LOOWI 2008
Ontwikkeling Virtuele Kenniscentra (en) het werk van vak- en informatiespecialisten Deel 1: Stand van zaken VKC’s in Utrecht…… Jan Kooistra Sociale Wetenschappen / Universiteit Utrecht Bibliotheek /Universiteit Utrecht Technisch Ontwerpen en Informatica / TU Delft
Presentatie VKC voor faculteiten als referentiepunt LOOWI 2008
Ontwikkelingen onder invloed ICT -
-
explosieve groei communicatiekanalen en informatiebronnen en daarmee samenhangend maatschappelijke ontwikkeling in termen van -
schaalvergroting en globalisering, toenemende complexiteit van werk en leven flexibilisering, diversificatie (nieuwe markten met nieuwe producten)
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
1
Ontwikkelingen onder invloed ICT kennisorganisaties -
Expansie van vakgebieden en (sub)specialisaties -
-
Differentiatie Kennis ‘versnelt’ en ‘veroudert’ in hoog tempo
Toenemende complexiteit van diensten, methoden, werkprocessen en producten -
Ketenbenadering (eindresultaat telt) Intensievere samenwerking Coördinatie neemt toe
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
Ontwikkelingen ICT kennisorganisaties -
Schaalvergroting met behoud van flexibiliteit -
-
Centralisatie (vergelijk bibliotheek, administratie, IT) Zelfstandige business units (‘autonome afdelingen’) Verbreding onderwijs / verdieping en verzelfstandiging onderzoek
Zorg voor efficiëntie met behoud kwaliteit -
Betaalbaarheid, prijs-kwaliteit benadering Borging van kwaliteit Werken volgens protocol (evidence based)
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
2
Consequenties voor onderzoeker (professional) -
Grotere hoeveelheid informatie -
-
-
-
komt binnen moet worden verwerkt is eigenlijk niet bij te houden
Waarde / betrouwbaarheid informatie vaak niet duidelijk Informatie van voldoende kwaliteit niet makkelijk te vinden en/of ‘alleen voor leden’ Toevoegen van eigen informatie wordt afgeschermd
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
Wat zou beter moeten kunnen met ICT.... Verkrijgen, wegen, ordenen, gebruiken, bewaren en opnieuw delen van diverse soorten informatie afkomstig uit een diversiteit aan bronnen... met het oog op wetenschappelijk verantwoord kunnen oordelen, beslissen, onderzoeken en handelen... maar niet zonder bewustzijn hoe deze informatie werd gegenereerd en welke betekenis dat heeft voor de wijze waarop de informatie kan/mag worden gebruikt
WIKI-ACHTIG maar geen WIKI.. DEMO PARTNER 03 UBU 2008
3
Oplossingsverzameling VKC Maak een elektronische werkomgeving (Vitueel Kennis Centrum) waar de gebruiker online toegang heeft tot een breed scala aan relevante informatie en wetenschappelijke bronnen, waar een overzicht van, en toegang tot het netwerk (experts, onderzoekers) wordt gegeven (geregeld via een lidmaatschap) en waar de inhoudelijke betrokkenheid bij het eigen wetenschappelijke vakgebied en beroepsdomein virtueel vorm krijgt en permanent ondersteund wordt – ook na het afstuderen.
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
Digitale werkomgeving
Ordening via het werkproces in plaats van via het leerproces gebaseerd op ontwikkeling wetenschappelijke producten Ordening als onderzoeksomgeving (collaboratory – repository model) Communicatie Opslag Uitwisselen / delen Reviewen
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
4
Betrokkenheid / community uit zich…
In communicatie Diverse tools (synchroon en asynchroon) In collaboratie Correspondentie (letterlijk en figuurlijk) Waarborg In repository Opslag (versiebeheer) Doorzoekbaarheid Vinden Inzage (rechten)
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
Functionaliteiten van een VKC VKC gebaseerd op Internet and Web 2.0 technologie, gedeeltelijk open (full Internet access) en gedeeltelijk gesloten (Intranet access only) bestaande uit ‘repositories’ voor opslag en ‘content management’ van wetenschappelijke producten met daaraan gekoppeld ‘community’ en ‘collaboration’ diensten die de online activiteiten en interacties van de ‘actoren’ in dat vakgebied ondersteunen voor wat betreft creëren, vastleggen, delen, opslaan, presenteren van kennisproducten en/of het vinden (retrieval), annoteren en personaliseren van deze producten DEMO PARTNER 03 UBU 2008
5
Rolen van de Actoren in het VKC De professional (alumnus) is een gekwalificeerd lid van het Virtueel Kennis Centrum van zijn/haar discipline De student is een toekomstig lid, wat betekent dat zijn opleiding hem/haar opleidt tot het lidmaatschap door in het curriculum speciale aandacht te besteden aan de benodige kwalifikaties (leerlijn lidmaatschap) De wetenschappers binnen een discipline beheren de inhoud van het VKC met het oog op het vastleggen en delen van de kennisproducten die in de interactie met professionals en (semi gekwalificeerde) studenten worden gemaakt De Universiteitsbibliotheek onderhoudt en ondersteunt het VKC (functioneel) en zorgt voor opslag van en de toegang tot het materiaal in repositories. DEMO PARTNER 03 UBU 2008
Collaboratory EBCR met daarin verschillende templates
Relatie met onderwijs
Gelegenheid tot oefenen met voor academici relevante vaardigheden op terreinen van gebruik, creatie en disseminatie van wetenschappelijke informatie/kennis Cultivering van bewustzijn van belang van betrouwbare informatie, de wijze waarop deze informatie tot stand kwam en wat dit betekent voor het gebruik Optimaal gebruik maken van mogelijkheden die moderne ICT middelen bieden Passend bij behoefte / noodzaak om het professionele beslissen en handelen meer direct te verbinden met wetenschappelijke inzichten (‘evidence’)
VKC is geen ELO. Naar behoefte in curriculum worden producten rechtstreeks in VKC omgeving gemaakt!
6
Actoren in een VKC Society
Profit
3-rd Party Alumnus
Non Profit
VKC VKC Master
Researcher PostDoc Lecturer
UBU
PhD
Bachelor
Utrecht University DEMO PARTNER 03 UBU 2008
KLASSIEK: KLASSIEK: Bibliotheek schuift op… Selecteren
Store Store
Selecteren Verwerven Verwerven Ordenen Ordenen Ontsluiten OntsluitenPublish Publish Beschikbaar Beschikbaar stellen stellen
Collaborate Collaborate Retrieve Retrieve
Communicate Communicate
Capture Capture
Share Share
in het proces van kenniscreatie
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
met behoud van oorspronkelijke diensten
7
Aanloop programma Partner De universiteitsbibliotheek neemt (in 2006) het initiatief een programma te starten, Partner geheten, waarin faculteiten, service centra zoals IVLOS en directie ICT en alumni samenwerken met het doel de informatievoorziening voor onderzoek ( en daarvan afgeleid voor onderwijs) naar een hoger – ICT ondersteund - niveau te brengen Komende 3-5 jaar ontwikkeling en bouw VKC’s en uitrol over faculteiten. DEMO PARTNER 03 UBU 2008
Partnerprogramma Strategisch: blijvend toegang tot de professionele (UU gefaciliteerde) kennisomgeving van je opleiding Didactisch: afstuderen is lidmaatschap van de kennisomgeving (leerlijn lidmaatschap) Informatietechnisch: online informatievoorziening, online collaboratory & repository
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
8
Partnerprogramma vanaf september 2006
Faculteiten / departementen:
Geneeskunde Farmacie Diergeneeskunde Geowetenschappen Sociale Geschiedenis Sociale Wetenschappen
Universitaire diensten:
Universiteitsbibliotheek IVLOS IT diensten
Projecten (UBU):
Basis VKC
Collaboratory Evidence Based Crical Reviews (met SURF) Repository
Alumni (alumni bureau) (Studenten)
UPPER Farmacie
Evidence Based Practice Geneeskunde
Leerlijn Lidmaatschap (opnemen in onderwijs)
Geneeskunde Diergeneeskunde Farmacie Ivlos
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
Jong geleerd… my library
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
9
Research group Social Economic History Utrecht University
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
Collaboratory gestuurd door templates
EBCR Collaboratory
DEMO PARTNER 03 UBU 2008
10
VKC en vak- en informatiespecialist opstap naar deel 2…
Vak- en informatiespecialist: een intermediair tussen de gebruikers uit een kennisdomein (vak) en hun informatiebronnen en informatiesystemen Tot de taken behoort het faciliteren van de kennisontwikkeling van onderzoekers, docenten, studenten en hun samenwerkingspartners In termen van ontwerp, invoering en onderhoud van een VKC gaat het om: behoefteanalyses, functionele ontwerpen, toolselectie, begeleiden van de implementatie, ondersteunen gebruikers, instructie en voorlichting. Van belang om deze VKC taken te kunnen uitoefenen: actuele kennis en ervaring met onderzoeks- en onderwijsmethoden binnen het betreffende kennisdomein
(sheet Natalia Grygierczyk UBU) LOOWI 2008
Wetenschappelijke kennis als communicatieproces
Wetenschappelijke kennis betekent een systematisch geheel waaraan specifieke eisen worden gesteld
Planmatig Gebruik methoden en technieken Discipline Logische samenhang in uitspraken Toetsbaar zijn (tijd, plaats, eenheden) Informatief zijn (kenmerken, eenheden, falsificatoren) Expliciet zijn (openheid, herhaalbaarheid)
DEMO MT1 ACS 2008
11
Mogelijke rollen vakspecialist in VKC Platform (inhoudelijke inrichting, vakgebiedsindeling) advies auteurs (onderzoekers, studenten, praktijkveld) advies aan ontwikkelaars over functionaliteit promotie digitaliseringsmogelijkheden Gateway (Omega, fulltext, brede en vakindexen, gedrukte en bijzondere collecties) integratie in onderwijs, informatievaardigheden vakmatige selectie ingangen, van bronnen voor harvesting en collectie promotie bronnen, (bijzondere) attendering, (virtuele) tentoonstelling, gekoppeld aan actualiteit of evenementen Community weblog over gebruik VKC, over nieuwe functionaliteit, over bijzondere zoekmogelijkheden, over bijzondere bronnen, gericht en met mate over diensten UBU input in sommige lopende online discussies, bijvoorbeeld bij vakken met veel bronnengebruik input waar nuttig of gevraagd in vraag/antwoord dienst en externe informatieverzoeken Overall meeschrijven aan site (Wiki) als support bij informatievaardigheden en ondersteuning bij gebruik alle aspecten VKC door docenten en staf
(sheet: Jeroen Bosman UBU) LOOWI 2008
Deel 2….. Gert Goris Bibliotheek Erasmus Universiteit Rotterdam
LOOWI 2008
12
