Nuttige tips voor het voorjaar

2014

Winter Voorjaar

n r. 2 7 J a a rg a n g 1 0 - ve r s c h i j nt 4 - m a a n d e l i j ks

MAGAZINE

Nuttige tips voor het voorjaar

Tekenbeten

© Shutterstock

Medicijnen inademen

Geen puf? Misschien heb je voorjaarsmoeheid!

Lees ook meer over:

Een blokjesbeugel: tandenpoetsen met hindernissen!

Verkoudheid: feiten en fabels

pagina

14

4 Verkoudheid: feiten en fabels

pagina

pagina

Slapeloosheid: een vermoeiend probleem

20

Intieme hygiëne

2014

Winter Voorjaar Een reeks aan nuttige tips voor het voorjaar.”

PA R T N E R S

Inhoud 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Editoriaal - Inhoud 4 . . . . . . . . . . . . . . Verkoudheid: feiten of fabels 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Medicijnen inademen 11 . . . . . . . . . . . . . . . Wist je dat...Hoestsiropen 12 . . . . . . . . . . . . . . .Geen puf? Misschien heb je voorjaarsmoeheid! 14 . . . Slapeloosheid: een vermoeiend probleem 18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Een blokjesbeugel: tandenpoetsen met hindernissen! 21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Intieme hygiëne 22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tekenbeten Verantwoordelijke uitgever: Roel Cleenders • Redactiecoördinator: Sandra Monard Redactie: Kristel De Veuster, Elke De Vriese, Nathalie Jacquet, Danielle Meyers, Siegfried Roesems, Jelle Speltincx, Karoline Swevers Verschijnt om de 4 maanden • Oplage: 24.500 exemplaren Surplusmagazine wordt verspreid bij de Surpluspartners in Vlaanderen. Overname van teksten en illustraties is enkel toegelaten na schriftelijke toestemming van de redactie en met vermelding van herkomst.De redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de opgenomen informatie waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden gesteld.

Surplusmagazine is een gemeenschappelijke publicatie van de coöperatieve CM-apotheken. www.surpluspartner.be Apotheken De Volksmacht Ieper Grote Markt 3, 8900 Ieper Tel. 057 20 02 23 E-mail: [email protected]

De Lindeboom Apotheek Ellermanstraat 74, 2060 Antwerpen Tel. 03 206 82 28 E-mail: [email protected]

Apotheek In Het Zwaard Prins-Bisschopssingel 75, 3500 Hasselt Tel. 011 28 05 05 E-mail: [email protected]

Medico-Sociale Initiatieven Roeselare-Tielt Beversesteenweg 35, 8800 Roeselare Tel. 051 26 53 00 E-mail: [email protected]

Apotheek Vivantia Leuven K. Leopold I-straat 34, 3000 Leuven Tel. 016 31 44 60 E-mail: [email protected]

Beste lezer We hebben het alvast over een vaste gast in deze periode: de oude vertrouwde verkoudheid. We zetten een aantal ‘waarheden’ over verkoudheid op een rijtje, en gaan na of ze kloppen of niet. En jawel, we verwijzen er een aantal naar het rijk der fabelen. We staan ook even stil bij inhalatoren en hoe ze te gebruiken. ‘Puffen’ is niet altijd zo simpel als het lijkt. Voor je er erg in hebt is het weer lente en daarom hebben we informatie over voorjaarsmoeheid en…teken. Teken belagen niet alleen je hond of je kat, ze zijn ook belust op mensen en ze kunnen de ziekte van Lyme overdragen. Slapeloosheid komt vaker voor dan je denkt. Niet alleen bij ouderen, ook kinderen hebben er soms last van. Het is een complex probleem, dat je niet zomaar oplost met een slaappil. Het is vaak zoeken naar het probleem dat aan de basis ligt. Een doeltreffende behandeling is mogelijk als de oorzaak gevonden wordt. En omdat we geen probleem uit de weg gaan, hebben we het in dit nummer ook over intieme hygiëne. Hoe proper moeten we zijn, en wanneer wordt het te veel? Een nummer vol nuttige informatie dus. Veel leesplezier! Jelle Speltincx Apotheker

voorjaar 2014 - 3

Verkoudheid: feiten en fabels

De winterperiode staat voor velen gelijk aan verkouden zijn. Koude, regen en wind zijn de grote boosdoeners. Of toch niet? Over verkoudheden bestaan nog heel wat misverstanden. We toetsten enkele uitspraken over verkoudheden op hun waarheidsgehalte.

voorjaar 2014 - 4

Een verkoudheid moet je gewoon uitzieken

WAAR

Er bestaat geen medicatie die een verkoudheid sneller doet overgaan. Wel kunnen een aantal medicijnen de symptomen verlichten.

• Om je neus te reinigen en het taaie slijm te verdunnen, gebruik je best eerst fysiologisch water. Indien dit niet voldoende verlichting

• Pijnstillende en koortswerende middelen helpen tegen het algemene ziektegevoel en symptomen zoals koorts, hoofdof spierpijn. Paracetamol krijgt de voorkeur, omdat het zowel bij kinderen als volwassenen zeer veilig is. Een tweede optie is ibuprofen of acetylsalicylzuur. Opgelet: Gebruik voor kinderen jonger dan 15 jaar middelen op basis van acetylsalicylzuur (zoals Aspirine) enkel op doktersadvies. Die verhogen namelijk de kans op het syndroom van Reye, een ernstige aandoening die lever en hersenen aantast. Kies indien nodig dus eerder voor paracetamol.

Griep is een zware vorm van verkoudheid

NIET WAAR Ook al lijken

een aantal symptomen sterk op elkaar, verkoudheden en griep hebben absoluut niets met elkaar te maken. Ze worden door twee verschillende virussen veroorzaakt, virussen die zelfs niet eens tot eenzelfde familie behoren. Verkoudheid is een ontsteking van het slijmvlies in de neus, de bijholten en de keel.

geeft, kunnen ontzwellende neusdruppels of sprays helpen. Gebruik ze maximaal 5 dagen, want anders loop je het risico op irritatie van het slijmvlies. Voorzichtig met kleine snotneuzen! Bij kinderen onder de 7 jaar worden neusdruppels afgeraden, omwille van mogelijke nevenwerkingen. Spoel bij

Er zijn enkele honderden virussen die een verkoudheid kunnen veroorzaken. Symptomen als niezen, loopneus, een verstopte neus, keelpijn, hoesten komen vaak voor. Bij verkoudheid heb je meestal geen of weinig last van koorts. Een verkoudheid kan vermoeiend zijn, maar het is vaak wel mogelijk de dagelijkse dingen te blijven doen. Griep wordt veroorzaakt door een gevaarlijker virus, het influenza virus. De infectie verloopt via de luchtwegen.

hen de neus liever met fysiologisch water. Dat geldt ook voor zwangere vrouwen. • Bij keelpijn is paracetamol de eerste keuze, zeker bij kinderen. Ook ibuprofen kan helpen de pijn te stillen. Het kan helpen om de keel goed te bevochtigen. Gorgel bijvoorbeeld met zout water (1 afgestreken koffielepel zout in een glas water), of zuig op een snoepje. Keelpastilles en –sprays werken verzachtend. Kies bij voorkeur voor een variant met lidocaïne (niet voor kinderen onder de 12 jaar). • Hoestsiroop kan overwogen worden om de hoest te verhelpen. Bij een slijmhoest kies je voor een slijmverdunnend middel. Vergeet ook niet veel te drinken! oge hoest vereist meestal geen Een droge geneesmiddelen. Heb je er veel last van, kies dan voor een hoeststillende siroop. Gebruik ze met mate en enkel wanneer ze het meest nodig zijn, bijvoorbeeld vóór het slapen gaan.

Griep zorgt voor aanzienlijke symptomen, zoals hoge koorts, keelpijn, hoofdpijn, verminderde eetlust, zware vermoeidheid en pijn over het hele lichaam. Bij griep is bedrust vaak geen overbodige luxe.

Wist je dat een verkoudheid de meest voorkomende infectie is bij mensen? Volwassenen worden 2 tot 5 keer per jaar verkouden, kinderen wel 6 tot 10 keer per jaar.

voorjaar 2014 - 5

Zonder jas of met natte haren naar buiten gaan, is vrágen om een verkoudheid

Kinderen krijgen gemakkelijker een verkoudheid

Een verkoudheid wordt altijd veroorzaakt door een virus. Dat we in de winter meer verkoudheden krijgen, heeft vermoedelijk te maken met

Doordat het afweersysteem van kleine kinderen nog niet volledig is ontwikkeld, zijn ze vatbaarder voor infecties van de luchtwegen. Daar komt nog bij dat kinderen vaker fysiek met elkaar in contact komen en het minder nauw nemen met hygiëne. Meestal gaat het om volkomen onschuldige infecties, die bovendien nodig zijn om het afweersysteem op te bouwen.

NIET WAAR

het feit dat we dan vaker dicht bij elkaar zitten in slecht verluchte ruimtes. Wat natuurlijk niet betekent dat je voortaan dan maar zonder jas en muts de kou moet trotseren. Koude maakt namelijk onze slijmvliezen kwetsbaarder voor virussen, waardoor we sneller een infectie oppikken. Maar dan nog is er een virus nodig om verkouden te worden.

Antibiotica helpen niet tegen een verkoudheid of griep

WAAR Antibiotica bestrijden

bacteriën. Aangezien een verkoudheid of griep door een virus wordt veroorzaakt, hebben antibiotica dus geen zin. Ze kunnen wel helpen als je bovenop je verkoudheid of griep een bacteriële infectie krijgt. Ga bij aanhoudende of hoge koorts (boven 39°C), oorpijn, piepende of moeilijke ademhaling zeker langs bij je huisarts.

Papieren zakdoeken zijn beter dan stoffen

WAAR Stoffen zakdoeken zijn

een broeihaard van micro-organismen. Gebruik liever een papieren zakdoekje en gooi het weg na elk gebruik. Bedek hiermee neus en mond wanneer je niest of hoest. Was geregeld je handen en deel geen glazen of bestek, om besmetting te voorkomen.

voorjaar 2014 - 6

WAAR

Rokers krijgen gemakkelijker een verkoudheid

WAAR Onze luchtwegen zijn

bekleed met trilhaartjes, die voortdurend slijmen naar boven werken en zo een natuurlijke barrière vormen tegen ziektekiemen. Bij rokers werken die trilhaartjes minder goed, zodat ook hun afweer veel lager is. Daardoor krijgen ze gemakkelijker een infectie aan de bovenste luchtwegen en neemt die sneller ernstige vormen aan.

Je mag je neus niet snuiten

GEDEELTELIJK WAAR

Je neus ophalen is beter dan je neus snuiten. Het virus dat verkoudheid veroorzaakt, vermeerdert zich namelijk in je neusslijmvlies. Door je neus te snuiten, oefen je veel druk uit op dat slijm en pers je het in de verschillende holtes in je hoofd. Het gevolg: een verhoogde kans op sinusitis of zelfs oorontsteking. Als je je neus ophaalt, zuig je het slijm (en dus ook de virussen) juist weg uit je hoofdholten. Minder aangenaam voor je omgeving wellicht, maar wel beter voor je zelf. Wil je toch liever je neus snuiten, doe het dan neusgat voor neusgat. Dan is de overdruk in je neus een stuk minder. Gebruik ook telkens een nieuw papieren zakdoekje en gooi dat meteen weg.

Extra vitamine C helpt om een verkoudheid te vermijden

NIET WAAR Dat je lichaam

vitamine C nodig heeft, staat buiten kijf. In de winter extra vitamine C slikken om je weerstand te verhogen, heeft voor de meeste mensen weinig zin. Vitamine C is namelijk een wateroplosbare vitamine. Neem je er meer van op dan nodig, zal je dat teveel gewoon uitplassen. In principe krijg je door gezond te eten vanzelf voldoende vitamine C binnen. Extra pilletjes slikken wordt daarom niet aangeraden. Doe dat alleen op advies van je arts. Apr. Nathalie Jacquet

Alweer verkouden? Zo ondersteun je je natuurlijke weerstand: • Hou je warm en rust en slaap voldoende. • Heb geduld. Klachten van een verkoudheid, zoals hoest, kunnen twee tot drie weken aanslepen. • Eet gezond, met veel groenten en fruit. • Drink voldoende. Zeker wanneer je ook koorts hebt, kan je lichaam extra vocht gebruiken. • Binnen blijven is niet nodig, je huis goed ventileren juist wel. Zo worden ziektekiemen naar buiten gejaagd. • Zorg voor voldoende vochtigheid in de lucht. Gebruik een luchtbevochtiger of kommetjes water op de verwarming.

Verlicht uw maag antimetil

Antimetil op basis van gember Antimetil bij moeilijke vertering op reis snelle werking geen negatief effect noch slaperigheid

OK

OK

3+

50 mg gestandaardiseerd gemberextract met 10% gingerol 10 x geconcentreerder dan traditioneel gemberpoeder

Gezond dankzij planten

www.tilman.be • www.antimetil.be

Medicijnen inademen Bij astma, chronische bronchitis of andere aandoeningen van de luchtwegen moeten soms medicijnen ingeademd worden. Het is dan belangrijk dat er voldoende geneesmiddel in de longen komt. In de praktijk lukt dat niet altijd even goed. Niet alle inhalatiesystemen zijn voor iedereen even geschikt. Bovendien kan verkeerd gebruik de werking verminderen. In dit artikel overlopen we de verschillende inhalatievormen.

Aerosoltoestel of vernevelaar Wat is het? Een aerosoltoestel zet vloeistof om in een fijne nevel die via een mondstuk of masker wordt ingeademd. Je kan dit huren in de apotheek. Het masker en toebehoren moet je om hygiënische redenen aankopen. Hoe doe je het? Een aerosoltoestel is makkelijk te gebruiken. Je kan meerdere geneesmiddelen mengen en in één keer toedienen.

voorjaar 2014 - 8

Het totale volume van de vloeistof in het reservoir moet ongeveer 4 ml zijn. Soms moeten geneesmiddelen aangelengd worden met fysiologisch water. Een vernevelaar heeft ook nadelen. Het toedienen duurt langer dan bij de andere inhalatievormen, 8 tot 10 minuten. Reinigen Maak na elk gebruik masker en reservoir proper met warm water en afwasmiddel. Spoel goed na en laat daarna alles aan de lucht drogen.

2012

Najaar

Dosisaerosol of puffer

Poederinhalator

Autohaler

Wat is het?

Wat is het?

Wat is het?

Een dosisaerosol of puffer is een gebruiksklaar systeem. Het bestaat uit een busje met medicatie en drijfgas, dat in een houder met mondstuk zit. Als je op de houder drukt (‘puft’), komt de dosis vrij die je moet inademen.

Een poederinhalator gebruikt medicatie in poedervorm, zonder drijfgas. Door krachtig in te ademen wordt de medicatie in de longen gezogen. Er zijn verschillende soorten poederinhalatoren:  Sommige hebben een reservoir met genoeg poeder om meerdere keren te kunnen inhaleren, zoals de turbohaler.  In andere toestellen doe je telkens één capsule, die telkens één dosis aflevert. Voorbeelden hiervan zijn de aerolizer en handihaler.  Er zijn ook poederinhalatoren die geladen zijn met een aantal individueel verpakte dosissen, bijvoorbeeld de diskus.

De autohaler werkt ook met drijfgas, maar je moet niets indrukken om het geneesmiddel te verstuiven. Wanneer je inademt, gebeurt het verstuiven automatisch. Daardoor is dit systeem meer geschikt voor personen die problemen hebben met de hand-mond coördinatie bij een dosisaerosol. Het is even wennen aan de klik die je hoort bij het vrijkomen van de medicatie. In het begin kan je wat schrikken, waardoor je ademhaling even stopt en niet alle geneesmiddel ingeademd wordt.

Hoe doe je het? Hand – mond coördinatie is heel belangrijk bij het inhaleren met een puffer. Als je te laat of te vroeg inademt, of als je je adem niet lang genoeg inhoudt, komt er niet voldoende geneesmiddel in de longen. Voor kinderen en ouderen is de puffer daarom minder geschikt. Het gebruik van een voorzetkamer is dan een goede oplossing. Het geneesmiddel komt dan niet rechtstreeks in de mond terecht, maar in de voorzetkamer. Hieruit kan het dan in een paar keer ingeademd worden. Reinigen Zowel de voorzetkamer als het mondstuk moeten grondig gereinigd worden. Was het mondstuk minstens 1 keer per week onder warm stromend water. Voor de reiniging van de voorzetkamer raadpleeg je best de verpakking. Belangrijk: bij het eerste gebruik en na elke reiniging dient de voorzetkamer ‘verzadigd’ te worden. Dat doe je door een paar keer in de voorzetkamer te puffen zonder te inhaleren.

Apr. Karoline Swevers

Bij dit soort inhalator is het van belang dat je krachtig en snel kan inademen. Daarom is hij minder geschikt voor kinderen jonger dan 6 jaar. Belangrijk: Belangrijk adem niet uit in een poederinhalator. Je kan zo het poeder wegblazen of doen samenklitten.

voorjaar 2014 - 9

Laat pijnlijke spieren en gewrichten geen rem zijn op uw prestaties!

Balsem

Spray

· Symptomatische behandeling van

· Symptomatische behandeling van spier- en gewrichtspijn, spierkrampen, stijve spieren en gewrichten.

spierpijn, reumatische pijnen, stijve nek, lumbago, ...

Contra-indicatie in geval van allergie voor salicylaten en bij zwangerschap. Vanaf 7 jaar.

Contra-indicatie bij zwangerschap. Vanaf 10 jaar.

DIT IS EEN GENEESMIDDEL. VRAAG RAAD AAN UW APOTHEKER OF ARTS. LEES AANDACHTIG DE BIJSLUITER. GEEN LANGDURIG GEBRUIK ZONDER MEDISCH

Rijksweg 9, B -2880 Bornem

ADVIES.

voorjaar 2014-11

WIST JE DAT... …een aantal hoestsiropen enkel nog op voorschrift te krijgen zijn?

Alle siropen die codeïne bevatten, of een product afgeleid van codeïne, kan je enkel nog krijgen op doktersvoorschrift. Dat geldt ook voor de siropen die door je apotheker gemaakt worden als ze deze producten bevatten.

(Voor) Kinderen niet toegelaten? Voor zuigelingen en jonge kinderen onder de zes jaar worden hoeststillende middelen afgeraden. De doeltreffendheid en veiligheid bij kinderen is voor geen enkel van deze geneesmiddelen aangetoond. Zuigelingen en jonge kinderen die antihoestmiddelen krijgen, lopen een groter risico op

onderdrukken van de ademhaling. Bij jonge kinderen is hoest vaak een symptoom van milde luchtweginfecties. Hoest speelt bij hen een rol in het afweermechanisme van het lichaam tegen infecties. Hun hoest verdwijnt meestal spontaan. Alleen als die langer dan vijf dagen aanhoudt, raadpleeg je best je arts.

Nogal wat bijwerkingen Codeïne maakt je slaperig en vermindert

je reactievermogen. Dat kan hinderlijk zijn als je met de auto rijdt, of als je machines bedient. Een overdosis kan leiden tot ernstige ademhalingsproblemen. Apr. Kristel De Veuster

Ben de Bever. Laat je tanden zien.

voorjaar 2014 - 11

Geen puf? Misschien heb je voorjaarsmoeheid! voorjaar 2014 - 12

Geen energie en geen zin om de dag te starten, ook al is hier geen enkele reden voor. De lente is begonnen, de eerste zonnestralen doen deugd en toch voel je je loom. Is het voorjaarsmoeheid?

Wees voorjaarsmoeheid een stapje voor

Klachten als lusteloosheid, prikkelbaarheid, gebrek aan concentratievermogen, somberheid en pessimisme zijn eigen aan het fenomeen van voorjaarsmoeheid. Zelfs bij voldoende slaap kan je nog moe zijn. Een gezonde en energieke levensstijl kan je hier tegen wapenen.

Goede voedingsgewoonten Gezonde voeding speelt een zeer belangrijke rol om je goed in je vel te voelen. Een juiste balans tussen vers fruit en groenten, lekkere vis of een stukje vlees en zelfs af een toe een goed stuk chocolade kan geen kwaad. Te veel mensen leiden een onregelmatig leven met slechte voedingsgewoonten. Het lichaam geraakt dan uit balans en biedt niet de nodige weerstand. Velen onder ons kunnen dit wel een tijdje aan maar als de veer breekt, verzeilen ze vaak in een periode met extreme vermoeidheid of zelfs in een depressie.

Sporten en bewegen geven energie. Het lijkt misschien tegenstrijdig, maar de mensen die klagen over voorjaarsmoeheid, zijn ook de mensen die het minste actief zijn en het minste bewegen. Je hoeft geen olympische prestaties na te streven, maar een stevige wandeling is al een goed begin om lijf en leden in beweging te krijgen. En de portie vitamine D die je op die manier aanmaakt, kan misschien een extra stimulans zijn.

Het belang van gezonde voeding en een aangepaste levensstijl kunnen we niet genoeg benadrukken. Als die niet het nodige resultaat geven, is gesprekstherapie misschien een oplossing voor jou. Iemand die hierin gespecialiseerd is, kan je helpen om bepaalde denkpatronen te wijzigen en op een andere manier tegen een aantal zaken aan te kijken. Hier of daar zit er misschien toch ergens een knoop die je zelf moeilijk kan ontwarren. Een beetje hulp en steun van buitenaf kan wonderen doen.

Medische hulp Als je merkt dat de klachten niet zo maar verdwijnen, is het raadzaam een arts te raadplegen. Zeker als het niet de eerste keer is dat deze voorjaarsmoeheid zich voordoet, of als je je zelfs in de winterperiode niet zo lekker in je vel voelt. De arts kan je geneesmiddelen voorschrijven die je helpen om je beter te voelen als de periode van neerslachtigheid te lang zou duren. Apr. Siegfried Roesems Apr

voorjaar 2014 - 13

Slapeloosheid: een vermoeiend probleem

Slapen zorgt voor een rustperiode waarbij ons lichaam zich kan herstellen. We realiseren ons het belang van een goede nachtrust pas wanneer die verstoord is en we problemen ondervinden bij onze dagelijkse taken.

Een veel voorkomend probleem

Een onderliggend probleem of niet?

Slapeloosheid, of insomnia, is een probleem waaraan vele Belgen lijden, vooral vanaf de leeftijd van 40 jaar. Uit onderzoek blijkt, dat ook 1 op de 4 kinderen soms last heeft van slaapproblemen. Het kan zowel gaan om klachten van inslapen, doorslapen of vroeg wakker worden. Zowel de kwaliteit als de kwantiteit van het slapen kan gedaald zijn.

Slaapstoornissen zijn vaak het gevolg van onderliggende problemen. En die kunnen van allerlei aard zijn.

We weten eigenlijk niet zo veel over slapeloosheid. De beschikbare gegevens doen vermoeden dat het een hardnekkige aandoening is, met kans op terugvallen. Slapeloosheid kan een 24-uurs probleem worden. Vermoeidheid, energietekort en geheugen- en concentratiestoornissen kunnen je hinderen in je dagelijkse functioneren. Het is een ernstig probleem, waarvan de aanpak niet altijd voor de hand ligt.

voorjaar 2014 - 14

Psychische problemen, zoals angst en depressie, zijn een vaak voorkomende oorzaak. Maar ook lichamelijke klachten, zoals ademhalingsproblemen of pijn. En het gebruik (of misbruik) van geneesmiddelen, alcohol of drugs. Ook de slaapomgeving en het doorbreken van de dagelijkse routine hebben een invloed op het slaappatroon. Denk maar aan een jetlag of werken in een ploegensysteem. In al deze gevallen is het belangrijk om de oorzaak van het probleem aan te pakken. Een slaapmiddel is voor de meeste van deze personen geen geschikte oplossing.

Insomnia kan echter ook het primaire probleem zijn. Door een verstoring van de aanmaak van het slaaphormoon, melatonine, kan een verstoord slaap-waakritme ontstaan.

Dit slaaphormoon wordt aangemaakt in de pijnappelklier. Die wordt minder productief op hogere leeftijd, en daarom lijden ouderen vaker aan slapeloosheid. In deze gevallen is het mogelijk om melatonine als geneesmiddel toe te dienen. Ook bij een jetlag of werken in ploegensysteem kan dit middel gebruikt worden. Het helpt om het slaap-waakritme te herstellen.

De aanpak van slaapproblemen Een arts gaat in eerste instantie na of er een onderliggende oorzaak is. Wanneer die gevonden wordt, kan dit probleem aangepakt worden.

Aanpak zonder geneesmiddelen In eerste instantie wordt de patiënt voorgelicht over slaap. De bedoeling is om inzicht te geven in de slaapstoornis en de mogelijke aanpak ervan. Er wordt onder andere uitgelegd wat slaap juist inhoudt, hoe die verloopt, welke individuele verschillen er bestaan en hoe het komt dat sommige mensen niet in slaap geraken. Daarna kunnen slaap- en slaaphygiënetips een uitkomst bieden. Het is belangrijk om de volgende tips minstens 3 weken toe te passen: • Ga pas slapen als je slaperig bent. • Het bed dient enkel om te slapen en te vrijen. Eten, televisie kijken en piekeren zijn uit den boze.

Als er geen oorzaak gevonden wordt, of als de slapeloosheid blijft bestaan na behandeling, moet er eerst getracht worden het slaapritme te herstellen zonder medicatie. Wanneer ook dit faalt, kan de arts geneesmiddelen overwegen. Het kan handig zijn als je een slaapdagboek bijhoudt, dat is nuttige informatie voor de arts.

• Vermijd lang wakker liggen. Sta op wanneer je langer dan 20 minuten wakker ligt. Ga naar een andere kamer en kruip pas terug onder de wol als je slaperig bent. Dit kan herhaald worden indien nodig. • Probeer op een vast uur op te staan, ondanks een eventueel verstoorde nachtrust de dag ervoor. • Beperk dutjes overdag. • Beperk het gebruik van cafeïnehoudende producten en alcohol. • Eet geen zware maaltijd voor het slapen gaan. • Doe geen zware inspanning vlak voor het slapen gaan. Lichte inspanningen in de vooravond kunnen wel. • Zorg voor voldoende lichaamsbeweging. •

Zorg voor een aangename slaapomgeving: temperatuur, verluchting, ventilatie, verduistering en stilte. • Zorg voor een goede matras, kussen en fris beddengoed. Als de slapeloosheid blijft aanhouden, kan de arts je doorsturen naar een gespecialiseerde hulpverlener of een slaaplabo, bijvoorbeeld voor relaxatietherapie of cognitieve gedragstherapie.

voorjaar 2014 - 15

Aanpak met geneesmiddelen

De gevaren van slaapmedicatie

Afhankelijk van de duur en de ernst, kan de huisarts beslissen om een behandeling met medicijnen te starten.

Slaapmiddelen verhogen meestal de slaaphoeveelheid, maar ten koste van de slaapkwaliteit. Verder treedt gewenning op. Een persoon die langdurig een bepaald slaapmiddel neemt, wordt gaandeweg minder gevoelig aan het middel, waardoor de dosering niet meer zal volstaan.

In acute situaties, zoals een plots overlijden in de familie, kan de arts opteren om tijdelijk een geneesmiddel voor te schrijven. Slaapmiddelen mag je niet langdurig gebruiken, omdat je er afhankelijk van wordt. Gebruik ze liefst niet langer dan 1 week aan een stuk, in een zo laag mogelijke dosering.

Ook afhankelijkheid is een groot probleem. Indien een middel te lang gebruikt wordt, zal je niet meer kunnen slapen zonder, waardoor je in een vicieuze cirkel terecht komt. Houd ook rekening met mogelijke bijwerkingen, want slaapmiddelen werken in op ons bewustzijn: • Verminderd reactievermogen: let op met de rijvaardigheid, zeker indien je zware machines bestuurt. • Geheugenverlies op moment van inname • Verhoogd valrisico, zeker bij ouderen • Verminderd concentratievermogen • Lichte ontremmingen, zelfs agressief gedrag • Verhoogde eetlust, met gewichtsverhoging tot gevolg • Vermoeidheid overdag (bij langwerkende middelen) • Libidoverlies Toch worden deze middelen zeer vaak voorgeschreven in België.

Ik ben afhankelijk, wat nu? Als je toch langdurig slaapmiddelen gebruikt, kan je hiervan afhankelijk worden. Indien je dan plots stopt, kunnen ontwenningsverschijnselen optreden. Zo kan je angstig worden of terug aan slapeloosheid gaan leiden. Met de juiste adviezen en opvolging van je arts kan je medicatie stoppen zonder ontwenningsverschijnselen. De afbouw zal niet abrupt gebeuren, maar geleidelijk aan. Vraag raad aan je apotheker.

Kunnen plantaardige middelen helpen? Van verschillende planten wordt aangenomen dat ze het inslapen bevorderen. Valeriaan is de meest bekende en onderzochte plant. Valeriaan heeft een milde inslapende werking. Het wordt hoofdzakelijk gebruikt bij inslaapstoornissen en wordt best een half uur tot een uur voor het slapengaan ingenomen. Ook preparaten met passiebloem worden soms gebruikt. Passiebloem heeft een rustgevend effect, waardoor je sneller inslaapt. Er zijn middelen beschikbaar in de apotheek die beide planten bevatten. Verder heeft ook hop een werking op de slaap. Het zorgt ervoor dat je makkelijker doorslaapt. Daarnaast kan ook citroenmelisse gebruikt worden, waardoor inslapen makkelijker wordt.

Apr. Jelle Speltincx

voorjaar 2014 - 16

HYLO EYE CARE ®

Bevochtiging & Verzorging

Innoverende oogbevochtiging! Door uw patiënten reeds 30 jaar gewaardeerd

Na opening maanden houdbaar

Droge ogen vereisen individuele oplossingen : • Oogdruppels in het COMOD®-systeem • Zonder bewaarmiddelen, noch fosfaten

r in Verkrijgbaa k uw apothee

• 10 ml flacon, 300 druppels, 6 maanden houdbaar na opening • Geschikt voor gebruik met contactlenzen

URSAPHARM Arzneimittel GmbH, Industriestraße 35, D-66129 Saarbrücken, Tel. : +49(0)6805 9292-0 Fax : +49(0)6805 9292-88, [email protected], www.ursapharm.de | Correspondentie : URSAPHARM Benelux B.V., Steenovenweg 5, NL-5708 HN Helmond, Tel. : +31-492-472473 Fax : +31-492-472673, [email protected], [email protected], www.ursapharm.nl, www.ursapharm.be

voorjaar 2013 - 15

Een blokjesbeugel: tandenpoetsen met hindernissen!

Een goede mond- en tandhygiëne is extra belangrijk als je een blokjesbeugel draagt. Wees selectief met wat je eet als je een beugel draagt. Plakkerig snoepgoed en kauwgom zijn af te raden, dat ervaar je snel. Restjes hiervan gaan vastzitten op je beugel en tanden en je krijgt het er moeilijk af. Pas ook op met frisdranken. Die bevatten veel suiker, en dat veroorzaakt tandplak. Een beugel in je mond bevordert de opstapeling van tandplak en bemoeilijkt een goede tandhygiëne. Tandenpoetsen is extra belangrijk als je een blokjesbeugel draagt. Correct tandenpoetsen verwijdert alle etensrestjes en tandplak, zo voorkom je dat het tandvlees ontsteekt en gaat bloeden.

voorjaar 2014 - 18

Een goede poetstechniek is zeer belangrijk:

• Ook voor elektrische tandenborstels bestaan speciale orthodontische borsteltjes.

• Poets in de bovenkaak boven de blokjes en in de onderkaak onder de blokjes.

• Zowel bij elektrisch als manueel poetsen is het belangrijk je tandenborstel regelmatig te vervangen. Een goede tip: elke seizoen een nieuwe tandenborstel!

• Poets de blokjes. • Poets de binnenkant van de tanden en de kiezen, vergeet ook hier het tandvlees niet. • Poets de bovenkant van de tanden en de kauwvlakken van de kiezen. • Verwijder ook de voedselresten die blijven zitten achter de blokjes en draden en tussen de tanden. Hiervoor kan je speciale interdentale borsteltjes gebruiken.

Elektrisch of manueel poetsen? • Maakt niet uit, als je maar correct corr poetst. voor • Manueel poetsen heeft het voordeel dat je je tandenborstel makkelijker overal kan meenemen. Je kan ook beide combineren.

Een fluoridehoudend spoelmiddel kan als aanvulling gebruikt worden, maar het verwijderen van voedselresten en tandplak blijft het allerbelangrijkste. Apr. Kristel Deveuster

• Als controle kan je een plakverklikker gebruiken, die kleurt de tandplak. Je kan die vinden in je apotheek.

Enkele tips: ✓ Eet niet te veel tussendoortjes. ✓ Poets na elke maaltijd grondig je tanden. ✓ Gebruik een speciale tandenborstel met een gleufje erin. Je kan die kopen bij je apotheker. ✓ Poets eerst met een natte tandenborstel en doe nadien pas tandpasta op je borstel. Op deze manier worden restjes beter verwijderd. ✓ Duw hard genoeg op je tandenborstel, zodat de haartjes niet alleen de blokjes raken, maar ook het tandvlees en de ruimte tussen de blokjes. ✓ Besteed voldoende aandacht aan het tandvlees, daar blijft het meeste plak zitten.

voorjaar 2014 - 19

De toekomst van de huid van de baby, ziet er goed uit GEPATENTEERD ACTIEF BESTANDDEEL

Beschermt de cellulaire rijkdom van de huid

92% INGREDIËNTEN

VAN NATUURLIJKE

OORSPRONG gemiddeld

GEGARANDEERDE

BABY TOLERANTIE

Mustela®, de specialist van de huid van de baby en de toekomstige moeder, al meer dan 60 jaar.

pub-surplus-197-139-nl.indd 1

19/12/13 1

Behandel je handen met zachtheid Het is belangrijk om je handen in goede conditie te houden. Daarom creëerden we onze be.care verzorgende handcrème* en be.care herstellende handcrème**. De verzorgende handcrème voor normale tot droge huid verzorgt, beschermt en hydrateert je handen langdurig. De herstellende handcrème is ideaal voor een droge tot zeer droge huid, trekt snel in, zorgt voor een snelle oplossing bij kloven en vermindert de roodheid. Je handen zullen er wel bij varen. Het volledige gamma be.care producten is ‘in huis’ ontwikkeld door je apotheker. * Be.care verzorgende voorjaar 2014 - 20 handcrème : € 5,15

**Be.care herstellende handcrème : € 6,15

Intieme hygiëne

We douchen elke dag, gebruiken deodorant, shampoo, parfum, lichaamsmelk,… We weten best hoe we ons lichaam moeten verzorgen. Maar weten we ook genoeg over de intieme hygiëne? Was je je vagina elke dag met zeep? Is een wekelijkse douchebeurt voldoende? Wat met intieme geurtjes?

Vaginale afscheiding De vagina produceert afscheiding (witverlies). Die dient om de vagina soepel, vochtig en gezond te houden en in de vagina een zuur milieu te creëren. Een gezonde vagina heeft een zuurtegraad van pH 4,5. Die zuurtegraad zorgt ervoor dat bacteriën die infecties kunnen veroorzaken, niet in de baarmoeder of buikholte terecht kunnen komen. Vaginale afscheiding is dus heel normaal en gezond. Gezonde afscheiding is kleurloos of wit, jeukt niet en heeft geen nare geur (kan wel een beetje zurig ruiken). Ze bevat goede bacteriën die de zuurtegraad van de vagina beschermen. Het is dan ook belangrijk om het natuurlijke milieu van de vagina zo weinig mogelijk te schaden.

Wassen Veel meisjes en vrouwen denken dat ze zich veel moeten wassen om proper te zijn. Maar te veel wassen doodt ook de goede vaginale

bacteriën. Was je vagina dagelijks met lauw water. Gebruik nooit badschuim of badolie: deze detergenten verstoren het vaginale evenwicht. Producten voor intieme hygiëne zijn niet nodig en kunnen de vagina net te zuur maken. Hou de vagina ook droog om schimmels te vermijden.

Vaginale infecties Een vaginale infectie is een veel voorkomend probleem. Het is zeker niets om je over te schamen. Als je vaginale klachten hebt, wacht dan niet te lang om een arts te raadplegen.

Hoe krijg je het? Een infectie kan veroorzaakt worden door schadelijke bacteriën of schimmels die de goede bacteriën in de vagina overwoekeren. Een slechte vaginale hygiëne (zoals te veel wassen met agressieve zepen) kan je kwetsbaar maken voor bacteriën.

Als je hier gevoelig voor bent, meld je dit best aan je arts. Hij kan dan medicatie voorschrijven die je best samen met je antibioticakuur inneemt om het risico op infectie te verkleinen.

Hoe herken je een vaginale infectie? Bij een infectie heb je last van vaginale jeuk, slecht ruikende of anders gekleurde vaginale afscheiding, opgezwollen of rode schaamlippen die ook pijnlijk kunnen aanvoelen. De infectie wordt behandeld met zalf, vaginale ovules of orale medicatie. Na enkele dagen zijn de klachten verdwenen. De infectie is meestal niet seksueel overdraagbaar, maar de partner kan toch last krijgen van jeuk. Wassen met water en zeep is voor hem voldoende. Apr. Danielle Meyers

Ook een antibioticakuur kan een vaginale infectie uitlokken, omdat die producten het evenwicht van de vaginale flora verstoren.

Zo verklein je de kans op een vaginale infectie Draag geen te spannende kledij aan het onderlichaam. Geef de voorkeur aan katoenen ondergoed en was het op hoge temperatuur. Als je naar het toilet geweest bent, veeg je met toiletpapier van voor naar achter om te vermijden dat er darmbacteriën in de vagina terechtkomen. Gebruik geen geparfumeerde inlegkruisjes of tampons en verwissel die om de 4 à 6 uur.

voorjaar 2014 - 21

Tekenbeten

Na een wandeling in een bosrijke omgeving kan het wel eens gebeuren dat je thuis komt met een vreemde indringer: een teek. Een tekenbeet is meestal pijnloos en begint pas na enkele uren te jeuken. In sommige gevallen ontstaan na maanden rode zwellingen op de plaats van de beet. Dat zijn symptomen van de ziekte van Lyme. Een teek snel verwijderen is daarom de boodschap.

Belust op bloed Een teek is een heel kleine, spinachtige parasiet die leeft in bossen, graslanden, struiken en duinen. Om zich voort te planten heeft een teek bloed nodig. Een teek kan niet springen of vliegen, maar wacht op de planten of het gras tot er een mens of dier voorbij komt. Op dat moment laat hij zich vallen en bijt zich vast in de huid van het slachtoffer. Nadien zuigt de teek zich gedurende meerdere uren tot

voorjaar 2014 - 22

zelfs dagen vol met bloed. Volgezogen met bloed is een teek ongeveer even groot als een erwt en zo kan je hem gemakkelijk zien. Bij mensen zit een teek bij voorkeur op het hoofd, in de nek, de oksels, de knieholten, de liesstreek en op de enkels. Een tekenbeet op zich is niet erg. Maar er kan een ernstige infectie overgedragen worden.

De ziekte van Lyme

van de huid met een diameter van 5 tot 60 cm. Soms komen ook griepachtige Teken kunnen ernstige ziekten symptomen voor zoals koorts, hoofdpijn overbrengen, vooral de ziekte van Lyme. spier- en gewrichtspijn en opzetting van de Niet alle teken zijn besmet, en slechts een lymfeklieren. klein percentage van de getroffen personen Als dit niet tijdig wordt behandeld, kunnen ontwikkelen de ziekte na een tekenbeet. In vermoeidheid, neurologische problemen, België komt een tekenbeet het meest voor hartproblemen en artritis optreden. tussen juni en oktober. Vooral in bosrijke gebieden in de Antwerpse en Limburgse Behandeling Kempen, de Oostkantons, de Ardennen en het Zoniënwoud. Het is belangrijk om zo snel mogelijk Het verloop van de ziekte van Lyme je arts te raadplegen zodat gestart kan in verschillende stadia verlopen, kan worden met antibiotica. De rode afhankelijk van de doeltreffendheid vlekken verdwijnen vaak spontaan, maar van de behandeling.Vaak zie je als antibiotica versnellen het herstel van de eerste symptoom een rode, kringvormig huidletsels en vermijden dat de ziekte uitbreidende verkleuring en verdikking verder evolueert.

Preventie is belangrijk! Zo vermijd je tekenbeten: • Draag kledij met lange mouwen, doe je broekspijpen in je kousen en draag een hoofddeksel. • Draag lichtgekleurde kledij. Zo kan je nadien de teken sneller opsporen. • Gebruik insectenwerende producten op basis van DEET. • Na het wandelen of spelen in het bos is het belangrijk dat je jezelf en je kinderen nauwkeurig controleert op teken. Verwijder ze zo snel mogelijk, de kans op besmetting binnen de 24 uur is gering.optr

Als de ziekte in een verder gevorderd stadium is, met neurologische of hartproblemen, is vaak intraveneuze toediening van antibiotica noodzakelijk.

Hoe verwijder je een teek op een correcte manier?

• Gebruik geen alcohol, ontsmettingsmiddel of andere producten om de teek te verdoven.

• Gebruik een speciale tekentang of een fijn pincet. Verwijder een teek nooit met je vingers en duim!

• Noteer plaats en datum van de tekenbeet.

• Neem de teek vast met een tekentang, zo dicht mogelijk tegen de huid.

Apr. Elke De Vriese

• Knijp niet op het lichaam van de teek. • Verwijder de teek met een licht draaiende opwaartse beweging. • Probeer de teek in zijn geheel te verwijderen. Resten van de monddelen kunnen immers aanhoudende jeuk en infectie veroorzaken.

voorjaar 2014 - 23

Je pols kan pijn doen. Nóg pijnlijker is dat je de kinderkamer van je kleinzoon niet klaar krijgt.

Voelt u soms aanhoudende pijn in de gewrichten? Wordt u gehinderd door gewrichtspijn tijdens het wandelen, als u trappen neemt, aan het sporten bent of zelfs als u gewoon een kop koffie vasthoudt of een blik opent? Soms ontstaat bij het ouder worden gewrichtspijn als gevolg van de natuurlijke slijtage van de gewrichten. Het niveau van gewrichtspijn kan variëren; soms komt de pijn niet vaak voor en op andere dagen is hij intens en heel zwaar om te dragen. Als u zo’n gewrichtspijn hebt, kan de oorzaak hiervan artrose zijn, een vaak voorkomende aandoening. De symptomatische behandeling van artrose hangt af van de intensiteit van de pijn en de ernst van de symptomen. Voltaren Emulgel, dringt door de kern van de pijn. www.voltaren.be

Voltaren® Emulgel® biedt een pijnstillende en ontstekingsremmende werking op de plaats van de ontsteking. U zult merken dat Voltaren® Emulgel® gemakkelijk aan te brengen is. Het geeft bovendien een verzachtend en verkoelend effect op de huid. Voltaren® Emulgel® 120 g is nu te verkrijgen met een nieuwe dop die speciaal werd ontworpen om het openen en sluiten te vergemakkelijken. De grote tube is geschikt voor ongeveer 2 weken behandeling van reumatische aandoeningen en geeft u tegelijkertijd voldoende product om de behandeling te volgen volgens de doseerinstructies. Om de beste resultaten te bereiken is het belangrijk om de doseerinstructies correct te volgen door de juiste hoeveelheid aan te brengen. Breng 2 à 4 g 3 tot 4 keer per dag op het aangetaste gewricht aan. De behandeling mag niet langer dan 3 weken duren, tenzij op medisch advies.

Voltaren® Emulgel® (diclofenac) is een geneesmiddel. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Niet gebruiken bij kinderen jonger dan 18 jaar, in geval van overgevoeligheid aan diclofenac, acetylsalicylzuur of andere niet-steroidale anti-inflammatoire geneesmiddelen of tijdens de zwangerschap. Lees aandachtig de bijsluiter en vraag raad aan uw arts of apotheker voor een goed gebruik. Novartis Consumer Health N.V. PQC 2012-134