onze westerse beschaving

Vormingsblad van de Vlaams Belang Jongeren

onze westerse beschaving

■ BREUKLIJN september 2007

onze westerse beschaving Wanneer we 1000 jaar zouden teruggaan in de tijd en de situatie van Europa - bedoeld wordt de gebieden waar het Latijnse Christendom heerste - zouden bekijken, dan was er weinig dat zou doen vermoeden dat deze beschaving, gevestigd op een klein territorium in het uiterste westen van het Euraziatische continent, ooit zou uitgroeien tot een beschaving die heel de wereld zou gaan domineren. Op het eerste gezicht was het zelfs onwaarschijnlijk dat het Latijnse Christendom ook maar zou overleven. 1000 jaar geleden was Europa achter op heel wat gebieden in vergelijking met de vier andere grote beschavingen: Byzantium, de Islamitische wereld, China en India. Europa hinkte achterop op wetenschappelijk, cultureel, economisch en militair gebied.

Drie voorbehouden bij dit overzicht: - Ten eerste: op niet alle terreinen verschillen we van alle andere culturen. Zo is er bijvoorbeeld ook in Indië altijd min of meer een scheiding geweest van geloof en staat. - Ten tweede: sommige verschillen zijn minder opvallend geworden omdat de wereld zoveel van het westen heeft overgenomen. - Ten derde: omwille van het beperkt aantal bladzijden van Breuklijn wordt hier soms kort door de bocht gegaan.

1. Individualisme - individuele vrijheid Een van die kenmerken die voor ons vanzelfsprekend zijn maar dat eigenlijk niet zijn, is het individualisme. De standaardeenheid van onze beschaving is het individu. De individuele persoon is het referentiepunt en niet de familie, de clan, de stam, het collectief. Er werd ooit al een studie gedaan in 50 landen naar het niveau van individualisme. De top 20 waren allen westerse landen, met uitzondering van Portugal, dat er niet bij was, en Israël blijkbaar ging men er van uit dat Israël geen westers land is, wat een te betwijfelen stelling is - dat er wel bij was.

Bovendien werd het Latijnse Christendom van alle kanten aangevallen. Alleen in het westen was er geen vijand, omdat daar de zee was. Maar van het noorden kwamen de Noormannen, van het zuiden de Saracenen (de islamieten) en van het oosten de nomadische steppevolkeren. Dit Europa slaagde er uiteindelijk niet alleen in om te overleven, maar begon in zeer snel tempo een beschaving te ontwikkelen die op alle gebieden de andere beschavingen achter zich zou laten. Vanaf de Renaissance kunnen we zeggen dat die voorsprong al heel duidelijk was geworden (tenzij misschien tegenover het Ottomaanse Rijk), een voorsprong die alleen maar zou toenemen tot de Tweede Wereldoorlog. In de academische wereld is er geen overeenstemming over de oorzaken van het Europese mirakel. Er is geen eenduidig antwoord op de vraag waarom deze beschaving zo snel is geëvolueerd, sneller dan welke beschaving ooit. Daarom beperken we ons ertoe hier de kenmerken van de Europese beschaving te beschrijven.

Het westerse individualisme is een erfenis van de oude Grieken en won opnieuw aan invloed in de Renaissance. Het fenomeen dat zich toen voordeed, wordt door sommigen de “Romeo en Julia-revolutie” genoemd, verwijzend naar deze twee geliefden die het recht opeisten een individuele keuze te maken en niet de imperatieven van hun familieclans te volgen.

Een mens leert zichzelf kennen, zichzelf definiëren door contact met de anderen en de verschillen op te merken. Zo ook kan men een beschaving alleen beschrijven aan de hand van verschillen met andere beschavingen. Wij leven dag in, dag uit, in deze beschaving en heel wat zaken die voor ons vanzelfsprekend zijn, zijn dat niet voor andere culturen. Het is goed daar, in onze politieke activiteiten, eens bij stil te staan, zodat we beseffen waarvoor we eigenlijk strijden. Is onze cultuur de moeite waard? En ook: is onze cultuur beter dan andere culturen?

Het individualisme is een erfenis van de oude Grieken en het werd in de Renaissance weer invloedrijk. Het fenomeen dat zich toen voordeed, wordt door sommigen de “Romeo en Julia-revolutie” genoemd, verwijzend naar deze twee geliefden die het recht opeisten een individuele keuze te maken en niet de imperatieven van hun familieclans te volgen. Het individualisme is sindsdien alleen toegenomen en begint volgens sommigen misschien wel problematische vormen aan te nemen. Het afzwakken van bijvoorbeeld familiale, religieuze en nationale banden maakt de mensen inderdaad blijkbaar niet gelukkiger en het westen is dan ook koploper inzake asociaal gedrag, depressies en zelfmoorden.1

Samen met het individualisme kennen we de cultuur van individuele rechten en mensenrechten, zijnde fundamentele rechten die zelfs in het belang van het collectief niet mogen aangetast worden.

1In zoverre de statistieken correct zijn: taboe, gebrekkige statistieken of nationaal

prestige kunnen er de oorzaak van zijn dat het aantal zelfmoorden in andere culturen onderschat wordt.

2

september 2007 BREUKLIJN ■

2. Rechtsstaat

4. Scheiding kerk en staat

En vandaar komen we bij het tweede kenmerk: de rechtsstaat. Voor ons lijkt het voor de hand liggend, maar het is absoluut niet vanzelfsprekend dat een samenleving geregeerd wordt door abstracte wetten, die voor iedereen gelden, en waarbij zelfs de laagste der laagsten zich tot de rechter kan wenden om gelijk te halen tegen de hoogste der hoogsten. In andere culturen speelt de wet geenszins een dergelijke centrale rol. In Afrika speelt overleg tussen de dorpsouderen een belangrijke rol in het oplossen van conflicten. In de Islamitische wereld is Godsdienst en de wil van Allah allesbepalend. In nog andere culturen staat of stond de wil van de despoot boven alles. Twee anekdotes kunnen deze centrale plaats van de wet illustreren.

De scheiding van geloof en staat is belangrijk maar niet uniek voor Europa, want India verschilt op dat punt niet veel van ons. Het christendom draagt zelf inherent die scheiding in zich, maar dat is voor veel godsdiensten allerminst vanzelfsprekend. Het meest flagrante en ons best bekende tegenvoorbeeld is uiteraard de Islam, waar de wil van god ook wet wordt, in de vorm van de sharia.

5. Nationalisme - zelfbeschikkingsrecht der volkeren - de wereld der natiestaten

Een vijfde kenmerk is iets dat ons zeer moet interesseren: het nationalisme. Nationalisme is niet chauvinisme of het idee dat het eigen volk beter is dan de andere volkeren, maar is - en dat wordt nog door weinigen beseft - het eigenlijk revolutionaire idee dat elk volk recht heeft op zelfbeschikking en op een eigen staat, inbegrepen het idee dat een staat dan ook best georganiseerd wordt op basis van een etnische groep, en niet op basis van gezamenlijke godsdienst of van de erfelijke aanspraken van een monarch. Ook dit idee lijkt vandaag vanzelfsprekend, maar was het niet. Een andere anekdote dateert van later en Heel de geschiedenis door hebben volkegaat over Frederik de Grote, koning van ren elkaar veroverd, bezet en onderdrukt Pruisen. Hij leefde in de periode van de zonder gewetensproblemen. In sommige absolute monarchen en was er zelf ook één. gevallen, als de onderdrukking te grof was, In één van zijn paleizen vond hij dat zijn kwamen volkeren wel eens in opstand, zicht belemmerd werd door een windmomaar dat was niet opdat ze zoiets hadden als len van één van de plaatselijke boeren. Hij het idee dat ze recht hadden op een eigen wilde die weg. Het kwam tot een rechtsstaat. De Vlamingen zijn vaak in opstand zaak, die echter door de boer werd gewongekomen tegen de Franse koning, maar nen. Frederik was grootmoedig en zelfs een voor ons vandaag merkwaardig - hebben beetje tevreden over het vonnis. Hij zei: « ze nooit de aanspraken van Frankrijk op Il y a encore des juges a Berlin. » In China, Vlaanderen aangevochten en hebben ze het Ottomaanse rijk of bij de Azteken zou nooit het idee gehad om een eigen staat het ondenkbaar geweest zijn dat de wil van te stichten. Artevelde speelde wel met het de heerser zou kunnen ongedaan gemaakt idee om Vlaanderen onder gezag van de worden door wetten of rechtbanken. Engelse koningen te brengen, maar nooit Frederik II van Pruisen, bijgenaamd om een eigen staat te stichten. Dat idee Frederik de Grote, was een absolute komt van veel later en is revolutionair en monarch. Nochtans schrokken rechters absoluut uniek voor de westerse bescha3. Gelijkheid - democratie in zijn rijk er niet voor terug om von- ving. Nationalisme is ook steeds hand in Het feit dat een vorst een proces kon verlie- nissen uit te spreken die ingingen tegen hand gegaan met de opmars van democrazen verwijst ook naar een derde kenmerk: het persoonlijk belang van de koning. tie. Het is daarom zeer vreemd dat somhet idee van de gelijkheid der mensen, dat migen vandaag nationalisme als een gevaar toen al meer dan embryonaal aanwezig beschouwen voor de democratie. De eerste was. Uiteraard is een groot deel van de geschiedenis van Europa natiestaat was Frankrijk. Na de Franse revolutie werd de koning beheerst geweest door een officiële ongelijkheid tussen laten, vrije onthoofd. Indien men als organiserend en afbakenende principe poorters en de adel. Maar ook toen al, vooral onder invloed van van een staat niet meer de erfelijke territoriale aanspraken van het christendom, begon het idee van de gelijkheid der mensen een vorst had, wat was dan wel de basis om te zeggen welk land veld te winnen. In ieder geval is het zo dat de westerse beschawie toebehoort? Het antwoord - dat voorheen al in de hoofden ving de eerste is geweest die het gelijkheidsbeginsel officieel heeft van verlicht intellectuelen was gegroeid - kwam automatisch: het gehuldigd. De eerste keer in de Amerikaanse grondwet en kort volk. “Wij zijn de Fransen en dit is ons land.” “Waar de Engelsen daarna in de Franse revolutie. Samen met het idee van gelijkheid wonen: dat is Engeland en de Engelse staat.” Met het vuur van groeide ook het idee van democratie, want als iedereen gelijk is, het nationalisme achter zich, hebben de Fransen tijdens de revomoet iedereen uiteraard evenveel te zeggen hebben in het bestuur lutionaire periode en daarna, onder Napoleon, vele oorlogen van het geheel. gewonnen. Als antwoord op de Franse bezetting, maar ook onder invloed van Franse ideeën, kwam er een Spaans en een Duits In de Middeleeuwen trok een Arabische geschiedschrijver rond in de kruisvaarderstaten in het middenoosten. In al zijn geschriften is hij zeer negatief over de kruisvaarders, die hij beschrijft als agressieve en achterlijke barbaren. Maar één ding moest hij toegeven: heel wat moslimboeren waren tevreden onder het kruisvaarderbewind omdat ze daarin wel omschreven rechten genoten, die niet zomaar door de prinsen en ridders opzij gezet konden worden.

3

■ BREUKLIJN september 2007

nationalisme op gang. Dat laatste zou uiteindelijk resulteren in een eengemaakt Duitsland onder Bismarck.

“Verenigde Naties”. Dit bevestigt nogmaals het achterliggende idee dat de staten eigenlijk natiestaten dienen te zijn. De Engelse schrijver JM Roberts, die er terzijde op wijst hoe bepaalde westerse levensbeschouwingen zoals het christendom of het marxisme, nu veel van hun aanhang hebben verloren, noemt het “nationalisme” het meest succesvolle en meest volhardende politieke idee van de westerse beschaving, ook al is het voor velen een scheldwoord geworden.

Uiteraard was het niet altijd een evidente zaak om uit te maken wie tot welk volk behoorde en dus tot welke staat. En de machthebbers gingen met die vraag ook erg cynisch om. Zo behoorde Bretagne tot Frankrijk, maar was het zeer twijfelachtig of de Keltische Bretoenen wel Fransen konden genoemd worden. De reactie van de centrale staat was er één van culturele genocide en de uitbanning en vernietiging van alles wat eigen en Bretoens was, Het was al eerder gebeurd, dat nieuwe staten zich hebben kunvooral uiteraard de taal. Wanneer België werd gesticht wilde men nen afscheiden van grotere gehelen, door strijd of door dynaser ook een natiestaat van maken. Het is hier wellicht onnodig tieke fragmentatie, maar de westerse landen zijn de enigen die verdere uitleg te geven over de manieren waarop men geprobeerd ooit vrijwillig veroverde gebieden hebben teruggegeven aan de heeft België te vervolkeren op wie ze fransen, onder het ze hadden veroverd: motto van toenmade kolonies. Het is lig premier Rogier: wel zo dat in India “La Belgique sera of in Congo in die Latine ou ne sera periode onafhanpas”. Om hier kelijkheidsstrijders zoiets als een volk aan het werk waren, te creëren werd maar die hadden ook de mythe van gemakkelijk milieen volk gecreëerd, tair kunnen overbijvoorbeeld door wonnen worden. te verwijzen naar Belangrijker was dat de Oude Belgen we zelf principieel alsof wij twee duiniet meer wilden zend jaar later met bezetten. En tendat volk nog iets slotte: diegenen die te maken hadden. de opstand leidden Het standbeeld hadden van ons het van Ambiorix in idee opgedaan dat Tongeren bijvoorze recht hadden op beeld, behoort tot een eigen staat, iets de pogingen om waar ze zonder conons het gevoel van tact met de westerse een Belgisch volk beschaving nooit aan te praten. De De bestorming van de Bastille, geschilderd door Jean-Pierre Louis Laurent. Nadat opgekomen zouden Eburonen van zijn. De leiders van het gelijkheidsbeginsel voor de eerste keer officieel gehuldigd werd in de AmeriAmbiorix zijn troukaanse grondwet, groeide het idee in de Franse revolutie. Samen met het idee van de opstand waren wens bijna geheel gelijkheid groeide ook het idee van de democratie, want als iedereen gelijk is, moet dan ook meestel uitgemoord door mensen die in het iedereen uiteraard ook evenveel te zeggen hebben in het bestuur van het geheel. de Romeinen, zodat westen gestudeerd de kans heel klein is hadden of op andere dat vele Vlamingen er zouden van afstammen. manieren westerse ideeën hadden opgedaan. Gandhi had bijvoorbeeld gestudeerd in Groot-Brittanië. En als hij koos voor het wapen van vreedzaam verzet, iets wat nergens anders en tegen Het verschil tussen staatsnationalisten en volksnationalisten zit niemand anders zou gewerkt hebben, dan was dat omdat hij dan ook niet zozeer in de vraag of een staat uit één volk moet wist dat verdere bezetting van India tegen onze eigen principes bestaan. Daarop antwoorden ze in principe allebei bevestigend. was en hij daarmee de meer gewetensvolle elementen van onze Maar het volksnationalisme komt van onderuit: van volkeren die maatschappij in zijn kamp zou brengen. Met succes. Wij hebben geen staat hebben en er één willen. Staatsnationalisme komt van vrijwillig de kolonies vrijheid gegeven. En als men nu spreekt bovenaf en wil een gezamenlijke identiteit creëren, ook waar er over compensatie die wij nog steeds zouden moeten betalen voor geen is. de kolonisatie, zouden wij moeten repliceren: “Hoeveel gaan jullie ons betalen voor de dekolonisatie? Het idee van het zelfbeschikkingsrecht der volkeren kwam ook in het charter van de Verenigde Naties terecht, een instelling De eerste vijf typische kenmerken van de westerse beschaving zijn die op zichzelf de uitdrukking is van het nationalistische idee: vooral politieke ideeën. De volgende zijn van een andere aard, een wereldvergadering van natiestaten die onderling gelijkwaarmaar zijn niettemin essentieel om het succes van het westen te dig zijn en evenveel stemmen hebben. De naam is dan ook verklaren. niet de “Verenigde Landen” of de “Verenigde Staten”, maar de

4

september 2007 BREUKLIJN ■

6. Het geloof in de wetenschap - rationalisme

vooruitgang in een samenleving - terwijl in andere beschavingen zelden maatschappelijke wijzigingen werden opgemerkt - en daarna het geloof dat deze vooruitgang goed en te bevorderen is. Dat zulks goed is voor wetenschap en materieel welzijn, kan moeilijk ontkend worden. Maar het geloof in vooruitgang ontaardde soms in utopisme, het idee dat de perfecte samenleving mogelijk is en dat de mensheid maakbaar is. Met ideeën die teruggingen op Plato en Rousseau kwam Europa in de twintigste eeuw in de ban van het totalitaire denken, van Marx, naar Lenin, Stalin en Hitler.

Geen enkele andere beschaving heeft zoveel geloof in de mogelijkheden van de wetenschap. De opmars van het geloof in de wetenschappelijke kennis is begonnen in de Renaissance en heeft een absoluut hoogtepunt gekend in het 19de-eeuwse rationalisme, toen men geloofde dat de wetenschap op termijn in staat zou zijn om alles te begrijpen en alle problemen op te lossen. Het geloof in de mogelijkheden van de wetenschap is uiteraard verantwoordelijk voor een groot deel van de voorsprong die we hebben geboekt. Recentelijk komt het geloof in de wetenschap echter ernstig onder druk te staan door geloof in waarzeggers, astrologen en charlatans, maar vooral door ecologisch obscurantisme, bijvoorbeeld in de vorm van verzet tegen genetisch gemanipuleerde gewassen of nucleaire energie.

9. Vruchtbare bodem voor welvaart

Het westen is er in geslaagd een cultuur uit te bouwen die zeer gunstig is voor het uitbouwen van welvaart. Wanneer men het verschil in welvaart probeert te verklaren tussen verschillende delen van de wereld, dan worden heel wat verklaringsgronden gezocht: klimaat, de aanwezigheid van grondstoffen, het niveau 7. Nieuwsgierige beschaving van ontwikkeling en kennis van de bevolking, de verderdurende voor- of nadelen van kolonisatie, het heersende sociaal-econoZeer nauw samenhangend met het vorige kenmerk is de vaststelmische model3. Maar geen van die zaken kan alles of zelfs de ling dat de Europese beschaving een nieuwsgierige beschaving is. meeste verschillen in rijkdom verklaren. Hoe kan men verklaren Alle ontdekkingsreizigers, van de Vlaming Willem Van Rubroeck dat een Mexicaan gemiddeld half zo veel welvaart creëert als zijn over Columbus tot Neil Armstrong, waren Europeanen. Dat had buurman, de Amerikaan? Hoe niet alleen met technische voorNationalisme is het idee dat elk volk kan men de absolute armoede sprong te maken. De Chinezen hadden lang voor ons schepen die zelfbeschikkingsrecht heeft en dus recht verklaren van Kongo, dat zeer veel grondstoffen heeft, terwijl de oceanen konden bevaren en Vlaanderen, sinds het sluiten heeft op een eigen staat, inbegrepen het de moslims hadden voor ons het kompas. Geen van beiden maak- idee dat een staat dan ook best georga- van de steenkoolmijnen er absoluut geen meer heeft? Scholing ten er gebruik van om echt op ontdekking te gaan. Omdat het niseerd wordt op basis van een etnische en opleiding van de bevolking? Uiteraard. Maar waarom zijn hen niet interesseerde. China ging groep, een volk, en niet op basis van de onze contreien, waar nog niet zo zelfs, na één grote ontdekkingserfelijke aanspraken van een monarch. lang geleden de meerderheid van reis2, vrijwillig in isolement. de bevolking bestond uit ongeletterde boeren, zo snel opgeklomDeze desinteresse vanwege China en andere beschavingen voor men naar een algemene alfabetisering en naar een situatie waar de rest van de wereld, strekt zich ook uit tot de cultuur van die scholing en opleiding openstaat voor iedereen? De Kongolezen andere delen van de wereld. Het Ottomaanse Rijk, dat nochtans hebben sinds de dekolonisering, 40 jaar geleden, geen enkele het continent deelde met ons, was op geen enkele mate geïntevooruitgang gemaakt. Dat terwijl heel wat Aziatische landen, die resseerd in Europa en zijn cultuur, een fout die men zich zwaar nochtans, door de afwezigheid van grondstoffen, na de dekolonizou beklagen wanneer de westerse militaire en technologische satie in een slechtere startpositie zaten, in dezelfde periode grote voorsprong uiteindelijk het Ottomaanse rijk tot de “zieke man sprongen voorwaarts hebben gemaakt. van Europa” zou maken.

Europeanen waren altijd ten zeerste geïnteresseerd in andere culturen en wat die te bieden hadden. Het is inderdaad wel zo dat tijdens bepaalde perioden, vooral in de 19de eeuw, Europa bijzonder arrogant en met een gevoel van superioriteit zou omgaan met andere beschavingen. Maar ook dan, zij het neerbuigend, bleef men toch geïnteresseerd in hun cultuur. Dat Mozart een operette laat doorgaan in een Turkse harem, Verdi zijn “Aida“ baseert in Egypte of Gilbert en Sullivan hun “Mikado” situeren in het verre Japan, toont een fascinatie voor andere culturen die geen equivalenten kent in die andere culturen.

De waarheid is dat overal waar Europeanen zich gevestigd hebben, van het hoge noorden van Noorwegen tot aan de kaap in Zuid-Afrika, van Alaska tot Australië, grote welvaart heerst, onafgezien van klimaat, de aanwezigheid van grondstoffen, conflicten en oorlogen. Er is geen enkele uitzondering. Daarentegen is geen enkel Afrikaans (subsahara) land rijk. Islamitische landen zijn ook meestal arm, met uitzondering van de olieproducerende staten . Ook daar is de welvaart betaald door het westen dat die olie opkoopt. Wanneer in Saoedi-Arabië de olie op is, wordt dat land weer een ontwikkelingsland.

8. Geloof in vooruitgang

De boeken van de Franse professor Bernard Lugan over Afrika zijn in dat verband interessant. Hij legt duidelijk de vinger op de wonde door te verwijzen naar de Afrikaanse mentaliteit en

Gedeeltelijk samenhangend met het geloof in de wetenschap, groeide in het westen eerst het bewustzijn van verandering en

2De

fameuze expeditie van Zheng He (Cheng Ho) planeconomie versus vrije markt.

3Bijvoorbeeld

5

■ BREUKLIJN september 2007

gebruiken als oorzaak van de blijvende armoede.

van het zuiden. De armste landen van Europa zijn in de eerste plaats de landen waar moslims eeuwen baas zijn geweest, zoals Portugal, Spanje, Griekenland en zelfs Sicilië.

We stellen ook vast dat landen die in hun geschiedenis bewuste keuzes hebben gemaakt om het westen te kopiëren, zoals Japan of Turkije, het ook goed of relatief goed doen. De waarheid is dat cultuur een grote economische waarde heeft. Nochtans wordt daar zeer weinig onderzoek naar verricht. Dat komt omdat het een taboe is geworden om de ene cultuur beter te noemen dan de andere en dat er teveel angst is om andere culturen te stigmatiseren en van racisme beschuldigd te worden. Toch zijn er paar interessante dingen geschreven. Zo verwijzen Fukuyama en een aantal anderen naar het niveau van “vertrouwen” dat bestaat in een samenleving en dat blijkbaar heel belangrijk is voor het creëren van welvaart. In maatschappijen waar mensen elkaar vertrouwen is het logisch dat er veel meer handel wordt gedreven en veel meer wordt samengewerkt. In landen waar de band van vertrouwen zich alleen uitstrekt tot de stam, de familie of de clan ligt dat veel moeilijker.

Eén ding staat vast: cultuur heeft een grote economische waarde. Het is misschien wel dé doorslaggevende factor in economisch succes en het is dan ook ontstellend dat daar zo weinig studie naar wordt verricht. Even opvallend is de vaststelling dat precies degenen die zich zo zorgen maken over de verschillen in rijkdom tussen het westen en de derde wereld ook de eerste zijn om culturele verklaringen in de meest radicale termen af te wijzen. Modern links vindt de armoede zelf minder erg dan te moeten toegeven dat er een culturele verklaring voor die armoede kan bestaan.

Het standbeeld van Ambiorix in Tongeren behoort tot de pogingen om ons het gevoel van een Belgisch volk bij te brengen. Om in België zoiets als een volk te creëren werd ook de mythe van een volk gecreëerd, bijvoorbeeld door te verwijzen naar de Oude Belgen. De Eburonen van Ambiorix zijn trouwens bijna volledig uitgemoord door de Romeinen, zodat de kans heel klein is dat vele Vlamingen er zouden van afstammen.

10. Zelfkritiek

Een laatste kenmerk verdient extra aandacht, omdat het ooit en vaak positieve resultaten heeft gehad, maar de laatste decennia bijzonder destructief is geweest: de westerse neiging tot zelfkritiek. De westerse beschaving is altijd kritisch geweest voor zichzelf. De Griekse filosofen overschouwden hun eigen maatschappij en waren daar soms erg negatief over. Vele Romeinse schrijvers deden hetzelfde. Deze traditie heeft zich verder gezet in het moderne Europa.

Een ander element is arbeidsethiek. In culturen waar harde arbeid als iets deugdzaam wordt gezien staat men natuurlijk al een heel stuk verder dan in landen waar profitariaat geen schande is. Vergelijk alleen nog maar de relatief kleine verschillen in mentaliteit tussen Vlaanderen en Wallonië en de opvallende verschillen in welvaart die er het gevolg van zijn.

Op zichzelf lijkt het een goed idee om kritisch te zijn voor de eigen samenleving en beschaving. Het zorgt ervoor dat we niet gescleroseerd worden en dat er regelmatig verandering en verbetering komt.

Inderdaad, zelfs binnen Europa zijn er verschillen, waarbij de rijkste landen in het noorden liggen en de armste in het zuiden. Volgens de socioloog Karl Weber zou dat te maken hebben met het protestantisme dat dominant is in de noordelijke landen en beter zou zijn voor het creëren van rijkdom dan het katholicisme. We moeten dat betwijfelen. Want als je streken vergelijkt die kunnen vergeleken worden, dan zijn er geen echte verschillen. Het katholieke Oostenrijk is even welvarend als het vooral protestantse Duitsland. Het katholieke Ierland is even rijk als het protestantse Schotland en - niet te vergeten - het katholieke Vlaanderen is zelfs iets rijker dan het protestantse Nederland. Misschien zijn er wel andere oorzaken voor de achterstand

Maar waar we nu mee te maken hebben is een cultureel relativisme dat extreme en gevaarlijke vormen aanneemt. Cultureel relativisme betekent dat men alle culturen ongeveer gelijkwaardig acht, dat men niet kan zeggen dat de ene betere is dan de andere, dat elke beoordeling subjectief is, zoals bij kunst en dat het geen zin heeft om daarover te discussiëren. Natuurlijk betekent het ook dat wat goed is voor ons daarom niet goed is voor mensen in, zeg maar, het middenoosten. Cultureel relativisme is iets dat andere culturen niet overkomt. Het is typisch westers.

6

september 2007 BREUKLIJN ■

Probeer maar eens een Arabische islamiet te vertellen dat zijn waarden niet universeel en slechts relatief zijn.

de fouten bij anderen te negeren. We kunnen dan ook niet meer spreken over zelfkritiek, maar veeleer over zelfhaat.

Typisch daarvoor is bijvoorbeeld de ziekelijke neiging om racisme Ondanks de capaciteit tot zelfkritiek, heeft de westerse beschaving te zoeken bij ons eigen volk en de vaak irrationele vijandigheid nochtans altijd veel zelfvertrouwen gehad en vaak een bewustzijn van anderen tegen ons te negeren. Het geval ‘Van Bellinghen’ van de eigen superioriteit. Het is trouwens een opvallende vaststelling dat wanneer we het agressiefst waren en wanneer we ook dat - als het al waar zou zijn - uiteindelijk uiterst triviaal zou cultureel het meest arrogant waren, we het meest navolging en zijn, is opgeschroefd tot een nationale tragedie, een schande die bewondering kregen. Vandaag, nu we niet meer imperialistisch alleen kon uitgewassen worden door een rituele duiveluitdrijving in een symbolische massatrouw. De hysterie en onredelijkheid zijn en zelfs veel moeite doen om andere beschavingen niet voor die op dergelijke momenten triomferen maken het gemakkelijk het hoofd te stoten - tot en met een openbare verontschuldiging voor ons koloniaal verleden in de VN-conferentie van Durban te begrijpen waarom er in het verleden op heksen en weerwolven een paar jaar geleden - zijn we nog nooit zo misprezen, zelfs werd gejaagd. gehaat, in bepaalde delen van de wereld. Het Ottomaanse rijk Het zelfde gebrek aan redelijkheid vinden we op buitenlands was nooit geïnteresseerd in het westen. Tot het militair keer gebied. Het is onbegrijpelijk dat Europa altijd zo kritisch is voor op keer werd verslagen en we veel van het op ons veroverde grondgebied hadden teruggeIsraël. We zwijgen over de misdaden van het communisme in nomen. Uiteindelijk volgde er een bewuste campagne van verChina en de religieuze dictatuur in Iran. En in Soedan is westersing onder Attaturk. Zo een burgeroorlog aan de gang ook sloot China zich af van de waar christenen en animisten wereld, tot na de vernederende op grote schaal - we spreken nederlagen tegen Engeland in de onderhand al van een miljoen op zichzelf schandelijke opiumdoden - worden uitgemoord oorlogen. Dan volgde wel een door het islamitische regime. trend tot verwestersing. Ook Waarom is de Europese politiek in het door ons gekoloniseerde zo gebiologeerd door Israël? Afrika werden lang pogingen Wat is daar zo speciaal aan? gedaan om ons na te doen. Na Het aantal Palestijnse slachtofde kolonisatie probeerde men fers is minimaal in vergelijking fictieve natiestaten in het leven met het aantal slachtoffers in te brengen. Sommigen probeerOost-Timor nog niet zo lang den democratie. Men probeergeleden, of Soedan nu. De de zelfs op westerse wijze aan reden waarom we zo met Israël partijpolitiek te doen. Bokassa bezig zijn is niet omdat we de kroonde zichzelf tot een heuse Mahatma Ghandi besefte dat het wapen van het vreedjoden daar als zo verschillend keizer en kleedde zich als een zaam verzet enkel kon ingezet worden tegen het westen en van ons zien. Precies het tegenwesterse vorst uit de 19de eeuw. dat het tegen niemand anders zou gewerkt hebben, omdat deel is waar. Juist omdat Israël een westerse democratie is en Vandaag wordt nog weinig naar hij wist dat verdere bezetting van India tegen onze eigen het westen opgekeken en pro- principes was en dat hij daarmee de meer gewetensvolle ele- de schijnbaar onderdrukten, de beert men ons ook veel minder menten van onze maatschappij in zijn kamp zou brengen. Palestijnen, moslims zijn, zijn we kritisch. Het is niet nieuw. te imiteren. Meer zelfs, er is In de jaren '70 en '80 was er een groeiende haat op sommige een nog ergere hetze tegen Zuid-Afrika, terwijl de veel zwaardere plaatsen, vooral in de islamitische wereld. Misschien moeten misdaden van de Sovjetunie werden genegeerd. Ook nu zijn we de les leren dat onze krampachtige pogingen om lief te zijn linkse journalisten veel meer bezig met de tekortkomingen van voor iedereen alleen geïnterpreteerd worden als een teken van de VS dan, zeg maar, die van China of Iran. Het zal moslimjourzwakte. Misschien moeten we de les leren dat onze voortdurende nalisten niet overkomen om vooral bij hun eigen beschaving en kritiek op onszelf en onze bondgenoten eigenlijk voedsel geeft de islamitische staten fouten te vinden. aan diegenen die inderdaad vinden dat wij booswichten zijn die anderen onderdrukken. We zeggen het immers zelf. Heb je ooit Hand in hand met het cultureel relativisme gaat de multicultumoslimlanden elkaar horen bekritiseren omwille van hun gedrag rele opvatting. Wat voor alle andere culturen een vanzelfspretegen niet-moslims? En misschien moeten we de les trekken dat kendheid is, namelijk dat inwijkelingen zich moeten aanpassen kordaat optreden en uitoefening van macht meer respect opwekt aan de plaatselijke taal en cultuur, is voor grote delen van onze dan ons ‘zie-ons-toch-graag offensief ’. elites een racistische en onaanvaardbare opvatting. Wij, westerse autochtonen, hebben de immigranten geen integratie of aanpasOoit had het westen groot zelfvertrouwen en waren we niet bang sing gevraagd, maar hebben de nieuwkomers steeds op het hart van onze eigen schaduw. Dat is pas veranderd sinds de Tweede gedrukt dat hun cultuur even goed is als de onze en dat hun Wereldoorlog en vooral sinds de culturele revolutie van de jaren cultuur zelfs een verrijking is voor ons. Eveneens hebben we 60 en 70. Nu is de zelfkritiek pathologisch geworden en zijn we hen gewaarschuwd voor ons eigen racisme. Die nieuwkomers, maar al te zeer bereid om de fout altijd te zoeken bij onszelf en

7

■ BREUKLIJN september 2007

die geen idee hadden wat multiculturalisme of racisme eigenlijk waren, hebben we zelf die begrippen aangeleerd.

De neiging om racisme te zoeken bij ons eigen volk en om de vaak irrationele vijandigheid van anderen tegen ons te negeren begint pathologisch te worden. Het geval Van Bellinghen is opgeschroefd tot een nationale tragedie, een schande die alleen kon uitgewassen worden door een rituele duiveluitdrijving in een symbolische massatrouw.

Het vereren van het multiculturalisme is in de praktijk niet veel meer dan lippendienst. Want wanneer men het heeft over “verrijking vanwege andere culturen”, blijkt het eigenlijk alleen te gaan over vrij oppervlakkige onderdelen van die culturen, zoals kunst, muziek of het exotische eten. De “verrijking” strekt zich blijkbaar niet uit tot de minder aangename fenomenen van de andere culturen, zoals de gedwongen huwelijken, eremoorden, vrouwenbesnijdenissen, het onverdoofd slachten van dieren, terrorisme enzovoort. Vooral de essentiële maatschappelijke of politieke aspecten van andere culturen (zoals de afwezigheid van scheiding van kerk en staat, de ondergeschikte positie van vrouwen, het gebrek aan respect voor mensenrechten, het verwerpen van de rechtsstaat en democratie...) blijken niet waardevol genoeg om ons te "verrijken". Bovenstaande tien kenmerken geven een goed overzicht van onze unieke cultuur. Nu moeten we ook nog de hamvraag stellen. Berlusconi zei ooit luidop dat de westerse cultuur superieur is aan de Islam en kreeg bakken kritiek over zich heen. Is onze cultuur superieur? Kunnen we zelfs maar proberen die vraag te beantwoorden, omdat toch elke beoordeling subjectief is?

van voorbeelden waarin het westen veel beter presteert in het realiseren van de doelstellingen die bijna alle culturen zich voorop stellen.

3. Een derde reden heeft te maken met een onoplosbare contradictie in het betoog van de culturele relativisten. Het culturele relativisme is zelf iets typisch westers. Het is iets waar andere culturen geen last van hebben. Indien de westerse samenleving op zich niet superieur is en andere maatschappijen niet mogen afgemeten worden aan onze waarden, dan is ook het culturele relativisme waardeloos omdat het ook typisch westers is. Het lijkt een retorisch en logisch truukje, maar het is meer dan dat. We kunnen niet ontsnappen aan wie we zijn. Ook de culturele relativisten en zelfhaters van links zijn producten van hun beschaving en samenleving. Hun ideeën hebben ze voor het grootste deel geërfd. Ze zijn zelfs - en dat zullen ze niet graag geweten hebben - afkomstig van het christendom. We moeten ons niet schamen voor wie we zijn en we moeten ons ook niet permanent verantwoorden. We zijn wie we zijn en we mogen daar fier op zijn. Net zoals we ooit stickers kleefden met “ik ben Vlaming en daar ben ik fier op”, zonder te moeten uitleggen waarom, mogen we ook luidop zeggen dat we westerlingen en Europeanen zijn en dat we daar fier op zijn. Zelfkritiek is nuttig, zelfhaat is dom en dodelijk. Jurgen Ceder

Ja, we kunnen de vraag proberen te beantwoorden. En er zijn drie redenen waarom de culturele relativisten ongelijk hebben. 1. Ten eerste stromen de immigratiegolven van buiten het westen naar het westen en niet omgekeerd. Onze beschaving kan al niet al te slecht zijn als zoveel mensen er heen willen, om hier de genieten van de welvaart en ook de vrijheid van deze samenleving. 2. Ten tweede en veel fundamenteler: indien alle culturen andere doelstellingen zouden hebben, zou men inderdaad niet kunnen vergelijken. Net zoals men de prestatie van een hoogspringer niet kan vergelijken met de prestatie van een 100 m sprinter. Maar alle culturen hebben wel degelijk voor een groot deel gelijkaardige doelstellingen. Bijna alle samenlevingen houden van materiële welvaart. Geen enkele samenleving produceert zoveel welvaart als de onze. In bijna alle culturen wordt ziekte of kindersterfte ervaren als uiterst negatief. Geen enkele beschaving heeft een zover gevorderde medische wetenschap als wij (en bovendien staan de producten ervan open voor iedereen). Alle beschavingen zijn graag veilig op militair gebied en willen vaak zelfs in de mogelijkheid verkeren om hun wil op te leggen aan anderen. Geen enkele beschaving heeft dezelfde militaire macht als de westerse. En zo kunnen we nog uren doorgaan met het opsommen

BREUKLIJN

De driemaandelijkse uitgave van de vzw Vlaams Belang Jongeren. Het politiek vormingsblad voor en door de Vlaams Belang Jongeren. Jaargang 8, nummer 3, juli - augustus - september 2007 Bijlage bij Vrij Vlaanderen. Hoofdredacteur: Evert Hardeman Redactie: Hans Verreyt, Wouter Jeanfils, Frederik Pas, Jörgen Noens, Bert Deckers, Werner Somers, Olivier Peeters, Jan Lievens, Steven Godefridi, Barbara Pas, Hendrik De Vloed Opmaak: Bert Deckers Oplage: 8.500 ex. Abonnementen: VBJ-leden gratis. Niet VBJ-leden kunnen zich abonneren door ­storting van 5 euro (student/scholier), 7,50 euro (anderen), 13 euro of meer ­(steunabonnement) op rek.nr. 751-201695574 van de Vlaams Belang Jongeren vzw met vermelding “Breuklijn”. Voor vragen en opmerkingen kan u steeds terecht bij Wouter Jeanfils, Madouplein 8 bus 6, 1210 Brussel. Tel. 02/219.27.28. E-mail: [email protected] Verantwoordelijke uitgever: Frank Vanhecke, Madouplein 8 bus 9, 1210 Brussel