Uitgelicht De spaarlamp in de spotlights: voor, tijdens en na de show
Jaarboek 2009 Stichting LightRec Nederland
Inhoud Voorwoord
4
Bestuur van Stichting LightRec – een solide basis
6
Bijzondere invalshoeken
8
De installateur
10
De lichtadviseur
12
De consument
14
De detaillist
16
De kunstschilderes
18
In de spotlights: belang van goede communicatie
22
Afscheid van de vertrouwde gloeilamp
26
Toekomst van verlichting
28
Onderzoek voor het voetlicht
32
Deelnemersoverzicht
36
Baten en lasten
40
Inzamelcijfers
44
Mijlpalen 2009
46
Colofon
46
Summary of LightRec’s annual report
47
Voorwoord
Voor én achter de schermen Wie door dit jaarverslag bladert, zal al gauw constateren dat
Een complexe puzzel, niet in het minst omdat we te maken
LightRec volop bezig is met het uitbreiden en optimaliseren
hebben met een aantal onzekerheden. Wat de financiering
van het inzamelsysteem van energiezuinige verlichting.
betreft is een belangrijke onzekerheid nu nog de uitkomst
Het betreft tal van activiteiten die de komende jaren in een
van het herzieningsproces van de WEEE Directive. Maar er zijn
stroomversnelling zullen komen als gevolg van de uitfasering
ook andere onzekerheden, bijvoorbeeld met betrekking tot de
van de gloeilamp.
vraag wanneer en hoe snel de ‘gewone’ consument de LED-lamp zal omarmen en wat dat betekent voor de verkoop
Maar lang niet al onze activiteiten zijn op deze manier
4
van de spaarlamp.
zichtbaar. Anders gezegd: niet alleen vóór, ook achter de schermen zijn we druk bezig om de zaken in goede banen te
Samen met de industrie en andere stakeholders zoals de
leiden. Feit is dat de eerder genoemde uitfasering zal leiden
detailhandel proberen we de trends zo goed mogelijk in kaart
tot een gigantische toename van het aantal verkochte
te brengen. Zo kunnen we ook de komende jaren blijven
energiezuinige alternatieven. Een goede zaak voor mens en
waarmaken wat we nu ook doen: het zo kostenefficiënt en
milieu, maar we dienen goed te beseffen dat we daarmee ook
milieu-effectief mogelijk recyclen van energiezuinige lampen
voor een enorme uitdaging komen te
en verlichtingssystemen. <
staan als deze lampen over een aantal jaren weer ingezameld moeten worden.
Het is dan ook van het grootste belang dat we zo goed mogelijk inschatten welk aanbod er in welk volume op de markt gezet zal gaan worden; wat dat straks voor inzameling en verwerking betekent; en ‘last but not least’: hoe dat gefinan-
Martin de Jager
cierd moet worden.
Voorzitter LightRec Nederland
Bestuur van LightRec een solide basis Net als in 2008 vormt het bestuur een solide basis om de
de doelstellingen op de juiste manier kan nastreven.
maatschappelijke en technische ontwikkelingen op het
Pieter Walraven van de Nederlandse Detailhandel is in 2009
werkterrein van LightRec, goed te kunnen managen.
officieel benoemd tot vaste plaatsvervanger van bestuurslid
Veel dezelfde gezichten op dezelfde bestuursposities zorgen
Paul Rotteveel, ter vertegenwoordiging van de detailhandel. <
ervoor dat LightRec haar beleid constructief kan uitvoeren en
6
7
V.l.n.r. Andreas Hess, Wim Sliepenbeek, Paul Rotteveel, Sjoerd Veenstra, Martin de Jager, Wolfgang Finkel, Gied van Hoorn en Jeroen Bartels
Bijzondere invalshoeken
8
Dit jaar wil LightRec niet alleen de inzameling van spaarlam-
Verschillende mensen geven hun kijk op licht en dat leidt tot
pen of energiezuinige verlichting centraal stellen, maar juist
bijzondere invalshoeken die allemaal uitmonden in één
ook stilstaan bij de uiteenlopende positieve emoties rondom
gezamenlijk aandachtspunt: HET AFVAL. Gelukkig is daar een
licht en verlichting en de mensen achter het inzamelsysteem.
oplossing voor dankzij LightRec. Door het efficiënte inzamel-
Het begint immers met de aangename effecten van het
systeem en een groter bewustzijn kunnen we er samen voor
fenomeen licht.
zorgen dat het licht langer blijft schijnen! <
LICHT GEEFT GEZELLIGHEID. IS SFEERBEPALEND. ZONDER LICHT GEEN LEVEN. EEN GROEN GEVOEL. EEN BETER MILIEU VOOR ONZE KINDEREN. BEWUSTZIJN. LICHTEND VOORBEELD.
9
De installateur
10
Nico Koreman is eigenaar van Installatiebureau Koreman
nodig. Als de lichtopbrengst afneemt, gaat dat ten koste van
meteen de investering te doen voor twintig jaar maar betaalt
Lichtonderhoud dat inmiddels 15 jaar bestaat. Hij vertelt
het werkklimaat. Medewerkers krijgen bijvoorbeeld hoofdpijn
hij ons een bepaald bedrag per jaar. Uiteindelijk is de klant dan
enthousiast over zijn passie voor licht. En dat licht nauw
of last van hun ogen. Meestal wordt dat niet geweten aan
goedkoper uit en er wordt veel meer energie bespaard.’
luistert, blijkt al snel. Koreman legt uit dat licht, net als
‘slecht’ licht terwijl dat wel de oorzaak is.
olie in auto’s, regelmatig vervangen moet worden.
Een ander belangrijk element is het kleurenspectrum van
‘Bij het Anthoniusziekenhuis hebben we een aantal lampen
Gewoon omdat het een bepaalde levensduur heeft.
lampen. Een goedkope TL-buis geeft bijvoorbeeld alleen maar
vervangen door energiezuinige lampen en dat levert maar liefst
blauw licht. In een spijkerbroekenwinkel maakt
een energiebesparing op van 10% op het verbruik van de
Lumen in plaats van Watt
dat niet uit, maar in een bruidsjurkenzaak
verlichting. En tegenwoordig zijn er steeds meer ontwikke-
‘Bij lampen spreken we over het
natuurlijk wel.’
lingen die het nog makkelijker maken om energie te besparen.
aantal lumen als maat voor de
In armaturen zitten nu zogeheten ‘daglicht-opnemers.’
hoeveelheid licht die een lamp
Energiezuinig
Als er meer of minder daglicht is, wordt de lamp automatisch
opbrengt. Zo geeft een gloeilamp
Koreman vindt het de gewoonste zaak van de
gedimd. Dit is onlangs toegepast in het stadhuis in Amsterdam
10 lumen per Watt en een TL-buis
wereld dat de lichtindustrie milieubewust
en dat heeft geleid tot een reductie van 42% op het totale
100 lumen. LED geeft zo’n 60-70
opereert en dus ook zorgt voor de verwijdering
energieverbruik.
lumen per Watt. De meeste
en verwerking van afgedankte lampen en
Waarom iedereen toch vast wil houden aan die oude gloei
consumenten denken alleen in
armaturen. Zijn bedrijf gebruikt het LightRec
lampen, vindt Koreman maar vreemd. ‘Er is toch ook niemand
Watt maar dat is eigenlijk niet de
‘Een spaarlamp is trouwens
systeem, waarbij de NVMP de oude lampen en
die nog terug wil naar de oude typemachine? We moeten
goede maat voor de lichtopbrengst.
gewoon een dubbelgevouwen
armaturen gratis ophaalt en eigenlijk moet
gewoon een beetje meegaan met de tijd. Een typemachine is
Energiezuinige lampen geven
TL-buis. Als je goed kijkt, dan
iedereen dat doen.
al nostalgie en binnenkort is de gloeilamp dat ook!’ <
namelijk veel meer lumen voor
begrijp je dat een klein
Licht is immers verantwoordelijk voor 30% van
minder Watt, dus meer licht voor
sfeerlichtje, niet zo gemakkelijk
het totale energieverbruik. En in kantoren is
- op termijn -, minder geld.
in spaaruitvoering te maken is’
licht al helemaal de grootste energieverbruiker.
Licht heeft net als alle andere
Koreman ziet wel wat in de mogelijkheid om
dingen regelmatig onderhoud
lampen te ‘leasen.’ ‘Dan hoeft een klant niet
‘Licht moet net als olie, regelmatig vervangen worden’
De lichtadviseur
12
Carlo von Meijenfeldt is lichtadviseur bij ERCO Lighting in
een spot past. Veel mensen doen het andersom: die kopen een
‘Zo is in een kantoorruimte koeler licht bijvoorbeeld veel
Naarden en hij heeft dagelijks te maken met het resultaat
kroonluchter en vragen daarna of ik armaturen heb zodat ze er
beter voor de productiviteit. Als er geborreld moet worden,
van verlichting.
ook onder kunnen lezen. Zo werkt dat bij ons niet. Het gaat om
gooien we er wat kleur in’, lacht Von Meijenfeldt. Hij demon-
de beleving en die is bepalend.’
streert een lichtinstallatie waarbij je de keuze hebt uit:
Licht is emotie
Je gaat ook niet naar een restaurant voor alleen het lekkere eten:
ontvangstlicht, vergaderlicht, presentatielicht en ten slotte:
‘Als lichtontwerper en -adviseur wil ik eerst weten wat het
je gaat voor de sfeer, de inrichting. En licht is daar een belangrijk
napraatlicht. Alles is ingesteld op de sfeer die op dat moment
resultaat moet zijn. Daarna maken we een plan waarbij het doel
aspect van. De meeste musea en grote winkels maken al gebruik
gewenst is. ‘Elke vorm van licht kan weer een andere emotie
centraal staat. Als dat helemaal compleet is en iedereen zich erin
van licht om een bepaalde stemming te creëren. Maar veel
oproepen. En daarom hameren wij erop dat licht al meegeno-
kan vinden, gaan we pas kijken of er een kroonluchter of juist
bedrijven kunnen daar nog heel wat aan verbeteren.’
men wordt in de conceptfase van een project. Een mooi
‘Door wanden van onder of boven te belichten creëer je ruimte en openheid’
13
gebouw valt of staat met de
de functionele lichtplanning, het kan zelfs een uitgangspunt
juiste verlichting.’
zijn voor architecten.’ Als onderdeel van ons concept ‘efficiënt visual comfort’ levert verticale verlichting ook energie-
Verticale belichting
besparing op.’
‘Je gaat ook niet naar een
‘Wat vaak vergeten wordt, is de
restaurant voor alleen het
‘verticale belichting’ als
Twee keer energiezuinig
lekkere eten: je gaat voor
onderdeel van architectuur.
‘We zijn net terug van een beurs in Frankfurt en daar is in feite
de sfeer en de inrichting.
Door wanden van onder of
alles gericht op energiezuinig. LED heeft absoluut de toekomst
Licht is daar een belangrijk
boven te belichten, creëer je
maar haalt het qua kleurbeleving nog net niet bij halogeen of
aspect van’
ruimte en openheid. Tegelijk
gloeilampen. Toch richten wij ons sterk op de benadering van
worden de begrenzingen goed
dezelfde sfeer maar dan met een veel lager energieverbruik.
zichtbaar. Binnen de verticale
Wat veel mensen vergeten, is dat licht ook zorgt voor opwar-
verlichting zijn weer verschil-
ming en daardoor moeten aircosystemen op volle toeren
lende varianten om bepaalde
draaien. De besparing op aantal Watt van de verlichting leidt
effecten teweeg te brengen. Dit
dan ook nog eens tot een besparing in de koelingkosten.
is niet alleen een aanvulling op
Dubbele winst!’ <
De consument Bij binnenkomst springt de buitenlamp met spaarlamp in het
lampen door spaarlampen. Vooral boven: daar is alles nu
oog! Dat begint goed. Véronique de Rooij is 40 jaar, werkt bij
energiezuinig. Alleen de kooldraadlampen boven de tafel
een uitgever van vrouwenbladen en woont met haar man en
beneden, die moeten blijven. En als dat straks niet meer kan,
twee kinderen in Haarlem. In haar sfeervolle woonkamer
hoop ik dat er goede alternatieven zijn.’
vertelt ze wat licht voor haar betekent. Inleveren en recyclen
14
‘Licht is voor mij het allerbelangrijkste in huis. Het is zo
‘Ik wist tot vandaag trouwens niet dat je kapotte spaarlampen
sfeerbepalend en daar ben ik erg gevoelig voor. Dit huis
kunt inleveren. We hebben er ook nog geen hoeven vervangen
hebben we van kelder tot zolder opnieuw gebouwd en
dus dat was niet aan de orde. Dit jaar hebben we een heel
ingericht en we hebben meteen nagedacht over alle mogelijke
bijzonder kerstpakket gekregen: een doos vol met spaar
lichtpunten. Deze keer is dat best goed gelukt. De juiste
lampen. Dat kwam van Schiphol. Jammer dat ze er niet bij
schemerlampen op de juiste plek kunnen je huis namelijk
hadden gezet hoe belangrijk het is om ze ook terug in te
maken of breken. Alleen in Italiaanse trattoria’s of Thaise
leveren.’
15
eettenten mag er fel wit TL-licht branden zonder dat ik me daaraan stoor. Daar eet je namelijk zo puur en lekker dat de
Buitenlicht
lichtsoort volledig ondergeschikt is aan de sfeer.’
‘Zonlicht is natuurlijk het allermooist. Maar als het gaat schemeren, gaan ook de buitenlampen direct aan.
‘Maar als ik thuis zelf lekker kook, gaan de kaarsjes meteen
Vorige week was de eerste avond dat we weer eens echt
aan. En de lichten zijn hier allemaal gedimd. Lezen in de
buiten konden zitten. Maar het licht was te fel en zonder
kamer is ’s avonds vrijwel onmogelijk, dat moeten we vooral
dat was het te donker. Nu heb ik zo’n ouderwetse lantaarn-
overdag doen’, lacht Véronique.
paal gevonden en is het buitenlicht weer in balans. Vanzelfsprekend zit er een spaarlamp in die lantaarnpaal.’ <
‘Mijn man is trouwens totaal tegengesteld. Voor hem moet licht vooral functioneel zijn en hoe het eruit ziet, doet er dan niet toe. Langzaamaan vervangen we steeds meer gloei
‘Licht kan je huis maken of breken’
De detaillist
16
Jaap Jan Borjeson is eigenaar van lampenspeciaalzaak POST in
Op de toonbank ligt een gelamineerd uitfaseringsschema.
‘Dan komen ze vaak ook weer een nieuwe bij
Bussum. Als je even in de knusse zaak rondloopt, weet je
‘Kunnen de klanten precies zien wat ze te wachten staat’, lacht
me kopen. Maar alleen inleveren mag ook!
meteen: hier weten ze echt alles van lampen. De klant is
Borjeson. Hij merkt zeker dat de vraag naar energiezuinige
Ik zeg het er altijd bij dat ze hun lampen hier
koning, dus het gesprek wordt regelmatig onderbroken door
lampen toeneemt. ‘Dat is goed, we proberen ook zoveel
kunnen terugbrengen, maar controleren doe
vragen als: ‘Heeft u misschien een knippertje voor mij?’
mogelijk energiezuinig te adviseren. Alleen: soms gaat dat
ik het natuurlijk niet.’
Borjeson pakt feilloos het juiste bakje. ‘Kijk, die ouderwetse
gewoon niet. Als klanten een kroonluchter hebben met
lichtschakelaartjes: dat noemen ze knippertjes.’
kaarslampjes, dan is het moeilijk om ze aan spaarlampen te
Eigenlijk zouden spaarlampen iets eerder
krijgen. Gelukkig hebben ze nog even om eraan te wennen en
vervangen moeten worden dan het moment
Het leuke aan de winkel vindt Borjeson het contact met de
komen er steeds meer nieuwe soorten energiezuinige lampen.
waarop ze het echt begeven, zegt Borjeson.
mensen. ‘Elke vraag is anders: soms ben je in een minuut klaar
Met name de nieuwe LED-lampen verschijnen in allerlei vormen
‘De spaarlamp gaat niet altijd ineens stuk,
en een andere keer sta je drie kwartier te adviseren.’
en zijn voor veel toepassingen bruikbaar. En er zullen, vermoed
zoals een gloeilamp. Na een tijdje geven ze
ik, ook wel nieuwe lampen en armaturen
gewoon minder licht doordat er metaaldeel-
ontwikkeld worden waarin de spaar- en
tjes op de poedercoating aan de binnenkant
LED-lampen beter tot hun recht komen’, zegt
slaan. Dan is de lamp aan vervanging toe,
Borjeson. Hij laat een tijdloze lamp zien die
maar dat weet de consument nog niet’, legt
‘We proberen zoveel mogelijk energie-
hij nu al vijftien jaar verkoopt. Het zogenoem-
hij uit. Hij kijkt over zijn schouder naar zijn
zuinig te adviseren. Maar als klanten
de ‘Up-light’ en de leeslamp, allebei voorzien
collega: ‘Nee John: daar moet een vier-pinner
een kroonluchter hebben met kaars-
van spaarlampen.
in, dit is een twee-pinner.’ De klant lacht: ‘Daarom kom ik hier al zo lang.’ <
lampjes, dan is het moeilijk om ze aan spaarlampen te krijgen’
Inzameling De inzameling in de winkel verloopt soepel. Borjeson vertelt dat ze zelfs de fitting van de gloeilampen afknijpen zodat ze ook het glas daarvan kunnen scheiden. En hij neemt met plezier de oude lampen van klanten in.
‘Alle lampen kunnen hier worden ingeleverd’
17
De kunstschilderes Voor kunstschilderes Christine Castendijk is licht het aller
bij werken als ik me concentreer op de kleuren. Maar sfeer is
Dan is alles altijd zwaarder omdat het zo echt is. Dus af en toe
na een aantal jaar soms wat minder licht gaan geven.
belangrijkste, want zonder dat kan zij haar beroep niet
ook belangrijk. Als je in de goede ‘mood’ bent, maak je
wat zon erover om de boel te verlichten, geeft wel die relaxte
Dat is voor mij als kunstschilder erg relevant.’ <
uitoefenen. Door goed te kijken, ga je steeds meer zien.
mooiere dingen. Ik zou bijvoorbeeld ook niet in een huis
sfeer.’ ‘Dat je spaarlampen kunt inleveren, is nieuw voor mij.
kunnen wonen waar alleen maar noorderlicht is.
Dat ga ik zeker doen. En goed om te weten dat spaarlampen
Puur licht Haar atelier op het noorden is licht en voelt open aan door de verschillende lichtinvalshoeken en de hoogte van de ruimte. Overal hangen de zeegezichten van Castendijk.
18
De mooie blauwe tinten vallen op. ‘Dat komt door het
19
Noorderlicht’, legt Wouters uit. ‘Dat is zo puur, zo mooi en het spreekt mij het meeste aan zoals je ziet.’
‘Zonlicht kleurt eigenlijk alles anders dus daarom is wat je ziet niet echt! Het camoufleert de werkelijkheid en laat
‘Zonlicht kleurt eigenlijk alles
lelijke dingen soms mooi ‘schijnen.’ Terwijl het Noorderlicht
anders dus daarom is wat je ziet
daarentegen niks mooier maakt dan het is. Misschien dat
niet echt! Terwijl het Noorderlicht
mensen uit het zuiden ook wat meer zweven en relaxter zijn
juist niks mooier maakt dan het is’
terwijl Noorderlingen nuchterder overkomen. Het zou best kunnen dat licht invloed heeft op karakters maar of dat echt zo is, weet ik niet.’
Schilderen bij spaarlicht In de lamp op de ezel waarop een langgerekt schilderij staat, zit een spiraalvormige spaarlamp. ‘Die geeft ook dat ongekleurde, heldere daglicht. Daar kan ik ’s avonds goed
20
In de spotlights: belang van goede communicatie
22
LightRec ontplooit jaarlijks diverse activiteiten om consumenten
Film over de recycling van spaarlampen
ervan bewust te maken dat gescheiden inzameling noodzakelijk
In samenwerking met de NVMP is een uitgebreide informatie-
is. Goede communicatie naar alle verschillende partijen is
film gemaakt over het wel en wee van de inzameling en
essentieel om de doelstellingen te kunnen realiseren.
recycling van spaarlampen en TL-buizen. In deze film, die
LightRec werkt daarom nauw samen met diverse communicatie-
vooral gericht is op jongeren, wordt uitgelegd waarom
professionals om berichtgeving en media-aandacht in goede
spaarlampen ingezameld en gerecycled moeten worden.
banen te leiden. Hieronder vindt u een kort overzicht van de
Maar vooral ook hoe dit proces verloopt en wat er van de
belangrijkste communicatie-acties in 2009.
gerecyclede materialen gemaakt kan worden. De film is inmiddels al vertoond op diverse scholen en opleidingen,
23
en bij een groot aantal deelnemers van LightRec. De film kan niet worden nabesteld. Via de website van LightRec en de NVMP kan de film worden bekeken.
Introductie Jekko: de ideale verzamelbox voor thuis
33 miljoen kilo, inclusief spaarlampen, SPAAR
PEN
DLAM
EN LE
gemakzucht in de afvalbak verdwijnen.
Een veelbelovende insteek is de door LightRec ontwikkelde
dat niet gerecycled wordt.
Jekko. De Jekko is de oplossing om in huis eenvoudig
Tijdens het symposium van de NVMP, Stibat
verschillende afgedankte producten zoals batterijen,
en ICT Milieu op 8 oktober 2009 is de Jekko
lampen en kleine elektrische apparaten te bewaren om
geïntroduceerd. Vanaf 10 oktober startte
vervolgens alles in een keer naar de milieustraat te brengen.
onder de paraplu van Wecycle een pilot in 17.000 huishou-
de milieustraat, de supermarkt of bij één van de inmiddels
dens in de gemeenten Tilburg en Bergen (Noord-Limburg)
ruim 1.100 basisscholen die meedoen met Wecycle. Uit
In elk huis slingeren namelijk veel kapotte kleine elektrische
en 3.000 basisscholieren verspreid over heel Nederland.
onderzoek van Trendbox blijkt dat de Jekko-pilot bij scholen
apparaten rond. Per persoon gooien we hiervan jaarlijks
De basisscholen ontvingen een speciaal lespakket bij
en de gemeenten Tilburg en Bergen (Limburg) een groot
twee kilo in de afvalbak, in plaats van deze in te zamelen
deelname aan de proef. Met de verzamelbox kregen de
succes was. Wecycle bekijkt nu samen met LightRec de
en te recyclen. Dit resulteert in een jaartotaal van
deelnemende huishoudens hulp bij de inzameling van
mogelijke vervolgstappen. De Jekko is nog niet verkrijgbaar
onder meer kleine elektrische apparaten, die vaak door
in winkels maar dit staat wel hoog op de agenda in 2010.
RIJEN
BATTE
In de Jekko ligt alles overzichtelijk bij elkaar en deze is makkelijk mee te
o .nl/jekk ecycle www.w
nemen bij het inleveren van gesorteerd afval. Bijvoorbeeld bij een bezoek aan
van alle persberichten die zijn verstuurd en die publieke aandacht hebben gegenereerd. Vooral de samenwerking met de Nederlandse Licht Associatie (NLA) rond de uitfasering van de gloeilamp leverde veel positieve aandacht in de media op. In 2010 zal LightRec zich ook nadrukkelijk gaan richten op het professionele circuit, om op deze manier de professionele
24
Consumentencampagne
eindgebruikers gerichter voor te kunnen lichten over het
Ook in 2009 heeft LightRec weer veel aandacht besteed aan
belang en de mogelijkheden van gescheiden inzameling. <
de voorlichting van consumenten via de media. In december
25
lanceerde Wecycle op verzoek van LightRec een extra
Publicatie Datum Pagina
: Dagblad van het Noorden ed. Stad en Haren : 18-08-2009 Oplage : 27.523 :7 Frequentie : dagelijks
Advertentiewaarde Regio
: € 5414,04 : Stad en Haren
voorlichtingscampagne om consumenten nog eens te attenderen op het belang van het gescheiden inzamelen van spaarlampen. Via een TV-commercial en buitenreclame
��
Dagblad De Pers
De betere wereld
Dagblad De Pers
Woensdag 13 januari 2010
Woensdag 13 januari 2010 Woensdag 13.01.10
werden consumenten opgeroepen om gebruikte spaarlam-
COLUMN JEROEN BARTELS Publicatie Datum Pagina
pen vooral niet weg te gooien maar in te leveren. Op de site van Wecycle (www.wecycle.nl) is ook een video te bekijken waarin duidelijk wordt uitgelegd hoe de recycling van spaarlampen precies in zijn werk gaat.
In de media Afgelopen jaar was LightRec heel actief om de missie en activiteiten van LightRec onder de aandacht te brengen van de media. Hierdoor wordt LightRec meer en meer aanspreekpunt voor de inzameling en verwerking van lampen. Op de website van LightRec staat een overzicht
��
: Nederlands Dagblad : 18-06-2009 Oplage : 32.562 :4 Frequentie : dagelijks
Dagblad De Pers
De betere wereld
Woensdag 30 september 2009 Woensdag 30.09.09
COLUMN OTTO ALBRECHT
Publicatie Datum Pagina
Ontwikkelingshulp achterhaald?
O
p 2 augustus stond in deze krant dat de crisis wereldwijd 7300 miljard euro kost. Dat is 1.500 euro per wereldburger. In Nederland kost ons de crisis bijna 9.000 euro per persoon. We worden kennelijk meer getroffen dan anderen. Volgens de knappe koppen die er verstand van menen te hebben, komt dat doordat wij een bijzonder grote financiële sector hebben die harder wordt getroffen dan andere sectoren. Klinkt logisch, zou je zeggen. Een land als Burkina Faso of Haïti heeft lagere kosten per inwoner van de kredietcrisis dan wij. Doen ze het daar nu beter? Integendeel. Als je weinig of niets hebt, kun je gewoon minder verliezen. Zo triviaal is dat. Maar als een land bijvoorbeeld 30 procent van zijn inkomsten kwijtraakt doordat de geëxporteerde grondstoffen goedkoper zijn geworden en er minder toeristen in het land komen, dan wordt het pas hard getroffen. Recente studies van de Wereldbank bevestigen dat de arme landen, vooral in Afrika, bijzonder hard worden getroffen door de crisis. Er wordt minder buitenlands kapitaal geïnvesteerd en er wordt juist meer kapitaal weggehaald. De crisis van het grote geld in rijke landen wordt betaald door de kleine man/vrouw in arme landen. Hij/zij heeft niet de crisis veroorzaakt, maar moet nu wel de gevolgen dragen. Het is daarom niet meer dan fatsoenlijk dat wij in het Westen juist nú ontwikkelingssamenwerking en microkredietverstrekking extra ondersteunen. Meepraten over nieuwe wegen om armoede te bestrijden? Oikocredit Nederland organiseert in elke provincie de Oikocredit Debattour, met als thema: ‘Ontwikkelingshulp achterhaald?’ Ga naar: www.microkrediet.nl/debat 1
Otto Albrecht is Hoofd Voorlichting Oikocredit Nederland, een van de grootste particuliere financiers van de microkredietsector ter wereld.
: Metro : 25-08-2009 :5
Oplage : 414.721 Frequentie : dagelijks
WWW.DEBETEREWERELD.NL
De terughoudendheid bij consumenten om spaarlampen te kopen, is onterecht. Ze zijn er al in alle kleuren en maten en ze brengen het energieverbruik echt terug.
...
Er zijn dimbare spaarlampen en spaarlampen die sneller opstarten.
Nederlandse winkeliers maken sinds 1 september een begin met het uit de schappen halen van de gloeilamp. Het hamstergedrag blijft vooralsnog achterwege, dit in tegenstelling tot onze oosterburen. En dat is begrijpelijk: Nederland behoort al tot de Europese koplopers in het gebruik van energiezuinige verlichting. Maar toch hebben ook veel Nederlanders nog koudwatervrees om te switchen naar spaarlampen. De vraag is: waar komt die vrees vandaan?
Spaarlampen giftig? Vooral bij de tegenstanders heeft het veel losgemaakt, de daadwerkelijke start van de uitfasering van de gloeilamp. Ten eerste zou de te realiseren besparing afgezet tegen het totale energieverbruik minimaal zijn. Spaar- en ledlampen zouden daarnaast geen prettig licht geven. Bovendien zouden er voor de consument onvoldoende alternatieven beschikbaar zijn. En tot slot, de spaarlampen zouden eerder slecht dan goed voor het milieu zijn omdat ze giftig zouden alleen voor intern/eigen zijn. De Nederlandse Licht Associatie (NLA) en Stichting LightRec, beide vertegenwoordigers van de Nederlandse verlichtingsproducenten en importeurs, betitelen dit soort verhalen als fabeltjes. ‘Het zijn helaas dit soort verhalen die, in combinatie met onvoldoende kennis, bij de consument onnodige verwarring zaaien’, zegt Marcel van Haren, branchemanager van de NLA. ‘De uitfasering van
de gloeilamp in Europa levert een geschatte energiebesparing op die gelijk staat aan het energieverbruik van alle Nederlandse en Belgische huishoudens samen. Uiteindelijk kunnen we gezamenlijk 30 procent van het elektriciteitsverbruik voor verlichting in Europa besparen. Dat komt neer op een vermindering van de uitstoot van CO2 van zo’n 23 miljoen ton.’ Bij consumenten leeft ten onrechte het idee dat een spaarlamp vaak geen volwaardig alternatief kan zijn voor de gloeilamp, volgens Van Haren. ‘Vandaag de dag zijn energiezuinige lampen, of dat nu halogeen-, spaar- of ledlampen zijn, qua grootte, lichtopbrengst en kleur goed vergelijkbaar met de oude gloeilamp. Bovendien zijn er ook dimbare spaarlampen en spaarlampen die sneller opstarten, net als een gloeilamp. Led en energiezuinige halogeenlampen doen dit sowieso al.’
Recycling Uit onderzoek van GfK, dat in opdracht van LightRec werd uitgevoerd, blijkt dat Nederlandse huishoudens nog zo’n 300 miljoen gloeilampen in gebruik hebben. De komende jaren worden deze beetje bij beetje vervangen door energiezuinige lampen, bijvoorbeeld door een spaar- of ledlamp. De winst voor het milieu kan nog hoger uitvallen als gevolg van de uitfasering van de gloeilamp. Jeroen Bartels, directeur van LightRec, hierover: ‘Door energiezuinige lampen, zowel spaarlampen als ledverlichting, aan het eind van de levensduur gescheiden in te zamelen, kunnen we ruim 90 procent van de materialen hergebruiken, waaronder het beetje kwik dat spaarlampen bevatten. Zo kunnen we door recycling ook besparen op het gebruik van kostbare grondstoffen.’ 1
: € 14800,00 : landelijk
Dagblad van het Noorden 18-in-1
Gekke ‘doctor’, goede zeep Je tanden, je lichaam, de auto of de afwas, de wonderlijke 18-in-1-zeep van Dr. Bronner, de excentrieke ‘Pope of soap‘, wast het verantwoord schoon. Over de combinatie van religie, wetenschap, idealisme én zeep… Tieme Hermans ...
De uit een psychiatrische inrichting ontsnapte zeeplabel-filosoof wilde het liefst zijn levensvisie delen met zoveel mogelijk mensen. Als straatprediker zag je hem dan ook fanatiek te keer gaan, op of naast zijn zeepkistje.
Flowerpower Of de elektroschokken nog niet helemaal hun werk hadden gedaan of niet, het publiek bleek meer geïnteresseerd in de bijzondere zepen die hij meebracht. Daarom besloot de zelfverklaarde ‘doctor’ zijn levenslessen voortaan op de zeep te zetten. En dat werkte! In de vrolijke jaren zestig werden zijn boodschappen door de flowerpowerbeweging geadopteerd en groeiden de zepen uit tot een hippie-cultproduct. Vervolgens kwamen steeds meer mensen achter de kwaliteit en natuurvriendelijkheid van de zepen en breidde de klantenkring zich verder uit.
LIGHTREC - STICHTING VOOR INZAMELING EN RECYCLING VAN SPAARLAMPEN gebruik
Ontwerpwedstrijd
MAAK JIJ DE SPANNENDSTE de Pers DUURZAME PRINT? Ben je ontwerper of draag je de wereld een warm hart toe? Dan is dit jouw kans om gezien te worden. Ter ere van het vijfjarig bestaan heeft Made-By, een organisatie met res-
Advertentiewaarde Regio
Besparing Koudwatervrees
Fabels over spaarlampen leiden tot voorzichtige start
goede kans om gezien te worden voor aanstormende talenten. Wie wil nou niet zo’n duurzaam werk op
De officiële uitreiking is op 16 december in het Amsterdamse Krasnapolsky hotel tijdens het ju-
Fairtrade
Het biologische zeepmerk voert sinds 2008 ook het Fair Trade-label. Daarbij wordt er goed gezorgd voor zijn boeren en werknemers met royale lonen en extra voordelen. Alle winst die niet nodig is voor het verder ontwikkelen van het bedrijf wordt weggegeven aan liefdadigheidsinstellingen en goede doelen. Kortom, Dr. Bronner is eerlijk voor de gebruiker, de werknemer, de boer en de wereld. Eerlijk4 dus. 1
1480 00300 103 00 00
Nederlands dagblad
Metro
Led it shine!
: € 190,07 : landelijk
H
Dagblad De Pers
Woensdag 30 september 2009
...
Advertentiewaarde Regio
et mocht duidelijk zijn: geen sfeervol kaarslicht tijdens de meest recente feestdagen maar gezamenlijk rondom de ledverlichting. Zo gaf de Postcodeloterij met WNF ruim 1,2 miljoen ledlampen weg. Philips sloot zich bij deze beweging aan en voorzag de Voedselbank van 20.000 exemplaren. En niet te vergeten alle regionale en gemeentelijke initiatieven. Het jaar 2009 kenmerkte zich door het thema ‘de gloeilamp is dood, leve de led!’ Een positieve ontwikkeling. Hoewel er her en der geklaagd wordt dat er op het energiezuinige vlak te weinig verlichtende alternatieven zijn, halen de producenten deze klaagzangen dankzij hun laatste technologische ontwikkelingen moeiteloos onderuit. En liggen de investeringskosten voor led’s weliswaar nog hoger dan die van spaarlampen, zijn deze ook voor de ledlamp dankzij hun lange levensduur en lage verbruikskosten prima terug te verdienen. Net als spaarlampen is de ledlamp dus een prima alternatief voor het zo geliefde peertje. Inmiddels branden er al ruim 15 miljoen ledlampen bij de Nederlandse huishoudens, zo blijkt uit onze jaarlijkse bezitsmeting, nog exclusief de laatste leduitdeelacties. Met ook nog eens 70 miljoen spaarlampen zijn we dus al flink op weg om de in Kopenhagen gewenste energiebesparing op dit front te leveren. En daar mogen we trots op zijn. Toch kunnen we als consument nog een stapje extra zetten. Simpelweg door gebruikte lampen uiteindelijk in te leveren. Bij de winkel waar je een nieuwe koopt, in de supermarkt of bij de milieustraat. Immers, van al deze energiezuinige lampen kunnen we ruim 94 procent van de materialen hergebruiken. En dat is uiteindelijk dubbele winst. Ik wens heel Nederland een helder verlicht 2010 toe en mocht je nog op zoek zijn naar een goed voornemen: Spaar- of ledlamp stuk? Lever ‘m in! 1
Jeroen Bartels is directeur van Stichting LightRec, in ons land verantwoordelijk voor de inzameling en recycling van energiezuinige verlichting.
WWW.DEBETEREWERELD.NL
De Dopper Verminder afvalberg door geen flessenwater te drinken
Hollands kraanwater duurzame dorstlesser Het Nederlandse kraanwater is prima. Door dit te drinken kun je ontwikkelingslanden helpen. Tieme Hermans
...
AMSTERDAM
Geen levensmiddel wordt in Nederland zo streng gecontroleerd als kraanwater en de eisen eraan liggen dan ook een stuk hoger dan bij flessenwater. Kraanwater wordt op meer dan vier keer zoveel stoffen gecheckt als verpakt water voordat het bij de consument uit de kraan komt, terwijl 60 procent van het ons zo geliefde gemeentepils uit dezelfde grondlagen komt als het meeste flessenwater. Daarbij hebben mensen die normaal gevarieerd eten de meeste van de zware metalen in mineraalwater helemaal niet nodig. Volgens een onderzoek aan de TU Delft is gebotteld water maar liefst vijftig keer zo belastend als kraanwater. Dat komt onder andere door transport, energieverbruik bij de productie en de dagelijkse 500.000 lege flesjes die vaak terecht komen op afvalhopen in de derde wereld.
Met de verkoop van gemiddeld ruim 130 ton bananen per week betekent de actie van PLUS in Nederland een verdrievoudiging van de afzet. Daarmee vergroot het tevens de impact van Fairtrade voor duizenden boeren en plantagearbeiders in Colombia. Bananen zijn een van de meest geconsumeerde en verhandelde voedselsoorten ter wereld. In deze industrie zijn productie, winst en macht sterk geconcentreerd. Vijf bedrijven hebben met elkaar ruim 85 procent van de wereldmarkt voor bananen in handen. Intussen is het voor kleine bananenboeren en arbeiders op bananenplantages moeilijk om in hun levensonderhoud te voorzien en werken zij vaak onder erbarmelijke omstandigheden. Het Fairtrade-systeem komt op voor kleine boerenorganisaties en de rechten van plantagearbeiders. Voor de Fairtrade gecertificeerde organisaties geldt dat zij moeten voldoen aan hoge sociale en milieustandaarden.
De Dopper
de Pers Ontwikkelingssamenwerking
De aankondiging van PLUS Supermarkten om alleen nog Fairtrade gecertificeerde bananen te verkopen, is het grootste Fairtrade commitment van een Nederlandse supermarkt tot nu toe. Redactie betere wereld
...
AMSTERDAM
Naast het initiatief JoinThePipe is Nederland een nieuw initiatief rijker: een nieuwe campagne om het gebruik van kraanwater te promoten is de Dopper, een initiatief van de creatieve denkers van Harlem Legacy. Door het organiseren van zogenoemde flashmobs vroegen zij in Amsterdam, Utrecht en Haarlem al aandacht voor de campagne. Onderdeel hiervan is samen met consumenten een flesje ontwerpen dat milieubewust, herbruikbaar en betaalbaar is, met als doel zoveel mogelijk mensen aan het kraanwater te krijgen. Harlem Legacy zegt namelijk op zijn website dat je ‘bij elke slok kraanwater die je uit de Dopper drinkt iets
Bananen
Grootste Fairtrade commitment supermarkt ooit
Geen duurdere banaan Flessenwater is vijftig keer zo belastend voor het milieu als kraanwater.
bijdraagt aan het verminderen van de berg afval en aan schoon drinkwater in ontwikkelingslanden’. Dit laatste komt tot stand omdat een deel van de opbrengsten gaan naar stichting Simavi, die streeft naar veilig drinkwater in arme landen.
Waterballet Wie zo’n ontwerpwedstrijd niet ziet
Duurzaam ondernemen
zitten, kan ook een dansje wagen voor kraanwater. Dopdub is als een lipdub, wat weer staat voor een clip bij een bestaande song. Bedenkers van de coolste moves en outfits maken na het uploaden van filmpje, kans om de studio in te duiken als echte kraanwaterartiesten. Dus creëer een wild waterballet of ontwerp je waterfles op www.dedopper.nl 1
MICROKREDIET BESTE AANPAK TREK GROENE JONGEREN AAN
De supermarktketen laat als eerste retailer in Nederland zien dat het mogelijk is om op zo’n grote schaal over te stappen op Fairtrade inkoop. Met deze overstap komt PLUS tegemoet aan de duurzaamheidverwachtingen van bijna driekwart van de Nederlandse consumenten ten opzichte van bedrijven. Dit zónder de prijs in de winkel te verhogen. Stichting Max Havelaar voert sinds 2005 een fruitcampagne om bedrijven en consumenten te stimuleren op eerlijk fruit over te stappen. 1
Afscheid van de vertrouwde gloeilamp van energiezuinige verlichting kan leiden tot gezamenlijke
alternatieven te komen. Dit is een jonge technologie waar nog
consumenten goed te adviseren en ze kunnen precies aangeven
energiebesparing. Deze actie heeft er inderdaad mede voor
heel veel in bereikt kan worden. De claim ‘energiezuiniger’ is er
welke energiezuinige alternatieven het best aansluiten op een
Marcel van Haren,
gezorgd dat de winkeliers bij de eerste uitfaseringsgolf niet zijn
al maar er is nog geen terugverdienmodel voor. De consument
bepaalde lichtwens.’
woordvoerder van de
overgegaan tot een massale uitverkoop van de 100-Watt
heeft niet in de gaten dat hij uiteindelijk minder geld kwijt is aan
Nederlandse Licht
gloeilampen maar dit moment juist hebben aangegrepen om
een LED-lamp omdat die zo enorm lang meegaat.’
Waar blijft die lage rekening?
Associatie, over de
energiezuinige verlichting te promoten. Helaas werd deze
‘De opkomst van LED- en spaarlampen is trouwens ook een kans
‘Een ander aandachtspunt is het feit dat consumenten
uitfasering van de
campagne enigszins overschaduwd door de actie ‘Wat LED je?’
voor de speciaalzaken. Zij hebben de tijd en de kennis om
weliswaar meer spaarlampen hebben maar dat helemaal niet
gloeilamp.
van de Postcodeloterij en het WNF waarmee consumenten een
terugzien in de energierekening die toch nog blijft stijgen.
gratis LED-lamp konden afhalen bij Albert Heijn. Hierdoor leek
Dat komt omdat er jaarlijks zoveel elektrische apparaten
het alsof LED-verlichting het enige alternatief is voor gloeilam-
bijkomen. De rekening is wel minder gestegen dan wanneer
pen maar dat is natuurlijk niet waar. We juichen de promotie van
ze gloeilampen waren blijven gebruiken, maar dat ervaart een
LED-lampen toe, alleen was de timing een beetje ongelukkig.’
consument nu eenmaal niet zo. Datzelfde geldt voor de
26
Uitfasering van de gloeilamp ‘Vorig jaar is de eerste stap gezet in het uitfaseren van de
investering in spaarlampen die ook sfeerlicht geven.
gloeilampen. De 100-Watt en de matte lampen zijn vanaf
Goede alternatieven en kansen
Die is fors en ook al verdien je het ooit terug: op dit moment
september ‘verboden’. Althans, vanaf dat moment mogen de
‘Het is belangrijk om de negatieve ideeën die heersen rondom
kiest de consument toch nog vaak voor een goedkope variant
voorraden niet meer worden aangevuld. En per 1 september
energiezuinige verlichting om te buigen. Veel gehoord commen-
die dan weer een kortere levensduur heeft.’
2010 gaat de 75-Watt eruit. Doorgaans geldt: hoe lager het
taar is nog steeds dat het licht van spaarlampen ongezellig is;
Wattage, hoe meer het de mensen raakt. Daarom gebeurt het
dat het te lang duurt voor het licht helemaal op sterkte is; en het
‘Het collectieve bewustzijn over het inleveren van lampen neemt
stap voor stap zodat iedereen zich vanaf nu alvast kan
is gewoon te wit.’
toe, maar het blijft een aandachtspunt. Daarbij kan van de
oriënteren op energiezuinige alternatieven.’
‘Het klopt dat er ook energiezuinige lampen zijn van mindere
consument niet worden gevraagd om onderscheid te maken
kwaliteit die dus vaak goedkoper zijn. Door consumenten meer
tussen LED- en spaarlampen. Die moeten dan ook op dezelfde
Zuinig licht, heldere keuze
op te voeden met sfeerbeelden kunnen we ze ervan overtuigen
manier worden ingezameld en dat is precies wat LightRec ook
‘Samen met (toen nog) SenterNovem, hebben wij als NLA de
dat er wel goede alternatieven zijn voor de vertrouwde gloeilam-
wil bereiken. Er is nog een lange weg te gaan maar het gaat de
actie ‘Zuinig licht, heldere keuze’ ingezet om retailers er op te
pen, ook al is de terugverdientijd misschien iets langer.
goede kant op.’ <
attenderen dat alleen een goed advies over de mogelijkheden
Ik zie LED-verlichting als een enorme kanshebber om met goede
27
Toekomst van verlichting
28
Verwijderingsbijdrage financiert adequate recycling ‘We zitten dus nog 20 jaar vast aan de recyclekosten van spaarlampen’
De technologie rondom verlichting gaat met rasse schreden
‘Op dit moment hebben wij – dat is te zeggen: LightRec en alle
Omslagstelsel
De kosten daarvoor moeten wij opbrengen uit een verwijderings-
vooruit. Zo wordt de LED-lamp onder energiezuinige verlichting
aangesloten partijen – met deelnemers afgesproken om de
‘Afgelopen jaar hebben we samen met onze accountant en
bijdrage op de verkoop van een veel kleiner aantal LED-lampen.
steeds populairder. Voor LightRec houdt de inzameling van
verwijderingsbijdrage niet zichtbaar te maken voor de consu-
andere productstichtingen gewerkt aan een alternatief model
Daarom denken wij dat het verstandig is om een behoorlijke
energiezuinige verlichting dan ook niet op bij spaarlampen en
ment. De producent zet de verwijderingsbijdrage wel apart op de
voor de financiering, waarbij we uitgaan van een omslagstelsel.
reserve aan te houden om deze kosten te kunnen financieren.’
armaturen. Ook voor LED-lampen geldt: ‘LED-lamp stuk? Lever
factuur aan de groothandel en die zet het weer op de factuur
Dat is anders dan het stelsel dat wij nu hebben, waarin een
hem in.’ Om de komende jaren de toenemende stroom lampen
naar de winkeliers. Maar de winkeliers vermelden de verwijde-
kapitaal wordt gevormd om de toekomstige kosten te kunnen
Eén recyclegroep
op de juiste manier in te kunnen zamelen en te recyclen, is een
ringsbijdrage van 12 cent per lamp niet apart op de bon.
betalen, vergelijkbaar met een pensioenfonds.’ In een omslag-
Voor een consument is het straks onduidelijk of hij een LED-
goede financieringsregeling nodig. De toeslag zoals deze nu
Dit is gedaan om de winkelier niet te verplichten om voor dit
stelsel worden de jaarlijkse inzamelings- en verwerkingskosten
lamp in handen heeft of een spaarlamp. LED-lampen vallen ook
geldt voor spaarlampen lijkt hiervoor, ook voor LED-lampen, de
soort kleine bedragen zijn kassysteem aan te passen.
verdeeld over de deelnemers op basis van hun marktaandeel.
onder de regelgeving en moeten wij dus ook inzamelen.
beste oplossing. Een toelichting van Jeroen Bartels, directeur
Jammer genoeg weet de consument dus daardoor niet dat er
Daarbij wordt er dus niet langer geld opzij gezet om de inzame-
‘Daar komt bij dat we LED-lampen prima kunnen recyclen.
van Stichting LightRec, over de feiten en fictie rond deze
12 cent per verkochte lamp wordt besteed aan het inzamelen
ling van de lampen in de toekomst te kunnen financieren; alleen
Voor het recycleproces maakt de toestroom van LED-lampen dus
bijdrage.
en recyclen van de spaarlampen.’
de financiering voor het specifieke jaar wordt door de deelne-
niet veel uit. Zolang er spaarlampen tussen zitten, behandelen
mers betaald. De bestaande voorzieningen worden dan over een
we de gehele stroom lampen op dezelfde manier als nu.
LightRec heeft nu 18 miljoen euro in kas ter financiering van de
periode van 10 jaar afgebouwd, conform de afspraken met
Tenzij het uiteindelijk rendabel wordt om de LED-lampen uit te
spaarlampen en TL-buizen die in 2005 al op de markt waren en
VROM.
sorteren. Maar de winst die je hiermee bereikt, is klein in verge-
die nog moeten worden gerecycled. Voor die lampen is nooit
lijking met de kosten die we dan moeten maken. Daarom vindt
een verwijderingsbijdrage betaald. Met het Ministerie van VROM
‘Met dit omslagstelsel zal LightRec weliswaar aan de overheids-
LightRec dat alles wat met verlichting te maken heeft in één
is afgesproken dat hiervoor een reserve moest worden gevormd,
eis voldoen om niet langer grote voorzieningen aan te houden,
recyclegroep moet worden gezet, ook de armaturen. We zitten
net zoals voor wit- en bruingoed. ‘Daarom is het gek dat de
maar loopt de stichting ook een duidelijk risico. Dat komt omdat
immers nog wel 20 jaar vast aan de recycletechniek voor spaar-
Tweede Kamer nu bepaalt dat de verwijderingsbijdrage op nul
LED-lampen steeds beter worden en ook nog eens heel lang
lampen, ook al worden ze dan allang niet meer geproduceerd.’
moet worden gesteld. Omdat LightRec verwacht dat de
meegaan. Als die straks de spaarlampen gaan verdringen – en
inzameling en verwerking van spaar- en TL-lampen nog
dat kan snel gaan, zo weten we nog van de dvd-speler – dan
Zichtbaar beter
33 miljoen euro kost, zal het nodig zijn om de verwijderings
worden er binnen de kortste keren geen spaarlampen meer
Het handhaven van de bijdrage zoals LightRec die kent heeft
bijdrage te continueren of een ander stelsel van financiering
geproduceerd en verkocht. De spaarlampen die dan al op de
grote voordelen. Het systeem is transparant, de stichting kan
met VROM af te spreken.’
markt zijn, moeten nog vele jaren later worden gerecycled.
volgen wat de producent en de groothandel in rekening brengen.
29
30
Daarbij voorkomt LightRec dat de handel en de winkeliers een
‘Daarmee kunnen we het consumentenbewustzijn blijven
marge zetten op de verwijderingsbijdrage en daarmee de kosten
verbeteren en de insteek ‘u betaalt voor een beter milieu’
voor de consument nog extra opschroeven. ‘Als onverhoopt de
handhaven, zonder dat er ongewenste mazen in het net komen’,
verwijderingsbijdrage zou worden afgeschaft, dan verdwijnt de
voegt Bartels toe. ‘Overigens signaleren we een steeds groter
transparantie, en betaalt de consument meer dan zij nu doet.
verantwoordelijkheidsgevoel bij producenten en installateurs
LightRec kan dan niet meer goed traceren of voor geïmporteerde
om bij te dragen aan de maatschappij. Daarvan gaat een
of geëxporteerde partijen lampen de kosten van inzameling en
stimulerende werking uit op consumenten om niet meer uit
verwerking wel zijn afgedragen. Zo werken we freeridergedrag in
gemak te handelen maar uit bewustzijn. Dat is een hele goede
de hand en dat willen we absoluut voorkomen. Bovendien
zaak. Er valt nog steeds veel terrein te winnen, maar zolang we
ontstaat dan een druk op de financiering van LightRec, waardoor
de verwijderingsbijdrage in stand houden, blijft het bewustzijn
we mogelijk belangrijke activiteiten niet meer kunnen bekosti-
groeien en kunnen wij ons werk blijven doen. Dat we het de
gen, zoals onderzoek en de campagnes om consumenten ertoe
consument daarbij zo makkelijk mogelijk maken door steeds
te bewegen hun spaarlampen apart te houden en in te leveren.’
meer inzamelpunten te creëren is daarbij vanzelfsprekend.’ <
LightRec wil voorkomen dat er druk komt te staan op zoiets belangrijks als de verwijderingsbijdrage. De stichting pleit ervoor om het bestaande systeem van financiering te hand haven, met dien verstande dat LightRec overgaat op een omslagstelsel en de voorzieningen verantwoord afbouwt.
31
Onderzoek voor het voetlicht Om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen en het
Uit de resultaten blijkt dat Nederland de absolute Europese
beleid met de bijbehorende communicatie daar zo nodig op af te
koploper is in het gebruik van energiezuinige lampen, en
stemmen, laat LightRec regelmatig onderzoek uitvoeren, zowel
spaarlampen in het bijzonder. Een doorsnee huishouden heeft
onder leden, consumenten als onder andere belangengroepen.
gemiddeld 57 lampen in en om het huis in gebruik, waarvan
Ook had LightRec een aandeel in onderzoeken die vanuit de groep
gemiddeld negen spaarlampen ten opzichte van één in 1990 en
van productstichtingen onder NVMP werden uitgevoerd. Hieronder
slechts drie in 2000. Als deze stijging doorzet, is te verwachten
een kort overzicht van de LightRec onderzoeken in 2009 .
dat binnen nu en vijf jaar het grootste deel van de verlichting binnen- en buitenshuis energiezuinig zal zijn, temeer omdat
32
Nederland koploper in spaarlampengebruik
vanaf september 2009 een begin is gemaakt met de uitfasering
In opdracht van LightRec voerde GfK Panelservices een uitge-
van de gloeilamp.
breide bezitsmeting uit onder 3000 consumenten. Op 17 juni
In totaal zijn er circa 65 miljoen spaarlampen in Nederlandse
overhandigde Martin de Jager, voorzitter van LightRec, de
huishoudens aanwezig, waarvan er ongeveer 20 miljoen op
resultaten aan Hetty Hafkamp, voorzitter van de Task Force
voorraad liggen. De LED-lamp zit nog in het begin van zijn
Verlichting.
levenscyclus: minder dan een op de vier huishoudens beschikt over een LED-lamp. Helaas belandt 53% van de gebruikte spaarlampen tussen het huisvuil. Slechts 47% zamelt afgedankte lampen op de juiste manier in, via de milieustraat of de detailhandel. Reden voor LightRec om nog meer aandacht te besteden aan de bewustwording van consumenten. Immers, spaarlamp stuk? Lever hem in!
Martin de Jager overhandigt de resultaten van het GFK-onderzoek aan Hetty Hafkamp van Task Force Verlichting
33
Aantal lampen (in stuks) per huishouden (GfK Panelservices Benelux) 57
60
Het inzamelmiddel bestaat uit een standaard met twee
50
kratten, elk met een inhoud van 30 of 60 liter, inzetbaar
41
40
afhankelijk van de ruimte in de winkels. Vergelijkbaar met de
30
ton voor lege batterijen wordt een hoes over deze standaard
20 0
geplaatst. Het ontwerp is gebruiksvriendelijk en beperkt
9
10 Totaal
5
Spaarlampen
TL-buizen
2 LED-lampen
mogelijke risico’s, zoals glasbreuk, tot een minimum. De inzamelbox maakt door de aanwezige boodschap in het
Overige lampen
design duidelijk waar hij voor dient: ‘Spaarlamp stuk? Lever Pilot Albert Heijn: Inzameling voor de counter
34
hem in!’ Voor de kosten hoeven de winkelbedrijven dit
De detailhandel speelt een cruciale rol in het inzamelingsproces
Om dit inzamelmiddel in de praktijk uit te testen, startte
initiatief niet te laten: volle inzamelboxen worden op kosten
onder consumenten. Op verzoek van LightRec ontwikkelde
LightRec in november 2009 een pilot in tien filialen van
van LightRec opgehaald en vervangen door lege kratten.
NVMP samen met SITA, een inzamelmiddel voor spaarlampen
Albert Heijn. De pilot loopt door tot in 2010. Op basis van
dat net als de welbekende ton voor lege batterijen bij de in- of
de bevindingen vanuit deze pilot hoopt LightRec opnieuw een
uitgang van de winkel kan komen te staan. Hoewel het nu al
slag te slaan in het vergroten van het aantal inzamelpunten.
Onderzoek beleid installateurs
mogelijk is om naast de milieustraat oude spaarlampen bij de
In oktober heeft LightRec besloten om een onderzoek te laten
kassa van een winkel af te geven, moest deze speciale inzamel-
uitvoeren naar het beleid van installatiebedrijven met betrekking
box het inleveren van defecte energiezuinige verlichting nog
tot het gescheiden inzamelen van spaarlampen, TL-buizen en
gemakkelijker maken.
armaturen. Tot nu toe werd er steeds vanuit gegaan dat het professionele circuit optimaal bijdroeg aan het apart inzamelen van spaarlampen. Uit de inzamelcijfers blijkt echter dat ook daar
Type lampen aanwezig in de Nederlandse huishoudens, in percentages (GfK Panelservices Benelux)
nog veel verbeterd kan worden.
De vakbranche zamelt jaarlijks zo’n 1.000 ton lampen in. Helaas bereikt eenzelfde hoeveelheid van deze e-waste stroom het
Overige lampen 71% LED-lampen 4% TL-buizen 9%
inzamelsysteem nog niet. Voor armaturen is het inzamelpercentage nog veel lager, in de orde van enkele procenten van wat er volgens LightRec aan armaturen wordt afgedankt. Het onderzoek
Spaarlampen 16%
moet onder meer handvatten opleveren om de installatiebranche beter te kunnen bedienen. De resultaten van dit onderzoek onder installateurs worden in het voorjaar van 2010 verwacht. <
35
Deelnemersoverzicht
36
360 Concepts 3M NEDERLAND B.V. A.J. Steenkist - Rooymans B.V. ADJ Supply Europe BV Aerolux Nederland BV AGK Elektro v.o.f. Agmi BV AGP Trading BV Agrilight B.V. Agrolux Nederland B.V. Aircowereld Albert Heijn B.V. Alberts & Kluft BV Alcochem Hygiene BV Aldi Inkoop BV Alisun BV Alno Nederland BV Amcor BV Anticopy! AppLED BV ARJO BV Arpalight Projektverlichting BV Artimeta BV Astrimex ASWO Service Nederland B.V. Atag Nederland BV Atexlicht Atomis b.v. Aura Light B.V. AV Licht Planners Axxis Hardware bv B. Aldenkamp & Zn. B.V. Bailey Electric & Electronics BV Barndoor Bäro Trend Light BV BB-Lightconcepts Bell Licht BV Bell Lux BV Berla BV Berner Produken B.V. BI Select BV Bio Enterprise Bordurama-Daylightshop Bortly Lighting Europe BV Bos Elektro BV Brands Batterij Import B.V. Bruins Visscher Licht BV Cadillon International Catter BV Cecla Benelux BV Ceilings & Lighting BV Centrum voor LichtArchitectuur BV Chinelux Conelgro B.V. Conite NV Cooper Crouse-Hinds B.V. Cooper Safety B.V. Cuprohaag Lichttechniek v.o.f. DBL Verlichting De Jong Verlichting BV De Nood BV Dekker Zevenhuizen BV Dekkers Visual Communication BV
EINDHOVEN LEIDEN EINDHOVEN KERKRADE OLDENZAAL CRUQUIUS TEGELEN WEERT MONSTER MAASDIJK ROTTERDAM ZAANDAM ALMERE WAALRE CULEMBORG HEERHUGOWAARD DONGEN UITHOORN LEEK OSS RUINEN BAVEL HEERLEN LEEK HENGELO OV DUIVEN RAAMSDONKSVEER HOOFDDORP AMERSFOORT HAARLEM BUNSCHOTEN-SPAKENBURG APELDOORN OOSTERHOUT NB ALPHEN AAN DEN RIJN DEURNE DOETINCHEM NUMANSDORP NUMANSDORP GOIRLE LANDGRAAF PATERSWOLDE VROOMSHOOP RIJEN VIANEN UT LOOSDRECHT DEURNE GRONINGEN TIEL DRUTEN DOENRADE SCHIJNDEL DRACHTEN ENSCHEDE SCHERPENZEEL GLD SINT NIKLAAS ROTTERDAM BREDA CAPELLE AAN DEN IJSSEL HENGELO OV HENGELO OV MIDDELBURG ZEVENHUIZEN ZH EINDHOVEN
Delta Light Nederland bv Delta Pro Lighting BV Dental Depot Lomberg B.V. Derksen benelux Lichttechniek Dijkstra Lampenfabriek B.V. Doeco B.V. Dongemond Elektronica v.o.f Dutch Electro B.V. Dutch International Lightgroup BV E. Group BV Ecolight BV Ecoluxx Europe BV EDCO Eindhoven BV Edialux Nederland B.V. Eglo Verlichting Nederland B.V. Ehrbecker Schiefelbusch BV ELAR BV Elbo Technology B.V. Electro Cirkel BV Electro Groothandel Snoeck Electrolicht Electromach BV ElectronicPartner Nederland B.V. Elephant Dental B.V. E-light Almelo BV Elofer Emilux BV Energicon Energie Advies Energizer Group Holland BV ERCO Lighting B.V. ESZET Lighting B.V. ET Electric BV Etaloid verlichtings Techniek BV ETAP BV ETK BV Euromac Europlight bv Eurosolar Eurotronic B.V. Fa. Heinrich Heine, Abteilung REE Factor Licht Fagerhult BV Famostar Emergency Lighting BV Ferplast Benelux BV First Light BV Fit & Recreatie Projecten B.V. Flowmagic BV Foetsie! by Wiep’s BV Formlite BV Franssen Verlichting Freeway Lighting B.V. Fri-Jado Super Service BV Functional light B.V. Gavita Nederland BV GE Powercontrols Nederland BV Global Warehouse BV Grimex Licht Groenendijk-Licht BV Groothandel Smulders B.V. Gunneman B.V. H.K. Electric B.V. Hagro Stalverlichting Hala Nederlandse lampen Fabriek
PAPENDRECHT HELMOND SOEST OSS HAARLEM WADDINXVEEN RAAMSDONKSVEER NUTH GRONINGEN SNEEK BREDA HEERLEN EINDHOVEN BARNEVELD OOSTERHOUT NB RAAMSDONKSVEER UDEN SON ROTTERDAM HOOGVLIET ROTTERDAM LINSCHOTEN HENGELO OV VIANEN UT HOORN NH ALMELO ASTEN ALMELO UTRECHT HOUTEN NAARDEN HARDERWIJK RIDDERKERK HOOFDDORP BREDA BODEGRAVEN GENEMUIDEN RIDDERKERK HOUTEN ALPHEN AAN DEN RIJN TILBURG HAARLEM IJSSELSTEIN UT VELP GLD NUENEN ‘S-HERTOGENBOSCH ROELOFARENDSVEEN KWINTSHEUL HARLINGEN ENSCHEDE BOXMEER BREDA ETTEN-LEUR PURMEREND AALSMEER HAAKSBERGEN ROTTERDAM WOGNUM OUDEWATER ULESTRATEN HATTEM HEDEL ROSWINKEL AMERSFOORT
Hameland Handelsonderneming Keraf BV Hapro International BV Hateha Elektrotechnische Handelsonderneming Hato B.V. Lighting Hato lighting Solutions BV Havells Sylvania Fixtures Netherlands BV HBI Bisscheroux B.V. Hema BV Hemmink BV - Zwolle Hertek BV Hesdo B.V. Highlight B.V. Highlite International BV HIT Trading B.V. Hoogaerts lichttechniek BV Hope Verlichting B.V. Hornbach Bouwmarkt Nederland BV Horst Elektro Grossier Hortilux Schréder BV House of Light HVL Armada Outdoor BV I.A.T. BVBA iGuzzini Illuminzione Benelux Ikea BV Nederland Ilfari Licht Design / Munsters IMCECO v.o.f. IMT B.V. Indulite Indulux Nederland Industria Technische Verlichting BV Industrielicht BV Inter Ikea Systems BV Intergamma BV Internova Professional Lighting BV Intra Lighting Benelux BV Intramco Europe BV IP Led BV / IP Letters BV Isca Nederland BV Isis BV Ixilum Lichttechniek B.V. J & H Licht en Geluid J.G Trading BV Jac’s Koopman Eelectrotechnische Agenturen B.V. Jansen Poultry Equipment Jimco Benelux BV JK-Nederland BV JM Bruneau Belgium NV K.S. Verlichting BV Kaemingk BV Kaspers Lighting International B.V. Kelpa B.V. Kemner Lighting B.V. KenWell Trading B.V. Kerger & Co B.V. Key Light International B.V. Koevering Koeling & Airconditioning Konitech Electronics BV Koopman International B.V. Koreman Lichtonderhoud BV Koula & Dikkers BV Kroon light & Maintenance Kwantum Nederland BV
GROENLO ROTTERDAM KAPELLE HAZERSWOUDE-RIJNDIJK SITTARD SITTARD HAARLEM GELEEN AMSTERDAM ZUIDOOST ZWOLLE WEERT ‘S-HERTOGENBOSCH WEESP KERKRADE LELYSTAD ZUNDERT PUTTEN NIEUWEGEIN VEENDAM MONSTER ALMERE EINDHOVEN ROESELARE VEENENDAAL AMSTERDAM ZUIDOOST ERP TERHEIJDEN GORINCHEM DRUTEN BORNE EMMEN ALBLASSERDAM DELFT LEUSDEN BREDA LEERDAM ALMERE VIANEN UT HOEVELAKEN BEUSICHEM HOOGEVEEN VIANEN UT ALKMAAR WIJK BIJ DUURSTEDE BARNEVELD LELYSTAD ROTTERDAM GENT ZWAAGDIJK AALTEN OOSTERHOUT WERKENDAM AMSTERDAM AMSTERDAM ROTTERDAM NIJKERK GLD OIRSCHOT MALDEN AMSTERDAM ILPENDAM OUDERKERK AAN DE AMSTEL SLIEDRECHT TILBURG
Lagotronics LED Import BV LED Nederland Lemax-Europe BV Less Energy B.V. Licht & Wonen NL Lichtfocus Lichtholland BV Lichtoplossingen Lichtpartners BV Lichtprojecten Nederland BV LichtStudio Kwadraat Lichtwijzer Light4U.COM Lightco Nederland B.V. Lighting Partner B.V. Lightronics BV Limatel v.o.f. Lucky Light projectverlichting BV Lumenplan BV Lumi Parts B.V. Luxor Licht LVS Licht B.V. M.R. van Groeningen BV MacBright BV Maretti Projectverlichting BV Matcall BV MATO Verlichting Meba Trading BV Meerlicht Doetinchem Megaman - Hapé Electric B.V. Melis Lighting bv Merison Retail BV Messner Benelux B.V. Metalmek Lighting BV Metro Cash & Carry Nederland BV Mitsubishi Electric Europe B.V. Benelux Branch M-Light international Modular Lighting Nederland Monac B.V. Moujen Europe BV N Light BV N.D.F Special Light Products BV Neckermann BV Nikon Instruments Europe B.V. O.V.I. - INL BV OASE BV Oligo Nederland BV Olman Handelmaatschappij B.V. Oostendorp Nederland BV Optica Lichtarchitectuur Optim-Import B.V. Ormalight BV OSRAM Benelux B.V. OT Lightsystems Benelux Otto BV Overhuys Verlichting Pakano Lighting BV Pet Supplies Holding BV Philips Electronics Nederland BV Philips Lighting ISL, Building HBR ISL Plaagdierprobleem.nl PLT Groothandel BV
VENLO MEPPEL OPMEER ROELOFARENDSVEEN ROTTERDAM SNEEK ROTTERDAM HARDERWIJK ROTTERDAM ALMERE ROTTERDAM DONGEN ALMELO JOURE UTRECHT GOES WAALWIJK BERGEN OP ZOOM APELDOORN NIEUWKOOP NIEUWKOOP ‘S-HERTOGENBOSCH HOEVELAKEN VLEUTEN TIEL ALMERE AMSTELVEEN NIJMEGEN OUDEWATER DOETINCHEM ALMERE TILBURG BUNSCHOTEN-SPAKENBURG HENGELO GLD NISTELRODE AMSTERDAM ZUIDOOST MIJDRECHT ROTTERDAM AMSTELVEEN DIEMEN ERMELO HELMOND ROOSENDAAL HULST AMSTELVEEN ENSCHEDE NIJKERK GLD RIJSWIJK ZH ALPHEN AAN DEN RIJN ZWIJNDRECHT RIJSSEN AALTEN VENLO CAPELLE AAN DEN IJSSEL WINSUM GN TILBURG ZWANENBURG HEERHUGOWAARD WAALWIJK EINDHOVEN EINDHOVEN GORINCHEM HENGELO OV
37
38
Postma & Partners elektrotechnische groothandel bv DUIVEN Postma & Partners industriële automatisering bv DUIVEN Powerlight International B.V. NIJKERK GLD Prandina BV HEERLEN Praxis Doe Het Zelf Center BV DIEMEN Present International BV TWELLO Prolicht Nederland BV RIJSWIJK ZH PromAction BV WORMERVEER QC Factory BV VENLO Q-Cat Trading b.v. SCHIEDAM Quasar Holland BV GIESSEN Raymax BV MONSTER Regoort BV ZWIJNDRECHT Reptilia V.O.F. ‘S-GRAVENHAGE RetailProducts BV NAARDEN Rexel Nederland GOUDA RGG Verlichting BV ROTTERDAM RIWA Nederland BV BREDA Robert Klingel Europe GmbH ROTTERDAM Robin Hood Produkties BV AMSTERDAM Rocalux EDE GLD Rolight Theatertechniek ENSCHEDE Romex B.V. RHENEN Roos Electronics BV GILZE Ruiter Lighting HAARLEM Safety-Lux Nederland BV BUSSUM Samson Urban Elements BV ZUTPHEN SCALO NV Kalmthout Schaer Luderitz Nederland BV ZUNDERT Schiefer Signaal- en Speciaallampen ETTEN-LEUR Schippers Bladel BV BLADEL Schréder BV RHENEN SCS Industrie Componenten BV ZOETERMEER Selux Benelux N.V. ROOSENDAAL Shop Interiors BV DRONTEN Simcas Electro BV ‘S-GRAVENHAGE Skytronic BV NIJVERDAL Sligro Food Group Nederland BV VEGHEL Smart Energy Products BV LELYSTAD Solar Nederland BV ALKMAAR Soloan BV HARDINXVELD- GIESSENDAM Spaapen Handelmaatschappij BV MONTFOORT Special Industrial Lighting EINDHOVEN Spectrus Licht en Advies DEVENTER Spil Lighting HOOFDDORP Steenwellewitgoed LUTTENBERG Steinhauer BV APELDOORN Steng Licht BV VENLO Sunworld Bruincentrum BV EINDHOVEN Super de Boer Supermarkten BV AMERSFOORT Superkeukens Broek op Langedijk BROEK OP LANGEDIJK Suzo International bv OUD-BEIJERLAND Switchtron BV DRONTEN Tabata Europe Corporation BV AMSTERDAM Targetti Poulsen Holland BV HOOFDDORP Tasmania Handel-Maatschappij B.V. AMSTERDAM Technische Unie AMSTELVEEN Tevea BV EINDHOVEN THOMAS & BETTS NETHERLANDS BV BARENDRECHT Tieman Trading B.V. GILZE Toko International BV ZOETERMEER Toplight IZEGEM Total Energy Solutions BV (TES) BEVERWIJK
Totallux BV TRILUX CV Trimhuur Trobatronics B.V. Ubbink Garden B.V. Unifit Unired Lighting BV Utilicht BV Utrecht Dental UV-Support BV Valkenpower BV Van Cranenbroek ELC BV Van den Hurk verlichting metaal Van der Meer Wonen Van Dijk en Partners b.v. Van Doorn Verlichting BV Van Gastel Import Van Opstal Nederland B.V. VASCO keukens NV Veeneman BV Veko Lightsystems International BV Ventec Verkerk Groep Vezalux BV Waagmeester Elektro BV Waldmann BV Wittur B.V. Wolfs Verlichting B.V. XLD Lighting Co Xstrel BV Zumtobel Benelux NV
ALMERE AMERSFOORT SPIJKENISSE DE KWAKEL ALKMAAR NIJKERK GLD VRIEZENVEEN EINDHOVEN UTRECHT OSS MAASBRACHT BUDEL GELDROP SNEEK AMSTERDAM CULEMBORG SCHIJF APELDOORN Kalmthout APELDOORN SCHAGEN WORMERVEER ZWIJNDRECHT ZUNDERT ZAANDAM TIEL ALMERE KERKRADE WOERDEN SITTARD BREDA
Baten en lasten
40
Het jaar in cijfers
de ingezamelde hoeveelheden af, vooral omdat het professio-
2009 was een jaar waarin nieuwe technologische ontwikkelingen,
nele circuit voorheen altijd een zekere inzamelstroom garan-
zoals de opkomst van LED en de veranderende wereldeconomie,
deerde. Dat is goed te zien aan de afname van het aantal
en wijzigingen in de Europese regelgeving extra inspanningen
TL-buizen dat in 2009 op de markt is gebracht doordat de
vergden van LightRec om het huidige inzamelsysteem te
bouwmarkt op slot zit. Daaruit volgt weer dat de kosten voor
verbeteren. De cijfers geven een goed beeld van de ingezamelde
inzameling en verwerking ook zijn afgenomen.
hoeveelheden en de kosten die daaraan verbonden zijn.
Hierdoor ontstaat een onderbesteding die gedeeltelijk wordt
Een aantal opmerkingen en conclusies dient hier aan toe
gecompenseerd door een overbesteding aan marketing.
Balans per 31 december 2009
gevoegd te worden om het beeld volledig te maken.
41 De ingezamelde hoeveelheden lampen in Nederland liggen
Activa
Voorzieningen
ruim boven het Europees gemiddelde, maar blijven ver achter
De cijfers van 2009 laten duidelijk zien dat de voorziening voor
bij de voorgestelde doelstellingen van de Europese Commissie.
de inzameling en verwijdering van de historische voorraad
Om die te bereiken, zullen de kosten sterk toenemen omdat
afneemt volgens planning. Het is duidelijk dat LightRec het
het relatief duur is extra lampen in te zamelen, met name de
31.12.2009 31.12.2008 31.12.2009 31.12.2008 Vaste activa Voorzieningen Financiële vaste activa 7.492.974 0 Voorziening voor inname en verwerking 52.912.368 71.295.831
bedrag van de voorziening nog niet ‘gespaard’ heeft, met de
spaarlampen uit huishoudens. Naar verwachting zal deze
Totaal vaste activa 7.492.974
huidige 19 miljoen euro.
overgang leiden tot een noodzakelijke verhoging van de
Daarbij komt dat er ook voor de periode nà 13 augustus 2005
bijdrage per lamp aan LightRec, zodat er geen onevenredig
Vlottende activa
Kortlopende schulden
(datum in werking treden Nederlandse regelgeving) geld opzij
beeld ontstaat in de baten en lasten van de stichting. <
Overige vorderingen
775.891 3.896.006
Crediteuren
124.415
176.176
gezet zou moeten worden. Gezien de wijzigingen in de
Te vorderen omzetbelasting
0 266.862
Te betalen omzetbelasting
161.490
0
regelgeving die op handen zijn, is nog onduidelijk hoeveel dat
Liquide middelen 10.919.611 13.043.392
11.004
78.650
zou moeten zijn.
Totaal vlottende activa 11.695.502 17.206.260
296.909
254.826
0
Passiva
Totaal voorzieningen
Overlopende passiva
52.912.368
71.295.831
Negatief eigen vermogen Invloed van het economisch klimaat
(i.v.m. vereiste voorzieningen)
34.020.801
Door de economische crisis stellen bedrijven en consumenten
Totaal activa
53.209.277 71.550.657
54.344.397 Totaal passiva
53.209.277
71.550.657
de vervanging van lampen en onderhoud uit. Hierdoor nemen d.dato 31-03-2010
Staat van Baten en lasten over 2009
Realisatie Begroting Realisatie 2009 2009 2008 Baten Verwijderingsbijdragen 6.915.367 6.900.000 6.758.950 Totaal baten 6.915.367 6.900.000 6.758.950
Operationele lasten 42
Kosten inzameling en verwerking Web campagne Dotatie voorziening inname en verwerking
1.506.335 2.250.246 1.940.134
2.700.000 1.400.000 1.399.450
1.367.971 1.117.761 3.147.899
43
Inzamelresultaten en totale operationele kosten 2009 t.o.v. het Europees gemiddelde (cijfers 2008)
Totaal 5.696.715 5.499.450 5.633.631
Ingezamelde kg per inwoner 2009
Overige operationele lasten Kosten uitvoeringsorganisatie NVMP Uitvoeringskosten derden NVMP Projectkosten NVMP Kosten Vereniging NVMP Bureaukosten Stichting LightRec Bestuurskosten Stichting LightRec
635.124 118.356 154.920 106.805 564.624 24.676
635.124 118.356 154.920 118.881 713.269 60.000
689.832 50.040 45.000 24.500 736.286 105.733
Totaal operationele kosten per ton in euro’s 1700
0,15
Nederland Europees gemiddelde
0,12 1275
De operationele kosten van LightRec steken gunstig af tegen het Europees gemiddelde.
0,09
Totaal overige operationele lasten 1.604.505 1.800.550 1.651.391 Totaal operationele lasten 7.301.220 7.300.000 7.285.022 Saldo baten en operationele lasten -385.853 -400.000 -526.072 Saldo financiële baten (en lasten) 385.853 400.000 526.072 RESULTAAT 0 0 0 d.dato 31-03-2010
850 0,06
425 0,03
0
Armaturen
Gasontladingslampen
0
Armaturen
Gasontladingslampen
Inzamelcijfers
Aantallen op de markt gebracht 50 45
Spaarlampen
40 Andere lampen
De inzamelcijfers laten zien dat Nederland het goed doet ten
1200opzichte van de andere Europese landen. De gemiddelde ingezamelde hoeveelheid gasontladingslampen is met 0,11 kg per
900persoon bijna twee keer zo hoog als het Europees gemiddelde.
De hoeveelheid ingezamelde TL-buizen, gasontladingslampen waaronder spaarlampen en armaturen, is lager dan in de voorgaande jaren. De reden hiervoor is dat door de economische crisis grote bouwprojecten stilliggen en veel vervangingswerkzaamheden
600De armaturen blijven achter bij de gemiddelde hoeveelheid in Europa. De oorzaak daarvan is dat nog steeds veel armaturen
300via het professionele circuit in de oud-ijzerhandel belanden.
LightRec gaat in 2010 extra nadruk leggen op het belang van
44
0de inzameling onder deze professionele doelgroep.
worden uitgesteld. Aangezien normaliter meer dan de helft van de ingezamelde lampen en armaturen afkomstig is uit het
30
TL-buizen
25 Armaturen
20 15
Totaal
10
d.dato 01-07-2010
1500
Aantal (x 1000)
35
5 0 2006
professionele circuit, is deze daling in de cijfers duidelijk
2007
2008
2009
* In 2008 zijn deelnemers van Spaarlicht (retailers) toegetreden, daardoor een sterke stijging van aantal CFL.
zichtbaar. <
45
Te zien is dat de verkopen van TL-buizen in 2009 dalen (vanwege de economische crisis). Door de uitfasering van gloeilampen neemt de verkoop van spaarlampen sterk toe. Daarmee nemen ook de totale verkopen van lampen toe. De spaarlampen komen echter pas over een aantal jaren in het afval terecht. Bij gelijkblijvend of dalende hoeveelheden ingezamelde lampen, neemt het inzamelpercentage af.
Inzamelcijfers in tonnen
Inzamelingspercentage
1.500 1.500
100%
1.200 1.200
80%
900900
60%
600 600
40%
TL-buizen
Andere lampen
Alle lampen
Armaturen 300 300
0
0
20%
0% 2006
TL-buizen
2007
Overige gasontladingslampen
2008
Professionele armaturen
2009
2006
2007
2008
Aantallen worden geschat op basis van ingezamelde gewichten en gemiddelde gewichten per type.
2009
Mijlpalen 2009
Summary of LightRec’s annual report
12 maart
WEEE-Forum bijeenkomst over toekomstige financiering
25 maart
Presentatie voor ledenvergadering NLA
30 maart
Strategie LightRec voor 2009-2012 wordt vastgesteld
2 mei
Wecycle toertocht Dokkum
11 juni
Oplevering eindrapport Bezitsmeting Huishoudens door GfK
1 juli
Jaarcijfers volgens eisen VROM
In 2009 LightRec invested huge efforts in expanding and optimising the collection system of energy saving lamps. Several initiatives are scheduled which in the years to come will gain momentum due to the gradual disappearance of the traditional light bulb. This annual report provides insight into the efforts which LightRec has been making to continue to pursue its ambition… Today and tomorrow.
17 juni
Aanbieden GfK rapport aan Hetty Hafkamp, voorzitter Task Force Verlichting
25-27 augustus Werkbezoek Zweden 28 augustus
Gezamenlijk persbericht LightRec – NLA over uitfasering gloeilampen
15-17 september Jaarlijkse audit van LightRec en NVMP
46
1 oktober
Start pilotproject inzameling spaarlampen bij AH
8 oktober
Producentendag ter gelegenheid 10-jarig bestaan NVMP
12 oktober
Start campagne ‘Zuinig Licht, Heldere Keuze’
16 oktober
Ondertekenen gemeenten (de eerste met Amsterdam)
21 oktober
Start proef Jekko in Tilburg en Bergen (L)
5 november
Deelnemersdag
26 november
Presentatie voor Vakgroep Lichtreclame van Uneto-VNI
1 december
Start Wecycle TV-spotjes over inzameling van spaarlampen
7 december
Afsluiten nieuwe Dienstverleningsovereenkomst met NVMP
9 december
Input voor enquête CELMA
12 december
Rapport inzameling onder installatiebedrijven
Lobby en inhoudelijke reacties op herziening WEEE-directive
Geheel 2009
WEEE lobby
Provisions The projected costs for collecting and recycling the historical stock are declining according to plan. Nevertheless, the current provision is still quite insufficient when it comes to carrying the costs involved in collecting and processing the historical stock. Also, a provision does not exist for products that were brought on the market after 13 August 2005. Eventually, LightRec will either need to develop a provision for these products or alternatively switch over to a pay-as-you-go system. The negative equity of 34 million is the difference between the costs expected for collecting and processing the historical stock of 53 million euro and today’s provision of 19 million.
Colofon Stichting LightRec Nederland Boerhaavelaan 40 Postbus 190 2700 AD Zoetermeer Helpdesk LightRec +31 (0)79 353 11 93
[email protected]
The year shown in figures New technological developments such as the emergence of LED, the changing world economy and alterations to the European legislation required LightRec to work even harder in order to maintain the current collection system. The figures represent the amounts collected and related costs.
Informatienummer consumenten en detaillisten: 0800 024 2002 (gratis)
Beeldmateriaal o.a. ETAP Lighting
LightRec Nederland op internet www.lightrec.nl | www.wecycle.nl
Concept & Vormgeving Hansnel Groep, Utrecht
Tekst Creative Venue, Amsterdam
Fotografie Voermans van Bree Fotografie, Arnhem
Studies In 2009 too LightRec conducted studies on a regular basis among members and consumers. Some of the results: Measuring possession The Netherlands is the absolute European leader when it comes to using energy saving lamps in general. A common household uses 56 lamps on average, of which 9 energy saving light bulbs on average. According to expectations most light bulbs used inside and outside homes will be replaced by energy saving lamps five years from now, the more so given the fact that as of September 2009 the traditional light bulb will be phased out according European regulations. Studying fitters’ policy Until 2009 we continued to assume that the professional circuit was contributing optimally to the separate collection of energy saving light bulbs, TL-tubes and luminaires. The collection figures, however, clearly demonstrated that improvements are much required. It is a major point of attention on the 2010 agenda. Communication and PR activities Every year LightRec develops several activities seeking to make consumers more aware of the significance of separate collection. In cooperation with the NVMP an extensive informative film has been prepared dedicated to the understanding of the collection and recycling technology of energy saving lamps and TL-tubes, targeting children and young people in particular.
Collecting lamps and luminaires The Netherlands have been doing an excellent job compared to other The Jekko was introduced to present a solution for separating old European countries. The average amount of gas discharge lamps products at home such as batteries, lamps and small electrical LightRec Nederland op internet COLOFON collected here (0.11 kg p.p.) is almost twice as much as the European equipment. Under the umbrella of the joint campaign Wecycle, www.lightrec.nl | www.wecycle.nl Stichting LightRec Nederland average. a successful pilot was held among 17,000 households. Boerhaavelaan 40 The amount of luminaires collected remainsTekst less than the average LightRec is also very actively involved in Public Relations and Reputation Postbus 190 collected in Europe. Reason is that Creative amount today many luminaires are Venue, Amsterdam Management, to remain in control of all messages which ´the media’ 2700 still AD Zoetermeer finding their way to the scrap metal dealers through the bring across. LightRec´s website covers all press releases that have Beeldmateriaal professional circuit. Helpdesk LightRec: +31 (0)79 353 11 93 generated public attention. Working together with the Nederlandse Licht o.a. ETAP Lighting The amount of TL-tubes, gas discharge lamps including energy saving
[email protected] Associatie (NLA, Dutch Lightning Association) in particular targeting the light bulbs and luminaires collected in 2009 is less than in the Informatienummer consumenten en Vormgeving gradual phasing out of the traditional light bulb has generated positive previous years. One of the reasons is the economic worldwide crisis attention. detaillisten: 0800 024 2002 (gratis) Hansnel Groep, Utrecht which has resulted in postponing replacement activities.
47
