Wijn
NR. 1 7De Jaargang
Voorjaar 2014
KENNER
de Monnik wijnmagazine, exclusief voor de vakhandel
Viña Ventisquero 10 jaar in nederland Zwitserland uitgelicht Onbekend wijnland; Canada marktinformatie • nieuws • nieuwe producten • achtergronden • recepten A40432_wijnkenner_nr1.indd 1
31-03-14 12:11
Sauvignon de Touraine, Foucher Lebrun, Grandes Terrasses Eén van Frankrijks meest klassieke wijngebieden is die langs de bovenloop van de rivier de Loire. Met name het Touraine gebied kent een rijke historie. Het Touraine gebied is ongeveer 100 kilometer lang. De Loire stroomt hier door een brede vallei met imposante kastelen. Er heerst een mild klimaat met een redelijk warm najaar. Vlak
voorbij de stad Tours monden de zijrivieren Cher en Indre uit in de Loire. Deze zijrivieren en hun microklimaten
zorgen samen met de bodemverschillen voor een grote variatie in druivenrassen en wijntypen. De meeste bodems bevatten veel kalk, maar er zijn diverse bodemsoorten te onderscheiden: Klei, kalk, zand en vuursteen in de directe
stroomgebieden van de Cher, Indre en Loire maar ook kiezelzand op de terrassen langs de
Vienne en in het oosten van Touraine. Touraine heeft een grote diversiteit aan druivenrassen en wijntypen. Er is een groot aantal appellations. Het is daarom een van de meest complexe wijndistricten van Frankrijk.
Een meer algemene appellation is die van Sauvignon de Touraine waarvan de wijnen uit een groter gebied afkomstig mogen zijn. De Monnik Dranken voert de Loire wijnen van het huis
Foucher Lebrun, Het huis Foucher Lebrun, van oorsprong tonneliers, startte in 1921 met de druiven die zij zelf op kleine schaal verbouwden te vinifiëren. Naast het maken van eiken fusten, werd het wijn maken in de familie steeds belangrijker. Vandaar dat in de jaren ‘50, een
deel van de familie zich meer en meer ging toeleggen op het maken van wijn in de Loire-vallei. Men heeft in de loop der jaren meer wijngaarden aangekocht in de Loire-vallei en Foucher Lebrun is inmiddels uitgegroeid tot een gerespecteerd wijnhuis. Artikelnummer: 791332
Deze Sauvignon de Touraine heeft een stuivend karakter, is bloemig en droog. Past zeer goed bij vis en geitenkaas en is een zeer opwekkende aperitiefwijn.
Colofon
De Wijnkenner is een project van De Monnik Dranken/Figee Wine Import. De Wijnkenner verschijnt vier maal per jaar.
Technische specificaties en omschrijvingen in deze publicatie vallen
onder de verantwoordelijkheid van de respectievelijke producenten. Specificaties kunnen gewijzigd worden zonder voorafgaand bericht. Alle in deze publicatie genoemde merknamen of productnamen
Hoofdredactie Mike Overvliet
zijn handelsmerken of geregistreerde handels- merken van hun
Redactie Patrick van Egmond en Mike Overvliet
zijn in EURO. Deze prijzen laten de dealer vrij de productprijs zelf
Vormgeving en druk OCC dehoog, branding your business Oplage 2.500 stuks
respectievelijke bedrijven. Alle prijzen vermeld in deze publicatie
te bepalen en zijn exclusief BTW, tenzij anders vermeld. Alle aanbiedingen opgenomen in deze catalogus zijn geldig onder voorbe-
houd van beschikbaarheid en eventuele zetfouten. Afbeeldingen en specificaties zijn niet bindend en louter illustrerend.
2 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 2
31-03-14 12:11
Beste wijnliefhebber, Voor u ligt de hagelnieuwe voorjaarseditie van De Wijnkenner. De eerste van 2014. In deze editie uiteraard aandacht voor het ontluikende voorjaar ofschoon we nauwelijks een winter hebben gehad. In ons assortiment een aantal nieuwe producten waarmee u zeker het onderscheid kunt maken richting de consument. 2014 is natuurlijk het jaar van het WK Voetbal in Brazilië en dat is weer een mooi onderwerp om tot uitdrukking te laten komen in de winkel. Denk aan een mooie etalage of display met een aantal echte “eyecatchers”. Het wordt weer een sportieve zomer en we hebben tijdens de afgelopen Olympische Winterspelen ook al goed van ons laten horen…
Verder in deze Wijnkenner de vaste rubrieken, de recepten en de column van Michel van Tuil. De jonge ondernemer Sjoerd de Zwart weet ook de vinger op de zere plek te leggen in zijn schrijven op pagina 34. Speciale aandacht ook voor onze voorjaarsproeverij die gehouden wordt op maandag 19 mei in ons bedrijf te Oldenzaal. Alle informatie is na te lezen op pagina 18. Ik wens u wederom veel leesplezier! Vriendelijke groeten, Hans Olde Monnikhof
08
22
Inhoud 06
04
De oorsprong van de wijnbouw
16
Ventisquero 10 jaar in Nederland
30
Wijnbouw op hellingen
Rubrieken Onbekend maar niet onbemind.................................... 19 Column Michel van Tuil.............................................. 26 Recepten....................................................................... 28 Column Bie de Bolle, Sjoerd de Zwart......................... 32 Wijnquiz...................................................................... 33 Agenda ........................................................................ 34
16
Marktinformatie Rioja breekt record ..................................................... 20 Duitsland oogst 2013 .................................................. 27 Onenigheid in Sauternes.............................................. 34 Achtergronden Ziekte in de wijngaarden................................................ 6 Wijnbouw in koele streken: Canada............................... 8 Wijnland Zwitserland.................................................. 12 Aziatische wijngebieden.............................................. 22 Nieuws Grote wijnproeverij De Monnik Dranken ................... 18 Geen wijn dit jaar voor Malescasse............................... 20 China gaat voor rood.................................................... 20 Cabernet Sauvignon meest aangeplant......................... 27 Pommard zet vaart achter promotie................................ 34
A40432_wijnkenner_nr1.indd 3
Wijnkenner - 3
31-03-14 12:11
De oorsprong van de wijnbouw De oorsprong van de wijnbouw ligt in de Kaukasus. Van hieruit heeft de wilde wijnstok Vitis Vinifera zich verder verspreid. In Mesopotamië, het huidige Iran en Irak, zijn bij archeologische opgravingen kruiken van 7000 jaar geleden aangetroffen met sporen van wijn. Wijn werd daar verbouwd in het vruchtbare tweestromenland van de Eufraat en de Tigris. Door handel met Libanon en Palestina verspreidde de kennis van de wijnbouw zich. Er was in die tijd al een levendige handel met landen van de Levant, het oostelijk en zuidelijk deel van de Middellandse Zee. Zodoende kwam deze in het oude Egypte terecht. Al vanaf 3000 v.Chr. zijn er vele afbeeldingen en wijnsporen van Egyptische wijnbouw nagelaten. Wijn speelde een belangrijke rol in het ceremoniële leven van het oude Egypte. Eén van de eerste heersers, Farao Serket, werd rond 3150 voor Christus met 700 amfora’s wijn als grafgeschenk bijgezet. Ook Toetanchamon liet voor zijn persoonlijke gezondheid een aantal amfora’s met wijn bijzetten. Op de zesentwintig exemplaren die hiervan overgebleven zijn, staat precies het wijngoed, perceel, herkomst als wel de wijnmaker opgetekend. Zo staat te lezen op kruik 571 de inscriptie: Zoete wijn van het huis Aton uit Karet, keldermeester Ramose. De Feniciërs, die in het noorden van Kanaän leefden, waren de belangrijkste en meest succesvolle zeevaarders en handelaars van de Middellandse zee. Zij stichtten overal koloniën om zo de handel over zee in stand houden. Het
waren de Feniciërs die de kennis van de wijnbouw vanuit Egypte overbrachten naar onder andere Kreta. Op Kreta zijn amforen en een wijnpers gevonden die dateren van 1500 jaar voor onze jaartelling. Amforen waren kruiken in aardewerk die gebruikt werden om graan of vloeistoffen in te bewaren. Omdat een amfora te poreus was om wijn in te bewaren werd er hars aan de wijn toegevoegd. Omdat hars de houdbaarheid van wijn kennelijk verbeterde, bleven de Griekse wijnbouwers hars aan hun wijnen toevoegen: de Retsina was de meest bekende Griekse wijn en wordt nog altijd gemaakt. De Grieken hebben echt werk gemaakt van de wijnbouw; zij plantten op de vele eilanden druivenstokken. Heel vaak waren dit Muscatdruiven die we nu nog op zeer veel plaatsen in Griekenland aantreffen. In die tijd was Zuid-Italië een kolonie van de Grieken. De Grieken noemden het zuiden van Italië Oenotrea, niet zonder reden want de wijnbouw was hier zeer succesvol. De Grieken plantten hier veelvuldig wijngaarden aan en de wijnen afkomstig van Oenotrea vonden gretig aftrek in het gehele Middellandse Zeegebied. De wijnen waren zo succesvol dat zij een regelrechte concurrent werden van de eigen Griekse wijnbouw. Er werden regels opgesteld ten faveure van de eigen Griekse wijnen. De Etrusken, gelieerd aan de Romeinen, bevolkten delen van Italië zoals Toscane, Umbrië en ook Latium. Zij hadden de beschikking over
zeer vruchtbare gronden en waren dan ook zeer succesvol in de landbouw. Zij breidden hun macht verder uit richting het zuiden van Italië. De wijnbouw werd door de Etrusken verder geperfectioneerd, niet in de laatste plaats door hun kennis van irrigeren. De Etrusken waren het eerste volk in Italië dat steden stichtte of bestaande nederzettingen zoals Rome samenvoegde tot een stad. Ook de Etrusken waren, naast de Feniciërs en de Grieken, zeer machtig op zee. Ook de Etrusken dreven de nodige handel met bijvoorbeeld het zuiden van Italië, Sicilië en Carthago. Maar ook Ligurië, het zuiden van Gallië en Spanje werden door de Etrusken bezocht. De ruilhandel tussen Etrurië en het zuiden van Frankrijk werd onderhouden vanaf het einde van de 7e eeuw v.Chr. Zo werd er bijvoorbeeld tin ingeladen dat via de Rhônevallei vanuit Cornwall aangeleverd werd. In ruil daarvoor werd er wijn uit Cerveteri gebracht. De Romeinen kregen in 280 v Chr. definitief de macht in handen door de laatste Etruskische steden te veroveren. Rome werd een belangrijk centrum voor de invoer en het verbruik van wijn. In het gehele Rijk werden dagelijks tienduizenden liters wijn verkocht. Vooral het gebied van Campania was toen bij uitstek het middelpunt van de wijnhandel. De kwaliteit van de wijn was destijds uiteraard anders. De wijnen bij de Romeinen waren geen topwijnen ook al werd dat door dichters anders verwoord. De manier waarop de wijnen werden bewaard was meestal een kwestie van toeval.
4 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 4
31-03-14 12:11
Wijn die direct voor de consumptie was bestemd,werd ter plekke in open kruiken van aardewerk gedaan. Aan wijn die vervoerd moest worden werd honing toegevoegd. Een andere wijze om wijn te bewaren was door de wijn te verhitten. Minstens een derde deel van de wijn liet men verdampen, zodat er een soort gecondenseerde wijn overbleef. De Romeinen bewaarden hun wijnen niet in kelders, in tegendeel, zij bewaarden de wijn zelfs op zolders of boven keukens waar nog meer resterend vocht kon verdampen. Waarschijnlijk werd de wijn voor hij gedronken werd weer met water aangelengd. Pas later kwamen geurige wijnen in de belangstelling. Om de smaken te veredelen of te versterken werden aan de wijnen stoffen toegevoegd zoals mirte, wierook, anijszaad, peper en vanille. Wij kunnen er bijna zeker van zijn dat de Oudheid geen hele grote wijnen heeft opgeleverd.
De Romeinen hebben de wijnbouw verder noordwaarts gebracht. Allereerst via de Rhône richting Bourgogne en via de Rijn naar Duitsland en ook het zuiden van Nederland. De wijnbouw kende onder de Romeinen een periode van grote bloei, echter in de vijfde eeuw na Christus stortte het Romeinse Rijk ineen en de meeste wijngaarden werden vernietigd door Germanen en Moren. In de vroege Middeleeuwen begon het verval van de wijngaarden zich af te tekenen en dit viel samen met de achteruitgang van de landen rond de Middellandse Zee en de invasies van de Saracenen. Doordat de Mohammedaanse godsdienst het gebruik van wijn verbood werd de vraag ernaar snel minder. Vele wijngaarden werden verwaarloosd. Slechts enkele bleven bestaan en de opbrengst werd drastisch minder. In andere landen was de situatie niet veel beter,het voedsel was schaars en de luxe om wijn te kopen en te drinken kon men zich niet veroorloven. Gelet op de omstandigheden in de Vroege Middeleeuwen is het dan ook alleen aan de Kerk te danken dat de wijnbouw niet verloren is gegaan. De monniken bleven druiven telen en zorgden tevens voor een verdere uitbreiding en verbreiding
van de wijnbouw in de noordelijke landen zoals Duitsland, Nederland en Engeland. Daardoor vond de handel in wijn met de verbreiding van het Christendom nieuwe afzetgebieden in het noorden. Omdat de planten aangepast moesten worden aan andere klimatologische omstandigheden, namelijk aan een middelzacht klimaat, moest er veel zorg worden besteed aan het uitkiezen van de wijnstokken van goede kwaliteit. Vanaf de 11e eeuw kwam de wijnbouw weer tot bloei in het noorden door de inzet van de monniken in de kloosters. Met name de grote kloosterorden van de Benedictijnen en die van de Cisterciënzers legden veel bedrijvigheid aan de dag om op hun grondgebied wijngaarden aan te leggen. Minutieus werd bodemkwaliteit en bodemstructuur vastgelegd om zo te kunnen bepalen waar de beste wijngaarden aangeplant kon worden. Wijnstreken als Bourgogne en ook de Elzas zijn een direct gevolg van dit grondige werk door de monniken verricht. Maar niet alleen in Frankrijk was de kerk actief in de wijnbouw. Ook in Spanje, Italië en delen van de Balkan speelde de katholieke kerk een grote rol. Nieuwe en zeer grote ontwikkelingen komen tot stand in de loop van de 17e eeuw. Het is de periode van de grote ontdekkingsreizen en het zijn met name de Spanjaarden en de Portugezen die wijnbouw introduceren in Latijns Amerika. Druk doende om het Amerikaanse continent te doen bekeren naar het katholicisme is er veel wijn nodig ten behoeven van de mis. Hiertoe brengen Conquistadores druivenstokken en wijnkennis naar de nieuw verworven koloniën. Wijnbouw in dit deel van de wereld blijft lang achter in kwaliteit niet in de laatste plaats door de politieke instabiele perioden die het continent lange tijd teisteren. Pas eind jaren 80 van de 20e eeuw krijgen de wijnen uit met name Chili en Argentinië enige importantie.
zij hun wijn haalden in Spanje en Portugal en de Engelsen hun Sherry en Port ook vandaar betrokken, kon Bordeaux dit niet stuk krijgen. In de 18e eeuw had de aristocratie een uiterst verfijnde smaak. De smaak was tot ontwikkeling gekomen en in samenwerking met Britse handelaren stelden de notabelen uit Bordeaux de eerste werkelijke rangorde van de verfijnde wijnen uit de afgebakende grondgebieden op. Deze wijnen werden in vaten geproduceerd en in flessen bewaard. In die tijd werd ook voor het eerst zwavel gebruikt om de wijn te steriliseren en eiwit om hem te klaren. De traditie van de kwaliteit was geboren en de actieve deelname van Britse kooplieden maakte het mogelijk die verder te ontwikkelen. Tot in de 17e eeuw werd hoofdzakelijk jonge wijn gedronken. Door het gebruik van kurk werd het daarna mogelijk wijn langer in flessen te bewaren. In de periode vanaf 1864 werden duizenden hectare wijngaarden in Frankrijk vernield door de druifluis Phylloxera vastatrix. Het onderzoek van Pasteur naar de oorzaken van ziekten van wijn en de methode om wijn te bewaren legde de grondslag voor de oenologie. De Franse wijnbouw werd gered door Europese druivensoorten te enten op Amerikaanse stammen die resistent waren voor de vraatzucht van de druifluis. De Amerikaanse variant bleek namelijk in staat om opnieuw wortelpunten aan te groeien. Tegenwoordig staan bijna alle druivenstokken op Amerikaanse onderstammen.
De 17e eeuw is ook de Gouden Eeuw voor landen als Holland en Engeland. Beide landen zijn in die tijd grote mogendheden en zijn internationaal zeer actief. Wijnen werden wel vervoerd maar bleven niet lang goed en dus konden zij niet over lange afstanden vervoerd worden. De Hollanders kochten veel brandewijn. Deze drank kon over lange afstanden niet bederven en werd in Frankrijk gekocht. Voornamelijk Cognac uit de Charentes. Om aan de grote vraag van de Hollanders te voldoen werden er in ZuidwestFrankrijk weer wijnstokken aangeplant. In deze streek werden de volle, krachtige wijnen geproduceerd, die vanuit Bordeaux verzonden werden. Door de plaats aan de kust waar deze stad ligt, werd deze een hoofdader voor de wijnbouw en wijnhandel. Van hieruit heeft Bordeaux haar naam als een van de belangrijkste wijnsteden van de wereld zich toen gevestigd. Zelfs toen de Hollanders oorlog voerden met Frankrijk en
Wijnkenner - 5
A40432_wijnkenner_nr1.indd 5
31-03-14 12:11
Ziekten in de wijngaard
Een nieuwe, vaste rubriek in De Wijnkenner. Op deze plaats behandelen we bekende en minder bekende ziekten en virussen in de wijngaard die de wijnmaker het hoofd moet bieden. Met deze keer een bekendere schimmel; de gewone meeldauw. 6 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 6
31-03-14 12:11
De gewone meeldauw of Oídium komt zeker zo vaak voor als de valse meeldauw, maar is wat minder explosief van karakter, dat wil zeggen, gewone meeldauw houdt minder uitbundig huis in de wijngaard. Gevoelige druivenrassen kunnen al vroeg na het uitlopen last hebben. Andere meer schimmeltolerante rassen krijgen pas vanaf september een lichte meeldauwaantasting. Met name de Rondo is hier een goed voorbeeld van.
tuin is het een aanwinst door de mooie herfstkleur. De Rondo geeft een fruitige donkerrode wijn met een Bourgogne karakter. De wijn, met duidelijke tannines, is kleurvast en heeft in haar aroma kersen, pruimen, bloemen, druiven en rook. De druif is in Nederland goedgekeurd voor het maken van land- en tafelwijnen. Meeldauwsporen hebben in tegenstelling tot valse meeldauw geen vloeibaar water nodig om tot ontkieming te komen. Een relatieve vochtigheid van 50% of meer is voldoende om de schimmel een kans te geven zich te ontwikkelen. Meeldauw komt sneller voor bij benauwd weer; hoge temperatuur, hoge vochtigheid en diffuus licht.
Levenswijze
De Rondo is oorspronkelijk door professor V. Kraus in Tsjechië gekweekt. Het ras is ontstaan uit een kruising tussen Saperavi Severnyi x St. Laurent. In 1964 is de Rondo door professor Dr. Helmut Becker verder ontwikkeld op het wijnbouwproefstation te Geisenheim, Duitsland. De Rondo stond oorspronkelijk bekend onder zijn synoniem “Geisenheim 6494-5”. Rondo heeft een redelijke resistentie tegen de belangrijkste schimmelziekten; echte meeldauw, valse meeldauw en botrytis. Tegen echte meeldauw is in ongunstige jaren bespuiting noodzakelijk. Maar aantasting door schimmelziekten is gewoonlijk minder hevig dan bij nietresistente rassen. De druif is wespgevoelig. De Rondo vertoont een krachtige, maar wat hangende groeiwijze, met veel dieven. Het uitlopen van de stok begint vroeg in het voorjaar. Ook de rijping van de bessen is vroeg; in Nederland vanaf half september. De Rondo vormt middelgrote tot grote trossen, met kleine tot middelgrote blauwe bessen. De trossen zijn los gevormd, waardoor ze makkelijk drogen en waardoor de kans op aantasting door schimmelziektes wordt verkleint. De Rondo geeft grote opbrengsten. Door de trossen laat te oogsten kan een hoog suikergehalte worden ontwikkeld. De Rondo is een goed ras voor de productie van wijn en, in mindere mate, als handdruif. In de
De schimmel overwintert in besmette ogen, bladeren, trossen en hout van de wijnstok. In de ogen van de wijnstok blijft de schimmel als het ware in leven en komt na het uitlopen van de wingerd weer tot leven. Ook kan de schimmel overwinteren door middel van sporen die zich in zeer kleine zwarte knoppen bevinden. Met een vergrootglas zijn deze goed te zien. Na het uitlopen kan de schimmel zich gaan verspreiden via nieuwe sporen die gemakkelijker overwaaien naar andere bladeren en scheuten. Zo kan er elke tien dagen een nieuwe generatie ontstaan. In het begin gaat de verspreiding gestaag door maar niet met een sneeuwbaleffect zoals bij valse meeldauw. Hoe groter de besmetting in het voorjaar is, hoe meer geïnfecteerde ogen en sporen meegaan naar het volgende voorjaar.
Symptomen
Het meest bekend is de witte, poederachtige waas op bladeren en de opengebarsten druiven. Toch is meeldauwaantasting in het begin moeilijk te zien. Bij de bladeren zien we blosjes verschijnen die wel iets weg hebben van de olievlekken bij de valse meeldauw. De vorm is echter veel onregelmatiger. Een loep is handig om de schimmeldraden te zien en valse meeldauw uit te sluiten. Is de aantasting verder gevorderd, dan ziet men duidelijk de witgrijze aanslag verschijnen. Jonge scheuten die zijn aangetast, herkent men door de grijze plekken op de bladeren die vervolgens gaan vervormen krullen. Jonge bloemen en trossen krijgen een witte poederachtige schimmel. Druiven kunnen later openbarsten zodat de pitten goed te zien zijn.
gebaat zijn bij een regenbuitje; ze vormen dan vele nieuwe sporen. Zeer hoge temperaturen remmen de schimmelgroei op het blad, maar dan moet er wel sprake zijn van een hittegolf.
Bestrijding
Belangrijk is om een terughoudend spuitprogramma te hanteren. Door goed en regelmatig de planten te controleren in de wijngaard, kan men het aantal spuitbeurten verminderen. Men begint met het controleren bij het uitlopen van de ogen aan de wingerd. Speciale aandacht moet worden gegeven aan aangetaste scheuten en aan bladeren met de hierboven genoemde symptomen. Vooral beschutte, donkere plekken in de loofwand zijn risicovol. Aangetaste bladeren en scheuten haalt men meteen weg. Op het moment dat de besmetting is geconstateerd, moet men direct gaan spuiten met zwavel. Meestal is een kleine zwaveloplossing voldoende. Dit voorkomt dat ook nuttige insecten zoals roofmijt worden vernietigd. Behandelen met een zwaveloplossing herhaalt men twee keer tot aan de bloei. Na de bloei wordt er om de 14 dagen gespoten, bij warm en vochtig weer om de acht dagen. Het is belangrijk om op tijd te stoppen met de zwavelbespuitingen, begin augustus bijvoorbeeld. Anders loopt men het risico dat er teveel restzwavel op de schillen van de druiven achterblijft wat later in de wijn aanleiding kan geven voor zwavelwaterstofluchtjes (rotte eieren). Naast zwavel kunnen biologische middelen worden toegepast zoals bijvoorbeeld waterglas, heermoesaftreksel en Pilzvorsorge. Heermoesaftreksel verkrijgt men door heermoes te koken en te vermengen met spuitwater. Waterglas en Pilvorsorge kan gemakkelijk worden vermengd met de zwavel. Bij het bespuiten moet het middel goed worden verdeeld en zeker het binnenste van de loofwand moet goed worden geraakt. Beter is het om de schimmelaanvallen op natuurlijke basis de baas te blijven: men kiest voor schimmelresistente druivenrassen, men besteedt veel aandacht aan het opbinden en de zomersnoei zodat de loofwand luchtig blijft en voldoende zonlicht krijgt. Gezonde, goed groeiende planten hebben veel minder last van schimmels. Belangrijk is om te zorgen voor een biologisch biotoop met nuttige insecten. Teveel bemesten moet worden vermeden, dit geeft alleen maar extra loof.
Zoals hierboven al gezegd is, geeft benauwd weer een grote kans op besmetting. De sporen op oud hout kunnen in het begin van het seizoen
Wijnkenner - 7
A40432_wijnkenner_nr1.indd 7
31-03-14 12:11
Wijnland Canada Wijnbouw in Canada vindt plaats langs de zuidelijke staatsgrens in de provincies Brits-Columbia, Ontario en op kleinere schaal in Quebec en Nova Scotia. Het haalt een maximale jaarproductie van ongeveer 1 miljoen hectoliter en is daarmee een klein wijnland. Velen zijn verwonderd als ze horen dat ook Canada een bescheiden wijngaardareaal heeft. Toch liggen de wijngaarden op dezelfde breedtegraden als Noord-Italië en Luxemburg. Hoewel de zomers warm zijn, zijn de winters vanwege polaire invloeden vrij streng. De microklimaten zijn voor de individuele wijnbouwgebieden divers. De iets noordelijker gelegen gebieden zijn doorgaans beplant met hybride-druiven omdat deze beter bestand zijn tegen koude. Hiermee wordt de wijn wel wat minder van kwaliteit. Hoewel Canada als een zeer jong wijnland gezien kan worden, kent men de wijnstok al 200 jaar. Kleinschalig zijn er Europese druivenvariëteiten van de Vitis Vinifera aangeplant en net als in de Verenigde Staten liep men tegen dezelfde problemen op. De inheemse Amerikaanse druif en hybride-variëteiten verdrongen deze grotendeels. De wijnbouw heeft hier pas in de jaren 80 van de vorige eeuw haar echte start gemaakt. In tegenstelling tot andere wijnlanden is men hier vrijwel direct tot het maken van kwaliteitswijn gekomen. Mondiale kennis van de oenologie was hier debet aan. Ernstige druivenziekten
heeft men hier min of meer dankzij de koude “gemist”, de succesvolle druivenrassen waren inmiddels bekend en moderne vinificatietechnieken al ontwikkeld. We onderscheiden in Canada een aantal wijngebieden. Zo kent Brits-Columbia, gelegen in het westen van Canada de wijnstreken Okanagan-valley, Naramata Bench en Similkameen-valley. Kenmerkend voor deze drie gebieden zijn de hete, droge zomers met een lage luchtvochtigheid. In het zuiden is zelfs al sprake van woestijnvorming. Terwijl in de noordelijke regionen vooral witte druiven aangeplant zijn, staan er in het zuiden merendeel blauwe druiven. Verder onderscheidt men Fraser Rivervalley, ten westen van Similkameen-valley en direct ten oosten van Vancouver. In dit landbouwgebied vindt beperkt wijnbouw plaats. Ook Vancouver Island, het eiland ten westen van Vancouver in de Grote Oceaan kent wijnbouw; op het zuidelijk deel in de Cowichan Valley en bij Duncan. Tenslotte zijn daar de Gulf Islands, gelegen in de Straat van Georgia tussen het grote Vancouver-Island en het vaste land. Ook hier vindt beperkt wijnbouw plaats.
8 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 8
31-03-14 12:11
Canada kent geen officieel classificatiesysteem dat door de overheid is vastgesteld. De wijnbouw wordt ook niet actief gestimuleerd. Wel is er de VQA, de Vintners Quality Alliance die richtlijnen opstelt, maar geen verplichting is. De bedoeling is wel een landelijk systeem op te zetten.
Het oosten van Canada levert de meeste wijnen. Ontario is het belangrijkste wijnbouwgebied van Canada. 80% van de wijn komt hier vandaan. Het ligt het meest zuidelijk van het land en daarmee op gelijke hoogte als Frankrijk. Vanwege de polaire invloeden duren de winters hier echter langer waardoor het groeiseizoen korter is. Het microklimaat wordt bepaald door de meren Lake Erie en Lake Ontario. Deze watermassa’s temperen de polaire winters. Er worden vooral inheemse druivenrassen aangeplant. Met name de Vidal Blanc-druif ten behoeve van Icewine. De Riesling wordt overigens ook al jaren gebruikt voor Icewine. Binnen de provincie Ontario onderscheiden we de volgende wijngebieden: Niagara-peninsula, het meest noordelijke gebied, tussen de twee grote meren in. Met name rondom Niagara-on-theLake vinden we veel wijngaarden, dicht bij de beroemde watervallen. Zuidwestelijker en langs de noordrand van Lake Erie vinden we Lake Erie North Shore. Tenslotte is daar nog Pelee Island. Dit eiland ligt in het Erie-meer en is daarmee het meest zuidelijk gelegen wijnbouwgebied van Canada. Het meest recente wijngebied is Prince Edward County, 200 kilometer ten oosten van Toronto, aan de noordzijde van het Ontariomeer. Quebec, de Franstalige provincie, herbergt twee wijngebieden; l’Estrie en Montérégie. Naast de Gamay Noir en Riesling-druif worden er ook hybride variëteiten gebruikt. Het op de 44e breedtegraad gelegen Nova Scotia heeft de zeer beschut gelegen Annapolis-valley waar succesvolle wijnbouw mogelijk is. Men verbouwt hier voornamelijk hybride druivenrassen. Er komen ook Icewines vandaan.
Buiten de landsgrenzen is de Canadese Icewine een vermaard product. Deze wijnen komen voor het merendeel uit het oostelijke Canada. Het groeiseizoen is in de zomermaanden gunstig. In de winter heeft men vaak te maken met vrij plotseling opkomende koude poollucht. Vandaar de bevroren druiven bedoeld voor Icewine. De meeste Icewine wordt gemaakt van de witte hybride-druif Voor Vidal Blanc en de edele Vitis vinifera Riesling. Op internationale wijnconcoursen worden vaak grote prijzen gewonnen. Algemeen worden voor witte wijnen Chardonnay, Riesling en Vidal blanc gebruikt. Als hybride variëteit treft men ook de Seyval Blanc aan. Voor de rode wijnen zijn er Cabernet Franc, Pinot Noir, Merlot, Gamay Noir en Ortega en daarnaast de blauwe hybride Baco Noir. De inheemse rassen zijn van de Vitis labrusca en Vitis riparia. Canada kent een tweetal herkomstbenaming. Zo is er allereerst de Provincial Designation. Dit is een meer algemene herkomstbepaling waarbij de gebruikte druiven op de lijst van toegestane druivenrassen moeten staan en voor 100% uit een bepaald omschreven gebied moeten komen. Verder zijn er nog een aantal eisen zoals minimaal suikergehalte van de druiven. Meer specifieker zijn de Viticultural Areas. In deze categorie wordt er meer nadruk gelegd op de herkomstbenaming. Hier gaat het om de volgende gebieden: Brits-Columbia, Vancouver Island, Gulf Islands, Fraser Valley, Okanagan Valley, Similkameen Valley, Naramata Bench, Ontario, Niagara Peninsula, Lake Erie North Shore, Pelee Island, Prince Edward County Deze gebieden staan dan ook als zodanig op het etiket vermeld. Staat er op het etiket “Estate bottled”, dan mag de wijn alleen gemaakt zijn van de druiven uit de wijngaard van het betreffende wijnbedrijf. Soms kan lokaal besloten worden de wijn van uitsluitend Vitis vinifera druivenrassen te maken. Aan de zogenaamde “Late harvest” en “Icewine” worden nog meer eisen gesteld.
In de beginjaren van de moderne wijnbouw was de productie in Canada vooral voor de eigen markt. Pas later is men mondjesmaat gaan exporteren naar de Verenigde Staten. De export naar Europa is nog in volle ontwikkeling. We komen de wijnen uit Canada nog maar mondjesmaat tegen.
Wijnkenner - 9
A40432_wijnkenner_nr1.indd 9
31-03-14 12:11
het n i w Nieu rtiment asso
Een fruitige aromatische cocktail met wijn en natuurlijke aroma’s van sinaasappel en kardemom.
Geniet van deze prikkelende cocktail met aan de rand van uw glas een sinaasappelschijfje!
Orangella Kafer 0,75 ltr. Artikelnummer: 770817
A40432_wijnkenner_nr1.indd 10
31-03-14 12:11
Het geheim van sekt ontrafeld De geschiedenis van Sekt loopt gelijk met die van Champagne. Logisch als men bedenkt dat de eerste Champagne huizen veelal Duitse verkopers in dienst hadden. Veel van deze ex-agenten stichtten op enig moment in de Champagne-streek hun eigen huizen waaronder het nu nog altijd bekende Krug en Bollinger. Gestimuleerd door deze successen en cultuurverbondenheid ontwikkelde de Duitse sektindustrie zich parallel hieraan in razend tempo. Reeds in 1826 richtte George Kessler de eerste succesvolle sekt kellerei op, al snel gevolgd door talrijke concurrenten.
De Europese Unie heeft daar de volgende voorschriften voor opgesteld:
Sekt is er in een enorme verscheidenheid zowel in stijl als gebruikte druivenrassen als ook de manier van produceren. Sekt vinden we niet in één specifiek gebied in Duitsland. De productie van Sekt vindt plaats in wijnstreken als de Ahr, Mosel-Saar-Ruwer, Mittelrhein, Franken, Rheinhessen, Rheingau, Nahe, Pfalz, Württemberg, Baden en Hessische bergstrasse. De meeste Sekt wordt weliswaar in de wijngebieden van de Moezel en Rijn gebotteld. Er zijn in Duitsland in totaal zo’n 1900 geregistreerde producenten.
Een goedkopere methode dan de Traditionelle Flaschengärung is de charmat methode, vernoemd naar de uitvinder, de Fransman Eugène Charmat. Deze Tankgärung bestaat er uit dat de tweede gisting niet op fles plaatsvindt maar op tank. Het depot wordt verwijderd door de flessen wijn onder druk in een tank te storten en te filteren. Hierna wordt de wijn opgevangen en opnieuw gebotteld in verkoopflessen. Het verlies van natuurlijk koolzuur wordt gecompenseerd. Men noemt dit proces in het Duits “transvasierverfahren” en wij kennen dit onder de naam transvasiermethode. De methode werd in de jaren 50 van de 20e eeuw ontwikkeld door de sekt-bedrijven Rotkäppchen Sektkellerei in Freyburg en Sektkellerei Kupferberg in Mainz.
Sekt wordt net als Champagne verkregen door een tweede gisting op fles. De zogenaamde methode champenoise hetgeen men in Duitsland betitelt als Traditionelle “Flaschengärung”. Men voegt een zogenaamde ”Fülldosage” toe, bestaande uit suiker in gist. Er vindt dan de tweede gisting op fles plaats waarna de Sekt zeer ‘groen’ en volledig suikervrij is. Door middel van de “Versanddosage” brengt men harmonie in de Sekt. De “Versanddosage” is een in wijn opgeloste hoeveelheid suiker.
brut: 0–3 gr. suiker per liter extra brut, extra herb 0–6 gr. suiker per liter 0–12 gr. suiker per liter herb, brut sehr trocken, extra dry 12–17 gr. suiker per liter 17–32 gr. suiker per liter trocken, dry, sec halbtrocken, demi-sec 32–50 gr. suiker per liter 50 gr. suiker per liter mild, süß, doux über
De verschillende aanduidingen moeten op het etiket worden vermeldt.
Er bestaat ook rosé Sekt, verkregen uit blauwe druiven die men kort mee laat gisten. Laat men de blauwe druiven langdurig meegisten, dan verkrijgt men een rode Sekt.
Het woord Sekt is afkomstig van het latijnse woord „siccus“ hetgeen droog betekend. Vanuit het Spaanse ‚secco“, het Engelse „sack“ komt het uiteindelijk in 1640 in de duitse taal als „seck“. In die tijd was „seck“ synoniem voor zoete spaanse wijn en had derhalve niets met mousserende wijn van doen. Pas in de 19e eeuw kreeg Sekt de betekenis ‘mousserende wijn’ in navolging van een Berlijnse toneelspeler Devrient, die champagne placht te bestellen als ein Glas Sekt, daarmee Fallstaff volgend in Shakespeares Hendrik IV. In het Engels had sack namelijk ook de betekenis van ‘mousserende wijn’ gekregen. Vanaf 1925 wordt Sekt de officiële benaming voor alle mousserende wijnen in Duitsland omdat door het verdag van Versailles het gebruik van de naam Champagne niet langer toegestaan is. Meer informatie over Sekt is te vinden op www.sekt.de
Sekt met jaartalaanduiding
Kent men in de Champagne-streek de millésime, in Duitsland hanteerd men de term Jahrgangssekt. Uitsluitend in uitzonderlijk goede jaren komt deze sekt op de markt waarbij minstens 85% van de gebruikte druiven ook in het vermelde oogstjaar geoogst moeten zijn.
Forster Sekt Trocken 0,75 ltr. Artikelnummer: 760183
Wijnkenner - 11
A40432_wijnkenner_nr1.indd 11
31-03-14 12:11
Het wijnland Zwitserland
Naast Canada, beschreven op pagina 8, vinden we dichter bij huis ook een minder bekend wijnland; namelijk Zwitserland. Hoewel de wijnen hier veel minder een curiositeit zijn , heeft de gemiddelde wijnliefhebber weinig kennis van dit bijzondere wijnland. De hoogste tijd voor een kennismaking!
12 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 12
31-03-14 12:11
Zwitserland staat over de hele wereld bekend om zijn banken, horloges en kazen. Zwitserse wijnen hebben in het buitenland niet zo’n grote naam. In het beste geval krijgt men tijdens een verblijf in Zwitserland enkele glazen van een eerder middelmatige wijn ingeschonken ter gelegenheid van één van de bijzondere, folkloristische manifestaties. Toch groeien op de 15 000 ha wijnbouwland van Zwitserland voldoende druiven en de wijnen zijn van goede kwaliteit. Een aantal van deze wijnen is tegenwoordig van internationaal formaat, maar een daarmee overeenstemmende erkenning valt hen nauwelijks ten deel. Zelfs in de buurlanden van Zwitserland is de kans groot dat men al Chileense wijnen heeft geprobeerd, maar nauwelijks iets afweet van één van de oudste wijnbouwregio’s in het hart van Europa. Zwitserland is een federale staat met vier landstalen; Duits, Frans, Italiaans en Retro-Romaans. Zwitserland bestaat uit 26 provincies). De wijnproducerende geografie van Zwitserland is verdeeld in zes gebieden. Deze gebieden grenzen aan vier belangrijke wijnproducerende landen: Frankrijk, Italië, Duitsland en Oostenrijk. De wijnbouwgeschiedenis van Zwitserland weerspiegelt een grote verscheidenheid aan culturele invloeden en historische ontwikkelingen. Waarschijnlijk bereikte de wijncultuur langs meerdere wegen het grondgebied van het huidige Zwitserland: vanuit Massilia (Marseille), de klassieke Griekse invalspoort van de MiddenEuropese wijngeschiedenis, via het Rhône dal tot aan het Meer van Genève naar het Unterwallis; vanuit de Rhône door het Doubs dal naar de Bourgondische Poort en vandaar enerzijds naar de Zwitserse zijde van de Jura, andrzijds naar de Boven-Rijn en tot aan het Boden-meer; vanuit Lombardije naar Ticino en daarvandaan via de San Bernardino naar het Graubündische Rijndal; vanuit het Aostadal via de Grote Sint Bernhard naar Wallis. De Romeinse periode, waarop het begin van de Zwitserse wijnbouw algemeen wordt teruggevoerd, is in dit gebied slechts spaarzaam gedocumenteerd. Meer sporen lieten in de 6e eeuw de Bourgondische monniken na. Zij stichtten niet alleen het klooster St.-Maurice maar gaven ook het Meer van Genève een eerste grof geschetste wijnwetgeving. In de eeuwen daarop verspreidde de wijnbouw zich met de kloosters. Aan het begin van de 7e eeuw reikten de gebieden tot aan de Mont Vully. In het midden van de 8e eeuw waren er al wijngaarden te vinden in het Rijndal in Chur en aan het Bodenmeer. In de bloeitijd van de Middeleeuwen tenslotte was geen landsdeel verstoken van wijnstokken. Ze groeiden zelfs nog in het Berner Oberland. Ondanks deze massale productie kon tot in de 16e eeuw alleen aan de
binnenlandse vraag worden voldaan door extra import vanuit de Elzas en Zuid-Baden. In de 19e eeuw vonden een aantal gebeurtenissen plaats die in het begin van de 20e eeuw uitmondden in een crisis. In 1835 traden Baden, Württemberg en Beieren tot de Duitse douaneunie. Daarmee verloren de Zwitserse grenskantons een intussen belangrijk geworden afzetmarkt. In 1882 kwam daar de opening van de Gotthard-tunnel bij, die goedkope import vanuit Italië mogelijk maakte. Tussen 1874 en 1907 vernietigde de de druifluis alle grote Zwitserse wijnbouwgebieden. In 1886 begon de valse meeldauw zicht uit te breiden, vanaf 1898 volgde de echte meeldauw. De grootste omvang ooit van het wijnbouwoppervlak van Zwitserland, 34380 ha in het jaar 1884, werd in 1932 tot bijna een derde teruggebracht, namelijk 12457 ha. Pas in de jaren ’70 van de vorige eeuw zwengelde de stijgende binnenlandse vraag de wijnconjunctuur weer aan. Zwitserland heeft heden ten dage met 48 liter per persoon een behoorlijke hoge wijnconsumptie. Het wijnbouwoppervlak bedraagt tegenwoordig bijna precies 15000 ha, een cijfer dat relatief stabiel is. De Alpen en hun uitlopers bepalen haast overal in Zwitserland de omstandigheden van de wijnbouw. Zeer dicht bij de Alpen bevinden zich bodems die ontstaan zijn toen het gebergte zich uiteenplooide. In de dalen van de Voor-Alpen en langs de meren groeien de meeste wijnstokken op gletsjermorene. Maar ook de klimatologische omstandigheden hangen af van de onmiddellijke nabijheid van het gebergte. De bergketens geven regenschaduw en dienen vaak ook als windkanaal. De unieke topografische en klimatologische eigenschappen van de verschillende landsdelen ontplooien daarbij elk voor zich hun zeer specifieke sterke punten. Aan de zuidzijde van de Alpen schijnt de zon gemiddeld ruim 2000 uur per jaar. Toch zijn zowel in het droge Wallis met zijn 400 mm neerslag per jaar als in Ticino, dat met 1800 mm als uitgesproken neerslagrijk geldt, uitstekende rode wijnen te vinden. Aan de noordzijde van de Alpen brengt Graubünden met 1700 zonne-uren niet minder expressiviteit in het glas. Daar blaast de zuidelijke föhn wind, die zo beeldend ‘druivenkoker’ wordt genoemd, door het Rijndal. Weer andere regio’s, zoals Neuenburg aan de voet van de Jura, profiteren van de sterke temperatuurverschillen tussen dag en nacht. Steile terrassen in de nabijheid van water vormen eveneens een goed uitgangspunt voor kwalitatief hoogstaande druiven Zwitserland produceert per jaar gemiddeld 1,1 miljoen hectoliter wijn, waarvan 51% wit. Logisch gezien het feit dat het hier aan de nodige zonuren ontbreekt om volle, rijke en krachtige
rode wijnen te verkrijgen. Het grootste wijnbouwgebied ligt in het Franstalige westen van Zwitserland, met zo’n 11.000 hectare. Daar liggen de wijnkantons Waadt, Wallis en Genève. Het tweede wijngebied betreft het Duitstalige deel in Oost Zwitserland met de wijnregio’s Zürich, Schaffhausen, Graubünden, St.Gallen en Basel met 2600 hectare wijngaarden. Tessin, plaatselijk aangeduid als Ticino, is het derde grote wijngebied, gelegen in het Italiaans sprekende deel van het land met 1000 hectare wijngaarden. De rijkdom van de terroirs in de Zwitserse wijngebieden is te danken aan de zeer verscheiden topografie van het land: de valleien van de Rhône en Rijn, de oevers van de meren en de spectaculaire wijngaarden in terrasbouw of op de steile hellingen. Binnen de uitgebreide hoeveelheid druivenrassen die door Zwitserse wijnmakers worden gecultiveerd, is vooral in het Duitstalige deel, het westen van Zwitserland, de Chasselas bij uitstek de belangrijkste ras. De gerenommeerde Pinot Noir is de belangrijkste rode druifras en wordt in alle regionen verwerkt. Wat Zwitserland als wijnproducerend land interessant maakt, is de rijkdom aan overige druivenrassen. Waaronder de Petite Arvine, Humagne Rouge en Amigne. In totaal een 40 tal klassieke en zeldzame rassen, sommigen zo zeldzaam dat ze nergens anders ter wereld zijn te vinden. De Zwitserse wijngebieden:
Valais
Valais, in het Duits Wallis, is het grootste wijngebeid van Zwitserland. Men vindt hier de hoogst gelegen wijngaarden van Europa. De wijngaarden liggen tussen de 450 en 800 meter boven zeeniveau en beslaan ongeveer 5200 hectare. Deze 5200 hectare zijn eigendom van ongeveer 23.000 wijnboeren. Het gebied wordt beschermd door de Alpen en grenst aan Frankrijk en Italië. In Valais groeien meer dan 50 verschillende druivenrassen. Hiervan overheersen de vier rassen Chasselas, Pinot Noir, Gamay en Sylvaner. Naast deze rassen worden er ook wijnen gemaakt van de Cabernet Sauvignon, Syrah, Pinot Blanc, Petite Arvine en Chardonnay. Van de Chasselas druif wordt de meeste witte wijn gemaakt, gevolgd door de Sylvaner druif.
Vaud
Wijngebied Vaud kan onderverdeeld worden in vier zones. De twee belangrijkste zijn Lavaux en La Côte die langs de oevers van het Lac Léman lopen. Het Lac Léman is het grote meer waar ook de stad Geneve aan ligt. Het gebied heeft circa 3800 hectare wijngaarden.
Wijnkenner - 13
A40432_wijnkenner_nr1.indd 13
31-03-14 12:11
Door de zuidelijke ligging van de randen van het meer en de steile hellingen, wordt het gebied voorzien van een maximale zonneschijn. Het gebied heeft veel micro klimaten vanwege de uitgestrektheid en de diversiteit van het gebied. De bodem in Vaud bestaat onder andere uit leisteen, klei en mergel. De witte druiven overheersen in Vaud. Wijnen van de druif Chasselas zijn hier favoriet. Voor de witte wijnen worden de druivenrassen Chardonnay, Pinot Gris en Sauvignon veel gebruikt en voor rode wijnen zijn dat de druivenrassen Pinot Noir en Gamay.
Genève
De wijngaarden in het wijngebied van Genève zijn verdeeld over drie regio’s: de Mandement, op de rechteroever, met Satigny als grootste wijngemeente in Zwitserland, de streek Entre Arve et Lac, met onder meer de gemeente Lully en ten slotte Entre Arve et Rhône met bijvoorbeeld de gemeente Jussy. Klei en zandgrond is de meest voorkomende ondergrond. Plaatselijk is de ondergrond ook nog kiezelrijk en kalkachtig.
Naast de alomtegenwoordige Gamay en Chasselas, heeft het wijngebied van Genève meer dan 25 druivenrassen, allen goed aangepast aan hun terroir. De belangrijkste witte variëteiten zijn: Chasselas, Chardonnay, Riesling, Sylvaner, Pinot Blanc, Pinot Gris en Sauvignon Blanc. De belangrijkste rode druivenrassen zijn: Gamay, Pinot Noir en Gamaret.
Duits Zwitserland
Het Duitssprekende Oost-Zwitserland is het tweede wijngebied met de kantons Zürich, Schaffhausen, Graubünden, Aargau, St. Gallen en Basel en heeft een wijngaardareaal van in totaal 2.600 ha. De Bündner Herrschaft is de noordelijkste punt van Graubünden, een wijnbouwgebied, dat zich langs de rechter Rijnoever uitstrekt tot aan de grens met het vorstendom Liechtenstein. Door Graubünden waait een warme zuidelijke wind. Dankzij deze bijzondere “föhn” zijn de wijngaarden in het Rijndal tussen Chur en Fläsch een vruchtbare plek. Dit gebied staat ook wel bekend als het Bourgogne van Zwitserland en heeft een mild klimaat en kalkrijke gronden.
De belangrijkste druivenrassen in OostZwitserland zijn Müller-Thurgau, Pinot Gris, Pinot Blanc, Chardonnay en Completer (een lokale specialiteit) in wit en Pinot Noir, hier Blauburgunder genaamd, Garanoir, Cabernet Sauvignon en Merlot in rood.
Neuchâtel
Het wijngebied van de Drie Meren strekt zich uit van het meer van Neuchâtel tot aan de uitlopers van de Jura. Het wordt gekenmerkt door twee dominerende druivenrassen, de Chasselas en de Pinot Noir. Van dezelfde druif wordt een grote roséwijn gemaakt, de Oeil de Perdrix. In het noorden van deze streek bezit het kanton Jura nog 7ha wijngaarden. Chasselas (80%) is het witte hoofdras. Voor rood is dit Pinot Noir (95%). Andere voorkomende druivenrassen zijn Pinot Gris, Chardonnay en Sauvignon Blanc in wit en Gamaret en Garanoir in rood.
14 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 14
31-03-14 12:11
e d l a Nu HIT WK- 2014 van
Licht mousserend en slechts 6,9% Alc.
Brazil Kafer 0,75 ltr. Artikelnummer: 770818
A40432_wijnkenner_nr1.indd 15
31-03-14 12:11
Ventisquero 10 jaar in Nederland! In 2014 is het exact tien jaar geleden dat de eerste container met wijnen van Viña Ventisquero aankwam op Nederlandse bodem. De wijnen werden destijds geïmporteerd door Figee Wine Import BV waarvan de activiteiten in 2011 door De Monnik Dranken werden opgenomen. In die 10 jaar is er veel gebeurd en veel veranderd. Start met vier wijnen
In de eerste container zaten slechts vier wijnen, namelijk de Varietal (later Clasico) Syrah en Chardonnay en de Seleccion (nu Yelcho) Chardonnay en Cabernet
Sauvignon. Destijds was de markt voor premium wijnen uit Chili veel kleiner. Dat is nu wel anders. Inmiddels bestaat het assortiment uit 29 verschillende wijnen van Clasico tot aan de vorig jaar geïntroduceerde Enclave.
Ambassadeurs
In 2007 werd gestart met het Ventisquero ambassadeurschap voor slijters die graag en goed met Ventisquero werken, zoals hier wijnkoperij Van den Heuvel te Giessenburg.
Marketingcampagnes
Eén van de eerste marketingcampagnes was de ‘Ventisquero table’, waarbij op de mooiste plekken in Chili een tafel werd neergezet met Ventisquero wijnen, zoals hier op Paaseiland.
Van Seleccion tot Yelcho
Al jaren is de serie wijnen tussen Clasico en Reserva erg populair. Toen de wijnen in 2004 geïntroduceerd werden, heette deze serie nog ‘Seleccion’. Vervolgens werd dit ‘Colleccion’ en later ‘Yelcho’.
16 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 16
31-03-14 12:11
“In 10 jaar tijd is er veel gebeurd en veranderd!” Labels
In de loop der jaren zijn de labels van de diverse lijnen flink veranderd. Hier ziet u de ontwikkeling van de labels van de verschillende lijnen in de loop der jaren. Labels van links naar rechts: Clasico (4), Reserva (2), Queulat (3), Grey (2)
Schroefdop
Nu eigenlijk ondenkbaar, maar in 2004 was nog geen enkele Ventisquero wijn voorzien van schroefdop. In 2014 heeft de hele Clasico lijn een schroefdop, maar bijvoorbeeld ook de Reserva Pinot Noir of Queulat Chardonnay.
Wijngebieden
Omdat Ventisquero wijngaarden heeft in verschillende wijngebieden in Chili, kunnen ze de druiven aanplanten waar het betreffende ras de beste resultaten geeft. Tien jaar geleden kwamen de druiven uit drie verschillende gebieden. Inmiddels zijn dit er al 8. De laatste jaren zijn er bijvoorbeeld wijnen uit Pirque (Enclave), Leyda (Queulat Sauvignon Blanc) en Huasco in de Atacama woestijn (Tara) bijgekomen. Op de bovenstaande foto jonge aanplant in de Leyda Valley een aantal jaren geleden.
Wijnkenner - 17
A40432_wijnkenner_nr1.indd 17
31-03-14 12:11
A40432_wijnkenner_nr1.indd 18
31-03-14 12:11
Onbekend maar niet onbemind…..
Petit Arvine
Deze rubriek brengt onbekende druivenrassen voor het voetlicht. Unieke druivenrassen die in de vergetelheid dreigen te geraken.
Petite Arvine is een witte druif, gebruikt voor wijn, die voornamelijk in het Zwitserse Valais voorkomt. Ampelologen vermoeden dat deze zeer oude druif van Italiaanse afkomst is, maar haar naam ontleende aan het Arvedal. In de Valais wordt zij als kwaliteitsdruif gezien en zij groeit op steile terrasvormige wijngaarden. Hier krijgt zij op windbeschutte plekken zo veel mogelijk zonneschijn. In het voorjaar lopen de ranken al vroeg uit. Daarentegen laat de rijping van de druif lang op zich wachten en wordt zo toch nog als één van de laatste druivensoorten geoogst. Het resultaat is dan wel een druif met een hoog suikergehalte van meer dan 90 graden oechsle en evenwichtige zuren. In 2013 bedroeg de aanplant ongeveer 165 hectare.
De wijnen van deze druif zijn rijk en vol van smaak. Fris, een beetje “zoutig” en aroma’s van rozen, citrusfruit, rabarber en ananas. De meeste wijnen van de Petite Arvine komen als droge wijn op de markt. Soms laat men de druif langer dan gebruikelijk aan de plant hangen. Doordat de druiven dan indrogen verkrijgt men een wijn die lijkt op Trockenbeerenauslese. Wijnen van de Petite Arvine zijn fris en levendig, elegant en met een fijn bouquet. Vol en rijk met een licht zoete afdronk.
Wijnkenner - 19
A40432_wijnkenner_nr1.indd 19
31-03-14 12:11
Rioja breekt record Rioja deed goede zaken in 2013. Meer dan 277 miljoen liter Rioja werd er in 2013 verkocht en dat is niet alleen bijna 4% meer dan het voorgaande jaar, maar tegelijk een nieuw record. En 90% van die grote plas wijn is rood. De Crianza is nog altijd de best verkochte wijn voor Rioja. De verkoop hiervan steeg ten opzichte van 2012 met 5,19% tot 101,5 miljoen liter. Deze stijging lag vooral aan de grotere afzet in Spanje zelf.
De Gran Reserva deed het in 2013 uitzonderlijk goed. De verkoop hiervan steeg maar met liefst 17%. Spanje blijft overigens zelf de grootste liefhebber van de Rioja: 63,1% is bestemd voor het land zelf. Grootste exportlanden blijven de VS, Groot-Brittanië, Duitsland en Zwitserland.
Geen wijn dit jaar voor Malescasse Een rampzalig voorjaar, een slechte bloei, hagel, geen mooie druiven en een te vroege oogst. Het waren deze ingrediënten die er voor hebben gezorgd dat Chateau Malescasse dit jaar geen wijn zal bottelen. De opbrengst zal worden verkocht als bulk, onder de eenvoudige Médoc-appelation, zonder toevoeging van de naam van het Chateau. Volgens een woordvoerder van het Chateau, Stéphane Derenoncourt, was de kwaliteit van de wijn lang niet slecht, maar voldeed het simpelweg niet aan het niveau dat ze nastreven.
In 2011 veranderde het Chateau van eigenaar. Philippe Austruy werd de nieuwe trotse eigenaar. Terwijl 2012 een topjaar voor hem werd met wijn van een uitzonderlijke kwaliteit, is 2013 dat niet. ‘Middelmatige kwaliteit, zonder verouderingspotentieel’, zo omschreef Derenoncourt de wijn uit 2013 aan Le Figaro. Volgens hem zullen andere wijnhuizen hun voorbeeld volgen, ‘ze hebben nu eenmaal geen andere keus. De wijnhuizen die wel hun wijn op de markt zullen uitbrengen, zullen dit doen met prijzen die 20 tot 50% onder het gemiddelde liggen’, aldus Derenoncourt.
China gaat voor rood Terwijl er in Frankrijk en Italië jaarlijks steeds minder rode wijn wordt gedronken, is het aantal rode wijndrinkers in China de laatste zes jaar bijna verdrievoudigd. In China wordt nu zelfs de meeste rode wijn ter wereld gedronken, zo blijkt uit een onderzoek verricht door de Vinexpo. Maar liefst 1,86 biljoen flessen werden er dit jaar in China ontkurkt. Frankrijk en Italië volgden met respectievelijk 1,8 en 1,69 biljoen flessen. In Frankrijk en Italië daalde de rode wijnconsumptie met 18% en 5,8%. China staat voor wat betreft de totale wijnconsumptie op de vijfde plek. Dat met name rode wijn zo populair is onder de Chinese bevolking komt door de associatie met rijkdom, macht en geluk. En daarbij is de Chinese vlag ook nog eens rood.
De consumptie van witte wijn steeg de laatste jaren eveneens in China. Niet zo hard als die van de rode, maar ook daar is de markt een veelbelovende. Drinkers van witte wijn zijn daar vooral vrouwen en jongeren. De meeste wijn die China drinkt, wordt overigens geproduceerd in China zelf. 19% is afkomstig uit de import, die overigens de laatste 6 jaar bijna verzevenvoudigde. Uit het onderzoek van Vinexpo volgt verder nog dat de consumptie van wijn wereldwijd de laatste vijf jaren was gestegen en voorspelt een groei van bijna 5% tussen 2014 en 2017. Het onderzoek van Vinexpo werd verricht in het kader van de beurs die in mei van dit jaar in Hong Kong plaats zal vinden.
20 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 20
31-03-14 12:11
Wijnkenner - 21
A40432_wijnkenner_nr1.indd 21
31-03-14 12:11
Aziatische wijngebieden Steeds vaker hoort men over de wijnbouw in China en dat de wijnen uit dit land steeds beter aansluiten bij ons Europees smaakpatroon. Tijd voor een kennismaking met de wijnbouw in dit immense land.
Niet alleen China kent wijnbouw, op meerdere plaatsen in Azïe wordt serieus wijnbouw bedreven. Hoewel Azië veel inwoners heeft, wordt er relatief weinig alcohol gedronken. Dit heeft vooral te maken met de religieuze achtergrond van veel Aziaten: de islam staat alcohol officieel niet toe, en het hindoeïsme keurt het af. De wijnbouw in Azië neemt dan ook een vrij onbelangrijke plaats in. Op het hele Aziatische continent zijn er maar drie landen waar enige wijnbouw van betekenis plaatsvindt namelijk China, Japan en India.
China
Wijnbouw in China bestaat al vele eeuwen. Vooral de laatste drie decennia is de productie van druiven voor wijn in kwantiteit enorm toegenomen. Ondertussen zijn de Chinezen de smaak van Europese wijn steeds meer gaan waarderen. Er wordt veel geïmporteerd, vooral rode wijn. Mede door Franse invloeden is de kwaliteit van de eigen wijnbouw in China toegenomen en wordt in de binnenlandse behoefte beter voorzien. De eerste schreden op weg naar de Chinese wijnexport zijn ook gezet. De geschiedenis van de Chinese wijndruif gaat ruim 4500 jaar terug in de tijd. Er wordt beweerd dat Confucius in de provincie Shandong al
wijn dronk. Dankzij archeologisch onderzoek dat in 1995 plaatsvond en werd uitgevoerd door een internationaal team, bestaande uit het Archeology Research Institute van de Shandong Universiteit en de American Archaeologists onder leiding van Professor Fang Hui, werden op twee archeologische plaatsen 20 kilometer ten noordoosten van Rizhao resten ontdekt van verschillende alcoholische dranken inclusief wijn van druiven. Enkele dranken waren mengsels van druiven- en rijstwijn. Uit de meer dan tweehonderd keramische potten bleken er zeven gebruikt te zijn voor wijn van druiven. Ook druivenzaden en oude documenten heeft men ontdekt. In 2007 zijn in een tombe, in de provincie Hebei regio Pingshan, wijnglazen en wijnvaten gevonden. Al is wijn uit druiven in de bronstijd gemeengoed geweest, het is daarna geheel verdwenen doordat hij vervangen werd door traditionele dranken bereid uit gierst, rijst en fruit zoals lychee en Aziatische pruim. Nog tot in de Han-dynastie was de oorspronkelijke Chinees vertrouwd met wijn, nog in de Tang-dynastie was de consumptie van wijn gemeengoed. Aan het eind van de jaren 1300 zou de wijnconsumptie zelfs zijn verboden. De eerste stappen naar moderne wijnbouw werden in 1892 gezet. Toen Zhang Bishi, een
Chinese diplomaat, besloot een wijnmakerij in Yantai te beginnen, kon hij er maar weinig geschikte druiven vinden. Daarom importeerde hij meer dan 500.000 wijnplanten bestaande uit meer dan 100 verschillende variëteiten, waaronder Vitis Vinifera’s, vanuit de Verenigde Staten en Europa. Zijn bedrijf bestaat nog steeds, en de wijn staat bekend als Changyu Pioneer Wine. Het is naar men aanneemt, de op negen na grootste wijnmakerij in de wereld. In 1910 werd de Beijing wijngaard aangelegd. In eerste instantie om religieuze redenen maar later, mede vanwege het politieke klimaat, veranderde de clientèle. Het was vooral Franse wijn die op grote schaal in China werd geïmporteerd. In 1980, aan het begin van Chinese economische hervormingen, waagde het Franse bedrijf Rémy Martin om in China de eerste joint venture in Tianjin op te zetten: Sino-French Joint-Venture Dynasty Winery Ltd.(Wang Chao). Door de jaren heen ontwikkelde het bedrijf meer dan 90 merken voor alcoholische dranken. Hun producten wonnen vele prijzen in het binnenland en buitenland. De Dynasty Winery maakt voornamelijk witte wijn van de druiven Muscat en Riesling. Voor rode wijn Carignan en de “Bordeaux-stijl”-wijnen van Cabernet sauvignon.
22 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 22
31-03-14 12:11
Vanwege de lage inkomens in vooral de eerste twee decennia, werd het merendeel van de wijn geëxporteerd. Hierdoor steeg het inkomen van de bevolking ten gunste van de markt en steeg gelijkertijd de populariteit van Franse wijn. Bedrijven als China Great Wall Wine Co, Suntime en Changyu, nemen hier een prominente plaats in. De lokale bevolking consumeert 90% van de geproduceerde wijn. Globalisering heeft uiteindelijk ook China in een economisch netwerk gebracht. De wijnindustrie is door eerdere omstandigheden dus wat later op het internationale toneel verschenen, hoewel het land een lange traditie heeft van gisting en distillaten van allerlei vruchten en granen. De export neemt gaandeweg toe. Sinds kort staan er in Californië en West Canada de eerste Chinese wijnen in het schap van de winkel. Daar wordt de wijn door critici met een zekere onverschilligheid ontvangen, net als destijds bij Chileense en Australische wijn het geval was. Positieve reacties spreken over interessante vondsten. Veel eenvoudige tafelwijnen maar met een zeker potentieel. De laatste ontwikkelingen zijn biologische wijnen uit Binnen-Mongolië. China is het derde grootste land ter wereld. Er zijn in dit gigantische land enorm grote verschillen in klimaat en samenstelling van de bodem. China ligt globaal tussen de 45e en de 23e breedtegraad. De hoofdstad Bejing ligt in de buurt van de 40e breedtegraad, Shanghai rond de 30e en Guangzhou (Canton) in het zuiden bij de 23e breedtegraad. Sommige regio’s zijn vergelijkbaar met de wijnbouwgebieden in Europa, terwijl andere regio’s totaal ongeschikt zijn voor wijnbouw, omdat ze te warm, te koud of te droog zijn. Wat betreft de wijnconsumptie worden de Chinezen niet belemmerd door hun geloof. Toch drinken ze niet veel wijn. In 2010 was de wijnconsumptie 0,69 liter per hoofd van de bevolking. In de meeste wijnproducerende landen ligt dit getal boven de 20 liter per hoofd van de bevolking. In landen als Frankrijk en Italië ligt het zelfs net onder de 50 liter. Als je echter het aantal Chinezen in aanmerking neemt, dan krijg je al snel een ander beeld. De totale nationale consumptie is al bijna 1 miljoen hectoliter. China staat daarmee op de negende plaats in de wereld. Ter vergelijking: in Frankrijk en Italië is de nationale consumptie ongeveer 2,7 miljoen hectoliter. Dat betekent dat als de Chinezen een kleine hoeveelheid wijn meer gaan drinken, het al snel de grootste markt van de wereld zal zijn. Het is niet meer de vraag of het zal gaan gebeuren; de vraag is alleen nog wanneer China ook op wijngebied de nummer 1 zal zijn.
De groeicijfers laten dat zien. De wijnconsumptie per hoofd van de bevolking is tussen 2007 en 2010 met 15% toegenomen. Het aantal hectare wijngaard is in 20 jaar verviervoudigd tot 475.000 hectare in 2010. De wijnproductie blijft met 425.000 hectoliter nog wat achter, maar ook dat zal snel veranderen. Het is al met al niet verwonderlijk dat de grote wijnbedrijven van de wereld ook in China actief zijn. De binnenlandse productie vooral aan het eind van de jaren negentig fors toegenomen. In 2004 werd er ruim 11 miljoen hectoliter geproduceerd. Het totaal aantal hectare wijngaarden steeg van 143.000 in 1990 tot 475.000 in 2010. Alleen al tussen 2007 en 2010 groeide het aantal wijngaarden met meer dan 15%. Daarmee staat China nu net achter Turkije op de vijfde plaats.
wordt geëxporteerd naar verschillende landen in het Verre Oosten. Wijnboeren verbouwen in China ook ‘eigen’ druivenrassen, maar die worden vooral gebruikt als tafeldruiven en niet om wijn van te maken. Qua smaak ontwikkelen de Chinese wijnen zich steeds meer in de ‘Europese’ richting: men maakt steeds minder zoete en steeds meer droge rode en witte wijnen. De ‘bekende’ rassen nemen de overhand.
Putao Jiu
De Chinezen hebben maar één woord voor alcoholische dranken: Jiu (uitspraak: Tsjiow). Vrij vertaald betekent dat ‘wijn’. Putao Jiu betekent ‘wijn van druiven’. Sterke drank heet Bei Jiu. Het Chinese karakter voor Jiu is afgeleid van een oud Chinees woord, dat ‘achtste maand’ betekent. Op de westerse kalender is die achtste maand augustus. Het vroegste type wijn werd immers gemaakt van gierst, die rond deze tijd werd geoogst. China heeft geen nauwkeurige wijnwetten. Een wijn kan bijvoorbeeld voor 49 procent cépage bestaan uit wijn van een ander druivenras dat niet op het etiket staat vermeld. Wijnbouw vindt in de volgende gebieden plaats, we gaan zoveel mogelijk van noord naar zuid en van oost naar west:
De wijngaarden van China liggen verspreid over het grote land. De meeste wijngaarden liggen in de ‘cool climate zone’. Dat is een zone waar het in de winter niet kouder wordt dan 3°C en in de zomer de gemiddelde temperatuur op 26°C ligt. Er valt veel regen, waardoor de druiven aangetast kunnen worden door schimmels en grijze rot. Bovendien kunnen zware stormen veel schade veroorzaken aan de druiven. In China wordt vooral witte wijn gemaakt. Deze wijn wordt niet alleen gemaakt van druiven, maar ook van andere vruchten, rijst en andere granen, maïs en zoete aardappelen. Al deze dranken noemen de Chinezen wijn: Jiu. De belangrijkste druivenrassen in China zijn Chardonnay, Riesling, Sauvignon Blanc, Gewürztraminer, Welschriesling, Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Pinot Noir en Rkatsiteli, een Russisch druivenras. Daarnaast is Beichun een veel voorkomende blauwe hybride, die goed bestand is tegen schimmelziekten. De witte druiven dragen tot de verbeelding sprekende namen als ‘drakenoog’ (Long Yan), ‘koeientepel’ en ‘hanenhart’. Hiervan worden traditionele, halfzoete wijnen gemaakt, die soms lijken op een medium sherry. De bekendste lokale wijn is de Kui Hua Chen Chiew. Deze wijn
Dong bei Een koel gebied ten noorden van Noord-Korea. De zomers zijn niet al te warm en de winters kunnen extreem koud zijn. Het groeiseizoen is maar kort. Er wordt geëxperimenteerd met hybriden die voor dit klimaat geschikt zijn. Er wordt ook Icewine gemaakt. Chang li Hier zijn de omstandigheden om druiven te verbouwen prima. Al meer dan 300 jaar worden hier druiven verbouwd. Belangrijke rassen zijn Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Chardonnay, Riesling. Er is ongeveer 7000 hectare wijngaard. Sha cheng Dit gebied ligt meer landinwaarts dan Chang li, ten noorden van Bejing. Het verschil in dagen nachttemperatuur is groter. Het is een van de grootste wijngebieden van China. De belangrijkste rassen zijn Cabernet Sauvignon en Chardonnay. Een van de bekende wijnen van China ‘Great Wall’ komt hier vandaan.
Wijnkenner - 23
A40432_wijnkenner_nr1.indd 23
31-03-14 12:11
Xin jiang Dit gebied ligt helemaal in het westen. Het is een van de belangrijkste wijngebieden van China. Er zijn een aantal subregio’s met duidelijke klimaatverschillen. De Shanshanregio is warm en droog. De wijngaarden liggen in een kom met bergen eromheen. De Cabernetrassen en ook Grenache en Syrah doen het goed. De Shihezi heeft een meer gematigd klimaat. Behalve de genoemde blauwe rassen staat hier ook Chardonnay en Chenin blanc. Tian jing Ligt in het oosten aan de zee, onder Chang li. De omstandigheden zijn hier ook gunstig. Het is er warm en er valt voldoende regen. Belangrijke druivenrassen zijn de Cabernet Sauvignon en de Riesling. Jiao dong Dit is een groot schiereiland en is met meer dan 200.000 hectare het belangrijkste wijngebied van China. Meer dan 40% van de productie komt hiervandaan. Yantai is de centrale stad en de kern van de moderne wijnontwikkeling van China. Het ligt in dezelfde hoek van China als Tian jing en Chang li en ook hier zijn de omstandigheden voor de wijnbouw uitstekend. De witte druiven Riesling en Chardonnay zijn hier het belangrijkst, maar er staan ook blauwe druiven zoals de Cabernetsoorten en Merlot. Het mooie, droge najaar staat toe om ook druiven laat te oogsten.
Yun nan Dit is het buitenbeentje van de Chinese wijnbouw. Het ligt helemaal in het zuiden in de subtropische zone. De wijnbouw neemt er toe met een aanplant op grote hoogte (1500 meter). De lokale druif ‘Sweet rose’ is er het meest populair. De grootste wijnproducent van heel Azië is in Xingjiang gevestigd: Vinisuntime International. In vijf keldercomplexen verwerkt dit bedrijf druiven van 10.000 hectare wijngaarden. Het bedrijf werkt met moderne apparatuur uit Frankrijk en Italië. De wijngaarden liggen net als die van Bordeaux op de 44e breedtegraad. Op de leem- en zandhoudende akkers verbouwen wijnboeren ook Bordeauxdruiven, waaronder Merlot.
Niet zo oud
Men denkt dat het druivensoort Vitis vinifera tijdens de Han-dynastie (206 voor Christus tot 220 na Christus) via de zijderoute voor het eerst naar China is gebracht. De wijnstokken kwamen uit Iran. De kunst van het wijn maken is echter pas in de zeventiende eeuw vanuit Centraal-Azië overgebracht. De moderne wijn geschiedenis begon in 1892 met de diplomaat Zhang Bi Shi. Na zijn afscheid van de diplomatieke dienst in
dranken uit een graansoort bereid zijn. Bijna niemand drinkt alcohol voor of na de maaltijd. Dan drinken de Chinezen meestal thee.
Japan
Al enkele eeuwen worden in Japan druiven verbouwd. Pas sinds het eind van de twintigste eeuw is de wijnconsumptie in Japan sterk gestegen. Voordat de Japanse wijnmakers met de moderne productie van wijn begonnen, deden ze eerst uitvoerig onderzoek in Europa en Californië. Er zijn nu meer dan 80.000 boeren die druiven verbouwen. De meeste hebben een kleine wijngaard van ongeveer 0,25 hectare. Zelfs in Hokkaido, waar de meeste wijnbouw is, zijn de wijngaarden niet veel groter dan een halve hectare. In 1997 was het totale wijngaardareaal in Japan 23.000 hectare en bedroeg de productie 250.000 ton druiven. Slechts 8 procent van deze druiven werd gebruikt voor de productie van wijn; het grootste deel komt op de markt als tafeldruiven. Alleen houders van een licentie van het ministerie van Financiën mogen in Japan wijn maken.
Helan mountains (Ning xia regio) Dit gebied ligt weliswaar op dezelfde breedtegraad als de hierboven genoemde, maar veel verder landinwaarts. Het is er droog en warm, maar het Helangebergte zorgt ‘s nachts voor afkoeling. Als blauwe druiven staan hier weer de Cabernetsoorten en Merlot. Als witte rassen gaat het vooral om Chardonnay en Riesling. Gansu Weiwu dit gebied ligt nog verder landinwaarts. De zomers en het najaar zijn warm. Bovendien is het er droog. Men maakt er volle ronde wijnen, vooral van de Cabernet Sauvignon. Er staan ook lokale rassen. Het is een van de gebieden van de toekomst. In de laatste jaren is er ook Pinot noir en Chardonnay aangeplant. Vallei van de gele rivier Dit is een van de oorspronkelijke wijngebieden van China. De wijngaarden liggen vooral in de provincies Henan en Anhui. Het is een warm en vochtig gebied en er zijn dus veel problemen met schimmel en andere ziekten. Met moderne technieken en de aanplant van rassen die beter geschikt zijn, worden de problemen aangepakt. Vooralsnog staan er nog veel oorspronkelijke rassen.
Europa plantte hij ongeveer 150 Vitis viniferarassen en richtte het Zhangyu wijnhuis in Yantai op. Pas tegen het einde van de twintigste eeuw vestigden zich buitenlandse wijnhuizen in China. Toen opende het communistische China zijn markten voor internationale bedrijven en veranderde de wetgeving, waardoor het voor buitenlandse bedrijven aantrekkelijker werd om in China te investeren.
Wijn niet bij rijst
Bij een officieel diner of feestmaal komt bij de Chinezen de rijst pas aan het eind van de maaltijd op tafel, nadat iedereen genoeg gedronken heeft. Alcohol drinken bij rijst wordt als heiligschennis beschouwd, omdat de meeste alcoholische
Er zijn nu ongeveer 230 wijnbedrijven, waarvan enkele heel groot zijn. De Suntorygroep is zelfs eigenaar van châteaus in de Bordeauxstreek. Andere ondernemers hebben wijnbedrijven in bijvoorbeeld Californië opgekocht. Deze wijnmakers profiteren van de kennis die ze opdoen in het buitenland. Veel keldermeesters slagen cum laude op de wijnuniversiteit van Bordeaux. Ook halen Japanners vaak ereplaatsen tijdens de wereldkampioenschappen voor sommeliers. De meeste wijn die in Japan geschonken wordt, komt uit het buitenland. Consumenten van kwaliteitswijnen kopen het liefst wijn van oudere jaren, omdat de meesten geen kelders hebben om wijn in te bewaren. Vroeger gebruikten Japanse wijnboeren vooral
24 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 24
31-03-14 12:11
het pergolasysteem voor het leiden van de druivenranken. Nieuwe wijngaarden leiden de ranken langs draden, omdat dat gemakkelijker werkt. Japan ligt in de zone waar wijnbouw mogelijk is. Toch is het Japanse klimaat niet ideaal voor wijnbouw. Het is er erg vochtig en in het groeiseizoen valt er veel regen, waardoor de ziekte meeldauw veel voorkomt. Verder is de bodem zuur en te voedzaam voor de druiven. Bovendien veroorzaken tropische stormen in september vaak schade. Vanwege de zure grond en het koele klimaat bouwen de druiven niet al te veel suikers op. Chaptalisatie wordt daarom veel toegepast. Dit is volgens de Japanse wet toegestaan. De belangrijkste druif van Japan is de Koshu, een Vitis vinifera-ras. Een ander wit druivenras is de Delaware. Ook zijn Europese druiven als de Chardonnay, Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc en Merlot aangeplant. Naast de Europese en inheemse druivenrassen, zijn er ook Amerikaanse soorten (andere dan de Vitis vinifera) geïntroduceerd. Deze rassen zijn minder gevoelig voor regen en ziekten. Er zijn ook kruisingen van Amerikaanse en Europese rassen (hybriden).
Tegenwoordig strekt de Japanse wijnbouw zich uit van het eiland Kyushu in het uiterste zuiden tot het eiland Hokkaido in het noorden. Het meest welvarende wijnbouwgebied is de vallei van Kofu, 120 kilometer ten westen van Tokio. Deze streek heeft minder last van vochtigheid en regenval dan veel andere gebieden. Bovendien is het er overdag warmer en zijn de nachten koel. Veel van deze wijnen lijken op die uit het Australische gebied Hunter Valley. De temperatuur, neerslag en de kiezelhoudende bodem van Hunter Valley lijken op die van het gebied Kofu. De beste wijnen in Kofu worden gemaakt van de Cabernet Sauvignon, Merlot en Sémillon. In Hokkaido is het aanmerkelijk koeler. Daar maken wijnproducenten kwaliteitswijnen van de Müller-Thurgau en Riesling.
Meer dan twee derde van het wijnbouwareaal bevindt zich in de staat Maharashtra. Er heerst een tropisch klimaat, waarin de temperatuur kan oplopen tot boven 40°C. Daarom vindt het grootste deel van de wijnbouw plaats in hoger gelegen gebieden: op het Deccan Plateau en in de Sahyadribergen, ongeveer 250 kilometer ten oosten van Mumbai. Vanaf juni tot oktober vallen hier moessonregens, die de omstandigheden voor wijnbouw sterk beïnvloeden. De grootste wijnregio is Nasik, 200 kilometer ten noordoosten van Bombay op een hoogte van 600 meter. Het klimaat is hier perfect voor wijndruiven.
Japanners zijn gevoelig voor de juiste omgangsvormen. In een restaurant wachten ze met drinken tot iedereen is geserveerd. Vervolgens heft iedereen het glas voor een toost en zegt ‘kampai’ (proost / gezondheid). Tijdens de maaltijd vullen de aanwezigen elkaars glas bij. Iedereen houdt dus de glazen van zijn disgenoten in de gaten en schenkt zo nu en dan bij. Als iemand zelf trek heeft in een nieuw glas, drinkt hij zijn glas eerst leeg, zodat iemand anders weet dat hij kan bijschenken.
In India staan Europese druivenrassen aangeplant, zoals Sauvignon blanc, Chenin blanc, Cabernet Sauvignon en Shiraz.
Verder worden ook druiven verbouwd in Gujarat, Karnataka, Bangalore, Hyderabad, Tamil Nadu en in de Punjab.
Overig Azië
Wijnbouw komt ook voor in Indonesië, Thailand, Vietnam en zelfs in Iran, maar op beperkte schaal. In Iran houdt een kleine bevolkingsgroep zich bezig met wijnbouw, van oorsprong Armeniërs. Zij konden hun oude rechten behouden, ook nadat Iran een streng islamitisch regime kreeg.
India
India heeft bijna 50.000 hectare wijngaard. Slechts 5 procent daarvan wordt gebruikt voor de productie van wijn. De overige druiven komen op de markt als tafeldruiven en rozijnen. Het land heeft zijn wijnbouw te danken aan de Portugese en Britse kolonisten. De Portugezen hadden in de zestiende eeuw een handelspost in Goa, en de Britten koloniseerden het land bijna vier eeuwen lang. De Britten legden in de negentiende eeuw wijngaarden aan in de deelstaat Kashmir en bij Baramati in Maharashtra.
Japanse wijnproducenten maakten vroeger vaak wijn van eigen druiven in combinatie met geïmporteerde druiven. De Japanse ‘Domestic Wine’ kent een onderverdeling in drie categorieën: • wijn die alleen van druiven uit Japan is gemaakt; • wijn die in Japan gegist is van geïmporteerde druiven; • geïmporteerde wijn die is gebotteld in Japan. • Wijn die onder binnenlandse etiketten gebotteld is, moet als ‘kokunaisan’ (binnenlandse wijn) of als ‘yunyu san’ (geïmporteerde wijn van het vat) aangeduid worden. De gelimiteerde regionale wijnen krijgen een ‘Certificate of Origin’.
Wijnkenner - 25
A40432_wijnkenner_nr1.indd 25
31-03-14 12:11
Michel van Tuil Carnaval en wijn!
Als echte Oeteldonker dompelen wij ons elk jaar enkele dagen onder in het mooiste feest van het jaar. In de week voor carnaval is er in het theater altijd een Oetelconcert. Onder het motto “gaode mee op reis” maakt het filharmonisch orkest Zuid-Nederland een trip naar bekende en minder bekende oorden. Het serieuze werd verzorgd door de sopraan Kim Savelbergh, tranentrekkers door de bandoneonist Carel Kraayenhof en voor de vrolijke noot zorgde zangeres Ellen ten Damme. Na afloop was er tot in de kleine uurtjes een Oetelbal en werden de mooist uitgedoste figuren verwend met een leuke prijs. Een fantastische sfeer gecombineerd met lekkere drankjes en hapjes. Naast het schuimende bier zagen we hier ook vele glazen gevuld met wijn. Zowel de witte als de rode wijn zaten vol fruit en zijn prima van kwaliteit. Op donderdag smeerden we de kelen tijdens een meezingavond in onze stamkroeg. Via een groot scherm werden de regels van de nieuwe Oeteldonkse nummers geprojecteerd, zodat we tijdens carnaval de diepgaande teksten mee konden zingen. Een super gezellige avond met een groot ons kent ons gehalte. Op een enkeling na was het hier vooral pils waarmee de glazen gevuld werden.
duizend carnavallers aan mee doen, te lopen naar het stadhuis op de markt. Ruim tienduizend toeschouwers stonden genietend te kijken. Het is de bedoeling om tijdens de intocht het jaarlijkse thema van Oeteldonk uit te beelden. Dit jaar was het thema ‘Oeteldonk laot oe zweve’. Geweldig om te zien op welke manieren het thema zwevend door de deelnemers werd uitgebeeld. Wij liepen in knalblauwe jurken als Jomanda verkleed en deelden ‘zweefwater’ uit aan het publiek. Dit water bevatte geen gewone wijn, maar brandewijn. Gedurende de rest van de middag en het begin van de avond zowel binnen als buiten genoten van de geweldige sfeer, familie, vrienden en het schuimend nat. Om zeven uur hadden we een afspraak bij de Mexicaan. Na een heerlijke en voedzame maaltijd werd het tijd om de speciale borrelbus op te zoeken en daarna thuis even na te genieten. Na een goede nachtrust en een stevig ontbijt weer vertrokken voor nog twee dagen kletsen, zingen en af en toe een drankje.
Op zaterdag traditiegetrouw met een aantal vrienden enkele uurtjes voorproeven tijdens een kleine kroegentocht. Na een paar consumpties gingen we stamppotjes eten. Hierbij een paar frisjes, pilsjes en rode wijn. Na nog een paar café`s bezocht te hebben naar de bushalte gelopen voor een veilige rit naar huis.
Het is weer voorbij, maar we kunnen er na zo`n mooi feest weer een jaar tegen aan.
De volgende ochtend deden mijn zwager, zijn broer en ik mee met de jaarlijkse “intocht”. Om elf over elf kwam de prins met de trein aan op het station om daarna tijdens een ludieke optocht dwars door de binnenstad, waar een paar
Met vriendelijke wijngroet Michel van Tuil www.drankenstudie.nl
De conclusie is dat er tijdens de drie carnavalsdagen overwegend pils en brandewijn wordt gedronken. Niet erg, want we hebben de rest van het jaar om te genieten van wijn.
26 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 26
31-03-14 12:11
Duitsland–Oogst 2013 In Duitsland heeft de oogst 2013 voor wisselende resultaten gezorgd met als algemene teneur dat de opbrengst (te) klein was en de kwaliteit zelden meer dan correct. De problemen: het koele en natte voorjaar, op grote schaal Verrieselung (coulure) en een moeizame, late rijping onder bedreiging van regen en rotting. Duitse producenten moesten het ditmaal stellen zonder “goldener” Oktober. Duitsland als geheel oogstte 8,3 miljoen hectoliter, ruim onder de opbrengst van 2012 en onder het meerjarig gemiddelde. Een van de positieve uitzonderingen is de Ahr die wel vrij goed presteerde en veel meer dan 2012 oogstte. Baden werd geplaagd door over-
Cabernet Sauvignon meest aangeplante druivenras Uitgebreid en minutieus statistisch onderzoek door de University of Adelaide’s Wine Economics Centre toont aan dat de wereldwijde aanplant van wijngaarden tussen 2000 en 2010 ingrijpende veranderingen heeft ondergaan. Niet alleen kromp die aanplant in oppervlakte verder met 6% nadat er in de jaren negentig al 8% van afgegaan was, ook de onderlinge rangorde van druivenrassen is er heel anders gaan uitzien. Steeds minder rassen blijken een steeds groter aandeel binnen die aanplant voor hun rekening te nemen. De studie Which Winegrape Varieties are Grown Where? onderscheidt 2.019 rassen,
matige regenval in oktober en oogstte veel minder dan in 2012. Verder blijken de wijnen ongewoon licht in alcohol te zijn uitgevallen, een constant gegeven voor alle Duitse wijngebieden. Met de zuren zit het vanzelfsprekend wel goed. Vandaar dat regelmatig termen als ‘levendig’ en ‘elegant’ opduiken. Franken deed het opmerkelijk goed, vooral qua rijpheid. Maar is dat gebied niet altijd een buitenbeentje? Voor de Mosel lijkt 2013 ondermaats door gebrek aan rijpheid – zelden meer dan 80° Oechsle – een dikke min qua volume. Ter illustratie de rendementen van een toonaangevende producent met wijngaarden in drie deelgebieden
verdeeld over 1.271 primaire rassen en 748 synoniemen. Namen in 2000 nog 21 daarvan de helft van de mondiale aanplant voor hun rekening, in 2010 waren dat er nog maar 15. Het aandeel van de 35 belangrijkste steeg van 59% in 2000 tot 66% in 2010. Deze concentratie heeft zich vooral voorgedaan in de Nieuwe Wereld, waar de top 7 goed is voor de helft van de aanplant. In de Oude Wereld zijn er daar nog altijd 17 voor nodig. Rassen van Franse origine zijn het meest in trek met 36% van de wereldwijde aanplant in 2010 tegen 26% in 2000. In landen als Nieuw-Zeeland en Chili komen ze zelfs aan 90%. Frankrijk zelf komt niet verder dan 60%, aangezien de Grenache daar van Spaanse afkomst is. De actuele top 5 van mondiaal aangeplante rassen wordt aangevoerd door Cabernet Sauvignon waarvan de aanplant tussen 1990 en 2010 verdrievoudigde tot de huidige 300.000 hectare. Cabernet wordt gevolgd door Merlot, de snel aan terrein winnende Tempranillo, Chardonnay en Syrah. Van die laatstgenoemde verdubbelde de aanplant tussen 2000 en 2010. De grote verliezers zijn Airén, de basisdruif voor Spaanse brandy in La Mancha en hoewel alleen in Spanje aangeplant ooit wel de wereldwijde nummer één, Garnacha, die met name in
van de Mosel: Mittelmosel 45 hl/ha, Saar 24 hl/ ha, Ruwer 19 hl/ha. Hetzelfde verhaal voor de Nahe: weinig volume en kwaliteit aan de lichte kant. De Pfalz produceerde eveneens wat lichtere wijnen met meer zuren dan normaal, wat hier bepaald geen handicap hoeft te zijn. Mogelijk komen er diverse goede Spätburgunders aan. Uit de Rheingau redelijk positieve berichten. Hier haalde de riesling regelmatig 90° Oechsle. Minpuntje: er is te weinig wijn. ‘Fris en fruitig’ kunnen we verwachten uit Rheinhessen. Dit gebied heeft het er qua volume trouwens goed van afgebracht. In diverse andere Duitse gebieden is daarentegen het woord ‘prijsverhoging’ al regelmatig gevallen.
Spanje stuivertje wisselde met Tempranillo, en Trebbiano (ugni blanc). Nog een interessant gegeven is dat blauwe rassen een voorsprong hebben genomen op witte. Hun aandeel steeg van 49 % in 2000 tot 55 % in 2010. Wellicht is de gestegen populariteit van rosé hiervoor mede verantwoordelijk geweest. Tot slot nog een curieus detail: de aanplant van China, overigens berucht om zijn ondoorzichtigheid als het op statistische informatie aankomt, zou voor niet minder dan 96 % uit blauwe rassen bestaan. Top 10 van wereldwijd aangeplante druivenrassen in 2010: Cabernet Sauvignon Merlot Airén Tempranillo Chardonnay Syrah Garnacha Tinta (Grenache Noire) Sauvignon Blanc Trebbiano Toscano (Ugni Blanc) Pinot Noir
Wijnkenner - 27
A40432_wijnkenner_nr1.indd 27
31-03-14 12:12
Kalfsentrecote gevuld met gorgonzola en rucola Hoofdgerecht voor 4 personen.

Ingrediënten • • • • •
4 dikke kalfsentrecotes van ca. 175 g peper en zout uit de molen 100 g jonge gorgonzola een handje rucola vloeibare boter of olijfolie
Recepten
Bereiding
1. Snijd de entrecotes op de vleeskant horizontaal in zodat er een zakje ontstaat, of vraag de slager dit te doen. Snijd de vetrand een paar keer in om kromtrekken tijdens het bakken te voorkomen. Bestrooi het vlees van binnen en van buiten met peper en een beetje zout. 2. Verdeel de gorgonzola in vier blokjes. Vul het vlees met een plukje rucola en een blokje gorgonzola en prik het vlees dicht met een kleine houten prikker. 3. Verwarm een beetje vloeibare boter of olie in een koekenpan en bak hierin het vlees bruin en knapperig. Als de kaas uit het vlees gaat lopen is het klaar en warm genoeg van binnen. Verwijder de houten prikkers voor het serveren. Lekker met aardappels uit de oven.
Wijnsuggestie: Woelfelin, Pinot Noir Artikelnummer: 712065
Lamsbout uit de oven met pastinaak en zoete aardappel Hoofdgerecht voor 4 personen.
Ingrediënten
• 1 lamsbout zonder bot (circa 1,5 kg), vraag de slager het vlees uit te benen • 2 tenen knoflook • 5 ansjovisfilets, op olie • 2 takken rozemarijn
• olijfolie • sap van halve citroen • zout en peper uit de molen • 2 middelgrote pastinaken, geschild • 2 middelgrote zoete aardappels, geschild
Bereiding
1. Verwarm de oven voor op 220°C. Hak de knoflook en ansjovis fijn en vul hiermee de opening van het vlees. Duw de rozemarijntakken erbij. Giet een beetje olie in een braadslee en leg de lamsbout erin, wrijf het vlees rondom in met citroensap en bestrooi met peper en zout. 2. Braad de lamsbout in de oven ongeveer 70 minuten voor medium gebakken vlees en keer het na 35 minuten. Laat het vlees uit de oven eerst 10 minuten rusten voor u het aansnijdt. Roer het braadvet los en serveer dit bij het vlees. 3. Schil de groenten en snijd ze in parten. Bak ze vlak voor het opdienen van het vlees in zonnebloemolie goudgeel en bestrooi ze met wat zout.
Wijnsuggestie: Colognola Decanto, Pinot Grigio Artikelnummer: 791360
De recepten zijn beschikbaar gesteld door de Keurslager. Meer recepten vindt u op: www.keurslager.nl.
28 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 28
31-03-14 12:12
Runderspiesjes met veldsla en sinaasappel Bijgerecht (Barbecue).
Ingrediënten
• circa 500 g biefstuk in 12 of 16 gelijke blokjes gesneden • 1 portie marinade voor rood vlees (zie recept voor gemarineerde runderribeye) • 1 rode ui • 2 rode of groene paprika’s • olie om te bestrijken • zout en versgemalen peper
Bereiding
1. Maak de marinade volgens het recept van de runderribeye. Leg de stukjes biefstuk in een schaal, overgiet met de marinade en schep goed om. Laat afgedekt marineren. Snijd de schoongemaakte ui in 8 parten. Snijd de schoongemaakte paprika’s elk in 8 stukken. 2. Schep de blokjes biefstuk uit de marinade en laat ze op keukenpapier uitlekken. Rijg aan elk van de 4 spiesjes 3 of 4 blokjes vlees, afgewisseld door de parten ui en de stukken paprika. Bestrijk alles licht met olie en rooster de spiesjes dicht boven hoog vuur in circa 8 minuten tot het vlees rosé is en de groenten licht gekleurd. Keer de spiesjes elke 2 minuten een kwart slag. Bestrooi met wat zout en peper en serveer met stokbrood en een gemengde salade.
Wijnsuggestie: Bodegas Carrua, Amat Tannat Artikelnummer: 780775
Hamsoufflé
Voorgerecht voor 4 personen.
Ingrediënten
• 150 g gekookte achterham • 1 el boter • 2 el bloem • 125 ml warme melk • zout en versgemalen peper
• mespunt paprikapoeder • 1 eidooier • 2 eiwitten • 1 el boter • 4 kleine soufflévormpjes of bekertjes
Bereiding
1. Verwarm de oven voor op 175°C. Pureer de ham in de keukenmachine. Laat de boter smelten in een pan en roer de bloem erdoor. Roer de melk er met een garde langzaam bij tot het een dikke saus is. Laat een minuut al roerend doorkoken. Schep van het vuur de hampuree erdoor en breng het geheel op smaak met zout, peper en paprikapoeder. Vet de vormpjes goed in met boter en bestuif met een beetje bloem. Roer de eidooiers door de saus. Klop de eiwitten stijf met een snufje zout in een brandschone kom en schep dit voorzichtig door de saus. Verdeel deze massa over de vormpjes en bak ze in circa 20 minuten gaar. Open de deur niet tijdens het bakken, de soufflés zullen dan inzakken. Serveer direct uit de oven.
Wijnsuggestie: Viña Ventisquero Reserva, Chardonnay Artikelnummer: 780673
De recepten zijn beschikbaar gesteld door de Keurslager. Meer recepten vindt u op: www.keurslager.nl.
Wijnkenner - 29
A40432_wijnkenner_nr1.indd 29
31-03-14 12:12
Wijnbouw op hellingen
In veel wijnstreken, met name die op het Noordelijk halfrond, vindt wijnbouw plaats op tamelijk steile hellingen. Niet zelden moeilijk te bewerken en met nogal lage rendementen. Wat is de motivatie om juist op dit soort plaatsen aan wijnbouw te doen? Wat allereerst van belang is om te weten is dat de Vitus Vinifera een sterke groeier is. Zonder tekorten aan voedsel, zonlicht, warmte en water steekt de wijnplant al haar energie in het aanmaken van blad, wortels en ranken. Pas helemaal aan het eind van het seizoen wordt er fruit aangemaakt. Dus kunstmest in combinatie met voldoende water en warmte zorgt er voor dat een druif enorm groeit en zich totaal niet bezig houdt met het aanmaken van mooi rijp fruit. In zo’n situatie heeft de wijnstok totaal geen drang om te overleven. Onder minder gunstige omstandigheden, als er dus schaarste is aan bijvoorbeeld water, maakt de druif echter eerder fruit aan. De plant schiet als het ware in de stress en zorgt voor nageslacht. Dit is een natuurlijk mechanisme om te voorkomen dat een soort uitsterft. Bijkomend gevolg is dat aan het einde van het groeiseizoen het fruit fysologisch perfect rijp is. Precies wat men in de wijnbouw voor ogen heeft. De bodem is één van de belangrijke factoren in dit hele proces. Rijke bodems zijn dus niet zo geschikt voor wijnbouw. Hoe steiler de helling des te dunner de toplaag is en ook nog eens voedsel-
armer daar er uitspoeling door regenwater plaats vindt. Ook zal de bodem hoger op de helling minder compact en luchtiger zijn. Ook dit is goed voor de kwaliteit van de grond. Dit alles betekent dat men op de hellingen een betere kwaliteit druiven krijgt. Er is wel een grens aan de steilheid van de hellingen. Als de werkers er niet meer kunnen komen is het natuurlijk voorbij. Iets minder steile hellingen zorgen echter ook al voor de nodige problemen. Men kan minder machinaal werken, soms zijn rails en lieren nodig om het materiaal aan en af te voren. Snel reageren op situaties in de wijngaard is er niet bij. Dit laatste is met name vervelend in de biologische landbouw waar daar nog preventiever moet worden gewerkt. Op zongerichte hellingen is de zoninstraling beter. Dit laatste betekent dat de druiven meer warmte krijgen en de bladen meer zonlicht kunnen vangen. In zeer hete klimaten kan dit weer een nadeel zijn en dus zie je daar ook wel wijnbouw op Noord-hellingen. Met name in Chili kiest men voor hellingen noordwaarts gericht. Om het zonlicht zo vroeg mogelijk op te vangen zijn in koelere streken zoals Duitsland
30 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 30
31-03-14 12:12
hellingen op het zuidoosten favoriet. Deze hellingen warmen al vroeg op de dag geleidelijk op. Op een zuidhelling staat de zon al veel hoger als deze de helling gaat beschijnen en zal de helling veel sneller opwarmen. Zo’n geleidelijke opwarming heeft een positief effect op het ontstaan van aroma’s. Een nachtelijke afkoeling is ook zeer gewenst. In warme klimaten ziet men de wijngaarden dan ook de hoogte in gaan. Soms wel tot op 1300 meter hoogte. Dit is het geval in de Tupungato vallei in Argentinië. Door de sterke afkoeling gedurende de nacht, stopt ’s nachts als het ware de rijping van de druif om bij het ochtendgloren weer een aanvang te nemen waardoor in de uiteindelijke wijn voldoende zuren aanwezig blijven. Nadeel van aanplant op deze hoogte is de verhoogde kans op nachtvorst aan het begin en het einde van het seizoen. Dit maakt het groeiseizoen korter en men moet dan ook kiezen voor een druif met een korter groeiseizoen. Op steile hellingen heeft men nauwelijks kans op nachtvorst. Deze blijft in het dal liggen. Op de hellingen profiteert men als eerste van de ochtendzon. Het wijnland dat grossiert in hellingen en de aanplant van wijnstokken hierop, is onmiskenbaar Duitsland. Alle kwaliteitswijnen uit Duitsland zijn afkomstig van min of meer steile hellingen. Dat geldt zeker voor de wijngaarden die direct gelegen zijn aan de oevers van de Saar. De wijngaarden geklegen aan de rivier de Saar maken onderdeel uit van het de grotere appellatie Mosel, voorheen Mosel-Saar-Ruwer. De Mosel ligt in het westelijk deel van Duitsland, tussen de FransLuxemburgse grens en de Rijn, op ongeveer de 50e breedtegraad. Het wijngebied ligt enerzijds langs de Moezel (Mosel), over een afstand van bijna 240 km, tussen de Franse grens en Koblenz, en anderzijds langs twee bijrivieren, de Saar en de Ruwer. De Mosel is een gebied waar prachtige wijnen vandaan komen, vooral op basis van de Riesling druif. Dat deze druif het in deze streek zo goed doet, heeft te maken met een combinatie van klimaat en bodem. De wortels van de wijnbouw aan de Saar reiken
ver terug. Toen de Romeinen 2000 jaar geleden via Bourgondië en Lotharingen aan de Saar kwamen, bedreven de Keltische Trevi daar al de wijnbouw. De nieuwe heersers uit het zuiden verfijnden de methodes en plantten grootschalig ranken aan. In de Middeleeuwen zetten vooral de kloosters de wijncultuur voort. Doorslaggevend voor de wijnbouw aan de Saar was de Rieslingdruif. In 1465 werd deze voor het eerst genoemd. In de 18e eeuw verplichtte keurvorst Clemens Wenzeslaus van Trier de wijnboeren om deze druivenrassen aan te planten. De slimme kerkvorst had ingezien dat de Riesling de beste wijn is, die in dit klimaat gedijt. 100 Jaar later bevorderde de Pruisische staat opnieuw de teelt van Riesling met het instellen van staatsdomeinen. De kwaliteitsverhoging van de wijnbouw aan de Saar werd een succesverhaal. In die tijd werd de internationale naam van de Saar-Riesling gevestigd. Ook nu komen enkele van de kostbaarste wijnen ter wereld uit de wijnlandgoederen aan de Saar. Het leisteen van de Saarhellingen houdt niet alleen de warmte goed vast, maar is medebepalend voor de smaak en geeft de Saar Riesling zijn onmiskenbare karakter. De hellingen aan de Saar bevatten verschillende soorten leisteen, Schiefer in het Duits; zo is er Rot Schiefer, Blau Schiefer en zelfs Grau Schiefer, grijze leisteen. Recent onderzoek wijst uit dat er bovendien verschillen bestaan tussen de samenstelling van Riesling druiven afkomstig van blauwe, rode en grijze leisteen in deze regio. Het lijkt erop dat de weerkaatsing van zonlicht op leisteen een enzymatische reactie in de schil van de druif teweegbrengt en de ontwikkeling van fenolen beïnvloedt. Bovendien beïnvloedt leisteen met een blauwe kleur de weerkaatsing op een andere manier dan grijze leisteen, hetgeen de verschillen in aroma ontwikkeling mede zou verklaren. Een fenomeen dat proeftechnisch al door diverse producenten wordt onderschreven. Clemens Busch uit Pünderich in de Mosel, bijvoorbeeld, bottelt de wijnen van verschillende soorten ‘Schiefer’ separaat. Kenners waarderen de fruitige smaak en de fijne zuren van de Saar-Riesling. Wijnen van de Saar smaken pikant en elegant. De Saar Riesling is ook uitstekend geschikt als basiswijn voor top-cuvées.
Wijnkenner - 31
A40432_wijnkenner_nr1.indd 31
31-03-14 12:12
Overdenkingen van een jonge slijter Phff, het is weer achter de rug. Na een heerlijke intensieve periode met de feestdagen hebben we het balansen, de jaarrekening en de prijswijzigingen weer gehad. Blij dat ik daar vanaf ben. Alhoewel, ik graag mijn prijzen graag opnieuw zou aanpassen als Wiebes morgen het licht ziet en vanuit zijn functie als staatssecretaris van Financiën het verstandige besluit neemt om de accijnsstijgingen terug te draaien. Goed voor de schatkist van de BV Nederland en van cruciaal belang voor mij als slijter en mijn andere collega’s in de grensstreken. Maar zo vlot zal het wel niet gaan. Er moet eerst maanden “doorgesukkeld” worden alvorens er een evaluatie kan komen. Waarom moet dat nou zo lang duren om te constateren wat je nu al weet? Kan iemand dat mij uitleggen?! Als het bad over loopt draai je toch ook eerst de kraan dicht vóórdat je gaat kijken welke waterschade al is ontstaan. Maar goed, geen reden om bij de pakken neer te zitten en dus maar eens focussen op wat er komen gaat in de nabije maanden: een nieuwe column schrijven en een hoop evenementen en proeverijen. De uitnodigingen daarvoor komen van vaste leveranciers en van vertegenwoordigers die op zoek zijn naar nieuwe klanten. Ik heb hier al jaren weet van maar waar ik voorheen werkte was het onmogelijk om deze proeverijen te bezoeken. De ene keer was er geen tijd, de andere keer was het te duur. Slijterij Bie de Bolle Dorpsstraat 53 4451 BB Heinkenszand https://www.facebook.com/BiedeBolle
[email protected]
Kortom, het werd niet echt als meerwaarde gezien om daar naar toe te gaan. Nu ik mijn eigen zaak heb sta ik zelf voor die vraag: wat is de meerwaarde van de proeverijen? Maar eens bij de leukste kant beginnen. Bewust ga ik na of ik nog op zoek ben naar producten die in de uitnodigingen voorkomen. Welke trends merk ik op binnen ons vak en op welke gebieden wil ik zelf met mijn winkel verder groeien? En natuurlijk zijn er de nieuwe wijnen. Alleen daarvoor zou ik er al naartoe willen. Tja, dan de kosten. Het zijn wel een hoop uitnodigingen. Sommigen dichtbij, andere ver weg. Tot in Duitsland (Prowein) aan toe. En soms tegelijkertijd: in één weekend maar liefst drie proeverijen bij verschillende bedrijven. Hoe ga je daar mee om? Mijn eerste selectie is op basis van wat ik nog kan gebruiken binnen het assortiment, vervolgens selecteren aan de hand van datum en reisafstand. Na grondige overweging begint mijn lijstje met uitnodigingen al te slinken en langzamerhand vult mijn agenda zich. Maar gaandeweg bedacht ik me: doe ik dit wel goed? Ben ik in mijn afweging volledig? Heb ik alle aspecten in beeld? Wat doe ik met de uitnodigingen van mijn vaste leveranciers? Terwijl ik mij dit afvroeg schoot me de column te binnen en dacht: “Waarom leg ik het de lezers niet voor?” Dus wat zijn jullie overwegingen en argumenten in de te maken keuzen? Ik ben benieuwd naar jullie antwoorden en hoop snel wat van jullie te horen. Sjoerd de Zwart
32 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 32
31-03-14 12:12
Wijnquiz
In elke uitgave van de Wijnkenner wordt uw kennis op het gebied van wijn op de proef gesteld. Doe mee en maak kans op leuke wijn prijzen.
1. Chateau Simone is een wijngoed in? A. Bandol B. Cassis C. Palette 2. De internationaal gevoerde naam voor Mourvédre is? A. Grenache Noir B. Bourboulenc C. Mataro 3. Welk Chileens wijnhuis maakt een wijn van bovengenoemd druivenras? A. Montgras B. Viña Ventisquero C. Casa Silva 4. Hoe noemt men de rosévariant van de Montepulciano d’Abruzzo? A. Masciarelli B. Valentina C. Cerasuolo
Stuur uw oplossing voor 31 mei 2014 naar:
[email protected] met duidelijke vermelding van naam, klantnummer en telefoonnummer. Winnaars krijgen automatisch bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd. Onder de goede inzenders verloten wij een exemplaar van de Grote wijn encyclopedie van Christian Callec De antwoorden van de prijsvraag in de afgelopen najaarseditie: b,c,b,b,c,c,c,a,c,c.
5. Diep in het zuiden van Calabrië vinden wij het wijngebied? A. Savuto B. Pollino C. Greco di Bianco 6. Hoe heet het meest noordelijke wijngebied van Duitsland? A. Rheingau B. Ahr C. Saale-Unstrut 7. Het district Saar kent slechts één Grosslage, welke is dit? A. Probstberg B. Sankt Michael C. Scharzberg 8. Zwitserland heeft, opvallend!, ook wijngaarden beplant met Syrah en Marsanne. Waar vinden we deze wijngaarden? A. Ticino B. Wallis C. Waadt 9. Idaho heeft een bescheiden wijngaardareaal, aangelegd aan het begin van de jaren 70 in de vorige eeuw. Welk druivenras is hier prominent aanwezig? A. Chenin Blanc B. Riesling C. Sauvignon Blanc 10. Welke staat in de Verenigde Staten van Amerika geldt als de Pinot Noir State? A. Oregon B. Washington C. Pennsylvania
Wijnkenner - 33
A40432_wijnkenner_nr1.indd 33
31-03-14 12:12
Agenda 6 april 2014 Wijnproeverij Biowijnclub
Weinig perspectief voor primeurcampagne Bordeaux 2013
De vooruitzichten voor de primeurcampagne 2013 in Bordeaux zien er niet gunstig uit. In Bordeaux zelf wordt openlijk toegegeven dat 2013 met zijn onmogelijke weersomstandigheden wel heel erg ‘uitdagend’ was. En dat zich dat in de kwaliteit van de wijnen heeft laten voelen. Meer dan ooit is het parool: selectie. Premier cru Lafite gebruikte bijvoorbeeld slechts 30% van zijn opbrengst voor de grand vin. Château Malescasse in de Médoc zal helemaal geen 2013 uitbrengen en zijn wijn anoniem in bulk verkopen wegens onvoldoende geachte kwaliteit. Le Pin in Pomerol heeft zo weinig wijn beschikbaar dat het niet zal meedoen aan primeurverkoop. De grote vraag is natuurlijk of producenten water bij de wijn zullen doen wat betreft de prijzen. Er lijkt moeilijk aan te ontkomen.
Ontmoet James Kinglake van Domaine Begude en François Delhon van Domaine Bassac. Zij vertellen u met alle plezier over hun werkwijze en laten u hun wijnen proeven. In totaal staan er zo’n 25 wijnen open, afkomstig uit Frankrijk, Spanje, Italië en Chili. Naast recente jaargangen van de hardlopers ook diverse nieuwe ontdekkingen. Kijk voor meer informatie en om u aan te melden op www.biowijnclub.nl. Plaats: Rotterdam, Meer informatie via www.biowijnclub.nl
30 april 2014 Proeverij Wijnen uit Toscane Voor wijnhandel, pers en horeca Plaats: Hotel The Grand, Amsterdam Meer info: Ghislaine Melman, 0614-789441,
[email protected] 8 mei 2014 Union des Grands Crus de Bordeaux Georganiseerd door Perswijn Media & Evenementen Meer informatie: www.perswijn.nl/ugcb 19 mei 2014 Voorjaarsproeverij bij De Monnik Dranken
Pommard wil vaart zetten achter promotie
Producenten in Pommard hebben een officiële aanvraag ingediend bij de bevoegde autoriteiten voor promotie van een aantal premiers crus binnen de grenzen van hun gemeente tot grands crus. Twee jaar hebben ze gewerkt aan het samenstellen van een 150 pagina’s tellend dossier dat het regionale INAO in Dijon moet overtuigen om aan die promotie goedkeuring te verlenen. De climats die hiervoor in aanmerking zouden moeten komen zijn Rugiens (haut en bas), Epenots (grands en petits) en Clos des Epeneaux met respectievelijk 13, 23 en 5 hectare, goed voor samen 41 hectare grand cru. Als argumenten voor promotie dienen de doorgaans hogere prijs die voor wijnen uit deze cru’s betaald wordt in vergelijking met die van andere premiers, historische classificaties waarin deze wijngaarden hoog worden aanslagen en een ‘complex terroir’. Enig uithoudingsvermogen bij de aanvragers is wel gewenst, want de ambtelijke molens van het INAO malen doorgaans langzaam.
Onenigheid in Sauternes over droog wit
Het gaat niet lekker met de edelzoete wijnen uit Sauternes en Barsac. Vandaar dat heel wat producenten hun commerciële heil zoeken in de productie van droge witte. Tot nu toe hebben die het moeten stellen met de generieke Bordeaux blanc, maar er gaan stemmen op om daar AOC Graves van te maken. Gelet op de ligging van Sauternes en Barsac als een enclave binnen de Graves zit daar de nodige logica achter. Bovendien geniet Graves een hoger aanzien dan Bordeaux blanc, wat commercieel gezien een pluspunt is. Tegenstanders vrezen echter dat zo’n wijziging voor menig producent een zetje in de rug zou betekenen om volledig over te stappen van edelzoet op droog. En dat Sauternes daarmee wellicht het naburige Cérons achterna zou gaan, waar de droge AC Graves de zoete wijnen grotendeels heeft verdrongen.
Meer informatie via www.monnik-dranken.nl Aanmelden via
[email protected]
26 mei 2014 Perswijn Voorjaars Proeverij Verschillende wijnimporteurs zullen hun wijnen presenteren en er zullen op beide dagen bijzondere begeleide proeverijen en presentaties georganiseerd worden. Op de vakdag zullen de thema’s van de begeleide proeverijen en presentaties aansluiten op het vakgebied van de professional. Georganiseerd door Perswijn Media & Evenementen Meer informatie: www.perswijn.nl/voorjaar
8 september 2014 Austrian Wine Tasting Plaats: Beatrix Theater, Utrecht Meer info: Ambassade van Oostenrijk, Handelsafdeling, 070-3654916,
[email protected] 7 en 8 september 2014 Dranken & Pakket Expo Plaats: Expo Houten www.drankenpakketexpo.nl
34 - Wijnkenner
A40432_wijnkenner_nr1.indd 34
31-03-14 12:12
A40432_wijnkenner_nr1.indd 35
31-03-14 12:12
A40432_wijnkenner_nr1.indd 36
31-03-14 12:12