huisartsen verloopt steeds beter. “Als wij een huisbezoek brengen aan een patiënt, dan koppelen we dit altijd terug door middel van een verslag voor de huisarts. Deze weet dan wat er is gebeurd en wat de status is. Als er dan vragen zijn, weet de huisarts ons ook te vinden. Je merkt dat er meer sprake is van een gedeelde verantwoordelijkheid. Vroeger was het zo dat vooral het ziekenhuis verantwoordelijk was voor de patiënt, nu voelt iedereen in de keten zich verantwoordelijk.” Als een patiënt met een CVA wordt opgenomen in Nij Smellinghe, komt de verpleegkundig consulent langs voor een kennismaking. “Wij geven de patiënt dan de informatiemap ‘Hou Vast’ mee, daarin staan tips over hoe om te gaan met een CVA en waar je informatie kan krijgen.

In de map zit ook het informatieboekje ‘Een beroerte en dan…’, de informatiefolder van de keten en info over het infocafé CVA. Deze map is bekend bij alle zorgverleners binnen de keten. Als iemand in een revalidatiecentrum of verpleeghuis meer informatie krijgt, past dat in het mapje. Dankzij de goede samenwerking in de keten krijgt de patiënt dus ook de juiste informatie. De samenwerking gaat ook verder dan alleen binnen de keten, ook met onze collega’s in andere Friese ziekenhuizen en met de patiëntenvereniging ‘Samen Verder’ hebben we goed contact.”

Wat is een CVA? Cerebro Vasculair Accident (CVA) is de medische afkorting voor een ongeluk (accident) in de vaten (Vasculair) van de hersenen (Cerebro). Een CVA wordt ook een beroerte genoemd en is onder andere een hersenbloeding of herseninfarct. Bij een CVA knapt een bloedvat in de hersenen (hersenbloeding) of raakt het verstopt (herseninfarct). In beide gevallen wordt de toevoer van bloed naar de hersenen verstoord. Daardoor krijgt het getroffen gedeelte van de hersenen te weinig zuurstof en raakt het beschadigd. Elk jaar worden in Nederland 41.000 mensen voor de eerste keer door een beroerte getroffen.

Het Infocafé CVA Sinds oktober is de Transmurale Neurorevalidatie en Nazorg Keten Zuidoost-Friesland, waar Nij Smellinghe bij hoort, in samenwerking met de Nederlandse CVA-vereniging ‘Samen Verder’ weer gestart met het Infocafé CVA. “We zijn hier twee jaar geleden mee gestopt, maar merkten dat er toch weer veel vragen speelden bij patiënten. Tijdens het infocafé kan een patiënt, of een naaste, langskomen om te praten met lotgenoten of vragen te stellen aan ons of de CVA-vereniging.” Het infocafé worden gehouden op: 23 november 2011 18 januari 2012 21 maart 2012 23 mei 2012 Van 14.30-16.00 uur in vergaderzaal 1 van Nij Smellinghe.


17

Mammacare in Nij Smellinghe: Het stopt niet na de behandeling

Ida Paulusma

In Nij Smellinghe werken diverse verpleegkundig consulenten oncologie. Zij begeleiden patiënten met de diagnose kanker en die daarvoor behandeld worden of behandeld zijn. De laatste tijd is er in de media veel aandacht voor de zorg rondom borstkanker in ziekenhuizen, in Nij Smellinghe wordt deze zorg deels gedaan door de verpleegkundig consulenten. Ida Paulusma is een van deze consulenten en tevens coördinator van de verpleegkundige oncologische zorg. Coördinator Ida Paulusma is zelf werkzaam als consulent voor chirurgische patiënten. “Samen met vier collega’s houden we ons voornamelijk bezig met de zorg voor borstkankerpatiënten, de mammacare, en de zorg voor darmkankerpatiënten waaronder de stomazorg. In ons ziekenhuis werken ook nog verpleegkundig consulenten oncologie voor de patiënten van interne geneeskunde, daarbij gaat het bijvoorbeeld om behandeling met chemotherapie.” De consulent komt in beeld op het moment dat de arts kanker constateert bij een patiënt. “Meestal zijn we dan al aanwezig bij de slechtnieuws

gesprekken, vooral om mee te luisteren en de patiënt van het begin af aan goed te begeleiden. Natuurlijk moet de patiënt eerst het nieuws verwerken en komen daarna de vragen, dan zijn wij er voor ze.” Omdat het een lang traject is waar de meeste kankerpatiënten in terecht komen, is begeleiding heel belangrijk. “Tijdens de behandeling zien we de patiënten natuurlijk veel, maar het traject erna is minstens zo belangrijk. Meestal ben je toch in eerste instantie bezig met overleven, als dan de behandeling geslaagd is, blijf je met de gevolgen zitten. Veel patiënten krijgen last van vermoeidheid, soms komen

Samenwerking met andere ziekenhuizen Het zorgpad ‘Mammacarcinoom A7 ziekenhuizen’ is het resultaat van een intensieve samenwerking tussen de zogenaamde A7 ziekenhuizen (Nij Smellinghe samen met de ziekenhuizen in Sneek en Heerenveen). Deze drie ziekenhuizen hebben de zorg voor borstkankerpatiënten gezamenlijk beschreven en behandelen en informeren patiënten op dezelfde manier. In dit kader zijn voor het zorgtraject speciale voorlichtingsmappen ontwikkeld en is een website gemaakt: mammapolithuis.nijsmellinghe.nl.

18


vrouwen in de overgang of krijgen ze last van lymfoedeem. Wij doen er alles aan om de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden en advies te geven.” Ook al tijdens de behandeling is er aandacht voor extra begeleiding. “De patiënt geeft aan hoe groot de belasting is via een psychosociale screening met behulp van de Lastmeter. Als het nodig is brengen wij de patiënt dan in contact met maatschappelijk werk of bijvoorbeeld een psycholoog.” Na de behandeling kunnen patiënten instromen in een reactiveringsprogramma ‘Herstel en Balans’, met aandacht voor zowel fysiek als mentaal herstel.

Aandacht voor lymfoedeem In Nij Smellinghe is een speciale lymfoedeemkliniek gevestigd, waar de oncologieverpleegkundigen nauw mee samenwerken. Vooral bij vrouwen bij wie de okselklieren zijn weggehaald tijdens een operatie, heeft het voorkomen van lymfoedeem extra aandacht. “Vroeger moest je dan een wat dikkere arm maar accepteren, dat is nu niet meer zo. We doen er onder andere met de cursus ‘Blijf lymfoedeem de baas’, alles aan om lymfoedeem te voorkomen.

Onze specialisten (op 1 november 2011) Anesthesiologie K.L. Demmendaal Mw. J.M.E. van Gelder L. van der Goot E.M.F. Jorna P.H.J.M. de Laat P. Sindhunata J.P. Vogelaar Cardiologie 0512 - 58 88 06 R.P.L.M. van der Aa

Interne Geneeskunde 0512 - 58 88 77 dr. J.A.M. Beentjes E.E. Blaauwwiekel R.S. van Eps

Mondheelkunde 0512 - 58 88 02

Radiologie 0512 - 58 88 14

P.A.L. Koopman

J.M. Affourtit

dr. L. Meijndert

Mw. S.C.J. van Hoof

J.P.H. Wymenga

M. van Leeuwen J.G. Roukema

dr. S. Hovenga

Neurologie 0512 - 58 88 23

dr. H. van Kamp

K.D. Beintema

dr. C. Kroon

H.J. Bökkerink

L.F. Schipper

Mr. H.J. Weitenberg

Reumatologie 0512 - 58 88 22

dr. H.L. v/d Wiel

Mw. L. Hendriks

Intensivisten

A. Soepboer Mw. E.J. Zijlstra

Mw. A. Spoorenberg

K.L. Demmendaal

Neurochirurgie 0512 - 58 88 23

R.S. van Eps

dr. J. Koopmans

J.P. Vogelaar

D.L.M. Oterdoom

Kindergeneeskunde 0512 - 58 88 20

Oogheelkunde 0512 - 58 88 03

Mw. dr. L.M. Leer

dr. F. van Klink

Mw. C.D. Peer

H.J. Klomp

Dr. A.F.J. Brouwer

E.A. Timmerman

M. Wilsterman

Orthopedie 0512 - 58 88 05

Mw. L. Jansen

H.G.J.M. Voesten

Klinisch fysicus

R. Bimmel

Mw. K. Pricker

O.R.M. Wikkeling

Dr. F.J. Duisterwinkel

Mw. C.M. Kooijman

Mw. F. Wieldraaijer

C.L. de Ridder

R. Wierenga

A.C.M. Ligtenberg M.R. v/d Linde J.J. de Graaf M. de Groot Chirurgie 0512 - 58 88 09 R. Looijen dr. H.C.J. v/d Mijle A.J. Verhoeff

R.J. Zijlstra

KNO-heelkunde 0512 - 58 88 04

Dermatologie 0512 - 58 88 01

M.A.W. Fabius

Mw. C.A.H. Bearda Bakker-Wensveen

H.J. Tjong-Ayong

Dr. R.J. Damstra

Longziekten 0512 - 58 88 16

Mw. K.F. van Duinen

P. Eppinga

Mw. C.C.W. Theunissen

H. Los

Geriatrie 0512 - 58 83 17 Mw. C.N. Guijken Gynaecologie/Verloskunde 0512 - 58 88 24

J.H. Strijbos Maag-, Darm- en Leverziekten M. Bubic S. Schmittgens

R. van den Berg Mw. P. Yari Spoedeisendehulp Artsen Mw. M.G.E. Bosch Mw. S.H. Fauth

G.J.M. van Stralen

Urologie 0512 - 58 88 11

Pijnbestrijding 0512 - 58 83 81

Mw. C. Jansen

Mw. J.M.E. van Gelder

C.F. Koolenbrander

L. van der Goot (wo 13.00-17.00 uur)

S. Smorenburg Ziekenhuisapotheker

Plastische Chirurgie 0512 - 58 83 90

D. Bloemhof

Mw. A. Knepper Mw. Dr. C. Moues-Vink Psychosomatisch Team 0512 - 58 83 55

Dr. P.J. van den Hurk

H.J. Wolters

Mw. M.C.G.J. Lobbes-van der Linden

Medisch Microbioloog

H.V.H. Mous

Mw. A. Hofs

Mw. Dr. A.H. Brandenburg

Mw. J. Uneken

dr. H. Oosterhof

Revalidatie Geneeskunde 0512 - 58 83 50

Mw. B. Geelhoed

J.J. de Vries Mw. dr. J. Wilpshaar Mw. J. Hondelink, fertiliteitsarts

Colofon Nijs 3, november 2011. Nijs is een halfjaarlijkse uitgave voor patiënten, relaties en bezoekers van ziekenhuis Nij Smellinghe in Drachten en verschijnt in een oplage van 6000 stuks.

Redactieadres Nijs t.a.v. M. ter Laan Ziekenhuis Nij Smellinghe Postbus 20200 9200 DA Drachten [email protected]

Hoofdredactie Michiel ter Laan

Vormgeving Dizain, Groningen

Redactie John van Arnhem Mathilde Hommes Michiel ter Laan Marijke Lobbes Theo Snijder Hennie van der Werf

Druk Drukkerij Folkertsma de Vrije Fries

De volgende editie verschijnt op 20 mei 2012. Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder uitdrukkelijke toestemming van de afdeling communicatie en patiëntenvoorlichting van ziekenhuis Nij Smellinghe. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te weigeren, in te korten of te herschrijven.


19

Krijgt u geneesmiddelen voorgeschreven? U kunt bij de Poliklinische Apotheek Nij Smellinghe de medicijnen op het recept direct meekrijgen. De apotheek is 24 uur per dag 7 dagen in de week geopend.

Wij hebben een computerverbinding met uw eigen apotheek/huisarts, zodat wij wisselwerkingen kunnen controleren met de geneesmiddelen die u gebruikt.

Wij zien u graag in onze apotheek! Het apotheekteam van de Poliklinische Apotheek U vindt ons naast de Dokterswacht in het rode gebouw links naast de hoofdingang.

Poliklinische Apotheek Nij Smellinghe Compagnonsplein 1 | 9202 NN Drachten 0512 - 58 88 70 | [email protected] www.nijsmellinghe.nl/apotheek

poliklinische apotheek nij smellinghe

Onze zorg stopt niet na de behandeling

Recommend Documents