Uitval van studenten aan lerarenopleidingen Bij de verschillende hbo lerarenopleidingen vallen in het algemeen minder studenten uit dan in het totale hbo. Bij de talenopleidingen vallen relatief veel studenten voortijdig uit. juni 2010
In deze factsheet komt de uitval van studenten aan de verschillende lerarenopleidingen aan de orde. Om te beginnen wordt de uitval aan de verschillende soorten lerarenopleidingen toegelicht. Vervolgens wordt gekeken naar de ontwikkelingen per vakkencluster in de tweedegraads hbo lerarenopleidingen.
Uitval lerarenopleidingen Om te beginnen wordt de uitval in de verschillende soorten lerarenopleidingen besproken. Er wordt begonnen met de uitval na het eerste studiejaar. Uitval lerarenopleidingen na het eerste studiejaar In de onderstaande figuur staat de uitval na het eerste studiejaar weergegeven. De jaartallen betreffen het jaar van instroom aan de betreffende opleiding. Figuur: Procentuele uitval studenten hbo lerarenopleidingen na het eerste studiejaar (instroomjaren 2004 tot en met 2008) 2004
2005
2006
2007
2008
40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%
basisonderwijs
speciaal onderwijs
2e graads v.o.
1e graads v.o.
totaal hbo
*bron: hbo-raad, bewerkt door sbo
•
•
•
De uitval van studenten die in 2008 begonnen ligt lager dan voor de groep die in 2007 instroomde. Dit geldt zowel voor de hier genoemde lerarenopleidingen als het totale hoger beroepsonderwijs (hbo). Het uitvalpercentage voor de studenten aan lerarenopleidingen ligt in de meeste instroomjaren lager dan de uitvalpercentages voor het totale hbo. De enige uitzonderingen hierop in deze grafiek zijn de pabostudenten die in 2006 en 2007 instroomden. Hiervan lag het uitvalpercentage iets hoger dan voor de totale hbo-instroom in dezelfde periode. Bij de instroom aan de lerarenopleiding voor het basisonderwijs is duidelijk te zien dat de uitval na 1 jaar met van de instroom van 2006 flink is toegenomen ten opzichte van de eerdere lichtingen studenten. Van de studenten die in 2006 begonnen viel na een jaar
Deze en meer gegevens zijn te vinden op www.stamos.nl
pagina 1 van 6
•
•
6 procentpunt meer uit dan in het jaar ervoor. Toen viel ongeveer een kwart van de instromers uit1. De ontwikkeling van de uitval van studenten aan tweedegraads lerarenopleidingen houdt vrijwel gelijke tred met de uitval in het totale hbo, maar ligt structureel rond de 1 à 2 procentpunten lager dan in het totale hbo. Van de studenten die in 2008 aan de tweedegraads lerarenopleiding begonnen viel minder dan 30 procent uit. In het totale hbo was dat percentage iets hoger, namelijk 30,6 procent. Ten slotte is het opvallend dat de uitval voor de lerarenopleidingen voor het speciaal onderwijs structureel lager ligt dan voor de andere lerarenopleidingen en het hbo in totaal. De uitval voor de opleidingen voor het speciaal onderwijs loopt al een paar jaar terug. Van de lichting van 2008 viel iets meer dan 14 procent van de studenten uit na het eerste studiejaar. In het basis- en voortgezet onderwijs en het totale hbo was dit meer dan twee keer zo hoog: hier lag het percentage uitval na het eerste studiejaar rond de 30 procent.
Uitval lerarenopleidingen na het derde studiejaar In de onderstaande figuur worden de uitvalpercentages na het derde studiejaar onder de loep genomen voor de studenten die instroomden in de jaren 2002 tot en met 2006. Figuur: Procentuele uitval studenten lerarenopleidingen na derde studiejaar (instroomjaren 2002 tot en met 2006) 2002
2003
2004
2005
2006
50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%
basisonderwijs
speciaal onderwijs
2e graads v.o.
1e graads v.o.
totaal hbo
*bron: hbo-raad, bewerkt door sbo
•
•
•
Bij de instroom bij de pabo’s is van 2002 tot en met 2006 te zien dat na drie studiejaren relatief steeds meer studenten uitvielen. In 2002 was dit net iets minder dan drie op de tien, vijf jaar later was dat aantal gestegen tot ruim vier op de tien studenten. Er is dus een toename van ruim tien procentpunt in vijf jaar. In het speciaal onderwijs liggen de uitvalpercentages voor de weergegeven jaren ook na het derde studiejaar structureel lager dan bij de andere lerarenopleidingen en het totale hbo. De uitval in de tweedegraads lerarenopleidingen lag met een percentage van tegen de veertig procent hoger dan bij de andere lerarenopleidingen. De enige uitzondering hierop is de instroom van de pabo van 2006 waarvan meer dan veertig procent na drie studiejaren de opleiding niet meer volgde.
1
De stijging van de uitval van het aantal studenten vanaf het studiejaar 2006 hangt vermoedelijk samen met het instellen van de verplichte taal- en rekentoets in datzelfde jaar. Het gevolg van een onvoldoende op deze toetsen, kon leiden tot een negatief bindend studieadvies. Deze en meer gegevens zijn te vinden op www.stamos.nl
pagina 2 van 6
•
De uitval in het totale hbo schommelde een beetje, maar gemiddeld vielen van de weergegeven instroomjaren zo’n vier op de tien studenten uit na drie jaar.
Uitgelicht: de uitval van studenten van instroomjaar 2006 In de onderstaande figuur zijn de uitvalcijfers van na het eerste en het derde studiejaar opgeteld voor de instroom van 2006. Opgeteld geven het blauwe en oranje deel de totale uitval tot en met het derde studiejaar weer. In het basisonderwijs was dus 41 procent van de in 2006 ingestroomde studenten na drie jaar gestopt met de opleiding. Figuur: Procentuele uitval studenten lerarenopleidingen na het eerste en derde studiejaar (instroomjaar 2006) 1e jaar
3e jaar
45% 40% 35%
9,1%
9,0%
10,3% 10,8%
30% 25%
6,3% 20% 15%
31,9%
31,6%
29,3% 24,7%
10%
19,7%
5% 0% basisonderwijs
speciaal onderwijs
2e graads v.o.
1e graads v.o.
totaal hbo
*bron: hbo-raad, bewerkt door sbo
•
•
•
•
In het eerste jaar van de studie vallen relatief de meeste studenten uit. Het SBO heeft in de Startmonitor 2009, een onderzoek onder startende deelnemers aan het hoger onderwijs, aspecten meegenomen die uitval van studenten kunnen verklaren.2 In het speciaal onderwijs is niet alleen na 1 jaar studie de uitval veel lager dan bij andere opleidingen, in de twee studiejaren daarna is de uitval met 6,3 procent ook lager dan bij andere opleidingen en het hbo-gemiddelde. Daar is de uitval in de twee studiejaren na het eerste jaar drie tot vier procentpunten hoger. De uitvalpercentages na drie studiejaren en het studierendement3 (aantal gediplomeerden) na vijf jaar studie tellen op tot bijna 100 procent. Het lijkt er dus op dat studenten die na het derde jaar nog niet zijn uitgevallen, in de meeste gevallen de opleiding succesvol afronden. Met uitzondering van de lerarenopleiding voor het basisonderwijs was de uitval op de lerarenopleidingen na drie jaar studie lager dan in het hbo als geheel. In het gehele hbo stroomde na een jaar ruim drie op de tien studenten uit die in 2006 met hun studie waren begonnen. Nog twee jaar later was het totaal van de uitvallers opgelopen tot ruim vier op de tien studenten.
2
Zie voor het rapport: http://www.onderwijsarbeidsmarkt.nl/publicaties/2009/leraar-worden-kiezenvoor-opleiding-en-beroep/ 3 Zie hiervoor de factsheet: Rendement Lerarenopleidingen op www.onderwijsarbeidsmarkt.nl Deze en meer gegevens zijn te vinden op www.stamos.nl
pagina 3 van 6
Uitval tweedegraadsopleidingen per vakkencluster Nu de uitval aan de lerarenopleidingen is besproken, is het interessant om te bekijken of de uitval groter of kleiner is in soorten vakken in de tweedegraadsopleidingen. Vallen bijvoorbeeld bij de talen meer of juist minder mensen uit dan bij de exacte vakken of ontloopt het elkaar nauwelijks? Begonnen wordt met de uitval per vakkencluster na het eerste studiejaar.
Uitval tweedegraadsopleidingen per vakkencluster na het eerste studiejaar De volgende figuur heeft alleen betrekking op de tweedegraads lerarenopleidingen. Hierin is de uitval per vakkencluster te vinden van de studenten die instroomden in de jaren 2004 tot en met 2008. Figuur: Procentuele uitval studenten lerarenopleidingen per vakkencluster na het eerste studiejaar (instroomjaren 2004 tot en met 2008) 2004
2005
2006
2007
2008
50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%
beroepsgericht
exact
kunst
maatschappij
talen
*bron: hbo-raad, bewerkt door sbo
•
• •
•
De uitval was het grootst binnen het cluster talen. Van de studenten die in 2004 en 2005 begonnen viel ruim een derde uit. Vanaf 2006 is dit percentage gestegen tot rond de 37 procent. Het uitvalpercentage was het laagst binnen het cluster kunst. Ongeveer een op de vijf studenten viel de afgelopen jaren uit na een jaar. Naast het cluster kunst doen ook de beroepsgerichte opleidingen het relatief goed binnen de tweedegraadsopleidingen. Hier viel minder dan een kwart van de studenten uit. Dit is lager dan het totaal van de tweedegraads lerarenopleidingen, waar steeds rond de 30 procent na het eerste jaar uitviel. In het cluster exact is het aantal uitvallers per lichting de afgelopen jaren gestaag toegenomen. Van de instroom van 2002 viel 23,5 procent uit na het eerste jaar, dat liep in vijf jaar op tot 29,3 procent in 2008.
Deze en meer gegevens zijn te vinden op www.stamos.nl
pagina 4 van 6
Uitval tweedegraadsopleidingen per vakkencluster na het derde studiejaar De volgende grafiek geeft net als de vorige de procentuele uitval per vakkencluster weer. Deze keer gaat het om de totale uitval tot en met het derde studiejaar. Figuur: Procentuele uitval studenten lerarenopleidingen per vakkencluster na derde studiejaar (instroomjaren 2002 tot en met 2006) 2002
2003
2004
2005
2006
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
beroepsgericht
•
•
•
exact
kunst
maatschappij
talen
In het cluster talen vielen van alle instroomjaren flink wat studenten uit gedurende de eerste drie studiejaren. Van de studenten die in 2006 aan hun tweedegraads lerarenopleiding begonnen was aan het einde van het derde jaar bijna de helft afgevallen. De beroepsgerichte lerarenopleidingen zijn het steeds beter gaan doen wat betreft de uitval van studenten. Vielen van de studenten die in 2002 begonnen nog vier op de tien uit, vijf jaar later was het aantal uitvallers gedaald tot ongeveer een kwart van de instroom. De uitval in het cluster exact is gestaag toegenomen van 34 procent van de instroom van 2002 tot 37 procent van de studenten van 2006.
Deze en meer gegevens zijn te vinden op www.stamos.nl
pagina 5 van 6
Uitgelicht: de uitval per vakkencluster van instroomjaar 2006 In de volgende figuur worden de uitvalpercentages van de instroom van 2006 na het eerste en het derde studiejaar opgeteld per vakkencluster. Figuur: Procentuele uitval lerarenopleidingen instroom 2006 na per vakkencluster eerste en derde studiejaar 1e jaar
3e jaar
60%
50% 12,6% 40% 8,5% 10,1%
30%
11,0% 20%
9,1% 32,5%
36,7%
26,9% 10%
21,1% 16,2%
0% beroepsgericht
•
• •
4
exact
kunst
maatschappij
talen
Bij het cluster talen waren de uitvalpercentages hoger dan bij de andere clusters na zowel het eerste als in de twee studiejaren daarna. In totaal was binnen het talencluster bijna de helft van de instroom na het derde studiejaar uitgevallen. In de factsheet ‘Studierendement hbo lerarenopleidingen’ is te zien dat deze uitval ook gevolgen heeft voor de afstudeerpercentages binnen deze opleidingen.4 In het cluster maatschappij viel na het eerste jaar bijna een derde van de studenten uit. Na het derde jaar ging het in totaal om een uitvalpercentage van 41 procent in dit cluster. De beroepsgerichte opleidingen deden het relatief goed. Bij de meeste andere vakkenclusters waren na het eerste studiejaar procentueel al meer studenten uitgevallen dan bij de beroepsgerichte opleidingen na drie jaar studie.
de genoemde facstheet is te downloaden op www.onderwijsarbeidsmarkt.nl Deze en meer gegevens zijn te vinden op www.stamos.nl
pagina 6 van 6
