nr.3 Spark Stijgende winst voor FrieslandCampina eerste halfjaar 2015 Friso online shop in Indonesië Maak kennis met de nieuwe fabriek in Borculo (NL)

Stijgende winst voor FrieslandCampina eerste halfjaar 2015 Friso online shop in Indonesië Maak kennis met de nieuwe fabriek in Borculo (NL) September 2015 Spark is het personeelsblad van FrieslandCampina

Spark nr.3

2 Spark

September 2015

September 2015

Column

Spark 3

7 Rekenen met de toekomst Eind augustus heb ik voor het eerst de resultaten van onze onderneming bekend mogen maken. Aan medewerkers, aan de leden-melkveehouders en aan de pers. De onderneming heeft een prima prestatie geleverd: we kunnen aan de leden-melkveehouders een hoge prestatietoeslag uitbetalen. In de media lees en hoor je dat het met de melkveehouders in Europa niet goed gaat, omdat de garantieprijs voor melk (de marktprijs) al enige tijd dalende is. Over het afgelopen half jaar hebben onze leden nog een goede garantieprijs gekregen, maar die zal in de tweede helft van dit jaar waarschijnlijk verder dalen. We hebben te maken met een stijging van de winst en méér melk om te verwerken. Tegelijkertijd worden bij FrieslandCampina in een aantal locaties banen geschrapt en productielocaties gesloten. Dat is een lastige boodschap. Dat realiseer ik me maar al te goed. Zulke maatregelen hebben een grote impact op de medewerkers die het betreft. Het is echter mijn rol en die van de executive board om ons bedrijf in te richten met het oog op de lange termijn. En dus voortdurend te kijken waar we efficiënter kunnen werken, slimmer, tegen lagere kosten, met minder energieverbruik, maar ook met minder mensen. De aankondiging van het reduceren van het aantal banen in Leeuwarden en Beilen is begin juni gedaan. Als verantwoordelijke binnen de executive board voor Supply Chain was ik hier al langer mee bezig. We doen dit proces zo zorgvuldig mogelijk en we bekijken steeds of we de juiste keuzes maken. Ik was onlangs op bezoek in Leeuwarden waar ik mij liet inlichten over de implementatie van het WCOM reloaded programma. Een operator plaatste de opmerking op zijn Daily Control Schedule dat nu eindelijk zijn verbeteringsvoorstel erkend werd in de blikverpakkingsafdeling. Kennelijk hebben we als bedrijf zulke signalen van medewerkers niet goed opgepakt, maar het laat zien dat we op de juiste weg zijn door iedereen bij WCOM te betrekken. Leidinggevenden maar ook de mensen in de plants. Het aanpassen van een organisatie is niet gemakkelijk, maar door te blijven werken aan efficiency maken we geld vrij om onze eigen toekomst te kunnen financieren: om te

En verder:

Kinderen geven advies over zuivel in de Raad van Kinderen

investeren en ons aan te passen aan de steeds veranderende wereld. Dat komt onze hele onderneming ten goede en daarmee ook onze leden-melkveehouders die van ons verwachten dat wij doen wat we kunnen om hen aan een zo goed mogelijk inkomen te helpen. Vindingrijk Die langetermijnvisie maakt het leven niet altijd eenvoudig: in een coöperatie werken we niet voor de snelle winsten op de korte termijn. We rekenen altijd met de toekomst. Het maakt me trots om in zo’n onderneming te werken, zoals ik hoop dat het jou ook trots maakt om in onze onderneming te werken. Steeds opnieuw kom ik collega’s tegen die hun werk doen op een manier die ons echt verder helpt. Op pagina 32 van deze Spark lees je over de business group Ingredients Awards. Zo heeft een van die winnaars, Karel van Embden, met een relatief eenvoudige aanpassing een waterbesparing van 24 miljoen liter per jaar behaald. Een mooi staaltje van continu verbeteren. Het helpt FrieslandCampina enorm als wij dat allemaal doen: elke dag bekijken of we het werk beter kunnen doen, slimmer, zuiniger. Denk niet dat je dat niet kunt: je hoeft geen Einstein te heten om vindingrijk te zijn. Ik reken graag op jullie, ook in dit tweede halfjaar.

18

14

Waar gaat onze melk naar toe?

20

De nieuwe strategie voor Cheese, Butter & Milkpowder

32

Awards voor collega’s Ingredients

De Edammer bollen uit Marum

26 Hoe ziet de nieuwe productielocatie in Borculo er uit? Bij de voorplaat: Veiliger en efficiënter werken bij FrieslandCampina Lummen dankzij Continu Verbeteren. Op de foto operator Melek Ugur. Foto: Tom Talloen

Roelof Joosten CEO Royal FrieslandCampina

34

Peak 60 jaar in Nigeria

38

Meer kansen voor evap en condens

Colofon: Spark is het internationale personeelsblad van Royal FrieslandCampina. Het wordt uitgegeven in het Nederlands en het Engels in een oplage van 12.000 exemplaren. Eindredactie: Helma de Waardt en Renske Akerboom. Met medewerking van Anke Schlatmann, Cynthia Halma en Miriam Vijge. Vertaling: Bosch&Bosch, Amsterdam (Nederland) en Lisé Nijman, Arnhem (Nederland). Ontwerp: WAT Ontwerpers, Utrecht (Nederland) Druk: Drukkerij Damen, Werkendam (Nederland) Artikelen mogen worden overgenomen met bronvermelding.

4 Spark

September 2015

Foto: William Hoogteyling

‘We moeten de resultaten over een langere tijd bekijken’ Goed nieuws vanuit de onderneming: de winst is in het eerste halfjaar met 84,6% procent toegenomen. FrieslandCampina’s nieuwe CEO Roelof Joosten is er blij mee. Tegelijk nuanceert hij: ‘Je moet het over een langere termijn bekijken. We hebben dit eerste half jaar ook de wind in de rug gehad. Belangrijk is dat we over een langere tijd een opgaande lijn vasthouden. Die opgaande lijn hebben we ook hard nodig om onze leden-melkveehouders van een zo goed mogelijk inkomen te voorzien nu de prijzen voor melk in de wereld dalen.’

September 2015

Roelof Joosten heeft de eerste honderd dagen in zijn nieuwe rol als CEO achter de rug. Hij noemt die maanden ‘positief’ en is actief van start gegaan met zijn vernieuwde team van executive board leden. Maar Roelof is niet echt in een rustige periode begonnen. In Europa protesteren de melkveehouders tegen de lage prijzen voor melk. Het aanbod van melk in de wereld groeit, en na het wegvallen van de melkquotering op 1 april, zet die groei door. De vraag vanuit de wereldmarkten stagneert op een aantal belangrijke plekken. ‘Meer aanbod en minder vraag leiden tot een lagere garantieprijs. Daar kunnen wij als FrieslandCampina niet veel aan doen. Wij hebben als onderneming geen invloed op de marktprijzen voor melk. Wat we wel kunnen doen is: bovenop die garantieprijs een plus verdienen voor onze leden-melkveehouders. De prestatietoeslag en de reservering in ledenobligaties steeg naar 4,22 euro per 100 kilo melk. En daar ben ik heel tevreden over. Daarnaast hebben we dit afgelopen halfjaar wel wat meewind gehad. De valuta-effecten die ons vorig jaar erg voor de voeten liepen, vallen nu een stuk positiever uit. Het is dus eerlijk om de resultaten over een wat langere termijn te bekijken. Als je vanaf 2009 naar 2015 kijkt, zie je een voortdurende opgaande lijn. De garantieprijzen stegen – zoals gezegd, daar hebben wij geen invloed op - maar de plus op die prijs, de prestatietoeslag voor de leden, is ook gestaag gegroeid.

Spark 5

Het is belangrijk dat we in de loop der jaren een stijgende tendens vasthouden. Helaas kunnen we niet uitsluiten dat de prijzen in de markt de komende tijd opnieuw dalen, maar ze zullen ook zeker weer stijgen.’ Hele keten Sinds het afschaffen van de melkquotering is de melkaanvoer bij FrieslandCampina sterk gestegen. ‘De investeringen die we de afgelopen jaren hebben gedaan, zorgen ervoor dat we nu steeds meer melk kunnen verwerken in toegevoegdewaarde-producten zoals kindervoeding. Het is niet eenvoudig om een groeiend volume aan melk voldoende winstgevend af te zetten. In een aantal markten hebben we beter gepresteerd, maar in een aantal markten zijn we volume kwijtgeraakt. Nu we meer melk verwerken is het belangrijk dat we ervoor zorgen dat we niet alleen in onze drie groeicategorieën: kindervoeding, zuiveldranken en merkkaas, maar in de hele melkketen beter presteren.’ Daarmee geeft Roelof Joosten alvast een inkijkje in de aanscherping van route2020 waar hij met het team in de executive board al enkele maanden aan werkt. ‘Dat wordt géén koerswijziging, route2020 blijft. Maar we gaan wel een aantal dingen anders doen. Een van die dingen is dat we meer gaan kijken naar onze totale melkketen. Het gaat om de verwaar-

Business group Cheese, Butter & Milkpowder

Business group Ingredients

Business group Consumer Products Europe, Middle East & Africa

Business group Consumer Products Asia

De business group had in de eerste helft van het jaar te maken met een dalende omzet. De verkoopprijzen van vooral boter en melkpoeder waren op een lager niveau dan in het eerste halfjaar van 2014. De productie van boter was minder, maar de productie van kaas is toegenomen. Kaas herstelt zich maar heeft nog geen positief bedrijfsresultaat. Het lage prijsniveau in de wereldmarkt zorgde ervoor dat de omzet van melkpoeder terugliep. FrieslandCampina Export had een goed eerste half jaar: de omzet verbeterde, net als het volume van de verkopen, waardoor het resultaat zich goed ontwikkelde.

In 2014 had de business group het nog lastig, maar in 2015 heeft Ingredients zich hersteld. De omzet nam toe en het bedrijfsresultaat verbeterde. De vraag naar hoogwaardige zuivelingrediënten nam weer toe. Door de grotere capaciteit en een goede vraag heeft de business group meer melk verwerkt. Bij FrieslandCampina Kievit lagen de omzet en het resultaat op een hoger niveau dan in 2014. De vraag naar caseïnaten nam toe waardoor ook bij FrieslandCampina DMV het resultaat verbeterde. Ook Creamy Creation, Nutrifeed en DFE Pharma hadden een goed eerste half jaar.

De business group heeft in de eerste helft van 2015 een wat lagere omzet gehaald dan in 2014. Het resultaat is echter wel flink verbeterd door een lagere garantieprijs voor melk en doordat er meer toegevoegdewaardeproducten zijn verkocht. Ook had de herstructurering (project Reshape) een positief effect op de resultaten van de groep. In een aantal landen verbeterde de marktpositie: in Engeland, Hongarije en Roemenië, in het MiddenOosten en in Nigeria. Ook de nieuwe werkmaatschappij FrieslandCampina Afrika (zie kader) ontwikkelde zich goed. Zowel in Rusland als in Griekenland werden in moeilijke marktomstandigheden goede resultaten geboekt.

De omzet van de business group is met 25,8 % gestegen. In alle markten is er groei gerealiseerd met Friso kindervoeding. Binnen de categorie zuiveldranken was er stevige concurrentie, niet alleen van internationale aanbieders maar ook van lokale producenten. Extra reclame en promotie, in de vorm van campagnes als ‘Building strong families since 1871’ en Drink.Move.BeStrong, moeten het herstel in deze markten ondersteunen. Het bedrijfsresultaat van de business group nam met 95,3 procent toe. Daarbij was wel sprake van een positief valuta-effect.

6 Spark

September 2015

September 2015

Spark 7

&

Raad van Kinderen adviseert FrieslandCampina over gezond leven: ding van onze totale melkplas. Als je kindervoeding maakt uit melk moet je ook de restproducten goed kunnen verwaarden. Dus je moet naar het totaalpakket vanuit melk kijken en niet alleen naar de winstgevendheid van bijvoorbeeld kindervoeding als product alleen. Dat bepaalt uiteindelijk het resultaat van onze onderneming.’ Mainstream FrieslandCampina is niet alleen een producent van ‘fast moving consumer goods’ (zoals kindervoeding en zuiveldranken) maar ook van wat Roelof noemt een grote serie ‘mainstream’: producten zoals boter in grootverpakking, foliekaas of melkpoeder. ‘Als we goed scoren met kindervoeding maar niet goed met de mainstreamproducten, heeft dat een sterk negatieve invloed op ons resultaat. Het tekent een beetje de dualiteit van het bedrijf. We houden onze focus op kindervoeding, zuiveldranken en merkkaas en we gaan ons in die categorieën meer focussen. Binnen de categorie zuiveldranken blijkt bijvoorbeeld een traditioneel product als Evap en SCM (sweetened condensed milk) een aanzienlijk groeipotentieel te hebben. Daar gaan we stevig op inzetten, kijkend naar de juiste product/markt combinaties. In grote lijnen kijken we naar winstgevendheid van producten in bepaalde markten, naar hoeveel melk we gebruiken voor een bepaald product; we bekijken hoe we de ‘bij’producten verwaarden (melkpoeder, boter, foliekaas) en in waar nieuwe groeikansen liggen. De aanscherping van de strategie wordt in de business groups uitgewerkt. Ik merk dat er veel enthousiasme is om aan de slag te gaan.’ Opstap Roelof voorspelt ook dat duurzaamheid, zowel in de onderneming als op het boerenerf, een grotere rol zal gaan spelen in de strategie. ‘Onze ecologische voetafdruk (footprint) is aanzienlijk. Duurzaam werken zal hoger op de agenda komen. Een belangrijk deel van onze milieubelasting komt vanaf het boerenerf: ons Foqus planet programma biedt een goede opstap om daar meer aan te doen. Maar het is een begin, er zullen zeker vervolgstappen gezet moeten worden, op de boerderij en in de onderneming. Wij moeten ervoor zorgen dat we goed voorbereid de toekomst in gaan. In de komende decennia zal het aantal mensen op de wereld groeien tot negen miljard. Al die mensen moeten gevoed worden. De World Health Organisation en de FAO (Food Agricultural Organisation van de VN) bevelen aan dat een goed dieet, groente, fruit en zuivel bevat. Zuivelproducten zullen voor heel veel mensen onderdeel van hun dagelijkse voeding worden. Dat is waar FrieslandCampina haar doel in vindt: we zijn ‘Nourishing by nature’. Er is een belangrijke rol voor zuivel weggelegd de komende jaren.’

‘Maak gezonde producten aantrekkelijker’ s

Nieuwe werkmaatschappij FrieslandCampina Africa Sinds 1 januari van dit jaar kent FrieslandCampina ook een werkmaatschappij speciaal voor Afrika: FrieslandCampina Africa. ‘Onze onderneming was al actief op het Afrikaanse continent via FrieslandCampina WAMCO in Nigeria, en FrieslandCampina Export dat al in meer dan 30 Afrikaanse landen producten verkoopt. Dertien Afrikaanse landen - waar we de meeste groei verwachten - vallen nu onder de nieuwe werkmaatschappij’, vertelt Dustin Woodward, die verantwoordelijk is voor Finance en Business Development. Op dit moment richt de nieuwe werkmaatschappij zich met name op het verder ontwikkelen van de huidige business in Egypte, Algerije, Ivoorkust, Ghana, Burkina Faso, Togo, Benin, Kameroen en Gabon. Daarnaast evalueren we ook mogelijkheden buiten deze landen. Het bedrijf Olam in Ivoorkust dat vorig jaar is overgenomen, maakt ook deel uit van FrieslandCampina Africa. De belangrijkste producten die worden afgezet zijn Evap, SCM (Sweetened Condensed Milk) en melkpoeder in West-Afrika en kaas (Gouda, Edam en Maasdam) in Noord-Afrika. De business in Afrika ontwikkelt zich voorspoedig, met name dankzij het uitbouwen van lokale distributie en het verstevigen van onze merkposities. ‘Je moet wel een lange termijn visie en mindset hebben om in Afrika duurzame groei te realiseren’, vertelt Dustin. ‘Zowel de politieke als de economische omstandigheden in deze landen zijn niet altijd stabiel en kunnen snel veranderen. Niettemin maken we een flinke groei door. Een goede en winstgevende manier voor FrieslandCampina om melk tot waarde te brengen.’

ucten d o r p e zond e g n o k Maa rder d uu ker in i u s r e nd Doe dmuicten pr o

Wat kan FrieslandCampina doen om mensen in Nederland te helpen gezond te leven? Deze vraag kreeg de Raad van Kinderen van FrieslandCampina, groep 6 van basisschool Het Zwaluwnest in Amersfoort, voorgelegd. Na een uitgebreid onderzoek hebben zij dit voorjaar met veel trots onder leiding van prinses Laurentien hun ideeën gepresenteerd aan de executive board van FrieslandCampina. CEO Roelof Joosten opende de bijeenkomst en sprak de kinderen toe: ‘Wij krijgen vandaag advies van jullie en dat vinden we spannend. We zijn erg benieuwd naar jullie oordeel. Het is vreemd dat we nooit eerder de mening van kinderen hebben gevraagd, want jullie zijn een belangrijke klant van FrieslandCampina.’ De bijeenkomst werd voorgezeten door Laurentien van Oranje, oprichter en directeur van Missing Chapter Foundation (MCF) en initiatiefnemer van dit project.

Verrassende adviezen Na een voorstelronde presenteerden de kinderen hun ideeën. ‘Maak ongezonde producten duurder’, ’Doe minder suiker in producten’ en ‘Maak mooiere verpakkingen voor gezonde voeding’ waren enkele van de vele aanbevelingen. Prinses Laurentien zette alle input op een rij door de kinderen vragen te stellen: Wat voor informatie heb je nodig voor een gezond product? Wat kun je thuis doen? En hoe kun je vervolgens heel Nederland aansteken om mee te doen? Een levendig gesprek kwam op gang met verrassende uitkomsten. Zo weten de kinderen niet hoeveel suiker er eigenlijk in levensmiddelen zit. En hoe weten ze dat iets gezond is? Dat vertellen hun ouders. Ander perspectief Hoofdthema’s van de dialoogsessie waren: een eerlijk verhaal over gezondheid en het dilemma tussen lekker en gezond. Roelof Joosten sloot de bijeenkomst af: ‘Ik vind het heel bijzonder hoe de Raad van Kinderen met

zoveel passie en energie over dit vraagstuk heeft nagedacht. Ik heb veel ideeën gehoord uit een ander perspectief. Wij gaan hier mee aan de slag en komen er bij jullie op terug.’

Samenwerking De Raad van Kinderen is een initiatief van MCF en UNICEF Nederland, waarmee FrieslandCampina in 2014 een driejarige samenwerking is gestart. Met de frisse blik van kinderen worden besluitvormers van organisaties geprikkeld op een nieuwe manier te kijken naar bestaande vraagstukken die bepalend zijn voor de toekomst. De Raad van Kinderen helpt FrieslandCampina te denken en te handelen vanuit wat toekomstige generaties nodig hebben en maakt hiermee de bedrijfsvoering meer toekomstbestendig. Dit schooljaar en het daaropvolgende wordt er opnieuw een Raad van Kinderen ingesteld die onze organisatie zal adviseren.

Boven: Prinses Laurentien van Oranje-Nassau geeft de kinderen het woord. CEO Roelof Joosten luistert aandachtig toe. Links: De kinderen van groep zes van basisschool Het Zwaluwnest in Amersfoort. Foto: William Hoogteyling

8 Spark

September 2015

Locatie Lummen: Continu verbeteren doe je samen Overal ter wereld in productiebedrijven van FrieslandCampina wordt hard gewerkt aan continu verbeteren. Zo ook in Lummen (België) waar in het najaar van 2013 het training & educatie (T&E) programma startte. Het verbeterprogramma dat onderdeel uitmaakt van continuous improvement (CI), heeft inmiddels vruchten afgeworpen: de prestaties zijn sterk verbeterd, de kwaliteit is toegenomen en veiligheid is top-ofmind. Hoog tijd om de behaalde verbeteringen te borgen en stappen te maken in het uniformeren van werkwijzen en standaardiseren van werkinstructies.

Wim Delronge en Nico Thedis (r) ‘We krijgen voortdurend feedback van de medewerkers met aanvragen om de werkinstructies aan te passen om zo het productieproces of de veiligheid te verbeteren. Voor ons een teken dat de integratie van de T&E-systematiek goed verloopt.’ Foto’s: Tom Talloen

September 2015

Consumer Products Europe, Middle East & Africa

‘Tot 2014 werkten we hier met drie verschillende werkwijzen en regels, wat mede werd veroorzaakt door overheveling van productie van andere vestigingen naar Lummen. Daarnaast was het merendeel van de tekstinstructies verouderd en werden deze nauwelijks gelezen. Ook was er een wildgroei aan niet-officiële eenpuntslessen’, vertelt T&E-coördinator Nico Thodis. Het afgelopen jaar zijn meer dan 550 tekstinstructies, ruim 230 eenpuntslessen en zo’n vijftig opleidingsmanuals (waaronder ook de e-learningmodules) samengevoegd en gereduceerd. Het was een uitdagend project om al deze werkinstructies te integreren naar nieuwe visuele instructies die stap voor stap aan de hand van foto’s uitleggen hoe je een handeling moet verrichten. ‘Onze voormalig plantmanager Oli Arnason (nu manufacturing director FrieslandCampina Romania, red.) heeft zich hier sterk voor gemaakt. Hij heeft ervoor gezorgd dat er budget en drie operators - één T&E-operator per shift - zijn vrijgemaakt voor het wegwerken van de achterstand en de introductie van de T&E-systematiek. Daardoor hebben we alle medewerkers kunnen opleiden volgens de nieuwe standaarden.’

Interne audits De collega's in de fabriek zijn voorzien van uniforme visuele instructies die ook zijn doorgevoerd in e-learning-modules, intranet en materiaal dat wordt ingezet voor klassikale opleidingssessies. Ook trainingen zoals HACCP en voedselveiligheid worden afwisselend klassikaal en via e-learning aangeboden. Om het makkelijker te maken voor de operator zijn er ook instructies op papier beschikbaar, zodat iedere operator met de instructie in de hand de correcte stappen kan uitvoeren. Om de kennis en kunde van de operators te meten, stelde de locatie begin vorig jaar interne audits in. ‘Deze worden uitgevoerd door medewerkers van de eigen organisatie. We hebben dertig auditoren — een mix van leidinggevenden, afdelingshoofden en operators — getraind die in afwisselende samenstelling audits afnemen bij collega’s’, licht CI-coördinator Wim Delronge toe. Ondertussen zijn er meer dan driehonderd T&E-audits uitgevoerd en is de auditscore met ruim dertig procent gestegen naar 82,4 procent, wat duidelijk aangeeft dat alle medewerkers op hoog niveau getraind zijn in het gebruik van de relevante werkinstructies. ‘In eerste instantie waren er operators die wat sceptisch tegenover deze audits stonden. Maar dat is veranderd. De auditgesprekken worden nu niet meer gezien als een examen, maar als een constructief gesprek van ongeveer een uur.’ Prettiger werken De vulafdeling was als eerste aan de beurt voor het implementeren van de nieuwe standaarden op de werkvloer. Teamleider Noël Housen: ‘Voorheen liep ik er regelmatig tegenaan dat machines niet volgens één standaard werden omgebouwd bij een shiftoverdracht. Het was lastig om iemand daar op aan te spreken, omdat elke collega zo zijn eigen werkwijze had.’ Operator Melek Ugur vult aan: ‘Dat is nu niet meer nodig, omdat we een werkwijze hebben waar iedereen zijn inbreng op heeft kunnen geven. Dankzij de nieuwe instructies handelen we bij een shiftwissel volgens vaste procedures en met vastgelegde parameters. Dat werkt heel prettig, want ik begrijp nu bijvoorbeeld beter waarom handelingen in een bepaalde volgorde moeten. En het voorkomt onduidelijkheid en discussie. We werken niet alleen efficiënter en veiliger nu, maar het is ook een stuk leuker!’


Teamleider Noël Hansen en operator Melek Ugur (r)

Skillmatrix Aanvankelijk was niet iedereen meteen om. Vooral operators met jarenlange ervaring waren terughoudend in het opnieuw doornemen van alle instructies en het veranderen van hun werkwijze. Ook voor operators die net beginnen, is er veel informatie die ze tot zich moeten nemen én moeten beheersen. Melek herkent dit: ‘Toen ik na mijn zwangerschapsverlof weer begon, merkte ik wel dat ik een achterstand had. Maar dat heb ik gelukkig stap voor stap kunnen wegwerken. Op mijn werkplek hangt een skillmatrix waarop ik kan aangeven met welke standaarden ik bekend ben. Zo houd ik zelf het overzicht van de standaarden die ik beheers en de standaarden die ik me nog eigen moet maken.’ Noël vertelt dat de collega’s nu de voordelen van de skillmatrix inzien en dat deze niet meer weg te denken is van de werkvloer. Voor de aansturing van zijn ploeg zijn deze matrices ook een welkome aanvulling: ‘Voorheen bespraken we bijvoorbeeld wijzigingen voor een productielijn aan het begin van een dienst. Degenen die niet aanwezig waren, werden later mondeling door mij of een collega op de hoogte gesteld. Nu loopt het

meer gestructureerd! De operator moet zelf aangeven in de skillmatrix of hij op de hoogte is van de aangepaste instructies. Voor mij is nu op ieder moment in één oogopslag inzichtelijk welke operators de standaarden kennen en toepassen.’ Positieve resultaten Een flinke stijging van de gemiddelde interne auditscore, goed opgeleide operators die meedenken, minder productuitval, constantere productiekwaliteit en meer duidelijkheid op de werkvloer: de introductie en de uitrol van de T&E-systematiek verloopt op rolletjes. ‘En dat is nog niet eens alles! Samen met de technische verbeteringen en de uitrol van het CI-programma heeft dit geleid tot een stijging van de productie-efficiency van maar liefst vijftig procent!’, vertelt Nico trots. Een ander positief effect is dat de medewerkers door de interne audits meer vertrouwen hebben gekregen en minder zenuwachtig zijn als een externe audit van een klant plaatsvindt. Wim: ‘Ze zijn veel zelfverzekerder en verwijzen de klanten ook zelf naar de nieuwe werkvoorschriften.’

Spark 9

Bij elke productielijn hangt een set met werkinstructies die zo nodig worden ondersteund met foto’s. Deze instructies zijn gecategoriseerd op kleur en geven informatie over onderwerpen zoals bedienings-, reinigings- en veiligheidsinstructies, monstername en instellingsparameters.

‘Op mijn werkplek hangt een skillmatrix waarop ik kan aangeven met welke standaarden ik bekend ben.’

10 Spark

snoei-afval

September 2015

September 2015

houtafval

Spark 11

snoeiafval

Business case pyrolyse-olie: stap naar klimaatneutrale groei ‘Het was wel een kippenvelmomentje’, herinnert Tim Schröder, procurement category manager Utilities, zich. Tim heeft het over 11 mei, de dag waarop minister Henk Kamp van Economische Zaken in de productielocatie in Borculo het officiële startschot gaf voor het ingebruiknemen van een energievoorziening op pyrolyse-olie. Dat was nieuw voor FrieslandCampina: stoken op pyrolyse-olie. ‘Het was geweldig dat de business group Ingredients hiermee in zee wilde gaan. Het helpt ons weer een stapje in klimaatneutraal groeien.’

Pyrolyse-olie is een vloeibare olie die wordt gemaakt uit vaste biomassa zoals houtafval. De olie wordt geproduceerd door snelle pyrolyse (kraken of ontleden door verhitting) van de vaste biomassa. Ongeveer 60 tot 70 procent van de energie komt terecht in de olie. Een groot deel van de overige energie kan bij de productie worden gebruikt voor het produceren van elektriciteit en warmte. BTG-BTL Empyro bouwt de installaties en levert ook de (gecertificeerde) biomassa. Foto: William Hoogteyling

‘Het was 2012’, vertelt Tim, ‘toen ik als ik procurement category manager Utilities de inkoop van energie mocht gaan doen. Via de FrieslandCampina Youngstars was ik al eerder in contact geweest met het werk van BTL-BTG Empyro, het bedrijf in Enschede dat installaties voor het gebruik van pyrolyse-olie bouwt. De brandstof die wordt gebruikt is bio-massa (houtsnippers en snoei-afval). De Nederlandse overheid begon het gebruik van duurzame energie in de industrie te sponsoren, waaronder ook de pyrolyse-olie. Het leek een interessante business case voor ons te kunnen zijn. Maar het was echter de vraag of we die brandstof op een goede en betrouwbare manier zouden kunnen inzetten in een productiebedrijf. Zoiets lukt alleen maar als je leverancier als een partner meewerkt en meehelpt en als andere collega ‘s meegaan in dit proces. Het is mijn werk om energie in te kopen en onze ideeën en plannen te verkopen, maar het is uiteindelijk aan de business (in dit geval aan Ingredients) om te besluiten of ze meedoen. FrieslandCampina heeft in route2020 vastgelegd dat ze klimaatneutraal wil groeien, dat kan alleen als we ook intern intensief samenwerken. Om dat te bereiken hebben we duurzaam geproduceerde energie nodig. Daarnaast moeten we de uitstoot van broeikasgas (CO2 ) verlagen. Met het gebruikmaken van pyrolyse-olie zetten we daar een stap in.’ Risico’s afdekken Pyrolyse-olie als brandstof? En waar dan? In Borculo werd een nieuwe fabriek gebouwd, vlakbij de bestaande fabriek. Er was een uitbreiding van de energievoorziening nodig. Borculo lag niet te ver van het leverende bedrijf BTG-BTL Empyro in Enschede en de overheid verstrekte inderdaad een subsidie. ’De omstandigheden werkten mee, maar er waren heel wat vragen te beantwoorden, rekenwerk te doen, vergunningen om aan te vragen, investeringen te plegen. De collega’s bij Ingredients moesten ervan overtuigd zijn dat het rendabel zou zijn en op een betrouwbare manier zou werken. Om alle risico’s af te dekken maken we voor een deel van de energievoorziening gebruik van pyrolyse-olie en kunnen we altijd terugschakelen naar gas.

In de loop van twee jaar is het gelukt om dit van de grond te krijgen. Het was een supergaaf project om te doen en om vanuit mijn rol als procurement category manager direct bij te dragen de doelstellingen van route2020. Ik geef toe, af en toe was het jagen om de deadlines te halen. Als we over bepaalde termijnen heen gingen, zouden we geen gebruik meer kunnen maken van de subsidie. De laatste handtekening van toenmalig CEO Cees ’t Hart heb ik opgehaald tijdens de leadershipdays in Wageningen. Het kwam op de allerlaatste dag rond! Het was dan ook fantastisch om te zien hoe op 11 mei alle betrokkenen met veel enthousiasme en vertrouwen de opening bijwoonden. Intussen zijn we bezig met nieuwe programma’s voor duurzame energie. Weer een stap naar onze duurzame klimaatdoelstellingen.’

Besparing 10 miljoen m3 aardgas 16.000 ton minder CO2 uitstoot

12 Spark

September 2015

September 2015



Spark 13

Locatie Sleidinge

‘Het bericht van een sluiting is altijd een schok’ Zolang hij er plant manager is, wist hij al dat het bedrijf ooit zou gaan sluiten, vertelt Bart van Helleputte, plant manager bij FrieslandCampina Sleidinge in België. ‘Vorig jaar oktober is aan de medewerkers verteld dat het doek definitief zou vallen. De verhalen over een sluiting circuleerden al vele jaren, maar nu is het echt zover.’

Foto’s: Tom Talloen

“St. Joris” staat er op de gevel van de fabriek. De fabriek is genoemd naar de patroonheilige van de gemeente Sleidinge; het gebouw is van het jaar 1935. Precies tachtig jaar heeft het dienst gedaan als zuivelfabriek. ‘Dit is een oude fabriek’, constateert Bart van Helleputte. ‘De laatste jaren zijn er ook geen echt grootschalige investeringen geweest. Wel hebben we een aantal belangrijke investeringen gedaan om aan alle eisen te kunnen voldoen op het gebied van veiligheid, kwaliteit en hygiëne, maar dat neemt niet weg dat de basistechnologie echt oud is en blijft. De fabriek heeft altijd uitstekend dienst gedaan en we hebben hier veel langer dan gedacht kunnen produceren voor FrieslandCampina. Maar daar komt nu een einde aan op 31 augustus’, vertelt Bart van Helleputte. Een verrassing was die bedrijfssluiting dus niet. ‘Nee, zeker niet. Wij produceren langhoudbare, gesteriliseerde zuiveldranken. Dat varieert van Yazoo voor de Britse markt tot zuiveldranken onder het merk Bonnet Rouge voor consumenten in Ghana. Wij werken hier in feite met een technologie van begin jaren zeventig. De vraag naar gesteriliseerde producten neemt af. In de vestiging in Aalter is in de afgelopen jaren geïnvesteerd in moderne verpakkingslijnen waarop zuiveldranken in PET-flesjes kunnen worden afgevuld. Langhoudbare steriele producten zoals wij die hier maken, zijn steeds minder gevraagd. De medewerkers zagen ook

dat de volumes terugliepen. En toch is het bericht van een sluiting altijd een schok.’ Scenario Het afgelopen jaar is er veel aandacht besteed aan het voorbereiden van de sluiting. Een bedrijf dichtdoen, dat gaat niet zomaar. Er is een economisch dossier gemaakt, waarin de redenen voor een sluiting zijn vastgelegd. Bartvan Helleputte: ‘Vervolgens is een sociaal plan opgesteld voor de medewerkers. We kunnen een groep van ongeveer vijftig medewerkers een nieuwe functie aanbieden in het bedrijf in Aalter (zo’n veertig km naar het westen), een groep van zes personen kan met (vroeg)pensioen en voor 74 mensen eindigt het dienstverband bij FrieslandCampina. Al die medewerkers gaan een traject in van outplacement om zoveel mogelijk medewerkers aan een nieuwe baan te helpen.’ Ondanks de naderende sluiting is er gewoon doorgewerkt in Sleidinge. ‘Natuurlijk, als je onzeker bent over je toekomst ligt je focus weleens ergens anders. Een sluiting is geen optimistisch scenario maar de mensen zijn over het algemeen gemotiveerd gebleven. Ze vormen hier met elkaar een grote familie. Ze houden elkaar vast.’

Vroegpensioen

Echt een band

Mee naar Aalter

Maar liefst 38 jaar heeft operator en trainer Rik Heytens bij FrieslandCampina in Sleidinge gewerkt.

Voor Conny de Vlieger houdt het werken bij FrieslandCampina op. Conny is de laatste tijd een allround medewerkster die vroeger vooral binnen logistiek werkte.

Nadia Rappe is operator aan de sleeve-machine (de machine die kunststof hoesjes over de PE- flesjes trekt, red.) en werkt negen jaar bij het bedrijf.

‘Juist dat onderdeel is in Aalter bijna volledig geautomatiseerd. Nu kan ik mijn eigen werk organiseren en zelf bepalen wanneer ik mijn boterham eet. Als ik naar een andere functie solliciteer moest ik mijn vrijheid opgeven. Zodra het werk in Sleidinge is afgelopen ga ik een traject van outplacement in. Ik wil me graag wat meer gaan toeleggen op een bepaald vakgebied. Misschien dat de mensen van het outplacementbureau me daarmee kunnen helpen. Ik werk graag, dus ik wil zo snel mogelijk een andere baan die bij me past of een opleiding volgen. Het besef dat het hier ophoudt, heb ik nog niet echt. Ik heb hier 26 jaar gewerkt. We vormen een grote familie. Met de meeste collega’s breng je meer tijd door dan met je lief thuis. We hadden echt een band.’

‘We gaan het missen, het werken hier. Wij hebben hier als collega’s veel contact met elkaar, tijdens het werk maar ook daarbuiten. Ik kan de overstap maken naar een functie in Aalter, ook weer als operator. Ik weet nog niet precies waar, maar ik heb wel een andere job. Dat is natuurlijk plezierig, vooral omdat een grote groep collega’s uit Sleidinge meegaat naar Aalter. Ik vind het jammer dat het hier dicht gaat; we hebben hier een goeie tijd gehad. Het is een goed bedrijf en we hebben hier ook een heel goede baas, die gaan we ook missen. Ik zou hem graag in een valiesje doen en meenemen naar Aalter.’

‘Weet je, eigenlijk heb ik vanaf mijn eerste werkdag gehoord dat deze fabriek dicht zou kunnen gaan. Die plannen bestonden al lang. Maar op de dag dat je hoort dat het echt gaat gebeuren, is het toch onverwacht. We werken hier tot eind augustus. Ik heb tussendoor een week verlof gehad maar ik ben daarna toch weer teruggekomen. Ik heb geen andere job, ik ga met vroegpensioen. Dat kan in België. Voor mij is dat wel prettig want ik ben rugpatiënt en ik mag maar vier uur per dag werken. Meer kan ik met mijn rug niet aan. Als ik met pensioen ben, ga ik aan de slag met mijn hobby: fotograferen. Het zal trouwens wennen zijn om hier weg te gaan. 38 jaar: het is bijna een mensenleven….’

14 Spark

September 2015

September 2015

Spark 15

30.000 kg raw milk

MVA: focus op hoogste waarde voor melk

Alle melk In onze coöperatie wordt alle melk door de onderneming afgenomen: de ledenmelkveehouders leveren hun melk aan FrieslandCampina voor verwerking. Het is aan de onderneming om die melk zo goed mogelijk tot waarde te brengen, hoeveel melk er ook wordt aangeleverd. Natuurlijk moet de melk wél de vereiste kwaliteit hebben.

Grofweg 350.000 volle tankwagens met een inhoud van circa 30.000 liter melk meldden zich vorig jaar bij de productiebedrijven van FrieslandCampina. Samen waren die goed voor de 10,7 miljard kilo die in 2014 is verwerkt. In 2015 groeit het volume van melk opnieuw. Wat maken we van die melk? Welke locatie krijgt welke hoeveelheid en wanneer? Dat wordt bepaald door de afdeling MVA: melkvalorisatie en – allocatie. Katrijn van Dalen, supply planner bij MVA: ‘Het is dit jaar heel spannend. We hebben al onze productiecapaciteit deze zomermaanden hard nodig.’

Foto: William Hoogteyling

Melk tot waarde brengen(valoriseren) en toewijzen (alloceren): dat is de belangrijkste opdracht van de afdeling MVA. ‘Hoe we dat doen is in grote lijnen vastgelegd in onze strategie route2020. We maken díe producten die de hoogste opbrengst geven voor onze leden-melkveehouders. In route2020 is bijvoorbeeld bepaald dat we willen groeien in kindervoeding en zuiveldranken. De productielocaties voor kindervoeding en zuiveldranken (zoals gecondenseerde melk) krijgen dan ook altijd alle melk die zij nodig hebben’, legt Katrijn uit. ‘Dat geldt ook voor de locaties die consumentenproducten maken. De locaties die producten maken die de minste waarde opleveren, hebben de laagste prioriteit als het om melktoewijzing gaat. Op dit moment hebben we – door het grote aanbod — echter alle capaciteit nodig.’ Plannen De afdeling MVA maakt planningen om de keuzes in de strategie te realiseren. ‘Dat doen we

999 kg butter

1.848 kg cream

Meer melk De afgelopen jaren heeft FrieslandCampina flink geïnvesteerd in de productielocaties: in de vestigingen voor kindervoeding (Beilen, Bedum en Borculo), maar ook in Leeuwarden (waar gecondenseerde melk wordt gemaakt), Workum (kaas), Veghel (voor caseïnaten), Lochem en Noordwijk (voor de boterproductie) en Aalter (België)

18.150 kg EVAP

Fosfaat

Productstromen Onze productstromen zijn onderling erg verweven. Uit een RMO van 30.000 liter wordt bijvoorbeeld geëvaporeerde melk gemaakt, maar ook room en boter.

voor de lange en de kortere termijn. Een keer per jaar wordt er intensief gesproken over de belangrijkste trends voor de lange termijn (tien jaar). Die vooruitzichten gebruiken we om adviezen te geven over uitbreiding van productiecapaciteit en te kijken in welke richting we verder kunnen groeien. We bekijken of er productiecapaciteit bij moet komen of dat die juist moet afnemen. Iedere maand kijken we voor de planning anderhalf jaar vooruit. We houden ook rekening met factoren op de korte termijn: door seizoensinvloeden geven koeien niet het hele jaar door evenveel melk. Verder zijn er vrij onverwachte ontwikkelingen die van invloed zijn, zoals de boycot vanuit Rusland voor zuivelproducten. Ook dan is het van belang om ervoor te zorgen dat we de melk in andere producten tot een zo hoog mogelijke waarde brengen. Onze afdeling zorgt voor de planning tot dertien weken. Daarna neemt de afdeling Cooperative Affairs het over. Die collega’s zorgen voor een dagelijkse planning van melkophaling en toewijzing aan de locaties.’

Hoe meer dieren je houdt, hoe meer mest je hebt. Meer mest zorgt voor méér fosfaat. De Nederlandse veehouderij-sector mag volgens EU-afspraken een bepaalde hoeveelheid fosfaat produceren: de varkenshouders, de pluimveehouders en de melkveehouders samen hebben met een maximum te maken. Nu dat maximum wordt overschreden en er geen spontane stop op de groei komt, neemt de overheid maatregelen om de toename van fosfaat een halt toe te roepen.

(voor de productie van zuiveldranken). ‘In totaal kunnen we meer melk verwerken en bovendien kunnen we die melk verwerken tot producten die meer waarde opleveren. Die uitbreiding van de capaciteit was nodig omdat er meer melk werd verwacht in de onderneming. Immers, vanaf 1 april 2015 is het melkquotum afgeschaft. Dat maakte de weg vrij voor onze leden-melkveehouders om meer melk te gaan produceren. FrieslandCampina heeft zich met de gedane investeringen voorbereid op de groei van de melkaanvoer, maar de groei is al in 2013 en 2014 op gang gekomen. Dat was eerder dan voorzien en het groeiende aanbod blijft in deze zomermaanden op een heel hoog niveau.’ Plafond Nog niet alle productiecapaciteit die in aanbouw is, is al volledig beschikbaar. In Borculo bijvoorbeeld wordt de tweede fase van project Mountain medio 2016 operationeel voor de productie van melkpoeder. (zie pagina 26) Dat neemt niet weg dat de groei van het melkvolume tegen grenzen aan zal komen. Het melkquotum mag dan afgeschaft zijn, maar een nieuwe beperking in de vorm van fosfaatproductierechten is in aantocht (zie kader). Katrijn: ‘We zijn volgens de laatste CBS-prognoses vorig jaar als melkveehouderij al door ons sectorplafond van 84,9 mln kg fosfaat heen gegaan. Staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken heeft maatregelen aangekondigd om de groei van het fosfaat in te dammen. We weten nog niet hoe die maatregelen voor elke veehouder individueel zullen uitpakken, omdat de wetgeving pas in 2016 van kracht wordt. Ook al is er onzekerheid, we kunnen al wel zien dát er beperkende maatregelen komen. Dit is en blijft dynamisch werk. De wereld is voortdurend in beweging, of het nu of een boycot vanuit Rusland gaat of de Ebola-crisis. Elke ontwikkeling zorgt voor nieuwe onzekerheden en die zien wij weerspiegeld in ons werk.’

16 Spark

September 2015

September 2015 Ingredients

Vol vermogen voor projecten portfoliomanagement Projecten zijn steeds belangrijker binnen FrieslandCampina, stelt Fanny Weinbreck van Corporate Strategy. Het is een manier van werken om de strategie route2020 naar gecoördineerde acties om te zetten op alle niveaus binnen de organisatie. Als global projecten portfoliomanager werkt ze aan de professionalisering van projecten portfoliomanagement (PPM) binnen FrieslandCampina.

'We maken de omslag naar een team-based organisatie.' Foto: William Hoogteyling

FrieslandCampina Indonesia koppelt portfoliomanagement aan performancemanagement. De uitvoering is verankerd in individuele doelstellingen om resultaat te verzekeren. Patrick van der Aa, marketing director FrieslandCampina Indonesia: ‘Iedereen kent onze doelen en weet hoe ze te bereiken. Het management volgt en bespreekt de voortgang aan de hand van een balanced scorecard.’ Mattes Kruize, manager Projects Ingredients Project & Technology Excellence Centre: ‘Een goede front end loading (een robuuste planning en een goed ontwerp vanaf het begin) ondersteund door een hoogwaardig projectteam vergroot de voorspelbaarheid van een project aanzienlijk. Het resultaat bij het Aeolus-project was dat vanaf de eerste productie alle producten conform specificaties zijn én zonder ongevallen.’

‘We maken de omslag van een lijnorganisatie waarin hiërarchie belangrijk is, naar een team-based organisatie waarin we samenwerken om te winnen. En dat gaat vaak via projecten’, legt Fanny Weinbreck het belang van PPM uit. ‘Om onze snelheid en trefzekerheid richting de markt te vergroten, moeten we als organisatie de juiste prioriteiten stellen. Niet altijd gemakkelijk als mensen en middelen begrensd zijn. Portfoliomanagement brengt focus en projectmanagement helpt een snelle, gerichte uitvoering.’ Meerdere portfolio’s en duizenden projecten binnen FrieslandCampina zijn niet vanuit één corporate afdeling te managen. ‘Natuurlijk ondersteunen we de business met de vertaalslag van strategie naar werkelijkheid. Maar veel lijnmanagers doen er een project bij. Of er worden externen ingehuurd omdat we te weinig interne mensen hebben om projecten te leiden’, weet Fanny. ‘Met het oog op de toekomst willen we als organisatie zelf dat vermogen ontwikkelen en beter worden in projecten portfoliomanagement.’ Snelheid ‘Dat betekent mensen opleiden, onderlinge kennisuitwisseling faciliteren en het versterken van het netwerk van interne projectmanagers, zoals via ons interne sociale platform Yammer gebeurt. En door projecten op een zelfde manier uit te

voeren, spreken steeds meer collega’s dezelfde taal; of het om een project bij human resources gaat of bij supply chain. Dat komt de snelheid van uitvoering ook ten goede. Daarnaast is het zaak de juiste mensen op de juiste projecten in te zetten. We hebben als FrieslandCampina een gat te overbruggen tussen capaciteit, en de hoeveelheid en type projecten.’ Daarom wordt bijvoorbeeld de training voor projectmanagers bij de FrieslandCampina Academy niet langer door externen gegeven maar door collega’s en is deze helemaal toegesneden op FrieslandCampina’s manier van werken. Verder is er een PPM Talent Council gestart. ‘PPM moet ook een carrièrepad binnen FrieslandCampina zijn, zodat meer collega’s doorgroeien naar het managen van zwaardere projecten. Samen met HR kijken we naar functieprofielen en vacatures binnen de hele organisatie. Die gerichte aandacht is niet alleen goed voor de ontwikkeling van mensen, maar ook voor het bedrijf. Het sneller en beter uitvoeren van de juiste projecten helpt ons onze strategie te realiseren.’

Meer weten over PPM? Zie de vernieuwde PPM-intranetsite of mail [email protected].

Spark 17

Meer dan honderd Domo-medewerkers kwamen op 20 juli in Oneonta (VS) bij elkaar voor het tweede grootschalige Domo-evenement. De tweede bijeenkomst is bewust gehouden in de revisieweek van de locatie. Hierdoor kon vrijwel iedereen aanwezig zijn.

“Baby’s gezond groot”, leeft! De middag begon met de Domo-film die ook tijdens het Domo-evenement in Nederland is vertoond. De film geeft antwoord op de vraag: 'Waarom werk ik voor Domo?' Ieder kind heeft het recht gezond groot te worden of kortweg: “Baby’s gezond groot”. ‘Dit betekent: verantwoording nemen. Want als de ouders van de baby meekijken over onze schouders, zouden ze dan nog steeds ons product kopen? ‘Voor hun kind vertrouwen ze blind op onze producten en de kwaliteit daarvan’, zegt Rudy Dieperink, Director Region Americas. ‘Domo speelt een rol in kindervoeding én in medische voeding. Vanuit de biofarmaceutische industrie is steeds meer belangstelling voor met behulp van eiwit geproduceerde medicijnen. Dat doet ook de vraag naar onze speciale hydrolysaten stijgen. Die hydrolysaten worden in Delhi geproduceerd. Voor beide markten geldt dat de gebruikers blindelings moeten kunnen vertrouwen op onze ingrediënten.’ Die boodschap stond centraal tijdens dit event.

Persoonlijke verhalen Hoe belangrijk kindervoeding of medische voeding kan zijn, werd duidelijk door de persoonlijke verhalen die verschillende collega’s hebben gedeeld. Keith Theile, Global Business Development Manager, vertelde bijvoorbeeld over zijn nicht die door haar ziekte afhankelijk was van medicijnen. Medicijnen die met behulp van hydrolysaten uit Delhi zijn geproduceerd. Voor Keith een extra motivatie om met het team in Delhi zorg te dragen voor de verkoop en zorgvuldige productie van deze zeer gespecialiseerde producten. De video “Jouw baan, mijn baan” liet zien dat iedereen binnen Domo een belangrijke rol vervult, elke functie met zijn eigen taken en verantwoordelijkheden. Hoe ziet de dag van een algemeen directeur eruit? Hoe gaat het er in de fabriek aan toe? Operator Ed Antczak liep daarom een werkdag mee met Rudy Dieperink en Rudy leerde de ins en outs van de werkvloer onder zorgvuldige begeleiding van Ed. Samen sterker Rudy Dieperink vatte het programma samen. ‘Goede en slechte tijden zijn normaal in het leven. Delhi heeft een moeilijke tijd doorgemaakt en met zeer hard werken is dit drastisch veranderd en beleeft de locatie nu betere tijden. Hydrolysaten zitten in het hart van de Domo-strategie en leveren jaar na jaar winst op. Domo heeft jarenlange zeer goede resultaten gekend maar vorig jaar was een heel moeilijk jaar. Terwijl de meeste productgroepen worstelden, gaven de hydrolysaten sterke winstgevendheid. Ik heb geleerd dat we elkaar nodig hebben in moeilijke tijden. Ik zie mensen zeer intens samenwerken om obstakels te overwinnen en zich te richten op de toekomst. Twee jaar geleden hebben we vastgesteld waarom we dagelijks naar ons werk komen: omdat miljoenen baby’s afhankelijk zijn van ons werk om gezond groot te kunnen worden. Bovendien helpen onze producten patiënten gezond te worden. Dat bindt ons, geeft ons energie en helpt ons te blijven richten op de toekomst. Onze vastberadenheid en gemeenschappelijk doel helpt ons bij het overwinnen van obstakels.’

18 Spark

Spark 19

September 2015 Cheese, Butter & Milkpowder

Edammers zijn geliefd over de hele wereld en worden onder meer geëxporteerd naar Scandinavië, Engeland, Noord-Afrika, Venezuela en Japan

Intensieve samenwerking leidt tot stijging afzet Edammer-kaas

‘Het balletje is gaan rollen’

‘De toename van en de strengere eisen aan de externe audits worden niet als negatief ervaren. Ze zorgen juist voor een hogere betrokkenheid. Operators vertellen met veel gedrevenheid en passie over hun werk.’ Cristha vult aan: ‘Bovendien helpen deze audits ons om onze processen te verbeteren en naar een hoger niveau te tillen.’

‘Hoe kunnen we meer Edammers verkopen?’ Over deze vraag bogen collega’s in de vestiging Marum en de afdeling sales in Amersfoort zich eind 2014. Op dat moment was net een grote klant weggevallen en had de locatie geen monopolie meer op het maken van Edammer-kazen. Verder liep het volume al een aantal jaar langzaam terug. Dat leidde tot onzekerheid onder medewerkers, wat ook duidelijk naar voren kwam uit de resultaten van het medewerkersonderzoek over2you. De productielocatie is echter niet bij de pakken gaan neerzitten: er is meer samenwerking gezocht met de afdelingen sales, QA (quality assurance) en Research & Development (R&D), wat nu al voor verrassende successen heeft gezorgd. In Marum wordt al bijna honderd jaar Edammer geproduceerd: een bolvormige kaas die wereldwijde bekendheid geniet. ‘Het kabbelde op onze vestiging al jaren rustig door, maar de aanhoudende daling in het productievolume deed ons beseffen dat we onvoldoende inspeelden op de vraag uit de markt’, vertelt plant manager Sybram van Beem. ‘Er moest iets gebeuren! Tijdens een bijeenkomst van Cheese on the Menu hebben we met sales besproken over wat we zouden moeten doen om meer kaas te kunnen verkopen. Dat was een goede discussie met als gevolg dat het balletje is gaan rollen…’ De hei op Marum is in 2013 gestart met Cheese on the menu, het cultuurprogramma binnen de werkmaatschappij Cheese. Alle medewerkers, zo’n 120 vaste en veertig uitzendkrachten, nemen deel aan — gesplitst in drie groepen verspreid over drie verschillende dagen — een heisessie. ‘Tijdens deze bijeenkomsten worden essentiële zaken zoals budget en doelstellingen besproken, maar worden we ook uitgenodigd om mee te denken over nieuwe ontwikkelingen en kansen.’ Aan het woord is Bert Bergsma, die samen met Cristha Betten en Bouke de Roos in het Q&EHS-team zit dat zich bezighoudt met kwaliteit en

veiligheid op de werkvloer. ‘Dit programma biedt ons de mogelijkheid om even afstand te nemen van de dagelijkse werkzaamheden en met een frisse blik input te geven over wat we met elkaar willen bereiken.’ Cristha vertelt dat ook meer praktische zaken op deze dagen aan de orde komen: ‘Hoe spreek je elkaar bijvoorbeeld aan op gedrag? En hoe ga je om met feedback? Ik vind het heel prettig dat we daar bij stilstaan, want dat zijn zaken waar ik bij het afnemen van interne audits regelmatig tegenaan loop.’ Druk op audits Dankzij de intensievere samenwerking met sales, QA en R&D is Edammer-kaas sinds dit jaar verkrijgbaar bij Albert Heijn. Ook levert de vestiging sinds kort weer Edammers aan nog een grote Britse supermarktketen. ‘We waren natuurlijk dolblij dat deze klant weer kaas van ons wilde afnemen en dat er nieuwe klanten bijkwamen, maar dat betekende ook meer en strengere audits. Om deze goed voor te bereiden en te doorlopen, stemmen we intensief af met sales en doen we deze klantaudits samen’, licht Cristha toe. Alle inspanningen, en betere communicatie en afstemming hebben ervoor gezorgd dat de Britse klant weer is toegevoegd aan de groeiende Marumse klantportfolio. Bert:

1918

Op 4 april 1918 vond de eerste productie van Edammer-kazen plaats in Marum

68.000

Per dag rollen er circa 68.000 kazen van de loopband

33 Dagelijks komen er gemiddeld 33 melkwagens hun vracht afleveren...

9 en vertrekken er negen vrachtwagens met dikwei, een product dat overblijft bij kaasmaken en waar onder meer kindervoeding van wordt gemaakt Vlnr: Bert Bergsma, Sybram van Beem en Cristha Betten in het kaaspakhuis. Foto: Marten Aukes.

Wake-up call De focus op de klant staat en het uitbreiden van bestaande markten hebben ervoor gezorgd dat de jaarproductie in 2015 naar verwachting met meer dan tien procent zal stijgen. ‘Achteraf gezien is het verliezen van de monopoliepositie door de komst van een nabijgelegen concurrent een van de beste dingen die Marum is overgekomen. Het heeft voor een wake-up call gezorgd’, aldus Sybram. De recente successen hebben gezorgd dat de medewerkers trotser en gemotiveerder zijn. ‘We zijn nog niet klaar. De Edammer-kaas met sambal is bijvoorbeeld nog niet verkrijgbaar in Nederland, terwijl ik zeker weet dat daar een markt voor is. Ook is er nog veel te bereiken op het gebied van verpakkingsinnovatie. De vorm is uniek en bekend over de hele wereld; de inhoud is variabel en af te stemmen op de klant.’ De voorbereidingen voor de volgende Cheese on the menu-sessie zijn alweer gestart. Sybram ziet deze sessie met veel vertrouwen tegemoet, evenals het over2you-onderzoek dat eind volgend jaar weer zal plaatsvinden. ‘Ik ben ontzettend benieuwd hoe de medewerkers alle veranderingen hebben ervaren. Ik weet zeker dat we een grote slag hebben gemaakt op het gebied van communicatie en inspelen op behoeftes in de markt.’

20 Spark

Spark 21

September 2015 Cheese, Butter & Milkpowder

Wijziging organisatiestructuur:

Focus op klant en efficiëntie Om meer producten met een hoog rendement te verkopen en bestaande markten en klanten te behouden heeft de business group twaalf projecten vastgesteld: Portfolio-optimalisatie: de juiste producten voor de juiste klanten

1

Geografische expansie

2

Innovatie: focus op andere toepassingen in kaas en boter

3

Customer excellence: het creëren van waarde voor de klanten

4

Prijsvoering verbeteren

5

Kwaliteit- en kostenleiderschap: kostleiderschap blijft cruciaal voor succes maar de kwaliteit moet goed zijn Sales & Operations Planning (S&OP): de operationele planning van melk naar de fabrieken en het voorraadbeheer naar een hoger niveau tillen Volatiliteit in de bedrijfswinst: proactief sturen op schommelingen in de melkprijzen Invoeren en optimaliseren van de informatiesystemen Summit, CRM en Business Intelligence

6

7

Net voor de zomer kondigde de business group Cheese, Butter & Milkpowder een voorgenomen wijziging aan in de organisatiestructuur. Aanleiding hiervoor is het aanscherpen van de strategie. Executive director Bas van den Berg: ‘We verschuiven de focus nog meer van product naar klant. We denken echt dat daar veel meer uit halen valt!’ FrieslandCampina heeft als onderneming de opdracht om alle melk tot waarde te brengen die de leden-melkveehouders leveren. ‘Onze business group verwerkt meer dan de helft van de ledenmelk en heeft daarnaast ook als taak de melkstromen op te nemen die niet door de andere bedrijfsonderdelen worden verwerkt’, vertelt Bas. ‘Het is een continue uitdaging om het aanbod en de vraag in balans te houden, zowel op korte als op lange termijn. Het is in een markt met veel aanbod en prijsdruk de uitdaging om met onze producten minimaal de garantieprijs goed te maken. Als wij quitte draaien, zijn de andere business groups in staat om een zo hoog mogelijke winst voor het gehele concern te realiseren.’

Marktgerichte benadering 8

9

Bouwen van een winnende organisatiecultuur

10

Winnende Supply Chain organisatie

11

Integreren en tot waarde brengen van maatschappelijk verantwoord ondernemen in de gehele keten

12

‘Vanuit onze coöperatieve wortels die teruggaan tot eind negentiende eeuw, hebben wij ons voor basisproducten altijd sterk gefocust op efficiëntie in de productieketen. In de afgelopen decennia hebben we ons daarnaast ook meer gericht op het introduceren van merken en verpakken van kaas en boter. Als onderneming hebben we daarmee stappen voorwaarts gemaakt.’ Met de voorgenomen organisatieaanpassing verwacht Bas de al eerder ingezette lijn om meer marktgericht te gaan opereren nog beter voort te zetten. ‘Jarenlang was onze aandacht vooral gericht op planning, voorraadbeheer, productie en kostenverlaging; daar zijn we heel goed in. Maar er liggen zeker groeikansen door nog markten klantgerichter te gaan werken. Wij noemen dat “van de kern van FrieslandCampina naar het hart van de klant”.’

beeld in op geografische expansie om nieuwe afzetgebieden te vinden. Het merendeel van onze producten wordt verkocht in Noordwest-Europa in markten die niet meer groeien. We willen meer de wereldmarkt op via de exportorganisatie. Ook willen we kijken naar andere producttoepassingen. Een voorbeeld hiervan is de recente overname van mozzarellaproducent Fabrelac. Met deze acquisitie stappen we versneld in een andere markt. Mozzarella geeft een beter rendement dan foliekaas. Ook onze klanten vragen erom. Uiteindelijk hopen we ook de melk van onze leden op deze locatie te kunnen verwerken.’

Samen winnen

Bas van den Berg: 'Er liggen groeikansen in de markt.' Foto: Bram Petraeus

Van beste producent naar beste verkoper Een aanscherping van de strategie is ook nodig door de groei van het melkvolume na afschaffing van het quotum. Hierdoor neemt de concurrentie toe. ‘Je zou onze producten, klanten en businessmodellen in een piramide kunnen plaatsen met de toegevoegdewaarde-componenten in de top en de bulk aan de onderkant. De onderkant is dan belangrijk vanwege de melkvalorisatie en de dekking van de productielocaties, maar is wel verliesgevend in een markt met veel overcapaciteit en een hoge druk op de prijzen. Bovendien dreigt dit deel alsmaar groter te worden als we onze plannen niet aanpassen.’ De bovenkant van de piramide groeit echter ook, maar is op dit moment nog te klein. Om deze groter te laten worden, moet de stap worden gemaakt van beste kaas- en boterproducent naar beste kaas- en boterverkoper. Daarvoor zijn twaalf projecten (zie pagina 20) gedefinieerd. ‘Zo zetten we bijvoor-

De nieuwe organisatie wordt onderverdeeld in vier verkoopgerichte werkmaatschappijen, waarbij markten klantgerichtheid voorop staan. Deze afdelingen gaan intern samenwerken met Supply Chain en de ondersteunende afdelingen. ‘Tegelijkertijd werken we aan de ontwikkeling van een winnende bedrijfscultuur. We zijn nu nog teveel gericht op uitvoering: melk komt en daar moeten we iets mee... Daar zijn we goed in, maar waar ik nog in wil groeien is in beter samenwerken met elkaar én met de klant. We kunnen samen winnen als we op een veilige manier kwaliteitsproducten maken tegen lage kosten met de juiste klantspecificaties. Daarnaast zijn verscheidene processen en structuren soms moeilijker dan ze hoeven te zijn: die kunnen simpeler. Ten slotte heerst hier van oudsher een nuchtere bedrijfscultuur: wij zijn niet het bedrijfsonderdeel dat zorgt voor groei en winst. Maar we spelen wel degelijk een belangrijke rol in de organisatie omdat we meer dan de helft van het melkvolume van onze leden verwerken; er zou geen FrieslandCampina kunnen zijn zonder Cheese, Butter & Milkpowder. We hopen daarom met de nieuwe organisatiestrategie niet alleen het hart van onze klanten te winnen, maar ook dat van alle collega’s. Ik vind dat we met elkaar trotser mogen zijn op het werk wat we doen.’

22 Spark

September 2015

September 2015

Cheese, Butter & Milkpowder

Consumer Products Asia

De basis van de nieuwe organisatie staat. Maar wat betekent de herdefiniëring van de strategie nu in de praktijk?

Hans Langereis: 'Uitdiepen van relaties met onze klanten.’

FrieslandCampina betreedt de snelgroeiende mozzarellamarkt door de overname van het Belgische Fabrelac. Mozzarella zat nog niet in het kaasportfolio. ‘Door deze overname gaan we onze sterke positie als leverancier met een breed assortiment van diverse kaastypes kracht bijzetten’, aldus business unit director Cheese B2B Yves van Coillie. Fabrelac kan maximaal dertig miljoen kilo mozzarella per jaar produceren. Het gaat vooral om koemelkmozzarella die onder meer wordt gebruikt voor pizza-toppings. Daarnaast produceert de locatie ook saladekaas, wei-ingrediënten en room.

Hans Langereis, commercial director Industrial Products Specialties (IPS): ‘IPS heeft de opdracht gekregen om een snellere groei te realiseren in segmenten met een hoge marge. In lijn met de aangescherpte strategie focussen we ons op drie speerpunten. Het eerste is value-based pricing. Wij leveren veel speciale producten die de klanten voordelen opleveren met daarbij een mooi servicepakket. We staan wereldwijd bekend om de hoge kwaliteit van onze producten, onze leveringsbetrouwbaarheid en onze duurzame werkwijze. Dit moeten we beter voor het voetlicht brengen bij onze klanten. Ten tweede gaan we werken aan het uitdiepen van de relatie met de klanten: key accountmanagement. Door een intensievere samenwerking met onze strategische klanten, begrijpen we beter waar onze kansen liggen. Op deze manier hopen we nieuwe business te ontwikkelen en de groei te versnellen. Ten slotte willen we groeien op de lange termijn door het aanboren van nieuwe markten. Onze specialiteiten worden vooral in Frankrijk, Duitsland, Benelux, Korea en Japan verkocht, maar dit willen we verder uitbreiden naar Oost-Europa, Engeland, Spanje en andere landen in Azië zoals China. We zetten ook in op een uitbreiding binnen nieuwe segmenten. We zijn sterk in de bakkerijwereld en het chocoladesegment, maar idealiter komen daar nog twee segmenten bij. Het betekent dat we meer moeten pionieren en onze goede samenwerking met Research & Development in Wageningen moeten omzetten in tastbare projecten bij klanten.’

Dick van der Kolk, sales manager B2B – Channel Value-added Resellers & Intercompany (VRI):

Dick van der Kolk: 'Een aanspreekpunt voor onze klanten.' Foto’s: William Hoogteyling

‘Wij leveren kaas aan B2B-klanten zoals groothandelaren en distributeurs. In de huidige situatie kan het voorkomen dat klanten vanuit twee verkoopmaatschappijen worden bediend, zoals een volle vrachtwagen natuurkaas vanuit B2B en een kleinere bestelling met specialties, leeftijds-, Noord-Hollandse of buitenlandse kaas vanuit Zijerveld. Dat vraagt om veel afstemming wat betreft prijsstelling en accountmanagement. We zijn op dit moment druk bezig om de route-to-market-strategie te optimaliseren. Dit betekent dat we klanten gaan verschuiven naar het meest optimale verkoopkanaal en dat ze straks één aanspreekpunt hebben. Het opnieuw en beter indelen van de klanten zorgt voor minder complexiteit en stelt ons in staat om beter en sneller te kunnen reageren op marktomstandigheden, en op eisen en wensen van de klant. Daarnaast is het is belangrijk dat we waarde creëren op functionele eigenschappen, iets waarin de collega’s van Butter al heel succesvol in zijn. Het aanbod van melk neemt toe, en als we dat grotendeels verwerken in productie van foliekaas levert dat onvoldoende op. Het is goed dat we nadenken over welke richting we op willen en dat de klant meer centraal komt te staan. Want als je wilt winnen in de markt, moet je winnen bij de klant.’

Marketing van Friso in China geeft marktontwikkeling een impuls

Spark 23

Lancering van nieuwe zak-in-doos producten Friso China lanceerde in mei de zak-in-doos F1, een babymelkpoeder voor baby’s tot zes maanden, de opvolger F2 (voor baby’s van zes tot twaalf maanden) en F3 (voor peuters van een tot drie jaar). Deze laatste verpakking is anders dan het grote pak: er zitten drie zakjes van 400 gram melkpoeder in de doos die lager geprijsd is en gemakkelijk mee te nemen. De kwaliteit is hetzelfde. De introductie van deze productenserie benadrukt het voordeel van ‘honderd procent uit Nederland afkomstig’ om daarmee consumenten te bereiken die zowel volledig geïmporteerde kwaliteit willen als een goede prijs. Voorverkoopacties, verkoop via China’s grootste e-commerce platform en een serie van online interactieve spellen maakten deze producten tot een groot succes op de Chinese markt. F3 was al in november 2013 exclusief online geïntroduceerd. Uit de gegevens blijkt dit het meest populaire product van de Friso-familie te zijn. De Friso-producten bewijzen hun kracht op de Chinese markt, en vooral op de online markt.

Eerste investering op nationale televisie Op dit moment loopt de nationale 2015 Natuur & Wetenschap-campagne van Friso in China. Een klantcommunicatieprogramma verspreidt via verschillende kanalen het hele jaar de kernboodschap: ‘gemaakt door de natuur, verbeterd door de wetenschap’. Onderdeel is een Natuur & Wetenschap-campagnewebsite die consumenten online een boerderijbeleving geven en klanten naar Friso’s digitale vlaggenschip leiden om daar producten te kopen en/of gratis proefproducten te krijgen. De tweede helft van 2015 ligt de nadruk op evenementen voor Chinese moeders in samenwerking met gezaghebbende media en medische instellingen, gericht op het tegengaan van verstoppingen bij baby’s. Friso investeert voor het eerst in nationale tv-media, waaronder de twee populairste namelijk Zhejiang Satellite TV en Jiangsu Satellite TV, om Friso’s merk landelijk te versterken. Om de merkbekendheid verder te vergroten, investeert Friso ook in online video-advertenties voor bijvoorbeeld populaire programma’s als ‘Running Man 2’ of ‘House of Cards’. Daarnaast wordt ook op lokale tv geadverteerd net als in winkels in 28 belangrijke steden in het land.

September 2015

Innoveren bij FrieslandCampina:

s id

ep

an el

24 Spark

Aparajito Ram, international marketing director bij FrieslandCampina over de Optimel-innovatie in Azië.

Griekse yoghurt of kaas in een nieuwe verpakking, herkenbare en begrijpelijke innovaties. Maar er gebeurt meer in de innovatiecentra van FrieslandCampina: ontwikkelingen en studies die ons producten moeten leveren voor de lange termijn. Dit keer een innovatie van Optimel in Azië en de uitrol van Lattiz: een melkopschuimer in combinatie met een melkopschuimmachine.

Foto: MengLee

‘We zien gezond ouder worden als een groeikans in Azië, er zijn nu al meer dan vijfhonderd miljoen consumenten die ouder zijn dan vijftig jaar. In de komende tien jaar zal die groep toenemen tot zevenhonderd miljoen. HongKong is een belangrijke markt voor FrieslandCampina voor voeding voor volwassenen, met een bevolking die bijna voor de helft ouder is dan vijftig jaar. De uitkomsten van een onderzoek dat is uitgevoerd met de HongKong Nutrition Association Ltd. laten zien dat consumenten in Hong Kong niet alle noodzakelijke voedingsstoffen binnen krijgen, zoals calcium en vitamine D voor hun botten en spieren, vitamine B1 en kalium voor hun bloeddruk en vitamine B6/B12 voor hun hersenen. Bovendien verandert je voedingsbehoefte naarmate je ouder wordt. Dat is waarom Optimel een serie melkpoeders op de markt brengt met een hoog calcium- en een laag vetgehalte, voor elke leeftijd. De melkpoeders komen uit Nederland in verpakkingen die gemakkelijk open gaan. We hebben Optimel Silver voor mensen van veertig jaar en ouder, speciaal gericht op het behoud van mobiliteit (het vermogen om te bewegen), voor je botten, gewrichten en spieren. Er is Optimel Gold voor de leeftijd van vijftig jaar en ouder voor de gezondheid van je hart en mobiliteit en Optimel Diamond voor de leeftijd van zestig jaar en ouder voor de cognitieve gezondheid, de gezondheid van je hart en mobiliteit.’ ‘De start was in juli met een medisch marketing symposium voor tweehonderd gezondheidsprofessionals vanuit Hong Kong. We zijn ook begonnen met de promotie van Optimel, met actrice Carol Cheng in onze commercials. Optimel is op dit moment te koop bij apotheken zoals Watsons en Mannings. We bieden gratis testen aan in winkelcentra, waarbij consumenten hun botten en spieren kunnen testen en een bloeddrukmeting kunnen doen. Met deze Optimel-gezondheidscheck verbinden we de inname van voedingsstoffen aan ons productaanbod. De introductie van Optimel wordt ondersteund via een sterk digitaal platform, waar je ook je dagelijkse inname van voedingsstoffen kunt evalueren. De plannen voor de lancering van Optimel werden gemaakt in nauwe samenwerking met de collega's van de category teams in Singapore, met het R&D centre en de werkmaatschappij in Hong Kong. We hebben hard en snel gewerkt en heel wat uitdagingen overwonnen om binnen achttien maanden een nieuw merk op de Aziatische markt neer te zetten. We leren weer van deze introductie voor de introducties in China en Singapore. FrieslandCampina is begonnen aan zijn reis om volwassen consumenten te voeden met gespecialiseerde zuivelproducten.’

Wiebe van Druten, projectmanager innovations bij FrieslandCampina Innovation Centre Wageningen, en Raymond Noordermeer, business unit director FrieslandCampina Foodservice Europe over de innovatie: Lattiz. ‘Lattiz biedt de horeca een totaaloplossing waarmee snel en eenvoudig melkschuim van hoge kwaliteit kan worden bereid’, licht Raymond toe. ‘Koffie is over de hele wereld een zeer grote categorie in Foodservice. Een derde van alle koffieconsumpties is inmiddels een ‘melkkoffie’, zoals een cappuccino of latte macchiato. Bovendien zijn ze razend populair bij jongeren, een strategische groeimarkt dus.’ Maar melk goed opschuimen is niet gemakkelijk; het vergt tijd, kennis en training. Iets wat niet altijd kan of lukt in de horeca. ‘Lattiz is een gebruiksvriendelijke (machine)oplossing die een constante baristakwaliteit melkschuim maakt: elke ongetrainde medewerker kan hiermee overweg. Uniek is ook dat je geen schoonmaakgedoe meer hebt. Daarbij is deze nieuwe melk-in-pak na opening zeven dagen ongekoeld houdbaar in de Lattiz-machine. Dit, in combinatie met de hoge snelheid, maakt Lattiz uniek.’ Wiebe voegt toe: ‘Een uniek project inderdaad, ook in termen van multidisciplinaire samenwerking. Vaak dwars door bestaande structuren heen, hebben we zeer bijzondere oplossingen bereikt. Optimaal gebruikmakend van de bundeling van kennis in ons Innovation Centre Wageningen, werkten collega’s uit diverse disciplines, landen en business groups met vele partners gedurende vier jaar samen aan deze gepatenteerde innovatie. Een innovatie op veel vlakken: het gaat zowel om de machine, als de verpakking als het product.’ Lattiz is ook in nauwe samenwerking met koffiebranders en horecaondernemers ontwikkeld en getest. Raymond: 'Naast het "ontzorgen", helpt het ook ondernemers om melkkoffies nog beter op de kaart te zetten. Niet onbelangrijk want een gemiddelde latte macchiato verkoopt tegen een twee keer zo hoge prijs als een gewone koffie. Lattiz is nu al op honderden locaties in Nederland en België in bedrijf. Raymond en Wiebe kijken alweer vooruit: ‘Lattes’ en cappuccino’s drinken ze overal in de wereld. Lattiz kan zeker internationaal.’

‘Lattes en cappuccino’s drinken ze overal in de wereld. Lattiz kan zeker internationaal.’

Raymond Noordermeer (boven) en Wiebe van Druten. Foto: William Hoogteyling

Spark 25

26 Spark

September 2015

September 2015

Ingredients

Opening nieuwe productielocatie in Borculo

Ingredients

Nog geen twee jaar na de eerste paal, werd begin juni het nieuwe productiebedrijf in Borculo op feestelijke wijze geopend en in gebruik genomen voor de productie van ingedikte melk. In de toekomst zal hier ook melkpoeder en kindervoeding worden gemaakt. Met de nieuwe locatie speelt FrieslandCampina in op de toenemende melkproductie door het vervallen van het melkquotum op 1 april van dit jaar. ‘Met de ingebruikname van dit productiebedrijf, FrieslandCampina Borculo Formula genoemd, wordt er voor het eerst in dertig jaar weer melk verwerkt in Borculo. De al bestaande locatie, die circa 400 meter verderop staat, maakt ingrediënten voor kindervoeding uit ingedikte wei’, vertelt Theo Jeurnink, die samen met Jaap de Slegte projectmanager is van de nieuwbouw. De nieuwe productielocatie is een zogenaamd greenfield project, wat als groot voordeel heeft dat er een state-of-the-art installatie wordt gebouwd volgens de actuele milieu- en veiligheidsvoorschriften, met de meest duurzame technologieën en de meest efficiënte processen. ‘Alle “ingrediënten” zijn aanwezig om straks de beste productielocatie voor kindervoeding te zijn.’

Foto linksonder: Theo Jeurnink (l) en Jaap de Slegte; foto rechtsonder: Willem Snijders.

Tine Snels, executive director of FrieslandCampina Ingredients, verrichte de officiële openingshandeling: ‘Vandaag brengen mensen en melk dit bedrijf tot leven. Dat is een inspirerende stap op weg naar de ingebruikname van de droger volgend voorjaar.’

Spark 27

Gemixte groep operators Fase 1A, het opstarten van de productie en het ontromen en indampen van de melk, is nu operationeel. Het afgelopen jaar is een groep van vijftien operators opgeleid: zes medewerkers die in de naastgelegen locatie in Borculo hebben gewerkt, twee medewerkers uit Lochem en zeven mensen van buiten de zuivel. ‘We hebben bewust gekozen voor deze diverse mix van mensen waarvan er een aantal de nodige ervaring met zich meenemen en anderen die een frisse blik hebben’, aldus Theo. ‘Al bij het aannemen hebben we gelet op het bewustzijnsniveau ten aanzien van kindervoeding: nieuwe medewerkers moeten goed beseffen dat ze uiteindelijk ingrediënten gaan maken die én van hoge kwaliteit én veilig moeten zijn.’ Opleidingstraject In samenwerking met AOC Oost, een agrarisch opleidingscentrum, zijn de vijftien kersverse operators opgeleid. Daarnaast is deze groep intern geschoold en klaargestoomd onder leiding van productiemanager Willem Snijders. Dat was een uitgebreid traject waarin de lat hoog werd gelegd. Willem: ‘De operators die hier nu werken, kunnen niet terugvallen op iemand die het beter weet: de meest ervaren collega ben je immers zelf. We hebben tijdens de opleiding daarom gefocust op de technische kennis: we wilden iedereen zo snel mogelijk op hetzelfde niveau krijgen.’ Ook was er tijdens de scholing continu aandacht voor de kennis en mindset over kindervoeding. ‘Het belang van veilig en voedselveilig werken stond centraal en we hebben dit met de input van alle medewerkers vormgegeven, omdat we dit alleen kunnen realiseren als iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid neemt!’ Meedraaien op andere locaties Hoe kijken de medewerkers terug naar het opleidingsproces dat ze tot nu toe hebben doorlopen? ‘Het opleidingstraject was enorm leuk, maar wel pittig. We hebben in korte tijd veel doelen moeten realiseren, maar daar

28 Spark

September 2015 Ingredients

care wet en high care. Door kleding en schoenen van eenzelfde kleur in een specifieke zone te gebruiken, wordt kruisbesmetting met bacteriën uit een andere zone voorkomen. Ook is het dankzij de kleurcodering in één keer zichtbaar in welke zone je je bevindt.

Opmerkelijk was dat de melkwagen die de eerste vracht melk kwam afleveren tijdens de officiële opening, bestuurd werd door dezelfde chauffeur die dertig jaar geleden voor het laatst melk kwam afleveren toen er nog kaas werd gemaakt in Borculo. In de tussenliggende jaren verwerkte FrieslandCampina Borculo wei. Foto’s: William Hoogteyling

stond tegenover dat we veel inspraak in nieuw op te zetten procedures hadden’, vertelt operator Laura Alberts. Om praktijkervaring op te doen, hebben de operators meegedraaid in de productielocaties in Veghel, Beilen, Lochem en Borculo. ‘Dat vond ik het heel bijzonder, want daar krijg je doorgaans niet zo snel de kans voor. We hebben daar veel van opgestoken, want je kunt meteen in de praktijk toepassen wat je hebt geleerd.’ Willem vult aan: ‘Daar zijn we ontzettend blij mee. We hebben telkens tien weken mensen ergens kunnen plaatsen: echt geweldig dat al deze locaties zo gastvrij waren.’ Veiligheid en hygiëne Er is hard aan de nieuwbouw gewerkt: tot nu toe zitten er al ruim 1.000.000 werkuren in de nieuwe productielocatie. Theo: ‘Er waren dagen dat er maar liefst vierhonderd medewerkers en contractors tegelijk aan het werk waren. In die tijd heeft er helaas één ongeval plaatsgevonden. Eén LTA op zoveel mensen en werkuren is toch een goede score, maar het blijft er natuurlijk één teveel. Je kunt het niet helemaal uitsluiten dat er iets mis gaat, maar we zetten alles op alles zodat iedereen elke dag weer veilig naar huis kan.’ Ook op het gebied van hygiëne zijn strenge eisen gesteld. Het productiebedrijf is ingedeeld in vier hygiëne-zones: no care, basic care, medium

Eerste ervaringen Laura heeft de opleiding goed doorlopen en is ondertussen begonnen met het draaien van diensten in de hagelnieuwe productielocatie. ‘We werken in ploegen van drie mensen. Het is verantwoordelijk werk, want wij zijn degenen die de apparatuur bedienen en snel moeten ingrijpen als er iets mis gaat. En het is op dit moment ook intensief omdat we in de beginfase veel extra monsters moeten nemen voor validatie en ook veel testen moeten uitvoeren van soft- en hardware.’ Op het moment van interview vertelt Theo dat fase 1B — het verder indampen van melk en vervolgens drogen tot poeder — van start is gegaan en dat er vijftien nieuwe medewerkers worden geworven. Als begin 2016 de poedertoren in gebruik wordt genomen en de vestiging volledig operationeel is, werken er 45 medewerkers in vijf ploegendiensten. Tegen die tijd kan er jaarlijks 750 miljoen kilo melk worden verwerkt. ‘Het wordt nog een flinke uitdaging voordat we zover zijn. Maar ik weet nu al dat we hier vol trots in een mooie, duurzame en toekomstbestendige productielocatie zitten.’

Laura Alberts

Frank van Ooijen, onder meer corporate director sustainability affairs, en Jaap de Vries, corporate director human resources (HR), benadrukken beiden het belang van de betrokkenheid van medewerkers bij de invulling van Nourishing by nature. Dit voorjaar spraken zij elkaar uitgebreid over de wijze waarop medewerkers zich kunnen inzetten voor de drie focusgebieden van 2015: het aannemen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, het stimuleren van vrijwilligerswerk op het gebied van voeding en gezondheid, en het wereldwijd uitrollen van lokale Green Teams. Trotse medewerkers FrieslandCampina scoort al jaren hoog als het gaat om MVO-reputatie. ‘Dat is niet voor niets’, licht HR director corporate centre Erik Hoekstra toe. ‘Onze medewerkers zijn niet alleen enorm trots op de producten die ze maken, maar zien ook hun bijdrage aan mens en maatschappij als succesvol resultaat.’ De afgelopen jaren hebben er wereldwijd al ongelofelijk veel initiatieven plaatsgevonden: van het bouwen van achttien nieuwe scholen en het toekennen van studiebeurzen aan meer dan 20.000 kinderen in Vietnam, het helpen van jonge vluchtelingen in Duitsland met gezonde voeding tot indrukwekkende inzamelingsacties voor het Rode Kruis. Alleen waren deze acties niet inzichtelijk voor iedereen. ‘We hopen dat de nieuwe intranetpagina collega’s inspireert en stimuleert om aan te sluiten bij lopende initiatieven, bijvoorbeeld door een actie op te starten voor het Rode Kruis of zich aan te melden als vrijwilliger bij de Voedselbank, een project van Agriterra (organisatie die boeren steunt in ontwikkelingslanden) of bij een lokaal Green Team.’

September 2015

Spark 29

Nieuwe MVOintranetpagina: “We Make it Happen” brengt duurzame initiatieven samen Het voeden van de snel groeiende wereldbevolking, een goed inkomen voor boeren genereren – nu en in de toekomst – en op een duurzame manier produceren. Dat zijn de belangrijkste uitdagingen waar FrieslandCampina zich voor gesteld ziet. Medewerkers spelen daarin een belangrijke rol. Om die reden is in juni de nieuwe intranetpagina “Nourishing by nature; We make it happen” gelanceerd. Dit is een platform waarop medewerkers terecht kunnen voor inspiratie, maar ook voorbeelden kunnen vinden van hartverwarmende acties van collega’s wereldwijd.

We Make it Happen Bettie Haisma, HR manager FrieslandCampina Riedel BV, is nauw betrokken bij “We make it happen”: ‘De betrokkenheid van medewerkers neemt een prominente plaats in in ons MVO-strategiehuis, en daar hebben we met “We make it happen” verder invulling aan gegeven. We hopen hiermee onze medewerkers te helpen om zich nóg trotser en energieker te laten voelen, omdat ze zelf kunnen bijdragen aan Nourishing by nature.’ Bettie benadrukt dat MVO niet iets is dat je kunt opleggen van bovenaf. ‘Gelukkig is het al een belangrijk thema in onze kernactiviteiten en zijn er al tal van interne ambassadeurs. Het is belangrijk dat we dit vasthouden en verder uitrollen binnen de organisatie.’ Erik voegt daaraan toe: ‘Uiteindelijk willen we al deze “good practices” ook inzetten voor onze arbeidscommunicatie, omdat ze het beeld van FrieslandCampina als aantrekkelijke én inspirerende werkgever versterken.’

Heb jij een MVO-initiatief dat je met collega’s wilt delen? Ben je nieuwsgierig welke acties er wereldwijd hebben plaatsgevonden? Of wil je je graag aansluiten bij een bestaand initiatief? Kijk voor meer informatie op intranet: FrieslandCampina > Sustainability / CSR > CSR and you

Bettie: ‘In het klavertje vier — dat een sterke link heeft met natuur, geluk en gezondheid — komen de vier kernpunten samen van ons medewerkersbetrokkenheid-programma “We make it happen”.’

30 Spark

September 2015

Cyclops: in één oogopslag goed zicht op alle specificaties Het meerjarige transformatieprogramma Summit brengt FrieslandCampina één set van business processen, data en systemen om goed en efficiënt te kunnen samenwerken. Ook specificatiemanagement en het ontwikkelen van nieuwe recepten heeft wereldwijd één manier van werken en één “waarheid” qua productdata nodig. Dat project heet Cyclops, en is onderdeel van het Summit-programma.

September 2015

‘We leggen binnen FrieslandCampina productdata op verschillende manieren vast’, zo beschrijft Carina Ponne de uitgangssituatie. Zij vertegenwoordigt Research & Development binnen het Cyclops-project en is voorzitter van de groep business process eigenaren. ‘Bij wie het beheer van deze data ligt is niet altijd duidelijk en dus zijn niet alle data compleet en actueel.’ Naast spreadsheets, worden daarvoor op dit moment zeker acht verschillende specificatiemanagementsystemen gebruikt. Die werkwijze vergroot het risico op incidenten en non-compliance zoals het niet voldoen aan weten regelgeving en voedselveiligheid. ‘Stel, er is iets mis met een ingrediënt of een werkwijze’, geeft Carina als voorbeeld, ‘dan wil je met één druk op de knop weten of FrieslandCampina dat ingrediënt gebruikt, waar en op welke manier.’ Dat is de kracht van een uniforme manier van werken en één wereldwijde database met consistente en accurate productspecificaties. Carina ziet het al voor zich: ‘Of je dan bij Cheese werkt of met kindervoeding, er is één waarheid voor alle informatie over ingrediënten, grondstoffen, verpakkingen, halffabricaten, eindproducten en klantspecificaties. Deze informatie is altijd snel te vinden.’ Denk aan recepturen, eigenschappen van grondstoffen maar ook microbiële eisen en kritische kwaliteitsparameters. Cyclops geeft grip op het proces en de data, waardoor de kwaliteit rondom specificatiemanagement beter geborgd is. Nieuwe eis Daarnaast verwacht Carina dat het stroomlijnen de productontwikkeling versnelt. ‘Omdat je dan meteen kunt zien waar bijvoorbeeld een pre-mix nog meer binnen FrieslandCampina gebruikt wordt. Dan kun je slimmer en efficiënter samenwerken en dus sneller naar de markt. Nu moet je zoiets zelf uitzoeken op basis van contacten met collega’s en via via. Ook bij wetswijzigingen, een nieuwe eis of standaard is snel duidelijk op welke producten en processen zo’n wijziging betrekking heeft. Andersom levert de database een schat aan betrouwbare informatie over bijvoorbeeld de verbetering van nutritionele

Vraag van Helen Vassiliadou, marketing manager White Dairy and Strongholds, FrieslandCampina Hellas S.A., Athens, Greece ‘Maakt het uit of je volle of magere melk drinkt?’

waarden: zoveel procent minder suiker in zoveel FrieslandCampina-producten.’ Het Cyclops-projectteam ontwerpt nu de processtandaard en de template in het specificatiemanagementsysteem. Begin 2016 krijgen de eerste productgroepen die Summit al gebruiken de uitbreiding naar specificatiemanagement. Cyclops loopt daarna mee in de uitrolplanning van Summit. Carina: ‘Het team is nu compleet, met mensen die hier speciaal voor vrijgemaakt zijn vanwege het belang voor FrieslandCampina en onze strategie route2020. Ik ben benieuwd naar de praktijk, naar hoe straks de eerste productspecificaties op de nieuwe manier vastgelegd, geraadpleegd en beheerd gaan worden.’

Margrethe Jonkman, corporate director Research & Development: ‘Cyclops is een belangrijke randvoorwaarde voor het borgen van de productkwaliteit voor onze klanten en consumenten. Daarmee creëren we de fundamenten voor een integraal proces voor specificaties.’

Spark 31

Anke Schlatmann, voedingskundige FrieslandCampina Institute: ‘Een glas volle, halfvolle en magere melk is vergelijkbaar wat betreft de belangrijkste voedingsstoffen die in melk zitten: proteïnen, vitaminen B2 en B12 en mineralen zoals calcium. Het verschil zit in het vetgehalte: volle melk bevat drie tot vier procent vet, halfvolle melk ongeveer anderhalf procent en magere bevat minder dan een half procent vet. Melkvet bevat weliswaar ook een aantal vitamines, zoals vitamine A, maar niet zoveel dat het een duidelijke bijdrage levert aan wat kinderen (ouder dan één jaar) en volwassenen dagelijks nodig hebben. Daarom maakt het qua voedingsstoffen niet veel verschil of je magere, halfvolle of volle melk drinkt.’ ‘Het belangrijkste verschil is het aantal calorieën. Let je op je gewicht, dan kun je het beste voor voedingsmiddelen kiezen die minder calorieën bevatten, zoals halfvolle of magere melk in plaats van volle melk of magere yoghurt in plaats van volle yoghurt. In theorie kunnen jonge kinderen iets meer vet gebruiken dan oudere kinderen en volwassenen, vanwege hun snelle groei. Maar in deze tijd van toenemend overgewicht, ook bij kinderen, is het advies steeds vaker om ook jonge kinderen halfvolle of magere melk of yoghurt te geven. Bovendien kun je op deze manier kinderen van jongs af aan laten wennen aan de smaak van de magere of halfvolle varianten. Let overigens wat betreft de calorieën ook op het suikergehalte: volle yoghurt zonder suiker kan minder calorieën bevatten dan magere yoghurt met suiker!‘

Meer vragen? Heb je zelf vragen of krijg je wel eens vragen van anderen over melk? Informilk geeft antwoord op deze vragen. Kijk op www.informilk.nl en speel de melkquiz of lees verder bij de vragen over melk. Via je eigen FrieslandCampina-account (gebruikersnaam en wachtwoord voor je computer) kun je inloggen.

32 Spark

September 2015

September 2015

Ingredients

Ingredients

Awards business Aandacht voor wat er goed gaat, best practices delen en medewerkers met elkaar verbinden: bij de verkiezing van de business group awards in juni kwam dat allemaal samen. ‘We doen dit nu voor het derde jaar’, vertelt Irene Oerlemans, HR-director van de business group Ingredients. ‘Het is geweldig om te zien hoe medewerkers zich inspannen om ‘continu verbeteren’ vorm te geven. De genomineerden hebben korte filmpjes ingezonden waarop tijdens een bijeenkomst gestemd werd. Dat werkte heel goed en de kwaliteit van deze filmpjes was heel hoog. Je merkt ook hoe trots medewerkers zijn op hun werk. We hadden dit jaar tijdens de uitreiking een “showbizz koppel” in de persoon van Marieke van der Horst, finance director van DMV en Nutrifeed en Diderik Moerdijk, marketing director van DMV, die de avond aan elkaar praatten. De prijs was een donatie aan een goed doel en dit goede doel werd door de medewerkers zelf uitgezocht.’

Spark 33

group Ingrediënts

De Duurzaamheidsaward was voor Karel van Embden, groepsleider in de lactosefabriek bij FrieslandCampina DMV in Veghel:

FrieslandCampina DOMO won de Quality Award met het China-auditteam. Pieter Kortleve, regulatory affairs manager, namens productielocatie Beilen:

De Sales Excellence Award ging naar FrieslandCampina Kievit voor ‘Heartbeat’. Regional sales manager Europe & Americas, Tjalling Bekker:

Vereerd nam Ergümen Alçiçek, Regional Key Account Manager, de Innovatie Award namens het Domo-team in ontvangst.

‘Het waterverbruik in onze plant was al een tijd hoger dan je zou mogen verwachten. Ik ben betrokken geraakt bij een project om het waterverbruik terug te dringen. Uiteindelijk merkten we dat er veel te veel water werd gebruikt bij de pompafdichtingen om ze te koelen. Het betreft vijftien pompen waar vierhonderd liter water per uur doorheen ging in plaats van de benodigde dertig. Door nieuwe flowmeters op de pompen te plaatsen, kunnen we precies aangeven hoeveel water er gebruikt mag worden. We hebben eenpuntslessen gemaakt om alle operators te instrueren over de instellingen voor het waterverbruik. Het werkt prima. Met een investering van 3.000 euro besparen we 24 miljoen liter water per jaar, dat is tien olympische zwembaden vol.’

‘China kwam met strengere wetgeving voor bedrijven die zuigelingenvoeding naar het land exporteren. Beilen moest in korte tijd aan de Chinese standaarden voldoen om te kunnen blijven produceren en exporteren. Iedereen hielp mee en wist wat te doen toen het Chinese auditteam kwam. Alles glom en blonk van binnen en van buiten. We kregen hun goedkeuring, dus mogen onze producten China in. Onze inspanning is bekroond en de award toont waardering vanuit de organisatie.’

‘Het leek een onmogelijke opgave maar het is ons gelukt! We hebben de business van zo’n honderd klanten weten te behouden, terwijl de productie van ruim twintig kiloton aan koffiecreamers, vetpoeders en toppings naar andere productielocaties over moest, in zes maanden tijd. Dat transferproces was succesvol dankzij het kweken van vertrouwen. Klanten kregen de overtuiging dat het goed kwam door duidelijkheid over tijdslijnen, technisch support en transparantie. Extra leuk om dan ook nog deze award te winnen.’

‘In Borculo produceren we koosjere Vivinal® GOS voor een belangrijke klant in Europa. Die specifiek geplande koosjere producties zorgden alleen wel voor dubbele capaciteitsbezetting in vergelijking met niet koosjere producties, rekenden we uit. Kunnen we deze klant daarom vanuit onze volledig koosjere productiefaciliteit in Australië beleveren? Met de flexitank konden we het product op de gewenste temperatuur in Europa afleveren conform specificaties. De klant is tevreden en FrieslandCampina produceert flexibeler. Bovendien is deze transportoplossing herbruikbaar voor andere klanten en door andere bedrijfsonderdelen.’

Het veiligheidsprogramma van DFE Pharma was vooral in India succesvol en is bekroond met de Safety Award. Health & Safety Officer Erik van den Brink:

De Alignment, Accountability, Action (triple A) Award kwam in handen van productgroupmanager Anne Peter Lindeboom bij FrieslandCampina Domo in Beilen.

‘Bij de opstart van het veiligheidsprogramma in 2012 bleek het veiligheidsniveau in India nihil. Begin 2015 scoorde India als beste in onze audit. Een enorme sprong voorwaarts dankzij een cultuurverandering. Onze Europese standaarden zijn aangevuld met lokale kennis, zoals bijvoorbeeld over lokale risico’s. Ze hadden geen veiligheidssysteem, dus zetten ze het meteen goed op. Het management geeft veiligheid prioriteit. Sinds de regels helder zijn, volgt iedereen ze ook.’

In een filmpje getuigde de klantinkoper van de uitstekende samenwerking met Anne Peter en zijn collega’s: ‘We hebben een mooi resultaat geboekt door op de goede manier aan de slag te gaan. Door dicht tegen elkaar aan te kruipen, samen te vallen en op te staan, hebben we een hechte relatie én een basisformule voor kindervoeding ontwikkeld. Iedereen deed wat hij moest en kon doen; ook na een incident bij de klant toen wij hen met een crashproject uit de brand hielpen met de productie.’

Foto’s: Kees Lieben, William Hoogteyling, Rob Oostwegel en Studio Van Assendelft.

34 Spark

September 2015

Het verhaal van 60 jaar Peak Vlnr: Dolapo Otegbayi, marketing manager, Tarang Gupta, marketing director, Kanu Nwankwo, oudprofvoetballer en Olympisch medaille-winnaar (tevens eerste ambassadeur van Peak) en managing director Rahul Colaco.

Yemi Alade, een topartieste in Nigeria en de eerste winnaar van de Peak Talent show gaf een optreden tjidens het event. Foto's: FrieslandCampina WAMCO Nigeria bijschrift lorem ipsume bijschrift lorem ipsume

September 2015


Cheese, Butter & Milkpowder

Jaren geleden was voor de industrie boter gewoon boter: een bulkproduct van 25 kilogram. Maar met melkvet bleek zoveel meer te doen. En nu is de ambitie zelfs opgeschroefd: een innovatieversnelling moet de winst op nieuwe melkvettoepassingen verdubbelen. Martijn Stork en Jeannette Rusticus van de werkmaatschappij Butter & Milkpowder vertellen hoe.

‘Het is jouw verhaal, het verhaal van de generaties voor ons en de generaties die komen. Dit is de viering van een groots verleden, een gelukkig heden, en een mooie toekomst’. Dat zei Tarang Gupta, marketing director van FrieslandCampina Nigeria. Als onderdeel van de viering van 60 jaar Peak, organiseerde men in Nigeria een feest voor consumenten, afnemers en de media.

‘De routekaart van vier jaar geleden voor innovatie voor bestaande markten, levert nu een aantal nieuwe succesvolle melkvetspecialiteiten op voor de chocolademarkt en bakkerijen’, schetst Martijn Stork, director development specialities, de achtergrond. ‘Vandaar dat we begin dit jaar de vraag kregen: hoe kunnen we innovaties versnellen en melkvet nog beter verwaarden?’ Het plan daarvoor is uitgewerkt en goedgekeurd door het managementteam van de werkmaatschappij Butter & Milkpowder. Business development manager Jeannette Rusticus legt uit: ‘Voor zowel bestaande als nieuwe markten hebben we onderzocht of melkvet extra toegevoegde waarde kan bieden ten opzichte van het alternatief: plantaardig vet. We hebben ook gekeken of een nieuwe technologie hier aan kan bijdragen. Denk hierbij aan een technologie om te fractioneren (opsplitsen) waarmee je andere melkvetfracties (-delen) kunt maken.’ Ze noemt als toepassingsvoorbeelden ouderenvoeding, babyvoeding en medische voeding. En ook de margarine-industrie, zoetwaren of mogelijk cosmetica.

Het feest werd goed bezocht door consumenten, mét kinderen, maar ook door enkele beroemdheden zoals de voormalige prof voetballer en Olympisch Goud winnaar Kanu Mwankwo. Plaats van handeling: een prachtige hal van een hotel. Een hoogtepunt was een enorm entreeboog die gebouwd was van blikjes Peak geëvaporeerde melk. Een prima plek om een foto te maken en die te delen met familie en vrienden via social media. In de ‘Peak geschiedenis tunnel’ waren tal van oude foto’s rond Peak te zien. Managing director Rahul Colaco deed de openingsspeech. Hij bedankte zijn klanten voor het vertrouwen en de waardering voor Peak. ‘In het bijzonder degenen die van ver zijn gekomen om dit moment met ons te delen: 60 jaar al voeden we Nigerianen met kwaliteits-zuivelproducten.’ Peak Talent Show De gasten werden meegenomen in het verhaal van Peak. Gisteren, vandaag en morgen wil Peak de Nigeriaanse bevolking helpen hun dromen waar te maken. Er waren inspirerende verhalen van mensen die succes boekten, dankzij Peak. Het verhaal van Ajoke Okusanya, die opklom van een kleine handelaar tot een key business partner. Het verbazingwekkende verhaal van de populaire artiest Yemi Alade, die de eerste editie van de Peak Talent Show won in 2009 en de wereld vertelde dat ze nooit een musicus was geworden zonder deze show. ‘Ik wilde gewoon mijn bachelor-opleiding halen, een baan vinden, me settelen en een onopvallend bestaan leiden totdat de Peak Talent Show voorbij kwam. De rest is geschiedenis zoals u weet.’ Marketing Director Tarang Gupta, zei later: ‘De start van Peak 60 jaar geleden, was een nieuw begin. Een nieuw begin voor je brein, voor een sterker lichaam en eindeloze mogelijkheden om het beste in jezelf naar boven te halen en je eigen top (Peak!) te bereiken. Dit is het inspirerende verhaal van Peak in Nigeria. Voor Peak is ieder mens groots. Het zit in ons. Alles wat we hoeven doen is hard te werken en we zullen onze eigen top halen. Peak is jouw verhaal, mijn verhaal, ons verhaal en het verhaal van een geweldig land; Nigeria.’

Kijk eens op facebook.com/Peakmilk en op www.youtube.com/peakMilkNG

Spark 35

Innovatie-versnelling:

Meer met melkvet

Van alle ideeën zijn er twaalf verder uitgewerkt rond drie thema’s: smaak, nutritioneel en functioneel. Samen met collega Frank Boerboom van Research & Development heeft Jeannette het zogenaamde B4-plan inhoud gegeven. B4 staat voor Bigger, Better, Bolder Butter. Deze projecten worden de komende jaren samen met andere disciplines en werkmaatschappijen opgepakt. ‘Bij de selectie hebben we gekeken naar de kans van slagen, de kosten en uiteraard de extra verdiensten’, legt Jeannette uit. ‘Rond smaak is een project gestart om een nieuwe generatie natuurlijke botersmaken te ontwikkelen. Maar we kijken ook naar het melkvetmembraam (phospholipiden) dat zowel nutritionele als functionele voordelen biedt. Nutritioneel lijken melkvetmembramen zeer interessant voor bijvoorbeeld de babyvoedingsindustrie. Functioneel kunnen ze als “clean label” emulgator ook voordelen bieden aan bijvoorbeeld de chocolade- of margarine-industrie: ze hoeven niet als e-nummer gedeclareerd te worden, wat de industrie graag wil.’ Technologie scouting Butter & Milkpowder kijkt nadrukkelijk verder dan de huidige samenwerking met bestaande klanten. Martijn: ‘We doen samen met Research & Development een proef met technology scouting: zijn er technologiestart-ups die de uitvoering van onze innovatiestrategie helpen versnellen? In het najaar vragen we via onze openinnovatiewebsite en social media naar ideeën, technologieën of applicaties die ons helpen melkvet nog beter te verwaarden.’ Ondertussen scant een gespecialiseerd bureau de markt op basis van patenten en publicaties. Een divers team, waarin ook de afdeling Mergers & Acquisitions vertegenwoordigd is, zal volgend jaar beoordelen wie, wat of welke bedrijven interessant zijn. ‘En in welke vorm we daar dan mee verder kunnen’, zegt Martijn tot besluit, ‘om sneller meer winst uit melkvetinnovaties te halen.’

36 Spark

September 2015

September 2015



Spark 37

Online winkel voor Friso in Indonesië In april van dit jaar begonnen ze voorzichtig met een online shop voor Friso kindervoeding: de collega’s van shopper marketing, marketing en het e-commerce business unit team van Consumer Products Asia. Intussen laat de online winkel een veelbelovende groei zien. Franky Njoto, hoofd shopper marketing in Indonesië, benadrukt dat het belangrijkste doel groei is: niet alleen in het online kanaal maar ook offline. ‘As we kijken naar de geweldige en aanhoudende groei van ecommerce in China, dan verwachten we dat online verkopen ook in Indonesië de motor van groei voor Friso kan zijn. Bovendien leren we veel van deze opstart.’

development voor de e-commerce business unit uit. ‘En hoewel we sommige dingen hebben overgenomen van de e-commerce in China, is het online landschap in China heel anders dan in Indonesië. Voor Indonesië moesten we het wiel grotendeels opnieuw uitvinden, maar die ervaring helpt ons weer in het ontwikkelen van dit kanaal voor andere landen.’

Het bezoek op de website laat intussen een goede vooruitgang zien. In het begin van de opstart waren er op de eerste dag 50 bezoekers, maar dat aantal groeide tot 300 procent aan het eind van de maand. ‘Dat laat zien dat we ons doel “bewustwording van het merk” gaan bereiken. Metingen laten zien dat consumenten uit heel Indonesië onze site bezoeken, ook in delen waar Friso tot nu toe niet verkrijgbaar was.’ Franky vertelt over de volgende doelen die ze zich hebben gesteld. ‘We richten ons op het creëren van meer vraag; we willen ervoor zorgen dat bezoekers van de website naast kopers ook trouwe gebruikers worden. Zo kunnen we een grotere groep consumenten bereiken in een groter gebied, en tegelijk onze bestaande klanten behouden.’ Senior brand manager van Friso, Joseph: ‘Het marketing team is optimistisch over de Friso Online Shop, we denken dat we zo efficiënte instrumenten ontwikkelen om Friso naar meer Indonesische consumenten te brengen. Bovendien denken we dat de Friso consument zich meer verbonden zal voelen met het Frisomerk en het merk trouw zal blijven. Vanaf augustus gaan we in volle vaart verder en investeren we ook veel meer in het online verkoopkanaal.’

Ling Teo, een van de e-commerce business development managers vanuit de business group CPA kijkt met plezier terug op de samenwerking. ‘Het focussen op deze markt met het enorme potentieel was geweldig om te doen, maar we zijn echt als een team opgetrokken om het opzetten van de online business te realiseren. Dat wil ik graag nog eens doen.’

Wiel ‘Deze Friso online shop is de eerste voor ons buiten de verkoopplatforms in China’, legt David Heijkoop, global head business

Concurrentievoordeel ‘Hoewel de e-commerce business in veel landen nog klein is, zien we groei van dubbele cijfers. Het is een belangrijke investering voor de toekomst om nu geld te steken in de ontwikkeling van het online kanaal’, aldus Lies Ellison-Davis, managing director van de e-commerce business unit. ‘Bovendien houdt het ook onze afnemers in het offline kanaal bezig: hoe overleven we het online aanbod? Op die manier helpen we onze afnemers ook. Dat geeft een enorm concurrentie-voordeel voor de komende jaren.’

Aandacht voor het goede van melk tijdens de Ramadan Ook tijdens de Ramadan heeft FrieslandCampina Malaysia zich ingespannen om het bijzondere van melk onder de aandacht te brengen in de stad Petaling Jaya. In samenwerking met het lokale gemeente bestuur Majlis Bandaraya Petaling Jaya en de moskee Masjid Tun Abdul Aziz zijn 3,000 porties rijstepap (Bubur Lambuk*) uitgedeeld onder de bewoners van een drukbevolkt stadsdeel. Maar liefst 35 vrijwilligers van de Blauwe Brigade, enthousiaste en betrokken medewerkers van FrieslandCampina Maleisië, hebben de rijstepap bereid in de moskee. In plaats van met kokosmelk, werd de pap gemaakt met melk van Dutch Lady, een gezondere optie. Mahdevan Sivaramakrishnan, HR director Malaysia: ‘Melk bevat van nature essentiële voedingsstoffen die je elke dag nodig hebt. Wij hebben met dit event het belang van zuivel en goede voeding benadrukt. We hopen dat dat mensen stimuleert om gezond te eten, ook tijdens de Ramadan!’ De bakjes rijstepap werden samen met Dutch Lady Milk verspreid onder bejaardentehuizen en vijf weeshuizen. ‘Een geweldig gebaar! Op deze manier worden de banden met de gemeente en de gemeenschap versterkt en geeft FrieslandCampina echt wat terug aan de maatschappij’, was de reactie van burgemeester Tuan Mohd Azizi Hohd bin Mohd Zain. Naast de actie in en rondom de moskee werden ook duizend verpakkingen Dutch Lady Milk uitgedeeld onder de medewerkers van het hoofdkantoor, bezoekers en andere bedrijven die in het gebouw gevestigd zijn. Verder werden keukenschorten uitgedeeld onder eetstalletjes van de nabijgelegen Ramadanbazaar. Het einde van de Ramadan werd feestelijk gevierd op de productielocatie in Petaling Jaya waarbij managing director Saw Chooi Lee aanwezig was. Het was haar eerste Ramadan-viering sinds haar aanstelling begin dit jaar. Alle medewerkers hebben tijdens deze bijeenkomst genoten van traditionele Maleisische gerechten zoals geroosterd lam, nasi arab en heerlijke desserts.

Boven: Rijstepap bereiden met vrijwilligers van FrieslandCampina Malaysia. Links: Managing director Saw Chooi Lee was bij het feestelijk einde van de Ramadan. Foto's: FrieslandCampina Malaysia

‘Een geweldig gebaar! Op deze manier worden de banden met de gemeente en de gemeenschap versterkt’ * Bubur Lambuk-pap is een populair gerecht dat gemaakt wordt tijdens de vastenmaand in Maleisië. Deze pap is gemaakt van rijst, kruiden en groentes.

38 Spark Dominiek Franken: ‘Zowel evap als scm, sweetened condensed milk — zoals we ze meestal noemen – verkopen we bijna wereldwijd. In Nederland kennen we evap vooral als koffiemelk van Friesche Vlag. In andere landen: van Ghana tot het Midden-Oosten, van China tot Thailand worden deze producten op andere manieren gebruikt: als een manier om een dagelijkse portie melk te drinken. De ingedikte melk, vaak verpakt in blikjes, wordt aangelengd met kokend water of met thee of koffie. Het wordt zelfs gebruikt om pap mee te maken of cake. Enerzijds wordt het toegepast als voeding, als een manier om melk te drinken. Anderzijds als smaakversterker: in thee en koffie om een zachtere en volle smaak te krijgen. Het grote voordeel is dat deze melk zeer lang houdbaar is en dat de transportkosten relatief laag zijn omdat de melk is ingedikt’, vertelt Dominiek Franken, international marketing director. Hij werkt in Singapore en stuurt het global category team aan. ‘Dairy based beverages zijn speerpunten uit route2020. Evap en condens vallen ook onder deze categorie. Beide producten leveren een belangrijke bijdrage aan de resultaten van FrieslandCampina. Wij zien nog heel veel kansen voor evap en condens, ook in het buitenshuiskanaal. In elke cappuccino, latte en in heel veel kopjes thee wordt melk gebruikt, daar kunnen we beslist nog meer uithalen.’

Foto's: MengLee en William Hoogteijling

September 2015

September 2015

Consumer Products Europe, Middle East & Africa Consumer Products Asia

Evap en condens: Volop kansen voor groei Geëvaporeerde melk (evap) en gezoete, gecondenseerde melk (scm): producten met een lange geschiedenis. Al ruim honderd jaar maakt FrieslandCampina deze langhoudbare producten en exporteert ze met succes over de hele wereld. Maar deze oude loten aan de stam van FrieslandCampina zijn springlevend: zowel gezoete, gecondenseerde als geëvaporeerde melk leveren een prima bijdrage aan de financiële resultaten, laten ieder jaar groei zien en hebben volop perspectief.

Consumer Products Europe, Middle East & Africa Consumer Products Asia

Karan Mathur: ‘Peak, Rainbow, Frisian Flag: het zijn allemaal ijzersterke merken, heel vertrouwd en dichtbij de consument. Dat is echt een pluspunt. Voor consumenten in de afzetlanden voor evap en condens is dit dé manier om melk te drinken. In Nigeria bijvoorbeeld, drinkt de consument thee met Peak melk. Ik vind het een spannend product omdat het zo veelzijdig is: als drank, om mee te bakken of om desserts mee te maken. De mogelijkheden zijn eindeloos’, aldus Karan. ‘Maar ieder product heeft aandacht (tender love and care) nodig om te blijven groeien. We innoveren door nieuwe verpakkingen aan te bieden: we zijn het eerste merk in Indonesië dat nieuwe blikjes heeft geïntroduceerd die veel gemakkelijker open gaan. Dat lijkt misschien een kleine verandering, maar het is echt een verbetering voor onze klanten. Bovendien willen we ervoor zorgen dat onze producten betaalbaar blijven voor grote groepen consumenten. Met deze producten brengen wij voeding naar de wereld.’

Vicky Valentina: ‘Zowel evap als gezoete condens zijn heel belangrijk voor onze markten in Azië’, vertelt Vicky Valentina, category development manager in Singapore. ‘Ze leveren een goede bijdrage aan de dagelijkse voeding. Ze worden dan ook gebruikt door grote groepen consumenten. Dat is een van de redenen dat we voortdurend zorgen voor de beste recepturen die passen bij onze afzetmarkten. Om ervoor te zor-

gen dat we (lokale) concurrentie het hoofd kunnen bieden en ons marktaandeel weer te laten groeien, moeten we ervoor zorgen dat onze producten “affordable” zijn: goed betaalbaar. We zijn blij met de hernieuwde aandacht vanuit de strategie voor deze producten voor de markten in Azië, Afrika en Europa. Het zijn oude, vertrouwde producten die heel veel groeimogelijkheden in zich hebben. De boter op de boterham van FrieslandCampina. Dat moeten we benutten.’

Bart Kuijpers: ‘We maken evap en condens wereldwijd. In Leeuwarden (NL), maar ook in Lagos (Nigeria), San Pedro (Filippijnen) en in nog eens acht locaties’, aldus Bart Kuijpers, werkzaam bij de ‘hub’ voor de productgroep Evap en condens. (Een hub is een eenheid of team dat de productiecapaciteit en planning voor sales van een bepaalde productgroep op de lange termijn regelt.) Samen met zijn S&OP hub team plant hij de productie van geëvaporeerde en gecondenseerde melk voor FrieslandCampina. Producten die zowel in sachets, in zakjes, blikjes, tetrapaks en kleine cupjes worden verpakt. ‘Samen met onze collega’s in de lokale markten maken we een tactisch langetermijn plan dat past bij onze capaciteit wereldwijd. We willen ervoor zorgen dat onze elf fabrieken zo optimaal mogelijk kunnen draaien. Vroeger werkte ieder land voor zich (local for local), nu kijken we naar alle locaties. En daarbij moeten we rekening houden met verschillende recepturen, verschil-

Spark 39

lende regelgeving en verschillende verpakkingen.’ Maar het S&OP team doet meer. ‘We exporteren ook veel evap en condens over de hele wereld. Daarbij zoeken we naar nieuwe afzetmogelijkheden in landen waar we nog niet actief zijn. Dat doen we in samenwerking met FrieslandCampina Export. Deze producten zijn een tot anderhalf jaar houdbaar, afhankelijk van de omstandigheden waaronder ze bewaard worden. Maar veel klanten willen toch een relatief ‘vers’ product, dat niet ouder is dan drie maanden. En soms zelfs alleen als het product uit Nederland komt, vanwege de reputatie van Nederlandse zuivel. Allemaal factoren om rekening mee te houden in een planning.’

Geëvaporeerde melk is ingedikte melk, gehomogeniseerd en gesteriliseerd. Er wordt water aan onttrokken zodat de melk wordt ingedikt. Door toevoeging van water naderhand ontstaat weer volle of halfvolle melk. In Nederland is evap vooral bekend als koffiemelk. Gezoete, gecondenseerde melk is ook ingedikte melk, waaraan suiker wordt toegevoegd tijdens het proces. De suiker werkt als conserveermiddel, daarom is steriliseren niet nodig. Beide producten zijn zeer lang houdbaar.

40 Spark

September 2015

trots op... Foto: FrieslandCampina Creamy Creation

Jouw werk bij FrieslandCampina, waar ook ter wereld. Ben je er trots op dat je bij FrieslandCampina werkt? En lever jij een bijdrage aan de doelstellingen van FrieslandCampina? Dit is het verhaal van Cali Gibson, productontwikkelaar bij Creamy Creation. Zij is een teamspeler die alles op alles zet voor het succes van haar klanten.

Cali Gibson, productontwikkelaar bij Creamy Creation in Batavia (VS) ‘We hebben drie keer ‘double gold’ gewonnen en mijn inzending was ‘best in show’. Ik geloof niet dat we ooit eerder zo goed gescoord hebben als team.’ Productontwikkelaar Cali Gibson en haar collega’s van Creamy Creation zijn bedenkers en makers van zuivellikeuren. De zuivellikeuren worden als ‘business to business’ product geleverd aan distillateurs over de hele wereld. Creamy Creation heeft productielocaties in Rijkevoort (NL) en Batavia (VS) waar Cali werkt. In april heeft het team vanuit Batavia meegedaan aan dé grote beurs in de Verenigde Staten op het gebied van wijn en sterke drank, de WSWA (Whine & Spirits Wholesalers of America) die dit jaar in Orlando, Florida, werd gehouden. De WSWA toont wijnen en likeuren uit de hele wereld. Het is een belangrijke beurs voor de industrie. Mensen ontmoeten elkaar, doen ideeën op, leren van elkaar en houden onderling wedstrijden. Creamy Creation diende vijf nieuwe zuivellikeuren in. Cali bedacht een drankje op basis van een populair dessert: dulce de leche. ‘Dit dessert wordt gemaakt door gecondenseerde melk te koken en dit maakt het zoet en authentiek, echt een verwendrankje. Dat drankje was ‘best in show’ en leverde ons een Double Gold medaille op. Daar waren we als team natuurlijk heel blij mee. De beurs heeft ons ook veel waardevolle contacten opgeleverd.’ ‘Creamy Creation werkt alleen voor ‘business to business’ afnemers. Wij werken heel nauw samen met onze klanten. Natuurlijk onderhouden onze collega’s van sales nauwe contacten met de klanten, maar wij als productontwikkelaars zeker ook. Wij bedenken en ontwikkelen zuivellikeuren die de consument in de winkel zien onder de merknamen van onze afnemers. De productie ervan gebeurt in Rijkevoort voor de Europese markt en hier in Batavia voor de markt in Noord- en ZuidAmerika. Die producten worden gemaakt bij een zuivelonderneming hier ter plaatse. De smaak van de consumenten in de VS is wel anders dan die in Europa. Het smaakprofiel hier is zoeter en voller van smaak dan in Europa. Daar houden we met de ontwikkeling van onze likeuren rekening mee. In Batavia werken we met een team van tien collega's. Dat is echt super, het is één grote familie. Ik vind onze producten geweldig, maar ik denk niet dat we zo creatief en succesvol zouden zijn geweest als we niet zo’n fantastisch team zouden vormen met elkaar. Dat maakt echt een verschil.’

nr.3 Spark Stijgende winst voor FrieslandCampina eerste halfjaar 2015 Friso online shop in Indonesië Maak kennis met de nieuwe fabriek in Borculo (NL)

Recommend Documents