VERHUIZING
ONDERZOEK
ANNIKO VAN SANTEN
Omroep Venlo in industrieel erfgoed
Heeft de lokale waakhond nog tanden?
“Lokale omroep beste leerschool die er is”
Nummer 6 // oktober 2013 // jaargang 2 EEN UITGAVE VAN OLON
MARTIJN VROOM kan vooruit Collectieve ambitie krijgt instemming
INTERLOKAAL #06 oktober 2013
02 Omroep Venlo verhuist naar monumentaal nieuw onderkomen
Industrieel erfgoed aan de Maas
Waar eens periscopen voor duikboten werden gemaakt, huist nu de Lokale Omroep van het Jaar 2013. Sinds half juli verzorgt Omroep Venlo haar uitzendingen vanuit het prachtige Nedinsco-gebouw in Venlo. Compleet met uitzicht over de Maas.
directeur faciliteiten van Omroep Venlo. “Als andere huurders zitten hier onder meer het regiokantoor Noord-Limburg van L1 en het bedrijf Media Creations; allemaal partijen waarmee we in de toekomst kunnen samenwerken. Op de bo-
Inmiddels zijn alle dozen uitgepakt,
waar duikbootperiscopen, afstandmeters
venste verdieping komt bovendien een
alleen de kapstok ontbreekt nog. Verder is
en seinlampen werden vervaardigd. Het
restaurant, wat natuurlijk een mooie
Omroep Venlo weer helemaal op oorlogs-
torengebouw werd gebruikt om optische
opnamelocatie kan worden. Als lokale
sterkte na een ingrijpende verbouwing
instrumenten te richten, voor de ijking
omroep willen wij zo zichtbaar mogelijk
van het nieuwe pand en de aansluitende
van grotere meetafstanden maakte men
zijn in Venlo, mensen moeten bij ons
verhuizing. Half september hield de
slim gebruik van de vele kerktorens van
binnen kunnen lopen. Daarom is dit
omroep een open dag voor partners,
Venlo. In de Tweede Wereldoorlog werd
voor ons een droomlocatie. Omdat we
sponsors, adverteerders en natuurlijk ook
de fabriek – op de toren na – verwoest
terechtkwamen in een nieuw gebouw,
kijkers en relaties; in totaal kwamen bijna
door een verdwaalde bom, maar na de
kregen we de kans onze technische
tweeduizend mensen een kijkje nemen
oorlog in dezelfde stijl weer opgebouwd.
infrastructuur in te richten zoals we zelf
in de spectaculaire nieuwe behuizing van
wilden. We hebben stevig geïnvesteerd
hun lokale omroep. En spectaculair is het
Rijksmonument
en vrijwel alles kunnen vernieuwen, tot
gerenoveerde Nedinsco-gebouw zeker.
Medio 2011 is Woningstichting Woon-
aan onze camera’s toe. Dat kon omdat
Het is een gebouw met een bewogen
wenz gestart met de restauratie van de
de gemeente Venlo en Woonwenz onze
geschiedenis: in 1928 werd het betrok-
Nedinscofabriek, met de uitdrukkelijke
verhuizing grotendeels mogelijk hebben
ken door Nedinsco, de Nederlandse
wens er een mediacomplex in te reali-
gemaakt. Nu zitten we met gloednieuwe
Instrumenten Compagnie, opgericht
seren. Hoog op het lijstje van gewenste
techniek in een prachtig gerenoveerd
door de Duitse firma Carl Zeiss Jena.
huurders: Omroep Venlo. “Dat was voor
gebouw, dat als industrieel erfgoed zelfs
Het prachtige bouwwerk aan de Maas,
ons natuurlijk een prachtige kans”, vertelt
een Rijksmonument is. Een geweldige
opgetrokken in Bauhausstijl, was de plek
Ruud Stikkelbroeck, hoofdredacteur en
plek om te werken!”
n decormateriaal bij ke meubelfabriek”
VERHUIZING
ONDERZOEK
ANNIKO VAN SANTEN
Omroep Venlo in industrieel erfgoed
Heeft de lokale waakhond nog tanden?
“Lokale omroep beste leerschool die er is”
Nummer 6 // oktober 2013 // jaargaNg 2
Op de cover
eeN uItgaVe VaN oLoN
MARTIJN VROOM kAN VOORuIT
Freek Vonk regisseert. Dat is geen toeval: bij de lokale omroep hebben we fouten
INTERLOKAAL #06 oktober 2013
03
Op 21 september stond de Algemene Ledenvergadering van de OLON op het programma. De belangrijkste agendapunten betroffen het ingrijpende verandertraject dat de lokale omroepen te wachten staat. Tot grote tevredenheid van voorzitter Martijn Vroom ging de vergadering daar bijna unaniem mee akkoord.
mogen maken, hebben we het vak in de
COLLeCtieVe ambitie krijgt instemming
praktijk kunnen leren. En je leert er alles: van redactie en regie tot presentatie en montage. Die vlieguren heb je nodig, dan weet je waar je talenten liggen. Dat is altijd mijn advies aan ambitieuze jongeren: wil je bij de tv werken, begin dan bij de lokale omroep. De beste leerschool die er is.”
Olon 06 Oktober 2013.indd 1
25-09-13 10:37
Column
Definitieve route bepaald De leden van de OLON hebben tijdens de recente ledenvergadering een aantal historische keuzes gemaakt. De stap naar een nieuwe structuur is gezet. En naast het instemmen met een eigen ledenbijdrage aan het veranderprogramma, definieerden we ook de uitleg van de term ‘lokaal, toereikend mediaaanbod’. Een tekst uit de Mediawet, waarover al jarenlang wordt gesteggeld. Wat betekent het? Wat moet je als lokale omroep doen volgens de wet? Het is niet zomaar iets als je door de rijksoverheid een monopolie krijgt toegewezen. Maar dat is exact wat we hebben: 282 gesanctioneerde monopolies. We hebben nu aangegeven wat we eronder verstaan. Met die tekst zal het Commissariaat voor de Media – op verzoek van de OLON – toetsen of de lokale publieke omroepen doen wat wij over onszelf beloven. Maar de tijden zijn nog altijd spannend.
Precies. Vrijwel niemand. En dat is dus zo
Kamerleden die de hele sector ‘afrekenen’
goed aan de kanteling, waar onze sector
op de ‘kwaliteit’ van de lokale omroep in
mee bezig is. Waar de twee andere fami-
hun dorp. Ambtenaren van gemeenten, die
lieleden van de publieke omroep op dit
InterLokaal is een uitgave van OLON
denken dat de omroepbijdrage een subsi-
moment door een wat rumoerige periode
die is die je kunt korten. Of wethouders, die
gaan, houden wij koers. De leden, samen
2e jaargang, nummer 6 Oktober 2013
denken dat een kritische lokale reporter
verenigd, besloten de route definitief te
Samenstelling:
alleen lastig is – in plaats van essentieel voor
bepalen, op naar een sterke toekomst. Daar
Eindredactie: Jeroen te Nuijl
de democratie. Tja. Dat zijn beelden die
mogen we trots op zijn. Later zullen er
Fotografie: Maud Berger, AVRO
helaas te vaak wáár zijn. Wie van onze leden
verhalen worden verteld over deze jaren.
voldoet nu reeds aan dat wat we hebben
Dus moeten we er nog keihard aan werken.
Redactionele medewerking: Jeroen te Nuijl, Vincent Weggemans
gedefinieerd als ‘lokaal, toereikend media-
Maar de doelen zijn vastgesteld, de defini-
Vormgeving: Studio FC Klap
aanbod’? Dagelijks nieuws? Aansluiten bij
ties geformuleerd. Het ziet er goed uit.
de ‘natuurlijke habitat’ van de inwoners? TV, radio, internet? Evenveel inkomsten uit de markt als van de overheid aan ‘bijdrage’?
Martijn Vroom voorzitter OLON
Colofon
Contact
OLON
OLON, Postbus 62, 1200 AB Hilversum
Bezoekadres Sumatralaan 45, 1217 GP Hilversum T (035) 820 03 83
[email protected] // www.olon.nl
INTERLOKAAL #06 oktober 2013
04 ALV van OLON stemt in met verandervoorstellen
Naar een duurzame toekomst
nieuwing van de bestuurlijke structuur van de OLON en ook door met de Nederlandse gemeenten, want wij verwachten ook wat van hén. En dat onze leden zich committeren aan een extra bijdrage aan het veranderprogramma is natuurlijk uniek. Waar in Nederland betalen organisaties zelf mee aan iets wat anderen eigenlijk nodig vinden?” Disch: “We gaan nu als eerste naar staatssecretaris Sander Dekker en kunnen hem gelukkig melden dat we verder kunnen marcheren op de route van ons visieplan. Per slot van
Zichtbaar tevreden en toch ook opgelucht. Zo viel de gemoedstoestand van Hans rekening zijn wij dé laag van de publieke omDisch en Martijn Vroom, respectievelijk programmamanager sectorverandering roep die het dichtst bij de burger staat en die en voorzitter van de OLON, na afloop van de algemene ledenvergadering op 21 september nog het best te omschrijven. “De route die we nu hebben uitgestippeld, is echt voor iedereen het beste en leidt naar een duurzame toekomst.”
het best in staat is de samenleving te helpen bij de controle van democratische processen en het versterken van de sociale cohesie in de regio.”
In het Mediacentrum (what’s in a name…)
Extra bijdrage
Transformatie
op het Hilversumse Mediapark gaf de goed
“Mooi, heel erg goed,” waren de eerste
Waar de ALV vooraf werd gegaan door klank-
bezochte ALV vrijwel unaniem haar fiat
woorden van Martijn Vroom na het posi-
bordgroepbijeenkomsten, die uiteindelijk
aan het veranderprogramma, dat Disch en
tieve ledenoordeel. “De mensen waren
ook nog tot enkele wijzigingsvoorstellen
Vroom zo hartstochtelijk hadden bepleit.
echt goed voorbereid, hebben met elkaar
leidden, daar had de OLON in het kader van
Hun boodschap was dan ook glashelder:
gediscussieerd en wisten waar ze het over
ledeninspraak eerder al enkele regiobijeen-
er bestaat geen plan B (“Dat is een blanco
hadden. We moeten nu dóór met de ver-
komsten georganiseerd. Onder het motto
vel”). Het aannemen van de voorstellen met betrekking tot de vorming van regionale mediacentra, de invulling van een lokaal toereikend media-aanbod en uitgangspunten voor de bestuurlijke inrichting was niet minder dan cruciaal. Disch verwees fijntjes naar het net bekend geworden nieuws dat de NPO (het budget van) de regionale omroep graag inlijft. “Wij willen toch niet dat anderen onze rol gaan bepalen. Maar zelf greep houden en beslissingen nemen, kan alleen met een duidelijke collectieve en innovatieve ambitie.” Hij sloot zijn sterke en overtuigende betoog af met de Wet van Darwin: “Wie zich het snelst aan veranderende omstandigheden aanpast, overleeft… En dat zijn wij!”
Hans Disch: “Zelf greep houden en beslissingen nemen, kan alleen met een duidelijke collectieve en innovatieve ambitie.”
‘Bent u aangelijnd?’ werden in Heeren-
ereikend media-aanbod verzorgen, wat we
werken om het gewenste niveau
veen, Cuijk, Ridderkerk en Hoofddorp de
zullen doen volgens journalistieke waarden
te behalen en te behouden.”
leden uit de (wijde) omgeving bijgepraat
en binnen professioneel opererende organ-
Disch: “Ook als je hyperlokaal wilt gaan
over het routeboekje van de OLON.
isaties, die zowel bestuurlijk als financieel
werken, zul je moeten samenwerken om
De transformatie van lokale eenpitters
gezond zijn. Met de Mediahub als centrale
de kwaliteit te kunnen borgen. Dat geldt
naar onderlinge samenwerking binnen
infrastructuur kunnen we de contributie
niet alleen voor de journalistiek, maar ook
regionale mediacentra wil de OLON
van alle lokale omroepen én de distributie
voor commercie, administratie en techniek.
bevorderen door lokale omroepen te
naar alle pakketaanbieders, zowel lineair
Volgens de distributiewet moeten lokale
stimuleren op kwalitatief hoog niveau hun journalistieke werk te verrichten. Dat gaat nu eenmaal beter als onderling wordt samengewerkt, betoogde Martijn
“We moeten af van het Calimerocomplex”
Vroom tijdens de regiobijeenkomsten. Vroom: “We moeten af van het Calimero-
als on-demand, collectief regelen. Daarom
omroepen hun uitzendingen zelf aan-
is samenwerking zo belangrijk.”
leveren aan álle pakketaanbieders; ga er
complex, waarbij we ons als lokale om-
maar aan staan als lokaal omroepje. Het
roep afhankelijk maken van die € 1,30 per
Stap vooruit
punt is niet of deze transformatie wel of
huishouden. We moeten ons zelfbewust
Op de terugkerende vraag of het voor
niet verplicht wordt, het punt is dat je in
presenteren, dat mogen we ook: we zijn
individuele lokale omroepen verplicht is
je eentje eenvoudigweg niet aan al die
immers de derde laag van de publieke
om mee te gaan in deze transformatie, was
eisen en veranderende omstandigheden
omroep, met een wettelijk vastgesteld
het antwoord simpel. Vroom: “We zijn een
kúnt voldoen. Laten we er dan voor
monopolie in onze gemeenten. Daarom
vereniging en elk lid mag zijn eigen afweging
kiezen gezamenlijk die stap vooruit te
hebben we vorig jaar een convenant met
maken. Maar voor het publieke geld dat we
zetten. Alleen dat borgt het voortbestaan
de Vereniging van Nederlandse
krijgen, moeten we kwaliteit leveren. De
van de publieke lokale omroepen in
Gemeenten (VNG) afgesloten, waarin we
eisen die de samenleving en de individuele
Nederland.”
hebben afgesproken wat we van elkaar
mediaconsument daaraan stellen, worden
Op de ALV bleken deze woorden dus
kunnen verwachten. Wij willen lokaal to-
strenger, dus we zullen moeten samen-
niet aan dovemansoren gericht.
INTERLOKAAL #06 oktober 2013
06 Heeft de lokale waakhond nog tanden? De afgelopen jaren is met regelmaat de noodklok geluid over de teloorgang
edities voerde in Utrecht en Zuid-Holland, publiceert op zijn website alleen
van de lokale en regionale journalistiek. Onderzoeker Quint Kik vindt de
nog nieuws uit Utrecht, Rotterdam en
situatie weliswaar zorgelijk, maar zeker niet hopeloos. “Lokale omroepen
Den Haag. In een stad als Amersfoort is
wijden gemiddeld 28 procent van hun berichtgeving aan de lokale politiek.
het online vergeefs zoeken naar lokaal nieuws via AD.nl.
Dat lééft, dat is goed te zien.”
Kluitjesvoetbal Het opvallende is dat het gat dat door de Wat is in de regio nog over van de waak-
is niet op voorhand een volwaardige
terugtrekkende beweging van regionale
hondfunctie van de nieuwsmedia? Zijn er
vervanging van een verdwenen dagblad-
dagbladen en omroepen ontstaat, niet
in Nederland zogeheten ‘witte plekken’,
editie. En daarbij: wat is de kwaliteit van
of nauwelijks wordt opgevuld. Het lijkt
waar geen journalist nog rondloopt? Het
de berichtgeving in de regio en hoe meet
op kluitjesvoetbal: in de grote steden
Stimuleringsfonds voor de Pers zocht het
je die? Kik en Landman kozen ervoor bij
doen regionale bladen en omroepen het
uit en presenteerde onlangs het rapport
tachtig zorgvuldig geselecteerde ge-
goed en in hun kielzog ook allerlei lokale
Nieuwsvoorziening in de regio. Onder-
meenten een week lang al het nieuws te
nieuwsmedia. Dat is niet onlogisch: hoe
zoekers Quint Kik en Lammert Landman
volgen, waarbij ze alleen keken naar het
meer inwoners, hoe groter de afzetmarkt
zagen zich voor een mammoetklus ge-
aanbod online.
en dus de advertentie-inkomsten.
steld: hoe breng je in kaart hoe het in de
Een belangrijk deel van het nieuws wordt
Maar in de regio wordt het stokje niet
regio en op lokaal niveau is gesteld met
immers op internet gepubliceerd; ge-
overgenomen als een traditionele uitge-
de nieuwsvoorziening?
drukte media en omroepen hebben door-
ver omvalt; lokale media doen het blijk-
Vrijwel overal vinden we regionale
gaans een eigen website waarop ze hun
baar beter als er ook een sterke regionale
dagbladen en omroepen, lokale omroe-
nieuws plaatsen. Bij zeven gemeenten
omroep is. De grens lijkt te liggen bij een
pen, huis-aan-huisbladen, nieuwsbladen
werd ook het nieuws in de dag- en week-
inwonertal van 50.000; in die gemeenten
en lokale nieuwssites, maar dat aanbod
bladen en op radio en televisie geanaly-
zijn de regionale media doorgaans nog
verschuift voortdurend. Wat is het saldo
seerd, om te zien of dat de bevindingen
intact en actief. Daaronder neemt de
van al die inspanningen? Uit eerder on-
zou beïnvloeden. De centrale vraag: had
nieuwsvoorziening in zowel kwantiteit
derzoek bleek al dat er online weliswaar
de Commissie Brinkman in 2009 gelijk
als kwaliteit snel af. In gemeenten met
meer nieuwsleveranciers bijkomen, maar
toen ze stelde dat we ons zorgen moesten
minder dan 20.000 inwoners is niets meer
dat steeds minder nieuws voorhanden is.
maken over de nieuwsvoorziening in de
over van de waakhondfunctie van de
Dat komt omdat de traditionele par-
regio?
lokale media; nieuws over lokaal beleid
tijen voortdurend inkrimpen en nieuwe
Het antwoord luidt: ja. In de regio dalen
ontbreekt vrijwel volledig.
aanbieders vooral putten uit bestaande
de oplages en de advertentie-inkomsten
Heeft het onderzoek dan uitsluitend
bronnen.
harder dan op landelijk niveau, wat in
slecht nieuws te melden? Beslist niet.
de afgelopen jaren heeft geleid tot fikse
Kik: “We troffen in de tachtig gemeen-
Online aanbod
bezuinigingen bij grote concerns als
ten slechts 54 lokale omroepen aan die
Een zogeheten ‘hyperlocal’, die zelf een
de Telegraaf Media Groep, Wegener en
nieuws via hun website brengen. Maar
nieuwssite knutselt en in de lucht houdt,
NDC. Het AD, dat verschillende lokale
in de gemeenten mét lokale omroepen,
INTERLOKAAL #06 oktober 2013
07
scoren die omroepen erg goed met
ook best iets beter verkopen. Hoewel dit
sequent NENS (inmiddels omgedoopt tot
eigen nieuws over lokaal beleid. Lokale
niet in het onderzoek is beland, heb-
BO, red.) dat in Noordwijk doet. Mijn tip:
omroepen wijden gemiddeld 28 procent
ben we in 40 gemeenten een quickscan
organiseer je eigen uithangbord, laat zien
van hun berichtgeving aan de lokale poli-
gedaan van het gebruik van sociale
wat je doet. Er zijn nog voldoende moge-
tiek. Dat lééft, dat is goed te zien. Het is
media. Hieruit bleek dat slecht vijf van
lijkheden. Op lokaal niveau is de situatie
daarom jammer dat de fiscalisering van
de 28 geanalyseerde omroepen in deze
zeker zorgelijk, maar niet hopeloos.”
de omroepbijdrage er mede toe heeft ge-
gemeenten ‘iets’ doet met sociale media.
leid dat veel gemeenten het geld dat voor
Dat laten de omroepen echt liggen,
Het rapport ‘Nieuwsvoorziening in
de lokale omroep is bestemd voor andere
want via sociale media kun je goedkoop
de regio’ is te lezen via
doeleinden gebruiken.”
aandacht vragen voor je eigen producties
www.persinnovatie.nl/13240/nl/
“Tegelijk kunnen lokale omroepen zich
en programma’s. Kijk maar eens hoe con-
rapport-nieuwsvoorziening-in-de-regio
INTERLOKAAL #06 oktober 2013
08 “We regelden decormateriaal bij de plaatselijke meubelfabriek” Groot geworden door klein te beginnen: vele bekende omroepgezichten hebben de eerste schreden van hun loopbaan gezet bij een lokale omroep. Zo ook Anniko van Santen, afkomstig van Lokale Omroep Melick en Herkenbosch, inmiddels opgegaan in de Lokale Omroep Roerstreek. “Het was eigenlijk een misverstand. Ik
echte Countdown. Meteen een bandje
zat in Roermond op het Bisschoppelijk
met hoogtepunten achtergelaten
College en een meisje op school dacht
natuurlijk, je weet immers nooit.
dat ik naar de School voor Journalistiek wilde. Dat was niet zo, ik wilde hoog-
OMROEPSTER NODIG
stens wel ‘iets’ met communicatie doen.
Ook hier had ik mazzel: het was eind jaren
Hoe dan ook, zij maakte bij de lokale
tachtig, de commerciële televisie kwam
omroep in Herkenbosch, destijds een
net op en er was behoefte aan nieuwe
van de eerste lokale tv-omroepen, een
mensen. Ik werd gebeld: ze hadden
jongerenprogramma en vroeg of dat ook
nieuwe omroepsters nodig bij RTL
iets voor mij zou zijn. Ik zei ja en viel met
Véronique! In wisseldienst met Irene
mijn neus in de boter. Ik kwam terecht in
Moors en Manon Thomas mocht ik in
een groep gelijkgestemde jonge honden,
Luxemburg programma’s van RTL Véroni-
die allemaal bloedfanatiek waren en het
que aankondigen. Zij vlogen vanaf Schip-
beste jongerenprogramma van Nederland
hol, ik was net negentien en ging vanuit
wilden maken.
Roermond met schoolboeken de trein in
We pakten het zo professioneel mogelijk
naar Luxemburg. Ik vond het leuk, maar
aan: iemand had de hand weten te leggen
had nog niet het idee dat ik echt bij de tv
op een echt draaiboek, afkomstig van
zou gaan werken. Ik combineerde het pre-
Veronica’s Countdown. Ah, wisten we
sentatiewerk met een studie psychologie
toen, zo schrijf je dat dus op. Vanaf dat
en dat ging prima. Maar na drie jaar kreeg
moment werkten we met uitgewerkte
ik de kans om voor de WNF Rangers Club
Freek Vonk regisseert. Dat is geen toeval:
draaiboeken, precies zoals het hoorde.
de hele wereld over te reizen. Dat vond
bij de lokale omroep hebben we fouten
We regelden decormateriaal bij de
ik zo’n mooie kans dat ik mijn studie heb
mogen maken, hebben we het vak in de
plaatselijke meubelfabrikant en maakten
stopgezet en voor RTL heb gekozen.
praktijk kunnen leren. En je leert er alles: van redactie en regie tot presentatie en
er echt een leuk jongerenmagazine van. Aangezien de rest van de programmering
VLIEGUREN
montage. Die vlieguren heb je nodig, dan
voornamelijk bestond uit verslagen van
Ik had de mazzel dat ik bij een groep geta-
weet je waar je talenten liggen. Dat is altijd
raadsvergaderingen, vielen onze inspan-
lenteerde jongeren terechtkwam. Een aan-
mijn advies aan ambitieuze jongeren: wil
ningen best op. Tijdens ons tweede jaar
tal van hen is ook in Hilversum terecht-
je bij de tv werken, begin dan bij de lokale
gingen we in Hilversum op bezoek bij het
gekomen, zoals Herco van Houdt, die nu
omroep. De beste leerschool die er is.”
