ALGEMENE BESCHOUWINGEN van de raadsfracties op de BEGROTING 2015 + REACTIENOTA College van B&W
Olst-Wijhe, november 2014 doc. nr.: 14.408914
REACTIENOTA COLLEGE van B&W op de ALGEMENE BESCHOUWINGEN van de raadsfracties m.b.t. de BEGROTING 2015
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
2 van 54
INLEIDING Wij danken u voor de constructieve wijze, waarop u uw algemene beschouwingen hebt gehouden over de Begroting 2015 en de meerjarenraming 2016-2018. In deze reactie gaan wij programmagewijs in op de door de verschillende fracties gehouden algemene beschouwingen. In dit document zijn de algemene beschouwingen van de fracties opgenomen na onze reactienota. PROGRAMMA 1 WOON- EN LEEFOMGEVING Structuurvisie/verkeersproblematiek De CDA fractie vraagt of we de structuurvisie dit jaar mogen verwachten. Zoals in het bestuurlijk dashboard 2014 (onderdeel van de tweede bestuursrapportage) is aangegeven, komt begin volgend jaar eerst een startnotitie richting de raad. Dat is ook met het presidium afgesproken. De fractie van Gemeentebelangen vraagt in het kader van de actualisatie van de structuurvisie aandacht voor de participatie van de bevolking bij het project Verkeer en leefbaarheid. Er moet goed naar de route van het proces worden gekeken. Het CDA vraagt naar de vorderingen om tot een onderzoekscommissie te komen voor de afhandeling van de verkeersproblematiek in Olst. Ook de PvdA fractie vraagt aandacht voor de verkeersproblematiek in Olst en wil daarin graag constructief meedenken om tot een oplossing met draagvlak te komen. Deze fractie vraagt ook of het college bereid is om in het kader van de genoemde startnotitie het thema quick wins mee te nemen. In antwoord op deze beschouwingen kunnen wij melden dat in de startnotitie van de structuurvisie nadrukkelijk wordt ingegaan op het proces tot actualisatie van de structuurvisie en de wijze waarop we met participatie willen omgaan. De aanpak van en participatie bij de verkeersproblematiek in Olst is daarbij een item. Wij staan open voor suggesties op het gebied van quick wins, maar in de startnotitie wordt daar niet op ingegaan, want dat is niet de functie van de startnotitie. Daarin worden thema’s en het proces geschetst, maar is het niet de bedoeling om al diep op de inhoud in te gaan. Wij zijn blij met de benadering van de PvdA fractie, want ook politiek is het belangrijk om tot een breed gedragen oplossing te komen. Bestemmingsplannen en grondbeleid De VVD fractie onderschrijft onze benadering, waarbij wij kiezen voor meer ruimte aan initiatieven door te investeren in flexibele bestemmingsplannen en uitnodigingsplanologie. Hiermee kunnen we een faciliterende rol vervullen en sneller inspelen op nieuwe veranderende behoeften. Overigens heeft de wetgever recent al voor vereenvoudiging van regels gekozen om transformatie in bestaand stedelijk gebied te bevorderen. De VVD fractie pleit voor een passief grondbeleid. Wij merken op dat in het kader van de nota Grondbeleid in 2014 is gekozen voor ‘faciliterend grondbeleid, waar dat kan en een actief grondbeleid waar dat moet’. De VVD vindt dat gronden, die niet meer voor woningbouw in aanmerking komen, verkocht zouden moeten worden aan belangstellenden in bij voorkeur de landbouwsector. Wij constateren dat wij op dit moment slechts beperkt grondposities hebben die niet meer voor woningbouw in aanmerking komen. Waar gronden geen strategisch belang meer voor ons hebben, wordt afstoting overwogen. De CDA fractie pleit ervoor dat bij de herziening van het omgevingsrecht de bestemmingsplannen een andere opzet krijgen met minder regelgeving. Wij zijn het hiermee eens (zie ook toelichting in de beleidsbegroting) en zullen ook al de komende jaren bij het opstellen van nieuwe bestemmingsplannen, met name als we komen tot één plan voor het stedelijk gebied, met dit uitgangspunt rekening houden. De CDA fractie geeft aan door te willen gaan met de kavelwinkel, maar dat dit niet tot verrassingen voor omwonenden mag leiden. Wij kunnen melden dat dit niet het geval kan zijn, want kavels worden pas in een kavelwinkel opgenomen als er sprake is van een kavel met een concrete bouwtitel conform het bestemmingsplan. In de situatie van het Vriendenerf is het bestemmingsplan eerst gewijzigd om een andere invulling mogelijk te maken dan de aanvankelijk beoogde kavels. Alsdan hebben omwonenden en andere belanghebbenden in het kader van die procedure de mogelijkheid om op de gewijzigde plannen te reageren.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
3 van 54
De VVD fractie zet vraagtekens bij de bouwplannen op het terrein van Baltus op Den Nul en vraagt ons om na te denken over een andere invulling van dit gebied. Het is goed om te memoreren dat het hier om een particuliere ontwikkeling gaat, zodat wij bij de invulling van dit gebied niet de regie hebben. Afgezien daarvan denken wij nu al mee in het vinden van een alternatief dat meer kans van slagen heeft. Als er concrete ontwikkelingen te melden zijn, zullen wij u daarover informeren. De fractie Gemeentebelangen heeft over het inzetten van de reserve Bovenwijkse voorzieningen voor het project Verkeer en Leefbaarheid gevraagd in welk gremium deze bevoegdheid ligt. Het inzetten van reserves is een bevoegdheid van de raad, waarbij natuurlijk wel rekening moet worden gehouden met een eerdere bestemming van deze middelen. Aan de reserve Bovenwijkse voorzieningen worden middelen toegevoegd voor de financiering van projecten die benoemd zijn in het realisatiehoofdstuk bij de Structuurvisie. Door andere bovenwijkse voorzieningen (als de huidige) als projecten toe te voegen in het realisatiehoofdstuk, kan ook de bestemming van die middelen ten behoeve van die projecten mogelijk gemaakt worden. In de door uw raad vastgestelde nota Bovenwijkse voorzieningen 2011 zijn criteria opgesteld voor de vraag wanneer een voorziening als een Bovenwijkse Voorziening valt aan te merken. Volkshuisvesting De fractie van Gemeentebelangen pleit ervoor om samen met andere gemeenten de ‘woonopgaven’ breed aan te pakken. Daarbij vraagt de fractie naar doelgroepenhuisvesting en naar nieuwe wettelijke instrumenten, zoals de wijziging van de Huisvestingswet. Op dit moment wordt er gewerkt aan een regionale woonvisie. Daarin worden de opgaven naar de toekomst toe benoemd, zoals het bevorderen van de kwaliteit van de bestaande woningvoorraad, het adequaat inspelen op de demografische ontwikkelingen en het flexibel programmeren in relatie tot de veranderende marktvraag. De regionale visie vormt een goede basis om in de Structuurvisie in te gaan op de belangrijkste volkshuisvestelijke ontwikkelingen. Daarbij dient themagewijs bezien te worden welke ambities wij wenselijk en haalbaar achten. Onze gedachte is dat we lokaal doen wat lokaal kan en dat we regionaal samenwerken op de grensoverschrijdende thema’s. Of we daarbij in het kader van de gewijzigde Huisvestingswet voor een lokale verordening kiezen is nog niet duidelijk, maar wij verwachten daarover binnenkort een voorstel te kunnen doen. Een lokale verordening is overigens alleen mogelijk als er lokaal sprake is van schaarste aan betaalbare woningen in de sociale huur. De herziening van de Woningwet heeft nog geen definitieve status en de ingangsdatum is nog onbekend (in ieder geval niet eerder dan 1 juli 2015). Duidelijk is, dat deze herziening beoogt dat de corporaties zich weer sterker op de reguliere volkshuisvestelijke taak zullen gaan toeleggen. Aangezien de nieuwe wetgeving nog niet definitief is, kunnen we nog geen uitspraken doen over de exacte betekenis hiervan. Zodra er meer bekend is over de definitieve wetsbehandeling, zullen we u hierover informeren. Het CDA signaleert dat ,als gevolg van de economische en demografische ontwikkelingen, de realisatie van woningbouw onder druk staat. Daarbij stelt de fractie de vraag of het niet noodzakelijk is een visie te ontwikkelen die sterker is gericht op demografische ontwikkelingen. Hierboven is al aangegeven dat de demografische ontwikkelingen zullen worden meegenomen in onze nieuwe structuurvisie. Daarbij is het dus van belang om relevante trends en prognoses in ons beleid te integreren. Het CDA vraagt hoe het staat met de verkoop van vrije kavels in het centrum van Wijhe. Wat betreft de verkoop van kavels in het centrum van Wijhe merken wij op, dat het gaat om de verkoop van kavels door SallandWonen bij park Wijhezicht. Gezien de bijzondere ligging van deze kavels in het centrum van Wijhe zijn wij optimistisch over de verkoop van deze kavels. Wij hebben begrepen dat er enkele kavels in optie zijn genomen. Als gemeente hebben wij daarbij overigens geen sturende rol. Wat betreft de ontwikkeling van Tuurweide hebben wij recent informatie ontvangen dat de verkoop van woningen beter begint te lopen en dat het de bedoeling is om medio maart 2015 met de bouw te starten. Aangezien de woningmarkt voorzichtig begint aan te trekken, zien wij op dit moment geen aanleiding om een standpunt in te nemen over langdurig braakliggende grond. Wel volgen wij de ontwikkelingen nauwlettend.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
4 van 54
Wat betreft de woningmarkt pleit Gemeentebelangen voor maatwerk. Wij nemen aan dat hiermee bedoeld wordt dat in samenspraak met de gemeentelijke partners op adequate wijze wordt ingespeeld op de veranderde behoeften op de woningmarkt. Wij kunnen daar positief over zijn, want wij achten het logisch en gewenst dat bestemmingsplannen en andere instrumenten worden ingezet om de concrete actuele woningvraag te faciliteren. De Kracht van Salland – Leader De VVD fractie toont waardering voor het plattelandsbeleid van de Kracht van Salland en spreekt de hoop uit dat er – naast de al aanwezige € 90.000 – zo nodig op termijn meer geld vrijgemaakt kan worden voor de projecten die uit deze aanpak voortvloeien. Wij zijn blij met dit pleidooi en zullen ons inspannen om nieuwe kansrijke projecten die bijdragen aan sociale innovatie en/of economische versterking daadwerkelijk te ondersteunen. De PvdA fractie wil graag weten welke echte kansen Leader biedt, alvorens met dit programma in te stemmen. In de eerste plaats is het goed om aan te geven dat elke euro van de gemeente een investering van acht euro oplevert. Daarvan komt twee euro van Europa, een euro van de Provincie en vier euro van initiatiefnemer (en/of fondsen, lening, sponsoring, etc.). Op voorhand worden geen projecten benoemd / aangewezen / toegekend. Vanaf de start van het programma (zomer 2015) worden projecten (aanvragen) ingediend. Deze worden getoetst door de Plaatselijke Groep Leader Salland, waaraan de gemeente deelneemt. Projecten moeten passen binnen de thema’s (liefst alle drie): - Sociale innovatie (people) - Duurzaamheid, circulaire economie (planet) - Versterking economie (profit) Verder moeten projecten voldoen aan Leadercriteria, zoals: bottom-up, draagvlak, meerwaarde voor het gebied, innovatief, integrale aanpak, samenwerking en kleinschalig. Met deze uitgangspunten past Leader bij uitstek bij de filosofie van onze gemeente (de kracht van de samenleving en de participerende overheid). Indien daaraan behoefte is, kunnen wij inzage geven in de leaderprojecten van de afgelopen jaren. Onderhoud wegen De CDA fractie vraagt of het gekozen beleid in de Nota wegbeheer Olst-Wijhe tot op heden tot problemen heeft geleid. Overeenkomstig eerdere besluitvorming proberen wij onze wegen op een minimaal onderhoudsniveau te houden. Dit is een wankel evenwicht. Bij onvoldoende beschikbare middelen in enig jaar wordt dit niveau niet gehaald. In 2011 zijn we onder dit niveau terecht gekomen ten gevolge van de bezuiniging. Er was onvoldoende geld beschikbaar om dit niveau te handhaven. In 2012 heeft er een inhaalslag plaatsgevonden, waardoor wij nu weer op het minimumniveau zitten. Op basis van tweejaarlijkse inspecties is als risico onderkend dat het budget niet toereikend is voor het uitvoeren van het onderhoud op het economisch meest gunstige moment, wat binnen de komende drie tot vijf jaar tot extra lasten zou kunnen leiden. Deze risico-inschatting is een momentopname, die in 2015 opnieuw wordt beoordeeld aan de hand van een geactualiseerd beheerprogramma (dat in combinatie met het opzetten van de Basisregistratie Grootschalige Topografie wordt opgesteld) en een nieuwe inspectieronde in 2015. Wij verwachten dat de risico’s ten opzichte van bovenstaand scenario zullen meevallen. Openbare verlichting In het beleidsplan Openbare verlichting is er een energiebesparingsdoelstelling geformuleerd van 10% besparing in vijf jaar ten opzichte van het energieverbruik van 2007. Deze doelstelling is niet gehaald. In 2011 is een besparing behaald van 4,5 % op het totale energieverbruik. Tussen 2007 en 2011 hebben wij ca. 20% van het gehele verlichtingsareaal vervangen en hierop is een energiebesparing van 18 % gerealiseerd.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
5 van 54
Strooibeleid Voor de CDA fractie is een strooibeleid, dat - ter wille van gelijkheid in aanpak tussen gemeenten - meer kost en geen extra effect heeft ten opzichte van wat we nu doen, niet acceptabel. De fractie vraagt of wij kans zien om de samenwerking in DOWR verband en met de provincie budgettair neutraal kunnen uit te voeren. Een onderzoek naar een mogelijke afstemming in de gladheidsbestrijding met omliggende gemeenten en de provincie Overijssel vindt momenteel plaats. Onze gemeente zal keuzes moeten maken in nat of droog strooien en/of preventief c.q. curatief (blijven) strooien, dit in relatie tot verkeersveiligheid, milieu en de uiteindelijk te maken kosten. Het is wenselijk aansluiting te zoeken bij de aanbevelingen van de CROW (een onafhankelijke kennisorganisatie openbare ruimte) en een gelijke manier van strooien na te streven door alle overheden in het gebied Salland. Preventief strooien wordt aanbevolen door de CROW voor prioriteitsroutes voor hulpverleningsdiensten, de busroutes en de hoofdfietsroutes. Wij trachten een en ander budgettair neutraal te gaan inpassen. Openbaar vervoer De PvdA fractie stelt dat de kwaliteit van het openbaar vervoer in Olst Wijhe afneemt. De fractie vraagt of wij bereid zijn in overleg te gaan met de aanbieders van het openbaar vervoer om het tij te keren en te kijken naar op maat gesneden vervoersoplossingen voor de niet in onze gemeente wonende leerlingen van de Capellenborg. Op het lange spoortraject vanuit de richting Roosendaal komt het voor dat treinen later aankomen dan gepland. Op veel stations moet worden gestopt en bij het minste of geringste oponthoud, wordt vertraging opgelopen. Dit onderwerp komt tijdens ons reguliere overleg met vertegenwoordigers van Pro-Rail regelmatig aan de orde. Met betrekking tot het openbaar busvervoer in onze regio heeft de provincie Overijssel een zware bezuinigingstaakstelling van 8 miljoen. In het besluit van Provinciale Staten is nadrukkelijk aangegeven dat deze bezuinigingstaakstelling samen met de gemeenten en belanghebbenden uitgewerkt moet worden. De uitwerking is nog niet opgestart. Wij zullen nog een standpunt innemen met betrekking tot deze provinciale bezuinigingsopdracht. In de uitwerking zullen wij ook met de Capellenborg een gesprek voeren over vervoersoplossingen. Bomenbeleidsplan Structurele financiering voor een goed bomenbeleid staat hoog op de wensenlijst van de fractie van Gemeentebelangen. Zij vraagt de komende jaren aandacht voor de eerdere heroverweging, voordat er onherstelbare achterstand is ontstaan. Welke mogelijkheden ziet het college hiervoor? Bij de vaststelling van het bomenbeleidsplan is eenmalig € 100.000 beschikbaar gesteld voor het wegwerken van het achterstallig onderhoud. Alle bomen in beheer bij de gemeente met een stamdiameter boven 40 cm. zijn gecontroleerd. Aan de hand van deze inspectie is een onderhoudsbestek gemaakt en dit wordt binnenkort aanbesteed. Wij verwachten door bundeling van de werkzaamheden een goede marktconforme prijs. Getracht wordt hiermee alle noodzakelijke werkzaamheden uitgevoerd te krijgen, zodat wij voldoen aan onze zorgplicht. Op dit moment is er nog geen sprake van onherstelbaar achterstallig beheer. Met name de jonge bomen dienen regelmatig, eens per drie à vier jaar, te worden onderhouden. Ondanks de taakstelling de afgelopen jaren zijn daarvoor steeds middelen (vooral uren buitendienst) ingezet om kapitaalsvernietiging te voorkomen. Het beheer van oudere en dus vaak grotere bomen is complex en dient door gespecialiseerde bedrijven te worden uitgevoerd. Dit beheer wordt eerdaags met het bestek opgepakt. Bij de vaststelling van het plan is door de raad besloten voor deze bestuursperiode eenmalig € 100.000 beschikbaar te stellen. Bij aanvang van de volgende bestuursperiode zal vervolgens een nieuw budgettair kader worden afgesproken. Het uitgangspunt is achterstanden in met name onderhoud van oudere bomen te voorkomen. Jaarlijks wordt een derde deel van bomen geïnspecteerd. Aan de hand van deze inspectie en voorgaande controles zal door ons een beheerplan worden vastgesteld. Lijst beschermenswaardige bomen Gemeentebelangen vraagt wanneer de lijst met beschermde bomen gereed is. De conceptlijst met een kaart wordt binnenkort op de gemeentelijke website geplaatst en ter inzage gelegd bij de publieksbalies. Vervolgens kunnen inwoners aangeven welke bomen volgens hen mogelijk
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
6 van 54
ontbreken of welke bomen niet de moeite waard zijn. De conceptlijst wordt hiermee compleet en zal naar verwachting in het eerste kwartaal 2015, bij de wijziging van de APV en invoering van de bomenverordening, ter vaststelling aan u worden voorgelegd.
PROGRAMMA 2 VEILIGHEID Subjectieve veiligheid De fractie Gemeentebelangen geeft aan dat het gevoel van veiligheid een meer doorslaggevende rol kan gaan spelen voor de toekomst van plattelandsgemeenten ten opzichte van de beleving in de steden. De fractie vraagt of het college het eens is met die gedachte. Het veiligheidsgevoel kan volgens ons zeker een rol spelen in de keuze voor een plattelandsgemeente als woonplaats. Onze activiteiten zijn er op gericht om het veiligheidsgevoel ten minste op eenzelfde niveau te houden als voorgaande jaren. We investeren in ons veiligheidsbeleid onder meer op communicatie en het geven van een handelingsperspectief om zo ook de zelfredzaamheid te vergroten. Verbinding zorg en veiligheid De CDA-fractie vraagt naar de verbinding tussen zorg en veiligheid en stelt de vraag of er op dit moment beleid is. In Olst-Wijhe kennen we ten aanzien van veiligheid op dit moment een aantal samenwerkingsverbanden en overleggen, waar het thema zorg en veiligheid aan de orde komt en is op een aantal thema’s beleid geformuleerd. Als voorbeeld noemen we huiselijk geweld. Voor sommige thema’s geldt dat er praktische werkafspraken zijn. Doordat er wijzigingen zijn als gevolg van de drie decentralisaties en in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) is het van belang, om te zoeken naar verbindingen en te kijken waar de domeinen zorg en veiligheid elkaar kunnen versterken en waar de veiligheidsketen en zorgketen op elkaar aangesloten moeten worden. De afgelopen beleidsperiode zagen we een stijging van complexe casussen. Zo is er bijvoorbeeld een categorie inwoners, die van mening is dat er geen hulp nodig is, terwijl de buurt wel veel overlast ervaart. Papierberg De PvdA-fractie stelt dat er op het beleidsterrein sprake is van een enorme papierproductie en geeft aan dat veiligheid niet in analyses, plannen, rapportages en statistieken zit, maar vooral in blauw op straat. De fractie vraagt ons of wij bereid zijn om ons in te zetten voor het verminderen van de papierberg. Uw fractie heeft in de raadsvergadering van 13 oktober een soortgelijke opmerking gemaakt. We vinden het belangrijk te melden dat in die betreffende raadsvergadering de meerjarenstrategie van de eenheid Oost Nederland en het meerjarenbeleidsplan van de politie geagendeerd waren. Dit zijn plannen die eens in de vier jaar worden opgesteld en waarover ingevolge de wet de raad moet worden geconsulteerd. Ook het subjectieve veiligheidsonderzoek, dat ter informatie was meegestuurd, wordt om de vier jaar gehouden. Hierdoor ontstaat volgens ons een wat scheef beeld. Wij delen uiteraard de mening van uw fractie, dat veiligheid niet zit in plannen, analyses en rapportages. Dergelijke middelen zijn wel nodig om beleid te kunnen vormen. Wij zijn van mening dat we in onze gemeente een goede balans hebben. De stelling van uw fractie dat veiligheid vooral zit in blauw op straat delen wij als college niet helemaal. Uiteraard is blauw op straat een belangrijk onderwerp, maar noaberschap, zelfredzaamheid en bijvoorbeeld goede sociale voorzieningen dragen allemaal bij aan het veiligheidsgevoel. PROGRAMMA 3 ECONOMIE, RECREATIE EN TOERISME Detailhandelstructuurvisie/kernwinkelgebieden. De fractie van Gemeentebelangen denkt aan een lange termijn visie voor Olst middels de structuurvisie, waarin de volgende vragen aan de orde komen: welk dorp willen we zijn, willen we een dorp met een plein, verkeersluw en met welke sfeer? Wij merken op dat binnen de detailhandelstructuurvisie bewust is gekozen om prioriteit te geven aan de primaire kernen (Olst en Wijhe). Voor beide kernen geldt dat een lange termijnvisie gewenst is. Beide ondernemersverenigingen hebben ‘de handschoen opgepakt’ en werken hard aan de (door)ontwikkeling van een lange termijn visie. Dit proces ondersteunen wij daar waar mogelijk. Daarnaast zullen wij bij de
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
7 van 54
actualisatie van de Structuurvisie de invulling van het kernwinkelgebied van deze kernen meenemen. Daarbij gaat het vooral om de vraag in hoeverre wij willen sturen op de functies die we wel en niet in ons kernwinkelgebied willen toelaten. Elementen als sfeer en inrichting van de winkelgebieden kunnen met name gekoppeld worden aan de detailhandelstructuurvisie. Relevant in onze optiek is dat we in beide centra in de afgelopen jaren al fors geïnvesteerd hebben. Daarbij merken wij op dat wij voornemens zijn € 50.000 beschikbaar te stellen voor de versterking van het centrum van Olst. De VVD gelooft dat leegstand het beste tegengegaan kan worden door ondernemers niet in de weg te zitten en hen de ruimte te geven om creatief te zijn. Wij vinden het belangrijk dat onze winkelcentra vitaal blijven en zijn daarover in gesprek met de ondernemersverenigingen. Onderdeel daarvan is ook dat we bekijken welke functies we wel en niet willen toestaan en welke afspraken daarover mogelijk zijn. Wij opteren voor een breed gedragen beleid. Overigens achten wij behoud van karakteristieke cultuurhistorische waarden van belang voor de vitaliteit van onze centra, dus het voert ons te ver om alles los te laten. Overigens zijn wij samen met de VVD fractie content over de activiteiten die vanuit de Leegstandscommissie in Wijhe worden opgepakt om het winkelbestand op peil te houden. Het is een mooi voorbeeld van de kracht van de samenleving. De fractie van Gemeentebelangen geeft aan dat het vrachtverkeer in de Langstraat als hinderlijk wordt ervaren door het winkelend publiek en stelt daarom voor om laad- en lostijden vast te stellen in een verkeersbesluit. Wij hebben hierover contact gehad met het bestuur van de AWO. Van die zijde is aangegeven dat dit punt met de leden besproken wordt en dat daar waar nodig afspraken worden gemaakt om de bereikbaarheid in de Langstraat optimaal te houden. In dat licht zien wij op dit moment geen aanleiding voor verdergaande maatregelen. De fractie van Gemeentebelangen pleit ervoor om in het kader van de Detailhandelstructuurvisie 2012 geen dingen voor de korte termijn te doen die op lange termijn plannen in de weg staan. Daarbij wordt geadviseerd om digitalisering en internet de ruimte te geven. De fractie van Gemeentebelangen vraagt of wij het met ze eens zijn dat digitalisering van levensbelang is voor ondernemers en dat - naast een primaire eigen verantwoordelijkheid - er ook een verantwoordelijkheid voor de gemeente ligt. Wij zijn het ermee eens dat korte termijn acties geen lange termijn plannen mogen frustreren. In onze optiek is daarvan ook geen sprake. Met u constateren wij dat digitalisering een belangrijke ontwikkeling is binnen de huidige economische sector. Dat betekent echter niet dat wij een primaire (trekkers)rol moeten (gaan) spelen. Binnen het programma economie is er met name een faciliterende rol voor de gemeente weggelegd. Verschillende randvoorwaarden zijn inmiddels ingevuld, zoals de komst van glasvezel in de kernen en de portal www.OlstenWijhe.nl. Nieuwe initiatieven die te maken hebben met de verdergaande digitalisering zullen wij met een open blik beoordelen. De CDA fractie geeft aan dat het ondersteunen van initiatieven een must is en stelt dat de gemeente een goede dienstverlening heeft om ondernemers te steunen waar mogelijk. Wij ondersteunen initiatieven inderdaad zoveel mogelijk binnen de bestaande (ruimtelijke) kaders en denken daarbij actief mee met ondernemers. Het is echter niet altijd mogelijk om elk initiatief te ondersteunen. In een dichtbevolkt land als Nederland zijn nu eenmaal planologische en milieutechnische beperkingen onontkoombaar en daar hebben wij rekening mee te houden bij de beoordeling van nieuwe aanvragen. De CDA fractie vraagt of het nog steeds zo is dat bedrijven van buiten zich niet in Olst-Wijhe mogen vestigen, maar verwezen dienen te worden naar Deventer en Zwolle. In algemene zin geldt dit nog steeds als uitgangspunt. Als er zich echter een bedrijf wil vestigen dat duidelijke functionele relaties heeft met andere bedrijven in onze gemeente, dan zijn er overigens wel mogelijkheden om daarvan in overleg af te wijken. Bedrijventerreinen De CDA fractie vraagt hoe het staat met de ruimtewinst van 1,5 hectare, die op de Enk is geboekt. Verder vraagt de fractie hoe het staat met het onderling verplaatsen van de bedrijven; is het programma op dat gebied afgerond of aangepast?
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
8 van 54
Wij kunnen melden dat de meeste acties rond verplaatsing van bedrijven zijn afgerond. Er lopen nog acties rond de verplaatsing van tankstation/garage van Gurp naar de voormalige locatie Kluin. Op dit moment zijn we daarover in gesprek. Zodra er concrete ontwikkelingen zijn, wordt u geïnformeerd. Wat betreft de ruimtewinst merken wij op dat het voor het grootste deel particulier grondbezit is, waarin wij geen actieve rol hebben. Onze gemeente heeft nog wel twee percelen bouwgrond op de Enk met een gezamenlijke grootte van circa 1.700 m². Toekomstige ontwikkeling Noordmanshoek De VVD fractie vindt het teruggeven van de gronden Noordmanshoek aan de landbouw (al of niet in combinatie met natuurontwikkeling) de enige duurzame ontwikkeling van Noordmanshoek. De PvdA streeft een duurzame invulling van het gebied na en vraagt om informatie over de concrete stand van zaken. Wij kunnen melden dat er op dit moment verkennende gesprekken worden gevoerd met een initiatiefgroep. De insteek daarbij is om te komen tot een duurzame en rendabele invulling voor dit gebied. Begin 2015 ontvangt u nadere informatie met betrekking tot de ontwikkeling(en) voor het terrein Noordmanshoek. Glasvezel De CDA fractie toont zich kritisch over de hoogte van de gevraagde garantstelling. Daarbij vraagt de fractie wat de banken of de private financiers doen en of er nog onderzoeken lopen om kabels via de persleidingen aan te leggen. De PvdA juicht de ontwikkeling van snel internet in het buitengebied toe. Deze fractie vraagt wat het college concreet verstaat onder het ondersteunen van SallandGlas en hoeveel geld daarmee gemoeid is. Verder vraagt de PvdA fractie of ook getracht is bij een commerciële bank de benodigde lening los te krijgen. De VVD fractie plaatst enkele kritische kanttekeningen bij de aanleg van glasvezel in het buitengebied en is huiverig voor de risico’s om als gemeente voor een fors bedrag van bijna € 2 miljoen garant te staan. Binnenkort wordt u een raadsvoorstel voorgelegd met daarin meer informatie over snel internet in het buitengebied. Daarbij zullen wij ook ingaan op de onderwerpen, die u in de algemene beschouwingen heeft genoemd. Voor uw beeld: in Salland gaat het om 8228 woningen en bedrijven, die nog niet zijn aangesloten, waarvan 1917 in onze gemeente. Regio Zwolle De fractie van D66 en PvdA willen graag weten wat onze gemeente terugkrijgt voor de bijdrage van 11.800 euro aan de economische regio Zwolle, m.a.w. wat is het rendement van die deelname? De rechtstreekse opbrengsten (de meerwaarde) van de Regio Zwolle zijn moeilijk te benoemen en lastig te kwantificeren. Een sterke economische regio heeft echter diverse voordelen voor de daarin gelegen gemeenten. Te noemen zijn: - Veel werkgelegenheid betekent een positief effect op mensen die zich in de regio vestigen en daarbij niet altijd in de stad gaan wonen. Gezien onze gunstige ligging tot Zwolle is het reëel te veronderstellen dat groei van de werkgelegenheid een positief effect heeft op Olst-Wijhe als forensengemeente; - Versterking van de samenwerking tussen de ondernemers, onderwijs, overheid en onderzoek bevordert de vitaliteit van de regio en de deelnemende gemeenten. Er zijn verschillende programma’s en projecten om de vitaliteit in de regio te bevorderen. Bijvoorbeeld: het cluster Agrofood stimuleert innovatie en investeert in regionale samenwerking om zo de kracht van Agrofood in de Regio Zwolle verder te vergroten. In de ontwikkeling van de economische agenda voor de Regio Zwolle is ook duurzaamheid benoemd als één van de thema’s. Ook is er een programma HealthCare opgestart. - Organiseren van netwerkbijeenkomst in Den Haag om de sterke eigenschappen van de regio Zwolle onder de aandacht te brengen. - Groei van de bedrijvigheid in de regio heeft naar verwachting ook een positief effect op de bedrijvigheid in onze gemeente, hetgeen ook weer de aantrekkingskracht van onze gemeente versterkt. De VVD fractie geeft aan overtuigd te zijn dat de samenwerking op economisch terrein binnen de Regio Zwolle kansrijk is in het belang van de economie en werkgelegenheid in de regio. Wij onderschrijven dit en zijn er daarom voorstander van om aan te haken bij deze regionaal economische ontwikkeling. Als
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
9 van 54
gemeente zijn wij actief betrokken bij de Toekomstverkenning die de basis zal zijn voor de pijlers van het regionaal beleid. Recreatie en toerisme Het CDA ziet de nieuwe beleidsvisie Recreatie en toerisme met een duidelijke omschrijving van de ambities etc. met belangstelling tegemoet. Gemeentebelangen stelt vast dat het gevoerde beleid goed is en daaraan hoeft niet veel te worden veranderd. De nadruk op Beleef de IJssel is een juiste insteek om de relatie te leggen met onze unieke positie aan de rivier. Olst-Wijhe aan de IJssel heeft veel potentie. De fractie van Gemeentebelangen pleit daarom voor het meewerken aan meer activiteiten op en rond het water en in te zetten op intensievere regionale samenwerking. Wij zijn het met het pleidooi voor meer samenwerking eens en zullen daarbij ook inzetten op versteviging van de regionale samenwerking. Daarbij is ook een duidelijke rol voor de ondernemers weggelegd. Wil recreatie en toerisme een grotere economische drager worden dan zullen de ondernemers meer het initiatief moeten nemen en meer moeten samenwerken. In de nieuwe beleidsvisie zullen we de aspecten rond samenwerking verder uitwerken. Wat betreft het te voeren beleid zullen in de nieuwe visie veel thema’s terugkomen, omdat die goed aansluiten bij het regionale en provinciale beleid. Wel worden er duidelijke keuzes gemaakt waar we actief op inzetten. Prioriteit wordt gegeven aan het thema ‘Beleef de IJssel’. Hierbij staat een programmatische aanpak en grensoverschrijdend denken centraal. Gemeentebelangen vraagt de gemeente een open oor te hebben voor nieuwe en kleine initiatieven door minder regelgeving mogelijk te maken. Een goede communicatie met omwonenden bij plannen voor recreatieve ondernemingen is van groot belang voor draagkracht. Wij onderschrijven de aandacht voor goede communicatie en zijn het ermee eens dat we nieuwe en kleine initiatieven door minder regelgeving beter mogelijk kunnen maken. In onze ruimtelijke kaders willen wij de mogelijkheden voor kleinschalige recreatie (bijvoorbeeld Bed & Breakfast) verruimen. Toeristenbelasting De fractie van Gemeentebelangen pleit ervoor de toeristenbelasting op termijn af te schaffen of te gebruiken voor het doel waar het voor wordt geheven. De opbrengst toeristenbelasting komt nu inderdaad ten goede aan de algemene middelen. Hierbij willen wij echter wel de nuance aanbrengen, dat deze opbrengsten (indirect) weer ruimschoots terugvloeien naar de vrijetijdssector. De toeristenbelasting bedraagt ongeveer € 68.000. De lasten die onze gemeente maakt voor recreatie en toerisme zijn hoger. Er wordt ruim € 100.000 uitgegeven aan subsidies en bijdragen aan het Infocentrum Den Nul, Gemeenschappelijke regeling Recreatiegemeenschap Salland, VVV, Salland Marketing en andere kleinere doelgroepen. Het tarief toeristenbelasting in onze gemeente is vastgesteld op € 0,45. In 2015 wordt deze verhoogd naar € 0,50. Er is (vooralsnog) geen sprake van een verdere verhoging. Het is vast beleid de trendmatige verhoging door te voeren op het moment dat het leidt tot een verhoging met € 0,05. Afschaffen behoort vanzelfsprekend tot de mogelijkheden, maar dan zal ‘het verlies’ ergens anders gecompenseerd moeten worden. Daarbij is het belastingtarief van Olst-Wijhe (in vergelijking met omliggende gemeenten) ‘gastvrij’ te noemen. Het belastingtarief in Deventer ligt tussen € 0,41 en €1,42 (hier wordt onderscheid gemaakt in het type accommodatie). In Raalte ligt het tarief op € 0,70, maar deze wordt geleidelijk aan verhoogd naar €1,- (in 2018). Het gemiddelde belastingtarief van de Overijsselse gemeenten, die toeristenbelasting heffen, bedraagt € 0,87. Horeca Loswal Wijhe De CDA vraagt of we overwegen om voorlopig af te zien van de realisatie van dit project en tijdelijk een voorziening van een mobiel eethuisje aan een uitbater voor vijf jaar te gunnen. Wij vinden het te voorbarig om af te zien van de realisatie van een horecavoorziening op de Loswal. Nog deze maand wordt de horecafaciliteit opnieuw actief in de markt gezet. Mocht dit niet tot concrete invulling leiden, dan zullen wij alternatieven overwegen. Herontwikkeling Olasfaterrein Gemeentebelangen verwacht dat het Olasfaterrein na sanering een duurzame bestemming krijgt. Verder wordt gevraagd of de provincie daar een rol in kan spelen, bijvoorbeeld in financiële zin.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
10 van 54
Het wordt ons niet geheel duidelijk waar de fractie van Gemeentebelangen op doelt bij een duurzame bestemming. In het kader van het project “Olst, mooier aan de IJssel” wordt bezien welke passende invulling van het gebied mogelijk is. Daarbij wordt de omgeving actief betrokken. Als gemeente reserveren wij gelden voor een goede invulling via de reserve Bovenwijkse voorzieningen. De provincie participeert (ook in financiële zin) als het gaat om de verkeerskundige aanpassingen aan de Rijksstraatweg. Wij gaan in overleg met de provincie om te bezien in hoeverre het gereserveerde budget breder kan worden ingezet voor die locatie.
PROGRAMMA 4 DUURZAAMHEID Schaliegas De fractie van Gemeentebelangen is tegen de winning van schaliegas in onze gemeente. Daarbij stelt de fractie dat schaliegas niet past in de ambitie om te komen tot een duurzame economie en samenleving. Wij merken op dat wij in onze met u afgestemde reactie van 20 juni 2014 op de conceptnotitie reikwijdte en detailniveau planMER Structuurvisie schaliegas hebben verwoord, dat wij tegen de winning van schaliegas zijn zolang niet ondubbelzinnig is aangetoond, dat hieraan geen maatschappelijk onaanvaardbare gevolgen zijn verbonden. Ook hebben wij daarbij aangegeven dat wij de ambitie hebben dat in 2050 het energieverbruik 100 % duurzaam moet zijn opgewekt en dat schaliegas geen duurzame energiebron is. Duurzaamheid CDA en Gemeentebelangen vragen aandacht voor het vervolg van het Duurzaamheidsprogramma. Zoals aangegeven zullen we in 2015 het Duurzaamheidsprogramma 2011 – 2015 evalueren en de Duurzaamheidsvisie actualiseren. Dit kan betekenen dat de ambities worden bijgesteld. In dit traject zullen de wensen uit het Coalitieakkoord meegenomen worden, zoals de ontwikkeling naar energieneutrale kernen. Platform Duurzaamheid Het CDA vraagt of de gemeente participeert in de Stichting. De gemeente zal niet gaan participeren in de Stichting, maar is wel een belangrijke samenwerkingspartner voor de Stichting. Afvalstoffenbeleid Alle fracties vragen aandacht voor draagvlak en uitgebreide communicatie richting doelgroepen, voordat Omgekeerd Inzamelen tweede fase wordt ingevoerd. Gemeentebelangen, VVD en D66 vragen ook om alternatieven voor de ondergrondse containers te onderzoeken. Op dit moment wordt ambtelijk een voorstel voorbereid, waarin aandacht is voor het creëren van draagvlak en communicatie richting doelgroepen alvorens de tweede fase wordt ingevoerd. In dit voorstel worden vier inzamelscenario’s tegen het licht gehouden, waarvan één uitgaat van een extra container voor restafval, zoals D66 voorstelt. Daarnaast wordt meegenomen op welke wijze het buitengebied en de kleine kernen worden meegenomen in de tweede fase Omgekeerd Inzamelen. Zodra wij een besluit hebben genomen over het invoeringstraject Omgekeerd Inzamelen tweede fase zullen wij u dit conform de met uw raad gemaakte afspraak voorleggen. Afvalstoffentarieven Zowel D66, PvdA en Gemeentebelangen hebben opmerkingen over de tarieven die gehanteerd worden voor 2015. Het uitgangspunt voor de berekening van het basistarief is kostendekkende tarieven. Dit betekent dat alle kosten die betrekking hebben op de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen worden meegenomen in het tarief. Zoals aangegeven hebben wij de afgelopen jaren een korting gegeven op het kostendekkende tarief door een bijdrage uit de Egalisatievoorziening afvalstoffen toe te voegen. Het bedrag in de Egalisatievoorziening is onder andere opgebouwd door het goede scheidingsgedrag van de huishoudens. De raad heeft eerder besloten om dit terug te geven aan de huishoudens en op deze wijze het vaste tarief zo lang mogelijk vast te houden op € 85 (raadsbesluit van 17 december 2012). De kosten die gemaakt worden voor de huis aan huis inzameling van restafval zijn niet meegenomen in het basistarief. Hiervoor is een variabel tarief in het leven geroepen om een extra prikkel te geven voor het
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
11 van 54
scheiden van herbruikbare grondstromen. Op pagina 75 van de beleidsbegroting is een tabel opgenomen, waarin een overzicht wordt gegeven van de woonlasten in 2015. Hierin is ook aangegeven hoe het afvalstoffentarief zich ontwikkelt. Hieruit blijkt dat de lasten voor de huishoudens niet zullen toenemen als het gaat om de afvalstoffenheffing. Bij de berekening is uitgegaan van een gemiddelde aanbieding van restafval van acht keer per jaar (op basis van het monitoringsrapport 2013 van ROVA). In de praktijk zullen de huishoudens die goed scheiden hun restafvalcontainer minder aanbieden, mede omdat vanaf 1 januari 2015 ook de drankenkartons en blik gescheiden zullen worden ingezameld. Hiermee is het voor deze huishoudens mogelijk een besparing te realiseren op het afvalstoffentarief. Bouwregelgeving De VVD vraagt zich af welk effect de “Privatisering van het bouwtoezicht vanaf 2014” zal hebben voor de veiligheid van bestaande gebouwen en het toezicht hierop. Daarnaast vraagt de VVD zich af wat dit betekent voor de veiligheid van de omgeving tijdens de bouwfase en in hoeverre de privatisering gevolgen heeft voor het personeelsbestand. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties werkt aan een nieuw stelsel voor het bouwtoezicht in Nederland. Naar aanleiding van de adviezen van de Commissie Fundamentele vernieuwing van de bouw is op 27 november 2013 een brief naar de Tweede Kamer gestuurd met de beleidsvoornemens op hoofdlijnen. Kern is dat in de toekomst bouwpartners zelf hun kwaliteitsborging moeten regelen. Het bevoegd gezag kijkt naar welstand, ruimtelijke ordening en de veiligheid van derden, private partijen zorgen zelf voor het voldoen aan het Bouwbesluit. Het nieuwe stelsel moet in 2015 in werking treden. In een overgangsperiode van minimaal drie jaar mag een bouwpartij kiezen voor private kwaliteitsborging of het huidige toezicht door de gemeente. Op dit moment is het vrij stil rondom het wetsvoorstel. Concreet is nog niet duidelijk aan te geven wat de gevolgen zijn voor het toezicht op bestaande bouw. De veiligheid van de omgeving (derden) tijdens de bouwfase blijft, zoals nu is voorgesteld, onder het bevoegd gezag van de gemeente. De gevolgen voor het personeelsbestand zijn nog niet in te schatten. Zodra meer duidelijkheid is over het wetsvoorstel zullen we u op de hoogte stellen van de gevolgen van deze nieuwe regelgeving. RUD Gemeentebelangen vraagt zich af wat de risico’s zijn als de RUD in de huidige opzet “Netwerk RUD” niet slaagt. Het CDA wenst aandacht voor de kosten versus besparingen. Gelet op het evaluatierapport, opgesteld door de Universiteit Twente, is de “Netwerk RUD” op de goede weg. Net als iedere nieuwe organisatie van deze omvang, zal op diverse onderdelen nog een doorontwikkeling moeten worden gemaakt. Door de inzet van kennispunten voor specialistische deskundigheden wordt een belangrijke kwalitatieve slag gemaakt. Door het effectief inzetten van medewerkers en het toezicht slim op elkaar af te stemmen kunnen besparingen worden gerealiseerd. Voor onze gemeente, maar ook voor de andere partners binnen de RUD is het van belang dat er een goede uitwisseling tot stand komt. Door de landelijke kwaliteitscriteria mogen we niet alle taken zelf uitvoeren die we voorheen wel uitvoerden. Deze taken moeten we nu inbrengen bij de kennispunten van de RUD, die een tarief op basis van de PDC (producten- en dienstencatalogus) in rekening brengt. Om de kosten hiervan te neutraliseren zullen wij van de partners opdrachten moeten krijgen voor de uitvoering van taken die we op basis van de kwaliteitscriteria wel mogen uitvoeren. Voor kleine gemeenten met een relatief klein inrichtingenbestand kan dit financiële consequenties hebben. Tot nu toe zijn de taken, die we weg moeten zetten en de taken die we als opdracht binnen krijgen redelijk in evenwicht met elkaar. Belangrijk voor ons is, dat we door Wabobreed samen te werken binnen de RUD kunnen voldoen aan de kritieke massa (voldoende personele capaciteit). Indien de Staatssecretaris van Infrastructuur & Milieu alsnog de opzet van een netwerkconstructie niet ondersteunt en de VTH-wet onomstotelijk aangeeft dat een RUD moet worden opgericht op basis van een WGR-constructie dan betekent dit dat we over moeten gaan naar een fysieke RUD. PROGRAMMA 5 JEUGD EN ONDERWIJS Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt De fractie Gemeentebelangen wijst ons op het belang van een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt, juist voor een aantal specifieke doelgroepen zoals de voortijdig schoolverlaters, leerlingen
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
12 van 54
uit het speciaal onderwijs en de leerlingen met een arbeidsbeperking. Zij vraagt naar de rol van onze gemeente hierin en wijst ons op de mogelijkheid om gebruik te maken van ESF-gelden. Nederland krijgt in de periode 2014-2020 bijna een half miljard euro uit het Europees Sociaal Fonds (ESF). Dit geld moet mensen zonder werk in staat stellen om (weer) een baan te vinden. Voor de arbeidsmarktregio Stedendriehoek / Noord-Veluwe (samen ook wel Stedenvierkant genoemd) is 2,7 miljoen euro beschikbaar voor de eerste periode 2014 -2016. Onze gemeente maakt onderdeel uit van deze regio. Onderwijsinstellingen en gemeenten in deze regio kunnen in dit kader een aanvraag indienen voor tweejarige projecten die bijdragen aan de arbeidstoeleiding van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, waaronder bijvoorbeeld bijstandsgerechtigden en leerlingen vanuit het praktijkonderwijs of voortgezet speciaal onderwijs. Wij hebben als individuele gemeente geen aanvraag ingediend, maar participeren wel in het samenwerkingsverband van gemeenten die gezamenlijk een aanvraag hebben ingediend. Op dit onderdeel geven wij onze regierol vorm door te participeren in initiatieven en projecten van gemeenten, onderwijsinstellingen en werkgevers uit de arbeidsmarktregio waar ook onze inwoners profijt van kunnen hebben. Daarnaast is het lokaal op casusniveau voortdurend zoeken naar een goede oplossing die past bij de betreffende jongere. Daarin nemen wij graag het voortouw en gaan wij het gesprek met de jongere en zijn of haar ouders aan. Laaggeletterdheid De fractie Gemeentebelangen vraagt aandacht voor de aanpak laaggeletterdheid en pleit voor een lokale en laagdrempelige invulling. In het Holstohus worden door ROC Deltion College taal- en rekenlessen geboden aan inwoners uit onze gemeente die deze vaardigheden onvoldoende beheersen en hiervan hinder ondervinden in hun dagelijkse functioneren of het vinden van (betaald) werk. Daarnaast is in de regio ‘IJssel-Vecht’ het project ‘Taal voor het leven’ gestart. Het is de bedoeling om laagdrempelige taalpunten in onze bibliotheek in te gaan richten. Ook worden in 2015 zogenaamde taalcoaches opgeleid. Dit zijn vrijwilligers die inwoners ondersteunen bij het verbeteren van hun lees- en schrijfvaardigheid. In de taalpunten zijn de methodes en materialen aanwezig waar de taalcoaches gebruik van kunnen maken. Op die manier willen we een vervolg geven op de trajecten die ROC Deltion College in onze gemeente aanbiedt. Onderwijshuisvesting De PvdA-fractie heeft enkele vragen over de wetswijziging, die op 1 januari a.s. in werking treedt en gaat over de overheveling van het buitenonderhoud van de basisscholen van gemeenten naar schoolbesturen. U vraagt op welke termijn de hieruit voortvloeiende consequenties en mogelijke risico’s bekend zijn. Op dit moment zijn wij nog volop in overleg met beide besturen om samen met hen, op basis van een gedegen inventarisatie, het toekomstbeeld helder te krijgen. Dit vraagt meer tijd dan voorzien, omdat we ook de besturen de ruimte willen geven de consequenties voor hun scholen inzichtelijk te maken. Wij hopen begin volgend jaar inzicht hierin te kunnen bieden. Voor wat betreft de lasten van onderwijshuisvesting en de hiervoor ontvangen (fictieve) uitkering uit het gemeentefonds: in onze gemeente is er sprake van een situatie dat baten en lasten elkaar steeds nagenoeg in evenwicht hielden. Dit verschilt overigens van jaar tot jaar, afhankelijk of zich bijzondere situaties voordoen zoals b.v. asbestsanering e.d. Wij zullen in de rapportage, die in het voorjaar van 2015 verschijnt, hier uitvoerig bij stil staan. Spelen De CDA-fractie vraagt naar de mogelijkheid om een speelaccommodatie over te dragen aan buurtbewoners, indien zij dit wensen. De veiligheid van speeltoestellen is een verantwoordelijkheid van de eigenaar van de grond, tenzij dit anders formeel geregeld is. In de huidige situatie betekent dit dat wij de speeltoestellen ieder jaar moeten laten keuren door geschoolde inspecteurs. Om die reden is het niet mogelijk een speelvoorziening in de openbare ruimte in zijn geheel, dus inclusief verantwoordelijkheden over te dragen aan buurtbewoners. Wat wel overgedragen kan worden is klein (niet-specialistisch) onderhoud, het schoonhouden van toestellen en het onderhoud van de ondergrond en de omheining, zoals maaien of snoeien en het opruimen van zwerfafval. Vervanging van toestellen kan wel door buurtbewoners geïnitieerd worden. Zij
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
13 van 54
kunnen eventueel, georganiseerd, fondsen aanschrijven of anderszins sponsors zoeken of acties organiseren. Waar mogelijk en gewenst zullen wij ze daarin faciliteren. Sport- en cultuurstimulering De CDA-fractie constateert dat de koppeling tussen onderwijs en sportverenigingen een goede zaak zou zijn en is er voorstander van om sportstimulering een taak te laten zijn van sportverenigingen. Zij vraagt zich in dat geval af of de combinatiefunctionarissen dan nog wel een rol hebben. Wij willen graag dat het onderwijsveld en de sportverenigingen zoveel mogelijk initiatieven ontplooien die kinderen en jongeren stimuleren om te gaan sporten en bewegen. We merken ook dat deze partijen elkaar steeds vaker weten te vinden. Daarin wordt de rol van de combinatiefunctionaris steeds beperkter. Wel horen we dat zowel bij het onderwijs als de verenigingen de capaciteit en de expertise (denk aan aangepast sporten) soms ontbreekt om vervolgens activiteiten in dit kader te organiseren. Daar zien we nog steeds een vraag vanuit het onderwijs en de verenigingen ontstaan die door de inzet van combinatiefunctionarissen beantwoord kan worden.
PROGRAMMA 6 WELZIJN, SPORT EN CULTUUR Toekomstplan voor welzijn, sport en cultuur De fractie Gemeentebelangen vraagt ons om een breed gedragen toekomstplan voor Welzijn, sport en cultuur, omdat zowel sport- als culturele verenigingen het moeilijk hebben. Wij vinden dat op dit beleidsterrein het initiatief bij de gemeenschap, onze verenigingen en maatschappelijke organisaties moet liggen. En we zien ook dat onze gemeenschap dit initiatief oppakt. Zo hebben een aantal sportverenigingen, met ondersteuning van een combinatiefunctionaris, in november een avond georganiseerd, waarbij zij met elkaar van gedachten willen wisselen over het versterken van de bestuurskracht binnen hun verengingen. Culturele organisaties uit onze gemeente hebben al wat langer geleden de handen ineen geslagen en richten een cultuurfonds op. Onze rol is veel meer gelegen in het bieden van goede randvoorwaarden (bijvoorbeeld het zorgdragen van voldoende accommodaties, het bieden van vrijwilligersondersteuning). Juist in die randvoorwaardelijke sfeer beschikken we over toekomstplannen of visies. Uiteraard vragen deze regelmatig om evaluatie en bijstelling omdat, zoals de fractie dit ook benoemt, onze maatschappij in beweging is. Op dit moment zien wij dan ook geen meerwaarde in het opleveren van een toekomstplan voor welzijn, sport en cultuur. Overigens zien wij niet alleen een relatie tussen deze genoemde drie beleidsvelden, maar ook met bv. recreatie en toerisme. Bibliotheek Alle fracties hebben opmerkingen gemaakt over de bibliotheek. Over het algemeen wordt gepleit voor de realisatie van een servicepunt in het dorp Wijhe. Alleen de D66-fractie mist innovatie in dit plan en merkt op dat het plan een financieel wankele basis kent. De PvdA-fractie kan inhoudelijk instemmen met het raamplan, maar wenst een toekomstbestendiger financieringsmodel, dat meer maatschappelijk draagvlak geniet. Allereerst willen wij opmerken dat we naar een oplossing gezocht hebben die past binnen de door u gegeven inhoudelijke en financiële kaders en dat is ons gelukt. Samen met de besluiten die uw raad eerder in februari 2014 heeft genomen, ligt er nu een toekomstplan waarbij ruimte is voor nieuwe activiteiten en innovatie, maar dat ook anticipeert op uw wens om de fysieke uitleenfunctie in Olst en Wijhe in ieder geval voor de komende vijf jaar op een goed niveau te houden. Wij begrijpen dat de Wijhese gemeenschap liever voor een langere periode garanties wil hebben voor het openhouden van een servicepunt. Vanwege het feit dat de ontwikkelingen in de bibliotheekbranche snel gaan, willen wij niet langer dan deze periode verplichtingen aangaan. In 2018 evalueren wij de afspraken met de stichting Openbare Bibliotheek Olst-Wijhe. Voor ons is dat een moment waarop we nog eens de ontwikkelingen afzetten tegen de vorm van dienstverlening die we in onze gemeente bieden. Zwembad De fracties D66 en PvdA vragen om een extra garantie of garantstelling voor de beheerstichting Zwembad in oprichting om de toekomst van het zwembad een goede kans te geven.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
14 van 54
Wij zijn ons ervan bewust dat de exploitatie van een openluchtzwembad wordt beïnvloed door weersomstandigheden, maar gaan er van uit dat Drijver en Partners een realistische berekening heeft uitgevoerd. De eerstvolgende stap is het opstellen van een bedrijfsplan door de nieuwe beheerstichting, waarbij wij vanuit de gemeente ondersteuning willen bieden. Een mogelijke (extra) garantie of garantstelling is wat ons betreft nog niet aan de orde. Holstohus De PvdA-fractie spreekt haar zorg uit over de exploitatie van het Holstohus. Zij wil graag een structurele oplossing voor de druk die op de exploitatie van het Holstohus is ontstaan. Eerder hebben wij aangekondigd om in 2015 met een notitie te komen over de ontwikkelingen in het maatschappelijk vastgoed en de rol die wij daarbij spelen. Daarin zal ook nadrukkelijk aandacht besteed worden aan de problematiek in de exploitaties van de Stichting Kulturhus Olst-Wijhe. Totaalvisie voorzieningen/maatschappelijk vastgoed De fracties PvdA en CDA vragen om een totaalplan of totaalvisie voor maatschappelijk vastgoed (voorzieningen). Op het gebied van accommodaties bestaat een visie. Deze visie is vastgelegd in de documenten: visiedocument sport- en welzijnsaccommodaties en evaluatie visiedocument sport- en welzijnsaccommodaties. Met betrekking tot maatschappelijk vastgoed in eigendom van de gemeente, worden ontwikkelingen die spelen voor specifieke accommodaties bijgehouden in een voortgangsformulier. Daarnaast hebben we het maatschappelijk vastgoed in onze gemeente (ook in bezit van anderen) in beeld gebracht. We gaan deze overzichten en bijbehorende ontwikkelingen nogmaals bekijken in relatie tot het huidige beleid. In het voorjaar van 2015 wordt informatie over het onderwerp maatschappelijk vastgoed aan u aangeboden. Convenant dorps- en buurthuizen De VVD-fractie vraagt naar de stand van zaken met betrekking tot de convenanten met dorps- en buurthuizen in het kader van de Wmo. De aandacht gaat nu volledig uit naar een zorgvuldige uitvoering van de nieuwe taken binnen de Wmo. Op dit moment is daar alle energie voor nodig. Waar mogelijk zijn we het onderwerp alvast aan het voorbereiden. Zo hebben wij op 24 maart 2014 een informatieavond georganiseerd voor vertegenwoordigers van de dorps- en buurthuizen waar onder andere het onderwerp Wmo aan de orde is geweest. Deze informatieavond heeft in ieder geval geleid tot het uitvoeren van een zogenaamde Wmoscan in buurthuis Elshof. Dit is een initiatief van de consulent Gemeenschapsaccommodaties van de Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen (OVKK). Bij een Wmo-scan wordt onderzocht wat de (on)mogelijkheden zijn voor Wmo activiteiten bij het betreffende dorpshuis. We denken de informatie vanuit de scan goed te kunnen gebruiken bij het vervolg met de convenanten.
PROGRAMMA 7 WERK, INKOMEN EN ZORG Participatiewet De fractie van het CDA heeft de vraag gesteld of wij denken, dat de Participatiewet binnen de gestelde budgetten kan worden uitgevoerd. Wij hebben de opdracht van de raad om de decentralisaties uit te voeren binnen het budget, dat wij hiervoor vanuit het Rijk krijgen. Daar is onze inzet op gericht. Er kan een spanning ontstaan tussen ambitie en budget. Het is uiteindelijk aan de raad om de kaders (zowel beleidsmatig als financieel) definitief te bepalen. De fractie van het CDA voorziet dat door de komst van de kostendelersnorm sommige gezinnen hier grote financiële gevolgen van ondervinden. Zij vraagt aan ons of wij dit ook voorzien en hoe daarmee in de praktijk om wordt gegaan. De uitkomst van het invoeren van de kostendelersnorm kan inderdaad zijn dat de hoogte van de uitkering naar beneden wordt bijgesteld naarmate er meer (volwassen) personen hoofdverblijf in dezelfde woning hebben. Het netto inkomen zal in de betreffende gezinnen dan dalen. Dit is echter het gevolg van een wettelijke wijziging waar wij geen invloed op hebben. Wij zullen iedereen, dus ook de gezinnen die te maken krijgen met de zogenoemde kostendelersnorm, zo goed mogelijk
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
15 van 54
voorlichten over de mogelijkheden die ons minimabeleid biedt en dat is dus inclusief de schuldhulpverlening. De fractie van Gemeentebelangen geeft aan dat zij niet tegen de intrede van wederkerigheid of het leveren van een tegenprestatie naar vermogen is, maar zorgen heeft over de overlap en verdringing van reguliere banen. Zij vraagt ons hoe wij dit denken te voorkomen en welke garanties wij kunnen bieden aan werkgevers en werknemers. Wij merken hierbij op dat één van de kenmerken van wederkerigheid is dat het niet mag leiden tot verdringing van reguliere arbeid en dat de werkzaamheden worden verricht naast of in aanvulling op reguliere arbeid. Van overlap kan dan ook geen sprake zijn. Aanvragen Bbz, IOAW, IOAZ en Bijzondere bijstand De fractie van D66 vraagt wie de aanvragen in het kader van de Bbz, IOAW, IOAZ en Bijzondere bijstand uitvoert en hoe het met de uitvoeringskosten zit. De aanvragen in het kader van de Bbz en de IOAZ worden in verband met de specifieke vereiste kennis op het gebied van zelfstandigheid uitbesteed aan de gemeente Deventer. Wij betalen hen per afgenomen product en hiervoor staat in de begroting een bedrag van € 16.000 per jaar geraamd. De aanvragen IOAW en Bijzondere bijstand worden door onze eigen medewerkers afgehandeld. Verder vraagt de fractie van D66 hoeveel kredieten wij hebben verschaft in het kader van de Bbz en wat de risico’s hiervan zijn. Over 2013 hebben wij een bedrag van ruim € 12.000 verstrekt aan bedrijfskapitalen. Hierbij loopt de gemeente het risico dat het bedrag niet of niet geheel wordt terugbetaald en dan met name als het bedrijf uiteindelijk niet levensvatbaar blijkt. Hierbij wordt wel opgemerkt dat 75% van het verstrekte bedrijfskapitaal declarabel is bij het Ministerie. Uiteraard geldt andersom ook dat 75% van de terugbetaalde bedrijfskapitalen moeten worden overgemaakt aan het Ministerie. De fractie van D66 vraagt hoeveel geld de gemeente heeft gereserveerd voor de bijzondere bijstand en of die kosten volledig ten laste komen van de gemeente. Voor 2015 en volgende jaren staat een bedrag van afgerond € 206.000 geraamd voor de kosten van de bijzondere bijstand. Deze kosten komen volledig ten laste van de gemeente. Minimabeleid De fractie van Gemeentebelangen vraagt of wij kunnen toezeggen dat de Stichting Leergeld kritisch wordt gevolgd en dat er naar alternatieven wordt gekeken. Wij zullen in gesprek blijven met Stichting Leergeld, maar wij willen benadrukken dat wij hebben voorgesteld dat zij een eenmalig opstartbudget ontvangen en dat het aan hen is om zoveel mogelijk kinderen uit de doelgroep (kinderen uit gezinnen met een inkomen van meer dan 110% van de geldende bijstandsnorm) te bereiken. Zij hebben hiervoor een werkwijze ontwikkeld die in veel gemeenten al succesvol is gebleken. Gelet op het voorgaande zullen wij dan ook niet naar alternatieven gaan kijken. De fractie van de PvdA vraagt of wij de mening van de Cliëntenraad WWB en van de PvdA delen dat het geen pas geeft om gemeentelijke tekorten af te wentelen op de mensen die het financieel al moeilijk genoeg hebben. Verder vraagt zij of wij met haar van mening zijn, dat het voornemen om te korten op de individuele inkomenstoeslag strijdig is met het Coalitieakkoord 2014-2018 en of wij bereid zijn om af te zien van het doorvoeren van deze korting. In het Coalitieakkoord 2014-2018 staat onder andere beschreven, dat wij een hervorming van het minimabeleid voorstaan. De keuzes, die daarbij worden gemaakt, moeten passen binnen het budgettaire plafond. Voor ons is het uitgangspunt, dat de gemeente extra inkomensondersteuning blijft bieden aan de meest kwetsbaren en aan kinderen tot 18 jaar, waardoor deze kunnen deelnemen aan de samenleving. Wij zijn van mening, dat het door ons opgestelde minimabeleid met diverse hervormingsvoorstellen volledig in lijn is met de geformuleerde uitgangspunten uit het Coalitieakkoord. In het aangepaste minimabeleid ligt het accent op de jeugd en op preventie. Tevens hebben wij in een integrale afweging de voorkeur gegeven aan individueel maatwerk boven inkomensondersteuning zonder bestemmingsverplichting, zoals dat geldt bij de individuele inkomenstoeslag. Wij zijn dan ook niet bereid om af te zien van de beleidswijziging op het gebied van de individuele inkomenstoeslag.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
16 van 54
De fractie van de PvdA stelt, dat wij hebben aangegeven om de middelen, die overblijven op het beleidsterrein huishoudelijke hulp, in te zetten binnen het sociale domein. De PvdA fractie vraagt of zij hieruit mag opmaken dat het college de aangehouden motie (D66/PvdA) om de rijksmiddelen voor jeugd, zorg en werk volledig binnen deze sectoren in te zetten, uitvoert? In het raadsvoorstel bij de Begroting 2015 hebben wij een passage opgenomen over deze motie. Deze luidt als volgt: “ Aanvankelijk was het de bedoeling van het Kabinet om via een in te stellen Sociaal Deelfonds de bekostiging van de drie decentralisatieoperaties te stroomlijnen. Dat was met de gedachte, dat we een periode van drie jaar nodig hebben om de balans op te maken en vervolgens zou de bekostiging via de algemene uitkering in het gemeentefonds plaatshebben. Het Kabinet heeft uiteindelijk afgezien van het instellen van een sociaal deelfonds, maar er is landelijk wel een evaluatiemoment na drie jaar afgesproken. De lijn om na drie jaar de balans op te maken willen wij graag volgen, hetgeen inhoudt, dat we de intentie van de motie voor de jaren 2015-2017 onderschrijven. De monitoring in de komende drie jaar houdt in, dat we ingaan op het verzoek in de motie om in de jaarrekening expliciet in te gaan op de relatie tussen de van rijkswege verkregen middelen en de uitgaven”. Wmo De CDA fractie vraagt of de eigen bijdrage alleen wordt vergoed aan mensen die een inkomen tot 110% van de geldende bijstandsnorm hebben en dat iedereen die boven die norm zit altijd volledig de eigen bijdrage zelf moet betalen. Iedereen die een inkomen heeft tot 110% van de geldende bijstandsnorm en aan de overige voorwaarden van bijzondere bijstand voldoet, krijgt de volledige eigen bijdrage vergoed. Iedereen die een inkomen heeft van meer dan 110% van de geldende bijstandsnorm moet eerst een deel zelf betalen, omdat er draagkracht aanwezig is. Van het meerinkomen, dus het inkomen boven de grens van 110%, moet 10% worden aangewend voor het betalen van de eigen bijdrage. Als de kosten dus meer bedragen dan de omvang van de genoemde 10% komt het restant in aanmerking voor volledige vergoeding vanuit de bijzondere bijstand. Met andere woorden: hoe hoger het inkomen is, des te meer draagkracht er is en des te groter het deel van de kosten dat men zelf moet dragen alvorens er beroep kan worden gedaan op vergoeding vanuit de bijzondere bijstand. Monitor Sociaal domein De D66-fractie vraagt naar de monitor Sociaal domein (wat wordt daar precies mee bedoeld en wanneer start deze?). Samen met de gemeenten Deventer en Raalte wordt een monitor Sociaal domein ontwikkeld die inzicht gaat geven in de sociale staat van onze inwoners (contextinformatie) en maatschappelijke effecten. In december 2014 wordt het voorstel met betrekking tot deze monitor in uw raad besproken. Begin 2015 starten we met de nulmeting. Ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers De CDA-fractie vraagt of er straks een steunpunt is waar mantelzorgers en vrijwilligers naar toe kunnen bellen of mailen om hun problemen aan te kaarten. Voor beide groepen hebben we ook nu al een plek ingericht waar men voor vragen en advies terecht kan. We hebben de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in een goede ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers en in een betere afstemming tussen alle betrokken organisaties. Vastgesteld beleid vormt het Beleidskader “Olst-Wijhe (ont)zorgt. Beleid voor ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers in Olst-Wijhe, 2012-2016.” Mantelzorgers in onze gemeente zijn voor ondersteuning welkom bij de stichting Vrijwillige Thuiszorg Overijssel. De mantelzorgconsulent houdt spreekuur in Olst en in Wijhe en bezoekt ook mensen thuis. Voor vrijwilligers is het Steunpunt Vrijwilligerswerk Olst-Wijhe ingericht, onderdeel van Stichting Kulturhus Olst-Wijhe. Mantelzorgcompliment De PvdA-fractie vraagt of het college het voornemen heeft om te komen met een lokale variant van het mantelzorgcompliment, nu de rijksoverheid het zogeheten mantelzorgcompliment stopt en de financiële middelen hiervoor naar de gemeenten gaan. De fractie ziet graag dat dit budget wordt ingezet ter ondersteuning van de mantelzorgers.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
17 van 54
Wij willen mantelzorgers optimaal blijven ondersteunen, waarbij wij speciale aandacht zullen besteden aan de gevolgen van de landelijke zorgherziening en mogelijke toename van (dreigende) overbelasting van mantelzorgers. In de eerste helft van 2015 werken we concreet uit waar ons huidige beleid ter ondersteuning van deze groep aanpassing behoeft. De vorm(en) waarin dat gebeurt, staan nog niet vast. De middelen, die daarvoor ingezet moeten worden dus ook nog niet. De Wmo Adviesraad wordt betrokken bij de uitwerking.
PROGRAMMA 8 DIENSTVERLENING De fractie van Gemeentebelangen wijst ons er op goed te kijken naar de wenselijkheid van voorzieningen en het gebruik van ICT bij de dienstverlening. De fractie vraagt, ten aanzien van de taakstelling om het takenpakket van het Klantcontactcentrum binnen de huidige formatie uit te breiden met taken van andere dienstverleners, wat ons voornemen is als de gewenste uitbreiding van taken uitblijft. Mocht de gewenste uitbreiding van taken uitblijven, dan zullen wij bij de evaluatie en actualisatie van de dienstverleningsvisie, in de loop van 2015, een alternatief voorstel doen waarmee de bezuiniging toch kan worden gerealiseerd. Daarbij zullen wij de aandachtspunten, zoals geformuleerd door de fractie van Gemeentebelangen, ter harte nemen. De CDA fractie is tevreden over de wijze waarop de dienstverlening plaatsvindt. Wij gaan er van uit dat de fractie bedoelt dat er geen reden is tot wijziging van het beleid in het algemeen.
PROGRAMMA 9 BESTUUR EN COMMUNCATIE Heroverwegingsmaatregelen De CDA fractie vraagt of het lukt om de doelstellingen die vastgelegd zijn in de heroverwegingprogramma’s te halen. De doelstelling, vastgelegd in het heroverwegingsprogramma Communicatie wordt gehaald. Deze bezuinigingsmaatregelen richten zich specifiek op de informatiepagina in de Huis aan Huis en het verder doorvoeren van digitale mogelijkheden. Aangezien deze digitale mogelijkheden toenemen, wordt het zenden van informatie via de Huis aan Huis verder beperkt en wordt er vaker voor meer informatie verwezen naar de website. Het belangrijkste is dat andere kanalen erbij worden ingezet om toch ook ruimte te blijven geven voor achtergrondinformatie. Communicatie De fractie van Gemeentebelangen ziet een aantal verbeterpunten ten aanzien van de communicatie van de gemeente met haar inwoners. De toegankelijkheid (vindbaarheid) van de informatie op onze gemeentelijke website zou te wensen overlaten. Meermaals is hiervoor door de fractie al aandacht gevraagd. Een ‘kruimelpad’ van soms wel zes stappen naar de gewenste informatie is onwenselijk en mag anno 2014 niet meer voorkomen. Drie stappen is de max in de i-net industrie en dus ook de max voor Gemeentebelangen. Er zijn meer punten op het gebied van navigatie en gebruiksvriendelijkheid. Wanneer komt er een update van de website? De suggesties van Gemeentebelangen nemen we mee in de doorontwikkeling van onze website en er worden steeds kleine updates verzorgd. Het afgelopen jaar is de samenwerking met Deventer verder opgezet en maken we meer gebruik van de kwaliteiten en kennis die ook daar aanwezig is. Volgens Gemeentebelangen kan het taalgebruik, woordkeuze etc. over het algemeen op kritiek rekenen van inwoners en andere verbonden partijen. Gemeentebelangen vraagt om een toezegging om meer begrijpelijke taal op de website en vooral in nota’s te gebruiken. Onze insteek is, dat het taalgebruik op de website en in nota’s begrijpelijk is voor zoveel mogelijk niveaus. In de organisatie wordt het webteam als de overige medewerkers via verschillende methodieken geholpen bij het begrijpelijker maken van de stukken. Gemeentebelangen vraagt voor de juiste vorm van communicatie in bezwaarschriftenprocedures. Te vaak heeft onze fractie moeten constateren dat er onbegrip is bij bezwaarmakers vanwege verkeerde communicatievormen. Voorkomen is beter dan genezen. Hoe gaat u dit veranderen?
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
18 van 54
Het door Gemeentebelangen geschetste beeld wordt in de praktijk van de procedures niet herkend. Ten aanzien van bezwaarschriften in het kader van de Algemene wet bestuursrecht hanteren wij al ruim een jaar de werkwijze “Andere aanpak”. Deze werkwijze houdt in dat, voordat een bezwaarschrift formeel wordt afgehandeld, in overleg met bezwaarmaker bekeken wordt of door middel van een informeel gesprek een bezwarenprocedure kan worden voorkomen. Tot slot vraagt Gemeentebelangen aandacht voor communicatie om draagvlak bij planvorming te bereiken. Te vaak zou de inwoner het idee hebben dat een ‘plan’ of bepaald beleid er door wordt gedrukt. Ten aanzien van communicatie zetten we zwaarder in op twee onderdelen: hoger op de participatieladder proberen te staan qua burgerparticipatie en lager op de trap staan(meer ruimte geven dus) qua overheidsparticipatie. Dat betekent, dat we bij het ontwikkelen van plannen als insteek hebben dat we onze inwoners in een zo vroeg mogelijk stadium zoveel mogelijk betrekken bij de ontwikkeling van plannen. Afgelopen jaren is die lijn al vele malen uitgevoerd; zo geven wij als voorbeeld de werkwijze rondom de heroverwegingen. Als tweede onderdeel richten we ons op het zoveel mogelijk faciliteren en loslaten van burgerinitiatieven. Op deze manier proberen we onze inwoners de ruimte te geven om zelf meer invulling te geven aan hun eigen leefomgeving. Soms zijn inwoners het simpelweg niet eens met plannen of bestaan er verschillende belangen, hoezeer er ook is gecommuniceerd. Dan bestaat er bij hen dus geen draagvlak: dat is evenzeer veen realiteit. Burgerschap De VVD vraagt het college actief verder te gaan met het voornemen om jongeren binnen het basis- en voortgezet onderwijs, kennis te laten nemen van de bestuurlijke inrichting van ons land en wat hun rechten zijn in een democratische samenleving en de rol van de burger. Wij zullen hier actief verder mee gaan. Er wordt contact gezocht met onze scholen en met de Provincie, die ook een programma aanbiedt in samenwerking met ProDemos. Overbodige en niet handhaafbare regels De VVD vraagt het college na te gaan denken hoe wij in onze gemeente in de toekomst moeten omgaan met regels. Zij verwijst daarbij onder meer naar de gemeente Hollands Kroon, die 80% van de regels uit de APV heeft geschrapt. Verder wijst zij op het initiatief van een digitaal meldpunt voor overbodige regels. Wij vinden het van belang om kritisch te blijven kijken naar de regels die onze gemeente heeft. In het voorjaar van 2015 staat de wijziging van APV op de planning. Dan kan worden bezien of er regels in de APV geschrapt kunnen worden. Wij beschikken al jaren over een digitaal meldpunt overbodige regelgeving. Het levert echter weinig reacties op.
ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN EN ONVOORZIEN Lastendruk De fractie van de PvdA merkt op dat de 5% stijging van de lokale lasten niet overeenkomt met de passage uit het Coalitieakkoord en vraagt zich af of de toezegging van alleen een trendmatige verhoging lichtzinnig is geweest. Het uitgangspunt bij de coalitiebesprekingen was dat de op dat moment genomen besluiten over de lastendruk worden gerespecteerd: drie procent van de stijging heeft betrekking op reeds eerder genomen besluiten. De passage in het Coalitieakkoord is daarmee niet als lichtzinnig aan te merken. Naast de trendmatige verhoging zijn de bestaande afspraken uit de vorige heroverwegingsoperaties gehandhaafd. De eenmalige correctie op de tarieven 2014 (raadsbesluit van januari 2014) werkt door in het verschil. Met betrekking tot de afvalstoffenheffing is de voorziening gedaald tot het afgesproken niveau en is de korting op dat tarief verlaagd. De fracties van Gemeentebelangen en D66 spreken over de rangorde van de gemeente met betrekking tot de lastendruk in Overijssel (zesde resp. duurste). Hierbij past een opmerking. Uit de Belastinguitgave 2014 van de provincie Overijssel blijkt, dat onze gemeente met betrekking tot de woonlastendruk 2014 op de tiende c.q. achtste plaats (van 25) staat (gerelateerd aan de gemiddelde woningwaarde gehele provincie resp. gemiddelde woningwaarde landelijk).
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
19 van 54
PARAGRAAF WEERSTANDSVERMOGEN Rente reserves De fractie PvdA merkt op dat de inzet van de rente over reserves voor de exploitatie de essentie van de weerstandscapaciteit ondermijnt. De inzet van de rente over reserves voor de exploitatie beperkt de inzet van de middelen in deze reserves, omdat de inzet van deze middelen direct leidt tot een exploitatietekort als gevolg van lagere rente over een lager saldo van de reserve. Dit effect moet ook niet worden overschat. Bij een inzet van € 1 miljoen uit de betreffende reserves is het structurele exploitatietekort € 15.000. Dit risico is door ons onderkend. Wij hebben deze maatregel daarom ook incidenteel ingezet en afgebouwd voor de exploitatie in de jaren 2016 tot en met 2018. Weerstandscapaciteit De fractie VVD heeft naar aanleiding van de lage uitkomst van de ratio weerstandsvermogen (0,28 in plaats van 1) gevraagd nog eens te onderzoeken of de streefwaarde van 1 heilig is. Bij de evaluatie van de Nota reserves en voorzieningen in 2015 zal dit meegenomen worden. De PvdA-fractie merkt op dat, zolang reserves moeten bijdragen aan de weerstandscapaciteit, het verstandig is om geen middelen aan deze reserves te onttrekken. Wij delen deze mening. Dit blijkt uit de voorgelegde begroting. In de paragraaf Weerstandsvermogen is aangegeven dat binnen de investeringsreserve € 850.000 moet worden gereserveerd om bij te dragen aan de weerstandscapaciteit. De fractie PvdA stelt dat door de gemaakte keuzes in de begroting de ruimte voor het opvangen van tegenvallers in feite nihil is, terwijl de risico’s zijn toegenomen. Wij realiseren ons dat de financiële positie de laatste jaren niet beter is geworden, maar wij delen deze mening niet. De weerstandscapaciteit is door het reserveren van middelen binnen de investeringsreserve op peil gebracht en biedt ruimte om eenmalige tegenvallers (risico’s) op te vangen. PARAGRAAF BEDRIJFSVOERING Samenwerking DOWR De fractie van de VVD heeft gevraagd of het mogelijk is meer duidelijkheid te geven over de uitkomsten van de DOWR-samenwerking. In de tweede berap hebben we de resultaten tot en met 2014 verwerkt en een voorzichtig toekomstperspectief geschetst. Vanaf 2016 wordt een structureel voordeel verwacht dat oploopt naar bijna € 40.000 in 2017 (verwezen wordt naar pag. 3 van de tweede berap 2014). Daarmee is ook een antwoord gegeven op een vraag van de fractie van D’66. College van burgemeester en wethouders
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
20 van 54
HOOFDPUNTEN uit de ALGEMENE BESCHOUWINGEN van de raadsfracties op de BEGROTING 2015
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
21 van 54
HOOFDPUNTEN ALGEMENE BESCHOUWINGEN CDA Olst-Wijhe Een gemeente voor en van de inwoners van Olst-Wijhe; met elkaar en voor elkaar! Woon- en leefomgeving Door een veranderende samenleving gaan we anders bouwen en wonen. De bewoner vraagt en de overheid stimuleert en adviseert. Meer ruimte voor de inwoners van Olst-Wijhe om eigen initiatieven te ontwikkelen in hun woonomgeving. Veiligheid Olst-Wijhe is een veilige gemeente om in te wonen, toch zijn er verbeterpunten. In Olst willen we minder vrachtwagens door de kern. Het CDA wil een doelgericht onderzoek voor de verkeersproblemen in Olst. Economie, recreatie en toerisme Het CDA denkt actief mee met en ondersteunt ondernemers die plannen hebben die de lokale economie kunnen versterken. Samenwerking met de sterke economische regio Zwolle. Het CDA steunt alternatieve invulling van leegstaande winkelpanden en agrarische gebouwen. Samenleven van burger, recreant en boer staan voorop. Het CDA blijft inzetten op toerisme. Duurzaamheid Als CDA realiseren we ons dat er creatief omgegaan moet worden met de opwekking van energie voor onze gemeenschap. Burgers kunnen participeren in de ontwikkeling van duurzame energie en daarvan ook profiteren. Het CDA kiest op termijn voor een energie neutraal Olst-Wijhe. Jeugd- en onderwijs Onze gemeente verandert, minder schoolgaande kinderen en meer ouderen. Een nieuwe visie op het inrichten van scholen is nodig. Welzijn, sport en cultuur Het CDA blijft zich inzetten voor armoedebestrijding, jeugdwerkloosheid en sociale uitsluiting. In samenwerking met vrijwilligers kunnen voorzieningen in stand blijven. Sportvoorzieningen zijn zeer belangrijk en een zwembad hoort daarbij. Het CDA kiest ervoor om de bibliotheek in Wijhe als servicepunt te behouden. Wij verwachten een positieve houding van gebruikers en een gemeente die medeverantwoordelijkheid van nieuwe beheervormen stimuleert, meedenkt, initiatieven ondersteunt en begeleidt tot mooie resultaten. De decentralisaties en zorg Voor het CDA is het meedoen in de samenleving en het dragen van eigen verantwoordelijkheid uitgangspunt. Het is onze overtuiging dat hulp en bescherming van fysiek, mentaal en financieel zwakkeren in onze samenleving een taak van de overheid is. Niet regels, maar mensen moeten leidend zijn. Het CDA gelooft in de kracht van Olst-Wijhe, dat we elkaar nog kennen en naar elkaar omzien. Dienstverlening De overheid moet voor iedereen laagdrempelig zijn. Eén Loket en één Contactpersoon. Bestuur en communicatie Regelgeving vereenvoudigen en een meedenkende participerende overheid, dat is wat het CDA voorstaat. De vele veranderingen op het sociale domein vragen om een optimale communicatie. Communicatie moet een speerpunt zijn.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
22 van 54
Financieel? Wat mag het kosten? Het CDA streeft ernaar om alle basisvoorzieningen te behouden ondanks de beperkte financiële middelen. Samenwerken, creativiteit, inzet en doorzetten, de inwoners van Olst Wijhe zijn daar goed in. Wilt u reageren, mail dan naar Hans Kamphuis:
[email protected]
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
23 van 54
HOOFDPUNTEN ALGEMENE BESCHOUWINGEN GEMEENTEBELANGEN Olst-Wijhe Het komende jaar staan we voor de invoering van drie grote veranderingen op het sociale gebied (Wmo, de Jeugdwet en de Participatiewet). Tegelijkertijd hebben we te maken met economische tegenspoed en bezuinigingen. Dat raakt ons allemaal. Maar deze bezuinigingen mogen er niet toe leiden dat de leefbaarheid in onze gemeente verder onder druk komt te staan. Gemeentebelangen gaat zorgvuldig om met het beschikbare geld en de veranderingen. Wij willen met onze inwoners het gesprek aangaan wanneer er keuzes gemaakt moeten worden. Om een voorbeeld te noemen: laten we onkruid in de straten staan of gaan we alle voorzieningen in stand houden? Als we de “OZB-noodrem” niet steeds willen gebruiken, dan zullen we moeten kiezen. Gemeentebelangen wil daarbij de tering naar de nering zetten. Zo doen we dat thuis en zo doen we dat in de politiek. Onze speerpunten voor het komende jaar zijn: Verkeersoverlast en leefbaarheid Gemeentebelangen vindt betrekken van inwoners, ondernemers en agrariërs bij het bedenken van plannen een voorwaarde. Schouder ophalend zeggen: “het heeft toch geen zin” willen we een halt toeroepen. Het is tijd dat we samen het tegendeel gaan bewijzen. Een visie en aanpak ontwikkelen op: welk dorp willen we zijn. Waarbij elke kern telt! De jeugd heeft de toekomst Daarom moeten, samen met het onderwijs, de jongeren die vroegtijdig van school gaan (VSV-ers) geholpen worden. Er moet voorkomen worden dat ze tussen wal en schip terecht komen. Vergaande samenwerking tussen het onderwijs, de gemeente, hulpverlening en werkgevers is een belangrijke voorwaarde. Voor een ieder van ons geldt werken naar vermogen en wanneer werken niet mogelijk is kan er verwacht worden een tegenprestatie te leveren. Decentralisaties Door de veranderingen in de Wmo, Jeugdzorg en de Participatiewet komt er een grote verantwoordelijkheid te liggen op de schouders van de mantelzorgers, vrijwilligers en de zorgvragers. Het moet gaan om zorg op maat en niet om ingewikkelde ambtelijke regels. Afvalscheiding Gemeentebelangen maakt een zorgvuldige afweging op welke manier we met afvalscheiding omgaan. Wij vinden het belangrijk dat vernieuwingen alleen met uw steun genomen worden. Eerst draagvlak dus! Verkeersveiligheid Landbouwverkeer zorgt soms voor gevaarlijke verkeerssituaties. Extra aandacht voor alle verkeersdeelnemers is daarom van levensbelang. Te beginnen met goede voorlichting in de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs. Energie Gemeentebelangen is tegen het winnen van schaliegas in onze gemeente. Wij zien een toekomst waarbij onze gemeente zelf energie kan opwekken voor en door onze eigen inwoners. Daarom moet er een routekaart komen naar een energieneutrale gemeente. Neem contact met ons op via: WWW.GB-OLSTWIJHE.NL
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
24 van 54
HOOFDPUNTEN ALGEMENE BESCHOUWINGEN PvdA Olst-Wijhe Vraagtekens PvdA Olst-Wijhe bij begroting 2015-2018 De PvdA Olst-Wijhe plaatst vraagtekens bij de begroting 2015-2018 zoals die door het college van burgemeester en wethouders is gepresenteerd. De vragen hebben betrekking op het sociale beleid, op het in stand houden van belangrijke voorzieningen en op de financiële koers van het college. De PvdA-fractie komt bij de behandeling van de begroting op maandag 10 november 2014 met concrete wijzigingsvoorstellen. De fractie hoopt hierbij op de steun van de andere partijen. Een fatsoenlijk sociaal beleid De PvdA is blij dat de grens om een beroep te kunnen doen op het minimabeleid op 110% van de bijstandsnorm blijft liggen. Ook is er waardering voor het plan om aansluiting te zoeken bij de stichting Leergeld Salland. Voor beide zaken heeft de PvdA zich sterk gemaakt. De PvdA is ontevreden over de korting die het college wil toepassen op de langdurigheidstoeslag. Het is niet netjes om tekorten af te wentelen op de mensen die het financieel al moeilijk genoeg hebben. De PvdA Olst-Wijhe wil ook dat iedere cent, die vanuit Den Haag binnenkomt, voor de uitvoering van de taken op het gebied van jeugd, zorg en werk, ook echt aan de uitvoering van deze taken wordt besteed. Dat geld mag niet in de aanschaf van bijvoorbeeld lantaarnpalen gaan zitten. De PvdA wil dat Olst-Wijhe een fatsoenlijk sociaal beleid blijft voeren. Vitale voorzieningen De gemeente Olst-Wijhe heeft prachtige voorzieningen. Denk aan het Holstohus in Olst, het Wijhese zwembad, de bibliotheekvoorzieningen, het SPOC en de buurt- en dorpshuizen. Deze voorzieningen hebben het lastig. De PvdA wil dat er een totaalplan wordt opgesteld om de voorzieningen in onze gemeente vitaal te houden. Anders dan het college heeft de PvdA hier ook extra geld voor over. De PvdA wil de € 80.000, die beschikbaar is voor nieuw beleid, onder meer investeren in de Wijhese bibliotheek, in het Holstohus in Olst en in het zwembad in Wijhe. Als je de samenleving oproept om de handen uit de mouwen te steken, dan mag de gemeente niet achterblijven, zo vindt de PvdA. Een solide financiële koers De PvdA vindt dat het college onvoldoende visie aan de dag legt op financieel terrein. Door in te teren op de reserves worden flinke risico’s genomen. En dat terwijl de gemeente per 1 januari 2015 verantwoordelijk wordt voor belangrijke taken op het gebied van jeugd, zorg en werk. Regeren is vooruitzien. De PvdA staat voor een solide financiële koers is van mening dat het college, bestaande uit CDA, Gemeentebelangen en VVD, moeilijke keuzes voor zich uit schuift. Zoals aangegeven wil de PvdA Olst Wijhe dat de begroting wordt gewijzigd. Onze raadsleden Toon Schuiling, Annelies Boerman en René Leber gaan tijdens de begrotingsvergadering op 10 november 2014 er alles aan doen om dat voor elkaar te krijgen. Voor meer informatie kunt u terecht op: www.olstwijhe.pvda.nl. U kunt ons ook volgen op Twitter: www.twitter.com/PvdAOlstWijhe
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
25 van 54
HOOFDPUNTEN ALGEMENE BESCHOUWINGEN D66 Olst-Wijhe Mag het wat ambitieuzer? Nu burgemeester en wethouders de begroting hebben gepresenteerd over de periode 2015-2018, daagt D66 het college en de coalitiepartijen uit om duidelijke keuzes te maken. Ook als die op de korte termijn pijn doen. De (Rijks)bezuinigingen en taakverschuivingen waarmee de gemeente vanaf volgend jaar geconfronteerd wordt, zijn wat D66 betreft geen excuus om alles op z’n beloop te laten. Juist in tijden van verandering moet de gemeente lef en visie tonen en nieuw beleid ontwikkelen. Het college heeft voor volgend jaar een begroting gemaakt die weliswaar sluitend is, maar waarbij forse risico’s worden genomen en de lasten worden doorgeschoven naar de toekomst. De kool en de geit worden nog te veel gespaard. Dat is wat D66 betreft een slechte zaak. We moeten nú ingrijpen, waardoor de generaties na ons niet met de gebakken peren blijven zitten. Wat D66 betreft kan en moet het beleid in Olst-Wijhe ambitieuzer. Dat hoeft niet altijd meer geld te kosten, sterker nog; het kan zelfs geld opleveren. Een voorbeeld: volgend jaar stijgt de lastendruk in de gemeente met 5%. Dat betekent dat u in 2015 gemiddeld 40 euro extra betaalt aan woonlasten. Daarmee blijft Olst-Wijhe met een gemiddelde van ruim 800 euro aan lasten de duurste gemeente van Overijssel. D66 wil niet dat we duurste gemeente zijn, maar de groenste! Daarom willen wij het basistarief voor de afvalstoffenheffing niet zo fors verhogen als het college van plan is. Uit onderzoek blijkt dat we met z’n allen al veel afval scheiden. D66 wil extra investeren om het restafval nog verder te verminderen. En wie minder vervuilt, betaalt minder. Door betere afvalscheiding kan de afvalstoffenheffing wat D66 betreft naar beneden. En dat is goed voor het milieu én uw portemonnee! Vanaf 1 januari 2015 neemt de gemeente belangrijke zorgtaken over van het Rijk. Dat gaat helaas gepaard met bezuinigingen. Daarom wil D66 dat geld dat voor zorg bedoeld is, ook aan zorg besteed wordt. Wij blijven scherp in de gaten houden dat dit ook gebeurt. Door de grote verschuivingen in het sociale domein komt er steeds meer op het bordje terecht van vrijwilligers en mantelzorgers: familie, buren en vrienden. D66 wil dat die druk beheersbaar blijft en komt met voorstellen die kwetsbare mantelzorgers ontlasten. Zodat zij even de accu kunnen opladen en er niet alleen voor staan. Want wie dagelijks de zorg voor dierbaren op zich neemt, weet hoe zwaar dit kan zijn. D66 vindt het belangrijk om in mensen te investeren en niet in stenen. Onze gemeente staat de komende tijd voor grote uitdagingen. Voor D66 is het centrale uitgangspunt dat de dorpen en kernen kwalitatief goede faciliteiten houden, waardoor het in onze gemeente goed wonen, werken, sporten en recreëren is. Waar die faciliteiten binnen onze gemeente worden aangeboden is volgens D66 van secundair belang. De tijd waarin de gemeente alles dubbel kon doen, ligt voorgoed achter ons. In maart jl. hebt u D66 met drie zetels in de raad gekozen. U koos daarmee voor een nieuw geluid. Daar mag u op rekenen. Wij zullen de komende jaren voor u blijven strijden voor een vitale en duurzame gemeente! Voor meer informatie kunt u terecht op: www.olst-wijhe.d66.nl. U kunt ons ook volgen op Twitter: www.twitter.com/D66OlstWijhe
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
26 van 54
HOOFDPUNTEN ALGEMENE BESCHOUWINGEN VVD Olst-Wijhe Doen wat nodig is Het Coalitieakkoord 2014-2018 - Samen werken aan leefbare kernen, doen wat nodig is - vormt samen met de begrotingsbrief de inhoudelijke kaders voor de begroting 2015. Deze begroting vormt een financiële vertaalslag daarvan. De VVD-fractie constateert: dat het huishoudboekje op orde is met een positief meerjarenperspectief; dat er zorg is over de omvang van de reserves; dat er aandacht is voor beperking van de lastendruk voor burgers en bedrijven; dat de hondenbelasting met ingang van 2016 wordt afgeschaft; dat, met waardering voor het vele werk van de ambtelijke organisatie, de nieuwe zorgtaken door het college voortvarend worden aangepakt; dat er ook zorgen zijn over de praktische uitvoering van de zorgtaken; dat er actie wordt ondernomen om de verkeersmobiliteit en leefbaarheid in Olst mede op termijn te verbeteren; dat het ruimtelijk beleid zal uitgaan van een faciliterende rol van de gemeente en niet langer een initiërende rol. Deze constateringen stemmen de VVD-fractie positief. De VVD heeft dan ook met tevredenheid kennisgenomen van de begroting 2015. Stijging van de lastendruk wordt beperkt door oplossingen te zoeken in de eigen financiële huishouding. Samenvattend wil de VVD-fractie: vraagsturing in de zorg: zelf doen waar mogelijk, ondersteunen waar nodig; lokaal waar dit kan en regionaal waar nodig; de decentralisaties uitvoeren binnen het beschikbare budget; vertrouwen in de professionals die de zorg en begeleiding uitvoeren; duidelijke aansturing: één gezin – één plan – één regisseur; de Noordmanshoek teruggeven aan de landbouw/natuur, dat is pas echt duurzaamheid; een toekomstbestendig zwembad De Welters voor alle inwoners van Olst-Wijhe; een op de toekomst gerichte bibliotheek met een brede bereikbaarheid (fysiek, school, digitaal, enz.); duurzame en betaalbare woningen voor starters, zeker in de kleinere kernen; een digitaal meldpunt voor lastige en overbodige regels; een strakke begrotings- en budgetdiscipline gelet op de hoogte van de lokale belastingen en heffingen. Juist in financieel lastige tijden is een gezonde financiële huishouding meer dan noodzakelijk. Het motto van de VVD-fractie geldt nog steeds: eerst verdienen dan pas uitgeven. Kortom doen wat nodig is, sober en slim. De VVD heeft zin in de toekomst van Olst-Wijhe. Voor meer informatie kunt u terecht bij: Jaap Gerkes, tel.: 0570-561660, e-mail:
[email protected]
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
27 van 54
ALGEMENE BESCHOUWINGEN van de raadsfracties op de BEGROTING 2015
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
28 van 54
ALGEMENE BESCHOUWINGEN BEGROTING 2015 CDA Olst-Wijhe Het coalitieakkoord 2015 -2018 is leidraad voor de ontwikkelingen in onze gemeente. Samen werken aan leefbare kernen, dit kunnen we opvatten in de breedste zin van het woord. Verandering in werken, wonen en de zorg. Verandering brengt een gevoel van onzekerheid met zich mee en daar ligt voor de raad en het college de taak om dat in goede banen te leiden. Centraal staan de decentralisaties. Dat zijn thema’s die onze inwoners dagelijks bezighouden. Het raakt de mensen immers in hun directe omgeving: hoe gaat het uitpakken met de zorg voor ouderen, gehandicapten kortom alle mensen die afhankelijk zijn van de mensen die het voor hen moeten doen. De mantelzorger voelt de druk op zijn/haar schouders, lukt het allemaal straks nog wel? De CDA-fractie is onder de indruk en trots op de ambtelijke organisatie over hoe dit opgepikt is. Er is hard gewerkt om in samenwerking met allerlei organisaties tot goede besluiten en resultaten te komen. Zijn we op de goede weg? De CDA-fractie denkt van wel. Er zullen tijdens het “verbouwen” van het sociaal domein best spaanders vallen, maar het CDA verwacht dat als we de vinger aan de pols houden er voor de voorkomende problemen oplossingen gevonden worden. De (financiële) budgetten zijn krap, maar de begroting is sluitend. Het is de kunst om de komende jaren veel te doen voor onze gemeenschap met weinig geld. Voor het CDA zijn er 4 speerpunten. 1. De 3 D’s; 2. Efficiency en samenwerking; 3. Alleen investeren in primaire zaken voor de samenleving; 4. Verder alleen investeren in zaken die maatschappelijk en/of financieel rendement opleveren.
Programma 1 Woon- en leefomgeving U geeft aan dat aan het begin van de nieuwe raadsperiode de structuurvisie ter hand wordt genomen. Mogen we die in het najaar verwachten? Volkshuisvesting Als gevolg van de economische en demografische ontwikkelingen blijkt dat de realisatie van de nieuwbouw onder druk staat. Een logische conclusie gezien de economische omstandigheden. Het CDA concludeert dat er nog steeds beweging in het bouwprogramma zit en daar kunnen we tevreden mee zijn. Vraag: Nu er op termijn een grens komt aan de bevolkingsgroei van Olst-Wijhe, is het dan niet noodzakelijk om een visie te ontwikkelen die sterker gericht is op de demografische ontwikkelingen? Welke invloed heeft de vergrijzing? Betekent anders bouwen ook dat er in de toekomst meer woningen gesloopt moeten worden om tot goede bruikbare woningen te komen? Teveel incourante woningen betekent leegstand. Vraag: Hoe staat het met de verkoop van de vrije kavels in Wijhe centrum? Houdt u er rekening mee dat de kavels op korte termijn niet verkoopbaar zijn? Het CDA wil voorkomen dat langdurig tegen braakliggende grond aangekeken moeten worden. Hoe staat u daar tegenover?
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
29 van 54
Actualisatie van bestemmingsplannen In het kader van de herziening van het omgevingsrecht krijgen de bestemmingsplannen een ander jasje. Is het alleen de verpakking of kunnen we ook een sobere regelgeving verwachten? Minder bureaucratie moet daar leidend in zijn. Vraag: Hoe staat het college daar in? De kavelwinkel is een bekend fenomeen geworden in bouwplannenland. Daar kunnen we en willen we mee doorgaan. Het betekent wel dat bestemmingsplannen wijzigen (zie Vriendenerf) en dat kan leiden tot verrassingen voor omwonenden. Vraag: Wordt er in de bestemmingsplannen naar buiten toe gecommuniceerd dat op het perceel naast u ook andere bouw gerealiseerd wordt dan aangegeven? Openbare ruimte Activiteiten Nota wegbeheer Olst-Wijhe Wij kunnen ons prima vinden in het gekozen beleid. Niet meer onderhoud plegen dan strikt noodzakelijk. Vraag: Kunt u aangeven of dit beleid tot op heden ook problemen heeft veroorzaakt bij het onderhoud van wegen? Openbare verlichting Vraag: Worden er in dit beleidsplan ook doelstellingen geformuleerd om tot aanzienlijke besparingen in het energie verbruik te komen? Actualisatie Verkeersvisie en categoriseringsplan Wij kunnen ons vinden in de plannen om de verkeersvisie te actualiseren. Vraag: Worden er al vorderingen gemaakt om tot een advies onderzoekscommissie te komen voor de afhandeling van vrachtverkeer in Olst. Wordt er ook gekeken naar andere oplossingen dan een tweede spoorwegovergang? Voorstel: is het mogelijk om hiervoor studenten van het Saxion in te zetten (als studieopdracht)? Rivus Het CDA is voorstander van het voorbereiden van beleidszaken, maar alleen daar waar dat noodzakelijk is en daar waar een grote slagingskans van uitvoering is. Een goed voorbeeld daarvan is het Rivus. Samenwerking gladheidbestrijding DOWR met de provincie Overijssel Een strooibeleid dat meer kost en geen extra effect heeft ten opzichte van van wat we nu doen, ter wille van gelijkheid, is niet acceptabel. Het verschil tussen curatief en preventief strooien dienen we kritisch te volgen ten aanzien van effecten en kosten. Vraag: Ziet u kans om de samenwerking in DOWR en provincie budget neutraal uit te voeren? Herziening bewegwijzeringbeleid Niet meer bewegwijzering dan strikt noodzakelijk.
Programma 2 Veiligheid Het CDA kan zich in het gevoerde beleid vinden. U geeft aan dat er een verbinding tussen zorg en veiligheid ontstaat en dat dit een belangrijk punt is voor de komende periode. Vraag: Kunt u dit nader toelichten? Is er op dit moment geen beleid rond deze problematiek?
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
30 van 54
Verbinding met de wijkagenten-nationale politie De wijkagenten krijgen hier op lokaal niveau een sleutelfunctie en het is goed dat er nu eindelijk drie wijkagenten aangesteld worden. Het CDA hoopt dat deze agenten niet teveel belast worden met de papierwinkel, maar daadwerkelijk aanwezig zijn in de kernen van Olst-Wijhe.
Programma 3 Economie, Recreatie en Toerisme Algemeen Het CDA onderschrijft uw stelling dat doelstellingen van de gemeente helder en haalbaar moeten zijn; een kleine gemeenschap als Olst-Wijhe heeft niet veel middelen voor economische groei. Dat de gemeente initiatieven ondersteund is een must. We mogen stellen dat de gemeente een goede dienstverlening heeft om ondernemers te steunen waar mogelijk. Vraag: Is het nog steeds zo dat bedrijven van buiten zich niet in Olst-Wijhe mogen vestigen, maar verwezen worden naar Deventer en Zwolle? Bedrijventerreinen Het blijft voorlopig een moeilijke materie: uitbreidingen van bedrijven of nieuwe vestiging. We zullen de markt af moeten wachten. Vraag: De Enk is geherstructureerd en daar is 1,5 hectare ruimtewinst geboekt. Hoe staat het met het onderling verplaatsen van de bedrijven, is het programma op dat gebied ook afgerond of aangepast? Provinciaal glasvezelnetwerk Het is mooi dat we in 2015 de schop in de grond gaan zetten, maar een garantstelling afgeven van 1,6 tot 2 miljoen is wat veel gevraagd. Vraag: Wat doen de banken of private investeerders? We wachten met volle interesse uw voorstel af. Vraag: Zijn er nog steeds onderzoeken om kabels via de persleidingen aan te leggen? Zijn er resultaten van of wordt het traditioneel graafwerk? Recreatie en toerisme Het CDA ziet de nieuwe beleidsvisie Recreatie en Toerisme met een duidelijke omschrijving van de ambities etc. met belangstelling tegemoet. Horeca voorziening Loswal Een wens die er al is vanaf de jaren eind 90. Het CDA had gewenst en hoopt nog steeds op een fraaie voorziening. Toch moeten we realistisch zijn: in de huidige economie wordt het gewoon lastig. Vraag: Overweegt u om voorlopig af te zien van de realisatie van dit project en voorlopig een voorziening van een mobiel eethuisje aan een uitbater voor de periode voor 5 jaar te gunnen?
Programma 4 Duurzaamheid Duurzaamheid is een thema wat best leeft in onze gemeente, maar om stappen te zetten vraagt wel om doorzettingsvermogen. Vraag: Als we de stip op de horizon zetten dat Olst-Wijhe energie neutraal is, wanneer zou dat kunnen? De aarde steunt en zucht onder het intensive gebruik van haar grondstoffen. Olie en gassen moeten op een steeds complexere manier gewonnen worden. Wat blijft er nog over voor onze kinderen en kleinkinderen? Het CDA is zich ervan bewust dat het op lokaal niveau niet eenvoudig is, maar we moeten er intensief mee bezig blijven.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
31 van 54
Aandacht vragende thema’s als o.a. de groene Rally zijn prima, maar we zouden met onze inwoners in discussie moeten gaan over dit thema. Thema: opwekking van energie in de eigen gemeente. Hoe houden we onze eigen energiebroek op. Het is lange termijn maar belangrijk voor de toekomst. Platform Duurzaamheid Het platform zal groeien naar een zelfstandige organisatie in de vorm van een stichting. Prima, hoe meer structuur hoe beter. Vraag: Participeert de gemeente straks ook in deze stichting? Uitvoering Afvalbeleidsplan De CDA-fractie kan hier volledig achter staan en vindt dat we door moeten gaan op de ingeslagen weg. Het afvalplan moet wel met beleid worden uitgevoerd; we moeten maatwerk voor onze gemeente en niet gelijke monniken gelijke kappen. Dat wil zeggen: anders omgaan met het buitengebied als met de grote en kleine kernen (voorbeeld Dalfsen waar gekozen is om in het buitengebied te bedienen met containers). Vraag: Is/wordt deze mogelijkheid ook onderzocht? RUD We zijn zeer benieuwd naar de evaluatie van het RUD. Het CDA wenst graag extra aandacht voor de kosten versus besparingen. De specialisaties zouden zeker op termijn besparingen moeten opleveren.
Programma 5 Jeugd en Onderwijs De nieuwe jeugdwet treedt op 1 januari 2015 in werking. Dat de eerste focus ligt op het bieden van continuïteit van zorg aan kinderen en jongeren, daar kunnen we ons volledig in vinden. Dit moet een hogere prioriteit hebben dan de organisatie, geen onderlinge competentiestrijd, maar een doel, de klant de noodzakelijke hulp bieden. Sport-, en cultuurstimulering Sporten, bewegen, verbroedering, tolerantie en inspiratie zijn allemaal woorden die het belang van sport onderstrepen. Zeker voor de jeugd. U vraagt zich af hoe sportverenigingen de rol van sportstimulering over kunnen nemen. Op dit moment doen veel verenigingen al aan sportstimulering en proberen juniorleden aan zich te binden. De koppeling tussen onderwijs en sportverenigingen zou een goede zaak zijn. Het CDA is er voorstander van om de sportstimulering over te hevelen naar de verenigingen. Vraag: Speelt hier de combinatiefunctionaris dan nog wel een rol in? Evaluatie beleidsnota Speelruimtebeleid 2011-2014 U wilt speciaal aandacht voor het inkrimpen van het aantal speelvoorzieningen. Vraag: Is het mogelijk om – in het kader van Burgerparticipatie - de speelaccommodatie over te dragen aan de buurtbewoners als zij dat wensen? Onderwijshuisvesting We wachten met belangstelling uw voorstellen af.
Programma 6 Welzijn, Sport en Cultuur Naar een toekomstbestendige bibliotheekfunctie Het thema servicepunt in het centrum van Wijhe heeft veel aandacht gehad en dat heeft het nog.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
32 van 54
Het CDA neemt hierin haar maatschappelijke verantwoordelijkheid om een fysieke bibliotheekvoorziening in haar twee grote kernen, dicht bij de doelgroep (volwassenen en de allerjongsten) te behouden. Kunnen lezen en schrijven is immers een voorwaarde voor de zelfredzaamheid al onze inwoners. Daarnaast is de bibliotheekvoorziening belangrijk voor de traffic in de Langstraat. Maatschappelijk vastgoed Het CDA wil dat in de visie maatschappelijk vastgoed bibliotheek en zwembad opgenomen worden. We vinden het jammer dat deze afzonderlijk worden behandeld. De financiering rond de bibliotheek Wijhe en Olst spelen hier een rol in. Het aantal M2 zal mogelijk naar beneden moeten om op termijn dit vastgoed te kunnen exploiteren.
Programma 7 Werk, Inkomen en Zorg Participatiewet De participatiewet gaat ervan uit dat een ieder naar vermogen zijn /haar bijdrage moet leveren aan de maatschappij op werkgebied. Dat heeft consequenties voor de SWV etc. Ten aanzien van het feit dat een ieder naar vermogen moet “presteren” melden wij dit een goede zaak te vinden, maar het kan ook consequenties hebben voor inkomensgroepen die het al niet te breed hebben. We moeten voorkomen dat er geen stapeling optreedt. De CDA-fractie maakt zich zorgen over het participatiebudget om mensen in deze doelgroep te begeleiden. Vraag: Hoe staat u hierin? Denkt u dit binnen de gestelde budgetten uit te kunnen voeren.
Maatregelen Wwb Als CDA-fractie kunnen we ons vinden in het aangekondigde beleid. Mensen begeleiden naar werk en daar consequent en gericht mee omgaan, daar is niks mis mee. De kostendelersnorm die ingevoerd gaat worden kan in bepaalde gezinssituaties grote gevolgen hebben. De toestroom naar schuldhulpverlening zal toenemen; een dergelijke inkomensderving zal er in hakken en daardoor zullen er meer problemen ontstaan. Vraag: Voorziet u dat door de kostendelersnorm de financiële problemen vergroot zullen worden? Hoe wordt daar in de praktijk mee om gegaan? Minimabeleid Het CDA kan zich vinden in de uitvoering van het minimabeleid. De armoede onder kinderen moet bestreden worden, voor kinderen moeten gelijke kansen worden gecreëerd. Kinderen uit gezinnen met een laag inkomen raken achterop en moeten daarom prioriteit hebben. Of de stichting Leergeld daar de juiste oplossing voor is, is nog de vraag. Vraag: Waarom niet de stichting jeugdsportfonds? We gunnen de stichting haar startgeld om de situatie te verbeteren voor de kinderen uit de doelgroep. Wmo De notitie en de nieuwe verordening Wmo is tot stand gekomen met en door organisaties als ouderenbonden, Wmo adviesraad enz. Inhoudelijk kunnen wij ons hier in vinden. Vraag: Tot welk inkomensniveau worden de eigen bijdragen gecompenseerd? Is dat alleen op de 110% norm of moeten alle inkomens boven deze norm altijd volledig de eigen bijdragen betalen? Betekent dit in de praktijk dat de middeninkomens tot aan “Jan Modaal” de rekening gepresenteerd krijgen? Het CDA wil graag op dit thema toelichting over hoe dit in de praktijk uit gaat vallen.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
33 van 54
Ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers Wij wachten met belangstelling het uitvoeringsprogramma af. Vraag: Misschien lopen wij op het bovengenoemde vooruit, maar is er straks een steunpunt waar mantelzorgers en vrijwilligers naar toe kunnen bellen of mailen om hun problemen aan te kaarten?
Programma 8 Dienstverlening De CDA-fractie is tevreden over de wijze hoe de dienstverlening uitgevoerd wordt. De resultaten zijn goed en geven geen reden om het beleid in het algemeen te wijzigen. Met een waarderingscijfer van 7,7 kan de slogan “vasthouden en scherp blijven” worden. De communicatie over de veranderingen in het sociaal domein zal veel vragen, maar is essentieel over het uitdragen van deze problematiek.
Programma 9 Bestuur en Communicatie Geen opmerkingen wel een vraag: Lukt het om de doelstellingen die vastgelegd zijn in de heroverwegingprogramma’s te halen? Staat de verhouding van de te leveren prestaties en middelen onder druk?
Programma 10 Algemene Dekkingsmiddelen en Onvoorzien In de wijze waarop de financiering geregeld is voor de komende jaren kunnen we ons als CDA in vinden. Het is een krappe en sluitende begroting.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
34 van 54
ALGEMENE BESCHOUWINGEN BEGROTING 2015 GEMEENTEBELANGEN OLST-WIJHE
Geacht college, Door de grote maatschappelijke vernieuwingen en veranderingen als gevolg van de drie decentralisaties ontstaat regelmatig grote onrust en onduidelijkheid bij onze inwoners en zorgverleners. Tegelijkertijd hebben we te maken met economische tegenspoed en rijksbezuinigingen. Gemeentebelangen ziet dat naast de wettelijke veranderingen ook ‘’onduidelijkheid’’ over allerhande zaken de zorgen kunnen versterken. Voor Gemeentebelangen zijn: samen doen, samen bouwen en gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen belangrijke uitgangspunten. Financieel verantwoord samenleven en bouwen aan een betrokken samenleving. Veranderingen die ervoor zorgen dat wat we hebben en kennen opnieuw bevraagd gaat worden. Dat deze uitgangspunten soms vergaande veranderingen met zich meebrengen is duidelijk. Overheidsparticipatie is een van deze veranderingen en vraagt een andere benaderingswijze van de lokale overheid. Zo vraagt GB zich af of we de vele voorzieningen die in de jaren van economische voorspoed in onze gemeente zijn gebouwd, in de huidige vorm, kunnen laten bestaan? Als we gelijktijdig willen kiezen onze dorpen en kernen niet te laten overgroeien door onkruid. Terwijl we natuur, wegen en wateroverlast ook de nodige aandacht willen geven. En bovendien onze duurzaamheidsambities niet willen vergeten. Wanneer we de OZB-verhoging niet weer willen gebruiken, dan zullen we keuzes moeten maken. Want “alles” kan niet, zoveel is de afgelopen jaren wel duidelijk geworden. Gemeentebelangen stelt zichzelf en u deze vragen en wil daarbij de tering naar de nering zetten. Thuis doen we dat ook en we moeten daarvoor bij tijd en wijle moeilijke beslissingen nemen. Beslissingen die ervoor zorgen dat we het soms met het minimale moeten doen. Dat geldt ook voor het minimabeleid. Samen de trap op, samen de trap af. Er is een wettelijke grens en dat kan wel eens, zij het tijdelijk, het kader worden. De meerjarenbegroting tot 2018 zoals nu gepresenteerd door uw college laat een positief resultaat in alle jaarschijven zien. Ook nu de onterechte hondenbelasting er vanaf 2016 uit is gehaald. GB staat hier nog steeds volledig achter. Onze fractie spreekt zijn complimenten uit voor deze begroting die geheel in overeenstemming is met de coalitieafspraken. In aanmerking genomen dat een trendbreuk met het vorige beleid nog na-ijlt in deze begroting heeft onze fractie vertrouwen in de toekomst. Onze waardering ook voor de adviseurs. Aandachtspunt voor een volgende begroting is het taalgebruik. Het mag meer in begrijpelijke taal (Jip & Janneke) worden geschreven en waar mogelijk met verwijzing naar achterliggende nota’s en pagina’s waar de uitgebreide informatie te vinden is. Vanaf hier lopen we de verschillende programma’s langs.
Programma 1 Wonen en Leefomgeving Het thema wonen is een algemeen maatschappelijk en gemeente overstijgend thema. Gemeentebelangen vindt het daarom wenselijk om ook samen met andere gemeenten de problemen die het onderwerp ‘wonen’ met zich brengt breed aan te pakken. Denkt u hierbij aan doelgroepenhuisvesting. De komende herziening van de woningwet zorgt voor een verdergaande inperking van mogelijkheden van corporaties. Hoe gaat het college met deze ontwikkelingen om? Hoe gaat het college om met de nieuwe Huisvestingswet; komt er een lokale verordening?
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
35 van 54
Gemeentebelangen is blij met de acties die rond de Noordmanshoek in Wijhe worden genomen en onze fractie wenst het college veel succes toe met het vinden van de juiste invulling ervan. Wat Gemeentebelangen betreft mag in het kader van energieambities regionaal gekeken worden naar inzet van Noordmanshoek voor dit doel. Wat betreft de volkshuisvesting vindt Gemeentebelangen dat de gemeente vooral moet kijken naar maatwerk in de bestemde context van de aanvraag. Samen met gemeentelijke partners zoals corporaties, makelaars, plaatselijke belangen en natuurlijk onze inwoners moeten we doelstellingen voor toekomstige ontwikkelingen concreet formuleren. Bestaande grondexploitaties moeten de ruimte krijgen zich te ontwikkelen tot verkoopbare kavels en dus moeten we oude oplossingen en denkrichtingen los durven laten (als in “bestemmingsplannen”). Het thema leefbaarheid van onze gemeente kent een lange geschiedenis. Zo heeft elke kern en dorp zijn eigen verhaal en historie. Een belangrijk thema in het dorp Olst is de verkeersoverlast die een grote wissel trekt op de beleving en het ervaren van de leefbaarheid voor veel inwoners. Tijdens de verkiezingen is door alle partijen het probleem onderschreven. Vervolgens is het thema in het coalitieakkoord vastgelegd in het project Verkeer en leefbaarheid. Een belangrijk punt van Gemeentebelangen is het laten deelnemen van de inwoners van Olst bij het projectplan. Het wordt tijd dat we de opmerkingen zoals: Daar ben ik veertig jaar geleden ook al mee bezig geweest. Of: schouder ophalend zeggend; het heeft toch geen zin, een halt toe gaan roepen. Het wordt tijd dat we deze beleving en ervaring het tegendeel gaan bewijzen, door in gesprek te gaan en in mogelijkheden te gaan denken. Gezamenlijk een visie ontwikkelen gebaseerd op het thema: welk dorp we willen zijn. De te actualiseren structuurvisie is de basis voor een goed uitgangspunt. Er moet goed naar de route van het proces worden gekeken. Gemeentebelangen stelt voor om/vraagt zich af of de gelden in het fonds bovenwijks ingezet/overgeheveld kunnen worden voor/naar het project Verkeer en Leefbaarheid? In welk gremium ligt hiervoor de bevoegdheid? Het vrachtverkeer in de Langstraat wordt als hinderlijk ervaren door winkelend publiek. Wat volgens onze fractie eenvoudig is op te lossen door laad en lostijden vast te stellen in een verkeersbesluit. Bent u het hier mee eens en wilt u hier werk van maken samen de Wijhese ondernemers? Door de heroverwegingen van de afgelopen jaren is er weinig ruimte geweest voor structureel voldoende financiële middelen binnen het bomenbeleidsplan. Bomen zijn belangrijk voor een betere leefkwaliteit voor onze dorpen en kernen. Wanneer bomen verdwijnen uit ons blikveld heeft dat grote gevolgen voor ons landschappelijke en cultuurhistorisch beeld. Structurele financiering voor een goed bomenbeleid staat hoog op de wensenlijst van Gemeentebelangen en wij willen graag de komende jaren aandacht voor deze eerdere heroverweging voordat onherstelbare achterstand is ontstaan. Welke mogelijkheden ziet het college hiervoor? Wij zijn tevens benieuwd of andere fracties bomen eerder als mensen of als stenen bestempelen? Wanneer is de lijst met beschermde bomen gereed en openbaar?
Programma 2 Veiligheid De komende jaren komt door de drie decentralisaties een grote verantwoordelijkheid naar ons toe. Ten aanzien van de verantwoordelijkheid voor veiligheidsvraagstukken die de 3D’s raken moeten we niet bang zijn voor de periode na 1 januari 2015. Voor deze datum zijn er ook zaken niet goed gegaan en die zullen er helaas ook zijn na deze datum. Laten we vooral niet in de valkuil van veel regels schieten! Wat kunnen we wel doen? Bijvoorbeeld inzetten op preventie en vroegtijdig signaleren, de netwerkpartijen gebruiken voor samenwerking en veiligheid een belangrijke rol in deze te geven. De door Gemeentebelangen gevraagde extra wijkagent is hiervoor een welkome aanvulling. We gaan er van uit dat het subjectieve veiligheidsgevoel van onze inwoners met deze maatregelen niet verder omlaag gaat.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
36 van 54
Het gevoel van veiligheid zou wel eens een meer doorslaggevende rol kunnen gaan spelen voor de toekomst van plattelandsgemeenten ten opzichte van de beleving in de steden. Zijn het college en de overige fracties het eens met deze gedachte? Het ketenbeleid heeft zijn werk gedaan, keten zijn in onze gemeente niet meer regelmatig (negatief) in het nieuws. Onze waardering hiervoor.
Programma 3 Economie, Recreatie en Toerisme Moeilijke tijden, crisis, leegstand van winkels en een teruglopend winkelbestand. Een somber beeld. Toch ziet Gemeentebelangen lichtpuntjes. Bijvoorbeeld: De kennispoort Regio Zwolle: er ‘bovenop komen’ vanuit de samenwerking en zo winst voor ondernemers en werknemers (banen) mogelijk maken. GO Olst wil het centrum meer samenhang geven en dorpsonderdelen met elkaar verbinden. Een goed initiatief dat we steunen. Toch denkt Gemeentebelangen ook aan een lange termijn visie voor Olst middels de structuurvisie. Welk dorp willen we zijn, willen we een dorp met een plein, verkeersluw en met welke sfeer? We moeten er voor zorgen dat ondernemers en inwoners hierin voldoende gefaciliteerd worden. De actualisatie van de structuurvisie is broodnodig en pakt Gemeentebelangen met beide handen aan om doelen te verwezenlijken op lange termijn. Ook de detailhandel structuurvisie 2012 die daar mee verbonden is verdient aandacht. Ons advies: doe geen dingen voor de korte termijn die op lange termijn plannen in de weg staan. Geef ook digitalisering en internet de ruimte. Dit onderwerp is geheel verdwenen uit de begroting en context van het ondernemen terwijl het een kwestie van levensbelang is voor ondernemers anno 2015. Bent u het met ons eens dat digitalisering van levensbelang is voor ondernemers en dat naast een primaire eigen verantwoordelijkheid er ook een verantwoordelijkheid voor de gemeente ligt? Zo ja, kunt u dit dan een integraal onderdeel van beleid maken? Recreatie en Toerisme Het gevoerde beleid is goed en daaraan hoeft niet veel te worden veranderd. Dit bleek ook uit het onderzoek van de rekenkamer. De provinciale thema`s zijn actueel en de nadruk op Beleef de IJssel is een juiste insteek om de relatie te leggen met onze unieke positie aan de rivier. Olst-Wijhe aan de IJssel heeft veel potentie. Dus moeten we als gemeente meewerken aan meer activiteiten op en rond het water. Hierbij de kernen betrekken maar ook de blik verruimen door samen te werken met de regio Zwolle/de Stedendriehoek, alle Hanzesteden en er een meerjarig internationaal plan voor ontwikkelen vanuit de samenwerking met deze regio. Samenwerking is ook in dit werkgebied het sleutelwoord. Wil recreatie en toerisme een grotere economische drager worden dan zullen de ondernemers meer het initiatief moeten nemen en meer moeten samenwerken. Gemeentebelangen vraagt de gemeente een open oor te hebben voor nieuwe en kleine initiatieven door minder regelgeving mogelijk te maken. Investeren en faciliteren in veilige en onkruidvrije wegen, fiets- en wandelpaden komt het toerisme en de recreant ten goede. Een goede communicatie met omwonenden bij plannen voor recreatieve ondernemingen is van groot belang voor draagkracht De opbrengst van de toeristenbelasting gaat nu naar algemene middelen. Niet geoormerkt voor recreatie en toerisme. De gemeentebegroting laat duidelijk zien dat we de inkomsten hard nodig hebben, anders zou Gemeentebelangen voorstellen deze af te schaffen of voor het doel waar het voor wordt geheven te gebruiken. Olst/Wijhe is toch gastvrij en toerist en recreant vriendelijk? Bent u het met ons eens dat wanneer de begroting het toelaat deze belasting geoormerkt wordt of anders afgeschaft?
Programma 4 Duurzaamheid Gemeentebelangen spreekt zijn waardering uit voor het ruim behalen van de twee ambities op het terrein van de afvalscheiding. De streefcijfers voor afvalinzameling 34% in plaats van de gestelde 25% reductie
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
37 van 54
en ook de gestelde LAP 2 doelstellingen naar 65% zijn al ruim voldoende gehaald met 68% in 2013. Deze vroegtijdig gehaalde doelstellingen wil Gemeentebelangen inzetten om draagvalk bij de inwoners te krijgen voor het verder verbeteren van het scheiden van afval in fase 2. Gemeentebelangen vindt dat gescheiden afval inzamelen een maatschappelijke opdracht is die in het kader van de toenemende wereldbevolking en vooral de eindigheid van grondstoffen en de circulaire economie geplaatst moet worden (ook wel ‘cradle to cradle’ genoemd). Gemeentebelangen ziet ook dat de in te voeren verbrandingsbelasting een extra stimulans is om de grondstoffen in ons afval maximaal her te gebruiken. Of fase 2 voldoende draagvlak krijgt hangt mede af van een juiste communicatie en inzet van de gemeente. Ondergrondse containers zijn daarbij geen must. Beloning van goed scheidingsgedrag en toepassing van kostendekkendheid van leges en kosten des te meer. Kunt u bevestigen dat dit ook de uitgangspunten blijven voor de komende periode? Wat betreft de gestelde doelen ten aanzien van het klimaatbeleid voldoen we als gemeente Olst-Wijhe bij lange na niet aan de streefcijfers van het klimaatakkoord VNG/ Rijk (gesteld in 1990 in het verdrag van Kyoto). De doelen zijn veel te ambitieus gebleken. De lat is destijds veel te hoog gelegd. Dit is in 2010 al door Gemeentebelangen aangegeven, maar een lagere en meer realistische ambitie was toen niet bespreekbaar voor de overige fracties. Gemeentebelangen vindt dan ook dat de streefcijfers tot een haalbaar ambitieniveau moeten worden teruggebracht bij de volgende vaststelling van het duurzaamheidsplan in 2015. Dat laat overigens onverlet dat er een stevige ambitie moet blijven en dat we daar ook inzet op moeten blijven plegen. Gemeentebelangen is tegen het winnen van schaliegas in onze gemeente. Onze ambitie: als gemeenschap maken we deel uit van een wereldwijde circulaire economie (cradle to cradle). De korte tijd waarin fossiele brandstoffen uit onze aarde zijn gehaald en de lange tijd dat de aarde erover heeft gedaan ze te maken is in een verhouding: miljoenen jaren versus +/- 200 jaren. Omdat het einde van fossiele brandstof al in zicht is gekomen en we de aarde schoon en inclusief energievoorziening door willen geven aan volgende generaties maakt dat Gemeentebelangen zich hard maakt voor het zo spoedig mogelijk gebruiken van de al bestaande duurzame energiebronnen water, wind en zon. Schaliegas hoort daar wat ons betreft niet bij. We juichen de in het coalitieprogramma aangekondigde routekaart naar een energie neutrale gemeente toe. We hopen dat u daar in 2015 al een aanzet voor kunt geven die door dit college en wellicht volgende colleges gebruikt kan worden om noodzakelijke energie doelen te verwezenlijken. Kunt u ons toezeggen dat u zich voor wat betreft dit onderwerp breed laat inspireren door voorbeeldprojecten als in Hoonhorst, Vasse en Saerbeck (D)? Uw uitleg over de Wabo en RUD ontwikkelingen wekt vertrouwen en wij hopen dat met de uitbreiding van taken voor de RUD het mes aan twee kanten gaat snijden. Zowel een besparing in geld als een verbetering in kwaliteit. Welke risico’s kleven er voor Olst-Wijhe aan als de RUD hier niet of niet op tijd in slaagt? Onze fractie verwacht van u dat het Olasfaterrein na sanering eind 2015 ook een duurzame bestemming krijgt. Kan de opdrachtgever (provincie Overijssel) hier een rol in spelen door een financiële bijdrage te leveren? Is dit al eens gevraagd? Zo nee, gaat u dit dan alsnog doen? Tot slot spreken we onze waardering uit voor de naleving van regels bij de verontdieping van de zandwinplassen in onze gemeente. Gemeentebelangen heeft zich hier destijds tot het uiterste voor ingespannen we gaan er van uit dat uw “vinger aan de pols”-methode voldoende is om te voorkomen dat er vervuilde grond in de plassen beland.
Programma 5 Jeugd en Onderwijs (incl Jeugdzorg) Onderwijs en kans op werk zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Er wordt niet voor niets geëist dat alle jongeren een startkwalificatie halen. Voor een aantal specifieke doelgroepen zoals de VSV-ers, leerlingen uit het speciaal onderwijs met het uitstroomprofiel arbeid (vanaf 16 jaar) en ook de leerling met diploma en een arbeidsbeperking is dat lastig. Dit is een belangrijke groep jongeren die tussen wal en schip dreigen te
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
38 van 54
vallen. De kans is groot dat zij terecht komen bij de gemeente via de jeugdzorg of Wmo of de participatiewet. Vaak betekent dat de jongeren al uit onderwijs zijn en/of geen arbeidsplek hebben. Van de gemeente vraagt dat een proactieve houding door een sluitende samenwerking met het onderwijs, hulpverlening en werkgevers te ontwikkelen. Hiervoor zijn ook esf-gelden beschikbaar gesteld en kunnen al aangevraagd zijn. Zijn er al esf-gelden aangevraagd? Zo ja, hoe gaan de esf-gelden voor de specifieke doelgroepen worden ingezet in Olst-Wijhe? Op welke manier gaat de gemeente zijn regierol oppakken? Laaggeletterdheid moet in de eigen woonomgeving invulling krijgen. Daar moet men niet voor hoeven reizen. Laagdrempeligheid en lokale invulling is wat Gemeentebelangen betreft een belangrijk aspect. Hoe en waar is dit geregeld als het om analfabetisme gaat?
Programma 6 Welzijn, Sport en Cultuur Dit gecombineerde beleidsterrein vraagt om een duidelijke toekomstvisie wat Gemeentebelangen betreft. Zowel sport als culturele verenigingen hebben het moeilijk. Handen worden meer en meer ineen geslagen en de vraag en druk om en op vrijwilligers neemt toe. Een beroep op eigen verantwoordelijkheid neemt eveneens toe. Als gemeente kijken we naar mogelijkheden in het beheer van maatschappelijk vastgoed. Er komt een leefbaarheidsfonds tevens krijgen de bibliotheek en zwembad Wijhe een ander beheer. Ouderen worden gevraagd langer thuis te blijven wonen. Kortom: volop ontwikkelingen die de nodige aandacht en regie vragen. Denkrichtingen van Gemeentebelangen zijn: ontwikkel na totstandkoming van, op basis van bovengenoemde ontwikkelingen een visie gericht om te komen tot een breed gedragen toekomstplan voor W.S.C. Kijk hierbij naar de werkelijke behoefte van voorzieningen en neem daarbij de aanwezigheid van voorzieningen in de regio mee (Regio Zwolle en Stedendriehoek). Neem daarbij de kosten (per inwoner) mee en onderzoek hoe ver solidariteit gaat, daar waar we het over voorzieningen in een bepaalde kern hebben. Wees niet bang voor verandering. Betrek friskijkers, koplopers en kantelaars bij dit proces. Maar vooral: durf beslissingen te nemen. Achterliggende gedachte hierbij is dat Gemeentebelangen graag wil dat Olst-Wijhe de prachtige gemeente blijft waar het goed is om te wonen, te werken en verblijven. De kaders staan o.a. in de Sociale toekomstvisie. Iedere kern telt is ons uitgangspunt, echter in elke kern dezelfde voorzieningen niet.
Programma 7 Werk, Inkomen en Zorg Iedereen betaalde arbeid en in zijn of haar eigen bestaan kan voorzien, iedereen zelfredzaam en participeren in de maatschappij. Een mooi doel, maar de weg ernaar toe is naar onze mening lang en moeizaam. Er komt weliswaar een regeling voor alle mensen die kunnen werken en daarbij ondersteuning nodig hebben. Het budget dat hiervoor beschikbaar komt wordt minder en zo kunnen steeds minder mensen reintegreren. Er wordt alleen nog geïnvesteerd in klanten met groeipotentieel. Het zijn onplezierige gevolgen van het Rijksbeleid. Het vangnet, de bijstandsuitkering, is zeer noodzakelijk. Waar men zonder schroom een beroep op kan doen. Gemeentebelangen weet dat er veel verandert. Wederkerigheid of een tegenprestatie leveren voor een uitkering doet zijn intrede. Gemeentebelangen is hier niet op tegen, de gedachte erachter is betrokkenheid. Maar onze zorg ligt bij de overlap en verdringing van reguliere banen. Hoe denkt u dit te voorkomen en welke garanties biedt u de werkgevers en werknemers hierin? Ons minimabeleid is ook na de voorgenomen hervorming nog steeds ruimhartig en daar zijn we trots op. Het blijft voorlopig mogelijk om de norm 10% hoger te stellen dat wettelijk verplicht door het Rijk. Deze 10% uitbreiding betekent wel een groot bedrag aan extra kosten en dus een extra druk op de begroting. Verdere hervorming kan dus nodig zijn. Gemeentebelangen is van mening dat vooral kinderen moeten
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
39 van 54
kunnen blijven deelnemen aan de samenleving door met name sport en cultuurdeelname. Het inzetten van de Kleinsma-gelden voor deze doelgroep steunt Gemeentebelangen daarom van harte. De stichting Leergeld mag wat onze fractie betreft kritisch worden gevolgd en er mag daarnaast naar alternatieven worden gekeken. Kunt u toezeggen dat u dit zult doen? Er komt een grote verantwoordelijkheid te liggen op de schouder van de mantelzorger en de vrijwilliger. Gemeentebelangen vindt dat het de taak is van de gemeente te zorgen voor hen die zorg bieden. Iedereen, incl. de gemeente, ziet naar elkaar om. Steunpilaren kunnen omvallen als ook zij niet worden ondersteund. De gemeente zal hierin moeten investeren middels waardering voor vrijwilligers en waakzaam zijn voor overvraging. Welke maatregelen kunt u hiervoor nemen? Door de budgetkorting vanuit het Rijk voor de huishoudelijke hulp heeft de gemeente beslissingen moeten nemen die drastisch zijn voor cliënt en helpenden. Gezien de situatie waarin de gemeente gedwongen dergelijke beslissingen moest nemen legt Gemeentebelangen er de nadruk op dat middels juiste communicatie met alle betrokkenen vertrouwen geboden moet worden. De cliënt en zijn/haar omgeving moet weten waar men aan toe is. Geen ongewisheid! En dat geldt ook voor alle andere gevolgen die ontstaan vanuit de nieuwe verordening WMO. Nogmaals noemt Gemeentebelangen weer het sleutelwoord tot begrip en draagvlak--- communicatie!
Programma 8 Dienstverlening Zoals gemeld bij punt 6, kijk goed naar wenselijkheid van voorzieningen. Denk hierbij aan de balie in het Holstohus en aan digitale loketten. Hoofddoelstelling is immers een efficiënte dienstverlening. Wanneer de gewenste uitbreiding van taken uitblijven, wat dan? Wat is uw voornemen wanneer de vraag naar een fysiek punt gelijk blijft of afneemt en inkomsten uitblijven tegenover een niet gerealiseerde doelstelling? ICT is hierbij belangrijk, maar ook een valkuil in financiële zin. Maar al te vaak is gebleken dat kosten zo ver voor de baat uit gaan dat besparingen niet gehaald werden. Wat Gemeentebelangen betreft een aandachtspunt. Met het op de juiste manier ten dienste staan van medewerkers aan onze inwoners verwachten wij dat het waarderingscijfer niet verder zal dalen en zo rond de 7 a 8 blijft hangen. En daar mogen we best trots op zijn.
Programma 9 Bestuur en Communicatie Het communicatie beleidsplan 2013-2014 geeft uw organisatie voldoende handvatten om tot een werkbare en gewenste uitvoering te komen. De cijfers van de afgelopen jaren laten een dikke voldoende zien. Toch ziet onze fractie nog enkele verbeterpunten ten aanzien van communicatie van gemeente naar inwoners. De toegankelijkheid (vindbaarheid) van de informatie op onze gemeentelijke website laat te wensen over. Meermaals is hiervoor door onze fractie al aandacht gevraagd. Een ‘kruimelpad’ van soms wel zes stappen naar de gewenste informatie is onwenselijk en mag anno 2014 niet meer voorkomen. Drie stappen is de max in de i-net industrie en dus ook de max voor Gemeentebelangen. Er zijn meer punten op het gebied van navigatie en gebruiksvriendelijkheid. Wanneer komt er een update van de website? Het taalgebruik, woordkeuze etc. kan over het algemeen op kritiek rekenen van inwoners en andere verbonden partijen. Ons verzoek; gebruik op de website maar vooral in nota’s meer begrijpelijke taal. Kunt u dit toezeggen?
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
40 van 54
Zorg voor de juiste vorm van communicatie in bezwaarschriften procedures. Te vaak heeft onze fractie moeten constateren dat er onbegrip is bij bezwaarmakers vanwege verkeerde communicatievormen. Voorkomen is beter dan genezen. Hoe gaat u dit veranderen? Voor draagvlak geldt hetzelfde. Te vaak heeft de inwoner het idee dat een ‘plan’ of bepaald beleid er door wordt gedrukt. Dit is veelal te voorkomen door zwaarder op communicatie in te zetten. Welke mogelijkheden ziet u hiervoor?
Programma 10 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien In uw hoofddoelstelling wordt een doelmatig financieel beleid dat tot een structureel sluitende begroting leidt genoemd. Om dit doel te bereiken is een gemeente sterk afhankelijk van de Rijksuitkering uit het gemeentefonds. Daarnaast hebben we enkele lokale heffingen die naast inkomsten ook de hoogte van de heffingen voor onze inwoners bepalen. Sinds jaren stegen deze kosten met als gevolg een voor Gemeentebelangen onacceptabele hoogte van lasten voor inwoners. Voor 2015 hebben we nog te maken met een na-ijl effect van het beleid van eerdere jaren waardoor we nu rond de 6e plaats op de Overijsselse index staan. Voor de jaren na 2015 rekent onze fractie op een verdere verlaging van deze positie die een goede balans moet vormen tussen wat inwoners krijgen en daarvoor betalen. In uw begrotingsvoorstel lezen we nu dat aan deze jarenlange stijgingen een eind gaat komen. Aan onze voorstellen en gedachten richting is tegemoetgekomen. Vooral het stoppen van de onterechte hondenbelasting is in deze het vermelden waard. We hebben al eerder gemeld dat ook de toeristenbelasting wat ons betreft mag verdwijnen in de toekomst. We begrijpen dat de tijd daarvoor nu nog niet rijp is en dat een stabilisatie van baten en lasten al een mooie insteek is. Ten aanzien van de overige heffingen zoals afval, riool en leges kunnen we instemmen met het gevoerde beleid. Door het eerder “kunst en vliegwerk” beleid van de vorige jaren met als gevolg uitstel van onderhoud of afwijking en tegenstrijdigheden in beleid (bij kostendekkendheid leges afval), hebben tot een vertekend beeld geleid. Dat moet nu hersteld worden wat een tijdelijk verhogend effect op de lasten met zich meebrengt. Gemeentebelangen beseft dat dit vervelend is voor onze inwoners maar dat het onvermijdelijk is wanneer we naar een gezond en verantwoord financieel beleid toe willen voor de komende jaren.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
41 van 54
ALGEMENE BESCHOUWINGEN BEGROTING 2015 PvdA OLST-WIJHE
Bij wijze van aftrap Veel vragen De Partij van de Arbeid Olst-Wijhe stemt niet op voorhand in met de begroting 2015-2018. Daarvoor leven er bij onze fractie teveel vragen. Daarvoor verschillen wij op onderdelen ook teveel van mening met het college. Afhankelijk van de antwoorden van de zijde van het college en het raadsdebat in tweede termijn zal onze fractie zich op 10 november 2014 een definitief oordeel over de begroting vormen. Onze vragen en opmerkingen in eerste termijn hebben vooral betrekking op het sociaal beleid (1), op het in stand houden van belangrijke voorzieningen (2) en op de financiële koers van het college (3). Ook op overige beleidsterreinen leven er vragen en is er behoefte tot het plaatsen van kanttekeningen (4). Met open vizier De PvdA Olst-Wijhe voert met een open vizier oppositie. Wat goed is, is goed. Dat zeggen wij dan ook. En als wij iets niet goed vinden dan steken wij dat ook niet onder stoelen of banken. Maar daar laten wij het niet bij. Wij komen dan met alternatieven. Domweg nee zeggen is niet in het belang van de ruim 1600 kiesgerechtigden die eerder dit jaar op onze partij stemden. In zijn algemeenheid typeert de PvdA de voorliggende begroting als vlak en weinig sprankelend. Het college neemt op teveel fronten genoegen met een mager zesje en schuift keuzes voor zich uit. Jammer! Minder ditjes & datjes, méér debat De nieuwe gemeenteraad functioneert nu ruim een half jaar. Voor ons reden om de raad, en daarmee dus ook ons zelf, de maat te nemen. Conclusie: echt top loopt het allemaal nog niet. Het is een beetje als in het TV programma ‘Twee voor Twaalf’. Het raadslid stelt een vraag, het college geeft antwoord. Soms past het college en wordt het antwoord opgezocht. De vragen die worden gesteld zijn daarbij vaak technisch van aard. De antwoorden geven amper aanleiding tot discussie tussen college en raad. Van een uitwisseling van standpunten tussen de fracties onderling is nog minder sprake. Het kabbelt. En daarmee doen wij de lokale democratie tekort. Onze fractie stelt voor om de handschoen op te pakken en gezamenlijk – college en fracties – te werken aan raadsvergaderingen die minder gedomineerd worden door ditjes en datjes en waarin méér op inhoud wordt gedebatteerd. Vraag: Wij zijn benieuwd of bovenstaande conclusie wordt gedeeld door uw college en door de overig fracties. En zo ja, zijn college, zijn de andere fracties bereid om de handschoen met ons op te pakken?
1. Een fatsoenlijk sociaal beleid De PvdA is blij dat de grens om een beroep te kunnen doen op het minimabeleid op 110% van de bijstandsnorm blijft liggen. Daarvoor verdient het college en de betrokken portefeuillehouder in het bijzonder een compliment. Ook is er waardering voor het plan om aansluiting te zoeken bij de stichting Leergeld Salland. Voor beide zaken hebben wij ons als PvdA sterk gemaakt. De PvdA is ontevreden over de korting die het college wil toepassen op de individuele inkomenstoeslag. Deze maatregel is in onze optiek in strijd met het coalitieakkoord 2014-2018. Hierin wordt aangegeven dat de gemeente zorg en ondersteuning biedt aan kwetsbare inwoners. Wij wijzen hierbij ook op het negatieve advies zoals dat, op dit punt, is afgegeven door de Cliëntenraad Wet Werk en Bijstand.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
42 van 54
De PvdA Olst-Wijhe wil ook dat iedere cent die er vanuit Den Haag binnenkomt voor de uitvoering van de taken op het gebied van jeugd, zorg en werk, ook echt aan de uitvoering van taken op het gebied van jeugd, zorg en werk wordt besteed. Dat geld mag niet in de aanschaf van bijvoorbeeld lantaarnpalen gaan zitten. De veranderingen in de zorg leggen een enorme verantwoordelijkheid en druk op de mantelzorgers. De PvdA wil graag erkenning en ondersteuning voor mantelzorgers. Tot 1 januari 2015 kunnen mantelzorgers in aanmerking komen voor een zogeheten mantelzorgcompliment vanuit de rijksoverheid. Per 1 januari 2015 gaan de financiële middelen hiervoor naar de gemeenten. De PvdA ziet graag dat dit budget wordt ingezet ter ondersteuning van de mantelzorgers. Vraag: Deelt het college de mening van de Cliëntenraad én van onze fractie dat het geen pas geeft om gemeentelijke tekorten af te wentelen op de mensen die het financieel al moeilijk genoeg hebben? Is het college met ons van mening dat het voornemen om te korten op de individuele inkomenstoeslag strijdig is met het coalitieakkoord 2014-2018? Is het college bereid om af te zien van doorvoeren van deze korting? Vraag: Het college heeft aangegeven om de middelen die overblijven op het beleidsterrein huishoudelijke hulp in te zetten binnen het sociale domein. Mogen wij hieruit opmaken dat het college de aangehouden motie (D66/PvdA) om de rijksmiddelen voor jeugd, zorg en werk volledig binnen deze sectoren in te zetten, uitvoert? Vraag: Heeft het college het voornemen om te komen met een lokale variant van het mantelzorgcompliment?
2. Vitale voorzieningen De gemeente Olst-Wijhe heeft prachtige voorzieningen. Denk aan het Holstohus in Olst, het Wijhese zwembad, de bibliotheekvoorzieningen, het SPOC en de buurt- en dorpshuizen. De besturen en de vrijwilligers van veel van deze voorzieningen hebben de PvdA laten weten de toekomst met zorg tegemoet te zien. In de begroting worden de financiële risico’s als aanmerkelijk omschreven. Bibliotheekwerk Plaatselijk Belang Wijhe, Plaatselijk Belang Olst, het bestuur van de stichting Bibliotheek Olst-Wijhe en de stichting Kulturhus Olst-Wijhe hebben recent kritische kanttekeningen geplaatst bij de financiële onderbouwing van uw voornemen om een servicepunt van de bibliotheek in Wijhe mogelijk te maken. Tijdens de opiniërende behandeling van dit voorstel door de raad op 13 oktober 2014 is door meerdere fracties de wens uitgesproken om te kijken naar een alternatief, toekomstbestendiger, financieringsmodel. In het definitieve voorstel negeert het college deze wens. Ook gaat het college voorbij aan het ontbreken van maatschappelijk draagvlak voor gekozen financiële onderbouwing. Verder vindt het college het voldoende om de bieb een oplossing voor hooguit de komende vijf jaar te bieden. Wijhe wordt blij gemaakt met een dooie mus, Olst is boos en de stichting bibliotheek Olst-Wijhe zit op deze manier met de gebakken peren. Dit alles strookt niet met de intentie als neergelegd in het coalitieakkoord 2014-2018 om Olst-Wijhe samen mét de samenleving en mét de gehele raad te besturen. Stichting Kulturhus Olst Wijhe (SKOW) De doorgevoerde kortingen op het bibliotheekwerk, op het muziekonderwijs en op het theater zetten de exploitatie van het Holstohus in Olst onder druk. De SKOW heeft ons dit meerdere malen laten weten. SKOW heeft zelf ook te kampen met bezuinigingen en wordt als het ware dubbel geraakt. Het college onderkent dit en lapt steeds bij. Dat waarderen wij maar dit is natuurlijk geen goede manier van werken. De PvdA wil van dit pappen en nathouden af. Wij willen toe naar een structurele oplossing. Met het Holstohus heeft Olst letterlijk en figuurlijk een echt centrum gekregen. Een geweldige voorziening die onze steun meer dan waard is. Zwembad Wijhe
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
43 van 54
Met waardering neemt de PvdA kennis van het initiatief om te komen tot een toekomstbestendig openlucht zwembad in Wijhe. Professionals en vrijwilligers staan schouder aan schouder om deze prachtige voorziening op een goede manier in de benen te houden. Onze waardering gaat hierbij ook absoluut uit naar het college en naar de betrokken portefeuillehouder. Als PvdA zijn wij wél van mening dat het nieuwe jasje dat het zwembad krijgt aangereikt, aan de krappe kant is. Er zijn nogal wat onzekerheden. Bijvoorbeeld over het schoolzwemmen, over de haalbaarheid van een nog openstaande bezuiniging en over de energievoorziening. De PvdA Olst-Wijhe wil dat de stichting zwembad Wijhe in oprichting een faire kans wordt geboden en wil dat de gemeente de stichting in oprichting – bij wijze van steun in de rug – een extra financiële garantie afgeeft om de risico’s het hoofd te kunnen bieden. Totaalplan vitale voorzieningen De PvdA wil dat er een totaalplan wordt opgesteld om de voorzieningen, om het maatschappelijke vastgoed, in onze gemeente vitaal te houden. De PvdA wil de bijna € 82.000, die vanaf 2016 beschikbaar is voor nieuw beleid, onder meer investeren in het servicepunt van de bibliotheek in Wijhe, in het Holstohus in Olst en in het zwembad in Wijhe. Wij weten dat het college een andere bedoeling met het budget voor nieuw beleid heeft. Wij zijn van mening dat je eerst moet koesteren wat je hebt. Als je de samenleving oproept om de handen uit de mouwen te steken, dan mag je als gemeente zelf niet achterblijven, zo vindt de PvdA. Vraag: Deelt het college onze mening dat er onvoldoende maatschappelijk draagvlak is voor de financiële onderbouwing van het voorstel om te komen tot een servicepunt van de bibliotheek in Wijhe? Vraag: Is het college mét de PvdA van mening dat de toekomst van het Holstohus niet is gediend met financieel lapwerk én dat er een structurele oplossing moet komen. Vraag: Bent u, in de wetenschap dat de stichting zwembad Wijhe in oprichting voor een enorme opgave staat, bereid om de stichting een extra garantie bieden? Vraag: Bent u bereid om in de eerste helft van 2015 te komen tot een overall visie op de toekomst van onze voorzieningen/maatschappelijk vastgoed in de gemeente Olst-Wijhe?
3. Een solide financieel beleid De PvdA vindt dat het college onvoldoende visie aan de dag legt op financieel terrein. Er wordt geschraapt en rijk gerekend. Stelposten, niet alleen voor nieuw beleid, maar ook voor de drie decentralisaties op sociaal terrein, worden volledig gebruikt om de gaten in de begroting te dichten. Voor de jaren tot en met 2018 is er geen enkele ruimte meer voor het opvangen van tegenvallers Ondertussen is het tekort op de grondexploitatie ook dit jaar weer opgelopen. Daar kan het college niet zo heel veel aan doen maar het is wel ‘a fact of life’. En het heeft een nadelig effect op de exploitatie. Ook voor de komende jaren is dit risico reëel. Het gebruiken van rente op een aantal reserves voor de exploitatie is op zichzelf al niet heel gezond voor de reservepositie, maar het legt ook een stevige hypotheek op de weerstandscapaciteit. De bedoeling van weerstandscapaciteit is om bij calamiteiten middelen beschikbaar te hebben zonder dat meteen de exploitatie onder druk komt te staan. De reserves waarvan rente wordt gebruikt in de exploitatie kunnen daarom niet bijdragen aan de weerstandscapaciteit. De PvdA vindt het zorgelijk dat B. en W. zich voor 2015 niet aan dit principe houden. De ratio van het weerstandsvermogen was eind 2013 al ruim onder de streefwaarde. In juni van dit jaar beloofde het college de gemeenteraad om bij de begrotingsbrief in september met een herstelplan te komen. Nu schuiven B. en W. dit door naar de zomer van 2015. En dat terwijl voor eind 2014 nog een verdere afname van de ratio wordt voorzien.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
44 van 54
Volgens de Nota weerstandsvermogen dient de ratio binnen drie jaar, dat is dus per eind 2016, weer op orde te zijn. Het is onvermijdelijk dat daarmee een beslag gelegd wordt op een groter deel van de reserves, zodat deze niet ingezet kunnen worden in de exploitatie. Tenslotte biedt de historisch lage rente op dit moment enig comfort maar wij spreken niet voor niets van een historisch lage rente. Zo’n lage rente kan eigenlijk maar één kant op: omhoog. Het college neemt hier de verwachte winst alvast om de begroting sluitend te maken, en gaat –alweer- voorbij aan de risico’s die dit met zich meebrengt.
En dan nog dit In het op 30 april 2014 gepresenteerde coalitieakkoord ‘Samenwerken aan vitale kernen’ schrijven CDA, Gemeentebelangen Olst-Wijhe en de VVD dat de OZB niet wordt verhoogd, met uitzondering van de inflatiecorrectie. De zes maanden later gepresenteerde gemeentebegroting 2015-2018 laat een lastenstijging van 5% zien. En dat is veel meer dan een inflatiecorrectie. Vraag: De inwoners van Olst-Wijhe worden in 2015 geconfronteerd met stijging van de lokale lasten van 5%. Is het college het met ons eens dat de g passage uit het coalitieakkoord, over het niet meer dan trendmatig verhogen van de lasten, als lichtzinnig kan worden getypeerd? Vraag: Zijn B. en W. met ons van mening dat de essentie van weerstandscapaciteit ondermijnd wordt indien de rente van de betreffende reserve(s) wordt aangewend in de exploitatie? Vraag: Het weerstandsvermogen moet, gerekend vanaf december 2013, in drie jaar weer worden hersteld. Het college wil eerst in juni 2015 hiervoor met concrete plannen komen. Deelt het college onze mening dat het verstandig is om tot die tijd aan de reserves die mogelijk bij zullen moeten dragen aan de weerstandscapaciteit geen middelen te onttrekken? Vraag: Deelt het college onze mening dat, als gevolg van de keuzes op financieel gebied die hiervoor beschreven zijn, de ruimte voor het opvangen van tegenvallers in feite nihil is, terwijl de risico’s zijn toegenomen? 4. Overige beleidsterreinen Openbare Orde en Veiligheid Veiligheid is een groot goed. Het valt ons echter wel op dat er binnen dit beleidsterrein sprake is van een enorme papierproductie. Veiligheid zit ‘m in de ogen van de PvdA niet in analyses, plannen, rapportages en statistieken maar vooral in blauw op straat. Vraag: Deelt uw college deze conclusie? Bent u bereid zich in te zetten voor het verminderen van de papierberg? Openbaar vervoer De kwaliteit van het openbaar vervoer in Olst Wijhe neemt af. Een op de zes treinen vertrekt te laat vanaf de stations Olst en Wijhe. De bus rijdt minder. Dit leidt er onder meer toe dat - voor het eerst in jaren - het leerlingenaantal van de Capellenborg is verminderd. De PvdA vindt dat jammer. Vraag: Is het college bereid om in overleg te gaan met de aanbieders van het openbaar vervoer om het tij te keren. Is het college bereid om te kijken naar op maat gesneden vervoersoplossingen voor de niet in onze gemeente wonende leerlingen van de Capellenborg? Verkeerssituatie centrum Olst De gemeenteraad is unaniem van mening dat er een oplossing moet komen voor de verkeersituatie in Olst. In de begroting geeft u aan dat deze problematiek wordt meegenomen in een eind dit jaar te verschijnen, startnotitie ten behoeve van de actualisatie van het structuurplan. Daar zijn wij blij mee. De
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
45 van 54
PvdA wil constructief mee denken om tot een oplossing met draagvlak te komen. Op woensdag 3 december aanstaande organiseren wij een dorpsgesprek over dit belangrijke thema. Iedereen is welkom. De PvdA begrijpt verder dat een structurele oplossing van het probleem om een lange adem vraagt. Dit laat echter onverlet dat er ook naar verdere quick wins gekeken kan worden. Vraag: Is het college bereid om in het kader van de genoemde startnotitie ook het thema quick wins mee te nemen? Afval Uit de stukken maken wij op dat de tweede fase van het omgekeerd inzamelen wordt uitgevoerd. Dit impliceert dat het plan om te komen tot ondergrondse afvalcontainers wordt geëffectueerd. Vanuit een oogpunt van duurzaamheid steunen wij dit voornemen, maar met name oudere inwoners van onze gemeente hebben aangegeven de komst van deze ondergrondse containers met zorg tegemoet te zien. Dit vraagt om een adequate communicatie in met name de richting van deze doelgroep. Het college wil de tarieven voor afvalinzameling fors verhogen. Dat is een gevolg van het feit dat we de afgelopen jaren de overschotten die hier waren ontstaan hebben teruggegeven aan de burger door een lager basistarief te rekenen. Zo is het ook afgesproken met de gemeenteraad. Wel is het zuur dat de winst voor onze inwoners die de afgelopen jaren uitstekend hun afval gescheiden hebben hiermee meteen weer verdampt. De PvdA wil daarom een hoger tarief voor restafval en een lager basistarief, zodat in ieder geval inwoners die beter dan gemiddeld hun afval scheiden daar iets van terug zien. Vraag: Bent u bereid om vooruitlopende op de plaatsing van ondergrondse containers extra aandacht te besteden aan de communicatie en ouderen eventueel maatwerk oplossingen aan te bieden? Vraag: Bent u bereid de tarieven afvalstoffen zo aan te passen dat voor inwoners die, beter dan gemiddeld, hun afval scheiden de afvalstoffenheffing voor het komend jaar lager uitpakt? Dit kan door het basistarief te verlagen en het tarief voor restafval te verhogen met zodanige bedragen dat de te verwachten totaalopbrengst gelijk blijft. Noordmanshoek Met het college streeft de PvdA een duurzame invulling van de Noordmanshoek in Wijhe na. Ook zouden wij het fijn vinden als het gaat om een invulling met rendement. Het college geeft aan dat er met diverse partijen is gesproken over de toekomst van de Noordmanshoek. Dit maakt ons nieuwsgierig. Vraag: Kan het college ons nader informeren over de concrete stand van zaken rond de Noordmanshoek. Met welke partijen wordt gesproken, aan welke invulling wordt gedacht en is het mogelijk om tot zowel een duurzame als tot een – in financieel opzicht – renderende invulling te komen? Glasvezel De fractie van de PvdA juicht de komst van snel internet in het buitengebied toe. Ook is er grote waardering voor de fantastische inzet van de vrijwilligers van SallandGlas. In de begroting geeft het college aan SallandGlas te willen ondersteunen. Daarnaast, zo valt te lezen, legt SallandGlas een verzoek tot een lening of garantstelling bij de gemeente Olst Wijhe neer. Hierbij wordt een bedrag van € 1,6 tot € 2 miljoen genoemd. Vraag: Wat verstaat het college concreet onder het ondersteunen van SallandGlas? Is hier geld mee gemoeid en zo ja welk bedrag? Vraag: Heeft SallandGlas geprobeerd om de benodigde lening bij een commerciële bank los te krijgen. Zo nee, waar om niet. Zo ja, waarom is de lening niet afgegeven? Vraag: Hoe je het ook wendt of keert, met een garantstelling / lening van € 1,6 tot € 2 miljoen zijn risico’s gemoeid. Hoe hoog schat het college deze risico’s in en hoe is/wordt dit risico verwerkt in de begroting?
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
46 van 54
De ‘Kracht van Salland’ In 2014 is een start gemaakt met het project ‘De Kracht van Salland’. De gemeente Olst Wijhe is een van de deelnemende partijen. Belangrijk onderdeel van ‘De Kracht van Salland’ is LEADER. In 2015 start hiervoor een nieuw programma. Alvorens hiermee in te stemmen wil de PvdA eerst weten welke echte kansen dit nieuwe programma onze gemeente biedt. Vraag: Welke financiële bijdrage wordt er van de gemeente Olst Wijhe op jaarbasis verwacht bij de uitvoering van ‘De Kracht van Salland’/Leader? Onderwijshuisvesting Per 1 januari 2015 wordt het budget voor het buitenonderhoud van de scholen overgeheveld van de gemeente naar de schoolbesturen. Voor de gemeente betekent dit dat een kostenpost vrijvalt. Anderzijds vervalt de uitkering die gemeente vanuit het gemeentefonds krijgt. Met het college zijn wij van mening dat deze overheveling aanzienlijke consequenties en risico’s voor beide partijen met zich meebrengt. Vraag: Op welke termijn is het college in staat om de raad een nader inzicht te verschaffen in genoemde consequenties en risico’s? Vraag: Mogen wij uit de tekst van de begroting opmaken dat Olst Wijhe het geld voor onderwijsvesting niet volledig voor dit doel heeft ingezet? Regionale samenwerking De PvdA wil dat er alleen in regionale samenwerking op economisch terrein wordt geïnvesteerd als dit leidt tot een aantoonbaar rendement voor de gemeente Olst-Wijhe. Met alleen praten kom je niet verder. Vraag: Is er op dit vlak daadwerkelijk sprake van enig rendement? Graag worden wij hier nader over geïnformeerd.
5. Tot Slot Het besturen van een gemeente is vandaag de dag geen sinecure. Het is echt alle hens aan dek. Deel uit maken van een college is bepaald geen ‘9 till 5 job’. Dat zien wij ook. Dank daarvoor! En dat wij zo af en toe met elkaar in de heg liggen doet aan onze dank niets af. Ook willen wij de ambtenaren van Olst-Wijhe bedanken voor de steun en loyaliteit. Wij kloppen nooit tevergeefs aan en worden steeds open en met kwaliteit voortgeholpen. De PvdA waardeert dit zeer. Onze waardering gaat natuurlijk ook uit naar de collega fracties. Wij doen allemaal op onze eigen manier onze best. En hoe je het ook wendt of keert; wij moeten het samen doen. Samen vormen wij de gemeenteraad. Samen zijn wij het hoofd van de gemeente Olst-Wijhe. Daar moeten wij met elkaar invulling aangeven. Zoals wij eerder aangaven valt er op dit vlak valt er nog het nodige winnen. Laten wij daar samen een start mee maken.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
47 van 54
ALGEMENE BESCHOUWINGEN BEGROTING 2015 D66 OLST-WIJHE
Geacht college, U heeft een sluitende begroting ingediend voor 2015 en dat is een compliment waard in deze roerige tijden waarin de gemeente staat aan de vooravond van veel ingrijpende veranderingen. D66 constateert echter dat er het nodige knip- en plakwerk voor nodig was om de begroting 2015-2018 op deze manier in te kunnen dienen. D66 is teleurgesteld dat het college weinig fundamentele keuzes durft te maken en een greep in de reserves doet om de begroting sluitend te krijgen. Wat dat betreft sluit de begroting mooi aan op het coalitieakkoord: beiden tonen weinig ambities. D66 is teleurgesteld dat de lasten voor onze inwoners volgend jaar opnieuw stijgen en met maar liefst 5%. Dat betekent dat inwoners gemiddeld meer dan 40 euro extra betalen aan woonlasten, waarmee OlstWijhe met gemiddeld ruim 800 euro de duurste gemeente van Overijssel blijft. Dat is wat D66 betreft geen reclame voor Olst-Wijhe. D66 wil niet dat Olst-Wijhe duurste gemeente is, maar de groenste! Daarom willen wij extra investeren om het restafval verder te verminderen. In Olst-Wijhe wordt al veel afval gescheiden, maar het kan altijd beter. Daarom wil D66 dat het bedrag van 180.000 euro dat bestemd is voor ondergrondse afvalcontainers ingezet wordt voor betere communicatie omtrent afvalscheiding om zo een veranderde houding/gedrag bij inwoners te bewerkstelligen, én de invoering van een extra container voor restafval. De huidige grijze bak kan wat D66 betreft ingezet worden voor drinkkartonnen, plastic en blik. D66 is voorstander dat het basistarief naar beneden wordt bijgesteld. Wie minder vervuilt, betaalt minder. Dat is goed voor het milieu én de portemonnee! Wij zullen een motie met die strekking indienen. Vanaf 1 januari 2015 gaan er veel zorgtaken van het Rijk naar de gemeente. Dat gaat gepaard met bezuinigingen. Het ziet ernaar uit dat onze gemeente klaar is voor die transitie. Dat is fijn te kunnen constateren, al is het natuurlijk afwachten hoe de praktijk zal verlopen. Een groot deel van de begroting is bestemd voor de 3D’s. Dat betekent dat een tegenvaller op een van de die domeinen enorme financiële gevolgen kan hebben en omdat De Haag dan hoogstwaarschijnlijk niet klaar staat met de geldbuidel, betekent dit dat de risico’s voor de gemeente zijn. Een reden te meer om de reserves en weerstandvermogen op orde te brengen en te houden. Nu geld uit de reserves ‘onttrekken’ om daarmee het weerstandsvermogen op te krikken, is wat D66 betreft niet duurzaam. D66 wil graag meedenken met het college hoe we al in dit stadium de 3D-transitie zodanig kunnen inrichten dat er ook elementen van transformatie inzitten. Zo heeft D66 voorgesteld om samen met ambtenaren en het college indicatoren te bedenken waarmee nulmeting en outcome-sturing mogelijk is. Dat verzoek is door het college tot heden helaas niet gehonoreerd. Een gemiste kans wat D66 betreft. Wij doen een dringend beroep op het college om snel met de nulmeting en outcome-sturing te beginnen. Het college heeft ingestemd met de ‘sociale monitor’, maar het is D66 niet duidelijk wat daar precies mee bedoeld wordt en wanneer die start. D66 is voorstander van de participatiemaatschappij in de zin dat mensen dat mensen hun eigen netwerk creëren en daar een beroep op kunnen doen als dat nodig is. Ook geloven wij rotsvast in de eigen kracht van mensen. Het gemak waarbij het college wijst naar vrijwilligers als oplossing van een probleem, baart ons echter grote zorgen. Met name daar waar het gaat om mantelzorgers. We hielden ons hart al vast bij de presentatie van de coalitieplannen en zien nu dat onze vrees helaas de waarheid wordt: de gemeente neemt enorme risico’s wat betreft decentralisatie. Als er namelijk maar iets tegen zit, is er geen reserve, zijn geen voorziening en is er geen ander potje. Daarom wil D66 de groep waar we zo'n groot beroep op doen krachtig ondersteunen. We zullen een motie indienen waarbij mantelzorgers ontlast worden zodat ze even de accu kunnen opladen als dat nodig is. Van hetzelfde laken een pak is de inzet van vrijwilligers die door het college als belangrijk onderdeel wordt gezien van langdurige en structurele problemen. We noemen zwembad De Welters en het servicepunt van de bibliotheek in Wijhe. Beide voorzieningen zijn alleen levensvatbaar met de inzet van veel vrijwilligers. D66 is -zoals het college weet- tegen het open houden van een stand alone servicepunt van de bibliotheek
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
48 van 54
in Wijhe. Het is in onze ogen een weinig doordacht plan dat leunt op een bieb old school, met een wankele financiële basis. Ook de bemensing -die helemaal voor vrijwilligers moet worden ingevuld- is nog niet geregeld en vormt daarmee een zwakke schakel in het plan. Wij zijn dus tegen de door het college voorgestelde plan omtrent het servicepunt en gaan niet akkoord met de financiering van de 22.000 euro aan jaarlijkse structurele tekorten. De nieuwe beheersstichting van zwembad De Welters staat voor een enorme klus. De ambities liggen hoog. Wat D66 betreft kan het college niet alleen rekenen op onze instemming als het gaat om de financiering van de 39.000 euro aan jaarlijks structurele tekorten, ook wil D66 de nieuwe stichting tegemoet komen met een garantiestelling zodat de plannen niet direct in het water vallen als de bezoekersaantallen tegenvallen na een slechte zomer. Wij hebben een motie met die strekking voorbereid. Tot slot blijven wij het college voorhouden dat indien zwembad en bieb er niet in slagen om voldoende (gekwalificeerde) vrijwilligers aan zich te binden de gekozen oplossing als een kaartenhuis in elkaar stort. Zoals hierboven reeds geconcludeerd, is het voor het college lastig om geld te vinden voor nieuw beleid. Wat D66 betreft moet er dus goed nagedacht worden wat wel en niet gedaan kan worden met de schamele 81.000 euro voor nieuw beleid. Als wij de begroting goed lezen, wordt dit geld aan twee zaken besteed: afschaffing van de hondenbelasting en een bijdrage van 11.800 euro aan de economische regio Zwolle. D66 wil graag weten wat Olst-Wijhe voor dat laatste terug krijgt. Wat is de meerwaarde van die deelname? D66 begrijpt dat de kosten vaak voor de baat gaan, maar wil dan wel zicht krijgen op de (meer)waarde van de baten. Olst-Wijhe participeert al jaren in DOWR-verband. Ook van deze deelname zien wij graag de voordelen uitgelegd. Wat levert onze deelname nu concreet op? Volgens het college zijn dat minder-meerkosten, maar D66 wil dat graag gekwantificeerd in cijfers onderbouwd zien. Ook zien wij graag door het college verklaard wat de aanvragen BBZ, IOW, IOAZ en Bijzondere Bijstand de gemeente kosten. Wie voert die aanvragen uit? En krijgt de gemeente dan vervolgens ook de uitvoeringskosten van het Rijk, of worden die naar rato verdeeld? Wat kost Olst-Wijhe de uitvoer van het sociale domein? Hoeveel kredieten heeft OlstWijhe verschaft in het kader van de BBZ en wat zijn de risico’s daarvan? Tot slot: hoeveel geld heeft de gemeente gereserveerd voor de bijzondere bijstand en komt die volledig ten laste van de gemeente? Voor D66 staat centraal dat Olst-Wijhe kwalitatief goede faciliteiten houdt waardoor het hier goed wonen, werken en recreëren is. Waar die faciliteiten binnen onze gemeente worden aangeboden is volgens D66 van secundair belang. De tijd waarin de gemeente alles dubbel kon doen, ligt voorgoed achter ons. Wij roepen het college op haast te maken om met een duurzame en toekomstbestendige visie te komen. Te vaak heeft D66 het gevoel dat college probeert de kool en de geit te sparen. Zeker, D66 is nieuw in de raad en wellicht daardoor wat ongeduldig, maar wat D66 betreft mag de lat wel wat hoger. Ingrijpen in plaats van doorschuiven is ons devies. Oók als dat op de korte termijn pijn doet. Heeft Olst-Wijhe (te) veel maatschappelijk vastgoed (en dat is naar de mening van D66 het geval), kom met een plan hoe dat op te lossen in plaats van eer jaarlijks geld ‘achteraan te gooien’! Dat geldt wat D66 betreft ook voor de subsidies die de gemeente jaarlijks verstrekt. Wat D66 betreft zou het goed zijn als de gemeente hier nog eens kritisch naar kijkt en bij sommige subsidies aan sommige verenigingen een ‘winstwaarschuwing’ afgeeft. Wij bereiden ons voor op een motie met die strekking. Tot slot: de uitdagingen waarmee de gemeente zich geconfronteerd ziet, zijn niet gering. Ze zijn echter niet enkel negatief, maar bieden ook kansen. D66 spreekt de hoop uit dat het college de komende tijd ook die kansen grijpt en de wil en het lef toont om bij sommige dossiers te gaan ‘omdenken’. D66 is altijd bereid tot dialoog en wil het college graag helpen bij het in stand houden van een vitale gemeente. Wij zullen het college de komende jaren scherp blijven volgen en onze kennis en expertise blijven aanbieden. Tot zover.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
49 van 54
ALGEMENE BESCHOUWINGEN BEGROTING 2015 VVD OLST-WIJHE Doen wat nodig is Samen werken aan leefbare kernen, doen wat nodig is. Zo luidt de titel van het coalitieakkoord 2014 – 2018. Het CDA, Gemeentebelangen en de VVD met de ondersteuning van de ambtelijke organisatie, hebben veel energie gestoken in een coalitieakkoord waarin een gezamenlijke ambitie is vastgelegd. Ambitie die je nodig hebt om beleid te maken, wie je wilt zijn, waar je je in wilt onderscheiden en waar je naar toe wilt. Doen wat nodig is wordt mede ingegeven door de financiële spankracht van de gemeente en door de demografische ontwikkelingen maar vertaalt zich ook in de aanpak van een aantal uitdagingen waar de burgers van OlstWijhe aandacht voor hebben gevraagd. In de begroting 2015 is dit beleid verder uitgewerkt. De VVD constateert: • dat het huishoudboekje op orde is met een positief meerjarenperspectief; • dat er zorg is over de omvang van de reserves; • dat er aandacht is voor beperking van de lastendruk voor burgers en bedrijven; • dat de hondenbelasting met ingang van 2016 wordt afgeschaft; • dat, met waardering voor het vele werk van de ambtelijke organisatie, de nieuwe zorgtaken door het college voortvarend worden aangepakt; • dat er ook zorgen zijn over de praktische uitvoering van de zorgtaken; • dat er actie wordt ondernomen om de verkeersmobiliteit en leefbaarheid in Olst mede op termijn te verbeteren; • dat het ruimtelijk beleid uit zal gaan van een faciliterende rol van de gemeente en niet langer een initiërende rol. Deze constateringen stemmen de VVD-fractie positief. De VVD heeft dan ook met tevredenheid kennisgenomen van de begroting 2015. 2015 moet het jaar worden waarin Olst-Wijhe de crises definitief achter zich laat. Vanaf 2015 zorgt dit college voor beperking van de stijging van de lastendruk door binnen de eigen financiële huishouding oplossingen te zoeken en te vinden en meer ruimte bieden aan vernieuwde initiatieven van bewoners en ondernemers en investeren in bereikbaarheid en de kwaliteit van de openbare ruimte. Zo creëert dit college de randvoorwaarden voor economische groei en een welvarend Olst-Wijhe. In de Kadernota 2016 en de begroting 2016 zal hier verder inhoud aan worden gegeven. Sociaal domein, nieuwe taken, het jaar van de drie decentralisaties Het jaar 2015 zal voor een belangrijk deel in het teken staan van de nieuwe zorgtaken die op de gemeente afkomen. Vanaf 1 januari 2015 neemt de gemeente de verantwoordelijkheid op zich voor de langdurige zorg, jeugdzorg en de uitvoering van de participatiewet. De VVD wil dat de gemeente bij de nieuwe zorgtaken de inwoners van Olst-Wijhe centraal stelt en hen zoveel mogelijk in staat stelt zelf regie te voeren. De VVD heeft veel waardering voor het vele werk dat in de laatste maanden door de ambtelijke organisatie samen met het college is verricht om alles voor 1 januari 2015 gereed te hebben. De VVD heeft veel vertrouwen in het resultaat. De VVD onderschrijft de hoofddoelstelling van de Wmo om door middel van preventief beleid de vraag naar zorg te beperken. Wij willen dat de nadruk komt te liggen op wat mensen met een zorgvraag nog wel kunnen in plaats van alleen maar te kijken naar wat ze niet kunnen. Wij staan een integrale aanpak voor gericht op bevordering van zelfredzaamheid van mensen, participatie in de samenleving en ondersteuning van mantelzorg en vrijwilligerswerk. Kernvraag hierbij is: wat heb ik nodig om mee te blijven doen. Niet langer geldt: waar heb ik recht op. De VVD is content met de inzet van het college: ‘niemand staat nodeloos aan de kant: iedereen doet betaald werk, volgt scholing of doet vrijwilligerswerk’. Een voorbeeld hoe een participatiemaatschappij er uit zou moeten zien. Niet de overheid die alles gaat regelen, maar de burger zelf is aan zet. Het college geeft aan dat onderzocht zal worden of ontwikkelingen in de Wmo moet leiden tot het afsluiten van convenanten met de dorps- en buurthuizen. Met als doel dat met het afsluiten van convenanten mogelijk de sociale ontmoeting in de woonkernen kan worden gestimuleerd. De VVDAlgemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
50 van 54
fractie hecht aan dit onderzoek en vraagt het college dan ook hoe ver is het college gevorderd met dit onderzoek? Samenvattend wil de VVD: vraagsturing in de zorg: zelf doen waar mogelijk, ondersteunen waar nodig; lokaal waar dit kan en regionaal waar nodig; decentralisaties uitvoeren binnen het beschikbare budget vertrouwen in de professionals die de zorg en begeleiding uitvoeren duidelijke aansturing: één gezin – één plan – één regisseur. Economie Signalen wijzen op een licht, doch broos, herstel van de economie. Er is sprake van enige verbetering van het consumentenvertrouwen. Omdat we nog steeds in een schuldencrisis verkeren en de nationale overheid nog te veel geld moet uitgeven, zullen de gevolgen van nog noodzakelijke uit te voeren hervormingen lang voelbaar blijven. Gelukkig staan we er in Olst-Wijhe nog relatief goed voor, maar het vraagt wel creativiteit in denken en het zoeken naar slimme oplossingen en daar voelt de VVD fractie zich als bestuurders partij, in thuis. Daar mogen de burgers in Olst-Wijhe op rekenen. De VVD onderschrijft de ambities van het college, gelet op de schaal van Olst-Wijhe, dat uit wordt gegaan van een realistische en selectieve benadering. Kernwoorden hierbij zijn samenwerking, innovatie en goede dienstverlening. De VVD gelooft dat je leegstand het beste tegengaat door ondernemers niet in de weg te zitten en hen de ruimte geeft om creatief te zijn. Zorg voor leges, heffingen en belastingen die concurrerend zijn in de regio, vergunningsaanvragen eenmalig, val ze niet lastig over de kleur van hun gevelreclame, enz. De VVD wil de AWO complimenteren omdat die met de Leegstandscommissie door allerhande activiteiten probeert om het winkelbestand in Wijhe op peil te houden en de consument blijft verleiden om naar het centrum van Wijhe te komen. Maar ook een vereniging als Wijhe ‘92 zoekt nadrukkelijk de verbinding met het MKB, niet alleen om sponsorgelden binnen te halen maar ook door hun leden te verleiden door allerlei acties hun inkopen in Wijhe te doen. Een goed voorbeeld voor de hele gemeente. De VVD fractie constateert dat de focus van het college ligt op de aanleg van glasvezel in het buitengebied. Hun argumenten zijn betrouwbaarheid en zekerheid. Op dit moment lijkt glasvezel de beste oplossing. Maar zij gaat wel voorbij, binnen afzienbare tijd, aan wellicht betere en goedkopere technische alternatieven, zoals straalverbindingen en draadloze verbindingen. Ook vanuit het ministerie wordt geadviseerd hier zo nodig gebruik van te maken. De VVD wil erop wijzen dat het in feite moet gaan om snel internet waarbij de gekozen methode afhankelijk is van de situatie ter plaatse. Wij missen die opstelling. De uitvoering van het statenbesluit zorgt ervoor dat veel gevraagd wordt van het bewonersinitiatief, terwijl ook de rol van de gemeente steeds groter lijkt te worden waardoor een lening of garantstelling nodig is. We worden als gemeente door GS in deze positie gemanoeuvreerd. Op voorhand is de VVD fractie huiverig gelet op de risico’s om als gemeente garant te gaan staan voor een bedrag van bijna 2 miljoen euro voor de aanleg van glasvezel in ons buitengebied. De VVD is ervan overtuigd dat de samenwerking op economisch terrein binnen de regio Zwolle kansrijk is in belang van de economie en werkgelegenheid in de regio. Daarnaast zorgt Kennispoort voor ontwikkelingen en verbindingen op het gebied van innovatie, onderwijs en ondernemers. Een belangrijk doel binnen de regio moet zijn om de meest ondernemersvriendelijke regio te zijn met als subdoel 1. Ruimte bieden, 2. Goede dienstverlening, 3. Vitale arbeidsmarkt, 4. Digitale bereikbaarheid en nieuwe bedrijven aantrekken. De provincie Overijssel stopt de komende jaren 4,5 ton in de regio, dus lijkt het goed om daarbij betrokken te blijven. Ruimtelijk domein In het ruimtelijk beleid is ‘loslaten’ het adagium van dit college. De VVD onderschrijft dit ten volle. Dat kan door bijvoorbeeld niet langer vast te houden aan vaste percentages sociale woningbouw waardoor de markt weer de ruimte krijgt om te bouwen. Nieuwe en veranderde behoeften moeten worden ingevuld in een transformatie van het bestaand stedelijk gebied en waarbij de ruimtelijke ontwikkelingen in toenemende mate zal moeten worden ingevuld vanuit de private sector. Van ontwikkelingsplanologie naar uitnodigingsplanologie. De gemeente vervult hierin een faciliterende rol en kan met flexibele bestemmingsplannen transformatie van leegstaande panden mogelijk maken. Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
51 van 54
In het verlengde hiervan is de VVD dan ook voor een passief grondbeleid. Wij vinden dat grond welke niet meer voor woningbouw in aanmerking komt verkocht zou moeten worden aan belangstellenden in bij voorkeur de landbouwsector. De VVD spreekt zijn hoop uit dat binnenkort begonnen kan worden met de bouwplannen in Welsum en dat de vertraging door het hoger beroep geen gevolgen heeft voor de plannen van jonge Welsummers. Bij de bouwplannen op het terrein van Baltus op Den Nul zet de VVD de nodige vraagtekens, het lijkt erop dat getrokken wordt aan een dood paard. De VVD vraagt het college te willen nadenken over een andere invulling van het gebied, een invulling dat wel een kans van slagen heeft en wellicht een plan dat beter aansluit bij de echte behoeftes op Den Nul. Kracht van Salland is een van de manieren om uiting te geven aan een participerende overheid. In de afgelopen jaren zijn hierdoor mooie zaken tot stand gekomen, denk alleen maar aan het Infocentrum. De VVD heeft veel waardering voor het plattelandsbeleid van Kracht van Salland. Voor verdere realisering is geld nodig. De eerste 90.000 euro is er, daardoor kan Kracht van Salland doorgaan. Er kan dus verder gewerkt worden aan het ontwikkelen van projecten die bijdragen aan het versterken van initiatieven uit de samenleving en regionale samenwerking. Voor de mogelijke uitvoering van plannen zijn binnen deze begroting nog geen budgetten geraamd. De VVD hoopt wel gelet op het grote belang dat er wel op termijn zo nodig budgetten vrijgemaakt kunnen worden. De VVD is blij met de aangekondigde actualisatie van de verkeersvisie in het dorp Olst. De VVD heeft hier al jaren voor gepleit. Aanleiding zijn de problemen rondom de spoorwegovergang in de Jan Hooglandstraat. Het is verstandig van het college om de problemen in een breder verband te zien en met een structuurvisie komt waarin mogelijk aandacht voor de verkeersvisie. Door het spreiden van de verkeersdruk ontstaan er namelijk meer mogelijkheden om het centrum van Olst beter om te vormen tot een echt centrum en ontstaan er door de aanleg van een tweede spoorwegovergang mogelijkheden in Olst voor zowel bedrijven als woningbouw. Een tweede spoorwegovergang is ook belangrijk in het kader van de openbare orde en veiligheid, denk alleen maar dat de brandweer aan de ene kant van het spoor zit en de meeste woningen aan de andere kant. Binnen RIVUS (Latijn: rivus betekent beek, kanaal voor irrigatie of afvoer) werken in West Overijssel gemeenten samen met het waterschap Groot Salland en Vitens in de invulling van de afvalwateropgaven uit het Bestuursakkoord Water (BAW). De VVD-fractie onderschrijft de ambities om kosten te besparen, de professionaliteit in het operationele beheer van de afvalwaterketen te vergroten, het realiseren van een duurzame waterketen en het verminderen van de organisatorische kwetsbaarheid van het afvalwaterketenbeheer. Duurzaamheid De VVD vindt dat de enige duurzame ontwikkeling voor de Noordmanshoek is het gebied terug te geven aan de landbouw al of niet in combinatie met natuurontwikkeling waardoor er een soort van verbinding kan ontstaan tussen de uiterwaarden en het landgoed De Gelder. De VVD heeft al weleens het idee geopperd van een levensbomenbos. De VVD fractie vindt dat het afvalstoffenbeleid zich moet richten op vermindering van de hoeveelheid afval. Hierin lijkt het omgekeerd inzamelen te passen dat in principe betekent dat alle afvalstromen die recyclebaar zijn aan huis wordt opgehaald en alleen het restafval zelf moet worden weggebracht naar een ondergrondse afvalcontainer. Echter het draagvlak ontbreekt nog in grote delen van de gemeente, vooral in de kleine kernen en het buitengebied is er veel weerstand en zijn er nog veel vragen. De VVD is dan ook voorhand geen voorstander van ondergrondse containers. Inmiddels lijkt er al wel duidelijkheid te zijn over het inzamelen van drankenkartons en blik. De VVD wacht de voorstellen van het college af. In 2015 wordt, als het wetsvoorstel wordt aangenomen in de Tweede Kamer, het bouwtoezicht geprivatiseerd. Dit zal consequenties hebben voor de regelgeving. De VVD vraagt zich af welk effect dit heeft op de veiligheid van bestaande gebouwen en het toezicht hierop. Hoe wij als gemeente adequaat kunnen handelen bij calamiteiten met gebouwen en hoe wij de veiligheid tijdens de bouwuitvoering voor de omgeving kunnen borgen. En tot slot welke gevolgen kan dit hebben voor het zittende personeelsbestand. Sport en cultuur
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
52 van 54
De openbare bibliotheek in Olst-Wijhe wordt een toekomstbestendige culturele basisvoorziening bereikbaar voor iedere inwoner van Olst-Wijhe. Lezen is van groot economisch belang en voorkomt laaggeletterdheid. VVD staat positief tegenover het voorstel om de bibliotheek in Wijhe te behouden als servicepunt en hoopt dat er nu eindelijk een eind komt aan een lange periode van onzekerheid. De Stichting Openbare bibliotheek Olst-Wijhe kan dan voortvarend de vernieuwende activiteiten uit de Toekomstscenario gaan uitvoeren. Sluiting van het zwembad in Wijhe is voor de VVD-fractie nooit aan de orde geweest. Wel waren we het eens met de conclusie tijdens de discussie bij de heroverwegingen dat in de bedrijfsvoering het nodige kan worden verbeterd met als doel de kosten omlaag te brengen. Door een zeer betrokken en positief ingestelde werkgroep is een plan op tafel gelegd die het mogelijk moet maken het zwembad ook in de toekomst te kunnen behouden voor alle inwoners van Olst-Wijhe. Het zwembad is sterk geworteld in de lokale gemeenschap en heeft een centrumfunctie in de hele gemeente. Er wordt gewerkt aan een Cultuurfonds, ruim 20 verenigingen in Olst-Wijhe werken achter de schermen aan de oprichting van een cultuurfonds. Het doel is om met dit fonds allerlei cultuuractiviteiten in de toekomst te ondersteunen. Voor de VVD is dit een goed voorbeeld van integrale samenwerking. De VVD vindt dat binnen de notitie Maatschappelijk Vastgoed aandacht moet zijn om de huidige sportvoorzieningen, al dan niet geprivatiseerd, op een kwalitatief hoog niveau te houden de komende jaren. Overbodige en niet handhaafbare regels De VVD in Olst-Wijhe heeft in haar verkiezingsprogramma staan dat er een gemeentebrede opschoning van de gemeentelijke regels moet komen om overbodige, tegenstrijdige, niet nuttige en niet handhaafbare regels te schappen. In dit verband willen we wijzen op een besluit in de gemeente De Hollandse Kroon in de Kop van Noord Holland om 80 procent van de regels uit de APV te schappen. Er worden dan geen bekeuringen uitgeschreven voor dingen die nu nog verboden zijn. De mening was toegedaan dat er de laatste jaren veel schijnzekerheid is gecreëerd en de APV een dode letter was. De gemeente daar wil de inwoners meer eigen verantwoordelijkheid geven en voortaan alleen nog dingen, die echt gevaarlijk zijn, verbieden. Veel burgers denken bovendien dat de regels er vooral zijn om de ambtenarij in stand te houden. Ze zeggen dat het gemeentelijk apparaat net een boom is, hoe harder je snoeit, hoe meer takken erbij komen. De VVD-fractie vraagt het college na te gaan denken hoe wij in Olst-Wijhe in de toekomst moeten omgaan met regels. Zij wijst hierbij op een initiatief van de gemeente De Wolden die een digitaal meldpunt heeft ingesteld om de strijd aan te gaan met overbodige regelgeving. Mensen en bedrijven worden gevraagd aan te geven welke regels zij in de praktijk lastig of zelfs als overbodig ervaren. De VVD vindt dat dit idee navolging verdient. Wij zouden die gegevens dan kunnen gebruiken om de dienstverlening waar mogelijk te verbeteren. Daar kan niemand, dus ook het college, toch geen bezwaar tegen hebben. Aan de slag met burgerschap Tijdens de Algemene Beschouwingen vorig jaar heeft de VVD gevraagd aan het toenmalige college op welke wijze wij als gemeente jongeren binnen het basis- en voortgezet onderwijs, kennis kunnen laten nemen van de bestuurlijke inrichting van ons land en wat hun rechten zijn in een democratische samenleving en de rol van de burger. Ook in ons verkiezingsprogramma hebben wij hier aandacht voor gevraagd. In dit verband willen wij wijzen op de jongerenraad in Twenterand en een speciale website van de gemeente voor de jeugd: jongtwenterand.nl. Verder biedt ProDemos een geheel verzorgd programma aan om hier invulling aan te geven. We hebben begrepen dat inmiddels de eerste stappen zijn gezet. We vragen het college hier actief verder mee te gaan. Sober en slim De VVD heeft een vreselijke hekel aan stijgende tarieven, simpel weg omdat wij vinden dat de Nederlandse belastingdruk al veel te hoog is en de Nederlander daardoor te weinig overhoudt om in vrijheid te kunnen besteden. Het is dus een uitdaging voor ons allemaal om te zorgen dat de kerntaken van de gemeente goed worden uitgevoerd terwijl dat gebeurt tegen dezelfde lastendruk dan wel minder! Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
53 van 54
De VVD ziet naast de decentralisaties een andere opgave voor het gemeentebestuur. De gemeente Olst-Wijhe moet zich blijven afvragen wat tot haar taken behoort en wat niet. Dat betekent kritisch blijven op de effectiviteit en besteding van gemeentelijke middelen. Waar het beter, slimmer en goedkoper kan moet de gemeente dat niet nalaten. De VVD pleit er dan ook voor dat het college met name de bestedingen in het sociale domein kritisch blijft volgen en waar nodig tijdig bijstuurt. Voor de VVD fractie geldt dat gaten in de begroting worden gedicht door minder uit te geven, niet door belastingen te verhogen. Zij streven hierbij naar zo laag mogelijke lasten voor de burger. Uitgangspunt voor de VVD fractie is dan ook dat de onroerend zaakbelasting maximaal de trend volgt. En dat niet, zoals het de afgelopen jaren is gebeurd, wordt gekeken naar de totale lastendruk voor de burger. Als de tarieven van bijvoorbeeld de afvalstoffen- of de rioolheffing lager kunnen worden vastgesteld, betekent dat niet dat de OZB dan maar moet worden verhoogd. Wij gunnen burgers dan dit voordeel. In 2016 zal de hondenbelasting worden afgeschaft. Een oude VVD wens zal eindelijk werkelijkheid worden. Eindelijk zal er een eind komen aan die onrechtvaardige belasting, nog stammend uit de tijd van de hondenkar. Bovendien is uit onderzoek gebleken dat in gemeenten, waar geen hondenbelasting wordt geheven, de overlast belangrijk minder wordt. Het risico benaderen vanuit een weerstandsvermogen is prima. Kans en impact hangen vaak samen: grote kans op een kleine impact, kleine kans op een grote impact en om het nog ingewikkelder te maken, risico’s hangen soms ook samen en versterken elkaar. In de raad hebben we een streefwaarde afgesproken van minimaal 1.0. In de begroting wordt als huidige streefwaarde aangegeven een waarde van 0,28. Men kan hieruit de conclusie trekken dat dit cijfer op orde gebracht moet worden. Gedacht wordt om een bedrag van ongeveer 850.000 euro uit de reserves hiervoor te bestemmen. Wij zijn niet de enige gemeente die te maken hebben met dit probleem. Dit vraagt wellicht om eens een nader onderzoek in te stellen in hoeverre een streefwaarde van 1,0 echt een heilig moeten is, kan dat niet minder zonder geweld te doen aan het uitgangspunt van het weerstandsvermogen. De VVD vraagt het college hiernaar te willen kijken. In de begrotingsbrief die in september door de raad is behandeld wordt melding gemaakt van een aantal tegenvallers in de DOWR-samenwerking. De VVD-fractie heeft toen haar zorgen hierover geuit. Het college heeft aangegeven zodra er meer duidelijkheid is hier op terug te komen. Onze vraag is: kan het college ons nu die duidelijkheid geven? TEN SLOTTE Juist in financieel lastige tijden is een gezonde financiële huishouding meer dan noodzakelijk. Het motto van de VVD-fractie geldt nog steeds: eerst verdienen dan pas uitgeven. Kortom doen wat nodig is, sober en slim. De VVD heeft zin in de toekomst van Olst-Wijhe.
Algemene Beschouwingen raadsfracties begroting 2015 en Reactienota College van B&W
54 van 54