ONDERZOEK HOOGWAARDIG BINNENKLIMAAT OP EEN LAAGWAARDIGE LOCATIE INHOUDSOPGAVE

ONDERZOEK “HOOGWAARDIG BINNENKLIMAAT OP EEN LAAGWAARDIGE LOCATIE”

INHOUDSOPGAVE

INLEIDING BINNENKLIMAAT … ARCHITECTURE OF ENERGY … COMPUTER MODELING ARCHITECTURE LUCHTKWALITEIT OP DE LOCATIE CONCLUSIE WIND OP DE LOCATIE GEMIDDELDE WIND IN NEDERLAND GEMIDDELDE WINDRICHTING OP DE LOCATIE PRINCIPE OVERDRUK EN ONDERDRUK ELEKTRICITEITSVERBRUIK IN KANTOREN ACTIVITEIT / METABOLISME VOCHTIGHEID OP DE WERKPLEK WATERGEBRUIK OP HET KANTOOR.

2 4 7 10 13 14 15 16 18 19 22 22 24 28

1


INLEIDING

*GELUIDSOVERLAST

WAT IS EEN PRETTIG BINNENKLIMAAT? HOE CREËER JE DAT? HOE KUN JE DE NEGATIEVE ECOLOGISCHE EFFECTEN, DIE VAAK BIJ KLIMAATBEHEERSING OM DE HOEK KOMEN KIJKEN, ZO LAAG MOGELIJK HOUDEN? HEEFT ’S OCHTENDS VROEG VENTILEREN ZIN OM ZO MIN MOGELIJK SCHADELIJKE STOFFEN BINNEN TE KRIJGEN? DIT ONDERZOEK GAAT IN OP DEZE VRAGEN.

*STANK

*PRETTIG BINNENKLIMAAT ONDERZOEK

*ECOLOGISCH VERANTWOORD

*VERONTREINIGDE LUCHT UITGANGSPUNTEN, LOCATIE

2

LITERATUUR, REFERENTIEPROJECTEN

EINDRESULTAAT, ONTWERP


FIGUUR 1; DE IDEALE WERKPLEK ZOMERS. WIE DROOMT ER NIET VAN, BUREAU ONDER DE ARM, IN DE LIFT EN HOP, ZO IN HET PARK ACHTER HET KANTOOR JE WERKPLEK. SCHADUW VAN DE BOMEN, LEKKER VERFRISSEND BRIESJE, VOGELTJES FLUITEN EN KEIHARD AAN DE SLAG. INPLUGGEN EN WERKEN WAAR JE WILT, DE WERKPLEK VAN DE TOEKOMST?

FIGUUR 1

3


BINNENKLIMAAT

ONDER EEN PRETTIG BINNENKLIMAAT ZOU MEN HET GEHEEL VAN FYSISCHE FACTOREN DAT BEPAALT HOE BEHAAGLIJK MEN ZICH IN EEN GEBOUW VOELT KUNNEN VERSTAAN. DIT GEVOEL VAN BEHAAGLIJKHEID BLIJKT AF TE HANGEN VAN: -

LUCHTKWALITEIT (REINHEID) LUCHTTEMPERATUUR LUCHTSNELHEID (TOCHTGEVOEL) STRALINGSTEMPERATUUR UITZICHT VOCHTIGHEID LICHTNIVEAU GELUIDSNIVEAU

FIGUUR 2; ILLUSTRATIE T.B.V. EEN PRETTIG VERBLIJFSGEBIED CREËREN, OP EEN ECOLOGISCHE MANIER BEREIKEN ALS UITGANGSPUNT. ‘ TEZAMEN MET DE INDIVIDUELE ASPECTEN: ACTIVITEIT/METABOLISME (ZITTEN, LOPEN, ZWARE LICHAMELIJKE ARBEID, ETC., ZIE FIGUUR 1B) KLEDING (UITGEDRUKT IN CLO VAN CLOTHING, ZIE FIGUUR 1C) HOEVEELHEID PERSONEN TIJDSDUUR VERBLIJF EN VERDER DE ASPECTEN: LEEFTIJD, PERSOONLIJKE GENEN. FIGUUR 2

4


NIET ALLEEN VAN DEZE TIJD IN DE VORIGE EEUWEN BESTONDEN AL GEBOUWEN MET GOEDE KLIMAATTECHNISCHE EIGENSCHAPPEN. EEN VOORBEELD HIERVAN IS HET BRITSE ‘HOUSE OF COMMONS’, WAARBIJ NATUURLIJKE VENTILATIE DE GIFTIGE VERBRANDINGSDAMPEN VAN DE GASLAMPEN BUITEN HET PARLEMENTSGEBOUW MOEST BRENGEN. ENKELE GROTE SCHOORSTENEN OP HET DAK BRACHTEN DIT TOT STAND.

FIGUUR 3A EN 3B ; HET NATUURLIJKE VENTILATIESYSTEEM IN ‘THE HOUSE OF COMMONS’ WERKTE UITSTEKEND OM DE GIFTIGE DAMPEN VAN DE GASLAMPEN BUITEN TE BRENGEN

FIGUUR 3B

5

FIGUUR 3A


IN DE NATUUR ZIJN VOORBEELDEN TE VINDEN WAARBIJ EEN GOED (CONSTANT) BINNENKLIMAAT WORDT GEREALISEERD. EEN VOORBEELD DAARVAN ZIJN DE METERSHOGE TERMIETHEUVELS, DIE MET NAME IN SUBTROPISCHE LANDEN ZOALS AUSTRALIË EN AFRICA VOORKOMEN. HET IS EEN ZEER INTELLIGENT SYSTEEM, WAT TEVENS ALS UITGANGSPUNT HEEFT GEDIEND VOOR HET ONDERZOEK VAN DE STUDENT JORIS VAN DORP, OVER FASEOVERGANGS MATERIALEN (PCM). DIT WORDT MOMENTEEL BIJ HET BEDRIJF PEUTZ BV ONDERZOCHT.

FIGUUR 4A: SOMMIGE TERMIETENSOORTEN BOUWEN METERSHOGE HEUVELS WAARIN EEN UITERST NAUWKEURIGE KLIMAATBEHEERSING WORDT GEHANDHAAFD. DE MENS HEEFT DAAR GROTE KOEL- EN FIKSE VERWARMINGSSYSTEMEN VOOR NODIG.

6

FIGUUR 4B: EEN UITERST GEBALANCEERD SYSTEEM. DE HEUVELS ZIJN OP DE ZON EN WIND GEORIËNTEERD, ZODAT EEN UITERST GEBALANCEERD SYSTEEM VAN KOELING, VERWARMING EN VENTILATIE PLAATSVINDT.


… ARCHITECTURE OF ENERGY

LE BUILDING (OFFICES FOR MADE-ENDESA) MEDINA DEL CAMPO, VALLADOLID, SPAIN. COMPETITION - FIRST PRIZE CRISTINA DIAZ MORENO & EFREN GARCIA GRINDA (CERO9)

. ITS VISIBLE FORM BEING SIMPLY THE MATERIALIZATION OF ENVIRONMENTS PRODUCED AS A PROCEDURE IN THERMODYNAMIC PROCESSES. . THE BUILDING AS A MATERIAL SHAPE TAKEN BY A PARTICULAR CONFIGURATION OF ENERGY. . A TECHNICAL SYSTEM WHICH USES THE CAPTURE AND EMISSION OF ENERGY TO INDUCE SPATIAL, ENVIRONMENTAL AND VISUAL EFFECTS.

7


WINTER. DAY

WINTER. NIGHT

8


SUMMER DAY

SUMMER NIGHT

9


… COMPUTER MODELING ARCHITECTURE

. BUILDING ORIENTATION AND FORM DESIGNED TO SAVE ENERGY. ITS SHAPE IS DERIVED FROM A GEOMETRICALLY MODIFIED SPHERE, A FORM WHICH CONTAINS THE GREATEST VOLUME WITH THE LEAST SURFACE AREA. . COMPUTER MODELING TECHNIQUES AND INNOVATIVE CONSTRUCTION TECHNIQUES HAVE BEEN EMPLOYED TO ACHIEVE THE GEOMETRY. . THE ANNUAL ENERGY CONSUMPTION FOR THE BUILDING’S MECHANICAL SYSTEMS WILL BE APPROXIMATELY A QUARTER OF A TYPICAL AIR-CONDITIONED OFFICE BUILDING.

10


11


12


LUCHTKWALITEIT OP DE LOCATIE

ZOALS IS GESTELD IS DE GESTELDHEID VAN DE LOCATIE SLECHT. MET DE FACTOREN LUCHTVERONTREINIGING, STANK EN GELUIDSOVERLAST MOET ERNSTIG REKENING WORDEN GEHOUDEN. IN HET EERSTE GEDEELTE VAN DIT ONDERZOEK WIL IK DE LUCHTGESTELDHEID OP DE LOCATIE UITZOEKEN. DE (BUITEN)LUCHT IN EEN STAD BEVAT ONDER ANDERE DE VOLGENDE (SCHADELIJKE) STOFFEN: ZWAVELDIOXIDE (SO2), FIJN STOF (PM10), AMMONIAK (NH3), KOOLMONOXIDE (CO), OZON (O3), STIKSTOFMONOXIDE (NO), STIKSTOFDIOXIDE (NO2). IN NEDERLAND IS EEN LIJST OPGESTELD MET MAC-WAARDEN, MAXIMAAL AANVAARDE CONCENTRATIE VAN EEN GAS, DAMP, VEZEL OF STOF IN DE LUCHT OP DE WERKPLEK. VOLGENS DE ARBO-WETGEVING IS EEN CONCENTRATIE VAN 20% VAN DEZE MAC-WAARDEN TOEGESTAAN EN HOEVEN ONDER DEZE OMSTANDIGHEDEN GEEN VOORZIENINGEN TE WORDEN GETROFFEN. ALS NU NATUURLIJK GEVENTILEERD MOET WORDEN, ZIJN DEZE GEGEVENS PER DAGDEEL BELANGRIJK, OM ZO OPTIMAAL MOGELIJK TE KUNNEN VENTILEREN. HIERONDER ZIJN DE GRAFIEKEN WEERGEGEVEN VAN DEZE STOFFEN. DE MEETGEGEVENS KOMEN VAN HET LML MEETSTATION IN LEIDEN (NUMMER 411), BESLAAN VIER WILLEKEURIGE DAGEN IN SEPTEMBER. AANGEZIEN DE LOCATIE LANGS EEN WEG LIGT, ZAL DE WERKELIJKE GEMIDDELDE VERVUILING WAT HOGER ZIJN. DE TENDENS KAN ECHTER WEL AANGEHOUDEN WORDEN.

13


CONCLUSIE

ER KAN EEN CONCLUSIE GETROKKEN WORDEN DAT WANNEER ER GEWENST WORDT OM NATUURLIJK TE VENTILEREN, DIT OP BEPAALDE TIJDSTIPPEN VAN DE DAG HET BESTE KAN WORDEN GEDAAN. HET EERSTE IDEE OM IN ALLE VROEGTE TE VENTILEREN, OMDAT DAN DE LUCHT HET SCHOONST IS, BLIJKT NIET WAAR. ALS GEKEKEN WORDT NAAR DE GRAFIEKEN KAN WORDEN GECONCLUDEERD DAT ’S MIDDAGS TUSSEN 13.00 UUR EN 17.00 UUR HET BESTE KAN WORDEN GEVENTILEERD. BEHALVE DAT DAN DE OZON (O3) CONCENTRATIE WEL BOVEN DE MAC-WAARDE (ARBOWET) UITSTIJGT, ZIJN DE ANDERE GIFTIGE STOFFEN SLECHTS IN EEN LAGE CONCENTRATIE AANWEZIG IN DE LUCHT.

GRAFIEK 1 T/M 4: AANNAME LUCHTGESTELDHEID VAN DE LOCATIE (GEGEVENS VAN WEERSTATION VAN LML IN LEIDEN). CONCENTRATIE VAN VERSCHILLENDE STOFFEN EN GASSEN WEERGEGEVEN IN EEN VIERDAAGSE CYCLUS IN SEPTEMBER.

14


WIND OP DE LOCATIE

WIND (-EFFECTEN OP GEBOUWEN) HEEFT VAAK EEN ONDERGESCHIKTE ROL IN DE BOUWWERELD. HET WORDT DAN OOK VAAK ALS NEGATIEF GEZIEN; EXTREME WINDHINDER VOOR VOETGANGERS IN SMALLE STRATEN MET HOGE GEBOUWEN. TEGENWOORDIG WORDEN WINDTUNNELPROEVEN AL TIJDENS DE STEDENBOUWKUNDIGE FASE UITGEVOERD. DIT OM DEZE HINDER, VEROORZAAKT DOOR HET TUNNELEFFECT (WIND WORDT DOOR BEPAALDE SCHAKERING VAN GEBOUWEN VERSNELD) IN EEN VROEG STADIUM TE VOORKOMEN. OOK ZIJN ER VOORDELEN MET DE WIND TE BEHALEN. TOT VOOR KORT (70- 80-ER JAREN) WERDEN GEBOUWEN POTDICHT GEMAAKT, KONDEN RAMEN NIET WORDEN GEOPEND EN VERZORGDE DE AIRCONDITIONING VOOR KOELING EN ‘VERSE’ LUCHTTOEVOER. HET ‘SICK BUILDING SYNDROME’ (SBS) WAS EEN FEIT (FIGUUR 5). TEGENWOORDIG WORDT NIET ALLEEN HET ECOLOGISCH BELANG VAN NATUURLIJK VENTILEREN INGEZIEN, MAAR OOK HET FEIT DAT HET DOORSPOELEN VAN KANTOREN OP EEN NATUURLIJKE WIJZE BETER IS VOOR DE (FYSIEKE EN GEESTELIJKE) GEZONDHEID VAN DE WERKNEMERS.

FIGUUR 5; ONDERZOEK VAN J. ROBEN, KLACHTEN DOOR HET ‘SICK BUILDING SYNDROME’

IN DIT GEDEELTE WIL IK DE EFFECTEN VAN WIND OP EEN GEBOUW IN EEN BEBOUWDE OMGEVING UITZOEKEN. MET DEZE GEGEVENS WIL IK UITZOEKEN WAT IK MET DEZE WINDSTROMEN KAN DOEN OP HET GEBIED VAN NATUURLIJKE VENTILATIE.

15


GEMIDDELDE WIND IN NEDERLAND IN NEDERLAND VARIEERT DE JAARGEMIDDELDE WINDSNELHEID VAN RUIM 10 KILOMETER PER UUR IN HET BINNENLAND TOT 20 AAN DE KUST. VAN PLAATS TOT PLAATS EN VAN DAG TOT DAG ZIJN ER GROTE VERSCHILLEN. GEMIDDELD WAAIT IN NEDERLAND 2 À 3 UUR NA ZONSOPKOMST DE MINSTE WIND EN ONGEVEER 3 À 4 UUR NA DE HOOGSTE ZONNESTAND IS DE WIND HET STERKST. ALS ER GEEN GROTE WEERSVERANDERINGEN OP TIL ZIJN WORDT OP EEN ZOMERDAG ROND 4 OF 5 UUR ‘S MIDDAGS DE STERKSTE WIND VERWACHT. IN DE MIDDAG WAAIT HET DAN GEMIDDELD 50% HARDER DAN VROEG IN DE OCHTEND (WAT TEVENS DE VERMINDERDE CONCENTRATIE VUILE LUCHT ROND DAT TIJDSTIP VAN DE DAG VERKLAARD), MAAR IN DE NAMIDDAG NEEMT DE WIND MEESTAL WEER AF.

16


17


GEMIDDELDE WINDRICHTING OP DE LOCATIE

DE WINDRICHTINGEN IN NEDERLAND LOPEN STERK UITEEN (FIGUUR 6). DE WEERSTATIONS VAN HET KNMI GEVEN EEN DOORLOPENDE WINDSTERKTE, WAARBIJ WORDT GEREKEND MET DAGGEMIDDELDEN. HET WEERSTATION WAT DE BESTE INDICATIE GEEFT VOOR DE LOCATIE IS HET WEERSTATION IN DE BILT.

FIGUUR 6; SEIZOENSGEBONDEN WINDRICHTINGEN IN NEDERLAND. ALS REFERENTIE VOOR LEIDEN WORDT DE BILT GENOMEN (MIDDEN VAN DE KAART). WAT OPVALT IS DAT DE MEESTE WIND GEDURENDE HET JAAR RUIMT VAN ZUIDWEST NAAR WESTNOORDWEST.

18


FIGUUR 7; IN DEZE ANIMATIE (GEKLEURDE ROOK VANAF DE GROND) IS GOED DE TURBULENTIE OM DE VLEUGELS TE ZIEN.

PRINCIPE OVERDRUK EN ONDERDRUK

VLIEGTUIGEN STIJGEN OP DOOR HET PRINCIPE VAN OVERDRUK EN ONDERDRUK. LANGSSTROMENDE LUCHTDEELTJE HEBBEN EEN VERSCHIL IN SNELHEID AAN DE BOVENKANT (BOL) VAN DE VLEUGELS EN AAN DE ONDERKANT (VLAK). DIT VEROORZAAKT EEN RESULTANTE, ZIJNDE DE OPWAARTSE DRUK DIE HET VLIEGTUIG NODIG HEEFT OM VAN DE GROND TE KOMEN. HETZELFDE PRINCIPE GELD VOOR ZEILEN VAN EEN ZEILBOOT, AL IS DE RESULTANTE DAN NAAR VOREN GERICHT.

FIGUUR 8; DE WERKING VAN DE VLEUGELS BIJ EEN VLIEGTUIG. DOOR DE VORM VAN DE VLEUGELS ONTSTAAT EEN OVERDRUK EN EEN ONDERDRUK, WAARDOOR EEN LIFTKRACHT ONTSTAAT WAT HET VLIEGTUIG DOET STIJGEN. IN DE ONDERSTE FIGUUR WORDT DE STROOM (EN DUS OOK HET DRUKVERSCHIL) VERSTERKT DOOR DE ZGN. SPLEETWERKING. VLIEGTUIGEN SCHUIVEN EXTRA FLAPPEN UIT TIJDENS HET STIJGEN OM ZO EXTRA LIFT TE KRIJGEN.

19


ZO WERKT DIT PRINCIPE OOK BIJ WIND OP GEBOUWEN. ALS REFERENTIE WORDEN GEBOUWEN MET VERSCHILLENDE VORMEN GENOMEN. IN HET EERSTE FIGUUR IS DE ‘IDEALE’ VORM (OVAAL) GENOMEN ALS REFERENTIE. HIERBIJ IS OOK TE ZIEN DAT DE WINDSNELHEID EN DUS OOK DE WINDOVERDRUK (RODE LIJNEN) EN WINDONDERDRUK (ZUIGING, BLAUWE LIJNEN) IN DE HOOGTE TOENEMEN. DEZE CURVE HEEFT ONDER ANDERE TE MAKEN MET DE GRONDWEERSTAND DIE DE WIND ONDERGAAT.

FIGUUR 10: NOGMAALS HET VLEUGELPRINCIPE IN RELATIE MET EEN GEBOUWVORM.

CONCLUSIE AANGENOMEN KAN WORDEN DAT WIND VLAK BIJ DE GROND IN BEBOUWDE OMGEVING VAAK WERVELEND IS. HIERDOOR IS HET ERG MOEILIJK HIER EEN AANNAME VAN TE NEMEN EN ZODOENDE WORDT DEZE WIND (EERSTE 10 METER BOVEN DE GROND) NIET MEEGENOMEN OP HET GEBIED VAN NATUURLIJKE VENTILATIE. OP 10 METER HOOGTE WORDT DE LUCHTSNELHEID GEMETEN IN DE KOOY, DE FIGUREN 7 T/M 9 GEVEN DUS EEN VOORSTELLING VAN DE WINDKRACHT EN DOMINANTE WINDRICHTING PER SEIZOEN, GEMETEN OP 10 METER BOVEN MAAIVELD.

FIGUUR 9: DE SNELHEID VAN DE WIND EN DAARMEE OOK HET DRUKVERSCHIL NEEMT IN DE HOOGTE TOE. FIGUUR 11: DE DRUK DIE DE WIND GEEFT OP EN IN EEN GEBOUW IS NOG REDELIJK TE VOORSPELLEN. HET VOORSPELLEN VAN DE WIND DIE OP EN LANGS EEN GEBOUW WAAIT, IS AL HEEL WAT LASTIGER.

20


FIGUUR 12: DE WINDSNELHEID IS NATUURLIJK NOOIT GELIJK. OM DE BENADERING TE VEREENVOUDIGEN WORDEN DE GEMIDDELDE WINDSNELHEDEN PER HOOGTE GENOMEN. HIER EEN VOORBEELD VAN. FIGUUR 14: DE VERHOUDING OMGEVINGHOOGTE EN DE AFSTAND MET DE (BEBOUWDE) OMGEVING IS BELANGRIJK. D.M.V. WIND ONTSTAAT ENKEL EEN (GROOT) DRUKVERSCHIL TUSSEN BINNEN EN BUITEN, ALS DE WINDSNELHEID WORDT VERGROOT DOOR HET VLEUGELPROFIEL (SITUATIE1) .

FIGUUR 13: DE WINDSNELHEID NEEMT IN DE HOOGTE TOE.

21


ELEKTRICITEITSVERBRUIK IN KANTOREN.

ACTIVITEIT / METABOLISME

OM EEN PRETTIG BINNENKLIMAAT TE ONTWERPEN ZIJN DE BEVINDINGEN VAN BOVENSTAANDE PUNTEN TOEGESPITST OP DE LOCATIE BELANGRIJK. OOK HET PERCENTAGE ONTEVREDENEN MOET WORDEN BEPERKT. 100% TEVREDEN GEBRUIKERS KAN NIET WORDEN NAGESTREEFD, WEL WORDT EEN PMV (MODEL FANGER) TUSSEN DE –0,5 EN +0,5 GEWENST (KLASSE B, ZIE FIGUUR 1A). DIT BETEKENT EEN KLACHTENPERCENTAGE VAN < 10%.

VOORKOM ONNODIG GEBRUIK

IN KANTOREN IS HET VOLGENDE REFERENTIESCHEMA VAN BELANG BIJ ENERGIEGEBRUIK: VERLICHTING (29%) AUTOMATISERING (32%) KLIMAAT (24%) OVERIG (15 %) BOVENSTAAND SCHEMA IS DE GEMIDDELDE ENERGIEBALANS VOOR 10 KANTOREN VAN DE RIJKSGEBOUWENDIENST. HET ENERGIEGEBRUIK VAN RIJKSGEBOUWEN IS IN DE PERIODE 1990-2000 MET GEMIDDELD 7% TOEGENOMEN. OP GEBOUWTECHNISCH VLAK IS ER WELISWAAR 20% BESPAARD, MAAR DOOR VERANDERINGEN VAN DE ACTIVITEITEN IS HET ENERGIEGEBRUIK PER SALDO MET 7% GESTEGEN. DE BELANGRIJKSTE FACTOREN ZIJN: AUTOMATISERING FLEXIBILISERING VAN DE WERKTIJDEN TOENAME VAN ELEKTRISCHE APPARATUUR ZOALS DRANKAUTOMATEN, WATERKOELERS EN BEVEILIGINGSSYSTEMEN. HOGERE COMFORTEISEN TEN AANZIEN VAN KLIMAAT. HET ENERGIEGEBRUIK BUITEN DE GEWONE WERKTIJDEN BLEEK IN DE PERIODE 1994-1999 GESTEGEN TE ZIJN VAN 18% NAAR 32% VAN HET TOTALE ELEKTRICITEITSGEBRUIK. DAT BETEKENT DAT DE BASISLAST, HET VERBRUIK VAN HET GEBOUW ZONDER DAT ER GEWERKT WORDT IS ENORM TOEGENOMEN. DAT KOMT MET NAME OMDAT ER VEEL COMPUTERAPPARATUUR 24 UUR AAN BLIJFT STAAN EN DE SERVERS IN HET COMPUTERSYSTEEM VEELAL KOELING NODIG HEBBEN. HET ELEKTRICITEITSGEBRUIK VAN KANTOORAUTOMATISERING IS INMIDDELS GESTEGEN TOT 20-30%. UIT HET ONDERZOEK ZIJN ENKELE KERNGETALLEN GEKOMEN: GEMIDDELD ELEKTRICITEITSGEBRUIK PER VIERKANTE METER BRUTO VLOEROPPERVLAK: 75KWH/M2 (55KWH/M2-110KWH/ M2) GEMIDDELD ELEKTRICITEITSGEBRUIK PER MEDEWERKER: 2850 KWH/MEDEWERKER (2000KWH/MEDEWERKER – 3900 KWH/ MEDEWERKER)

FIGUUR 15A: VOORSPELDE GEMIDDELDE UITSPRAAK (MODEL FANGER)

22


FIGUUR 15B: METABOLISME (ACTIVITEITSNIVEAU) FIGUUR 15C: KLEDING ISOLATIE

IN EEN KANTOORRUIMTE GELDEN DE VOLGENDE WAARDEN: METABOLISME /ACTIVITEITSNIVEAU WARMTEISOLATIE KLEDING WINTERSITUATIE ZOMERSITUATIE LUCHTTEMPERATUUR WINTERSITUATIE LUCHTTEMPERATUUR ZOMERSITUATIE MET EEN PMV VAN +0,5) STRALINGSTEMPERATUUR WINTERSITUATIE = ZOMERSITUATIE = LUCHTSNELHEID WINTERSITUATIE ZOMERSITUATIE LUCHTVOCHTIGHEID

70 W/M2 1,0 CLO 0,4 CLO 20 °C 24,5 °C (AANGENAAM, ZEKER NIET TE KOUD. DIT KOMT OVEREEN LUCHTTEMPERATUUR MIN 2°C LUCHTTEMPERATUUR PLUS 2°C 0,15 M/S 0,25 M/S 50% (30 (WINTER) > R.V. > 70% (ZOMER))

23


VOCHTIGHEID OP DE WERKPLEK

FIGUUR 16; DAT HET BEVOCHTIGEN VAN DE LUCHT IN DE ZOMER ALS PRETTIG WORDT ERVAREN (MAXIMAAL TOT 70%), WAS BEKEND. IN DE WINTER IS DIT ECHTER MINSTENS ZO HARD NODIG. IN DIT FIGUUR IS HET VERLOOP VAN DE RELATIEVE VOCHTIGHEID IN EEN KANTOORVERTREK (MET EEN BINNENTEMPERATUUR VAN 21°C) GEDREUNDE EEN DROGE WINTERSE PERIODE TE ZIEN. HET IS DUS ZAAK OM IN DE ZOMER, MAAR OOK IN DE WINTER TE BEVOCHTIGEN. DIT KAN MET VEEL ENERGIE INSTALLATIES WORDEN GEDAAN, MAAR OOK OP EEN NATUURLIJKE MANIER. HET SYSTEEM VAN DE WATERWASSER BEVOCHTIGD DE INGENOMEN LUCHT NIET ALLEEN, MAAR KOELT DEZE IN DE ZOMER EN ZUIVERT DE LUCHT DOOR HET VERNEVELEN VAN HET WATER.

FIGUUR 16

24


FIGUUR 17; HET VERANDEREN VAN DE LUCHT- EN STRALINGSTEMPERATUUR, DE RELATIEVE VOCHTIGHEID, DE LUCHTSNELHEID EN DE WARMTEWEERSTAND VAN DE KLEDING HEEFT GROTE INVLOED OP DE BEHAAGLIJKHEID EN WELKE EISEN ER AAN WORDEN GESTELD. ZO IS EEN MAXIMALE LUCHTTEMPERATUUR VAN 24,5 °C TOEGESTAAN ALS EEN PMV VAN +0,5 GEHAALD WIL WORDEN, ALS DE STRALINGSTEMPERATUUR IN DE ZOMER 2°C BOVEN DE LUCHTTEMPERATUUR WORDT AANGEHOUDEN, HETGEEN COMFORTABEL IS. ZO IS BIJ DEZE LUCHTTEMPERATUUR EEN RELATIEVE VOCHTIGHEID TOEGESTAAN VAN 70%. DIT IS ECHTER WEL DE MAXIMALE BOVENGRENS. ALS EEN LUCHTVOCHTIGHEID WORDT AANGEHOUDEN VAN 50%, BETEKENT DIT EEN LAGERE (DUS BETERE PMV). ALS ONDERGRENS WORDT IN DE WINTER EEN LUCHTVOCHTIGHEID VAN >30% AANGEHOUDEN. ZO KAN MET EEN GEMIDDELDE LUCHTSNELHEID VAN 0,15 M/S TIJDELIJK EEN HOGERE LUCHTTEMPERATUUR WORDEN AANGEHOUDEN, ZONDER DAT DIT AFNEEMT AAN DE PMV. OOK KAN EEN LICHTE KLEDINGCULTUUR ZORGDRAGEN VOOR EEN VERHOGING VAN DE MAXIMAAL TOEGESTANE LUCHTTEMPERATUUR. ZO ZAL EEN STRAK TWEEDELIG PAK AL GAUW EEN KLEDINGWEERSTAND HEBBEN VAN 0,8 (ZIE FIGUUR). DE MAXIMAAL AANVAARDBARE TEMPERATUUR WORDT DAN NET GEEN 25 °C. ALS EEN CULTUUR VAN ‘OVERHEMD MET KORTE MOUWEN’ WORDT GEACCEPTEERD, KAN DE LUCHTTEMPERATUUR WORDEN VERHOOGD NAAR BOVEN DE 26 °C. EEN BELANGRIJKE AANVULLING OP DE PMV-DIAGRAMMEN, IS DAT DE MOGELIJKHEID OM DOOR GEBRUIKERS INDIVIDUEEL HET KLIMAAT TE KUNNEN REGELEN/BEÏNVLOEDEN, HET PERCENTAGE ONTEVREDENEN ZAL AFNEMEN.

FIGUUR 17

25


^ FIGUUR 18B; EXPERIMENTELE RESULTATEN VAN BEHAAGLIJKHEID EN ARBEIDSPRESTATIE IN RELATIE TOT DE RUIMTETEMPERATUUR, BIJ ZITTEND WERK EN LICHTE KLEDING. 1 = UITVALFREQUENTIE BIJ VROUWEN 2 = BIJ MANNEN 3 = BEHENDIGHEID VAN DE HANDEN 4 = VINGERVLUGHEID 5 = (GRIJS) BEHAAGLIJKHEIDSBEREIK VOOR 80% VAN DE ONDERZOCHTE PERSONEN 6 = ARBEIDSPRESTATIE 7 = INTELLECTUEEL VERMOGEN (UIT EXPERIMENTEN)

^ FIGUUR 18A; ÉÉN VAN DE ASPECTEN HIERBIJ BEHOREND IS HET TE KUNNEN OPENEN VAN RAMEN. IN FIGUUR 28 IS GOED TE ZIEN DAT DE BEHAAGLIJKE LUCHTTEMPERATUUR (BIJ EEN TURBULENTIEGRAAD VAN BIJVOORBEELD 20%), VERHOOGD KAN WORDEN, NAARMATE DE LUCHTSNELHEID (ZOALS GEBEURT BIJ VENTILATIE DOOR GEOPENDE RAMEN) TOENEEMT

26


HET IS BEKEND DAT PERSONEELSZAKEN STEEDS BELANGRIJKER WORDEN VOOR EEN BEDRIJF OF INSTELLING. DE MEESTE KOSTEN KOMEN VOORT UIT ARBEIDSKOSTEN. HET IS VOOR BEDRIJF, OF IN DIT GEVAL GEMEENTELIJKE INSTELLING DUS VAN WEZENLIJK BELANG DAT EEN OPTIMALE ARBEIDSPRESTATIE GELEVERD WORDT. BOVENDIEN IS HIJ GEBAAD BIJ EEN ZO LAAG MOGELIJKE UITVAL VAN HET PERSONEEL. IN DE JAREN 80 WERDEN GEBOUWEN ONTWORPEN ALS REUSACHTIGE MACHINES, VAAK POTDICHT EN MET EEN VOLLEDIG KUNSTMATIGE KLIMAATBEHEERSING. DOORDAT HET BEHEERSEN VAN HET KLIMAAT UIT HANDEN VAN DE WERKNEMERS WERD GENOMEN EN WERD TOEVERTROUWD AAN COMPUTERS EN GBSSYSTEMEN, WERD HET SICK BUILDING SYNDROOM EEN FEIT. WERKNEMERS WERDEN ECHT VAKER ZIEK NAARMATE DE KLIMAATINNOVATIE IN EEN GEBOUW TOENAM. HET IS DUS ZAAK OM IN HOOFDLIJNEN MACHINEGESTUURD TE WERKEN, ALS MAAR ALTIJD DE MOGELIJKHEID BESTAAT OM DOOR GEBRUIKERS HET SYSTEEM TE OVERRULEN. HET VOORBEELD VAN HET TE OPENEN RAAM IS HIER EEN VOORBEELD VAN. HET EFFECT WAT EEN TE OPENEN RAAM IN EEN KANTOORVERTREK HEEFT, OM ALLEEN MAAR NAAR BUITEN TE KIJKEN, MAAR OOK OM (NIET ALTIJD ECHT HET GEVAL) FRISSE LUCHT BINNEN TE KRIJGEN IS ERG GROOT. DIT GEGEVEN ZAL DE EFFECTIVITEIT VAN WERKNEMERS BEVORDEREN.

^ FIGUUR 18C; BANDBREEDTE VAN DE OPERATIEVE RUIMTETEMPERATUREN (VOLGENS DIN 1946). HET LICHTGRIJZE GEBIED GEEFT HET TOEGESTANE TEMPERATUURVERLOOP AAN BIJ VERDRINGINGSVENTILATIE. HET BOVENSTE GEARCEERDE GEBIED IS BIJ ADDITIONELE KOELING.

27


WATERGEBRUIK OP HET KANTOOR.

IN NEDERLAND VALT PER JAAR GEMIDDELD ZO’N 800 MM NEERSLAG PER JAAR. IN TABEL 30 IS TE ZIEN DAT DIT IN 2002 AL MEER WAS. VOLGENS DE LAATSTE BERICHTEN WAS 2003 WEER EEN ERG DROOG JAAR (DROGE ZOMER). BEHOUDENS ENKELE FLUCTUATIES IN HET WEERBEELD, MOETEN WE VOORALSNOG VAN 800 MM PER M2 PER JAAR UIT GAAN. ALS WE DIT REGENWATER EENS ZOUDEN KUNNEN GEBRUIKEN ALS TOILETSPOELING VAN HET KANTOOR. IN TABEL 31 IS HET GEMIDDELDE WATERGEBRUIK PER WERKNEMER TE ZIEN. HIERUIT BLIJKT DAT VOOR DE TOILETSPOELING HET MEESTE WATER PER WERKNEMER PER DAG WORDT GEBRUIKT. ER VANUIT GAANDE DAT: -

KANTOORPERSONEEL NA EEN DAG WERKEN, GEMIDDELD 17 LITER WATER VERBRUIKT VOOR TOILETSPOELING; ER IN HET KANTOOR ZO’N 600-700 (TOILETBEZOEKENDE) PERSONEN PER DAG WERKZAAM ZIJN; ER EEN BEZETTINGSGRAAD VAN AANWEZIGE WERKNEMERS GELDT VAN 80%; EEN GEMIDDELD WATERVERBRUIK VAN ÉÉN TOILETSPOELING ONGEVEER 10 LITER IS; ER GEMIDDELD ZO’N 100 (TOILETBEZOEKENDE) BEZOEKERS PER DAG AANWEZIG ZIJN; GEREKEND WORDT DAT HET GEBOUW 235 DAGEN PER JAAR OPEN ZAL ZIJN

LEERT ONS DE SOM DAT: 600-700 * 80% * 17 * 235 = 1.9180.000 – 2.240.000 L/J DOOR WERKNEMERS EN 100 * 10 * 235 = 235.000 L/J DOOR BEZOEKERS AAN TOILETWATER WORDT GEBRUIKT! TOTAAL: 2.475.000 L/J DIT HOGE GEBRUIK KAN GEDEELTELIJK WORDEN GEREDUCEERD DOOR WATERBESPARENDE TOILETSPOELINGEN TE GEBRUIKEN. (MINDER WATER VOOR SPOELING, TEZAMEN MET REDUCEERKNOP VOOR EEN EXTRA KLEINE SPOELING). HET WATERGEBRUIKVOOR DE TOILETSPOELING WORDT DAN GEREDUCEERD TOT: 600-700 * 80% * 10,2 * 235 = 1.150.560 – 1.342.320 L/J DOOR WERKNEMERS EN 100 * 6 * 235 = 141.000 L/J DOOR BEZOEKERS. TOTAAL: 1.483.320 L/J REGENWATER OPVANGEN VOOR DE TOILETSPOELING HAALBAAR? ALS GEKEKEN WORDT NAAR HET TOTALE DAKOPPERVLAKTE VAN HET SERREDAK EN NAAR DE TOTALE HOEVEELHEID REGENWATER WAT IN NEDERLAND VALT, KAN DE VOLGENDE SOM BEREKEND WORDEN: 800 MM/JR * M2 DAKOPPERVLAKTE; 3.800 M2 DAKOPPERVLAKTE; ONGEVEER 90% WORDT DAADWERKELIJK OPGEVANGEN EN KAN WORDEN GEBRUIKT; OP TE VANGEN REGENWATER PER JAAR: 800 * 3.800 * 0,90 = 2.736.000 LITER/JAAR. DIT KOMT DUS AARDIG OVEREEN MET DE VRAAG NAAR TOILETSPOELING, MET CONVENTIONEEL GEBRUIK VAN TOILETTEN. HET GEBRUIK VAN WATERBESPARENDE TOILETTEN HOEFT DAN NIET TE WORDEN TOEGEPAST, AANGEZIEN DIT VAAK ALS ONCOMFORTABEL WORDT ERVAREN. DE OPSLAGCAPACITEIT MOET DAN WEL GROOT GENOEG ZIJN. AANGEZIEN DE PLOT ERG RUIM IS, ZAL DIT GEEN PROBLEMEN GEVEN. ONDER DE KELDER WORDT EEN KRUIBRUIMTE AANGELEGD, SPECIAAL VOOR DE WATERZAKKEN DIE GEBRUIKT WORDEN OM HET REGENWATER IN OP TE SLAAN. ER VANUIT GAANDE DAT ONGEVEER DE HELFT VAN HET JAARVERBRUIK NODIG IS OM HET WATER OP TE SLAAN, KAN WORDEN GEREKEND MET 1.400.000 LITER (OFWEL 1.400 M3). ONDER DE KELDER IS DE KRUIPRUIMTE: 32 * 150 = 4.800 M2 GROOT. MET EEN HOOGTE VAN 1 METER IS HIER DUS VOLDOENDE RUIMTE OM WATERZAKKEN IN OP TE SLAAN.

28


^ TABEL 20, OVERZICHT VAN WATERGEBRUIK IN EEN KANTOORGEBOUW (GEMIDDELD). ER IS TE ZIEN DAT HET WATERGEBRUIK VOOR DE TOILETSPOELING MET 17 LITER PER WERKNEMER PER DAG HET GROOTSTSE AANDEEL WATERGEBRUIK IS.

TABEL 19, NEERSLAG 2002 IN DE BILT.

29

ONDERZOEK HOOGWAARDIG BINNENKLIMAAT OP EEN LAAGWAARDIGE LOCATIE INHOUDSOPGAVE

Recommend Documents