*1002937* Gemeente Hengelo Postbus 18 7550 AA Hengelo
Gemeenteraad van Hengelo Postbus 18 7550 AA Hengelo
Onderwerp Damoclesbeleid gemeente Hengelo
Zaaknummer 1001155
Uw kenmerk
Datum
Geachte gemeenteraad, Hierbij stuur ik u ter bespreking een memo inzake het Damoclesbeleid toe. U wordt dit bespreekstuk voorgelegd om toelichting te geven op de inhoud van het Damoclesbeleid, dat ik als burgemeester voornemens ben vast te stellen. Het vaststellen van het Damoclesbeleid (incl. coffeeshopbeleid) bevat de beleidsregels inzake de aanpak van drugshandel en is een specifieke bevoegdheid van de burgemeester. Gezien de (landelijke) ontwikkelingen en discussies over met name het Ingezeten Criterium (I-criterium) bij coffeeshops past hier een politieke bespreking. Het lokale drugsbeleid gaat tenslotte om vraagstukken die ingrijpend kunnen zijn voor de openbare orde en veiligheid in Hengelo, zoals bijvoorbeeld het sluiten van een pand of een woning indien er is geconstateerd wordt dat er daar sprake is van drugshandel. U wordt daarom dit bespreekstuk voorgelegd teneinde mij als burgemeester een advies mee te geven in de verdere besluitvorming van het Damoclesbeleid.
Met vriendelijke groet, De burgemeester van Hengelo,
Bijlagen: 1
Vermeld a.u.b. het zaaknummer als u contact opneemt met de gemeente. Bezoekadres stadhuis
E-mailadres
Burgemeester Jansenplein 1
[email protected]
Bezoekadres stadskantoor
Telefoonnummer
Hazenweg 121
14-074
Bespreekstuk Damoclesbeleid / Coffeeshopbeleid gemeente Hengelo t.b.v. de gemeenteraad Inleiding De gemeenteraad wordt dit bespreekstuk voorgelegd om toelichting te geven op de inhoud van het Damoclesbeleid, dat de burgemeester voornemens is vast te stellen. Het vaststellen van het Damoclesbeleid (incl. coffeeshopbeleid) bevat de beleidsregels inzake de aanpak van drugshandel en is een specifieke bevoegdheid van de burgemeester. Gezien de (landelijke) ontwikkelingen en discussies over met name het Ingezeten Criterium (I-criterium) bij coffeeshops past hier een politieke bespreking. Het lokale drugsbeleid gaat tenslotte om vraagstukken die ingrijpend kunnen zijn voor de openbare orde en veiligheid in Hengelo, zoals bijvoorbeeld het sluiten van een pand of een woning indien er is geconstateerd wordt dat er daar sprake is van drugshandel. De gemeenteraad wordt daarom dit bespreekstuk voorgelegd teneinde de burgemeester een advies mee te geven in de verdere besluitvorming van het Damoclesbeleid. De burgemeester heeft reeds een advies opgehaald in de lokale driehoek (burgemeester – OM - politie). Het uiteindelijke beleidsdocument (inclusief alle beleidsregels) wordt na de raadsbespreking definitief opgesteld en vastgesteld door de burgemeester. Regionaal format Damoclesbeleid De Twentse gemeenten hebben gezamenlijk een regionaal format ontwikkeld voor gemeentelijk Damoclesbeleid. Daarmee wordt invulling gegeven aan een integrale aanpak van de drugsproblematiek (waaronder coffeeshopbeleid, drugshandel vanuit woningen en lokalen en de aanpak illegale hennepteelt) in Twente. Momenteel heeft een aantal gemeenten in Twente reeds een vastgesteld Damoclesbeleid (en/of Coffeeshopbeleid) en een aantal gemeenten beschikt hier (nog) niet over. Hengelo heeft nog geen Damoclesbeleid, maar kent wel een recent coffeeshopbeleid (2010). Het voorstel is om alle Twentse gemeenten op basis van dit regionale format een uniforme aanpak aan te bieden. De kracht van een Twentse aanpak is daarmee geborgd en geeft uitvoering aan de wens van het Bestuur. Het hebben van een Damoclesbeleid is van belang en kent een aantal voordelen: a) Een gezamenlijk Damoclesbeleid op Twentse schaal voorkomt een regionaal waterbedeffect en is een aanvulling op de gezamenlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit, zoals het Regionale Hennepconvenant en het BIBOB – instrument. b) De burgemeester heeft hiermee een instrument in handen om de verkoop, aflevering of verstrekking, dan wel daartoe aanwezig hebben van verdovende middelen in voor publiek toegankelijke lokalen en woningen te kunnen aanpakken. c) Het Damoclesbeleid is als beleidsnota, na vaststelling en bekendmaking, op te vatten als een beleidsregel in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. Het in een beleidsregel vastleggen van de wijze waarop het bestuursorgaan zal omgaan met haar discretionaire bevoegdheid heeft een aantal voordelen. o Het belangrijkste rechtsgevolg van het vaststellen van een beleidsregel is de zelfbinding van het bestuursorgaan aan diens eigen beleidsregel. o Voorts kan ter motivering van een besluit slechts worden volstaan met een verwijzing naar een vaste gedragsregel voor zover deze is neergelegd in een beleidsregel. o Ten slotte dient een beleidsregel de rechtszekerheid van burgers, immers het gedrag van het bestuursorgaan - in dit geval de burgemeester - wordt transparant. Doel van de Wet Damocles De Opiumwet is weliswaar een wet uit het strafrecht, toch kent de wet een bestuursrechtelijke component. Artikel 13b Opiumwet biedt de burgemeester de mogelijkheid om bestuursdwang toe te passen (waaronder het opleggen van een dwangsom of uiteindelijk sluiten van een pand), als er in een lokaal of woning drugs als bedoeld in artikel 2 (harddrugs) of artikel 3 (softdrugs) van de Opiumwet worden verkocht, afgeleverd of verstrekt dan wel daartoe aanwezig zijn. Dit betekent feitelijk dat de burgemeester bevoegd is tot de toepassing van bestuursdwang (dwangsom hieronder tevens begrepen) indien de Opiumwet wordt overtreden. Hiermee kunnen illegale verkooppunten van soft- en harddrugs worden aangepakt, ongeacht of deze in woningen of andere lokalen zijn gevestigd. De bevoegdheid tot toepassing van bestuursdwang door de burgemeester ontstaat zodra verkoop, aflevering, verstrekking of de
1
aanwezigheid van soft- of harddrugs daartoe zich in een voor publiek toegankelijk lokaal of een woning voordoet. Overlast is geen voorwaarde voor het ontstaan van de bevoegdheid tot het toepassen van de bestuursdwang. In de handhavingsmaatregelen is een duidelijk onderscheid gemaakt in harddrugs en softdrugs alsmede is er rekening gehouden met de verschillen tussen woningen, lokalen en coffeeshops. Hoewel de gemeente Hengelo momenteel geen Damoclesbeleid kent, heeft de burgemeester altijd een mogelijkheid op te treden tegen drugshandel op basis van artikel 13b Opiumwet. Zoals hierboven toegelicht biedt een vastgesteld Damoclesbeleid op voorhand duidelijkheid hoe op wordt getreden bij drugshandel en vormen de Twentse gemeenten op deze manier gezamenlijk een sterk front in de integrale aanpak tegen drugshandel. Handelshoeveelheid versus gebruikershoeveelheid De doelstelling van het Damoclesbeleid heeft specifiek betrekking op het optreden tegen drugshandel. Zoals in de definitie van het beleid wordt omschreven, wordt onder handel verstaan, de verkoop, aflevering, verstrekking, dan wel het aanwezig hebben voor die verkoop, aflevering of verstrekking van soft- en/of harddrugs. Duidelijk en aantoonbaar moet dus zijn dat de aangetroffen hoeveelheid soft- en/of harddrugs bedoeld is voor activiteiten die vallen onder de definitie van drugshandel. De hoeveelheden die onder de zogenaamde gebruikershoeveelheid vallen, worden niet gezien als het aanwezig hebben van een hoeveelheid drugs bestemd voor de handel. Het OM en de politie gaan t.a.v. deze hoeveelheden niet over tot opsporing en strafvervolging. In de beleidsregels is een specificatie opgenomen wat er bedoeld wordt met handelshoeveelheid drugs (alles onder deze hoeveelheden wordt aangemerkt als zijnde een gebruikershoeveelheid). Die hoeveelheden zijn overgenomen uit de Aanwijzing Opiumwet daaronder wordt het volgende verstaan: harddrugs: meer dan 0,5 gram. Hierbij wordt het volgende onderscheid gemaakt: o 0,5 gram harddrugs (bijv. cocaïne/amfetamine) o 1 pil/ tablet (bijv. XTC) o 5 ml (bijv. 1 ampul/buisje/consumptie-eenheid GHB). softdrugs: meer dan 5 gram hennepplanten: meer dan 5 planten Coffeeshopbeleid Artikel 13b Opiumwet wordt tevens gebruikt ten behoeve van handhaving van het coffeeshopbeleid. Met andere woorden: Het Damoclesbeleid herbergt daarmee tevens het coffeeshopbeleid. Onder voorwaarden (de landelijke AHOJGI criteria 1 t.b.v. coffeeshops) wordt verkoop van softdrugs in een coffeeshop gedoogd. Indien de exploitant van de coffeeshop zich niet aan deze voorwaarden houdt, is er sprake van niet toegestane verkoop en kan bestuursrechtelijk worden gehandhaafd. Nieuw in de criteria is het I-criterium, ofwel het Ingezetencriterium. Dit criterium bepaalt dat er alleen verkoop van softdrugs vanuit de coffeeshops is toegestaan aan ingezeten van Nederland (aangetoond met een uitreksel van het Bevolkingsregister). Het B- criterium en het afstandscriterium dat enige tijd in delen van het land ingevoerd is geweest, zijn komen te vervallen. Het ging hierbij om het Besloten (B) Clubcriterium (de zgn. wietpas), waarbij een coffeeshop een maximaal aantal leden (die voldoen aan het I-criterium) mocht toelaten. Het afstandscriterium zou een afstandsbepaling bevatten van 350 meter tot scholen van middelbaar en voortgezet onderwijs. Deze beide criteria zijn geschrapt. De minister heeft na intrekking van deze criteria expliciet aangegeven dat hij veel waarde hecht aan het lokale beleid van gemeenten waarin maatwerk wordt verwacht om het coffeeshopbeleid vorm te geven inclusief een duidelijk bijbehorend afgestemd handhavingsarrangement. P0F
P
Uitgangspunt handhaving I-criterium Invoering van het I-criterium in het coffeeshopbeleid wordt opgelegd door de minister. Voorstel voor de coffeeshopgemeenten is om het criterium op te nemen in het lokale coffeeshopbeleid, maar er in beginsel geen bestuurlijke handhaving aan te koppelen aangezien de huidige U
1 De letters staan elk voor een bepaald criterium van belang voor het gedogen, te weten: (A) geen affichering; (H) geen harddrugs; (O) geen overlast; (J) geen verkoop aan jeugdigen onder de 18 jaar en (G) hoeveelheden per transactie kleiner dan 5 gram.
2
(overlast)situatie in de Almelo, Enschede en Hengelo hier momenteel geen aanleiding voor geeft. Bij geconstateerde overlast in relatie tot het ingezetenenschap zullen in de lokale driehoek nieuwe afspraken worden gemaakt over de handhaving bij overtreding van het ingezetenencriterium. Nul-beleid Tegelijk met het aanbieden van het Damoclesbeleid wordt het voorstel gedaan de regionale coffeeshopafspraken opnieuw vast te stellen cq. te herbevestigen. Dit houdt in dat wordt vastgehouden aan de uitgangspunten die in de bestaande regionale afspraken (d.d. 16-04-2007 Regionaal College van Politie) zijn vastgelegd: U
Het maximaliseren van het aantal coffeeshops in de Twentse gemeenten en deze vanuit de regionale behoeftevoorziening te concentreren in de drie Twentse steden Almelo, Enschede en Hengelo. Voor de overige gemeenten wordt de zgn. nul-optie gehanteerd. Het maximum aantal coffeeshops in de drie steden zijn als volgt: Almelo maximaal 2 coffeeshops Enschede maximaal 9 coffeeshops Hengelo maximaal 3 coffeeshops Handhavingsarrangement coffeeshops De regering is van mening dat de handhaving van de Opiumwet een gecoördineerde inzet van bestuur, Openbaar Ministerie en de politie vereist zodat via verschillende invalshoeken kan worden opgetreden tegen de neveneffecten van de aanwezigheid van coffeeshops. Uitgangspunt is dat indien is gebleken dat er in casu sprake is van een overtreding als genoemd in artikel 13b Opiumwet, zowel de burgemeester als het Openbaar Ministerie handhavend optreden. Hiertoe is een gezamenlijk handhavingsarrangement opgesteld dat onderdeel uitmaakt van het Damoclesbeleid (voor die gemeenten met coffeeshops). U
Verschillen nieuwe coffeeshopbeleid en oude coffeeshopbeleid Tussen het nieuwe en het oude coffeeshopbeleid zitten enkele verschillen. Het belangrijkste verschil is dat het I-criterium wordt opgenomen in het beleid, echter er volgt geen bestuurlijke handhaving zoals hierboven is toegelicht. Een ander verschil is dat t.a.v. de handhaving bij het nieuwe beleid bij een tweede overtreding van de criteria, er permanente sluiting van de coffeeshop wordt opgelegd. In het huidige beleid is er sprake van permanente sluiting bij een derde overtreding en bij een tweede overtreding volgt een verdubbeling van de tijdelijke sluitingsduur. Deze nieuwe lijn is de uitkomst van de regionale afspraken om te komen tot uniforme beleidsregels tussen Enschede, Almelo en Hengelo als het gaat om de coffeeshops. Tot slot kennen de termijnen van tijdelijke sluiting (bij een eerste overtreding) enkele kleine wijzigingen. Ook dit is het gevolg van uitwerking van uniforme afspraken tussen de drie coffeeshopgemeenten. Op die manier kennen we gezamenlijk gelijke termijnen en afspraken over de handhaving van de coffeeshops.
3
Bespreekpunten Aan de gemeenteraad wordt gevraagd: •
Kennis te nemen van de hoofdlijnen van het format Damoclesbeleid dat de Twentse gemeenten hebben opgesteld. Voor Hengelo betekent dit dat het Damoclesbeleid binnenkort als beleidsdocument wordt vastgesteld door de burgemeester. De regionale lijn die het format beschrijft wordt aangehouden, met specifiek voor Hengelo de volgende bijzonderheden c.q. lokale invulling: De vestigingscriteria voor coffeeshops zoals vastgesteld in het coffeeshopbeleid 2010 blijven ongewijzigd. Hieronder zijn deze vestigingscriteria opgenomen. Voor de drie huidige coffeeshops geldt een overgangsbepaling 2 : het nieuwe beleid heeft geen invloed op de (plek van de) huidige drie coffeeshops en geldt alleen als één van de drie (of meer) (permanent) wordt gesloten. Met het vaststellen van het Hengelose Damoclesbeleid vervalt het nu geldende coffeeshopbeleid gemeente Hengelo (dat in 2010 door de burgemeester is vastgesteld). P1F
2
P
•
Kennis te nemen van de bijgevoegde handhavingsmatrix. Deze matrix maakt onderdeel uit van het Damoclesbeleid en beschrijft specifiek de handhaving van de gedoogcriteria t.a.v. coffeeshops (afgestemd tussen gemeente, politie en OM en vastgesteld in de lokale driehoek van 19 april 2013).
•
De burgemeester te adviseren het Damoclesbeleid (incl. het coffeeshopbeleid en de handhavingsmatrix) t.b.v. de gemeente Hengelo vast te stellen. Het uiteindelijke beleidsdocument (inclusief alle beleidsregels) wordt na de raadsbespreking definitief opgesteld en vastgesteld door de burgemeester.
Zoals deze overgangsbepaling ook is opgenomen in het Hengelose Coffeeshopbeleid 2010.
4
Bijlage 1. Vestigingscriteria Hengelose Coffeeshops U
Vestigingscriteria Hengelose Coffeeshops: 1. ter plaatse is een bestemmingsplan van kracht dat tot stand is gekomen onder de vigeur van de Wet Ruimtelijke Ordening; 2. een loopafstand van ten minste 200 meter tussen de coffeeshops onderling; 3. een loopafstand van ten minste 250 meter tussen de coffeeshop en tot percelen waarop een door overheid gefinancierd (basis-, middelbaar- en voortgezet onderwijs alsmede het MBO onderwijs) school, muziekschool of jongerencentra zijn gevestigd; 4. een loopafstand van ten minste 250 meter tussen de coffeeshop en een instelling voor opvang en/ of behandeling van drugsverslaafden; 5. niet conflicteren met (ander) sectoraal of generiek gemeentebeleid, en verenigbaar met in voorbereiding of in uitvoering zijnde gemeentelijke projecten; 6. geen combinatie met andere (horeca-)activiteiten binnen hetzelfde horecabedrijf; 7. a. niet in een deel van een pand dat is afgezonderd van een bestaand 8. horecabedrijf,én b. indien het verlof is verleend aan een stichting, én c indien het verlof is verleend aan een natuurlijke persoon,én d. indien de houder van het verlof geen exploitant is of is geweest van een Hengelose coffeeshop, én e. indien redelijkerwijs kan worden aangenomen dat de houder van het verlof geen zakelijke banden heeft met een persoon die exploitant is of is geweest van een Hengelose coffeeshop.
5
Bijlage 2. Handhavingsmatrix U
HANDHAVING GEDOOGCRITERIA COFFEESHOPS
Overtreding van het Gemeente criterium
Politie / OM
Ingezetenen
In beginsel geen bestuurlijke handhaving. Bij geconstateerde overlast in relatie tot het ingezetenen-schap zullen in de lokale driehoek nieuwe afspraken worden gemaakt over de handhaving bij overtreding van het ingezetenencriterium.
Het OM zal in beginsel niet strafrechtelijk handhaven. Echter indien een coffeeshop aan niet-ingezetenen verkoopt en de problematiek in of rondom de shop daartoe aanleiding geeft, dan zal het OM altijd de afweging maken of het toch eigenstandig zal optreden, maar pas nadat het standpunt van het OM in de driehoek kenbaar gemaakt is.
Affichering
1 e overtreding: tijdelijke sluiting van 4 weken.
1 e overtreding: rapport + PV + inbeslagname +
P
P
P
P
vervolging: Art. 3b OW ivm art. 10, lid 1 OW. Art. 3b OW ivm art. 10, lid 2 OW. 2 e overtreding binnen 5 jaar: permanente sluiting coffeeshop. P
Harddrugs
P
1 e overtreding: tijdelijke sluiting van 52 weken. P
P
2 e overtreding binnen 5 jaar : permanente sluiting coffeeshop. P
Overlast
P
1 e overtreding: tijdelijke sluiting van 13 weken. P
P
2 e overtreding binnen 5 jaar : permanente sluiting coffeeshop. P
P
2e overtreding binnen 5 jaar: rapport + PV + inbeslagname + vervolging (idem als vorenstaand). 1 e overtreding: rapport + PV + inbeslagname + vervolging: Art. 2 OW ivm art. 10, lid 1 OW. Art. 2 OW ivm art. 10, lid 3 OW. Art. 2 OW ivm art. 10, lid 4 OW. P
P
2 e overtreding binnen 5 jaar: rapport + PV + inbeslagname + vervolging (idem als vorenstaand). 1 e overtreding: rapport + PV + inbeslagname + vervolging: Art. 3 OW ivm art. 11, lid 1 OW. Art. 3 OW ivm art. 11, lid 2 OW. Art. 3 OW ivm art. 11, lid 3 OW. Art. 3 OW ivm art. 11, lid 5 OW. P
P
P
P
2 e overtreding binnen 5 jaar: rapport + PV + inbeslagname + vervolging (idem als vorenstaand). P
P
6
Verkoop jeugdigen
1 e overtreding: 1 e overtreding: Tijdelijke sluiting van 26 weken. rapport + PV + inbeslagname + vervolging: Art. 3 OW ivm art. 11, lid 1 OW. Art. 3 OW ivm art. 11, lid 2 OW. Art. 3 OW ivm art. 11, lid 3 OW. Art. 3 OW ivm art. 11, lid 5 OW. P
P
2 e overtreding binnen 5 jaar : permanente sluiting coffeeshop. P
Toegang jeugdigen
P
P
2 e overtreding binnen 5 jaar: rapport + PV + inbeslagname + vervolging (idem als vorenstaand). P
P
P
P
P
P
1 e overtreding: tijdelijke sluiting van 13 weken. P
P
e
2 overtreding binnen 5 jaar : permanente sluiting coffeeshop. 1 e overtreding: tijdelijke sluiting van 13 weken. P
P
P
P
2 e overtreding binnen 5 jaar : permanente sluiting coffeeshop. P
P
P
2 e overtreding binnen 5 jaar: rapport + PV + inbeslagname + vervolging (idem als vorenstaand). P
2 overtreding binnen 5 jaar : permanente sluiting coffeeshop.
te Grote handelsvoorraad
P
1 e overtreding: 1 e overtreding: Tijdelijke sluiting van 26 weken. rapport + PV + inbeslagname + vervolging: Art. 3 OW ivm art. 11, lid 1 OW. Art. 3 OW ivm art. 11, lid 2 OW. Art. 3 OW ivm art. 11, lid 3 OW. Art. 3 OW ivm art. 11, lid 5 OW. e
te Grote hoeveelheid
P
P
1 e overtreding: rapport + PV + inbeslagname + vervolging: Art. 3 OW ivm art. 11, lid 1 OW. Art. 3 OW ivm art. 11, lid 2 OW. Art. 3 OW ivm art. 11, lid 3 OW. Art. 3 OW ivm art. 11, lid 5 OW. P
P
2 e overtreding binnen 5 jaar: rapport + PV + inbeslagname + vervolging (idem als vorenstaand). 1 e overtreding: rapport + PV + inbeslagname + vervolging: Art. 3 OW ivm art. 11, lid 1 OW Art. 3 OW ivm art. 11, lid 2 OW Art. 3 OW ivm art. 11, lid 3 OW Art. 3 OW ivm art. 11, lid 5 OW P
P
P
P
2 e overtreding binnen 5 jaar: rapport + PV + inbeslagname + vervolging (idem als vorenstaand). P
P
7
