Magazine van wijkgezondheidscentrum de sleep vzw Halfjaarlijks ➤ 2015 // nummer 1 v.u.: Elisabeth Johnson p/a: Désiré Fiévéstraat 31, 9000 Gent T 09/223 29 23
PB- PP B-05548 BELGIE(N) - BELGIQUE
nummer
24
Voorwoord Beste lezer, Samen met de eerst zonnestralen presenteren we jullie ons nieuwe Sleepmagazine. Dit magazine staat bijna volledig in het teken van ‘mondgezondheid’. Er wordt vaak onderschat hoe belangrijk een gezonde mond is. Er komen steeds meer wetenschappelijke onderzoeken die duidelijke verbanden aantonen tussen allerlei problemen in de mond en lichamelijke problemen zoals een sterk verhoogde kans op hart- en vaatziekten, reuma en diabetes. Ook blijkt de impact van ontevredenheid over het gebit (veelal esthetisch) op het sociale welbevinden gigantisch te zijn. Naast een regelmatig bezoek aan de tandarts, leggen we de nadruk in het Sleepmagazine vooral op wat we zelf kunnen doen om de mond zo gezond mogelijk te houden.
Goed om weten In het verpleegkundig team zijn Charlotte Vanaelbroeck en Laure-Anne Gunst zwanger, ze worden vervangen door Sophia Mattan en Juanita Rys.
Aan het onthaal verdwijnt Sophie Lamote voor een tijdje wegens zwangerschap, ze wordt vervangen door Ebru Bostan.
Veel leesplezier.
Het team van De Sleep
inhoud Voorwoord 2 Goed om weten 3 Op de koffie bij… Martijn Lambert 4 Kalender Project Babybabbel 7 Start tot run 7 Wandelingen rond Gent 9 Op uw gezondheid Hoe hou je je mond gezond 8 Wist je dat... WGC De sleep, de tevredenheidsenquête 10 Een babbel over een knabbel Gezonde voeding, gezonde tanden 12 Er gebeurt iets in de wijk TEJO = therapeuten voor jongeren 15 Kleurwedstrijd Vitamike poetst de tanden 16
colofon Een realisatie van de werkgroep ‘Gezondheidspromotie’ Ruth Van Der Beken, Betty Johnson, Kim Schutyser, Sofie Lamote, Charlotte Van Aelbroeck, Olaf Couvreur, Sam Callebaut // Eindredactie Ruth Van Der Beken (
[email protected]) // Vormgeving Seamoose.be // Verantwoordelijke uitgever Betty Johnson, p.a. Désiré Fiévéstraat 31, 9000 Gent 2
Sleepmagazine
Dr. Joke De Staelen is bevallen van een dochter en neemt ouderschapsverlof. We verwachten haar terug in augustus.
Dr. Mark De Maesschalck werd papa van een dochter, proficiat.
Gökü Yilmaz, is bevallen van een dochtertje, proficiat.
Dr. Frederick Van Der Sypt is papa geworden van een dochter, proficiat. Bij de artsen zijn er heel wat verschuivingen, we zetten ze voor u op een rijtje:
Dr. Frederick Van Der Sypt zal De Sleep verlaten om als verslavingsarts aan het werk te gaan.
We namen afscheid van Dr. Dimitri Walschap, hij ging een nieuwe uitdaging aan als spoedarts.
Dr. Evelien De Vliegher en Dr. Veerle Goossens worden vaste artsen in De Sleep, het zijn geen onbekenden want ze hebben ons al vaak uit de nood geholpen als interimarts. Dr. Liesbeth Christiaens is onlangs gestart als interimarts, ze blijft zeker tot en met september. Welkom.
Dr. Nele Rasschaert was huisarts in opleiding en haar opleiding zit erop, ze zal nu als arts een plek zoeken, maar het zal over de grenzen zijn. Ze verhuist binnenkort naar Turkije. Heel veel succes Nele! En dan verwelkomen we een nieuwe huisarts in opleiding, Dr. Delphine Smetryns. Ze start in maart in De Sleep en zal hier tot september 2016 haar opleiding afmaken. Welkom.
Sleepmagazine
3
Op de koffie bij...
Martijn Lambert tandarts in wijkgezondheidscentrum Botermarkt en onderzoeksmedewerker van de Universiteit Gent
Dag Martijn, je werkt momenteel in een wijkgezondheidscentrum als tandarts. Wat is, volgens jou, het belangrijkste verschil met werken in een tandartsenpraktijk?
mij meldde dat ze vreselijk bang was van de tandsteenreiniging. Maar zodra ik haar toonde dat er eigenlijk alleen maar water uit dat instrument kwam en verder niks, heeft ze zonder één enkel probleem haar volledige gebit laten reinigen. Anderzijds houdt het tweede deel van de zin in dat je je patiënt ook niks mag wijsmaken: je moet ook doen wat je zegt! Het heeft geen zin tegen een angstige patiënt te zeggen dat de prik van de verdoving geen pijn zal doen, want de volgende keer geloven ze geen woord meer van wat je zegt. Beter is het om te zeggen dat ze effectief heel even pijn zullen hebben, maar dat dit nodig is om ervoor te zorgen dat ze achteraf geen tandpijn meer zullen hebben. Een duidelijke en eerlijke uitleg (eventueel aangevuld met extra hulpmiddelen als voorverdoven) zorgt voor een merkbare vermindering van de angst.
Voor mij is het meest merkbare verschil dat een wijkgezondheidscentrum méér is dan enkel een tandartspraktijk. Door de aanwezigheid van huisartsen, diëtisten, verpleging e.a. ben je zelf meer bewust van de bredere context van de patiënt waarbinnen je zelf je steentje bijdraagt.
Het is algemeen geweten dat mensen omwille van verschillende redenen dikwijls niet op afspraak komen bij de tandarts. Hebben jullie hulpmiddelen om daar iets aan te doen? Jazeker. Bij ons in het WGC krijgt iedere patiënt een dag vóór zijn of haar afspraak van ons een sms’je ter herinnering. Vroeger kampte ons WGC met een afwezigheidspercentage van 30% (!), maar dit eenvoudig hulpmiddel heeft het aantal afwezige patiënten de laatste jaren zeer drastisch laten afnemen.
Preventie is heel belangrijk als het gaat over mondgezondheid. Hoe pakken jullie dit aan in het centrum? Bij een patiënt met een slechte mondhygiëne werkt het niet om je er na iedere controle van af te maken met “en nu beter poetsen hoor!”, want de patiënt is dit alweer vergeten nog voor hij de praktijk uit is.
Het gaat niet enkel en alleen over tanden, en dat is belangrijk om geen vakidioot te worden.
Zijn er voordelen verbonden aan werken als tandarts in een wijkgezondheidscentrum? Absoluut! Zoals ik al aangaf zorgt de aanwezigheid van andere zorgverleners voor een makkelijke en vlotte uitwisseling van informatie en expertise langs beide kanten. Wanneer wij een vraag hebben over medicatie of algemeen medische problematiek, hoeven we enkel maar de deur van ons kabinet uit te stappen om de nodige informatie te bekomen. Anderzijds kunnen we als tandarts zelf ook makkelijker de huisartsen informeren over zaken die met mondgezondheid te maken hebben. Op deze manier leren we allemaal van elkaar. 4
Sleepmagazine
Sommige mensen zijn bang van de tandarts. Hoe proberen jullie de mensen daarbij te helpen? Het belangrijkste is om “te zeggen wat je doet en te doen wat je zegt”. Het eerste deel houdt in dat je er niet automatisch mag van uitgaan dat de patiënt weet wat je in zijn mond aan het doen bent. Meestal ligt de patiënt neer in de stoel en ziet dan in een flits een instrument naar zijn gezicht bewegen. Het is vrij logisch dat veel mensen hiervan schrikken en zich wegtrekken. Dit wil niet per se zeggen dat ze bang zijn van je instrumentarium, maar wel dat ze niet weten wat er gebeurt. Bij wijze van voorbeeld: ik had recent een patiënte die Sleepmagazine
5
Als je een patiënt wil laten poetsen, moet je tonen waar het probleem zit en tonen hoe je het kan verhelpen. Tonen hoe het moet, blijft bij de patiënt veel beter hangen. Je kan een patiënt niet verwijten dat hij slecht poetst of flost, als je het hem zelf nooit hebt voorgedaan. En zelfs al heb je het hem wel al eens getoond, dan nog kan het geen kwaad om dit geregeld nog eens te herhalen. Wij hebben in de praktijk een spiegel binnen handbereik, en wees er maar zeker van dat iedere patiënt dat ondertussen wel al weet!
Mensen denken al te vaak dat het financieel het voordeligst is om pas naar de tandarts te gaan als je pijn hebt, maar dat is absoluut niet het geval.
Hebben mensen veel vragen over de verzorging van het gebit? Ja, dat is opvallend, en volgens mij te wijten aan een gebrekkige kennis wat betreft mond en tanden. Dit is geen algemeen gegeven enkel voor patiënten in WGC, ook in de private praktijken merk ik hoe weinig de patiënten - en zelfs sommige medisch geschoolde mensen - weten over hun eigen tanden. Uiteraard leidt dit tot veel vragen. De overgrote meerderheid van die vragen zijn verbonden aan esthetiek en sociale functies. Ik heb bruine vlekken op mijn tanden, of mijn adem ruikt vies. Als tandarts is het belangrijk om hierop in te spelen wanneer 6
Sleepmagazine
we het hebben over preventie. Als je aan iemand met een slechte mondhygiëne het belang wil uitleggen van tanden poetsen of rookstopadvies wil geven, moet je niet zozeer beginnen over gaatjes of ontstekingen, want dat zijn veelal onduidelijke begrippen voor de patiënt. Je praat veel beter over witte tanden en een frisse adem, want dat is voor de patiënt duidelijk waarneembaar.
We hoorden dat jullie in september in Gent willen starten met een groot project in samenwerking met o.a. de Gentse wijkgezondheidscentra, Kind en Gezin en vele anderen. Wat is het doel van dat project? We willen ervoor zorgen dat mensen die hun mondgezondheid om één of andere reden verwaarloosd hebben, gestimuleerd worden deze zorg terug in handen te nemen. Mensen denken al te vaak dat het financieel het voordeligst is om pas naar de tandarts te gaan als je pijn hebt, maar dat is absoluut niet het geval. Tijdig op controle gaan, in orde zijn met de ziekteverzekering en goede mondhygiëne maken het leven een pak aangenamer. Om de mensen hierbij te helpen willen we “mondzorgcoaches” introduceren. Deze coaches helpen niet enkel met het administratief werk, zoals het maken van een afspraak bij de tandarts, maar volgen zelf ook de mondgezondheid actief op en ondersteunen de patiënt waar nodig. Ze zijn het best te vergelijken met een kruising van een sociaal assistent en een mondhygiënist. We hopen met dit project bij de overheid te kunnen aantonen dat investeren in deze mondzorgcoaches weldegelijk zinvol en efficiënt is. We gaan er ongetwijfeld verder nog over horen.
Martijn, bedankt voor dit gesprek.
Kalender
project babybabbel voorjaar 2015 Informatiesessies voor zwangere vrouwen en ouders met een baby tot 12 maanden. 2 april: ¬¬ informatie door een huisarts over kinderziektes, medicatie,… 9 april: ¬¬ informatie over de verzorging van je baby en de papieren door een verpleegkundige. 16 april: ¬¬ de ontwikkeling van je kind en speelgoed. 23 april: ¬¬ gezonde voeding voor je baby 30 april: ¬¬ de kinesist informeert over gezonde oefeningen voor je lichaam/ babymassage
start to run trainingen in het baudelopark
7 mei: ¬¬ alles over borstvoeding door VZW Kraamzorg.
Brede school Sluizeken-Tolhuis-Ham wil iedereen uit de wijk aan het lopen krijgen. Er worden trainingen georganiseerd op 10/03/15, 17/03/15, 24/03/15, 31/03/15, 21/04/15 van 16u.15 tot 17u.15.
21 mei: ¬¬ de huisarts informeert over anticonceptie
Op 29/4 vindt het slotfeest plaats in het Baudelopark tussen 9u. en 12u.
Telkens van 10u. tot 12u. in De Sloep, Bevelandstraat 26, 9000 Gent. T 09 234 38 58
Iedereen uit de wijk is welkom om deel te nemen aan deze trainingen en het slotfeest.
Sleepmagazine
7
Op uw gezondheid
HOE HOU JE JE MOND Gezond? Wil je graag een stralende glimlach? Heb je soms last van gaatjes? Ontstoken tandvlees?
5. 1x je mond naspoelen na het tanden poetsen, is voldoende, dan kan de fluor nog even nawerken op de tanden.
De drank (en de suiker en zuren) gaat rechtstreeks in je keel en raakt de tanden minder dan bij het drinken uit een glas.
6. Veel mensen denken dat ze beter direct na het eten van snoep of drinken van frisdrank de tanden poetsen. Maar daardoor kan je ook het glazuur van je tanden aantasten. Je tanden zijn al aan het vechten tegen de suiker en worden dan nog eens afgeborsteld. De tanden pas poetsen 30 minuten na het eten, is ideaal.
9. Als je tandvlees bloedt bij het poetsen, stop dan zeker niet poetsen. Je tandvlees heeft dan juist extra zorg nodig.
7. Kauwgom zonder suiker is goed voor de tanden omdat je tijdens het kauwen veel speeksel aanmaakt en die heeft een beschermende werking op de tanden. 8. Als je kan kiezen tussen frisdrank of fruitsap drinken met een rietje of uit een glas, kies dan voor het rietje.
10. Als je door een ongeval een tand verliest, bewaar de tand dan in een glas melk of onder je tong en ga onmiddellijk naar de tandarts. De kans is groot dat de tand terug ingroeit in je mond als de tandarts de tand terug plaatst. ☛☛ Er zijn nog honderden tips over een gezonde mond die we kunnen meegeven. Heb je graag nog meer informatie hierover, neem contact op met Kim of Ruth, de gezondheidspromotoren van De Sleep.
Kalender
Wandelingen rond Gent 1. “Whitening”, “Extra witte tanden”,... Je ziet deze woorden op vele tubes tandpasta staan. Onderzoek heeft aangetoond dat die tandpasta het glazuur (= het beschermende laagje op je tanden) van je tanden aantast. Daardoor kunnen je tanden zelfs bruiner worden. Tandpasta met fluoride is voldoende. Zoek een tube zonder “whitening”. 2. De oermens had sterkere tanden dan ons en zij poetsten hun tanden nog niet. Dit komt omdat zij op harde dingen moesten kauwen. Als je op harde 8
Sleepmagazine
dingen kauwt, maak je veel speeksel aan. Je speeksel helpt om je tanden te beschermen. 3. ‘s Nachts verandert je speeksel en kan het je tanden niet even goed beschermen tegen suiker. Het is dus beter om water te drinken ’s nachts dan zoete dranken. 4. Duurdere tandpasta is zeker niet beter dan goedkope tandpasta. Als er voldoende fluor (250 - 500 ppm fluoride voor kinderen, 1500ppm voor volwassenen) in zit, is goedkope tandpasta even goed of zelfs beter!
Verschillende organisaties uit de wijk organiseren samen in het voorjaar wandelingen voor volwassenen rond Gent
Er is een feestelijke afsluiter van de reeks wandelingen op woensdag 29 april van 9u. tot 12u. in het Baudelopark
Wanneer: op 13, 20, 27 maart, 3 en 24 april
Van harte welkom!
We starten telkens om 13 u. aan LDC De Thuishaven, Neuseplein 33. Er zijn twee begeleiders bij en ze houden rekening met ieders tempo. Neem je vervoerbewijs mee voor het openbaar vervoer. Sleepmagazine
9
Wist je dat...
WGC De sleep, de tevredenheidsenquête Om de 2 jaar bevragen we de patiënten van De Sleep, ze mogen dan uitspraak doen over hoe tevreden men van de dienst en zorgverstrekking is in De Sleep. Eind 2014 werden er heel veel enquêtes ingevuld. Het resultaat mag gezien worden: de patiënten zijn heel tevreden over het onthaal, de zorgverstrekkers en hulpverleners in De Sleep. Alle vragen die in verband met hen gesteld werden, kregen een score van meer dan 80%.
Aandachtspunten zijn de volgende: De wachttijden in de wachtzaal
We blijven hieraan werken, echt waar. We willen vermijden dat patiënten, die een afspraak gemaakt hebben en tijdig aanwezig zijn, langer dan een half uur moeten wachten alvorens ze bij de dokter, verpleegkundige, kinesitherapeut, … terecht kunnen.
Patiënten zullen niet langer dan een half uur moeten wachten.
Hier zijn maar 47% van de patiënten zeer tevreden over en 23% zijn echt niet tevreden.
47%
23%
Een half uur wachttijd, daar mag je op rekenen, indien je langer moet wachten zal je aangesproken worden door een onthaalmedewerker die je uitleg zal geven en je zal voorstellen een nieuwe afspraak te maken wanneer je niet kan wachten omdat je andere verplichtingen hebt. De wachtzaal
Veel patiënten geven aan dat ze de folders die in de wachtzaal liggen, niet lezen. We proberen het wachten voor jou aangenamer te maken door je zaken aan te bieden via het scherm, boekjes te leggen in de wachtzaal, gratis WIFI te voorzien,…
De klachtenprocedure
De klachtenprocedure van De sleep is te weinig gekend. We streven ernaar dat je zaken waar je niet tevreden over bent, bespreekt met de betrokken persoon. Lukt dit echter niet, dan kan je altijd een klacht indienen bij de coördinator van het centrum, Mevrouw Betty Johnson. Ze zal de klacht behandelen en je hierover contacteren. Je kan een klacht indienen door een afspraak te maken, een briefje binnen te steken of telefonisch contact op te nemen. Je kan ook altijd een bericht in de brievenbus in de wachtzaal steken of gewoon aan het onthaal afgeven. Er hangen ook formulieren aan de brievenbus in de wachtzaal.
De patiënten zijn heel tevreden over het onthaal, de zorgverstrekkers en hulpverleners in WGC De Sleep.
Bij verbouwingen zal ook zeker de akoestiek in de wachtzaal aangepakt worden. Klachten zijn voor ons één van de zaken die passen in een organisatie waar de patiënt centraal staat en men kwaliteit wil leveren. Jouw klacht zorgt er immers voor dat we onze manier van werken gaan onderzoeken en, waar nodig, aanpassen. De komende tijd zal de klachtenprocedure op geregelde tijdstippen aandacht krijgen, we willen immers dat je het bestaan ervan kent.
10
Sleepmagazine
Sleepmagazine
11
Een babbel over een knabbel
Gezonde voeding, gezonde tanden Mondaandoeningen en ontstekingen in de mond kunnen een weerslag hebben op de algemene gezondheid: ze kunnen leiden tot hart-en vaatproblemen; ze verhogen de kans op vroeggeboortes en een laag geboortegewicht. Er zijn ook relaties aangetoond met gewrichts- en longaandoeningen en met abcesvormingen in de lever. Suikers in je mond stimuleren de vermenigvuldiging van bacteriën in tandplak (= kleverige wit-gele laagje op je tanden). Deze bacteriën breken suikers af tot zuren in je mond. Deze zuren tasten het glazuur (= buitenste harde laagje) van je tanden aan en dit leidt tot gaatjes.
12
Sleepmagazine
Hier enkele belangrijke weetjes:
¬¬ Het aantal keren dat je suiker inneemt, is schadelijker voor de tanden dan de hoeveelheid suiker die je gebruikt. Meer dan 5 suikermomenten per dag verhoogt de kans op gaatjes. ¬¬ Plakkerige, kleverige producten zoals peperkoek en banaan blijven makkelijker aan de tanden kleven. Je mond spoelen met water nadat je deze producten hebt gegeten, helpt. ¬¬ Op producten met veel vezels moet je meer kauwen. Door meer te kauwen, produceer je meer speeksel in de mond en dit helpt gaatjes te voorkomen. ¬¬ Kaas eten na de maaltijd remt het ontstaan van gaatjes.
Tanderosie
(= het verdwijnen van het tandglazuur)
Tandvriendelijke voedingstips:
Het wordt niet veroorzaakt door zuren die gevormd worden in de tandplak maar door zuren die rechtstreeks in de mond komen, bijvoorbeeld bij frisdrank en fruitsap.
1. Gun je tanden voldoende rust: verdeel de dagvoeding liefst over 3 hoofdmaaltijden. Een minimum van 3 uur tussen de maaltijden wordt aangeraden.
¬¬ Je kan de zuren eventueel neutraliseren met een glas water of melk.
2. Tussendoortjes: maximum twee per dag.
¬¬ Wacht minstens een half uur tot een uur na het eten of drinken van zure voedingsmiddelen alvorens je tanden te poetsen. Anders kan dit tanderosie in de hand werken.
3. Een dessert sluit aan bij de maaltijd. Komt het dessert meer dan een half uur na de maaltijd, dan gaat het in feite om een tussendoortje.
Door meer te kauwen, produceer je meer speeksel in de mond en dit helpt gaatjes te voorkomen.
4. Voorzichtig met frisdrank: water is de ideale dorstlesser en is tandvriendelijk en mag de hele dag door gedronken worden.
Keuze voor een andere drank:
gerangschikt van minst naar meest schadelijk: ¬¬ ¬¬ ¬¬ ¬¬ ¬¬ ¬¬ ¬¬ ¬¬
Water, koffie, thee (zonder suiker) Melk-soep-groentesap Gesuikerde melkproducten Ongezoet fruitsap Aangelengde siropen Light frisdranken Fruitsap met toegevoegde suikers Frisdranken
Sleepmagazine
13
5. Zuivelproducten Melk en melkproducten zijn tandvriendelijk en tandbeschermend, door het hoge calcium-en fosfaatgehalte. Natuurlijk zijn wel enkel de ongesuikerde melkproducten veilig voor de tanden. 6. Suiker vervangen? ¬¬ Fructose (= vruchtensuiker) en allerlei stropen zijn, in vergelijking met gewone suiker, even slecht voor de tanden. ¬¬ Suikeralcoholen zoals sorbitol, xylitol, mannitol, maltitol, lactitol en isomalt zijn tandvriendelijk maar je mag niet overdrijven in gebruik ervan. Bij overmatig gebruik, kan je maag-en darmklachten krijgen. ¬¬ De intensieve, energiearme zoetstoffen zoals aspartaam, cyclamaat, sucralose en stevia, te vinden in allerlei lightvoedingsmiddelen en –dranken zijn tandvriendelijk maar moeten met mate worden genuttigd.
14
Sleepmagazine
7. Suikervrije kauwgom Als je je tanden niet kan poetsen na een eetmoment, dan is een kauwgom met Xylitol een goed alternatief. Door te kauwen stimuleer je de speekselproductie en speeksel bevordert het afvoeren van bacteriën en voedselresten uit de mond.
Als je je tanden niet kan poetsen na een eetmoment, dan is een kauwgom met Xylitol een goed alternatief.
☛☛ Bron: http://www.gezondheid.be/ index.cfm?fuseaction=art&art_id=13424
Er gebeurt iets in de wijk
TEJO = therapeuten voor jongeren TEJO Gent wil een warme plek zijn waar jongeren zich welkom voelen. Waar ze gratis en anoniem terecht kunnen voor laagdrempelige therapeutische hulpverlening. Ben je tussen 10 en 20 jaar, en zie je het allemaal even niet meer zitten? Is er iets gebeurd dat je verdrietig maakt? Zie je geen uitweg meer? Word je misschien gepest?
Algemene Informatie
TEJO Gent Nieuwland 65 - 9000 Gent email:
[email protected] T 09 224 30 96 - GSM 0470 830 110 Bereikbaar tijdens de openingsuren. Buiten de openingsuren kan je iets inspreken op het antwoordapparaat.
Het maakt voor TEJO niet uit waarmee je zit. Spring gewoon binnen bij Openingsuren: TEJO en doe je verhaal. Maandag: 16u tot 20u De hulpverleners zijn er om Woensdag: 13u tot 15u naar je te luisteren en je te Zaterdag: 11u tot 13u De hulpverleners helpen, volledig anoniem en zijn er om naar je zonder enige kosten. te luisteren en je Klop gerust even aan te helpen, volledig Ken je misschien iemand voor een babbeltje! anoniem en zonder anders die ook een babbel enige kosten. kan gebruiken? Deel dan zeker en vast deze informatie.
Sleepmagazine
15
Vitamike poetst de tanden Breng je mooie ingekleurde tekening in De Sleep binnen en ontvang van ons een supercoole tandenborstel met tandpasta.
✂
Kleurwedstrijd
je naam
je voornaam
je telefoonnummer
Sleepmagazine
16
