Onderzoek ‘Meer grip op pensioen’
Rapportage Pensioenmodule Publieksmonitor
September 2012
Samenvatting (1/4) 1. Kennis over het eigen pensioen De helft van de mensen die via werkgever pensioen opbouwen weet niet hoeveel er van het bruto loon afgedragen wordt aan het pensioen en hoeveel de werkgever bijdraagt. Slechts een kwart weet beide.
•
Er is meer kennis over bij welke pensioenfondsen/-verzekeraars het pensioen wordt/werd opgebouwd. 56% weet dit heel goed en nog eens een kwart ‘zo ongeveer’.
September 18, 2012
•
2.Nadenken over de financiën na pensionering •
Net als vorig jaar maakt een derde zich zorgen of men na pensionering voldoende geld heeft om normaal van te leven. Vier op de tien 45plussers maken zich zorgen. Een derde van deze groep is zich hier naar eigen zeggen in de laatste twaalf maanden meer zorgen over gaan maken.
•
De helft heeft nog nooit nagedacht over inkomsten en uitgaven na pensionering. Als de leeftijd stijgt, gaan meer mensen hierover nadenken. Jongeren houden zich hier nog niet mee bezig: negen op de tien 18-24 jarigen hebben er nog nooit over nagedacht.
2
Samenvatting (2/4) 3. Inkomsten & uitgaven na pensionering Drie op de tien leggen (extra) geld opzij voor straks na de pensionering, nog eens twee op de tien zijn dat van plan. (Bank)sparen is het meest populair als aanvulling op het pensioen.
•
Een kleinere groep houdt zich bezig met de uitgaven omlaag brengen. Een derde doet dat al of is het van plan. Hypotheek afbetalen wordt het vaakst genoemd, de helft noemt dit.
September 18, 2012
•
4. Werken na de pensioengerechtigde leeftijd •
Twee op de tien achten de kans groot dat ze na de pensionering moeten blijven werken, omdat er anders niet genoeg inkomsten zijn.
•
Een derde moet er niet aan denken om (parttime) te blijven werken na het bereiken van de pensioenleeftijd. Er is echter ook een grote groep die er niet negatief tegenover staat: 17% zou het best willen en 5% is het absoluut van plan. Daarnaast antwoordt bijna de helft dat de voorkeur er niet naar uit gaat, maar dat het ook weer niet zo erg lijkt. 3
Samenvatting (3/4) 5. Acties n.a.v. berichtgeving over pensioenen Drie op de tien hebben zich afgelopen tijd verdiept in hun pensioensituatie of acties ondernomen. Eén op de tien heeft dit naar aanleiding van de negatieve berichtgeving gedaan.
•
Belangrijkste redenen om zich niet te verdiepen zijn ver van mijn bed (het duurt nog zo lang), onzekerheid (het heeft daardoor geen zin), geen invloed erop hebben en het ingewikkelde materie vinden.
•
Daarnaast heeft een groep het naar eigen zeggen goed geregeld en/of maakt zich geen zorgen.
September 18, 2012
•
6. Toekomstverwachting •
De helft verwacht dat de situatie rondom pensioen ‘alleen maar’ slechter wordt. Een kwart denkt dat het wel weer gaat verbeteren, maar dat dat nog heel lang gaat duren.
4
Samenvatting (4/4) 7. Betrokkenheid bij eigen pensioen De helft van de mensen die pensioen via de werkgever opbouwen of hebben opgebouwd, verwacht zich meer betrokken te voelen bij het eigen pensioen als zelf beschikt kan worden over het opgebouwde pensioengeld.
•
Drie op de tien zouden zich naar eigen zeggen dan ook meer verantwoordelijk voor hun eigen pensioen voelen.
•
Een derde is van mening dat mensen zelf moeten beschikken over het door hun ingelegde geld om hier naar eigen inzicht mee om te gaan.
•
Nog eens een derde vindt het goed dat pensioenfondsen/-verzekeraars het geld beheren, maar vindt dat je wel zelf een fonds/verzekeraar zou moeten kunnen kiezen.
September 18, 2012
•
5
Inhoudsopgave Samenvatting Inhoudsopgave 2. Uitkomsten 2.1. Kennis over het eigen pensioen 2.2. Nadenken over de oude dag 2.3. Inkomsten & uitgaven na pensionering 2.4. Werken na de pensioenleeftijd
September 18, 2012
1. Inleiding
2.5. Acties n.a.v. negatieve berichtgeving 2.6. Betrokkenheid bij eigen pensioen 2.7. Toekomstverwachting
6
1. Inleiding
• Doel onderzoek: Inzicht krijgen in mensen tegenover hun pensioen staan. Hoe denkt de Nederlander over het leven na pensionering, is hij daar nu al mee bezig? Hoe betrokken voelen mensen zich bij het eigen pensioen? We willen naast feitelijk gedrag inzicht krijgen in de gevoelens rondom pensioen, omdat deze pensioenbewustzijn en grip op het eigen pensioen in de weg kunnen staan.
September 18, 2012
• Achtergrond: Wijzer in geldzaken organiseert 27, 28 en 29 september voor de tweede keer in samenwerking met een groot aantal andere partijen de Pensioen3daagse. Tijdens dit event staat het vergroten van het pensioenbewustzijn centraal.
• Doelgroep: Het onderzoek is representatief voor de niet-gepensioneerde Nederlandse bevolking in de leeftijdsklasse 18 t/m 64 jaar • Methode: online kwantitatief onderzoek. De vragen lopen als module mee met de Publieksmonitor, een periodieke monitor over financiële geletterdheid van Nederlandse burgers. • Steekproefomvang: 800 • Veldwerkperiode: week 36-37 • Bureau: Veldkamp
7
September 18, 2012
2. UITKOMSTEN
8
De helft weet niet hoeveel van het bruto loon afgedragen wordt aan pensioen en hoeveel de werkgever bijdraagt 2.1. Kennis over het eigen pensioen Weet u bij welke pensioenfondsen/-verzekeraars u via uw huidige of oude werkgever(s) pensioen opbouwt?
17
• De kennis over het eigen pensioen gaat omhoog als de leeftijd stijgt.
Heel goed Zo ongeveer
27
Dat weet ik niet
Weet u ongeveer hoeveel er van uw brutoloon naar het pensioenfonds/verzekeraar gaat? En hoeveel uw werkgever bijdraagt aan uw pensioen? 60 50 40 30 20 10 0
50 26
56
September 18, 2012
• Het kennisniveau over waar het pensioen opgebouwd wordt/werd is beter: drie kwart weet dat heel goed of zo ongeveer.
Basis: aleen die pensioen via werkgever opbouwen/hebben opgebouwd (n=692)
21 3
weet beide
weet alleen weet alleen weet geen hoeveel ik hoeveel mijn van beide afdraag werkgever bijdraagt
Basis: Allen die pensioen via werkgever opbouwen (n=546)
9
De helft heeft nog nooit nagedacht over inkomsten en uitgaven na pensionering: groep neemt af als leeftijd stijgt 2.2. Nadenken over de oude dag (1/2)
Heeft u wel eens nagedacht over uw inkomsten en uitgaven na uw pensionering?
12
1
Alleen over uitgaven Zowel over inkomsten als uitgaven Nee, niet over nagedacht
46
September 18, 2012
Alleen over inkomsten
40
Basis: allen (n=800)
• De situatie is niet anders dan een jaar geleden. • Naarmate de leeftijd stijgt, gaat men meer nadenken over inkomsten en uitgaven na pensionering; 92% van de 18-24 jarigen heeft over beide nog nooit nagedacht versus 17% van de mensen in de leeftijdscategorie 55-64 jaar. 10
Vier op de tien 45-plussers maken zich zorgen of er na pensionering voldoende geld is 2.2. Nadenken over de oude dag (2/2) In hoeverre maakt u zich zorgen of u na uw pensionering voldoende geld heeft om normaal van te leven? Veel zorgen
25
Weinig zorgen
45
Helemaal geen zorgen
24
Basis: allen (n=800)
September 18, 2012
7
Redelijk veel zorgen
• Net als vorig jaar maakt een derde zich zorgen of men na pensionering voldoende geld heeft om van te leven. 37% van de 35-54 en 43% van de 55-64 jarigen maken zich er veel of redelijk veel zorgen over. Van de 18-24-jarigen is dit maar 13%. • Een derde van de 45-64 jarigen is zich er naar eigen zeggen in de laatste twaalf maanden meer zorgen over gaan maken. Er is een duidelijk verschil tussen de groep die zich wel en geen zorgen maakt: Maar liefst 60% van de groep die zich zorgen maakt, is zich de afgelopen 12 maanden meer zorgen gaan maken.
11
Drie op de tien leggen (extra) geld opzij voor na de pensionering, nog eens twee op de tien zijn dat van plan 2.3. Inkomsten & uitgaven na pensionering (1/2) Bent u van plan om (extra) geld opzij te leggen of op een andere manier vermogen op te bouwen om straks na pensionering voldoende inkomen te hebben of doet u dit al?
28
Ja, dat ben ik van plan nee weet niet
September 18, 2012
Ja, dat doe ik al
12
39 21 Basis: allen (n=800) Wat doet u of bent u van plan?
%
(bank)sparen via spaarrekening, deposito, spaarloon of levensloop
67
Via mijn eigen woning vermogen opbouwen
34
Een extra pensioenverzekering, lijfrente of koopsompolis afsluiten
23
Via beleggen of investeren vermogen opbouwen
9
Anders
8
Gemiddeld aantal antwoorden
1,4
Basis: allen die iets doen of van plan zijn om straks voldoende inkomen te hebben (n=391)
12
Met de uitgaven na pensionering omlaag brengen, is een kleinere groep bezig 2.3. Inkomsten & uitgaven na pensionering (2/2) Bent u van plan om financiele maatregelen te treffen om straks na pensionering minder uitgaven te hebben?
Ja, dat doe ik al
14
Ja, dat ben ik van plan
21
nee weet niet
September 18, 2012
18
47 Basis: allen (n=800) Wat doet u of bent u van plan?
%
Mijn hypotheek afbetalen
50
Voor aanvang pensionering verhuizen naar huis met lagere lasten
20
Andere leningen of kredieten afbetalen
19
anders
10
Weet niet/geen mening
17
Gemiddeld aantal antwoorden
1,2
Basis: allen die iets doen of van plan zijn om straks lagere uitgaven te hebben (n=278)
13
Twee op de tien achten de kans groot dat ze na de pensioenleeftijd i.v.m. inkomsten moeten blijven werken 2.4. Werken na de pensioenleeftijd Hoe groot acht u de kans dat u na het bereiken van de pensioenleeftijd (parttime) moet blijven werken omdat u anders niet genoeg inkomsten heeft? Heel groot
14
Niet zo groot
Helemaal niet groot
42
19
Weet niet
19
September 18, 2012
7
Groot
Basis: allen (n=800)
• Maar liefst vier op de tien van de mensen die zich zorgen maken over hun pensioen achten de kans groot dat ze moeten blijven werken. • Drie op de tien van de 35-44-jarigen schatten de kans (heel) groot in versus 15% van de 45-plussers. Een grote deel v/d jongeren tot 25 jaar weet het niet (44%). • Lang niet iedereen staat negatief tegenover (parttime) blijven werken na het bereiken van de pensioenleeftijd •
Daar moet ik niet aan denken (32%)
•
Mijn voorkeur gaat er niet naar uit, maar het lijkt me ook weer niet heel erg (46%)
•
Dat zou ik best willen (17%)
•
Ik ben absoluut van plan om te blijven werken (5%)
14
Slechts één op de tien heeft zich n.a.v. berichtgeving in pensioen verdiept of actie ondernomen 2.5. Acties n.a.v. berichtgeving over pensioenen (1/2)
• Er is zowel gekeken naar de eigen pensioenregelingen (70%) als de inkomsten en uitgaven na pensionering (56%). • 11% heeft voorzieningen getroffen om inkomsten/uitgaven na pensioen aan te passen.
Ja, n.a.v. berichtgeving Ja, maar niet n.a.v. berichtgeving
11 17
Nee
72
Basis: allen (n=800)
Wat heeft u gedaan?
%
Uitgezocht hoe pensioenregeling in elkaar zit
42
Uitgezocht wat inkomsten/uitgaven na pensionering zijn
41
Algemene informatie over pensioenen opgezocht
33
Uitgezocht aan welke pensioenregelingen deelgenomen wordt
29
Uitgezocht wat te doen om inkomsten na pensioen te verhogen/uitgaven te verlagen
15
Voorzieningen getroffen om inkomsten na pensioen te verhogen/uitgaven te verlagen
11
Gemiddeld aantal antwoorden
1,8
Basis: allen die iets gedaan hebben (n=222)
September 18, 2012
Er is de laatste tijd veel negatieve aandacht voor pensioenen in het nieuws. Heeft u zich hierdoor de afgelopen tijd in uw pensioensituatie verdiept of acties ondernomen ten aanzien van uw pensioen?
• Drie op de tien hebben zich afgelopen tijd verdiept in hun pensioensituatie (van de mensen die zich zorgen maken is dit 42%)
15
Ver van mijn bed en onzekerheid zijn de meest genoemde redenen om zich niet te verdiepen of acties te ondernemen 2.5. Acties n.a.v. berichtgeving over pensioenen (2/2)
• Twee op de tien 45-plussers hebben alles goed geregeld. Waarom heeft u niets gedaan ten aanzien van uw pensioen?
%
Het duurt nog zolang voordat ik met pensioen ga
32
Het heeft geen zin, het is allemaal zo onzeker
24
Ik vind het ingewikkelde materie
18
Ik heb er toch geen invloed op
18
Ik heb geen zin om me erin te verdiepen
17
Ik heb alles goed geregeld
14
Ik maak me geen zorgen
14
Ik weet niet wat ik zou kunnen doen
14
Ik ben er nog niet aan toegekomen
13
Dat is niet mijn verantwoordelijkheid
1
Gemiddeld aantal antwoorden
1,8
September 18, 2012
• Met name jongeren tot 34 jaar vinden het een ver van mijn bed show, bij de 45-plussers spelen onzekerheid, er geen invloed op hebben en het ingewikkelde materie vinden een grotere rol.
Basis: allen die zich de laatste tijd niet in pensioen hebben verdiept of acties ondernomen (n=578)
16
Er lijkt behoefte aan meer grip op het eigen pensioen 2.6. Betrokkenheid bij eigen pensioen (1/2) %
Ik vind dat mensen helemaal zelf over hun ingelegde geld moeten kunnen beschikken om hiermee naar eigen inzicht om te gaan
35
Ik vind het goed dat pensioenfondsen/verzekeraars dit geld beheren, maar je zou wel zelf een pensioenfonds- of verzekeraar moeten kunnen kiezen
33
Het huidige stelsel heeft mijn voorkeur
16
Ik weet het niet
16
September 18, 2012
In het Nederlandse pensioenstelsel kun je niet zelf beschikken over het pensioengeld dat je via je werkgever hebt ingelegd. Dit wordt beheerd door de pensioenfondsen of de pensioenverzekeraars. Ook is het niet mogelijk om zelf een pensioenfonds of verzekeraar te kiezen. Wat vindt u hiervan?
Basis: allen die pensioen via werkgever opbouwen of hebben opgebouwd (n=692) Waarom heeft het huidige stelsel uw voorkeur?
%
Het huidige pensioenstelsel is volgens mij nog steeds een goed stelsel
62
Ik denk dat pensioenfondsen/-verzekeraars beter zijn in het beheren van pensioenvermogen dan ik zou kunnen
45
Ik wil me er niet mee bezig houden
12
Anders
3
Gemiddeld aantal antwoorden
1,2
Basis: allen die voorkeur hebben voor het huidige pensioenstelsel (n=110)
17
De helft verwacht meer betrokkenheid bij het eigen pensioen als zelf beschikt kan worden over het opgebouwde pensioengeld 2.6. Betrokkenheid bij eigen pensioen (2/2)
Zelf beschikken over opgebouwde pensioengeld neutraal
grotendeels/helemaal mee oneens
Weet niet
Ik zou me meer verantwoordelijk voelen voor mijn pensioen als ik zelf zou beschikken over mijn via de werkgever opgebouwde pensioengeld
Zou me meer betrokken voelen bij m'n pensioen als ik zelf zou beschikken over mijn via de werkgever opgebouwde pensioengeld
29
21
51
12
23
13
14
September 18, 2012
helemaal/grotendeels mee eens
13
Basis: allen die pensioen via werkgever opbouwen of hebben opgebouwd (n=692)
• Leeftijd heeft weinig invloed op hoe mensen tegenover het zelf beschikken over het pensioengeld staan: er zijn niet veel verschillen, wel antwoorden meer jongeren (18-24 jarigen) dat ze het niet weten. 18
Men ziet de toekomst voor pensioenen niet rooskleurig in: de helft verwacht het slechter gaat worden 2.7. Toekomstverwachting
11
de pensioensituatie blijft zoals hij nu is
9 47
27
8
de situatie wel weer gaat verbeteren, maar dat gaat nog heel lang duren er binnen enkele jaren wel weer betere tijden aanbreken voor pensioenen weet ik niet
September 18, 2012
Wat verwacht u dat er de komende jaren gaat gebeuren met de pensioenen? Ik verwacht dat… de situatie rondom pensioenen alleen maar slechter wordt
Basis: allen (n=800)
• Hoe ouder, hoe groter de groep die verwacht dat de situatie slechter wordt. 19
