Onderzoek studie uitval HBO studenten Het belang van een goede studiekeuze
oktober 2011
Onderzoek studie uitval HBO studenten: Het belang van een goede studiekeuze
Hoog percentage studie uitvallers
Studiereviews.nl
Uit cijfers van de HBO-raad blijkt dat gemiddeld 15,8% van de HBO studenten afvalt na het eerste studiejaar. Er zijn hiervoor uiteenlopende oorzaken bekend. De studie uitval of het veranderen van studie kan voor een student soms flinke studie vertraging betekenen. Tevens kan dit, met de extra maatregelen van de overheid, de student veel extra geld gaan kosten. Naast het feit dat het nadelig is voor de student, is het ook voor de studie-instelling geen wenselijke situatie. Dit mede door het feit dat alle studie-instellingen te maken gaan krijgen met flinke bezuinigingen. En in vroegtijdige studieverlaters, is er vanuit de studie-instelling relatief veel geïnvesteerd. Dat studenten een goede studiekeuze moeten maken is natuurlijk algemeen bekend. Studenten moeten echter wel in staat gesteld worden een gedegen beslissing te kúnnen maken op basis van de toereikende informatie.
Doel onderzoek Naar aanleiding van de cijfers van de HBO-raad en de betreffende maatregelen van de overheid, is er door Studiereviews.nl onderzoek gedaan naar de uitval van studenten en de bijbehorende oorzaken. In veel onderzoeken wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende oorzaken. Een daar van is ‘verkeerde studiekeuze’. Deze conclusie is echter te abstract. Wij zijn namelijk van mening dat vrijwel iedere student die een studie voortijdig staakt, een verkeerde studiekeuze heeft gemaakt. De definitie ‘verkeerde studiekeuze’ zegt inhoudelijk dus niets over de oorzaak. Met dit onderzoek willen wij juist dieper ingaan op de reden van een verkeerde keuze én daarmee belangrijke oorzaken van de daadwerkelijke studie uitval bevestigen.
Huidige uitval cijfers In de onderstaande tabel is het huidige percentage studie uitvallers binnen het HBO aangegeven. Hierin is goed zichtbaar dat de uitval van studenten afkomstig uit het MBO een stuk hoger ligt dan studenten die een HAVO of VWO vooropleiding hebben gevolgd. Ondanks deze uiteenlopende verhoudingen ligt het totale gemiddelde uitval percentage na het eerste studiejaar op 15,8%.
e
Vooropleiding
Uitval na 1 jaar HBO
MBO
21,1%
HAVO
12,9%
VWO
6,6%
HO (HBO opleiding)
13,1%
Bron: HBO-raad (cijfers cohort 2009)
1
Onderzoek studie uitval HBO studenten: Het belang van een goede studiekeuze
Studiereviews.nl
Het hoge uitval percentage bij studenten vanuit het MBO is hoogstwaarschijnlijk terug te voeren op een gebrek aan voldoende basiskennis. MBO studenten worden veelal niet goed genoeg voorbereid op het HBO. Hierdoor is de kans dat ze succes hebben op het HBO een stuk kleiner. Dit benadrukt nogmaals het belang van het onderwijzen van gedegen basiskennis binnen het Middelbaar Beroepsonderwijs. Studenten die van de HAVO en VWO komen zijn over het algemeen breder georiënteerd en bezitten meer basisvaardigheden. Hierdoor ligt dat uitvalspercentage aanzienlijk lager.
Profielgegevens onderzoek Studiereviews.nl hecht veel waarde aan de mening van de studenten zelf. Wij hebben daarom een groep van 1000 HBO studenten onderworpen aan een korte enquête. Hierin stelden wij vragen omtrent de huidige studie situatie van de student en het belang van een goede studiekeuze.
Vooropleiding
Deelname
HAVO
46,5%
MBO
33,1%
VWO
10,9%
HO (HBO opleiding)
9,5%
Bijna de helft van de studenten die deelnamen aan de enquête is afkomstig van de HAVO, namelijk 46,5%. Een derde van de deelnemers heeft reeds een beroepsopleiding gevolgd in het Middelbaar Beroepsonderwijs. Alle studenten waren op het moment van het onderzoek actief op een HBO e
e
opleiding. Het merendeel van de deelnemers zat in het 2 en 3 jaar van een HBO opleiding.
Studiejaar
Deelname
e
21,3%
e
31,7%
e
28,1%
e
18,9%
1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar
2
Onderzoek studie uitval HBO studenten: Het belang van een goede studiekeuze
Studiereviews.nl
Enquête gegevens De enquête bestond uit 4 stellingen die betrekking hadden op de studie tevredenheid en de bijbehorende studiekeuze. Aan de studenten werd gevraagd om elke stelling naar waarheid en eigen ervaring te beoordelen. Relevante vragen uit de enquête bevatten onder andere de onderstaande kernzaken.
§ §
Oriëntatie en studiekeuze
§
Tevredenheid huidige studiekeuze
§
Verklaring studie tevredenheid en bijbehorende verwachtingen
Vooropleiding/studiejaar
Van de ondervraagde studenten geeft meer dan een kwart (28,2%) aan niet blij te zijn met hun huidige studiekeuze en overweegt van studie te wisselen of zelfs volledig te stoppen met studeren. 81 studenten konden op het moment dat de enquête plaats vond nog niet bepalen of zij een goede studiekeuze hadden gemaakt. Deze studenten waren slechts enkele weken geleden gestart met hun opleiding.
Beoordelingen huidige studie
Aantal / percentage
Tevreden over studiekeuze
637 studenten / 63,7%
Ontevreden over huidige studiekeuze
282 studenten / 28,2%
Nog niet kunnen bepalen
81 studenten / 8,1%
3
Onderzoek studie uitval HBO studenten: Het belang van een goede studiekeuze
Studiereviews.nl
65,5% ontevreden over voorlichting vanuit studie-‐instellingen In de onderstaande grafiek zijn de gegevens van de ondervraagde studenten verwerkt. Zoals goed zichtbaar is, geeft meer dan de helft (65,5%) van de studenten die niet blij is met hun huidige studiekeuze aan, dat deze verkeerde studiekeuze ligt aan onjuiste of gebrekkige informatie en/of voorlichting vanuit de studie-instelling zelf. Dit betreft producten als de website en brochures/flyers, maar dit geldt ook voor open dagen.
De studenten geven aan dat vooral bij de open dagen enkel de leuke kanten van de opleiding worden aangehaald. En in sommige gevallen zelfs leuker gemaakt worden dan ze in werkelijkheid zijn. Hierdoor krijgen de studenten een verkeerd beeld van de opleiding. Een studie kan dan in de praktijk erg tegenvallen. Het andere deel van de onderzochte studenten (34,5%) heeft aangegeven zich vooraf niet goed of te weinig te hebben verdiept in de opleiding. Hierdoor is de studiekeuze uiteindelijk dan ook tegengevallen. Reden te meer om ook die studenten te voorzien van echte en juiste studie informatie. Recentelijk is er door de LSVB (Landelijke Studenten Vakbond) een onderzoek gepubliceerd genaamd: ‘Onderzoek Studievoorlichting: Voorliegen of voorlichting?’ Hierin werden de brochures van universiteiten onder de loep genomen. Uit dit onderzoek blijkt dat ook in die brochures veel foutieve informatie staat. Ook informatie die feitelijk niet juist blijkt te zijn, wordt zonder meer gepubliceerd.
4
Onderzoek studie uitval HBO studenten: Het belang van een goede studiekeuze
Studiereviews.nl
Conclusie Uit gesprekken met studenten blijkt vooral dat met name de indeling van hun opleiding er in de praktijk anders uitziet. Zo kregen wij vaak te horen dat het aantal contacturen niet overeen kwam met de voorlichting. En dat bij de klassen/colleges soms wel meer dan 200 studenten aanwezig waren, en dat terwijl er volgens de brochures kleinschalig gewerkt zou worden. Uit dit rapport kan geconcludeerd worden dat de voorlichting vanuit de studieinstellingen zélf, beter en vooral transparanter moet. Maar liefst 65,5% van de studenten die niet tevreden zijn met hun huidige studiekeuze geeft aan dat het te maken heeft met onvolledige informatie/voorlichting vanuit de studie-instelling. Wij concluderen dat hier een aanzienlijk verbeterpunt ligt voor studie-instellingen. Studie-instellingen dienen opleidingen helder en eerlijk aan te bieden. Zowel op de websites en brochures als bij de open dagen. Zaken die bij voorbaat niet juist blijken te zijn, of niet waar gemaakt kunnen worden, mogen volgens ons in geen enkele vorm gebruikt worden tijdens de werving van studenten. Ons advies aan studie-instellingen is om studenten meer inspraak te geven in de beoordeling van de opleidingen. Hierdoor creëer je duidelijkheid, openheid en eerlijkheid. Door studenten bijvoorbeeld opleidingen zélf te laten beoordelen, bewerkstellig je dat studenten interactief ervaringen met elkaar kunnen delen. Zodoende is het voor aankomende studenten eenvoudiger om een objectief beeld te krijgen van zowel de sterke als van de zwakke kanten van een opleiding. Studenten kunnen zich hierdoor beter oriënteren op hun studiekeuze. De kans dat studenten dan een betere studiekeuze maken is aanzienlijk groter. En in een later stadium zullen minder vaak onverwachte zaken naar voren komen. Aan de andere kant helpt dit studie-instellingen eerlijk en open naar buiten te treden over hun opleidingen en het aanbod. Tevens draagt het bij aan het vertrouwen van een hogeschool of universiteit. Daarnaast kunnen studie-instellingen zelf eenvoudig zien wat er speelt onder de studenten om daar vervolgens tijdig op in te kunnen spelen.
5
Onderzoek studie uitval HBO studenten: Het belang van een goede studiekeuze
Studiereviews.nl
Bronnen De gegevens die vermeld zijn in dit rapport zijn afkomstig uit verschillende bronnen. De gegevens afkomstig van de HBO-raad uit het onderzoek ‘Afgestudeerden en uitvallers in het hoger beroepsonderwijs’ hebben onder andere een basis gevormd voor dit onderzoek. De overige onderzoeksgegevens zijn afkomstig uit onderzoek van Studiereviews.nl. In een enquête werd aan 1000 willekeurige HBO studenten gevraagd een aantal stellingen te beantwoorden omtrent hun huidige studie en de tevredenheid daarover. De cijfers uit deze enquête zijn uitgewerkt in dit onderzoek en liggen ten grondslag aan de conclusies en adviezen. Alle gegevens zijn zo correct mogelijk gepubliceerd. Mochten er onverhoopt onjuistheden in dit onderzoek vermeld staan, verzoeken wij u contact met ons op te nemen via info@studiereviews.nl. Hier kunt u ook terecht voor algemene vragen.
6
