DIT WAS 2014 Ontdek wat Oxfam-Wereldwinkels en Oxfam Fair Trade voor elkaar kregen Bekijk dit jaarverslag met foto’s en video’s op
www.oxfamwereldwinkels.be/jaarverslag
We lieten ons zien ............................................................................................................. 3 Verander. Sap voor sap.................................................................................................. 3 Kabaal! ........................................................................................................................... 3 Fair Trade@Home.......................................................................................................... 3 Proeven van eerlijke handel ........................................................................................... 4 10 jaar FairTradeGemeenten ......................................................................................... 4 Eerlijke scholen .............................................................................................................. 5 Je moet geen heilige zijn om voor Oxfam te kiezen ........................................................ 5 To label or not to label .................................................................................................... 6 Communicatie ................................................................................................................ 6 Een stem in het maatschappelijke debat ........................................................................ 6 Voor het Zuiden, door het Zuiden, in het Zuiden ............................................................... 8 Het Zuiden op de politieke agenda ................................................................................. 8 Steun aan producenten in nood.....................................................................................10 Coöperaties versterken .................................................................................................10 Fairtradepremie .............................................................................................................11 Vrijwilligers ........................................................................................................................12 Sterke vrijwilligers..........................................................................................................12
1
Betrokken vrijwilligers ....................................................................................................13 Bedankt vrijwilligers! ......................................................................................................13 Groot in Vlaanderen ......................................................................................................14 Meer dan fair.....................................................................................................................15 Bio boven ......................................................................................................................15 Logistiek 2.0 ..................................................................................................................17 Vervoer in de stad .........................................................................................................17 Efficiënt en transparant..................................................................................................17 Fair voor medewerkers ..................................................................................................18 Wat koop jij in de wereldwinkel? .......................................................................................20 Top 10 ...........................................................................................................................20 33 nieuwe producten .....................................................................................................20 Specialist in wijn ............................................................................................................20 Kwaliteit gaat voor .........................................................................................................21 Tonnen chocolade, liters fruitsap ...................................................................................22 Oxfam Fair Trade Crafts ................................................................................................22 Financiële resultaten .........................................................................................................23 Oxfam-Wereldwinkels vzw: positief resultaat .................................................................23 Oxfam Fair Trade cvba: beste resultaat in jaren ............................................................24 Met de steun van … ..........................................................................................................26
2
WE LIETEN ONS ZIEN VERANDER. SAP VOOR SAP. In oktober 2014 legde Oxfam-Wereldwinkels de oneerlijke machtsverhoudingen in de handelsketen van sinaasappelsap bloot. Dit bitterzoete verhaal illustreert welke gevolgen de onevenwichtig verdeelde macht in een handelsketen kan hebben. 10.184 mensen ruilden op 11 oktober een lege sapverpakking voor een gratis fles Oxfamfruitsap. En gaven daarmee een mooi signaal. Want kiezen voor eerlijk fruitsap is meer dan van fruitsapmerk veranderen. Je helpt Oxfam om een wereldwijde verandering in gang te zetten. Oxfam-Wereldwinkels blijft ook na 2014 de evoluties in de fruitsappenhandel op de voet volgen.
KABAAL! Dat jongeren kabaal kunnen maken, weet iedereen. Oxfam-Wereldwinkels geeft hen graag een extra zetje. Daarom hebben we sinds 2014 een voltijdse medewerker die zestien- tot zesentwintigjarigen ondersteunt bij hun acties voor een eerlijkere wereld. ‘Kabaal!’ geeft hen praktische hulp en budget, organiseert acties en vormingen en komt steeds vaker lesgeven op hun hogeschool of universiteit. Zoals elk jaar kwamen meer dan zeventig jongeren een weekend samen voor Prikkel. Ze zetten zich in gang om het klimaat te redden op de klimaattop in Parijs en werkten zich overal in het land ‘in the picture’ met hun boodschap. Studente Marijke Doms uit Mechelen: “De drang om tegen de schenen te schoppen van ‘het systeem’ komt vaker voor bij jongeren dan bij oudere mensen. Jongere mensen hebben meer lef, maar als je protesteert tegen iets, vind ik het ook belangrijk dat je een doordacht alternatief naar voren kan schuiven."
FAIR TRADE@HOME Haal de wereldwinkel in huis! Dat is Fair Trade@Home. In 2014 nodigden 163 vriendengroepen en verenigingen Tupperware-gewijs een Oxfam-vrijwilliger uit. Zo maakten 2829 mensen kennis met eerlijke handel en heerlijke producten. Dat zijn er dik 200 meer dan in 2013. De chocoladeproeverij is met voorsprong de populairste vorming uit de Fair Trade@Homereeks, meer dan 1640 mensen namen eraan deel. Onder onze sympathisanten bevinden zich intussen ook heel wat wijnkenners, want 917 mensen volgden in 2014 een wijnproeverij.
3
PROEVEN VAN EERLIJKE HANDEL Op verplaatsing Eerlijke producten vind je niet alleen in de wereldwinkels, maar ook in zo’n 200 horecazaken in Vlaanderen en Brussel. Zo kan je een eerlijk wijntje drinken op café, eerlijk lunchen in de bedrijfskantine of eerlijk ontbijten tijdens een weekendje weg.
Eerlijke handel overal In mei 2014 proefden 78.580 mensen van eerlijke handel, van onze producten en van ons verhaal. De dagen rond de World Fair Trade Day waren gevuld met acties op 65 scholen en in 69 bedrijven. In de Week van de Fair Trade deden 51 scholen mee met onze wedstrijd, goed voor 23.500 leerlingen.
Eerlijke handel in de kookpotten Eerlijke producten, die vragen om eerlijke gerechten. In 2014 konden we onze receptendatabase opnieuw uitbreiden. Onder andere door de hulp van kooklustige vrijwilligers.
10 JAAR FAIRTRADEGEMEENTEN 10 jaar al verovert fair trade de Vlaamse gemeenten. Op 7 september 2014 bliezen we de kaarsjes uit op een groot feest. Met de uitreiking van de titel FairTradeGemeente aan de stad Oudenaarde haalden we bovendien nog een andere mijlpaal: vanaf nu zijn de helft van de Vlaamse gemeenten FairTradeGemeenten. Het samenwerkingsverband tussen Oxfam-Wereldwinkels, Vredeseilanden, 11.11.11 en Fairtrade Belgium (vroeger Max Havelaar) kon op 10 jaar tijd 154 van de 308 gemeenten overtuigen de handen uit de mouwen te steken om te bewijzen dat ze de titel van FairTradeGemeente waardig waren. Dat betekent dat 4.279.141 Vlamingen intussen in een FairTradeGemeente wonen. Nog 74 andere gemeenten zijn ook op weg naar de titel. En het succes blijft niet binnen onze landsgrenzen. We vinden het concept van FairTradeGemeente terug in 25 landen, goed voor meer dan 1500 FairTradeTowns wereldwijd.
4
EERLIJKE SCHOLEN Lunchen met leraars Vier keer per jaar nodigt Oxfam-Wereldwinkels leerkrachten en leerkrachten in spe uit om zich een dag te laten onderdompelen in eerlijke handel. Hoe start je een wereldwinkel op school. Hoe zit het nu juist met die onrechtvaardigheden in de internationale handel? Welke materialen kan ik gebruiken om eerlijke handel op te nemen in mijn lessen? Je kwam het allemaal te weten tijdens de lerarenlunchen.
Winkelend leren en lerend winkelen In 2014 waren er 202 geregistreerde Wereldwinkels op School. Het werkelijke aantal ligt meer dan waarschijnlijk hoger, want we horen regelmatig van erg actieve scholen, die zich niet bij ons registreren als Wereldwinkel op School. In 2014 werden de scholenwerkingen promotioneel ondersteund met een muurplaatje en T-shirts, materiaal dat scholieren graag gebruiken om hun engagement te tonen. De Wereldwinkels op School kunnen ook bij ons terecht voor inhoudelijke ondersteuning en tips om actie te voeren op hun school. Zo zijn de scholen met een Wereldwinkel op School jaar na jaar fervente deelnemers aan onze acties rond de World Fair Trade Day en de Week van de Fair Trade.
Eerlijk duurt het langst In 2014 ontwikkelden we de digitale lessenreeks ‘Eerlijk duurt het langst’ voor de derde graad van het lager onderwijs. Deze reeks van vier of vijf lessen geeft leerlingen inzicht in de problematiek van de oneerlijke wereldhandel en de gevolgen daarvan voor de producent en de consument. De lessen zijn actief vormend en waar mogelijk ervaringsgericht. De kinderen leren dat er meerdere manieren zijn om te reageren op dit globale onrecht.
JE MOET GEEN HEILIGE ZIJN OM VOOR OXFAM TE KIEZEN In november en december 2014 organiseerde Oxfam-Wereldwinkels de Oxfam Cadeaudagen. Om de aandacht daarop te vestigen lanceerden we een opvallende fotocampagne. Acht bekende Vlamingen trokken hun heiligste plunje aan en kwamen zich amuseren voor de alziende lens van Lieve Blancquaert. Onder de slogan ‘Je moet geen heilige zijn om voor Oxfam te kiezen’ maakten ze duidelijk dat de wereldwinkel voor iedereen een goede keuze is. Je vindt er eindejaarscadeaus naar elke smaak en voor elk budget. En je doet er ook een producent in het Zuiden een plezier mee. Meer dan honderd wereldwinkels organiseerden Oxfam Cadeaudagen. Ze pakten uit met een extra aanbod aan cadeautjes, vaak op verplaatsing. Veel parochiezalen, schoolrefters en cultuurzalen werden tijdelijk een XXL-wereldwinkel, vol met foto’s van heiligen. In Kortrijk koos de wereldwinkel heel toepasselijk voor een kerk. Hier en daar doken ook pop-upwinkels op, bijvoorbeeld in Genk. “Ik wist niet dat de wereldwinkel zulke mooie dingen had,”
5
is volgens de vrijwilligers daar een veelgehoorde opmerking van de klanten in de pop-upwinkel. Velen onder hen vonden intussen de weg naar de vaste wereldwinkel. Tijdens de eindejaarsperiode promootten we wijnduo’s uit Chili, Argentinië en Zuid-Afrika. Deze actie zorgde voor een extra verkoop van 10.000 liter wijn en betekende een boost voor de wijnomzet van onze partners-producenten.
TO LABEL OR NOT TO LABEL Oxfam Fair Trade besliste in mei 2014 om geen fairtradelabels meer op zijn verpakkingen te plaatsen. Zo’n label is vaak louter een marketinginstrument. Uiteraard behouden we de achterliggende certificeringen en de daarbij horende controles. Uit onderzoek blijkt dat het merk Oxfam veel vertrouwen krijgt van de consument, wat een fairtradelabel naast het Oxfam-logo overbodig maakt. Concreet betekent dit dat het Fairtrade-label (vroeger Max Havelaar-label) geleidelijk van al onze verpakkingen verdwijnt.
COMMUNICATIE We houden je graag op de hoogte over onze acties en campagnes, onze producenten in het Zuiden, onze nieuwe producten, promoties, recepten enzovoort. Daarom sleutelen we voortdurend aan onze communicatie. Enkele weetjes over 2014:
Meer dan 21.000 mensen lazen elke maand onze digitale nieuwsbrief. Een stijging met 53 procent ten opzichte van 2013! We verspreidden 1.055.900 exemplaren van ons driemaandelijkse magazine FAIR. Sinds september kan je terecht op onze nieuwe website www.oxfamwereldwinkels.be. De site kreeg 448.934 bezoekers, gemiddeld 37.411 per maand. Je had 1.192 kansen om iets over ons te horen, te zien of te lezen in de Vlaamse media. Eind 2014 had onze Facebookpagina 11.386 volgers, tegenover 6.821 eind 2013. Dagelijks bereikten we langs deze weg gemiddeld 3.620 mensen.
EEN STEM IN HET MAATSCHAPPELIJKE DEBAT In 2014 slaagde Oxfam-Wereldwinkels erin haar stem, en dus die van kleinschalige producenten in het Zuiden, te laten horen in het maatschappelijke debat. Met opiniestukken in de media, interviews op de radio en live debatten allerhande. Enkele voorbeelden:
Radio 1: interview in Hautekiet tijdens de Week van de Fair Trade
6
Radio 2: interview in Inspecteur Decaluwé naar aanleiding van scampi’s van oneerlijke handel MVO Vlaanderen: interview/verslag van debat over transformatie naar duurzame productieketens MO* Magazine en Het Belang van Limburg: opiniestuk naar aanleiding van verkiezingen Kanaal Z: interview over onrechtvaardigheden in de suikerhanden MO* Magazine: opiniestuk over hoe eerlijke handel hoop geeft in oorlogsregio Kivu Project 'De Schoonmoeder aller Verkiezingen’ - debat over voedselprijzen op 24 april 2014 (Gent), met Stefaan Claeys (coördinator doelgroepenwerking bij BBL), Arne Schollaert (Oxfam-Wereldwinkels) en Geert De Rycke (melkboer uit het Gentse). Project Belmundo - lezing en panelgesprek ‘De toekomst van ons voedsel. Naar een rechtvaardig en ecologisch voedselsysteeme op 18 maart 2014 (Gent), met Tine Heyse (schepen van Milieu, Klimaat, Energie en Noord-Zuid van de stad Gent), Tocoma Sy (verantwoordelijke Stratégies et Prospective voor Caritas Kaolack in Senegal, een partnerorganisatie van Broederlijk Delen), Arne Schollaert (OxfamWereldwinkels) en Olivier De Schutter (Speciale Rapporteur van de Verenigde Naties over het recht op voedsel). Debattenreeks Zuidcafé – debat ‘Producten uit het Zuiden, nee bedankt?’ op 7 oktober 2014 (Antwerpen), met Bill Vorley, Anne-Marie Vangeenberghe en Bart Thoelen.
7
VOOR HET ZUIDEN, DOOR HET ZUIDEN, IN HET ZUIDEN HET ZUIDEN OP DE POLITIEKE AGENDA Het politieke werk van Oxfam-Wereldwinkels in 2014 2014 is het jaar van ‘de moeder aller verkiezingen’. De media en de politici hebben er het hele voorjaar de mond van vol. Over het Zuiden blijven ze stil. Nochtans hebben de handelsregels die we hier vastleggen rechtstreekse gevolgen voor boeren in het Zuiden. Maar hun stem wordt niet gehoord. Omdat oneerlijke handel in de eerste plaats een politiek probleem is, zet OxfamWereldwinkels het Zuiden dan maar zelf op de politieke agenda. In haar kielzog laten duizenden burgers van zich horen. Hun boodschap: wij stemmen voor politici die werken aan een handel zonder oneerlijke belemmeringen. Handel die een hefboom is voor ontwikkeling. Ook in het Zuiden.
Maart: doe de Zuidpoll Tijdens de Week van de Vrijwilliger bedankt koffieproducent Laurent Bifabusha uit Congo de vrijwilligers van Oxfam-Wereldwinkels voor al het mooie werk dat ze leveren. Door hier in Vlaanderen producten van eerlijke handel te verkopen en eerlijkere internationale spelregels te promoten, helpen ze te bouwen aan de toekomst van duizenden producenten in het Zuiden. Ook Oxfam-Wereldwinkels bedankt haar vrijwilligers. Geïnspireerd door de belangeloze inzet van die 8.000 mensen schenkt de organisatie 8.000 euro aan het Partnerfonds. Aansluitend vraagt Oxfam-Wereldwinkels zich hardop af hoe fijn het zou zijn om ook eens onze politici te kunnen bedanken, met de verkiezingen in het vooruitzicht. Bedanken omdat ze, naast ons kleine landje, ook oog hebben voor de mensen in het Zuiden. Want zij dragen de gevolgen van politieke beslissingen die hier genomen worden. Oxfam-Wereldwinkels roept haar achterban op om aan de politici duidelijk te maken hoe belangrijk zij het Zuiden vindt. Oxfam lanceert ‘Doe de Zuidpoll’, een online poll die het Zuiden populair moet maken. Duizenden burgers ondertekenen de Zuidpoll. En ook meer dan vijfhonderd kandidaat-politici tekenen. Zo uiten ze hun bezorgdheid over het feit dat er door de oneerlijke internationale handel mensen uit de boot vallen. En ze beloven om, áls ze verkozen worden, het Zuiden een plaats te geven in hun politieke werk. Want dat is wat hun kiezers vragen.
Mei: de moeder aller verkiezingen De World Fair Trade Day valt in 2014 net voor de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen. De verwachtingen zijn hooggespannen voor de uitslagen van 25 mei. Daarom zet Oxfam-Wereldwinkels alles op alles tijdens de World Fair Trade Day op 10 mei.
8
‘Doe de Zuidpoll’ gaat nu ook de straat op: overal in Vlaanderen bouwen wereldwinkelvrijwilligers stemhokjes. Daar vragen ze aan burgers en politici om Oxfams oproep te steunen: zet het Zuiden op de politieke agenda! De oneerlijke situatie van de suikerproducenten in Paraguay trekt velen over de streep om mee te doen. Achter de schermen stapt Oxfam-Wereldwinkels, samen met partners uit het Zuiden, naar enkele invloedrijke politici. Want de huidige spelregels van de internationale handel remmen mee de ontwikkeling van bepaalde regio’s in het Zuiden af. Rijke landen beschermen hun eigen belangen en maken het voor Zuiderse producenten erg moeilijk om toegang te krijgen tot de internationale markt. Oxfam-Wereldwinkels pleit voor het wegnemen van deze onnodige handelsbelemmeringen. In een gesprek met Andrés Gonzalez Aguilera van Oxfams suikerproducent Manduvirà uit Paraguay doen alvast twee Europarlementsleden concrete beloftes. Na de verkiezingen willen ze werk maken van eerlijkere handelsregels. Met de steun van deze Belgische politici op zak wordt Andrés Gonzalez Aguilera ondertussen beter gehoord door de politici in zijn eigen land.
Oktober: een nieuw parlementair jaar Net na de Week van de Fair Trade gaan de verkozen politici weer aan het werk. Bij het eerste vragenuurtje in de Kamer, tekent Oxfam-Wereldwinkels meteen present. De organisatie wijst hen op de belofte die ze vóór de verkiezingen maakten. De belofte om werk te maken van eerlijkere handelsregels. Een ploegje Oxfam-medewerkers en -vrijwilligers trekt naar het parlement. Bij de parlementaire fracties kaarten ze de oneerlijke wereldhandel en de gevolgen daarvan aan. Het vraagt moed van een politicus om een stem te vertolken die meestal niet gehoord wordt aan de onderhandelingstafel. Daarom laat Oxfam de parlementsleden weten dat 8.000 vrijwilligers met luide stem achter hen staan als ze werk maken van eerlijkere handelsregels. Die vier Oxfammers overtuigen ook enkele politici om letterlijk alle kaarten op tafel te gooien over de internationale handel. In de leeszaal van het parlement spelen ze met een speciaal ontworpen kaartspel. Een spel met oneerlijke regels, net als de wereldhandel. Ook in het halfrond zien we veel goede wil voor eerlijke handel: verschillende fracties leggen meteen hun kaarten op tafel.
En nu? Nu is het aan de politici. Oxfam-Wereldwinkels kijkt uit naar hun initiatieven om de internationale handel eerlijker te maken en zal hen tijdig aan hun goede intenties herinneren.
9
STEUN AAN PRODUCENTEN IN NOOD Sommige van onze producentengroepen werken in zo’n moeilijke omstandigheden dat extra steun meer dan welkom is. Daarvoor hebben we het Partnerfonds. In 2014 steunde het Partnerfonds een nieuw project bij de cacaocoöperatie Coopasa in Ivoorkust. De investering is erop gericht deze jonge en beloftevolle producentengroep te begeleiden bij de verbetering van de kwaliteit van zijn cacao, vlotter te kunnen verkopen op de lokale en internationale markt, de organisatie beter te structureren en de cacao te laten certificeren als fair trade. Het uiteindelijke doel is het versterken van de coöperatie en haar leden, zodat ze gewapend zijn om de keuzes te kunnen maken die de internationale markt van ze zal vergen. We bekijken ook hoe we deze cacao op termijn in onze chocolade kunnen verwerken. Het project ging in 2014 van start met een budget van €15.000. We bouwen, samen met Oxfam America, zeker tot eind 2016 verder aan dit project. Het Partnerfonds investeerde ook verder in eerder opgestarte projecten bij de koffie-unie Ankole in Oeganda, de koffiecoöperatie Sopacdi in Congo, de thee- en rijstcoöperatie Lao Farmers’ Products in Laos en de sesamzaadproducenten van Del Campo in Nicaragua.
COÖPERATIES VERSTERKEN Door zich te organiseren, kunnen boeren meer gedaan krijgen dan ze alleen ooit zouden kunnen. Verenigd in coöperaties delen ze risico’s en verbeteren ze hun onderhandelingspositie, zowel om meer te verdienen met hun producten als om te kunnen wegen op het internationale handelsbeleid. Daarom versterkt Oxfam-Wereldwinkels deze organisaties. Want sterke organisaties zijn de beste garantie op duurzame ontwikkeling van de producenten.
Boeren aan de macht In 2014 deelde Oxfam-Wereldwinkels haar ervaring met coöperaties in de hele wereld in tal van informatiesessies voor producenten. Door hen te wijzen op de hindernissen die elke coöperatie - waar ook in de wereld - ondervindt, geven we hen de kennis om zelf sterkere coöperatieve banden op te bouwen. We reiken hen een scala van instrumenten aan om zich tegen die mogelijke hindernissen te wapenen. Het is cruciaal dat alle leden van een coöperatie ten volle begrijpen wat een coöperatie voor hen kan betekenen, en vooral ook wat ze daarvoor in ruil van hen verwacht. Tijdens zijn bezoek aan België in september 2014, getuigde Oscar Kubisibwa van de Congolese coöperatie RAEK aan onze vrijwilligers over zijn ervaringen. Ondertussen werpt de samenwerking met Oxfam concrete vruchten af voor RAEK. In het najaar van 2015 verkopen ze hun koffie voor het eerst op de internationale markt. En dat nog wel in jouw wereldwinkel! Ook de rijst- en theeboeren van Lao Farmers’ Products in Laos volgden vorming over het belang van onderlinge samenwerking.
10
Daarnaast stimuleerde Oxfam-Wereldwinkels de coöperaties Muungano en Sopacdi, die in dezelfde regio in Congo werken, om naar kopers toe de krachten te bundelen en zo onderlinge concurrentie te vermijden.
Financieel advies Bij de suikercoöperatie Montillo in Paraguay, investeerden we in 2014 in de commerciële en technische vorming van de volledige raad van bestuur van de coöperatie. Ze werden opgeleid in financiën en boekhouden, zodat ze met kennis van zaken aan hun business plan kunnen werken. Een medewerkster van Oxfam-Wereldwinkels begeleidt hen hier dagelijks in. Dit alles past binnen het project ‘Red Montillo’ dat in 2014 ook de kraan financierde die het verzamelcentrum voor suikerriet veel efficiënter maakt. Zeker tot eind 2015 blijft dit project intensief lopen.
FAIRTRADEPREMIE Deze fairtradepremies gingen in 2014 naar de producenten in onze belangrijkste productgroepen:
Koffiepartners: €300.000 Wijnpartners: €90.000 De wijnboeren van La Riojana in Argentinië investeerden bijvoorbeeld in een landbouwschool. Fruitsappenpartners: €42.700 Suikerpartners: €15.000 De suikerproducenten van Manduvirá uit Paraguay investeerden de voorbije jaren in hun eigen suikerfabriek.
We betaalden meer fairtradepremie dan in 2013. Dit komt doordat we meer aankochten, als is de stijging deels ook te verklaren door wisselkoersverschillen (omrekening van dollar naar euro).
11
VRIJWILLIGERS Eind 2014 telde Oxfam-Wereldwinkels 207 erkende vrijwilligersgroepen die 235 wereldwinkels uitbaten. Dat zijn er evenveel als een jaar eerder. 7.899 vrijwilligers staan een stuk van hun vrije tijd af om zich in te zetten voor een eerlijkere wereldhandel. En vaak ook om een punt te maken over onze maatschappij. Dat doen ze op tal van manieren. Vrijwilligers dragen hun steentje bij op alle mogelijke gebieden. De meesten draaien mee in een lokale wereldwinkel en houden de winkel open, organiseren acties of doen de boekhouding. Maar wist je dat ook het hoofdkantoor van Oxfam-Wereldwinkels meer en meer vrijwilligers telt? Het zijn er al negentien. Zo hebben we een vrijwillige klusjesman, vrijwilligers aan het onthaal, vrijwillige websitebouwers, een vrijwillige receptenverzinster, vrijwillige vertalers … en begeleidde een vrijwillige consultant zelfs de verhuis van ons volledige magazijn. Onze vrijwilligers smeden ook banden met andere organisaties: 165 wereldwinkelgroepen werken in hun gemeente samen met 11.11.11, 48 met Vredeseilanden, 175 zijn lid van de Gemeentelijke Raad voor Ontwikkelingssamenwerking en 76 groepen hebben een samenwerking met een jeugdorganisatie. Deze cijfers zijn vergelijkbaar met die van 2013.
STERKE VRIJWILLIGERS Vrijwilligers zijn de rots waarop Oxfam-Wereldwinkels gebouwd is. Sterke vrijwilligers vormen een sterke organisatie. Daarom soigneren we onze vrijwilligers met een waaier aan vormingen en informatie op maat.
Vormingen voor vrijwilligers Van ‘eerlijke handel voor beginners’ tot ‘hoe werkt ons kassaprogramma’ en ‘wat gaat er mis in de handelsketen van sinaasappelsap?’ Allemaal vormingen waar de winkeliers van leren én die hen motiveren. In 2014 tellen we 3.816 deelnames aan vormingen. Veel daarvan werden gevolgd op het Oxfam Fair Forum in september. De populairste vormingen gingen over de Oxfam Cadeaudagen, over Oxfam-Wereldwinkels’ analyse van de internationale handel en concreet over het onrecht in de sappenketen. Tom Wouters, hoofd Beweging, is tevreden: “Het is echt schitterend dat zoveel volk bereid is om op een zonnige septemberavond naar een op het eerste gezicht ingewikkeld verhaal over sap uit Brazilië te komen luisteren.” 770 vrijwilligers namen in 2014 deel aan een vormingsdag op regionaal niveau. Dat is een record. Wel merken we een terugval bij de vormingen die een wereldwinkel zelf kan aanvragen, met 954 deelnames.
Online informatieplatform Naast het vormingsaanbod werken we ook aan een beter informatieplatform voor onze vrijwilligers. Hiervoor werden in 2014 de behoeften van de vrijwilligers geanalyseerd, in 2015 wordt het platform uitgebouwd en in gebruik genomen.
12
BETROKKEN VRIJWILLIGERS Oxfam-Wereldwinkels is van de vrijwilligers. In verschillende beleidsniveaus en –organen geven zij de organisatie vorm en richting. Ze zetelen in de Raad van Bestuur, de Algemene Vergadering of een van de thematische commissies (partnerwerking, verkoop en marketing, vrijwilligerswerking) en denken daar mee over beleidskeuzes, publiekscampagnes, samenwerking met producenten enzovoort. Onze vrijwilligers zijn onze strafste ambassadeurs. Ze overtuigen hun vrienden en familie van het belang van eerlijke handel en trekken naar lokale besturen om die aan te zetten voor Oxfam-producten te kiezen. Sommigen gaan nog verder en lobbyen samen met onze beroepskrachten bij nationale politici. Arne Schollaert, hoofd politiek beleid: “Onze vrijwilliger Patrick verplaatste tot drie keer toe zijn dag vakantie om mee te kunnen gaan naar de Kamer van Volksvertegenwoordigers.” Als dat geen betrokken vrijwilliger is.
Banden aanhalen In 2014 organiseerde Oxfam-Wereldwinkels een tevredenheidsbevraging onder haar vrijwilligers, samen met de Vrije Universiteit Brussel. Een op de zeven vrijwilligers deed mee (1.200 respondenten). Wat bleek? Vergeleken met de vrijwilligers van vergelijkbare organisaties zijn de wereldwinkelvrijwilligers heel sterk gedreven door de missie van de organisatie en zijn ze heel loyaal. In ruil verwachten ze dat de nationale organisatie hen stevig ondersteunt. Daarom haalde Oxfam-Wereldwinkels de banden tussen het nationale en het lokale niveau nog meer aan. Zo werd de commissie Beweging opgericht en werd het versterken van de banden tussen wereldwinkels uit dezelfde regio meer gestimuleerd. Ook kwam er vanaf 2015 een nieuwe vrijwilligersnieuwsbrief. Daarnaast wordt er voortdurend aan het vormingsaanbod gesleuteld.
Ontmoeten Het eerste Oxfam Fair Forum in september 2014 was een hoogtepunt van bewegingbetrokkenheid. Zo’n 800 mensen genoten op deze dag vol ontmoetingen, vorming, inspiratie en motivatie. Op 12 september 2015 staat dan ook de tweede editie op het programma. Ook voor sympathisanten die geen vrijwilliger zijn!
BEDANKT VRIJWILLIGERS! Tijdens de Week van de Vrijwilliger, begin maart, zetten we elk jaar onze 8.000 vrijwilligers in de bloemetjes. Vaak krijgen ze dan een kleine attentie van het nationaal secretariaat. Maar in 2014 pakten we het anders aan. Onze vrijwilligers kregen een videoboodschap van Laurent, een van onze koffieproducenten in Congo, die hen bedankte voor de bergen die ze verzetten. En in plaats van elk van onze vrijwilligers een cadeautje te bezorgen, ging het voorziene budget van één euro per vrijwilliger naar het Partnerfonds.
13
Onze vrijwilligers vonden dit het beste cadeau in jaren: -
“Het voelt echt goed om op die manier bedankt te worden voor je inzet. Zoveel leuker dan een kleine attentie in natura.” Hilda, vrijwilliger in Oxfam-Wereldwinkel Geel
-
“Heel erg bedankt, dit is écht leuk om te lezen en te horen!” Oxfam-Wereldwinkelteam Sint-Job-in-‘t-Goor
-
“Wat mij betreft verdienen jullie met z’n allen ginder in Gent de Oscar voor de meest tot het vrijwilligershart sprekende boodschap! En 8.000 euro voor het Partnerfonds: een mooier geschenk kunnen we ons in deze context toch niet dromen of wensen! Schitterend!” Lieve, vrijwilliger in Oxfam-Wereldwinkel Zemst
GROOT IN VLAANDEREN Het aantal wereldwinkels blijft constant in Vlaanderen. Met 235 verkooppunten vind je ons zowel in de grote steden als op het platteland. We merken in 2014 dat wereldwinkels in de grote steden het niet altijd makkelijk hebben. Oxfam-Wereldwinkels Brussel en OxfamWereldwinkel Antwerpen hadden het moeilijk en werden extra ondersteund door OxfamWereldwinkels nationaal.
14
MEER DAN FAIR BIO BOVEN! Bio en eerlijke handel zijn een ideaal duo. Dat bewees de bio-en-fair-trade-boodschappentas die in juni 2014 in géén tijd een collector’s item werd.
Waarom bio en fair trade perfect matchen De laatste jaren is juni steevast biomaand in de Oxfam-Wereldwinkels. Daarmee onderstrepen wij het belang van duurzame productiemethoden voor onszelf en onze partners. Hoewel het voor veel van onze producenten niet evident is om te beantwoorden aan de rigide certificeringseisen gaan zij vaak toch tot het uiterste om hun producten te voorzien van het biolabel. Want de consument is bereid méér te betalen voor biovoeding. En tegelijk is bio het antwoord van deze kleinschalige producenten op het dominante landbouwmodel. Wie betaalt de rekening? Onze gangbare landbouw is vaak grootschalig, quasi industrieel, waardoor het absurde hoeveelheden energie en water verslindt. Er wordt doorgaans gretig gebruik gemaakt van chemicaliën die zowel de grond uitputten als de kwaliteit van de gewassen hypothekeren. Om nog maar te zwijgen van de sociale kost voor de volksgezondheid. Die kosten worden niet meegerekend in het productieproces omdat ze worden afgewenteld op de maatschappij en het leefmilieu. En die externe kosten nemen schrikbarend toe. Zowel energie als water worden steeds schaarser en kostbaarder. Waar ingenieuze irrigatietechnieken enkele decennia geleden nog soelaas brachten, eindigt de beschikbaarheid van water. Steeds vaker wordt een ‘harde grens’ bereikt, waardoor watertekort dreigt. De wisselvalligheid die de klimaatsverandering met zich mee brengt, maakt van grootschalige monocultuur de meest risicovolle piste om op in te zetten voor de mondiale voedselproductie. De effectiviteit van de agrochemicaliën op de moegetergde landbouwgronden neemt zeer sterk af. Om gewoon maar de productie op peil te houden, moet het gebruik van chemicaliën stelselmatig opgedreven worden. Tegelijk hebben het goede bodemleven en de biodiversiteit hun alarmpeil al overschreden. We moeten deze kosten meerekenen bij de evaluatie van het huidige landbouwmodel wanneer we onze keuzes voor de toekomst maken. Tijd voor eerlijke landbouw In september 2015 starten de gesprekken over de nieuwe ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s). Daarin staat duurzaamheid centraal. Wat als we in die doelstellingen de landbouw
15
nu eens zouden reguleren in functie van onze wens tot het behoud van een leefbare planeet en alles belasten wat milieuvriendelijker zou kunnen, of het nu binnen of buiten de EU geproduceerd wordt? Het kan niet zo moeilijk zijn om landbouw die onhoudbaar veel energie, water en pesticiden verslindt minder winstgevend te maken dan landbouw die wel rekening houdt met de draagkracht van onze planeet. Een wetgevend kader dat een prijs kleeft op de enorme milieu- en sociale schade van grootschalige monocultuur is dan ook al lang geen ‘nice to have’ meer, het is bittere noodzaak. Alleen zo krijgt een duurzaam landbouwmodel een echte kans op de internationale markt. Dat is in het voordeel van duurzame landbouwers bij ons. En het geeft de kleinschalige producenten in het Zuiden het comparatieve voordeel waar zij recht op, en wij baat bij hebben. Maar beleidsmakers blijven de andere richting uit kijken en schuiven zo de rekening door naar onze nakomelingen. Duurzame handel? De prijs van grootschalige landbouw in rekening brengen is slechts de helft van het verhaal. Als we via de SDG’s aan onze landbouw- en productieprocessen sleutelen, moeten we er ook voor zorgen dat de vruchten van de internationale handel binnen het bereik komen van de landen die die economische motor het hardst nodig hebben. Want handel blijft de beste garantie op duurzame ontwikkeling. We kunnen dus een historische kans grijpen om twee vliegen in één klap te slaan. Kiezen voor een duurzame landbouw en tegelijk eerlijke handel mogelijk maken. Als we onze landbouw van het absurde subsidie-infuus halen en tegelijk onze markt open stellen voor alles – van waar ook – dat geproduceerd werd met respect voor toekomstige generaties, dan komen we ongetwijfeld een pak dichter bij onze doelstellingen. We zouden er hier bij ons een pak publieke middelen mee uitsparen en door het vervangen van elke hectare inefficiënte biet door een teelt die hier wél efficiënt gedijt, wordt onze eigen landbouwgrond intelligenter benut. Bovendien zouden de producenten in het ontwikkelende Zuiden de opportuniteiten die de internationale markt hen aanreikt, met beide handen grijpen. En zo tekent zich de keuze voor een mogelijke toekomst af: één waarin we verstandig omspringen met onze natuur en tegelijk een beter leven mogelijk maken voor velen die nu de speelbal zijn van een falende markt.
Bio smaakt naar meer In de Oxfam-Wereldwinkels is 41 % van de voedingsproducten biologisch gecertificeerd. Dat aandeel blijft in 2014 stabiel en is goed voor 30 % van de omzet. Enkele belangrijke producten, zoals de Lake Kivukoffie en de zwarte Ceylonthee, dragen sinds 2014 het biolabel. In onze chocopasta gebruiken we voortaan biologische palmolie en
16
de nieuwe biochocoladesnoepjes die we in het najaar lanceerden, gingen als zoete broodjes over de wereldwinkeltoonbanken. Met onze partners-producenten van Lao Farmers’ Products in Laos werkten we in 2014 hard aan de certificering van hun losse groene thee. De biovariant daarvan vind je zeer binnenkort in de wereldwinkels. Ook voor de zwarte losse thee en de rijst van deze producentenorganisatie zit het biocertificaat in de pijplijn.
LOGISTIEK 2.0 In juni 2014 verhuisde het magazijn van Oxfam Fair Trade van Destelbergen naar Wondelgem. Een huzarenwerk, dat in goed banen geleid werd door een vrijwillige consultant, samen met de logistiekmedewerkers en een intern coördinatieteam. Het nieuwe magazijn heeft een grotere opslagcapaciteit, maar is tweeduizend vierkante meter kleiner dan het oude. We stapelen dus meer in de hoogte, wat een nieuwe manier van werken vraagt. Het deel van het magazijn waar we de chocolade opslaan, is uitgerust met een systeem dat de ruimte constant op een ideale temperatuur houdt: tussen 12 en 18 graden. Daardoor kunnen we de kwaliteit van de producten nog beter onder controle houden. Wat voorraadperikelen en informaticaproblemen bleken onvermijdelijk, maar dankzij de degelijke voorbereiding werd de verhuis een succes. Op het logistieke vlak kwam Oxfam Fair Trade in 2014 een nieuw tijdperk binnen: onze uiterst efficiënte logistiek is helemaal klaar voor de toekomst.
VERVOER IN DE STAD We onderzoeken voortdurend hoe we het transport van het magazijn in Wondelgem naar de wereldwinkels en andere bedrijfsklanten op een efficiëntere, en dus duurzamere, manier kunnen vervoeren. Bij wijze van test werkte Oxfam Fair Trade in 2014 voor het eerst samen met een organisatie die de ‘last mile delivery’ voor haar rekening neemt. Oxfam levert alle bestellingen voor één stad bij deze organisatie, die de bestellingen op haar beurt naar de Oxfam-klanten brengt. Dat is efficiënter, want het kan met kleinere bestelwagens én in combinatie met leveringen voor andere bedrijven.
EFFICIËNT EN TRANSPARANT Binnen onze administratie namen we in 2014 verschillende initiatieven om efficiënter en transparanter te werken. We voerden nieuwe policy’s, procedures en procesanalyses in of verbeterden de bestaande.
17
Dit bewees ook zijn nut bij het rapporteren naar onze subsidiegevers. Het opstellen van de jaarlijkse verslagen voor de subsidiegevers verloopt gestructureerder en vlotter. In 2014 kregen we een positieve beoordeling na a posteriori-controles door de federale overheid (DGD) over onze werking in 2011 en 2012.
FAIR VOOR MEDEWERKERS Diversiteit In 2014 deed Oxfam-Wereldwinkels|Fair Trade extra inspanningen om al haar medewerkers passende opleidingen en trainingen aan te bieden. Ook werkten we aan de manier waarop nieuwe collega’s onthaald worden. De HR-afdeling werkte hiervoor een gedetailleerde procedure uit, daardoor krijgt elke nieuwe medewerker voortaan onder andere een peter of een meter. Ook diversiteit in het personeelbestand is belangrijk. Daarom zorgt Oxfam voor individuele taalbegeleiding op de werkvloer voor vier medewerkers wiens Nederlands nog beter kan. Dat helpt hen om vlotter te communiceren met hun collega’s, maar het gaat ook verder: deze medewerker vinden ook beter hun weg binnen de maatschappij.
Eerlijk loon Het verschil in loon tussen de medewerkers die het meest verdienen en zij die het minst verdienen, is bij onze organisatie een stuk kleiner dan het gemiddelde in ons land. Berekend op de brutomaandlonen is de loonspanning bij Oxfam Fair Trade 1,78 en bij OxfamWereldwinkels 1,83. Wat betekent dat?
Oxfam Fair Trade: een medewerker die net bij de 10 procent beste verdieners hoort, verdient 1,78 keer meer dan een medewerker die net bij de 10 procent slechtste verdieners hoort. Oxfam-Wereldwinkels: een medewerker die net bij de 10 procent beste verdieners hoort, verdient 1,83 keer meer dan een medewerker die net bij de 10 procent slechtste verdieners hoort.
De loonspanning in een gemiddeld Belgisch bedrijf is 2,63.
Welkom en tot ziens Het team van Oxfam Fair Trade cvba verwelkomde in 2014 tien nieuwe collega’s, waarvan negen voor onbepaalde duur. Elf mensen vertrokken. Oxfam-Wereldwinkels vzw nam in 2014 acht nieuwe medewerkers in dienst, waarvan zeven voor onbepaalde duur. Vier mensen verlieten de organisatie. De extra medewerkers zijn een jongerenwerker, een
18
medewerker die de vrijwilligers ondersteunt en twee medewerkers van de campagne FairTradeGemeente, die tot 2013 op de payroll van Fairtrade Belgium stonden.
Trein, tram, fiets! Van de 92 medewerkers die Oxfam-Wereldwinkels en Oxfam Fair Trade samen tellen, rijden er maar 22 met de auto naar het werk. 28 mensen komen met het openbaar vervoer en 36 nemen er de fiets, vaak een bedrijfsfiets. Oxfam-Wereldwinkels|Fair Trade is zuinig met bedrijfswagens: 6 medewerkers, vertegenwoordigers en regiocoördinatoren die lokale vrijwilligers ondersteunen, rijden met een hybride bedrijfswagen.
Bedrijfsfietsen Sinds het najaar van 2014 komen 32 medewerkers van ons Gentse kantoor werken met een bedrijfsfiets. Ze kozen voor een stadsfiets, een sportieve fiets, een plooifiets of een elektrische fiets. Allemaal engageerden ze zich om minstens vier dagen van de vijf met de fiets te komen werken. Velen waren al fervente fietsers. Zij genieten nu van een bijkomend extralegaal voordeel. Anderen nemen hun Oxfam-plooifiets mee op de trein. En sommigen ruilden zelfs de auto voor de fiets. Dat deed ook Magalie Schotte van de dienst politiek beleid: “Enkele jaren geleden heb ik de Gentse binnenstad verlaten en ben ik verhuisd naar ‘den buiten’. Fantastisch wonen in de natuur, maar het openbaar vervoer is er niet altijd even ideaal. Vanaf dan reed ik met de wagen naar het werk. Toen Oxfam-Wereldwinkels haar werknemers de kans bood om in te tekenen op het woon-werk-fietsproject, ben ik hier gretig op ingegaan. Ik lease een elektrische fiets en rijd nu elke dag 16 km heen en 16 km terug. De fietstochtjes zijn zalig, iets helemaal anders dan als sardientjes in blikken autootjes op de snelweg in de file te staan. Ik ‘verlies’ maar 25 minuten per dag. ’s Morgens kom ik met een vrij hoofd op het werk aan en ’s avonds weet ik exact wanneer ik thuis zal zijn. We beslisten thuis een van onze twee auto’s te verkopen. Gecombineerd met de fietsvergoeding die ik nu krijg, is dat een serieuze besparing op onze uitgaven. Ook al heb ik beslist enkele erg koude momenten op de fiets beleefd, kan ik het iedereen aanraden. Het is goed voor jezelf, de werkgever en last but not least: onze natuur.” Dit fietsproject is een samenwerking met het Gentse TransFair (Ateljee), een professioneel fietsatelier dat mensen tewerkstelt die weinig kansen krijgen op de arbeidsmarkt.
19
WAT KOOP JIJ IN DE WERELDWINKEL? Heel wat producten uit je Oxfam-Wereldwinkel kopen we rechtstreeks aan bij producenten in het Zuiden. In de wereldwinkel vind je zowel producten van ons huismerk Oxfam Fair Trade als van andere merken. Voeding, maar ook een ruim aanbod originele decoratiespullen, servies, textiel, verzorgingsproducten en speelgoed.
TOP 10 Dit zijn de tien Oxfam-Verkoopstoppers van 2014: 1. Dessertkoffie 250 g 2. Sinaasappelsap 1 l 3. BIO wijn - La Posada Torrontes 75 cl 4. Sinaasappelsap 20 cl 5. Wijn - sauvignon blanc 75 cl 6. BIO Decafkoffie 250 g 7. Wijn - chenin blanc 75 cl 8. BIO Highlandkoffie 250 g 9. Yucachips paprika 50 g 10. Wijn - Lautaro sauvignon blanc 75 cl Deze top 10 werd opgesteld op basis van de omzetcijfers in de Oxfam-Wereldwinkels.
33 NIEUWE PRODUCTEN In 2014 lanceerden we drieëndertig nieuwe producten: proefde je al de Guavashake, de Chocolate Crunchy-bolletjes en de roséschuimwijn? Ook onder onze bioproducten bevinden zich enkele nieuwelingen.
SPECIALIST IN WIJN Bij Oxfam-Wereldwinkels sleutelen we voortdurend aan ons aanbod: welke producten vind je in de wereldwinkel, en welke daarvan bieden we je aan onder ons huismerk Oxfam Fair Trade? In 2014 hebben we ons wijnassortiment gefinetuned. We baseerden ons hiervoor op degustaties met wijnkenners, gespecialiseerde journalisten en sommeliers. En dat werpt vruchten af: we haalden enkele positieve recensies. Ook in onze omzet dragen de wijnen goed bij.
Torrontes Reserva 2011 ✪✪✪✪ “De reserva is opvallend helder en heeft een intens aroma met rijpe perzik, ananas, jasmijn, meloen en citrus. Uitstekend bij
20
oosterse gerechten, niet al te pikant.” Simonne Wellekens in De Standaard Magazine van 25 januari 2014 Malbec Reserva 2011 ✪✪✪✪ “De smaak is vloeiend, sappig, elegant en medium gevuld met plezierig hout en een pittige lengte. Lekker bij stoofpotjes en gegrild rood vlees.” Simonne Wellekens in De Standaard Magazine van 25 januari 2014 Fuego Sagrado chardonnay 2012 ✪✪✪✪ “In de mond boterzacht, mooi evenwicht, goede concentratie, zuivere afdronk, aangename lengte. Harmonieuze wijn.” Dirk Rodriguez in De Morgen Magazine van 15 maart 2014 Raza Syrah Gran Reserva 2010 ✪✪✪✪ “Nieuwe-Wereldstijl: veel hout, concentratie, jammy herfstfruit. Romig en fluwelig op de tong, retour van herfstfruit in het palet, structuur, harmonie.” Dirk Rodriguez in De Morgen Magazine van 15 maart 2014 Raza Torrontés Brut ✪✪✪ “Fijne belletjes, aromatische neus, appeltjes, muskaat, cidertoets. In de mond zacht, rond, makkelijk, zachte afdronk. Plezierbubbels voor op een zonnig terrasje.” Dirk Rodriguez in De Morgen Magazine van 15 maart 2014 Groot Eiland shiraz-pinotage 2011 ✪✪✪ “Soepele aanzet in de mond, medium concentratie, zwart rijp fruit, goede tannine. Moderne, elegante wijn.” Dirk Rodriguez in De Morgen Magazine van 15 maart 2014
KWALITEIT GAAT VOOR Strenge normen De tijd dat je een wereldwinkelproduct alleen kocht om de producent ervan te steunen, ligt ver achter ons. Een product dat niet voldoet aan de vereisten en verwachtingen op het vlak van kwaliteit, veiligheid en smaak, komt niet in de wereldwinkels. Zo verdween in 2014 een van onze succesproducten uit ons assortiment: na aanhoudende kwaliteitsproblemen besloten we geen Noussine-chocoladebonbons meer aan te bieden. Een moeilijke beslissing, want met de smaak of de veiligheid van de bonbons was niets mis. Het probleem had puur met het uitzicht van de bonbons te maken: de bonbons hadden soms een witachtig laagje ‘vetbloem’ in plaats van een glanzend bruine buitenkant. Dat fenomeen komt vaak voor bij chocoladeproducten, maar klanten aanvaarden een product met vetbloem niet. De onverkochte bonbons gingen in de eindejaarsperiode naar de Voedselbanken.
Begeleiding van producenten Voor veel van onze producenten is het belangrijk een internationaal aanvaard kwaliteitscertificaat te hebben. Zo’n certificaat garandeert dat de producent een gedegen kwaliteitssysteem heeft en dus voldoet aan de eisen van klanten die de lat hoog leggen. En dus hebben ze dit nodig om meer internationale klanten te vinden. Maar het vraagt een lang traject om zo’n certificaat te behalen: je moet een systeem opzetten van risico-analyse, aanpassingen doen aan de productieketen (teelt, verwerking, verpakking …) en doorgedreven training van de producenten organiseren.
21
Om zo’n systeem in te voeren schakelen de meeste bedrijven dure consultancybedrijven in. Bij Oxfam gaat de kwaliteitsdienst via vrijwilligersplatformen (bijvoorbeeld Exchange) op zoek naar professionals van bij ons die zich tijdens hun vakantie belangeloos inzetten voor producenten in het Zuiden. Een voorbeeld zijn de kwaliteitsmissies bij onze palmhartenproducent Apropal in Peru. In 2014 werd zo’n een missie voorbereid, in januari 2015 werd Apropal bezocht. Soms hebben producenten meer nood aan een langdurige begeleiding. Dan werken we samen met Vlaamse studenten in voedingstechnologie die hun thesis uitvoeren bij producenten in het Zuiden. Zo werd in 2014 de theeketen in Laos (Lao Farmers’ Products) doorgelicht en verbeterd. Een mooie kruisbestuiving tussen de universiteit of hogeschool, de producentenorganisatie en de kwaliteitsdienst van Oxfam Fair Trade. En een boeiende ervaring voor de thesisstudent die een pak ervaring en zelfstandigheid kan aantonen op zijn cv. Naast het op weg helpen naar een kwaliteitscertificaat, zoekt Oxfam met producenten naar andere manieren om meer te kunnen verkopen op de internationale markt. Als de producent in het Zuiden zijn product niet volgens internationale eisen tot een eindproduct kan verpakken, bijvoorbeeld door technologische beperkingen, dan kiezen we ervoor om alvast het onverwerkte of onverpakte product aan te kopen. In samenwerking met een Europese verwerker of verpakker maakt Oxfam er dan een afgewerkt product van. In afwachting van, bijvoorbeeld, een eigen verpakkingsinstallatie kan de producent zo toch al inkomsten genereren en ervaring opdoen met export.
TONNEN CHOCOLADE, LITERS FRUITSAP De wereldwinkels kochten in 2014 samen 600 ton koffie, 1,4 miljoen liter fruitsap en 180 ton chocolade bij Oxfam Fair Trade. De fruitsapverkoop kreeg een boost in oktober door de campagne ‘Sap voor Sap’ in de Week van de Fair Trade.
OXFAM FAIR TRADE CRAFTS Sinds 2012 stoppen we de wereldwinkels een voor een in een nieuw jasje. In dat nieuwe winkelconcept krijgen de handwerkproducten steevast een centralere plaats. Toen in 2014 onze leverancier Fair Trade Original (afdeling België) te koop kwam, was het dan ook een logische stap om deze partner, waarmee we al jaren goed samenwerkten, te integreren in Oxfam Fair Trade. In 2014 werd de overname van Fair Trade Original door Oxfam Fair Trade ingezet, tegen 2016 verwachten we de integratie af te ronden. Zo kan Oxfam nog vlotter een mooi assortiment handwerkproducten presenteren in de wereldwinkels!
22
FINANCIËLE RESULTATEN OXFAM-WERELDWINKELS VZW: POSITIEF RESULTAAT We konden het boekjaar 2014 afsluiten met een positief eindresultaat van €33.990. In 2014 boekten we zo’n tien procent minder opbrengsten dan oorspronkelijk begroot. Dat komt vooral doordat we minder dan voorzien besteed hebben binnen het DGDsubsidieprogramma, waardoor er uit die hoek ook minder inkomsten geboekt konden worden. De totale personeelskost komt iets lager uit dan gebudgetteerd. De stijging die we hier zien ten opzichte van 2013 heeft te maken met het feit dat de medewerkers van de campagne FairTradeGemeente in 2014 aan ons personeelsbestand werden toegevoegd, terwijl ze voordien op de payroll van Fairtrade Belgium stonden. De werkingskosten bleven ruim 20% onder het voorziene budget. We noteerden aanzienlijke uitzonderlijke opbrengsten. De winst ging voor de helft naar het ‘Sociaal Passief’ (noodfonds dat personeel tijdelijk zou doorbetalen bij stopzetting van de organisatie) en voor de helft naar bestemde fondsen (reserves van de vzw, de algemene vergadering van de vzw beslist over de bestemming hiervan).
Kosten Oxfam-Wereldwinkels vzw
Opbrengsten Oxfam-Wereldwinkels vzw
Subsidies DGD (federale overheid)
€795.675
Totaal personeelskosten
€1.588.004
Andere subsidies (11.11.11,
€661.937
Totaal werkingsbudget DGD
€424.525
Totaal werkingsbudget niet-DGD
€717.126
Totaal kosten 2014
€2.729.654
Totaal kosten 2013
€2.862.178
provinciale subsidies, Sociaal-Cultureel Volwassenwerk, e.a.) Fairtradefee van Oxfam Fair Trade
€791.155
Marketingfees (Oxfam Fair Trade, Fair Trade Original, Oxfam-Magasins du Monde, nieuwe foodleveranciers)
€146.229
Andere inkomsten
€254.276
Nettoresultaat 2014
€33.991
Subsidie van Oxfam Fair Trade voor lokaal personeel
€185.000
Nettoresultaat 2013
€168.712
Totaal opbrengsten 2014
€2.834.272
Totaal opbrengsten 2013
€3.067.914
23
OXFAM FAIR TRADE CVBA: BESTE RESULTAAT IN JAREN We sloten het boekjaar 2014 af met een omzet in voedingsproducten en verkoop van grondstoffen van €20.129.612. Dat is ruim drie procent minder dan de omzet van het vorige boekjaar. Het resultaat voor belasting en winstbestemming bedraagt €288.190, ongeveer zes procent op het eigen vermogen. Voor het tweede jaar op rij behalen we hiermee een goed financieel resultaat. Aan de aandeelhouders C (aandeelhouders zonder stemrecht, vooral particulieren) kennen we een dividend van twee procent toe. Er moet €1000 toegevoegd worden aan de wettelijke reserves. Het overgedragen resultaat bedraagt €282.960.
Verkoop De verkoop in het Oxfam-Wereldwinkels-netwerk vertoont een status quo. Wereldwinkels die het nieuwe winkelconcept toepasten, vertonen een mooie groei, maar de overige winkels daalden. 2014 was een bijzonder moeilijk jaar voor de wereldwinkels van Antwerpen en Brussel. De verkoop aan de retailers groeit, terwijl de verkoop aan EFTA-partners, andere exportklanten en Oxfam-Magasins du Monde terugliepen. We sluiten het jaar af met een hogere winstmarge dan verwacht: 28,25 procent. Dat komt doordat we bij de prijszetting anticipeerden op verwachte stijgingen van de grondstoffen- en dollarprijzen, die zich uiteindelijk niet doorzetten. Onze kosten bleven goed onder controle. Ook relevant voor het resultaat is onze nieuwe werkwijze voor de verwerking van de OxfamCadeaubonnen. Sinds 2014 brengen we de baten van niet ingeruilde cadeaubonnen pas in rekening als we deze baten precies kennen, terwijl we tot 2013 een inschatting in rekening brachten die we nadien verrekenden. We bevinden ons in een overgangsperiode tussen de oude en de nieuwe werkwijze en dit heeft een negatieve impact op het financiële resultaat.
Investeren en lenen 2014 was een keerpunt op het vlak van investeringen. Tot en met 2013 daalden onze afschrijvingen elk jaar, vanaf 2014 zetten we een stijgende lijn in. Dat betekent dat de organisatie meer investeert. Die investeringen vind je vooral terug in de logistiek: het nieuwe magazijn in Wondelgem. Dankzij de vele Respect+-leningen die onze sympathisanten in 2013 afsloten, moesten we in 2014 aanzienlijk minder lenen bij financiële instellingen. Daardoor verbeterde onze liquiditeit en hadden we minder kredietkosten. We konden bijvoorbeeld een groter deel van de voorfinanciering aan onze partners-producenten uit eigen middelen betalen.
24
Omzet Oxfam Fair Trade cvba Oxfam-Wereldwinkels
€8.784.107
Grootverbruik Vlaanderen
€2.705.999
Grootverbruik Wallonië
€261.663
Externe klanten – retail
€2.676.304
Oxfam-Magasins du Monde
€1.701.027
Verkopen Interco (stalen en sponsoring, e.a.)
€78.328
Export EFTA-partners
€2.306.934
Non-commercial-klanten
€51.617
Export anderen
€862.899
Verkoop grondstoffen
€824.444
Totaal omzet 2014
€20.129.612
Totaal omzet 2013
€20.836.542
Kosten Oxfam Fair Trade cvba
Kostenelementen allerlei (clichékosten, analysekosten, accijnzen, verwerkers, e.a.)
-€14.443.987
Tegemoetkomingen (fairtradefee, marketingbijdrage Oxfam-Wereldwinkels, e.a.)
-€1.281.705
Totaal personeelskosten
-€2.603.831
Totaal werkingsbudgetten
-€1.286.960
Operationeel resultaat
€574.301
Totaal afschrijvingen
-€169.070
Nettoresultaat 2014
€288.190
Nettoresultaat 2013
€226.764
25
MET DE STEUN VAN … Oxfam-Wereldwinkels kreeg in 2014 subsidies van: -
11.11.11: €146.380,62
-
De Belgische Ontwikkelingssamenwerking (DGD): €795.675,16
-
Agentschap Sociaal-Cultureel Werk (SCW): €137.372,63
-
Vlaams Agentschap voor Internationale Samenwerking (VAIS): €47.096,47
-
Provincie Vlaams Brabant: €37.023,08
-
Provincie Limburg: €5.641,23
-
Provincie Oost-Vlaanderen: €5.200
-
Provincie Antwerpen: €10.000
-
Provincie West-Vlaanderen: €5.000
En tal van lokale besturen. Bedankt!
Bekijk dit jaarverslag met foto’s en video’s op
www.oxfamwereldwinkels.be/jaarverslag
26
