1
Inleiding Er gaat veel veranderen in de zorg. Om al deze veranderingen en de consequenties ervan te verduidelijken, heeft de Twentse Zorgcentra praatplaten ontwikkeld en workshops georganiseerd om eenieder die dit aangaat te informeren. Deze leeswijzer is bedoeld om deze praatplaten te verduidelijken. De praatplaten geven een beeld van de verschillende veranderingen en de leeswijzer geeft daar tekst en uitleg bij. In totaal zijn er 4 praatplaten. Er is 1 hoofdplaat met alle op handen zijnde veranderingen in de dagbesteding van mensen met een verstandelijke beperking, de bijbehorende routes en de pijlers die de richting aangeven. Daarnaast zijn er 3 praatplaten die specifiek aandacht geven aan de route en consequenties van de verschillende transities. De route en de gevolgen van deze transities zijn namelijk verschillend. Om de gevolgen van de veranderingen te laten zien zijn er 3 casussen beschreven. Dit zijn fictieve personen die ‘model staan’ voor een grotere groep. Voor ieder van hen is zo’n praatplaat ontwikkeld. De personen zijn dan ook beschreven op basis van de verschillende transities, waar cliënten van De Twentse Zorgcentra mee te maken gaan krijgen. Deze transities zijn van AWBZ naar: WMO, WLZ en WWNV/participatiewet. Zoals het er nu naar uit ziet, zijn er geen cliënten van De Twentse Zorgcentra die voor de laatste wet in aanmerking komen. Daar besteden we hier dan ook weinig aandacht aan. Wel is er een casus beschreven voor de huidige intramurale en een casus voor de extramurale cliënten die met de WLZ van doen krijgen. De casussen geven aan wat de gevolgen zijn voor deze (fictieve) personen. De gevolgen hangen van meerdere factoren af, bijvoorbeeld van omgevingsfactoren en zijn daardoor voor iedereen verschillend. Daarnaast moeten we met nadruk benoemen dat de gegeven informatie nog steeds aan veranderingen onderhevig is. De politiek (landelijk of lokaal) heeft nog niet op alle thema’s besluiten genomen en/of beleid vastgesteld. Er kunnen dan ook geen rechten aan dit document worden ontleend!
2
Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
De nieuwe wetten De indicatiestelling De WLZ route De WMO route De WWNV route De pijlers Vervoer Maarten (van AWBZ naar WLZ extramuraal) Monica (van AWBZ naar WMO) Rob (van AWBZ naar WLZ intramuraal)
4 4-5 5-6 6-9 9 10 10-11 12-14 15-18 18-20
3
1. De nieuwe wetten We beginnen bovenaan de hoofdplaat. Hier zie je de weg die wordt bewandeld tot aan 2015. Iedereen die in 2014 bij De Twentse zorgcentra dagbesteding afneemt valt onder de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). In 2015 houdt deze weg op te bestaan en komt er een driesprong. De AWBZ stopt op 1 januari en wordt vervangen door 3 nieuwe wetten.
Het gebouw links symboliseert de WWNV :
Het gebouw in het midden symboliseert de WMO :
Het gebouw rechts symboliseert de WLZ :
de Wet werk naar vermogen / participatiewet
de Wet maatschappelijke ondersteuning
de Wet langdurige zorg
Iedereen die in 2014 nog onder de AWBZ valt, gaat vanaf 2015 te maken krijgen met 1 van deze nieuwe wetten. 2015 wordt gezien als een overgangsjaar. Dat wil zeggen dat verdeeld over 2015 de veranderingen plaats gaan vinden. De gemeentes hebben zorginstellingen gevraagd om iedereen tot aan de daadwerkelijke verandering in zorg te houden. Dat betekent dat je niet zomaar op straat komt te staan.
2. De indicatiestelling Iedereen krijgt vanaf 2015 een herindicatie op het dagbestedingsdeel. De oude indicatie komt dan te vervallen. Aan de hand van die herindicatie wordt duidelijk waar je mee te maken krijgt. De zwaardere zorgzwaartepakketten (ZZP) indicaties (5, 6, 7 en 8) zullen waarschijnlijk via een schriftelijke procedure geherindiceerd worden naar een nieuwe indicatie binnen de WLZ (wet langdurige zorg). De AWBZ vervalt dus per 1-1-2015. De huidige ZZP indeling komt daarmee dan ook te vervallen. De vervanger van deze wet is de WLZ, de Wet langdurige zorg. Men is druk doende met
4
het opstellen van de nieuwe indicatie categorieën als vervanging voor de ZZP. Men spreekt over zorgprofielen, waarbij men onderscheid maakt in 3 categorieën: licht, midden en zwaar. De mensen die nu een ZZP 3 of 4 indicatie hebben, krijgen waarschijnlijk een oproep voor een herindicatie. Dit is namelijk de categorie waar de afgelopen 2 jaar een opstuwende trend was te zien. Maar dit is vooral ook de categorie die op de splitsing staat richting WMO of WLZ. Het UWV heeft bijna al hun klanten een brief gestuurd waarin dit wordt aangekondigd. Hierbij zit een tijdsplanning met de mededeling dat ze voor 2017 zullen worden herkeurd. De mensen die nu een ZZP 1 en 2 hebben, gaan waarschijnlijk direct over naar de WMO en zullen een oproep krijgen van hun eigen gemeente. Zoals hierboven al genoemd, staat ook de ZZP 3 op een keerpunt. Er zijn politieke keuzes gemaakt waarbij op budgettaire gronden is bepaald dat 50% van de huidige ZZP3 omvang naar de nieuwe WLZ wordt overgeheveld en de andere helft naar de WMO wordt geleid. Waar precies die grens wordt getrokken en vooral op welke criteria is op dit moment niet duidelijk; daar moeten nog keuzes in gemaakt worden.
3. De WLZ route (Wet langdurige zorg) De WLZ is dus de vervanger van de huidige AWBZ. In de wet zelf verandert niet erg veel. Wel is er een efficiency korting van minimaal 6 % door de regering opgelegd. Dat betekent dat zorginstellingen 6 % minder geld krijgen om de zorg te leveren. Daardoor zal een deel van het huidige aanbod verdwijnen. Het blijft ook in de toekomst mogelijk om een persoonsgebonden budget te combineren met zorg in natura. En mensen die verblijfszorg nodig hebben, maar desondanks nu een indicatie hebben voor extramurale zorg, houden toegang tot zorg uit de WLZ. De Wet langdurige zorg kan niet in een keer uitgevoerd worden, daarom is er sprake van een overgangsjaar. Een Persoonsgebonden budget kunnen combineren met Zorg in natura is goed nieuws voor mensen die nu dagbesteding hebben. Zij hoeven straks niet gedwongen naar een ander activiteitencentrum. En voor thuiswonende ernstig meervoudig gehandicapte kinderen en jongeren is het een opluchting dat zij recht houden op zorg uit de Wet langdurige zorg, ook al wonen ze nu thuis en hebben ze daarom een indicatie voor extramurale zorg.
5
Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) doet net als nu de indicatiestelling en in plaats van ZZP’s komen er waarschijnlijk zorgprofielen, te weten: licht, midden en zwaar. De regering praat daar nog over en dit is nog niet beslist. Met dit zorgprofiel kun je zelf keuzes maken. Je kunt gewoon kiezen welke dagbesteding je wilt afnemen en bij welke organisatie. Dat is nu zo en dat blijft ook zo. Omdat de Wet langdurige zorg niet heel veel verschilt van de AWBZ, betekent dat niet automatisch dat jouw persoonlijke situatie ook hetzelfde blijft. Dit hangt erg van je huidige omgeving af. Werk je bijvoorbeeld in een bakkerij en heb je veel collega’s die straks onder de WMO gaan vallen en uit een andere gemeente komen? Dan verandert er veel om je heen en kan het zelfs zo zijn dat er een te kleine groep overblijft om de bakkerij open te houden.
4. De WMO route (Wet maatschappelijke ondersteuning) De WMO route loopt langs de gemeente. De gemeenten nemen de taak over van de landelijke overheid. Die overheid denkt dat gemeenten dit veel beter kunnen organiseren omdat zij dichter bij de burger staan. Ook denkt de overheid dat zij het veel goedkoper kunnen organiseren. De gedachte is dat deze burgers op basis van eigen kracht en de kracht van hun netwerk en sociale omgeving veel minder professionele zorg nodig zullen hebben dan nu het geval is. Alles is erop gericht dat dit zoveel mogelijk in de zogenaamde 0-ste lijn een plek krijgt. Ondersteuning door mensen uit het netwerk en de sociale omgeving van de cliënt. Goede ondersteuning door mensen met het hart op de juiste plek.
Het CIZ voert geen indicaties uit bij mensen die onder de WMO vallen. Dit gaat de gemeente zelf doen in de persoon van een regisseur. De gemeenten willen hiervoor ‘generalisten’ in dienst nemen die geen belang hebben bij zorgaanbieders en er komen wijkteams. Regisseurs gaan het goede gesprek, het ‘keukentafelgesprek’, voeren met deze burgers en een plan opstellen. De 14 gemeentes waar De Twentse Zorgcentra mee van doen heeft kiezen (zoals het er nu naar uit ziet) allemaal voor het regisseursmodel. De klant heeft veel keuzevrijheid en de gemeente heeft geen financieel risico.
6
Iedere burger met een verstandelijke beperking die onder de WMO komt te vallen krijgt een gesprek, waarin gekeken wordt welke ondersteuning iemand nodig heeft om een zo normaal mogelijk leven te leiden. De uitvoering kan per gemeente verschillen. Het gesprek kan daardoor overal anders zijn. Er zijn namelijk veel verschillende modellen die gehanteerd kunnen worden. Het keukentafelgesprek is er één van. Samen met de regisseur wordt een plan opgesteld. Wie die regisseurs gaan worden is ook nog niet bekend. Het zou bijvoorbeeld iemand van MEE kunnen zijn. De ondersteuning die iemand nodig heeft, wordt zoveel mogelijk uit de algemene voorzieningen gehaald. Wat kan iemand zelf, waaraan kan de sociale context uitkomst bieden. Denk dan aan ouders, broers en zussen, maar ook buren en andere familie. Wat kan door vrijwilligers gedaan worden. Ook het verenigingsleven en andere voorzieningen zoals de vrijwilligersbank gaan bij de WMO een grote rol spelen. Denk aan de lokale voetbalclub die een gebouw hebben dat overdag leeg staat. De gemeente betaalt hier al voor in de vorm van subsidies en zal ook hen vragen een bijdrage te leveren aan het maatschappelijke belang. Als iemand nu in de groenvoorziening werkt in een andere gemeente zal de gemeente denken “kan dat niet binnen 7
de gemeentegrenzen, wij hebben hier toch ook groen?” Het voetbalveld en het onderhoud is vaak al de verantwoordelijkheid van de gemeente en de beheerders worden al in een subsidie door de club meegenomen. Met andere woorden: er wordt gekeken of deze burger zichzelf nuttig kan maken binnen zijn eigen gemeente en op plekken waar we toch al voor betalen, bijvoorbeeld in het buurthuis om de hoek, het cultuurhuis, het restaurant in een verzorgingshuis, de kinderboerderij, etcetera. Ook zal er meer gebruik gemaakt worden van vrijwilligers die nu ook anderen voorzien. Denk aan voorzieningen rondom het huishoudboekje. Ook kunnen mensen met een uitkering verplicht worden om vrijwilligerswerk te gaan doen. Het geld dat van de landelijke overheid naar de gemeentes gaat om deze zorg te organiseren is fors minder dan nu. De overheid hevelt dit geld over met een korting van 25 %. De gemeente denkt daar nog eens tussen de 10 en 15 % van nodig te hebben om alles te organiseren. Dit betekent dan voor de zorgaanbieders een korting op het tarief van tussen de 35 en 40%. Er zal in beperkte mate ruimte zijn voor het verstrekken van een vervoerscomponent en geen financiële ruimte voor de huisvestingscomponent meer zijn in de WMO. Het dagtarief zal dan gemiddeld naar € 17,50 per dagdeel gaan waar nu als laagste tarief € 32,50 is. Van deze € 17,50 zal dus alles betaald en georganiseerd moeten worden. De Twentse Zorgcentra kiest er voor om dit geld niet in vervoerskosten of huisvestingskosten weg te laten vloeien, maar in de begeleiding te stoppen. Anders kan er geen sprake meer zijn van zinvolle dagbesteding, maar uitsluitend van dag-invulling. De regisseur zal samen met de burger kijken wat van het plan niet in de 0-ste lijn kan worden opgelost. Dat is het moment waarop er ook goed wordt gekeken wat de 1e lijns zorg hierin kan betekenen. Dit is zorg die betaald wordt door zorgverzekeraars via de ziektekostenverzekering die elke burger in Nederland verplicht is om te hebben. Ook alle mensen die nu AWBZ zorg ontvangen hebben dat nu al. Ben je ziek, dan ga je naar de huisarts. Heb je een rugblessure opgelopen, dan wordt je doorverwezen naar bijvoorbeeld een fysiotherapeut. Deze zorg is al betaald en daar zal dus eerst gebruik van gemaakt gaan worden. Nu maken veel cliënten gebruik van een arts of specialist die betaald wordt met AWBZ geld. Dit zal straks dus veel meer eerst in de 1e lijn zorg plaatsvinden.
Mocht er nu nog een vraag zijn blijven liggen in het plan, dan kan deze beantwoord worden met een maatwerkvoorziening uit de 2e lijn zorg. Deze professionele zorg moet er dan wel op gericht zijn dat deze zo kort mogelijk duurt. De toekenning bedraagt namelijk 1 tot 5 jaar en het moet bijdragen aan: 8
1. zinvolle dagbesteding door sociale contacten buitenshuis of deelname aan georganiseerde activiteiten of betaald werk met ondersteuning, of 2. het aanleren van werknemersvaardigheden, of 3. het ontlasten van de mantelzorger Het moet in ieder geval resulteren in minder professionele zorg in de toekomst. De zorgaanbieders kunnen bij de gemeente in de ‘winkel’ producten leggen die hierop een antwoord geven. De klant kan dan uit dit aanbod een keuze maken. Het risico is voor de zorginstellingen. Zij mogen zelf bepalen welke producten zij aanbieden, maar hebben geen garantie van afname. De klant bepaalt immers waar hij of zij voor kiest. Dit vraagt om een andere manier van organiseren. Waar nu veel cliënten vanuit de ene gemeente naar bijvoorbeeld Almelo gaan voor hun dagbesteding, zal dat met de komst van de WMO niet meer mogelijk zijn. We zullen deze zorg zoveel mogelijk in de gemeente zelf moeten aanbieden.
5. De WWNV route
(Wet werk naar vermogen / participatiewet)
Voor alle cliënten van de Twentse Zorgcentra geldt dat zij op, basis van de nu bekende uitgangspunten en kaders, onder de WMO of de WLZ gaan vallen als het gaat om dagbesteding en (nog) niet richting de WWNV zullen gaan. Via ons reintegratiebureau, RuimBaan, zijn de cliënten die daaronder zouden kunnen vallen reeds via UWV of gemeentelijke werktrajecten bemiddeld. De wet ‘werk naar vermogen’ is dus op dit moment voor nog geen andere cliënt van belang. Hierbij moet wel gezegd worden dat de criteria nog niet helemaal vast staan en dat dit in de toekomst misschien wel zo is voor deze of gene. Dit kan doordat arbeidstraining wellicht kan leiden tot ‘normale’ arbeid en men dus moet gaan solliciteren. De gemeentes moeten hier nog keuzes in maken. De UWV is de instantie waar deze mensen mee te maken gaan krijgen. Zij worden geacht een reguliere baan te vinden.
9
6. De Pijlers Onderaan de poster staan de pijlers van de transities. Deze pijlers laten de richting vanaf 2015 zien.
De ondersteuning wordt zo ingericht dat iedereen zo lang mogelijk thuis kan blijven wonen. Ondersteuning en hulp aan huis. Dit betekent ook het loskoppelen van wonen en zorg. Je huurt of koopt zelf een woning en koopt daar ook de zorg in.
en alles voor minder geld
Het huidige doelgroepen beleid wordt losgelaten. Gemeenten gaan kijken naar de behoefte en daarvoor dingen organiseren. Dus niet meer een bingo avond voor ouderen, maar een bingo avond voor eenieder die hier behoefte aan heeft.
Alles wordt zo dichtbij mogelijk georganiseerd. Zo veel mogelijk binnen de gemeentegrens. Alleen in bijzondere gevallen wordt hier een uitzondering op gemaakt.
Alles dient een zo groot mogelijke maatschappelijke relevantie te hebben. Wat kun jij doen voor de maatschappij en wat kan de maatschappij doen voor jou.
Een reguliere baan gaat voor het krijgen van zorg.
7. Vervoer In dit plaatje is te zien waar de huidige locaties van de Twentse Zorgcentra zich bevinden. Het valt op dat er veel locaties zijn in Almelo. Er komen veel cliënten van omringende gemeenten naar Almelo 10
om daar dagbesteding af te nemen. Dit heeft als voordeel dat er een breed aanbod aan activiteiten is ontstaan. Dit komt door het grote aantal cliënten dat de dagbesteding in Almelo afneemt. Het plaatje hier naast laat de vervoersbewegingen op een willekeurige ochtend zien. De getallen zijn het aantal personen die met een taxi vervoerd worden om op hun dagbestedingslocatie te komen. De groene cijfers blijven binnen hun eigen gemeente. De rode is taxivervoer naar een andere gemeente. Er zijn veel vervoersbewegingen die over de gemeentegrens heengaan. Iedereen weet dat taxivervoer een grote kostenpost is. Dit wordt straks alleen nog in strikte situaties vergoed vanuit de WMO. Voor de meesten zal het anders georganiseerd moeten gaan worden. Veel van deze cliënten zullen in de eigen gemeente een nieuwe werkplek vinden, waardoor er een leegloop ontstaat in de huidige locaties. Voor andere organisaties geldt hetzelfde. De Twentse Zorgcentra is daarom met andere organisaties (Aveleijn, RIBW en InteraktContour) in gesprek om samen te gaan werken. Dit gesprek vindt plaats op basis van wat eenieder te bieden heeft en wat er samen zou kunnen gaan per gemeente. Al met al ontstaan er wel grote veranderingen en verschuivingen. De insteek is dat het aanbod zo breed mogelijk blijft en de keuzevrijheid optimaal is. Op het moment dat bijvoorbeeld alle 3 organisaties binnen 1 gemeente een bakkerij hebben, vergroot dat niet echt de keuzevrijheid. Er kan dan wel gekozen worden, maar alleen voor een bakkerij. Om zo’n bakkerij uit te rusten is veel geld nodig. Een professionele oven kost al snel 20.000 euro, het pand zelf kost geld en er zijn vaste lasten als gas, water en licht. Deze kosten worden in de WMO niet meer vergoed en dit zal betaald moeten worden uit het geld dat bestemd is voor begeleiding. Je kunt je voorstellen dat dit niet rendabel is en er niet voor gekozen wordt en ook niet kan worden om dat te doen. Je hebt dan 3 bakkerijen, maar geen of heel weinig geld om begeleiding te betalen. Het is dus voor jullie van belang dat wij als zorgaanbieders samen afstemmen wat we aanbieden. Liever 1 bakkerij, 1 hoveniers afdeling en één creatief centrum, want dan is er volgens ons pas echt sprake van verschillende keuzemogelijkheden.
11
8. Maarten 24 uur zorg, dagbesteding bij De Twentse Zorgcentra en wonen bij een andere zorgaanbieder (van AWBZ naar WLZ) Kun je wat over jezelf vertellen? Ik ben Maarten, 37 jaar en kom uit Vriezenveen. Daar woon ik in een beschermde woongroep. Deze woning is niet van De Twentse Zorgcentra, maar van een andere organisatie. Ze zeggen dat ik een matige verstandelijke beperking heb en ik weet dat ik autistisch ben. Vroeger vond ik de wereld om mij heen maar moeilijk te begrijpen. Alles gaat zo snel en er gebeurt zo veel en alles verandert voortdurend. Ik heb veel moeite met dat iedereen zo anders is. Dat is wel goed natuurlijk, maar ik vind dat wel heel lastig. Ik heb inmiddels mijn eigen ritme gevonden en heb door het op mijn manier te doen alles zoveel mogelijk onder controle. Mijn hobby’s zijn schrijven en striptekenen. Dat is voor mij een manier om over mezelf en anderen na te denken. Zo kan ik de wereld om mij heen beter begrijpen. Wat doe je voor werk? Sinds 2001 ben ik werkzaam in de houtafdeling van DAC de Beukenbast in Almelo. Dat vind ik leuk werk. Ik doe het liefst houtsnijwerk en maak dan figuren die lijken op de figuren in mijn stripverhalen. Ik rij 4 keer per week met de taxi naar Almelo en 1 dag in de week heb ik vrij. Dit heb ik echt nodig, anders maak ik me veel te druk. Vroeger heb ik een tijdlang in een fabriek gewerkt en deed daar inpakwerk. Dit ging helemaal niet goed. Op mijn woning heb ik een flinke discussie gehad met mijn begeleider. Hij wil dat ik ook dagbesteding bij deze organisatie afneem. Dat is beter voor mij, volgens hem, maar ik wil dat niet, ik werk namelijk al heel lang bij de Beukenbast. Dat is erg belangrijk voor mij, omdat ik die plek goed ken en er veel bekende mensen zijn. Ik zit lekker in mijn vel als de mensen om mij heen mij veel ruimte geven om de dingen te doen zoals ik het prettig vind. Ik vind het lastig als mensen mij zitten te pushen. Daar ben ik heel eerlijk in en dat is wel eens lastig voor mijn begeleiders. Wat wil je voor de toekomst? Ik wil het graag zo houden, zoals het nu gaat. Dat loopt lekker en ik hoop echt dat het zo kan blijven. Een baan van 9 tot 5 in een fabriek of zo, is niks voor mij.. Ja, en verder zou ik best verkering willen. Mijn ouders zijn er helaas niet meer. Ik heb nog wel een broer, maar die zie ik bijna nooit. Dat vind ik wel jammer. Ik heb eigenlijk ook geen echte vrienden. Ik ben dan ook veel thuis op mijn kamer. Zijn er dingen waar je je zorgen over maakt? Ja, ik maak me zorgen over wat er allemaal gaat veranderen. Ik kan hier niet zo goed mee omgaan en dan word ik wel eens boos. Dat wil ik niet, maar het gebeurt soms wel. Ik word ook wel eens boos op mensen die ik heel aardig vind. Dan heb ik altijd veel spijt en koop ik een klein cadeautje om het goed te maken.
12
Hoe gaat het bij je thuis? Ik vind het eerlijk gezegd heel lastig om mijn huishouden bij te houden. Schoonmaken is niet mijn hobby en dat stel ik het liefste uit. Ik eet samen met andere bewoners in de gezamenlijke huiskamer. Koken kan ik jammer genoeg niet zelf, dat wil ik nog steeds graag leren. In het weekend slaap ik lekker uit. Ik ga niet veel uit, dat vind ik veel te spannend. Ik zou wel wat vaker de deur uit willen, maar alléén durf ik dat niet. Wat is er in de ondersteuning voor jou heel belangrijk om je dagelijks leven te kunnen leiden? Voor mij is het heel belangrijk dat ik vaste begeleiders heb die mij en mijn situatie goed begrijpen. Dus dat ze weten hoe ze met me om moeten gaan en dat ze snappen waarom het soms niet zo goed met me gaat. Het is ook fijn als ze me zouden helpen met het maken van vrienden. Daar ben ik niet zo goed in. Ik vind het leuk om mensen over houtsnijwerk te leren, maar een begeleider moet mij niet te veel pushen om nieuwe dingen te gaan doen. Misschien kan ik het wel, maar dat gaat bij mij niet zo snel. De houtwerkplaats is voor mij een vertrouwde omgeving waar ik goed de weg en de mensen ken. Dit geeft mij rust en dat wil graag zo houden. Aan de mensen daar hoef ik niets uit te leggen. Zij begrijpen het wel als ik een keer anders reageer. Zij hebben ook allemaal wat. Dan weet je dat je niet de enige op de wereld bent die hulp nodig heeft en dan voel je je minder eenzaam. Vroeger dacht ik echt dat ik de enige op de wereld was. Ik heb geleerd dat ik me beter voel als mijn week overzichtelijk en gestructureerd is. Dit krijg ik niet alleen voor elkaar en hierbij heb ik echt hulp nodig. Ik moet weten wat er gebeurt en wanneer. Elke dag bespreken we dat. ‘s Morgens is het belangrijk dat ik voldoende tijd heb om wakker te worden. ik heb ook moeite met overgangen van de ene naar de andere situatie en daarom vind ik in de bus zitten ook zo fijn. Dan is de overgang van het werk naar huis niet zo snel en heb ik tijd om na te denken over waar ik ben geweest en waar ik naar toega. Mijn begeleiders zijn heel belangrijk voor mij, zonder hen weet ik niet hoe ik alles zou moeten doen. De route voor Maarten (roze): Maarten krijgt een herindicatie en wordt ingedeeld in een zorgprofiel. Met dit ‘ticket’ in de hand kan hij zelf een keuze maken waar hij zijn zorg af wil nemen. Hiervoor kan hij met zijn indicatie shoppen op de markt en kiezen voor een woonvorm en voor dagbesteding. Hij kan er voor kiezen om te wonen bij de ene organisatie en dagbesteding af te nemen bij een andere.
13
Maarten gaat van de AWBZ naar de WLZ.
Daarbij hoort een tariefskorting van minimaal 6%.
Maarten heeft straks geen ZZP indicatie meer, maar krijgt een zorgprofiel, bijvoorbeeld middel. Het CIZ voert deze indicatie uit. Er zal gekeken worden naar wat Maarten zelf kan en waar zijn netwerk aan kan bijdragen. Het netwerk van Maarten is klein en er zal voor een groot deel een beroep moeten worden gedaan op professionele zorg. Een vrijwilliger kan bijvoorbeeld worden gezocht om aan zijn wens om vaker de deur uit te gaan te voldoen. Wellicht dat er meer zaken op die wijze gerealiseerd kunnen worden. Het is goed mogelijk dat er aan Maarten getrokken gaat worden, doordat hij woont bij de ene en werkt bij een andere organisatie. Dit is zelfs al gebeurd door zijn begeleider van wonen. Hij wil graag zoveel mogelijk dat alles zo blijft als het is. Helaas voor hem is de realiteit anders. Doordat er locaties gaan sluiten kan het zijn dat Maarten moet verhuizen naar een andere locatie om daar zijn dagbesteding te gaan doen. Als het dagcentrum niet sluit, komen er in ieder geval nieuwe groepen met een andere samenstelling dan nu het geval is. Er zullen voor hem bekende mensen vertrekken, omdat zij bijvoorbeeld met de WMO van doen krijgen en dagbesteding in hun eigen gemeente moeten vinden. De gevolgen zijn hoe dan ook groot voor iemand zoals Maarten. Het vervoer wordt ook bij de WLZ beperkt en er zal in ieder geval gekeken worden naar een werkplek dichtbij zijn woning. Belangrijk voor Maarten is dat hij zelf regie kan houden. De veranderingen komen er, maar hij kan zelf keuzes blijven maken.
14
9. Monica ZZP 1 of 2, wonen en dagbesteding bij De Twentse Zorgcentra (van AWBZ naar WMO) Vertel eens wat meer over jezelf? Ik ben Monica en ben 28 jaar. Ik woon bij De Twentse Zorgcentra in Almelo. Door een hersenbloeding in mijn jeugd ben ik halfzijdig verlamd, en zit ik in een rolstoel. Ik ben daardoor ook minder snel. Soms weet ik opeens niet meer hoe ik mijn naam moet schrijven. Het is belangrijk dat je dingen rustig aan me uitlegt. Ik vind het belangrijk dat je me niet kinderlijk benadert want ik ben niet dom. Maar ik denk gewoon wat langzamer. Als mensen heel veel zeggen of heel lang praten snap ik het niet goed en raak ik soms in paniek. Ik moet regelmatig rusten. Zonder die rust worden alle indrukken en alle informatie mij te veel en kan ik last krijgen van hoofdpijn. Hoe woon je? Sinds twee jaar woon ik in Almelo. Ik heb een vriend die regelmatig bij mij is. Ik woon zelfstandig maar krijg wel begeleiding en persoonlijke verzorging vanuit de AWBZ. Mijn vriend heeft ook een fysieke beperking. Iedere ochtend heb ik hulp nodig bij het opstaan en wassen. Dat moet wel rustig gebeuren. Anders heb ik daar de hele dag last van. Op de dagen dat ik niet werk, ben ik overdag vaak alleen. Mijn vriend werkt fulltime. Een vrijwilliger helpt me bij mijn administratie en regelt dingetjes. Fijn dat iemand meekijkt en helpt om alles op orde te houden. Verder helpt mijn moeder me eens per week met de grote dingen zoals de ramen wassen en zo. Wat voor werk doe je? “Ik heb een Wajong uitkering. Ik ga drie dagen per week naar de kinderboerderij in Almelo. Ik geef de dieren eten, doe rondleidingen en zorg voor de lunch voor iedereen op de boerderij. Het is leuk om mensen te helpen. Op de boerderij komen ook wel eens bejaarden die dement zijn. Die help ik dan en doe spelletjes met ze. Daarna moet ik wel even uitrusten. Dan ga ik een kwartiertje liggen en geef mijn lijf rust. Heb je veel contact met je familie? Mijn ouders wonen in een stad dichtbij. En ik heb twee broers en drie zussen, maar die wonen ver weg. Soms Skypen we, maar verder zien we elkaar weinig. Ik heb ook niet veel vrienden of kennissen. De vrienden die ik heb, hebben ook een beperking. Die ken ik van de zorgboerderij of dansen. Omdat zij ook niet zo mobiel zijn, hebben we contact via Hyves of msn. Ik zou graag meer vrienden hebben. Ik ben een mensenmens, heerlijk die gezelligheid. Wat is je grootste hobby? Stijldansen. Ik zit op rolstoel-dansen met mijn vriend en zo heb ik hem ook leren kennen. Elke dinsdagavond gaan we er samen naar toe. Ik word al blij als ik de muziek hoor. Heerlijk om zo samen met hem iets leuks buiten de deur te doen. Verder ben ik gek op mijn poes en mijn ouders zijn 15
belangrijk voor me. Die geven me zoveel steun. Ze worden natuurlijk wel wat ouder. Daarnaast schilder ik graag. Lekker creatief bezig zijn en echt iets maken. Op de vrijdagen ga ik soms naar het internetcafé, samen spelletjes spelen op de computer. Ook ga ik af en toe naar de bioscoop. Waar heb je een hekel aan? Ik vind het vervelend als mensen zich niet goed verzorgen en bijvoorbeeld naar zweet ruiken. Goede verzorging vind ik ook bij mezelf belangrijk. Ik doe mijn best om er mooi uit te zien. Ik wil er gewoon graag bij horen. Soms voel ik dat mensen dat anders zien en me niet accepteren. Maar ik heb me voorgenomen dan altijd netjes en vrolijk te blijven. Ook al voel ik me dan van binnen rot. Verder vind ik praktische zaken regelen soms vervelend. En dat lang niet elke bus even toegankelijk is waardoor ik met de taxi moet. Daar ben je afhankelijk van, dat is niet erg maar wel als je een uur van tevoren belt en ze toch te laat komen. Vooral als ik moet dansen. Fijn is wel dat je nooit contant geld bij je hoeft te hebben voor de taxi. Heb je een droom? Ik droom ervan om ooit met mijn vriend te trouwen. Ik zou ook graag kinderen willen maar ik weet niet of we dat wel moeten doen. Maar ja, dat is wel mijn droom. Wat is voor jou belangrijk in het dagelijks leven en de ondersteuning die je krijgt? Het is belangrijk dat de zorg rustig gebeurt. Vooral op de ochtend moet het niet te gehaast gaan, anders heb ik daar de hele dag last van. Het contact met degene die me helpt is ook belangrijk. Zoveel mensen zie ik niet, dus dan wil je het samen gewoon leuk hebben. Een goede dag is voor mij een dag waarop de zon schijnt. Dan wil ik zo snel mogelijk naar buiten en de zon voelen, maar dan merk je pas hoe afhankelijk je bent, want anderen bepalen wanneer ik uit bed kan. Op de zorgboerderij moet ik op tijd en regelmatig rust nemen. Ik kan niet de hele dag aan één stuk door bezig zijn. Mijn begeleiders kennen me gelukkig goed en zien het als ik moe ben. Die zijn zo geduldig en vinden het niet erg om iets wat vaker uit te leggen. Ook weten ze hoe ze op me moeten reageren wanneer ik in paniek raak of als het even te veel wordt. Om me op m’n gemak te voelen is het in ieder geval belangrijk dat begeleiders mijn achtergrond kennen en weten wat mijn beperking inhoudt. Begeleiders moeten me blijven uitdagen om dingen te proberen die ik niet eerder heb gedaan of die ik een beetje griezelig vind. Dat houdt me lekker in beweging maar het moet wel in mijn tempo. Verder is het fijn dat op de boerderij ook mensen zonder beperking werken. De route voor Monica (paars): Monica krijgt een gesprek met een regisseur vanuit de gemeente. Gezamenlijk wordt een plan opgesteld , waarin gekeken wordt naar welke ondersteuning zij nodig heeft om een zo normaal mogelijk leven te leiden. Eerst wordt gekeken naar wat Monica zelf kan en wat haar netwerk kan betekenen voor haar. Vervolgens wordt gekeken naar de sociale context en de algemene voorzieningen. Er zijn al zaken die Monica op deze manier heeft geregeld. Haar moeder helpt haar en een vrijwilliger. Hier zal nog nadrukkelijker naar gekeken worden. Zoveel mogelijk zorg en ondersteuning vanuit de zogenaamde 0e en 1e lijn. Meerdere vragen vinden hierin dan ook waarschijnlijk een antwoord. 16
Mochten er daarna nog vragen open staan dan kunnen deze in de 2e lijn zorg een plek krijgen.
Ze kan een indicatie krijgen voor: begeleiding persoonlijk, begeleiding groep, verzorging persoonlijk en kortdurend verblijf. Met deze indicaties kan ze shoppen op de markt en zelf haar keuzes maken in het daar aanwezige aanbod. Ook behoudt ze haar Wajong uitkering.
Ze zal zo lang mogelijk thuis moeten blijven wonen. In haar geval is dat samenwonen met haar vriend.
Haar werk zal zo dicht mogelijk bij haar woning moeten zijn. Het hebben van werk gaat ook voor het krijgen van zorg en het werk moet maatschappelijk relevant zijn.
Haar werkplek kan waarschijnlijk dezelfde blijven. Haar huidige werkplek is in dezelfde gemeente. Het is maatschappelijk relevant en wordt al gesubsidieerd door de gemeente. De kans is dus groot dat dit zo kan blijven.
17
Er verandert veel om haar heen. Het doelgroepenbeleid wordt losgelaten. Dat betekent dat er ook andere doelgroepen kunnen komen te werken op de boerderij. De doelgroep is namelijk geen criteria meer, maar de behoefte. In dit geval is dat het soort dagbesteding. Ook is er fors minder geld beschikbaar (tussen de 35 en 45 %). Voor Monica geldt ook dat er veel gaat veranderen, maar ze kan wel zelf de regie houden. Zij kan zelf kiezen uit het aanbod wat er ligt.
10.
Rob
24 uur zorg met gevolgen door omgevingsfactoren (van AWBZ naar WLZ) Kun je wat over jezelf vertellen? Ik ben Rob, 42 jaar en kom uit Borne. Ik woon in een woongroep op ‘t Bouwhuis en heb daar een eigen kamer. Ik hou heel erg van voetbal en kijk hier veel naar. FC Twente is mijn club en ik heb hier heel veel spullen van. Mijn hele kamer staat er vol mee. Het mooiste vind ik mijn FC Twente dekbed en kussen. Ook voetbal ik graag zelf. Ik wil graag bij de G-voetbal. Dat lijkt me erg leuk. Ik voetbal wel eens met mijn broer of een begeleider, maar dat is niet echt. Wat doe je voor werk? Ik heb dagbesteding gehad bij DAC de Westenstraat in Hengelo, maar daar kan ik niet meer naar toe. Ze hebben me verteld dat dit niet meer kan omdat de taxi zo duur is. Nu heb ik dagbesteding op ‘t Bouwhuis zelf. Dit vind ik ook wel leuk, maar bij de Westenstraat ook. Ik vind het wel jammer dat ik daar niet meer naar toe kan. Ik heb gehoord dat begeleiders tegen elkaar vertelden dat de Westenstraat misschien wel helemaal dicht gaat, maar dat weet ik niet. Wat wil je voor je toekomst? Ja, bij G-voetbal natuurlijk en naar alle wedstrijden van FC Twente. Mijn broer neemt me altijd mee en dat is te gek. Ik wil hier ook werken, maar dat kan niet omdat ik daar niet zo veel kan doen. Zijn er dingen waar je je zorgen over maakt? Ik maak me eigenlijk nooit zorgen. Ik zie wel wat er gebeurt.
18
Hoe gaat het bij je thuis? Heel goed, ik woon hier mooi en heb leuke begeleiders, helemaal als ze met me gaan voetballen. Ook komen mijn ouders vaak op bezoek en ga ik elk weekend naar huis. Daar heb ik ook een hond, die ik dan uitlaat en eten geef. Hij is heel lief. Wat is er in de ondersteuning voor jou heel belangrijk om je dagelijks leven te leiden? Daar denk ik nooit over na. Het gaat zoals het gaat en dat is al heel lang zo. Ik vind het denk ik wel goed zoals het nu is, behalve dat ik niet meer naar de Westenstraat mag en dat ik niet bij voetbal zit. De route voor Rob (licht blauw) Rob krijgt een herindicatie en wordt ingedeeld in een zorgprofiel. Met dit ‘ticket’ in de hand kan hij zelf een keuze maken waar hij zijn zorg af wil nemen.
Dit kan net als nu bij De Twentse Zorgcentra of bij een andere organisatie.
19
Rob gaat van de AWBZ naar de WLZ.
Daarbij hoort een tariefskorting van minimaal 6%
Rob heeft straks geen ZZP indicatie meer, maar krijgt een zorgprofiel, bijvoorbeeld middel. Het CIZ voert deze indicatie uit.
Er zal gekeken worden naar wat Rob zelf kan en waar zijn netwerk aan kan bijdragen. Het netwerk van Rob draagt al deels bij. Zijn broer gaat met hem naar FC Twente en hij is in het weekend bij zijn ouders. Er zijn wellicht meer zaken die in de 0e en 1e lijn een plek kunnen krijgen.
De locatie die hij in Hengelo zocht, wordt misschien gesloten. Het is in ieder geval zo dat de groepssamenstelling sterk is veranderd en ook nog verder zal veranderen. Er werkten namelijk veel cliënten die in dezelfde situatie zaten als Rob. Zij zijn allen gaan werken op een locatie dicht bij hun woonlocatie.
Het vervoer wordt beperkt met als gevolg dat Rob nu al werkt op dezelfde locatie als waar hij woont. Het werk is vergelijkbaar met het werk wat hij deed in Hengelo, de vervoerskosten zijn komen te vervallen. Al met al zijn de gevolgen nu al groot voor Rob. Ook voor Rob geldt dat hij zelf zo veel mogelijk regie kan houden, ondanks alle veranderingen.
20
