Onderzoek naar het topsportklimaat in Vlaanderen

Onderzoek naar

het topsportklimaat in Vlaanderen

Is in Vlaanderen een klimaat aanwezig voor topsporters om goed te presteren? Met welke omgevingsfactoren hebben topsporters te maken en in hoeverre kunnen zij in optimale omstandigheden

trainen?

Aan

welke

voorwaarden

moet

worden

voldaan

om

topsportsucces te behalen? Hoe kan het topsportklimaat op effectieve en efficiënte wijze worden verbeterd? Dit onderzoek naar het topsportklimaat in Vlaanderen biedt antwoord op deze vragen. Atleten, trainers en federatieverantwoordelijken werden zelf aan het woord gelaten en dat maakt deze studie zo uniek. Na een zeer uitgebreide studie van de literatuur startte de vakgroep Sportbeleid en Management (SBMA) van de Vrije Universiteit Brussel onder leiding van Paul De Knop, begin 2003 met dit onderzoek in opdracht van de Vlaams minister van Sport en het BOIC. De resultaten zijn overweldigend. Enerzijds bevestigen ze dat de hervormingen en beleidsinitiatieven die de laatste jaren hebben plaats gehad, een absolute noodzaak waren. Anderzijds leveren ze heel wat nieuwe informatie aan, die door de recent opgerichte stuurgroep topsport wordt gebruikt voor het opstellen van een actieplan ter voorbereiding van de Vlaamse topsporters en het optimaliseren van hun medaillekansen indien in 2016 de Olympische Spelen in Vlaanderen zouden worden georganiseerd. Tegen eind 2004 worden deze resultaten

internationaal

vergeleken,

met

onder

andere

Nederland,

Australië,

Griekenland, Italië, Canada en Groot-Brittannië. Topsportsucces is maakbaar! Wanneer we België in de medaillespiegel van de Olympische Spelen plaatsen naast een aantal vergelijkbare landen op basis van rijkdom (BBP/hoofd) en populatie, dan blijkt dat België ten opzichte van deze landen achterloopt (zie tabel in bijlage 1). Het hoogste aantal medailles dat België ooit behaalde tijdens Olympische Zomerspelen was zes, in Atlanta 1996. Vaak wijst men met de vinger naar het beleid en de politiek voor deze ondermaatse

topsportprestaties, zoals met de resultaten van de Belgische atleten in

Sydney in 2000 bijvoorbeeld. Maar vanuit wetenschappelijke hoek weten we zeer weinig over de precieze invloed van het beleid op topsportsucces. Dit maakt het voor het Vlaams topsportbeleid heel moeilijk om prioriteiten te leggen. In elk geval twijfelen weinigen aan de stelling dat landen hun kansen op topsportsucces door gerichte ondersteuning en investeringen kunnen vergroten. Nederland en Australië, beide succesvol, hebben in de jaren negentig grote investeringen gedaan in topsport. Topsportsucces

is

wel

degelijk

maakbaar.

Deze

stelling

vormt

een

uitgangspunt van een ambitieus Vlaams topsportbeleid. Meer informatie over het project : VUB-SBMA: [email protected] (02/629.27.27)

belangrijk

Een BEL 20 voor de topsport In het eerste gedeelte van het onderzoek werd een barometer ontwikkeld die toelaat om op objectieve wijze de evolutie van prestaties van Belgische atleten continu te evalueren (Zie bijlage 2). De Belgische Topsport Index (BTI) is in de eerste plaats een beleidsinstrument dat het effect van bepaalde beleidsinitiatieven op de prestaties van Belgische atleten moet aantonen. Prioriteiten in het Vlaams topsportbeleid In het onderzoek naar het topsportklimaat werd gepeild naar omstandigheden waarin topsporters en hun trainers hun sport bedrijven vanaf het moment dat het jong talent wordt ontdekt tot na de carrière van de atleet. 140 atleten (vanaf het niveau van deelname aan een Europees kampioenschap), 119 trainers en alle topsportfederaties (26) hebben vragen beantwoord over 11 verschillende aspecten van topsport. Globaal gezien geven zij aan dat de individuele leefsituatie van atleten en trainers en de talentontwikkeling het meest voor verbetering in aanmerking komen. Meer doorstroming van wetenschappelijk onderzoek, media-aandacht en de maatschappelijke waardering volgen hierop. Opvallend zijn de respondenten vrij tevreden over de kwaliteit van de topsportaccommodaties. Problemen situeren zich hier eerder op het vlak van de beschikbaarheid. Figuur: wat komt het meest in aanmerking voor verbetering? Organisatorische dienstverl. Breedtesport Topsport- 3% 2% Ander accommodaties 1% 5% Bewegingsonderwijs 6% Internationale wedstrijden 7% Trainingsfaciliteiten 8% Sportspecifieke begeleiding 8% Maatschappelijke waardering 9%

Individuele leefsituatie 16%

Talentontwikkeling 16%

Wetenschappelijke flankering 10% Media-aandacht 9%

Biedt het huidig topsportklimaat kansen op medailles? Het topsportklimaat in Vlaanderen is nog voor veel verbetering vatbaar. Er werden de laatste jaren reeds heel wat inspanningen geleverd. Zo zijn de middelen voor topsport sinds 1999 met 45% toegenomen. Maar prestaties zijn een lange termijn proces. Er zijn

Meer informatie over het project : VUB-SBMA: [email protected] (02/629.27.27)

gemiddeld 11 jaar en meer dan 10.000 trainingsuren nodig vooraleer een atleet zijn hoogste niveau bereikt. Tijdens de Olympische Spelen van 2004 is het nog te vroeg om Vlaanderen

naast

concurrerende

landen

te

plaatsen.

In

2008

zou

het

nieuwe

topsportbeleid reeds enkele resultaten moeten kunnen opleveren. Een duidelijke stijging wordt verwacht in 2012 en een maximaal effect in 2016.


Bijlage 1 Tabel: Selectie van vergelijkbare landen voor de evaluatie van Olympisch succes (De Bosscher & De Knop, 2002)

LANDEN

Totaal aantal medailles

Totaal aantal medailles tijdens

Populatie

BBP/CAP

tijdens 3 Olympische

3 Olympische Winterspelen

x1000

$

Zomerspelen (Sydney,

(Salt lake City, Nagano,

Atlanta, Barcelona)

Lillehammer)

Australië

19358

23200

125

4

Nederland

15981

24400

59

23

Canada

31593

24800

54

45

Griekenland

10624

17200

23

0

8875

22000

32

12

Zweden Noorwegen

4503

27700

24

76

Zwitserland

7283

28600

17

27

Denemarken

5353

25500

18

1

België

10259

25300

14

1

Finland

5176

22900

13

25

Oostenrijk

8151

25000

6

44

Israël

5938

18900

4

0

Figuur: medailles tijdens Olympische Zomerspelen 1980-2000 voor vergelijkbare landen met België (De Bosscher & De Knop, 2002)

70

60

58

50

Nederland Canada Griekenland Zweden Noorwegen Zwitserland

44 41

40

Australië

Denemarken

30 26

24 20 13 10

9 34

0

4 3 01

1980

1984

14

18 15

25 22 19

België Finland Oostenrijk Israël

14

10 9 12

3 0

1988

1992

6 3

5 3

1996

2000


Bijlage 2

Figuur: Evolutie van de Belgische Topsport Index in de periode 1992 – 2003

8000 6983

7000 6000

4303

4000 3000

5595

5853

5341

5000

6747

6329

5823

5959 5747

5043

3807

2000 1000 0 1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

De indexwaarde wordt berekend door de toekenning van punten aan de eerste acht plaatsen behaald op Europese en Wereldkampioenschappen en Olympische Spelen. De behaalde punten worden gewogen in functie van de sporttak (afhankelijk van het aantal nationale federaties bij de internationale federaties) en het evenement (OS x6, WK x4, EK x2). In 1995 worden voor het eerst in elke sporttak het Europees en het Wereldkampioenschap in rekening gebracht. Dit verklaart deels de geleidelijke toename in waarde gedurende de eerste vier jaar.


Onderzoek naar het topsportklimaat in Vlaanderen

Recommend Documents