ONTWERPSTUDIO | 2013 @ Grontmij
Grontmij is een multidisciplinair bureau voor de duurzame inrichting van de woon-, werk- en leefomgeving. Vanuit een toekomstgerichte visie maken we creatieve ontwerpen voor stedenbouwkundige, infrastructurele en landschappelijke projecten.
lang meegaat en dat blijft voldoen aan actuele eisen. Tot ieders volle tevredenheid. Kortom, goede stedenbouw.
Een ‘eigen’ ontwerpteam binnen Grontmij neemt een cruciale rol op bij deze projecten. Om op een hoog kwaliteitsniveau te werken, hebben we onze experten samengebracht in één landelijke ontwerpstudio.
Precies omwille van het voortdurend streven naar een kwaliteitsvolle omgeving hecht Grontmij veel belang aan de publieke component van de ruimte. De openbare ruimte geef onze samenleving een gezicht, een karakter en een uitstraling. De publieke ruimte is de voedingsbodem voor een gezond sociaal weefsel dat gemeenschappen bindt en boeit.
Met het bundelen van haar ontwerpkrachten kan Grontmij de component ‘ruimtelijk ontwerpen’ integraal inzetten in haar projecten. De werkvorm van de ‘ontwerpstudio’ laat toe om ontwerpprocessen methodisch te benaderen. De koppeling van creatieve ideeën en technische kunde garandeert kwalitatieve én realistische oplossingen. De vele disciplines die Grontmij beheerst, komen samen in de werking van de ‘ontwerpstudio’.
In deze portfolio presenteren we een staalkaart van de projecten waarbij de leden van de ontwerpstudio betrokken zijn. Hieruit komt onze visie op het ontwerpen en het functioneren van de ruimte naar voor. Wij tonen u hoe Grontmij als multidisciplinair bureau en als ontwerpstudio voor onze klanten een duidelijke meerwaarde brengt in het realiseren van duurzame ontwikkelingsen inrichtingsprojecten.
Grontmij werkt vanuit een geïntegreerde benadering aan duurzame ontwikkelingsprojecten. Iedere ruimtelijke ingreep, van de schaal van een plein tot de schaal van een bedrijventerrein, is een integrale stedenbouwkundige ontwerpopgave. Duurzaam ontwerpen is een ontwerp maken dat
BEDRIJVENTERREIN WATERSCHEI GENK Het voormalige mijnterrein van Waterschei werd ontwikkeld als een locatie voor niet-milieubelastende bedrijven in een landschapspark. Bijzondere aandacht ging hierbij uit naar de kwaliteitsvolle en duurzame inrichting van de publieke ruimte. Bij de ontwikkeling van het bedrijvenpark Waterschei is gestreefd naar het behoud van de belangrijkste landschappelijke en ecologische kwaliteiten - de vallei van de Stiemerbeek en de schraalheid van het huidige heidelandschap. Deze elementen geven vorm aan een ingetogen beeld, als contrapunt ten opzichte van de bestaande imposante mijngebouwen, die als bouwkundig erfgoed zijn behouden en in zichtassen gelegd. In het kader van het landschapsherstel is er bijzondere aandacht gegaan naar buffering van hemelwater door de aanleg van vijvers, bufferbekkens en bosparkingstroken die als wadi fungeren. De eenvoud en soberheid van het ontwerp worden doorgetrokken in de gebruikte materialen die verwijzen naar het mijnverleden. OPDRACHTGEVER Stad Genk PERIODE 2008 - 2010 PRIJS Winnaar Publieke Ruimte 2010
3
5
SQUARE BREUGHEL DE OUDE BRUSSEL De Marollenwijk, gelegen tussen het Justitiepaleis en het Zuidstation, is één van de meest karakteristieke stukjes Brussel. De wijk vormt vandaag een merkwaardig stedenbouwkundig ensemble gekenmerkt door smalle, hellende straatjes, grillige rooilijnvormen en typische trappen. De heraanleg van het plein Breughel de Oude vormt één van de centrale stadsvernieuwingsprojecten in de Marollenwijk. Het ontwerp voor het plein wordt gekenmerkt door een subtiele transformatie van de bestaande topografie. Door de sterke hellingsgraad van het plein diende een oplossing te worden gevonden dat enerzijds een functioneel gebruik van de ruimte toelaat en anderzijds het pleineffect behoudt. Daartoe werd het plein uitgevoerd in vijf plateaus, van elkaar gescheiden door traptredes. Elk plateau is voorzien van stadsmeubilair en groenaanplanting en is toegankelijk voor mindervaliden. Op het hoogste punt van het plein is een lift geplaatst die de Marollenwijk verbindt met de hoger gelegen wijk rondom het Poelaertplein. Op het laagste punt van het plein staat een kunstwerk, de zogenaamde ‘praatboom’. OPDRACHTGEVER FOD Mobiliteit en Vervoer, Beliris PERIODE 2004 - 2006
7
9
STATIONSSTRAAT SINT-NIKLAAS De Stationsstraat vormt de centrale as in Sint-Niklaas tussen de Grote Markt en het Stationsplein. Dit centrale winkelgebied heeft nood aan een opwaardering. De visie hiervoor gaat uit van het herwaarderen van de Stationsstraat als drager en ruggengraat van het winkelgebied. De straat wordt ontworpen als een groene stedelijke winkelpromenade. Het straatprofiel wordt volledig hertekend met pleinopbouw van gevel tot gevel voor een maximale verblijfskwaliteit. De klemtoon ligt op het gebruik, comfort en een krachtige beeldbeleving door de gebruiker. Een centrale functionele strook omvat diverse groenvoorzieningen, parkeer-, laad- en loszones, bestaande en nieuwe terrassen, waterpartijen, straatmeubilair… en vormt de rode draad binnen deze herinrichting. Gemotoriseerd verkeer wordt op een veilige en subtiele wijze als éénrichtingsverkeer over de esplanade afgewikkeld en laat het mogelijk dat de Stationsstraat tijdelijk of op termijn permanent autoluw wordt. Fietsers kunnen comfortabel in beide richtingen rijden: in de rijrichting als gemengd verkeer, tegen de rijrichting in op een leesbare gemarkeerde fietssuggestiestrook. Deze strook wordt gekoppeld aan de brede wandelzone. OPDRACHTGEVER Stad Sint-Niklaas PERIODE 2010 - heden
11
SPORTPARK ‘OUDE LANDEN’ EKEREN (ANTWERPEN) Het projectgebied, waaronder een bestaand sportpark, vormt vandaag een restzone ingeklemd tussen een spoorlijn en een woonwijk. De geplande infrastructuurwerken aan de spoorlijn hebben een problematische impact op het functioneren van deze zone. De verhoging en verbreding van de spoorwegbundel zal het barrière-effect verder versterken evenals de beleving ervan als ‘bufferstrook’. Hierop diende een stevig ontwerpantwoord geformuleerd te worden. Grontmij werkte samen met Cluster Landscape aan een overkoepelende visie (masterplan) voor de gehele zone die na de aanleg van de infrastructuurbundel overblijft. We beschouwen de zone als een volwaardig ‘landschapspark’ met eigen ruimtelijke kwaliteiten. Het concept is opgebouwd uit twee langwerpige zones en vormt zo het onderscheid tussen natuur en zachte recreatie enerzijds en sportinfrastructuur anderzijds. Een eerste zone is een verbrede spoorwegberm die integraal deel gaat uitmaken van het landschapspark. De tweede zone is een horizontale open ruimte met daarin de verschillende sportvelden. OPDRACHTGEVER Stad Antwerpen PERIODE 2009 - 2010 Laureaat Ontwerpwedstrijd ‘Masterplannen Stad Antwerpen’
13
RECTOR DE SOMERPLEIN LEUVEN Rector De Somerplein is één van de centrale pleinen in Leuven. Het plein was een drukke en complexe verkeerszone alsook een erg belangrijk punt voor de stedelijke buslijnen maar bood onvoldoende comfort aan de busreizigers. De stad Leuven en De Lijn werkten daarom samen aan de herinrichting van het Rector De Somerplein en het nabijgelegen Margarethaplein. Het was de intentie om deze verkeersas om te vormen tot een plein, dat tevens als halte voor het openbaar vervoer functioneert. Het verzoenen van deze eisen was geen eenvoudige opgave voor de ontwerpers van Grontmij en Ney+Partners. De uitdaging bestond erin om een plein te scheppen dat doorheen de tijd een esthetische en ruimtelijke kwalitatieve entiteit blijft. De heraanleg van het plein geeft deze drukke stadszone nabij de Grote Markt een gepaste beeldwaarde en een duidelijke identiteit als open en toegankelijke stedelijke verblijfsruimte. Onder de busbaan werd een fietsparking voorzien. De hellende vlakken die toegang geven tot deze fietsparking, vormen een ontmoetings- en rustpunt in de stad. OPDRACHTGEVER Stad Leuven, De Lijn PERIODE 2009 - 2012
15
NATUURCENTRUM ZWIN KNOKKE-HEIST Grontmij won samen met de Coussé & Goris architecten de wedstrijd georganiseerd door de provincie West-Vlaanderen voor de inrichting van het ruime parkgebied van het Zwin en de realisatie van het nieuw bezoekerscentrum. Het doel is om op termijn meer bezoekers te bereiken zonder toegevingen te doen op vlak van natuur- en belevingswaarde. Het bezoekerscentrum wil een toonbeeld van vernieuwing zijn met een concept gebaseerd op sociologische, ruimtelijke en culturele dimensies, die leiden tot het creëren van ongekende ervaringen. Het gebouw krijgt een eigen sfeer, die het educatieve en humane karakter ervan uitdrukt en die een dialoog aangaat met de authentieke Zwinvlakte en de bezoekers. Het Zwinpark zelf fungeert als een schakel binnen een uniek landschap: het recent ontwikkelde natuurgebied van de Kleyne vlakte, de Zwinbosjes en de duinengordel aan de Noordzee. OPDRACHTGEVER Provinciebestuur West-Vlaanderen PERIODE 2012 - 2014 Laureaat ontwerpwedstrijd
17
SPORENPARK & -PLEIN BE-MINE BERINGEN De ontwikkeling van Be-Mine betekent voor de oude site Beringen-Mijn de heropleving van deze erfgoedomgeving met nieuwe woongelegenheden en de creatie van onder meer winkels, een zwembad, horeca, een museum en een hotel. Grontmij werkte in het kader van deze ontwikkeling aan een coherente visie voor een kwaliteitsvolle publieke ruimte. Een richtinggevend beeldkwaliteitsplan werd opgesteld en voor de centrale ruimte werd een park en plein ontworpen. De nieuwe belevings- en ontmoetingsruimte is uitgewerkt in twee afzonderlijke entiteiten een park met aansluitend een verhard evenementenplein: het Sporenpark en het Sporenplein. Het ontwerp van het Sporenpark en Sporenplein maakt deel uit van de gehele landschappelijke buitenruimte van de BE-Mine met alle kenmerken van een mijnlandschap. De graslanden op de mijnterril en de pioniersvegetatie tussen de verlaten spoorlijnen vormen een bijzonder artificieel landschap, ontstaan door de industriële activiteit. OPDRACHTGEVER Stad Beringen PERIODE 2011 - heden
19
PARK VAN VORST BRUSSEL Het park van Vorst is uniek in zijn ligging en verschijningsvorm. Het bestaat uit verscheidene groenstructuren, landschapselementen en infrastructuren, kenmerkend voor een 19de-eeuws Engels landschapspark. Het park bevat kenmerken van deze landschappelijke stijl, een uitdeining van de romantische stroming waarbij men het formele karakter uit de tuinarchitectuur wilde bannen. In de vorige eeuw heeft het park een evolutie gekend tot het huidig park met haar glooiende concave grasvelden, boomgroepen en bosgedeelten. Vorm en functie zijn daardoor gewijzigd. Het doel is een kaderplan op te maken om de volledige restauratie te begeleiden, van studie tot uitvoering. De restauratieopdracht wordt aangepakt met respect voor de historische eigenheid en af te stemmen op een hedendaags gebruik. Voorafgaand is er een uitgebreid onderzoek gevoerd van de historische en stedenbouwkundige elementen, sociologische en mobiliteitsaspecten, de botanische en hydrogeologische kenmerken. Tevens werd een akoestische inventarisatie opgemaakt. Het onderzoek en ontwerp heeft aandacht voor de historische markante bomen en beplantingen, alsook voor de architecturale elementen. OPDRACHTGEVER FOD Mobiliteit en Vervoer, Beliris PERIODE 2010 - heden
21
RIVIERGEHUCHT FINTELE LO-RENINGE Fintele is een pittoresk riviergehucht in de IJzervlakte met een zeer grote recreatieve aantrekkingskracht op weekendtoeristen. Een globaal inrichtingsconcept werd door Grontmij en Denis Dujardin opgemaakt naar aanleiding van een selectie voor de Open Oproep. Hierbij worden de verschillende recreatieve activiteiten op een evenwichtige manier ingepland zonder de karakteristieke identiteit van het gehucht verder aan te tasten. Het gehucht (6) dankt haar recreatieve aantrekkingskracht aan haar unieke geografische situering op het knooppunt van drie verschillende landschappelijke entiteiten: de polders (1), de IJzerbroeken (2) en het plateau van Izenberge (3). De drie landschappelijke entiteiten worden aan elkaar geregen door twee lineaire landschappelijke structuren: de VeurneAmbachtse dijk (4) en de Lovaart (5). Het versterken van de identiteit en de omgevingskwaliteit van Fintele hangt nauw samen met het herwaarderen en versterken van de historische landschappelijke entiteiten en structuren. OPDRACHTGEVER Gemeente Lo-Reninge PERIODE 2008 Indiening Open Oproep 15
23
KASTEELDOMEIN MELDERTBOS MELDERT (HOEGAARDEN) In Meldert hielp Grontmij om de contouren terug bloot te leggen van een schijnbaar verdwenen park. Aan een landschapspark uit de 19de eeuw werd in 1911, door de vooraanstaande stedenbouwkundige Louis Van Der Swaelmen, een formeel park toegevoegd. Het kasteelpark in Meldert is een beschermde site. Ook het kasteel van het Sint-Janscollege, de orangerie (van architect Hendrik Beyaert) en het oude zwembad (één van de eerste openluchtzwembaden in Vlaanderen) zijn beschermde monumenten. Het concept streeft naar een volledige restauratie van de kasteeltuin, die ook de overgang vormt tussen de school en het bos. Het herstel heeft daarom niet enkel een cultuurhistorisch en een ecologisch, maar ook een educatief belang. Sinds de tweede wereldoorlog zijn dit park en de relicten van beide stijlperioden, mede door een gebrek aan onderhoud ernstig tot zwaar bouwvallig geraakt. Een stenen tuintrap die enkel nog gekend was van oude foto’s, zat een meter diep onder de grond verborgen. In de tuin nabij het kasteel worden de belangrijkste onderdelen hersteld: de trappen en brugjes, de ornamentele beplantingen en mixed borders. OPDRACHTGEVER Vlaamse Landmaatschappij PERIODE 2007
25
CENTRUMPLEIN LEDEBERG (GENT) Het huidige Centrumplein in Ledeberg is één van de weinige groene ruimten in deze dichte stadsomgeving. Door het intensieve diverse gebruik is de recreatieve waarde gering. De stad Gent wenst de gebruiksen belevingswaarde van het plein te vergroten. De bouw van een welzijnsknoop (OCMW) en de uitbreiding van de School Benedictuspoort geven de omgeving een nieuwe dynamiek. De openheid en grootschaligheid van het grotere plein wordt gerespecteerd en dit extrovert karakter wordt vertaald in een robuust ingerichte grasvlakte met maximaal behoud van de waardevolle hoogstammen. Het plein biedt een overzicht en sociale controle, maar er zijn ook diverse gebruiksmogelijkheden met een grote flexibiliteit. De bestaande onaantrekkelijke wanden worden aangepakt met een stevig groenscherm en een bijhorende pergola. De nieuwe publieke ruimte aan de welzijnsknoop, wordt intiemer ingericht in dezelfde vormentaal als het grotere plein. Dit vertaalt zich in een aaneenschakeling van kleine speel- en rustplekken langs een centraal pad. Speelelementen zijn niet dominant aanwezig maar worden gevormd door subtiele elementen die zich inpassen in een natuurlijke omgeving. OPDRACHTGEVER Stad Gent PERIODE 2010 - heden
27
SPARTACUSPROJECT SNELTRAMLIJN HASSELT In het kader van de sneltramlijn 1 Hasselt-Lanaken-(Maastricht) is de inpassing van de sneltraminfrastructuur in de binnenstad van Hasselt via ontwerpend onderzoek uitgewerkt. Sneltramlijn 1 wordt ingepast als een lineair park dat inspeelt op de stedelijke en landschappelijke context. Ter hoogte van de Kanaalkom wordt dit uitgewerkt met een evenwicht tussen functionele imperatieven en een hoogwaardige beeld- en ruimtelijke kwaliteit. Het logische, laverende tracé, afgestemd op de exploitatie van de sneltramlijn en op de afwikkeling van wegverkeer op de kleine ring, wordt benut om een stedelijk plein te creëren op de kop van de Kanaalkom en aan de rand de Groene Boulevard (de groene kleine ring). Dit reconstrueert de structurerende en beeldbepalende rand van de historische binnenstad. Een bijzonder aandachtspunt vormt de inpassing van de halte-infrastructuur. OPDRACHTGEVER Provincie Limburg, De Lijn PERIODE 2009 - heden
29
ONTWIKKELINGSVISIE STATIONSOMGEVING TURNHOUT Grontmij werkte in kader van een Open Oproep van de Vlaams Bouwmeester samen met MikeViktorViktor architects aan de opmaak van een ruimtelijke ontwikkelingsvisie voor de Stedelijke Innovatiepool Stationsomgeving van Turnhout. Het is de ambitie van het stadsbestuur om de stationsomgeving te ontwikkelen tot een aantrekkelijke woon- en werkomgeving waarbij de nadruk ligt op het creëren van innovatieve woon- en werkvormen. Het karakter van het publieke domein staat hierbij centraal. Het stedenbouwkundig plan stelt een flexibele verkavelingstrategie van bouwvelden voor, gebaseerd op de huidige eigendomsstructuren. Binnen dit historische patroon kan een aangepaste verkeerscirculatie uitgezet worden. Verkeerslussen in plaats van doorgaande straten gaan het sluipverkeer tegen en creëren een centrale autoluwe zone. In de ontwikkeling van de stationsomgeving worden een aantal zones voor kantoorfuncties alsook een residentieel programma met verschillende woontypes voorgesteld. De nabijheid van het station en het hart van Turnhout zijn belangrijke troeven. OPDRACHTGEVER Stad Turnhout PERIODE 2010 Indiening Open Oproep 20
OO 2011 C
31
37
GEBIEDSVISIE ANTITANKGRACHT HAACHT De Antitankgracht (muur) te Haacht is een uniek overblijfsel van de verdedigingen, die aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog werd opgericht. Ondanks de publieksaandacht op de erfgoeddag (2004), winnaar van “mooiste plekje van Vlaanderen’’ (2005) en het beschermingsstatuut had het gebied aan attractiviteit ingeboet. Het landschapsecologische en cultuurhistorische aspect van de Antitankgracht, gelegen in een natuurgebied, vormden belangrijke uitgangspunten bij de herwaardering en inrichting. Het onderzoek van Grontmij verduidelijkte de waarden en mogelijkheden van de recreatieve, toeristische en educatieve attractiviteit. De inzichten werden samengebracht in een overkoepelende gebiedsvisie met doelstellingen op drie vlakken: natuur en landschap; recreatie en toerisme en erfgoed. De studie resulteerde in inrichtingsvoorstellen en een concreet actieprogramma voor de betrokken partners met haalbare acties op het vlak van civieltechnische ingrepen, inrichtingsmaatregelen en natuurtechnische maatregelen. OPDRACHTGEVER VLM, Natuurpunt en de gemeente Haacht PERIODE 2007 - 2008
33
MIDDENVIJVER EN BURCHTSE WEEL ANTWERPEN Om een duurzame oplossing te bieden aan de Antwerpse verkeersproblematiek, ontwikkelde de Vlaamse Overheid het Masterplan Mobiliteit Antwerpen. In het kader van mitigerende maatregelen voor Linkeroever worden de Burchtse weel en de Middenvijver (her)ingericht als natuurgebied in het geheel van het Parkproject Linkeroever. Doelstelling is het ecologische potentieel van het gebied te verhogen en ruimte te voorzien voor ontspanning en recreatie. Middenvijver, tot voor kort een droog, opgespoten gebied, werd afgegraven en omgevormd tot een waterrijk gebied. Zo werden nieuwe kansen gecreëerd voor een aantal broedvogelpopulaties en vegetaties die enkel kunnen leven in een waterrijke omgeving. Het gebied Burchtse Weel wordt omgevormd tot een slikken- en schorrengebied onder invloed van de getijdenwerking van de Schelde. Burchtse Weel en Middenvijver bieden ruimte aan nieuwe fiets- en wandelpaden die aansluiten op de bestaande en toekomstige fietsen wandelstructuur in het nieuwe ‘Park Linkeroever’. OPDRACHTGEVER BAM PERIODE 2007 - 2008
35
MASTERPLAN EZELDIJK DIEST Bij de inrichting van Ezeldijk, een nieuwe woonsite gelegen binnen de historische ringstructuur van de stad, zijn een aantal specifieke aandachtspunten in acht genomen. Karakteristieke aspecten zijn de beschermde monumenten en stadsgezichten ter hoogte van het Begijnhof. Om het waardevolle gebied rond de site en de bebouwing langs de Begijnenstraat te respecteren werd hiermee behoedzaam omgegaan. Het parkgebied tussen het nieuwe woongebied en het Begijnhof van Diest zal terug als verblijfs- en ontspanningsgebied functioneren. De overwelfde waterlopen van de Demer worden bij de inrichting van het woongebied terug opengelegd. De oevers krijgen zowel een harde als een zachte naturlijke inrichting die de belevingswaarde ervan verhogen. Een centraal plein over de waterlopen zal de twee woonwijken van Ezeldijk verbinden. Grontmij heeft dit stedelijk masterplan samen met AWG-architecten uitgewerkt. OPDRACHTGEVER Stad Diest & Euro Shoe PERIODE 2008 - heden
© AWG-architecten
37
STADSPROMENADE EEKLO De N9 is een drukke gewestweg die dwars doorheen Eeklo snijdt. De aanleg van een zuidelijk omleidingsweg (R43) schept mogelijkheden om de verblijfs- en belevingskwaliteit van de stadskern te verbeteren. De nieuwe N9 krijgt in het stadscentrum een rol op het vlak van het bestemmingsverkeer voor het kernwinkelgebied, de scholencampus, fusieziekenhuis en het omgevende (woon)weefsel. Het versmallen van het wegprofiel biedt ruimte voor een groter verblijfsgebied. De ruimtelijke visie voor de N9 kiest resoluut voor de heraanleg als stadspromenade. De versmalde rijweg kan ‘asymmetrisch’ ingepast worden. Zo ontstaat aan de noordzijde een breed erfgebied dat drager kan worden van een opgaande groenstructuur. Dit structurerend element biedt eveneens ruimte voor het inpassen van (haaks) parkeren. De stadspromenade verbindt en integreert eveneens vier pleinen: het Koningin Astridplein (ter hoogte van het station), het plein voor het winkelcentrum Kruger, de Markt en Kerkplein. De groenstructuur wordt in de promenade ingeplant als een raster. De visie van de stadspromenade is het kader waarbinnen Grontmij de herinrichting verder uitwerkt. OPDRACHTGEVER Stad Eeklo PERIODE 2009 - heden
39
MASTERPLAN FORT LILLO LILLO (ANTWERPEN) De landschappelijke en cultuurhistorische waarde maken van Lillo een unieke plek binnen de Antwerpse context. De ligging langs de Schelde en de uitbouw van Lillo als militaire vesting in de zestiende eeuw vormen dan ook het kader waarbinnen dit masterplan wordt opgemaakt. Uitgangspunt van het ontwerp is het herstellen van de vestingmorfologie van het vijfhoekig bastion. Een bijzondere uitdaging van het project betrof het herstellen van de visuele en functionele relatie van Lillo met de Schelde. Grontmij maakte samen met Cluster Landcape het masterplan op dat de landschappelijke en cultuurhistorische waarden uit het verleden zal verwerken en een blik richten op de toekomst. Het masterplan Lillo wordt tegelijk geplaatst in een ruimer perspectief. Naast Lillo telt de stad Antwerpen immers nog historische verdedigingslinies op haar grondgebied. Daarom heeft het stadsbestuur zich geëngageerd om het masterplan Lillo volgens de opzet van het Interreg-project ‘Forten en linies in grensbreed perspectief’ op te maken. OPDRACHTGEVER Stad Antwerpen PERIODE 2009 - 2010 Laureaat Ontwerpwedstrijd ‘Masterplannen Stad Antwerpen’
41
RAADSPLEIN ANDERLECHT De problematiek van het Raadsplein in zijn vroegere verschijningsvorm manifesteerde zich in een zeer diffuus en vaag ruimtegebruik. Het ontwerp concentreert zich rond een centraal plein dat aansluit bij de voorgevel van het gemeentehuis. Deze centrale ruimte is multifunctioneel in zijn gebruik en vrij van verkeer. Hiervoor is de oorspronkelijke ligging van de tramlijn verschoven.Ten noorden van de centrale ruimte is de doorgaande rijweg met tram en gemotoriseerd verkeer gelegen. Zuidelijk van de weg is een nieuwe driehoekige voetgangersruimte ingericht die met dezelfde soort essen wordt aangeplant. Ten zuiden wordt het plein besloten door een dubbele rij essen die als het ware een ‘claustra’ vormen waaronder zitbanken zijn geplaatst. De oost-west as, de historische as en verbinding tussen gemeentehuis en het centrum van Brussel, is opgevat als een ‘vrije ruimte’, vrij van enig volume-element. Een gesloten gevelrij zoomt aan de noord- en zuidzijde het plein af. Het geheel heeft een eerder op klassieke leest gestoelde symmetrie die beantwoordt aan de gevelarchitectuur van het stadhuis. Het enige vormelijk element op de oost-west as is een ‘droge fontein’ aan de voet van het stadhuis. OPDRACHTGEVER FOD Mobiliteit en Vervoer, Beliris PERIODE 2009 - 2010
43
KOP VAN KESSEL-LO LEUVEN De vernieuwing van de stationsomgeving van Leuven gaat verder aan de zijde van Kessel-Lo waarbij deze deelgemeente een eigen gezicht wordt gegeven aan het station. Het project, dat samen met Ney+Partners en a33 architecten werd uitgewerkt, versterkt de verbinding tussen Leuven en Kessel-Lo via nieuwe fiets- en voetgangersdoorgangen en twee pleinen. Sluitstuk op de Kop van Kessel-Lo is het zogenaamde ‘Benedenplein’ dat de verbinding legt tussen het station, de onderdoorgangen en de aansluitende straten naar Kessel-Lo. Een sterke vormgeving van het Benedenplein was noodzakelijk om in deze complexe en nieuwe omgeving een betekenisvolle en leesbare plaats te verwerven. Tegelijkertijd moet het Benedenplein over voldoende verblijfskwaliteit beschikken om zich te kunnen profileren tot een aantrekkelijk voorplein naar het centrum en als ontmoetingsplaats voor zijn omgeving. Dit plein wordt gerealiseerd ongeveer 7 meter onder het voormalige en nieuwe rijwegniveau van de Martelarenlaan. Het plein is bovenaan gedeeltelijk afgewerkt door een nieuw en subtiel brugdek. OPDRACHTGEVER Stad Leuven PERIODE 2007 - 2012
45
HERINRICHTING MOORSEL DORP AALST Bij het herinrichten van de gewestweg van Moorsel Dorp, werd gekozen om te werken met een kwalitatieve, uniforme verharding. Er wordt structuur en duidelijkheid geschapen waarbij de inrichting sterk gericht is op sfeer en uitstraling, zowel overdag als ’s nachts. Aan het inrichtingsplan werd ook een lichtplan toegevoegd. De doortocht zelf werd ingericht voor een gemengd verkeer (fietsers mee op de rijbaan). De aansluiting van de aansluitende zijstraten wordt zo haaks mogelijk ingericht. Dit om de verkeersveiligheid en de conflictpresentatie te vergroten. Langsheen de handelszaken en ter hoogte van de kerk worden parkeerplaatsen voorzien. Naast de kapel wordt een groenzone met muurelement aangebracht dat als rustpunt binnen de dorpskern fungeert. De boordstenen komen te vervallen en de weg wordt met reliëfprofielen en schakering in de materialen aangegeven. Alle verharding (buiten de gewestweg) bestaat uit natuursteen, die qua kleur aanleunt bij het kleurpalet van de kapel en de kerk. Op deze wijze worden de bestaande historische elementen met de nodige aandacht geaccentueerd en geïntegreerd binnen de opdracht. OPDRACHTGEVER Stad Aalst PERIODE 2010 - 2012
47
DORPSKERNVERNIEUWING MOORSLEDE Op vraag van het gemeentebestuur van Moorslede ontwierp Grontmij een dorpskernvernieuwing voor Moorslede die een banale doortocht en parking tot een (be)leefbaar verblijfsgebied herschiep. Zo wordt de kerkomgeving bevrijd van alle onnodige ballast en komt in de plaats daarvan een horizontaal grasvlak rondom de kerk. Dit laat toe om ook het reliëf rondom de kerk duidelijk te accentueren. Het parkeerprobleem en de doorgang van verkeer wordt herschikt in het ruimere verband van het dorpscentrum. Twee plateaus, gedragen door de topografie, bepalen het ontwerp: enerzijds het groene plateau rond de kerk dat inspeelt op het grootste hoogteverschil. Het is deels opgehoogd aan de inkom en deels uitgegraven aan het koor. De groene grasvlakte contrasteert er met de baksteenkleur van de kerk en versterkt het serene karakter. Het minerale plateau van de Marktplaats is de tweede component. Aan de noordzijde (zonzijde) wordt een grote verblijfsruimte voorzien, afgezoomd met een bomenrij. Deze centrale groenstructuur verbindt de bepalende elementen: de kerk, het standbeeld van pater Lievens en het gemeentehuis. OPDRACHTGEVER Gemeente Moorslede PERIODE 2010 - heden
49
DEMERKADE ‘S HERTOGENSMOLENS AARSCHOT ‘s Hertogenmolens te Aarschot neemt een centrale positie in als rustpunt langs verschillende recreatieroutes in de Demervallei. Het molencomplex vormt samen met het kunstmatige eiland een verbinding tussen het noordelijk en het zuidelijk deel van de stad Aarschot. Het gebouw en het eiland hebben weer betekenis gekregen door de herwaardering van het publiek karakter. Grontmij tekende voor het ontwerp van de kaaimuren en oevers, en het herstel van de onderbouw van het molencomplex ‘s Hertogenmolens. Bij het ontwerp van de kaaimuren langsheen de rechteroever van de Demer bleef de natte sectie van de Demer behouden. Hierbij diende er ook rekening gehouden te worden met de aanwezigheid van het park op de linkeroever en het geklasseerde monument ‘s Hertogenmolens dat zich stroomafwaarts bevindt. OPDRACHTGEVER Stad Aarschot PERIODE 2004 - 2012
51
RAFFELGEMSTRAAT AALST Bij de ondertunneling en landschappelijke inrichting van de R41 Boudewijnlaan met de N9 Gentsesteenweg en de Raffelgemstraat werd naast het verkeerstechnisch ontwerp, in samenspraak met het Team van de Vlaams Bouwmeester, een ontwerp gezocht met een sterke ruimtelijke integratie van de weg en de tunnelconstructies. De visie uit het streefbeeld van stadsboulevard werd uitgewerkt door middel van een profiel dat over de hele lengte van de cluster toegepast kan worden en continu de beoogde ruimtelijke (stedelijke) kwaliteit verwezenlijkt. Voor twee opeenvolgende kruispunten wordt de R41 in de vorm van twee - aaneengesloten – tunnels uitgewerkt. Als uitgangspunt werd de veiligheid hierbij vooropgesteld, wat zich zal uiten in een ontwerp met aandacht voor alle weggebruikers. Een plein bovenop de tunnel wordt ingericht als een ‘tuin voor de buurt’. De doorsteken zorgen voor een connectie tussen de straatzijden. Het park voor de wijk vormt tevens een verknoping tussen de boulevardbeplanting en de groene structurerende elementen op wijkniveau. OPDRACHTGEVER Stad Aalst PERIODE 2008
53
HERINRICHTING DORP MACHELEN-AAN-DE-LEIE ZULTE Voor de herinrichting van het dorpsplein en de centrumstraten zocht Grontmij naar een subtiel evenwicht tussen het behoud van het typische karakter en de leefbaarheid van het dorp en de behoeften als toeristische plek: bereikbaarheid en parkeergelegenheid. De centrale publieke ruimten zijn vormende bestanddelen voor de ruimtelijke samenhang, de belevingswaarde en de sociale cohesie. Een aangepaste materiaalkeuze en het herprofileren van de openbare ruimte, aansluitend bij het lagesnelheidsprofiel, versterken het verblijfskarakter van het dorp. Hier is gekozen voor eenzelfde uniforme verharding in natuursteen. De autovrije ruimte geeft mogelijkheden voor ontmoeten en ontdekken en geeft een sobere toegang tot het Raveelmuseum. Door de reorganisatie van de parkeerplaatsen ontstond ruimte voor een kwaliteitsvolle en representatieve heraanleg van het plein. Het legt nu opnieuw contact met de Leiearm. De nieuwe oever is evenwichtig ingebracht, als een rust- en zitplaats, naast de groene oevers in het dorp. OPDRACHTGEVER Gemeente Zulte PERIODE 2007 - 2009 PRIJS Winnaar Publieke Ruimte 2009
55
57
KELDERMANSVEST MECHELEN De Keldermansvest is één van de mooiste en stijlvolste vesten van de stad Mechelen. De ligging langs het water, de typische bomenrij en de waardevolle architectuur van diverse historische woningen, van oudsher gekend in Mechelen, gaven de vest een grote charme en herkenbaarheid. Door verzakkingen van de waterkeringsmuur en een gedateerde en afgeleefde inrichting van het openbaar domein verloor de Keldermansvest echter meer en meer haar uitstraling. De noodzaak om deze waterkering te versterken, bracht een ideeënstroom op gang. De uitdaging voor de ontwerpers lag in het herstel van de vroegere elegantie van het beeld van de vest, de leefbaarheid van de straat met zicht op het water, de wensen in verband met bewonersparkeren en de waterbouwkundige eisen. OPDRACHTGEVER Stad Mechelen en Waterwegen en Zeekanaal NV PERIODE 2009 - 2010
59
@ Grontmij
[email protected] www.grontmij.be
