Wijn 8ste Jaargang NR. 1Voorjaar 2015 KENNER de Monnik wijnmagazine, exclusief voor de vakhandel Uitgelicht: Wijnbouw in Duitsland

Wijn

NR. 1 8ste Jaargang Voorjaar 2015

KENNER

de Monnik wijnmagazine, exclusief voor de vakhandel

Uitgelicht: Wijnbouw in Duitsland De belangrijkste druivenrassen Rothschild Pays d’Oc Syrah marktinformatie • nieuws • nieuwe producten • achtergronden • recepten

Beste wijnliefhebber, Voor u ligt de nagelnieuwe voorjaarseditie van De Wijnkenner. De eerste alweer van 2015. In deze editie uiteraard aandacht voor het naderende voorjaar in de vorm van een artikel met verfrissende cocktails van onder andere Käfer. Wij kennen natuurlijk de trend rondom “Elderflower”, ofwel vlierbessenbloesem. Maar er is meer. U vindt alle mogelijkheden op pagina 24 en 25.

Viña Ventisquero Grey Pinot Noir

Daarnaast pakken we in deze editie uit met Duitsland als wijnland. Sinds eeuwen vindt hier al wijnbouw plaats en juist de laatste jaren heeft men hier een totale omschakeling naar kwaliteit weten te maken. Men produceert er wijnen ook die kunnen wedijveren met klassieke wijnen uit bijvoorbeeld gerenommeerde Franse wijnstreken als Côte d’Or en Chablis.

De Grey Pinot Noir is afkomstig uit de Leyda Vallei waar de ochtendnevel tot 12 uur over de wijngaarden hangt

en tot die tijd verkoeling geeft. Daarna heeft de zon de overhand waardoor er een groot verschil in temperatuur optreedt. Dit is erg gunstig voor de kwaliteit van de druiven. De wijn kenmerkt zich door een fantastische balans tussen fruit als aardbeien, kersen en zwarte bessen enerzijds en het Frans eikenhout (12 maanden, deels in nieuw

Verder in deze Wijnkenner de vaste rubrieken zoals ziekten in de wijngaard, onbekende druivenrassen en uiteraard de receptenpagina. De wijnquiz is ook dit keer in de vorm van een fotowedstrijd met een aantal pittige foto’s om te achterhalen. Ik wens u wederom veel leesplezier! Vriendelijke groeten, Hans Olde Monnikhof

en deels in gebruikt hout) anderzijds. Een zeer complexe wijn.

De wijn kan licht gekoeld worden gedronken en past zeer goed bij vette vissoorten, pasta’s en gevogelte.

12

22

Inhoud 06

Artikelnummer: 780679

Colofon

De Wijnkenner is een project van De Monnik Dranken/Figee Wine Import. De Wijnkenner verschijnt vier maal per jaar.

Technische specificaties en omschrijvingen in deze publicatie vallen

onder de verantwoordelijkheid van de respectievelijke producenten. Specificaties kunnen gewijzigd worden zonder voorafgaand bericht. Alle in deze publicatie genoemde merknamen of productnamen

Hoofdredactie Mike Overvliet

zijn handelsmerken of geregistreerde handels- merken van hun

Redactie Patrick van Egmond en Mike Overvliet

zijn in EURO. Deze prijzen laten de dealer vrij de productprijs zelf

Vormgeving en druk OCC dehoog, branding your business Oplage 2.500 stuks

2 - Wijnkenner

respectievelijke bedrijven. Alle prijzen vermeld in deze publicatie

te bepalen en zijn exclusief BTW, tenzij anders vermeld. Alle aanbiedingen opgenomen in deze catalogus zijn geldig onder voorbe-

houd van beschikbaarheid en eventuele zetfouten. Afbeeldingen en specificaties zijn niet bindend en louter illustrerend.

04

Wijnbouw in Duitsland

12 De belangrijkste druivenrassen 22

Rothschild Pays d’Oc Syrah

Rubrieken Nederlandse wijngaarden............................................. 16 Onbekend maar niet onbemind.................................... 21 La part des Anges......................................................... 26 Recepten....................................................................... 28 Wijnquiz...................................................................... 33 Agenda ........................................................................ 34

16

Marktinformatie Monnik wijnen in Perswijn.......................................... 30 Meer witte dan rode wijn gedronken in Nederland ..... 32 Achtergronden Ziekten in de wijngaarden............................................ 10 Riesling en “gout de petrol”.......................................... 18 De Ahr......................................................................... 20 Nieuws Käfer wijncocktails....................................................... 24 Nieuwe ambassadeur.................................................... 27



Wijnkenner - 3

Wijnbouw in Duitsland

Wijncultuur in Duitsland is zeer oud. Het waren de Romeinen die de kennis van de wijnbouw meebrachten op hun veroveringstochten langs Rijn en Moezel. In eerste instantie was het idee om een stad als Trier te gebruiken als tussenstation voor de handel met Romeinse wijnen en de Britse provincies maar al snel werd duidelijk dat de wijnproductie ter plaatse winstgevender was dan het transport vanuit het zuiden ooit zou kunnen worden. Het was keizer Probus die het initiatief nam voor de wijncultuur op de hellingen van de Moezel. Al in de 4e eeuw waren de hellingen van de Rijn en de Moezel, de heuvels van de Pfalz, Franken en zelfs Württemberg met wijnstokken beplant. Rond 800 na Christus was het Karel de Grote die zich ontfermde over de wijnbouw. Hij stimuleerde de selectie van kwaliteitsdruiven, liet de beste wijngaarden bepalen, vervaardigde wetten uit voor de wijnboeren en handelaren. Later namen kloosters het voortouw in de wijnbouw. In de 12e eeuw richtten de Cisterciëncers, uit het Bourgondische Cîteaux, het klooster Eberbach in de Rheingau op. Dit klooster zou uitgroeien tot het grootste en meest bekende wijnbedrijf van Europa. Al snel waren Duitse wijnen in heel Europa zeer gewild. In de 16e eeuw bedroeg de totale aanplant ruim 300 000 ha en bedroeg het wijnverbruik per hoofd van de bevolking met zo’n 120 liter per jaar bijna het vijfvoudige van de tegenwoordige hoeveelheid. Op het succes volgde een crisis. Een drastische verslechtering van het klimaat in Midden-Europa en de oorlogen die het continent teisterden, verwoestten ook de basis van de wijnbouw. Pas tegen het einde van de 17e eeuw zette een economische bloei in. Terwijl de Bourgondische monniken aanvankelijk ook de Franse Pinot Noir op Duitse wijnhellingen hadden gecultiveerd, veroverde nu een andere, witte soort de hellingen van de Moezel en de Rijn: de Riesling. Deze soort ontwikkelde zich door zorgvuldige selectie tot een kwaliteitsdruivenras. In de tweede helft van de 19e eeuw kreeg de Duitse wijnbouw een zware tegenslag te verduren, doordat de druifluis vanuit Frankrijk oprukte. De plaag decimeerde de wijngaarden tot een derde. Twee wereldoorlogen en de economische crisis van de jaren tussen de beide oorlogen verhinderden tot aan de jaren ’50 een echt nieuw begin. In de jaren ’60 van de vorige eeuw beleefde de wijnbouw in wat toen heette Bundesrepublik Deutschland wellicht haar grootste expansie. Dit was een duidelijk gevolg van verbeterde productiemethoden in de wijngaard en door mechanisatie en systematische bestrijding van schadelijke invloeden, maar ook door de teelt van resistente en productieve druivenrassen. Men richtte zich in die tijd ook meer op de export. Men vertrouwde

4 - Wijnkenner

daarbij vooral op massaproducten. Halfzoete of zoete Liebfraumilch van soms tamelijk twijfelachtige kwaliteit werd toen op de belangrijkste afzetmarkten in Engeland en Amerika een synoniem voor Duitse wijn in algemene zin. De uit 1971 stammende Duitse wijnwetgeving heeft dit ten dele kunnen veranderen. Ook de in de jaren ’90 voorzichtig herziene wijnwetgeving bracht geen verbetering. Tegenwoordig wordt het accent juist weer wel op kwaliteit gelegd. De voorkeur gaat weer uit naar traditionele druivenrassen in plaats van kruisingen en naar hellingen in plaats van vlakke percelen. Tevens is er een verschuiving opgetreden ten gunste van drogere wijnen en natuurlijk edelzoete wijnen boven kunstmatig aangezoete wijnen. Modernere vinificatiemethoden en de concentratie op de beste druivenrassen zorgden ervoor dat het aanzien van droge en zoete, Duitse witte wijnen internationaal toenam.

De Moezel

Dit klassieke wijngebied behoort tot de mooiste van Duitsland en niet zonder reden. De overheersend grijze en rode schieferbodems geven samen met de ideale zuid- tot zuidwestelijke oriëntatie van de hellingen de Riesling buitengewone rijkdom en innerlijk evenwicht. Talrijke vondsten, waaronder diverse pershuizen uit de Romeinse tijd, getuigen van de grote wijnbouwtraditie. Tegenwoordig bevindt zich de helft van de aanplant in percelen op steile hellingen met een stijging van meer dan 30% en in terrassen. Langs de Moezel tussen Perl en Koblenz, aan de Saar tussen Serrig en Konz, alsmede aan de Ruwer tussen Riveris en het stadsdeel Ruwer van Trier bebouwen ongeveer 5000 wijnboeren in 125 wijndorpen ruim 9000 hectare wijngaarden. Vaak onder moeilijke omstandigheden. Nergens anders ter wereld zijn zo veel steile wijngaarden te vinden als in het op vier na grootste wijngebied van Duitsland. Het gebied is verdeeld in zes districten. Het district Burg Cochem aan de Beneden Moezel wordt tegenwoordig vaak Terrassenmosel genoemd, omdat de wijnbouw

er meestal alleen maar op terrassen mogelijk is. Hier bevindt zich ook de steilste wijngaard van Europa, de Bremmer Calmont. Het district Bernkastel wordt als Mittelmosel aangeduid. Het kerngedeelte van het gebied, met bekende gemeenten en wijngaarden. Ten zuiden van Trier begint de Obermosel. Het district Moseltor, een deel van de Obermosel, behoort tot het Saarland. Verder wordt wijnbouw bedreven in het district Saar, terwijl het Ruwerdal het kleinste deelgebied vormt. Leisteen en Riesling domineren de wijngaarden langs Moezel, Saar en Ruwer. Terecht beschouwen de boeren van de Moezel zich als Rieslingspecialisten. Die druif beslaat immers 5.000 hectare. De laatrijpende Riesling vindt hier ideale groeicondities. De beschutte ligging van het dal maakt de streek tot één van de warmste klimaatzones in Duitsland. De steile leisteenhellingen langs de rivieren slaan overdag de zonnewarmte op en geven die ’s nachts weer af. De wortels van de druivenstokken dringen meters diep de bodem in om mineralen en water te vinden. Wijnboeren kunnen van hun met de hand geplukte druiven unieke wijnen maken. Fijn, fruitig en met een enorme smaakdiepte bij een betrekkelijk laag alcoholgehalte – ideaal voor onbekommerd genieten. Wereldberoemd zijn de edelzoete wijnen die ieder jaar bij veilingen recordprijzen halen. Maar ook liefhebbers van droge wijnen komen aan de Moezel aan hun trekken. Wijngoederen produceren er voortreffelijke, veelvuldig bekroonde ‘feinherbe’ en harmonieus droge wijnen. Andere druiven completeren het aanbod. Rivaner blijft de op één na belangrijkste druif. Aan de Obermosel is met de Elbling een druif thuis, die hier wellicht al 2000 jaar geteeld wordt. Er worden frisse, fruitige, ongecompliceerde droge wijnen en sekt van gemaakt. In toenemende mate worden ook Weiss- en Grauburgunder, Auxerrois en Chardonnay aangeplant, die op kalkbodems uitstekende wijnen voortbrengen. Sinds het eind van de jaren tachtig komen er van de Moezel ook weer rode wijnen, met voorop Spätburgunder en Dornfelder.

Wijnkenner - 5

Franken

De Ahr

Dit kleine wijngebied net ten noorden van Bonn geldt als ‘rode wijnparadijs’ van Duitsland. De Romeinen wisten de klimatologische voordelen van het wilde en romantische Ahrdal ook al te waarderen en plantten er de eerste druivenstokken. Tegenwoordig presenteert het Ahrdal, in het noordwesten van Rheinland-Pfalz, zich nadrukkelijk als gebied voor rode wijn. Naast ‘koning’ Spätburgunder behoort ook de als even waardevol beschouwde Frühburgunder tot de specialiteiten van de regio. De topwijnen van de Ahr kunnen slechts met de grootste moeite geproduceerd worden. Voor het werk aan de wijnstok en voor de pluk moeten wijnboeren door rotsspleten naar extreem steile wijngaardperceeltjes klauteren, waar soms maar een paar stokken naast elkaar staan. Het zware werk in de wijngaard wordt wel beloond met topkwaliteit. Dromerig windt de Ahr zich in nauwe bochten door het grillige rotslandschap in de richting van de Rijn. De wijngaarden liggen tegen de arme rotsen aangeplakt. Het zachte klimaat biedt de druiven in het Ahrdal optimale groeicondities, ook al omdat de overdag opgewarmde rotsen ‘s nachts hun opgeslagen warmte aan de druiven afgeven.

Baden

De wijnen die langs de Badische Weinstrasse geproduceerd worden, zijn dienovereenkomstig gevarieerd. Ze zijn ‘door de zon verwend’. Om die reden is Baden als enig Duits wijngebied ondergebracht in de Europese Wijnbouwzone B. De wijnen moeten daarom hogere mostgewichten hebben dan elders. Veel zon en warmte, de Kaiserstuhl is de warmste plaats van Duitsland, zorgen ervoor dat dat ook lukt. Het wijnbouwgebied Baden strekt zich uit van de Tauber in het noorden tot aan het Bodenmeer in het zuiden. De negen districten (Bereiche) waarin het gebied onderverdeeld is, zijn landschappelijk en klimatologisch heel uiteenlopend. Zodoende komen er ook heel uiteenlopende wijnen vandaan. In het noordelijke Tauberfranken, aan de Badische

6 - Wijnkenner

Bergstrasse en in de Kraichgau staan Rivaner, Riesling en Schwarzriesling op de voorgrond. In het midden van Baden, in de Ortenau, groeien vooral Spätburgunder en Riesling, terwijl in het zuiden, d.w.z. in de Breisgau, Kaiserstuhl en Tuniberg, voornamelijk Burgunders. Het Markgräflerland aan de grens met Zwitserland koestert de Gutedel als witte specialiteit. Aan het Bodenmeer tenslotte gedijen vooral Spätburgunder en Müller-Thurgau. Baden is het belangrijkste Duitse wijngebied voor Spätburgunder. De druif mag zich in alle mogelijke stijlen en smaken, ook als rosé of Weissherbst, in grote populariteit verhogen. Steeds vaker worden krachtige maar soepele wijnen op barrique opgevoed. Baden is Burgunderland, streek van de Pinots. De hele familie is vertegenwoordigd, met krachtige Grauburgunder, elegante Weissburgunder en subtiele Auxerrois. Badisch Rotgold is een roséspecialiteit die wordt samengesteld uit Spät- en Grauburgunderdruiven.

Het Frankische wijngebied wordt in het noorden begrensd door de Rhön, in het oosten door het Steigerwald, in het zuiden door het Tauberdal en in het westen door de Spessart. De aanplant telt ongeveer 6000 hectare. Met name de Silvaner gedijt optimaal op de muschelkalk- en keuperbodems en is het visitekaartje van de Frankische wijnbouw. Müller-Thurgau, de meest aangeplante druif in Franken, wordt door de jonge generatie wijnmakers modern gevinifieerd en beleeft zodoende een tweede jeugd. Het aandeel witte wijn bedraagt in Franken circa 80%. Behalve Silvaner en Müller-Thurgau heeft ook Bacchus grote betekenis als regionale specialiteit. In meerdere opzichten onderscheidt wijngebied Franken zich van de rest van Duitsland. Het ligt wat afzijdig van de andere wijngebieden in het zuidwesten van Duitsland en ook gebruikt men er al decennia lang de buikfles in plaats van de traditionele lange slanke fles. De wijn uit Franken is in stijl voller en droger van smaak dan in veel andere Duitse wijngebieden. In bepaalde gevallen meer Frans van karakter dan Duits. Het gebied staat vooral bekend om zijn droge, minerale Silvaner en zijn Muschelkalkbodem. Deze Muschelkalkbodem verschilt in oorsprong niet veel van de Kimmerische klei van Chablis of zelfs Sancerre. Hoewel de Silvaner niet overal in Duitsland tot grootse wijnen leidt, zijn diverse Silvaner hier uitmuntend. In stijl en kwaliteit doen zij niet onder voor een premier cru uit de Chablis.

Hessische Bergstrasse

Wanneer het in maart of april elders nog vriest, begint aan Hessische Bergstrasse al de amandelbloei. De lente dient zich hier meestal vroeg aan. Na de amandelbomen volgen forsythia’s, kersenen abrikozenbomen, en magnolia’s. Het Hessische

deel van de Bergstrasse is sinds 1971 een zelfstandig wijngebied. De 440 hectare tellende aanplant is verdeeld over twee uit elkaar liggende districten. Het district Starkenburg begint ten zuiden van Darmstadt met geïsoleerde wijngaarden. Verder naar het zuiden toe, vanaf Zwingenberg, wordt de aanplant meer aaneengesloten. Wijnbouwcentra zijn Auerach, Bensheim en Heppenheim. Ten zuiden van Heppenheim houdt het district op aan de landsgrens van Hessen. Het tweede, veel kleinere district, het zogenaamde Odenwälder Weininsel (wijneiland), heeft als officiële naam Bereich Umstadt. De naam verwijst naar het stadje Gross-Umstadt dat er het centrum van vormt. De beste wijngaarden zijn te vinden op de hellingen die naar het Rijndal toe liggen. Vaak zijn dat steile hellingen. Op de Melibokus bij Zwingenberg, de hoogste berg van de regio, zijn de bovenste percelen in terrasvorm aangelegd. Door de versnippering in heel kleine percelen bieden de wijngaarden met hun bodem van oergesteente een hoogst schilderachtige aanblik. Het kleine wijngebied produceert voornamelijk droge en halfdroge wijnen. De Riesling is kenmerkend voor de streek en wordt aangevuld door Rivaner, Grauburgunder, Silvaner, Kerner en Weissburgunder. Sterk in opkomst is de teelt van blauwe druiven als Spätburgunder, Dornfelder en St. Laurent.

Mittelrhein

Met zijn steile wijngaarden, burchten en middeleeuwse stadjes biedt het Rijndal tussen Bingen en Bonn een schilderachtige aanblik. Hier is het kleine wijngebied Mittelrhein te vinden, waar de Romeinen de eerste wijnstokken plantten. De wijngaarden strekken zich uit over ruim 100 kilometer van Bingen tot vlakbij Bonn. Dit gebied langs de Rijn is Duitsland op zijn mooist. Het smalle Rijndal met zijn vele dramatische rotsfor-

maties vormt een imposante landschap, niet in het minst door de zeer arbeidsintensieve wijnbouw die overwegend op steile hellingen bedreven wordt. Het zuidelijke gedeelte van dit unieke cultuurlandschap, het Oberes Mittelrheintal, werd in 2002 door UNESCO uitgeroepen tot cultureel werelderfgoed. Het is de kern van het wijngebied, met burchten boven op de hellingen en middeleeuws aandoende dorpjes langs de rivier. Bij de Bopparder Hamm ligt aaneengesloten over vijf kilometer het grootste samenhangende geheel aan wijngaarden van de Mittelrhein. Bij de Mittelrheinischer Weinfrühling kun je hier jaarlijks eind april genieten van de nieuwe wijnjaargang en van het schitterende uitzicht. Aan de Mittelrhein vind je Rijnromantiek in optima forma, niet alleen aan de legendarische Loreley. Talrijke machtige burchten en oude slotruïnes staan dicht achter elkaar en in de dorpen en stadjes vind je nauwelijks een straat zonder Strausswirtschaft, Weinstube of Gutsschänke. De beste wijnadressen zijn onderscheiden als Haus der besten Schoppen Mittelrhein. Wijnbouw wordt vrijwel uitsluitend bedreven op steile hellingen met terrassen. Door de moeilijke exploitatie is de aanplant teruggelopen tot ongeveer 470 hectare. Het Siebengebergte en de Loreley verdelen het gebied in twee districten. Met het oog op kwaliteit oogsten producenten gemiddeld maar 60 hectoliter per hectare. De arme kleien leisteenbodems op de steile hellingen, het warmteregulerende wateroppervlak van de Rijn en de lage opbrengst vormen de basis voor de hoge kwaliteit van de wijnen van de Mittelrhein. Producenten hebben hier een voorkeur voor klassieke druivenrassen. Vooral de Riesling vindt aan de Mittelrhein ideale groeiomstandigheden. Hij presenteert zich mineraal, met een fijn aroma en levendige zuren. Met een aandeel van 70% in de aanplant is hij de nummer 1 onder de witte druiven, ver voor Müller-Thurgau, Kerner en Burgunder. De belangrijkste blauwe druif is de Spätburgunder.

Nahe

Aan de Nahe wachten de bezoeker glooiend groen, romantische rivierdalen en dramatische rotsformaties. Plus gastvrije wijnboeren en veelzijdige wijnen. Het gebied aan de Nahe en de zijrivieren Glan en Alsenz kan bogen op een wijnbouwtraditie van 2000 jaar. Dankzij beschutting tegen koude wind door de hoge Hunsrück zorgen milde temperaturen en veel zonneschijn voor een uitstekend klimaat voor de wijnbouw. Hier groeien op 4000 hectare druiven als Riesling, Rivaner en Silvaner. Ook Burgunders, Kerner, Scheurebe, Portugieser en Dornfelder zijn hier thuis. Lievelingsdruif is de finesserijke Riesling, die een kwart van de aanplant in beslag neemt. Een bewogen geologische geschiedenis heeft het Nahegebied een grote bodemvariatie gegeven. Druiven groeien op leisteen, vulkanische por-

fierbodems, löss of leem. Dat biedt mogelijkheden voor een veelvoud aan druivenrassen en wijnstijlen.

Pfalz

De Pfalz heeft nogal wat superlatieven, zoals het grootste wijnfeest ter wereld in Bad Dürkheim, maar ook de eerste en bekendste wijnroute, de Deutsche Weinstrasse. De Deutsche Weinstrasse loopt over een lengte van 85 kilometer en verbindt de 130 wijndorpen tussen Bockenheim en Schweigen aan de grens met de Elzas. De Pfalz is met ruim 23.000 hectare wijngaarden het op één na grootste Duitse wijngebied. Het bestaat uit de districten Mittelhaardt-Deutsche Weinstrasse en Südliche Weinstrasse. Het zwaartepunt in de Pfalz ligt bij klassieke druiven, met voorop Riesling.

De Koning van de witte wijnen is er inmiddels de onbetwiste nummer 1 met ruim 5000 hectare wijngaard. Ook Weiss- en Grauburgunder zijn aan een sterke opmars bezig. Verder horen ondermeer Silvaner, Müller-Thurgau, Scheurebe, Gewürztraminer, Kerner en Morio-Muskat tot het veelzijdige witte wijnaanbod van de Pfalz. Rode wijnen worden steeds belangrijker. Er is frisse Weissherbst van Portugieser en fruitige Spätburgunder. Het grote succesverhaal van de Pfalz is de Dornfelder, die er sinds enkele jaren furore maakt. De dieprode, meestal droge wijn overtuigt met zijn bijna zuidelijke charme. Hetzelfde geldt voor de nieuwkomer Regent. Ondertussen zijn blauwe druiven goed voor een aandeel van 40%. De Pfalz is daarmee het grootste Duitse rode wijngebied.

Rheingau

Door een speling van de natuur buigt de anders naar het noorden stromende Rijn bij Wiesbaden in een bijna rechte hoek naar het westen. Slechts 30 kilometer verderop bij Rüdesheim draait de rivier weer naar het noorden. Het Rheingaugebergte, een van oost naar west verlopende uitloper van de

Wijnkenner - 7

Taunus, houdt hem tegen en dwingt hem tot een verandering van richting. Zo ontstond op de 50e breedtegraad de Rheinknie en op de smalle strook land op de rechter Rijnoever tussen Wiesbaden en Lorch het wijnbouwgebied Rheingau. Het loopt door in oostelijke richting tot Flörsheim-Wicker. Dit mooie stukje aarde is beplant met 3100 hectare druivenstokken. De Rheingau is voor alles de bakermat van de Rieslings, die hier 2500 hectare beslaat. Goede tweede is de Spätburgunder, waarvoor met name Assmannshausen bekend is. Op de droge, stenige, naar het zuiden gelegen hellingen gedijt de Riesling bijzonder goed. Hij overleeft ook koude winterdagen en benut de lange rijpingsperiode voor de vorming van fijne fruitzuren en aroma’s. Al in 1775 werd op klooster Johannisberg het voordeel van een late pluk ontdekt. Nog altijd gelden de Rheingauer Riesling Spätlesen tot de paradepaardjes van de streek. Wijnen met de aanduiding Erstes Gewächs getuigen van de ambities bij wijnboeren om de lat telkens weer hoog te leggen en buitengewone wijnen te bottelen. Deze wijnen komen uit geklasseerde Erste Lagen en worden volgens zeer strenge normen geproduceerd. De Rheingau met zijn oude kloosters, kastelen en wijnlandschap is heel geliefd bij toeristen. Over een lengte van 120 kilometer voert de Rheingauer Riesling Route door de pittoreske wijndorpen. Gutsschänken en Strausswirtschaften nodigen onderweg uit tot een goed glas Rheingauer wijn, terwijl er geen gebrek is aan cultuurhistorische bezienswaardigheden. Wie de markante uitzichtpunten van de Rheingau bezoekt, zoals het Niederwalddenkmal, Schloss Johannisberg, de Hallgartener Zange boven Oestrich-Winkel of de Bubenhäuser Höhe, ziet de historische wijnbouwcentra voor zich liggen. Om te beginnen is er de voormalige cisterciënzer abdij Kloster Eberbach, een van de best bewaard gebleven middeleeuwse kloostercomplexen in

8 - Wijnkenner

Duitsland. De Johannisberg is niet alleen bekend om het gelijknamige, op de ruïnes van een klooster gebouwd slot, maar ook wijnhistorisch als de plaats waar de Spätlese geboren is. Ook niet over het hoofd te zien is de Forschungsanstalt für Wein-, Obst- und Gartenbau in Geisenheim, de hogeschool die door omvangrijk onderzoek telkens nieuwe impulsen voor kwaliteitsverbetering levert. Rheingauer wijngoederen en gastronomen bieden het hele jaar culinair genoegen op hoog niveau. Met het Gourmet- und Weinfestival in maart, de Schlemmerwochen eind april, het Rheingau Musik Festival in de zomermaanden en de Glorreiche Rheingautage in november. Een unieke belevenis bieden ook de traditionele wijnveilingen in Kloster Eberbach.

Rheinhessen

Duizend glooiende heuvels en wijnstokken zo ver het oog reikt. Dat is Rheinhessen, het grootste wijngebied van Duitsland. Rheinhessen telt 26.000 hectare tussen Alzey, Worms, Mainz und Bingen, in het noorden en oosten omsloten door de grote Rijnbocht. Geen wonder dus dat bijna ieder dorp in Rheinhessen, van de Rijn via de Wonnegau tot aan het Alzeyer heuvelland, op een lange wijnbouwtraditie kan bogen. De Romeinen hebben al wijnbouw bedreven op de linker Rijnoever en de oudste oorkonde over een Duitse wijngaard heeft betrekking op een wijngaard in Rheinhessen, de Niersteiner Glöck. Hier heerst een ideaal wijnbouwklimaat. Bergen in het westen zorgen voor beschutting, de neerslag is gering, de zomer warm en de winter mild. Ook de nieuwe generatie van jonge Rheinhessische wijnproducenten weet de ideale omstandigheden te waarderen. De afgelopen jaren hebben ze de aandacht weten te trekken met klasse wijnen, o.a. met Rieslings van de Rijn en uit het heuvelland. De traditionele druif van de streek, Silvaner, doet

eveneens weer van zich spreken en is ondermeer bekend onder de afkorting RS. Als klassieke witte druiven zijn met name Burgunders sterk in opkomst. Ook heeft de aanplant voor rode wijnen zich in tien jaar tijd meer dan verdubbeld, in het bijzonder dankzij de Dornfelder. Een derde van de aanplant in Rheinhessen is nu bestemd voor blauwe druiven. Rheinhessens wijnboeren produceren zowel moderne, ongecompliceerde wijnen als absolute topproducten. Sinds de jaren negentig is er de Selection Rheinhessen – een ambitieuze categorie mooie droge wijnen. Het programma draait om authentieke wijnen op het hoogste niveau. Ook sekt is een specialiteit. Al 25 jaar geleden brachten producenten in Rheinhessen de eerste sekt van de boer op de markt. Het heeft geleid tot een sektcultuur van betekenis.

Saale – Unstrut

Twee rivieren, Saale en Unstrut geven het gebied zijn naam, want de meeste wijngaardterrassen liggen in de nauwe dalen ervan. Hier ligt op de 51e breedtegraad het noordelijkste wijnbouwgebied van Duitsland. Toch geeft de natuur de streek een uitgebreid groeiseizoen. De uitgebalanceerde mix van zon en koelte zorgt voor fijne, frisse wijnen. Aangezien winterkoude en nachtvorst in het late voorjaar op de loer liggen, is wijnbouw alleen mogelijk op goed beschutte plaatsen. De hellingen met wijngaarden liggen overwegend op het zuiden. In de riviervalleien zorgen warmte-eilanden voor een bijzonder mild microklimaat. Bovendien hoort de streek met slechts 500 mm neerslag tot de droogste wijngebieden van Duitsland. De zon schijnt er zo’n 1600 uur per jaar, de gemiddelde opbrengst bedraagt er slechts 50 hl/ha. Er zijn hier oorspronkelijke landschappen te vinden: steile terrassen, eeuwenoude droge muurtjes en wijngaardhuisjes, afgewisseld met boomgaarden en uiterwaarden.

Hoog daarboven verheffen zich machtige burchten. Cultuur, geschiedenis, natuur, romantiek en wijn zijn hier op vanzelfsprekende manier met elkaar verenigd. De druivenstokken geven het rivierlandschap zijn onmiskenbaar eigen karakter, al ruim 1000 jaar lang. De eerste vermelding van wijnbouw aan Saale en Unstrut in een oorkonde dateert uit 998.

Sachsen

Sachsen is een van de kleinste Duitse wijngebieden en het meest noordoostelijke. De wijngaarden beginnen pas bij Dresden, op de 51e breedtegraad. De wijnbouw heeft hier een traditie van 800 jaar. In 1161 werd er voor het eerst melding van gemaakt in een oorkonde. Tijdens de bloeiperiode in de 17e eeuw had het gebied een aanplant van 5000 hectare. Als bakermat van de Saksische wijnbouw geldt de porseleinstad Meissen. Nog altijd wordt hier het grootste wijnfeest van de regio gehouden. Kerk en wereldlijke overheid hebben zich eeuwenlang voor de wijnbouw ingezet. Kastelen en prieeltjes werden gebouwd, evenals wijngaardkerken en herbergen. Zo ontwikkelde zich de voor het gebied kenmerkende verbinding van architectuur en wijnbouw. Dat hier in het noordoosten toch goede kwaliteit witte wijn gemaakt kan worden is te danken aan een gunstig klimaat. Waar er nog voldoende neerslag valt, schept het landklimaat met 1600 uur zonneschijn optimale voorwaarden voor de groei en rijping van de druiven. De voortdurende afwisseling van warmte overdag en koelte tijdens de nacht zorgt namelijk voor de nodige aromastoffen in de wijnen. Wijn uit Sachsen is een rariteit. Je vindt hem vooral in het gebied zelf - in gezellige Weinstuben en restaurants, in stijlvolle vino-

theken en op wijnfeesten, en natuurlijk bij de boeren zelf. Die zijn te vinden langs de Sächsische Weinstrasse. De 55 kilometer lange route van Pirna via Dresden, Radebeul en Meissen tot aan de idyllische wijndorpjes bij Diesbar-Seusslitz verbindt cultuurhistorische bezienswaardigheden met het prachtige wijnlandschap. De typische terrassen met hun ongemetselde stenen muurtjes op de steile hellingen zijn kleinoden van de Saksische wijnbouw. Hier komen de wijnen van de streek vandaan, zoals Weiss- en Grauburgunder en vooral Traminer. Ook de 90 kilometer lange Sächsische Weinwanderweg verbindt de pareltjes van het gebied, zoals de mooiste wijngaarden, uitzichtpunten en wijnkelders.

Württemberg

Württemberg staat op de vierde plaats van de Duitse wijngebieden. Van de grote wijngebieden is het het enige dat meer rode dan witte wijn produceert. Het aandeel rode wijn ligt op ruim 70%. Van de rode wijnen is de Trollinger onverminderd de bekendste. Het is de huiswijn voor alledag van de Württembergers. De wijnconsumptie in Württemberg ligt duidelijk hoger dan elders, en dat is grotendeels aan de Trollinger te danken. Jaarlijks wordt in Heilbronn zelfs een Trollingermarathon georganiseerd. Andere belangrijke druiven voor rode wijn zijn Schwarzriesling, Lemberger en Spätburgunder. Ze dienen voornamelijk als begeleiders van een goede keuken. ‘s Zomers drinkt men in Württemberg graag Schillerwein, een uit blauwe en witte druiven samengestelde specialiteit. Riesling is de belangrijkste witte druif van Württemberg. Wijnbouw wordt bedreven langs de Neckar en ook in de beschutte dalen van zijrivieren als Rems, Enz, Kocher, Jagst en

Tauber, alsmede aan het Bodenmeer. Kern van het gebied is het district Württembergisches Unterland aan de Midden-Neckar. Zuidelijk daarvan sluit het district Remstal-Stuttgart aan, met een hoog aandeel waardevolle steile hellingen. Wijnboeren bebouwen vaak maar kleine percelen. De opbrengst daarvan gaat van oudsher naar de nabije coöperatie. Württemberg telt ruim 50 coöperaties, die goed zijn voor 80% van de Württembergse wijnen. Grote delen van het wijnbouwgebied worden ontsloten door de Württemberger Weinstrasse. Die loopt over 500 kilometer van Weikersheim bij Bad Mergentheim tot aan Metzingen, ten oosten van Tübingen gelegen. Württembergs Weinfestkalender met 200 evenementen is eveneens heel uitnodigend. Wijnfeesten bieden de mogelijkheid om de wijn ter plaatse in sfeervolle omgeving te leren kennen. Tot de grootste en bekendste wijnfeesten behoort het Heilbronner Weindorf.

Wijnkenner - 9

Ziekten in de wijngaard

Een zeer serieuze bedreiging in de wijngaard is het verschijnsel wat men in Angelsaksische landen aanduid met de term Black Dead Arm. Franse wijnboeren bezigen de term ‘bras mort noir’. In Nederland komt het verschijnsel ook voor; zwarthout-ziekte. Het optreden van dit verschijnsel is zeer lokaal en rasafhankelijk. In Duitsland bijvoorbeeld lijkt Spatburgunder niet te worden aangetast, maar Riesling en Dornfelder juist weer wel. Black Dead Arm zorgt dat plotseling, midden in het seizoen, een deel van een plant snel afsterft. De bladeren verkronkelen en bij rode rassen worden ze vroegtijdig rood en bij witte rassen vroegtijdig gelig. Uiteindelijk wordt in de winter het hout zwart, vandaar de naam. Het is een schimmelziekte die vrij snel kan ontstaan na het snoeien van de wijnstok. Deze schimmel infecteert de wijnstok via snoeiwonden en verspreidt zich zeer snel door wind en water. De schimmel laat het hout en de druiventros rotten. Maar is in eerste instantie niet zichtbaar aan het blad of aan de jonge groene scheuten. Een effectieve behandeling schijnt nog niet te bestaan. In vroeger tijden kwam Black Arm Death ook wel voor maar de laatste, pak ‘m beet, 40, 50 jaar leek de schimmelziekte uit de wijngaarden verdwenen. Pas door recentelijk veranderde snoeiwijzen waarbij er het hele jaar door wordt gesnoeid in plaats van alleen in de winter, lijkt de Black Arm Death hier en daar weer de kop op te steken. Onderzoek van de Universteit van Nimes heeft aangetoond dat juist het verwijderen van ongewenste jonge takken, in het Frans ‘épemprage’genoemd, de kans op Black Dead Arm vergroot.

Een nieuwe, vaste rubriek in De Wijnkenner. Op deze plaats behandelen we bekende en minder bekende ziekten en virussen in de wijngaard die de wijnmaker het hoofd moet bieden. Met deze keer een bekendere schimmel; Black Dead Arm (BDA). 10 - Wijnkenner

zo’n stomp is dat de nieuw opgegroeide scheut meteen een goed ontwikkeld wortelgestel tot zijn beschikking heeft. Als deze poging mislukt, moet er alsnog een nieuwe plant gezet worden. Stokken die aangetast zijn door de Black Dead Arm moeten in de zomer tot zo’n 30 cm boven de grond teruggesnoeid worden. Daarnaast moet er speciale aandacht gegeven worden aan brandnetel en akkerwinde. Dit zijn zogenaamde waardplanten voor de glasvleugelcykade. Het is juist deze glasvleugelcicade (Hyalestes Obsoletus) die deze schimmel overbrengt op de wijnstok. Deze cicaden zuigen aan het blad van de brandnetel en de akkerwinde en brengen de bacterie over op de druivenstok. De cicade is alleen tijdens de vluchtfase bovengronds op zoek naar voedsel, in de andere stadia zitten larven ondergronds en zijn dus niet te bestrijden. Blijkbaar heeft druivenblad voldoende voedsel en daar eten ze dus graag van. Aan de aard van de infectie is te herkennen of de bron een brandnetel is of een winde. In Duitsland blijkt bij 80% van de voorkomens de winde de bron te zijn. Het bestrijden van brandnetel en akkerwinde kan na de bladval van de druiven plaatsvinden. In de wijngaard kan men bijvoorbeeld een glyfosaatpreparaat gebruiken maar het verdient uiteraard de voorkeur om langs biologische weg brandnetel en akkerwinde te bestrijden. Hiertoe kan de wijnboer planten als luzerne, honingklaver of iets dergelijks inzaaien om zodoende de brandnetel te onderdrukken. Het lukt niet altijd direct, doordat op droge locaties de bandnetel in het voordeel is.

Black Dead Arm lijkt in oudere wijngaarden vaker voor te komen. Om verdere verspreiding in de wijngaard tegen te gaan moeten de aangetaste stokken consequent verwijderd en onmiddellijk verbrand worden, omdat zich op het zieke hout anders vruchtlichamen vormen die sporen loslaten. Men kan een afgezaagde stomp laten staan en hopen dat in het erop volgende jaar de slapende ogen uitlopen, zodat er zich op de stomp een nieuwe stam vormt. Deze stam kan men ombuigen en opnieuw laten uitgroeien tot een volwaardige druivenstok. De plek waar deze nieuwe stam zich ontwikkeld, het snijvlak van de stomp, moet absoluut schoon zijn en vrij van donkerbruine verkleuringen. Alleen dan is er kans op een symptoomvrije, nieuw opgebouwde stam. Het grote voordeel van hergebruik van

Wijnkenner - 11

De belangrijkste druivenrassen van Duitsland

Riesling

Duitsland is vooral het land van de Riesling maar ook het land van druiventelers. Hier werden talrijke druivenrassen gekweekt die in de 20e eeuw ook in andere landen werden aangeplant, zoals bijvoorbeeld Müller-Thurgau en Scheurebe. Daarnaast ontstonden zoveel verschillende rassen dat tegenwoordig alleen Riesling en MüllerThurgau werkelijk noemenswaardige delen van de wijngaarden bedekken. Drie andere rassen overschrijden de grens van 5% maar van de overige rassen worden sommige op minder dan 1% van het totale wijngaardoppervlak gecultiveerd. Vermoedelijk is de Riesling uit de wilde druif Vitis vinifera silvestris voortgekomen, die in de bossen aan de Rijn groeide. Sinds de 11e eeuw is de cultivering van de druif in Duitsland overgeleverd, maar pas in de 17e en 18e eeuw zette deze ontwikkeling echt door. De beste resultaten verkrijgt men in getemperde tot koele klimaatzones, waar de voorwaarden voor een zo sterk mogelijke ontwikkeling van het aroma en een evenwichtige rijping van suiker en zuren optimaal zijn. Samen met Chardonnay geldt Riesling als het meest karaktervolle witte druivenras. Riesling, als laatrijpend druivenras, levert het materiaal voor jonge, frisse wijnen, voor extreem houdbare wijnen alsmede voor complexe geconcentreerde dessertwijnen. Zijn eigenschap om bij toenemende rijpheid zijn zuren te bewaren, maakt hem tot de ideale druivenvariëteit voor spätlesen en auslesen. Vanwege zijn aromatische karakter gold Riesling in Frankrijk, waar aanplant ten westen van de Elzas verboden is, nog tot in de vorige eeuw als een variant van de Sauvignon Blanc. Als beide druivenvariëteiten zeer rijp of overrijp worden geoogst, vertonen de wijnen inderdaad een gelijkenis. Zoals vrijwel geen andere variëteit neemt Riesling de kenmerken van het terroir op en brengt het in zijn wijnen tot uitdrukking. Riesling wijnen van de leisteenformaties van de Moezel, de klei- of lösshellingen van Rheingau, Rotliegender in Rheinhessen, Baden, Elzas of van de oergesteente formaties van de Oostenrijkse Wachau kunnen zich duidelijk van elkaar onderscheiden. De stijlrichtingen lopen daarbij uiteen van een mineraal of fruitig karakter tot de zeer honingachtige kwaliteitswijnen. De wijnen zijn lichtgeel met groenachtige reflexen; de hogere kwaliteitswijnen ook geel tot goudgeel. In de neus zijn ze fruitig, ze ruiken naar appels, perziken, grapefruit en andere citrusvruchten. Riesling van de hoogste kwaliteit geeft wijnen die geuren naar honing en exotisch fruit. In de laatste decennia werd ook in de landen van de Nieuwe Wereld steeds meer Riesling gecultiveerd. Californië, Australië, Nieuw-Zeeland en andere landen probeerden de wijnboeren van

12 - Wijnkenner

de Rijn, Moezel en Donau te evenaren. Het op één na grootste Riesling oppervlak bevindt zich in de landen van de voormalige Sovjet-Unie. Hoewel over de daar verbouwde druiven vrijwel niets bekend is, zijn de resultaten, uitzonderingen daargelaten, echter tamelijk teleurstellend. Meestal is het klimaat te mild, zodat de druiven hun potentieel niet volledig kunnen ontplooien. De wijnen buiten Midden-Europa zijn eerder neutraal en zonder expressie. Vaak moeten zogenoemde Riesling wijnen het volledig zonder Riesling doen, zoals in Australië, waar de beroemde Hunter Riesling vroeger van Sémillon druiven werd geperst. Ook in Europa heerst enige verwarring, die niet alleen veroorzaakt wordt door de grote hoeveelheid namen voor de ‘echte ‘, de Weisser Riesling, maar vooral ook door de zogenoemde Welschriesling en Schwarzriesling, die volledig zelfstandig druivenrassen vormen en niets met de grote Riesling te maken hebben.

Müller-Thurgau

In Duitsland was de Müller Thurgau minstens even geliefd als de Riesling. Tegenwoordig in iets mindere mate daar men tegenwoordig meer inzet op “terroir wijnen”, wijnen ook met een meer gastronomische insteek waarbij Weissburgunder, Gewürztraminer en Chardonnay duidelijk favoriet zijn. Müller Thurgau is een uitvinding van Hermann Müller uit Thurgau, Zwitserland. De druif werd in Geisenheim gekweekt. Deze vroeg rijpende variëteit heeft een vruchtbare bodem nodig en levert hoge opbrengsten. Daarom is de serieuze begrenzing van de opbrengst een basisvoorwaarde voor goede resultaten. Gewoonlijk doen de wijnen met milde zuren zacht en rond aan. Wijnen van niet volledig gerijpte druiven vertonen een licht aromatische toon (muskaat toon), die bij toenemende rijpheid vaak al na twee tot drie jaar verloren gaat.

Kerner

Het kleine broertje van de Riesling is er in alle soorten en maten, van wijn voor alledag tot Spätlese, en ook als sekt. Kerner is een witte kruising van de blauwe Trollinger en de witte Riesling. Ze kwam tot stand in 1929 dankzij de druivenkweker August Herold, en wel in het Württembergse Lauffen am Neckar. Aanvankelijk sprak men van de witte Herold, totdat de druif de naam Kerner kreeg. Die naam is een verwijzing naar de Weinsberger arts en dichter Justinus Kerner (1786-1862). In 1969 werd deze kruising officieel erkend. Begin jaren zeventig maakten zowel producenten als consumenten met de markante Kerner kennis. Vanuit de Pfalz verspreidde die zich over heel Duitsland. Ook in het buitenland wordt ermee geëxperimenteerd. In 1992 bereikte de Kerner met een aanplant van

7826 hectare het hoogtepunt van zijn populariteit, maar sindsdien is sprake van een neerwaartse trend. Momenteel bedraagt de aanplant nog maar 4000 hectare, ongeveer 1350 in Rheinhessen, 1200 in de Pfalz, 400 aan de Moezel, bijna 400 in Württemberg en iets meer dan 200 aan de Nahe en in Franken. Kerner houdt van bodems die niet te vochtig en ook niet te droog zijn. Een lange rijpingstijd tot ver in het najaar maakt mostgewichten mogelijk die hoger liggen dan die van Riesling. De rijpheid van het hout en de winterhardheid zijn goed, zij het dat het bladbeheer veel werk vergt. Dit robuuste ras heeft geelgroene druiven met een dikke schil, maar is gevoelig voor oïdium. Kerner levert goede en betrouwbare opbrengsten met mostgewichten die beantwoorden aan de norm voor Prädikatsweine. Het kleine broertje van de Riesling wordt op alle kwaliteitsniveaus tot Spätlese aan toe aangeboden en dienovereenkomstig gevinifieerd, zelfs in de vorm van droge sekt. De kleur loopt uiteen van lichtgeel tot strogeel. De neus is wat aromatischer dan de Riesling, fris, fijn en fruitig (peer, sinaasappelconfituur, groene appel, zwarte bes, abrikoos) en heeft soms een subtiele muskaattoets. Eenvoudige Kerner is dankzij zijn frisse zuren een goede dorstlesser. Droge of halfdroge versies van betere kwaliteit passen goed bij lichte voorgerechten als vis- of groenteterrine, zomerse salades, vis, gevogelte en kalfsvlees, asperges en milde kazen. Fruitig-zoete Spätlesen doen het bijzonder goed bij desserts op basis van appel.

Silvaner

De Silvaner was in de jaren ’50 wat betreft hoeveelheid het belangrijkste Duitse ras, niet in de laatste plaats omdat hij als eerste een betrouwbare opbrengst garandeerde. Mettertijd werd hij in veel gebieden door de Riesling, Kerner en Müller Thurgau verdrongen, maar inmiddels neemt de interesse voor Silvaner-wijnen weer toe. Deze wijnen hebben een ingehouden bouquet. Het voornaamste kenmerk van Silvaner-wijn is de hoge zuurgraad. De druiven rijpen na de Müller Thurgau en voor de Riesling en het kost ze weinig moeite om een respectabel mostgewicht te bereiken, wat betekent dat de wijn voldoende body heeft. Silvaner is niet schraal van structuur , maar het ontbreekt ze wel aan uitgesproken karakter. De neus van vrijwel alle Silvaners, afgezien van een handjevol flessen dat eruit springt, kan het beste als neutraal worden omschreven. Een enkele keer blinkt Silvaner uit door de in Duitsland zo zeldzame combinatie van een droge prikkeling en substantie. Dit is vaker het geval wanneer de Silvaner afkomstig is uit streken als Franken en Rheinhessen. Nu is Franken de bakermat van Silvaner en hier komen Silvaner-wijnen vandaan die in geur en smaak zeer “schoon” zijn.

Wijnkenner - 13

Scheurebe

Het even intense als verleidelijke aroma doet denken aan zwarte bessen, perzik of rijpe peer. Scheurebewijnen zijn ideale begeleiders van een aromatisch-kruidige keuken, van voorgerecht tot dessert. 1916 slaagde druivenkweker Georg Scheu van de Landesanstalt für Rebenzüchtung Alzey, met zijn 88e zaailing van een serie kruisingen tussen Riesling en Silvaner, erin om een overtuigende nieuwe kruising te creëren die zijn naam zou gaan dragen. Die erkenning kwam pas eind 1945. Aanvankelijk noemde men de druif Dr.-Wagner-Rebe en vervolgens S 88 of Sämling. De kruising zelf kreeg erkenning in de jaren vijftig, toen het lukte om er Beeren- en Trockenbeerenauslesen van te maken. Vooral in Rheinhessen plantten wijnboeren het ras aan. In de jaren zeventig was er sprake van een hausse en verdubbelde de aanplant. Van de in totaal 1800 hectare aangeplante Scheurebe liggen er ongeveer 1000 in Rheinhessen, 400 in de Pfalz en 140 aan de Nahe. Ook in Baden en Franken worden goede resultaten met dit aromatische ras behaald. Met een aandeel van 2% in de Duitse aanplant geldt Scheurebe als een van de meest succesvolle kruisingen. De Scheurebe stelt aan zijn omgeving bijna even hoge eisen als zijn vader Riesling. Hij verdraagt vrij goed droge, arme bodems, voelt zich goed thuis op löss en kalkhoudende gronden. Het hout rijpt lang, terwijl de langdurige assimilatie van het bladerdek fruit met een hoog mostgewicht mogelijk maakt. De druiven bereiken hun rijpheid kort voor de Riesling. De zuurafbraak in de druiven van gemiddelde grootte begint relatief laat. Scheurebe is gevoelig voor wintervorst, evenals voor botrytis en oïdium. Scheurebe wordt bijna uitsluitend als Prädikatswein aangeboden, met de aantekeningen dat de smaakrichtingen ‘lieblich’ en ‘süss’ hier belangrijker zijn dan bij andere druivenrassen. De kleur varieert van lichtgeel via strogeel tot intens goudgeel. Zachte Kabinettwijnen en Spätlesen van gemiddelde kracht vallen op door een typische neus en een harmonieuze verbinding van levendige zuren en fruitig zoet. Het nadrukkelijke aroma doet meestal denken aan zwarte bessen, minder vaak aan mango, mandarijn, limoen, perzik of zeer rijpe peer. De edelzoete varianten kenmerken zich door een lange houdbaarheid en bieden na vele jaren een indrukwekkend bouquet met perzik of rozen. De verschillende smaakstijlen en kwaliteitsniveaus maken Scheurebe veelzijdig in het gebruik. Lichte Kabinett is ideaal om zo te drinken. Droge en halfdroge Spätlesen dienen zich aan als begeleiders van kruidig-aromatische ragouts met vis of gevogelte en van Aziatische gerechten. Edelzoete Spätlesen en Auslesen passen perfect bij fruitdesserts.

Bacchus

Uit Silvaner, Riesling en Müller-Thurgau is Bacchus voortgekomen. Deze soort levert hoge

14 - Wijnkenner

opbrengsten met goede mostgewichten en zijn wijnen vertonen vaak een lichte muskaattoon en soms ook overeenkomst met de Riesling.

Grauburgunder

De Grauburgunder, ook Ruländer genoemd en in Frankrijk Pinot Gris en in Italië Pinot Grigio, brengt bijzonder markante witte wijnen voort. Met zijn grijsrode schil is hij een directe afstammeling van de Pinot Noir.

Spätburgunder

De meest geliefde rode wijn druif is in Duitsland de Spätburgunder, in Oostenrijk Blauburgunder genoemd. Hij stamt uit Frankrijk, waar hij als Pinot Noir de reputatie geniet van één van de beste rode wijn variëteiten. In Duitsland gedijen de beste Spätburgunders aan de Ahr, in Baden, in de Pfalz en in de Rheingau.

Portugieser

De Portugieser staat te boek als ongecompliceerde, frisse en makkelijk drinkbare wijn voor alledag. Omdat hij niet te veel tannine heeft, is hij ook al in het voorjaar lekker drinkbaar. De herkomst van de Portugieser is niet helemaal duidelijk. Vermoedelijk liggen zijn wortels in Oostenrijk-Hongarije. Via Oostenrijk, waar hij in de 18e eeuw wordt vermeld, is hij in de 19e eeuw naar Duitsland gekomen, waar Johann Philipp Bronner zich erover ontfermde. Al in de 19e eeuw verdrong de Portugieser heel wat oude aanplant. De Portugieser is gemeten naar aanplant het op twee na belangrijkste ras voor rode wijn in Duitsland na de Spätburgunder en de Dornfelder. Hij beslaat een oppervlakte van 4700 hectare, wat overeenkomt met bijna 5% van de totale Duitse aanplant. Duidelijke regionale zwaartepunten van de Portugieser teelt liggen in de Pfalz, Rheinhessen en aan de Ahr. Nadat veel wijnboeren in de jaren zeventig afscheid hadden genomen van de Portugieser, is de aanplant in het decennium daarna weer toegenomen en heeft het zich sinds de jaren negentig verregaand gestabiliseerd. Het ras stelt geringe eisen aan bodem en ligging, maar is minder geschikt voor vochtige en zware bodems. Op arme zandbodems gedijen de stokken wel goed. Wanneer schade door vorst in de winter uitblijft, groeit de Portugieser voorspoedig en geeft hij goede opbrengsten. De trossen rijpen vroeg en kunnen al in de eerste helft van september geoogst worden voor Qualitätswein. De most wordt vaak direct of na een korte inwekingstijd geperst en tot Weissherbst verwerkt. De lichtrode kleur maakt dit tot een voor de hand liggende keuze. Rode wijnen van de Portugieser, in de regel licht robijnrood van kleur, hebben meestal minder alcohol dan andere rode wijnen. De Portugieser geldt als ongecompliceerde, aangename wijn voor alledag. Vol, sappig

en fruitig. Hij heeft weinig tannine, ontwikkelt zich snel en is al in het voorjaar een harmonische, goed drinkbare wijn. Hij kan daarom wat koeler geschonken worden. Dat versterkt het verfrissende karakter van de lichte rosé of rode wijn die meestal een levendige zuurgraad heeft. In de bescheiden geur kom je nuances van rode bessen, frambozen of aardbeien tegen, soms ook van Amarenen-kersen of peper. De Portugieser kan een aangename begeleider zijn van uiteenlopende gerechten. De Weissherbst heeft als zomerwijn veel aanhangers.

Dornfelder

De nieuwe kruising van 50 jaar geleden is al lang uitgegroeid tot een klassieker onder de Duitse rode wijnen en mag zich sinds jaren verheugen in een enorme vraag. De Dornfelder is de meest succesvolle Duitse kruising voor rode wijndruiven. Zijn wortels liggen in Württemberg, in de plaats Weinsberg. Daar gaf wijnbouwdeskundige Imanuel Dornfeld de aanzet tot het stichten van de plaatselijke wijnbouwschool. August Herold – die leefde van 1902 tot 1973 – kweekte er in 1955 al de Dornfelder. Hij deed dat door de rassen Helfensteiner (zelf een kruising uit Frühburgunder en Trollinger) en Heroldrebe (een kruising uit Portugieser en Limberger) te kruisen. Het duurde een jaar of wat vooraleer het ras erkenning vond bij de wijnboeren. Aanvankelijk werd het gebruikt voor zogeheten ’Deckrotwein’ om lichte rode wijnen een wat donkerder kleur te kunnen geven, totdat men het ware potentieel van de Dornfelders ontdekte. Medio jaren zeventig, toen er welgeteld 100 hectare Dornfelder aangeplant stond, begon het ras aan een opmars. Tegenwoordig bedraagt de aanplant 8200 hectare, wat neerkomt op meer dan 8% van de Duitse wijngaarden. Bij de rassen voor rode wijn wordt alleen Spätburgunder nog vaker aangeplant. De Dornfelder vond de meeste weerklank bij wijnboeren in de Pfalz en Rheinhessen (met telkens ruim 3000 hectare), maar daarnaast is het ras ook in de meeste andere gebieden te vinden. Aan de Nahe, in de Pfalz, in Rheinhessen en in Württemberg behoort de Dornfelder tot de Classicdruiven. De Dornfelder is een robuuste, weinig gevoelige druif. Wanneer men de groeikracht niet intoomt, neigt hij ertoe om grote opbrengsten te leveren. Daarom verwijderen veel boeren aan het begin van de rijpingsperiode trossen om de opbrengst te reduceren en daarmee de concentratie in de overblijvende trossen te stimuleren. De trossen zijn niet al te compact en hebben daarom weinig last van rotting. Dornfelder stelt wel vrij hoge eisen aan de bodem. Zandige of stenige bodems zijn niet geschikt, evenmin als wijngaarden met vorstgevaar. Dornfelder wordt voornamelijk verwerkt tot droge rode wijn, soms ook tot halfdroge. Er bestaan twee duidelijk verschillende stijlen.

De ene benadrukt de intense fruitaroma’s van amarenekersen, bramen en vlierbessen en komt jong op de markt. De nieuwe jaargang is zodoende ten dele al als primeur te koop. Andere producenten voeden de Dornfelder in grote of kleine houten vaten (barriques) op en benadrukken meer de tannine en de structuur van de wijn met wat minder fruitaroma’s. Meestal gaat het daarbij om stevige maar soepele en harmonieuze wijnen. Dornfelder is aan zijn diepdonkere kleur al makkelijk te herkennen. Sekt of rosé van Dornfelder zijn zeldzaamheden. Dornfelders zijn evenals andere krachtige rode wijnen ideaal voor herfst en winter, vooral wanneer ze wat rijping hebben gehad. Ze passen dan ook bij stevige vleesgerechten, wild of kaas. Anderzijds bieden ook jonge, fruitige versies, in de zomer zelfs licht gekoeld, veel drinkgenoegen.

Trollinger

Trollinger, de Italiaanse Schiava of de Vernatsch uit Zuid-Tirol, is de lievelingsdruif van de wijboeren in Würrtemberg, waar hij het bekendst en tegenwoordig ook het meest verbreid is. De wijnen zijn lichtrood, fruitig en onderscheiden zich door hun markante zuren. De Trollinger is een populaire druif onder wijnbouwers vanwege zijn goede aanpassingsvermogen en zijn hoge rendement. De druif geeft een licht rode, frisse wijn met veel fruit die al jong gedronken kan worden. Trollinger is een evenwichtige wijn met mooie zuren en een paarse kleur. Zij wordt wel de nationale drank van Baden-Würtemberg genoemd, de marathon van Heilbronn is er naar vernoemd. Het is de ideale wijn voor zorgeloos genieten en past uitstekend bij de typisch Schwabische gerechten zoals bijvoorbeeld ganzenlever en Gugelhopf.

Schwarzriesling

De Schwarzriesling is in tegenstelling tot zijn naam niet aan de Riesling verwant, maar behoort tot de familie van de Pinot druiven. Hij lijkt ondanks zijn intensieve kleur en krachtige karakter een beetje op de Spätburgunder. De Fransen kennen Schwarzriesling onder een ander naam, namelijk Pinot Meunier. Eén van de druivenrassen die in de Champagne-streek staat aangeplant. Een belangrijk kenmerk van dit druivenras is de opbrengst die beter is dan Pinot noir, de andere blauwe druif die voor Champagne gebruikt wordt. De vroegrijpe druif is verder winterhard en bestand tegen voorjaarsvorst. Dit alles maakt hem een ideale druif voor het noorden van Frankrijk. De druif, die een DNA verwantschap lijkt te hebben met de Pinot Noir, Pinot Blanc en de Pinot Gris, geeft mooi zuur en veel fruit.

Wijnkenner - 15

Nederland Wijnland

Internationaal werden er ook de nodige onderscheidingen en medailles binnengehaald. De wijnen van Wijngaard De Linie zijn loepzuiver, bezitten een mooie zuurgraad en veel lengte. Wat opvalt is de puurheid in zowel de witte als in de rode wijn. Dat is ook logisch want puurheid is nu juist wat Marius drijft.

Moe van wijnschandalen en het gekunstel met voedsel in de jaren ’70, (toen ook al!) besloot Marius om zelf wijnen te gaan maken. Eén van Neerlands oudste wijngaarden moeten we zoeken in het Brabantse land. Hier in het plaatsje Made treffen we wijnmaker Marius van Stokkom. Als telg van een boerenfamilie, met helaas geen kans het bedrijf van zijn vader op te volgen, vertrok Marius destijds als 18-jarige jongen naar Luxemburg om daar boer te worden. Al snel kwam Marius daar in aanraking met het verschijnsel wijn. Er werd daar de nodige wijn gemaakt en zoals gebruikelijk in menig wijnland, kwam ook tijdens lunch en diner de wijnkaraf op tafel. Marius kon de drank wel waarderen en het was in die tijd dat hij de basis legde voor zijn latere wijngaard in Made.

deze term gaat steeds beter bij ons kikkerlandje passen. In iedere provincie vinden we tegenwoordig wel wijngaarden. Grotere, of juist kleinere wijngaarden, commercieel of juist als hobby. De komende edities van De Wijnkenner willen we steeds een Nederlandse wijngaard belichten. De volgende wijngaard in deze serie is gelegen in het Brabantse land: Wijngaard De Linie 16 - Wijnkenner

Het avontuur in Luxemburg was niet eindeloos en na een aantal jaren keerde Marius terug naar Nederland om eerst levensmiddelentechnologie aan de Hogere Landbouwschool in Den Bosch te gaan studeren om vervolgens in Rotterdam naast de Maasbruggen aan de slag te gaan als brouwmeester bij een echt Rotterdam icoon; bierbrouwerij D`Oranjeboom. Verantwoordelijk voor het gehele bierproces en daarnaast ook wijnmaker. Zijn eerste stukje grond, gelegen aan

de A59 was van niet bijster goede kwaliteit. De grond die hij nu bezit, is dat wel. Niet groot, 1 ha slechts, maar puur en onbespoten. De bodem bestaat uit een schrale, arme zandbodem. Ideaal voor de aanplant van druivenstokken. Immers, een druivenplant geeft de beste wijn op een bodem waarin hij diep moet wortelen om aan zijn voedingsstoffen te komen. Veertig verschillende druivenrassen werden aanvankelijk aangeplant. Met wisselende resultaten en de eerste wijn was “ronduit vies”, zo verteld Marius. Uiteindelijk bleven er zeven druivenrassen over waaronder de Pinot Blanc, Riesling, Gewurztraminer, Pinot Noir en de Cabertin. Deze laatste doet qua mondgevoel en smaak denken aan de Cabernet Sauvignon en wordt samen met de Pinot Noir gebruikt voor de rode wijn van wijngaard de Linie. Marius kiest voor edele druivenrassen omdat deze het beste aansluiten bij datgene van wat men van een wijn verwacht.

De wijngaard ligt aan de zuidzijde van het dorp Made, beschut tegen de koude noorden winden. Er wordt milieuvriendelijk gewerkt door geen gebruik te maken van insecticiden, het snoeihout ter plekke te versnipperen en de gecomposteerde druivenpulp in de wijngaard als bemesting uit te strooien en groei van planten en bloemen tussen de rijen te bevorderen. In de zomer wordt het gras tussen de rijen stokken bewust verwijderd opdat de grond het zonlicht gemakkelijk kan weerkaatsen op de druivenstokken. Door deze methode kan de temperatuur met gemiddeld 5°C toenemen. De rijen staan overigens in een Oost-West opstelling opdat de wind er goed doorheen kan trekken wat voor voldoende ventilatie zorgt. Door deze vorm van ventilatie krijgen virussen en ziektekiemen nauwelijks kans om in de wijngaard te gedijen. Een zeer recente parasiet als de Suzuki-vlieg ontbreekt hier helemaal vanwege de afwezigheid van overig zacht fruit . De wijnen van Wijngaard De Linie zijn altijd combinaties van meerdere druivenrassen; Pinot Blanc, Riesling, Gewurztraminer, Pinot Noir en Cabertin. Maar in welke verhoudingen dat is het geheim van Marius. “Als het moment daar is, sluit ik mijzelf op in de wijnschuur en zet mijn mobieltje uit. Het assembleren van de jonge wijn is namelijk een zeer precies werkje”, aldus de Brabantse wijnmaker.

De wijnen van Wijngaard De Linie werden op zeker moment ook geschonken in de Business Class van de KLM. Na drie jaar kon niet meer aan de vraag van de KLM worden voldaan. Er was simpelweg te weinig wijn over meer voor vaste afnemers. “De mensen stonden in de rij om mijn wijn te kopen”, verteld Marius. “Ik hoefde het alleen maar te maken en de mensen kwamen wel”.

Wijnkenner - 17

Onbekend maar niet onbemind…..

Meer witte dan rode wijn gedronken in Nederland Volgens een studie van de Vinexpo/IWSR werd er het vorige jaar voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis meer witte dan rode wijn gedronken. Een trend die, zo verwacht men, de komende vijf jaar nog wel even aan zal houden. Zo zullen er in 2018 zo’n 213 miljoen flessen witte wijn worden opgedronken en meer dan 201 miljoen flessen rode. Ondanks de diverse accijnsverhogingen steeg de wijnconsumptie licht tussen 2009 en 2013 en wel met 1,6%. Het totaal komt daarmee op 480 miljoen flessen. Men verwacht dat de consumptie tot 2018 verder aan zal trekken. Men gaat hierbij uit van een stijging van 2,4%. Steeds meer en meer worden er in Nederland mousserende wijnen gedronken. Deze wijnen maken slechts 4% van de markt uit, maar de consumptie daarvan steeg tussen 2009 en 2013 met maar liefst 19%. Toch lijkt deze groei vanaf 2012 wat af te zwakken en men verwacht dat de consumptie daarvan tussen 2014 en 2018 ‘slechts’ met 4% zal stijgen.

ijnen w e r s Duitkrijgbaa ik ver e Monn bij Dranken D

7

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

790185 790162 790044 790262 790146 790084 790161

6

5

4

2 1

2

P.MERTES Oppenheimer Krotenbrunnen QBA P.MERTES Liebfraumilch QBA P.MERTES Zeller Schwarze Katz P.MERTES Riesling Rheinhessen Kabinett P.MERTES Piesporter Spatlese P.MERTES Piesporter Michelsberg QBA P.MERTES Liebfraumilch QBA

18 - Wijnkenner

3

1

3

9

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

760183 510205 510206 790541 790311 790302 790562 790375 790143

8

7

6

Huxelrebe

Deze rubriek brengt onbekende druivenrassen voor het voetlicht. Unieke druivenrassen die in de vergetelheid dreigen te geraken.

5

4

Deze naar Frits Huxel vernoemde variëteit is een kruising tussen de Gutedel (Chasselas) en Courtillier Musque, dezelfde druif die samen met de Riesling de Goldriesling uit de Elzas opleverde en één van de voorvaderen van de Maréchal Foch, een hybride. Deze kruising, eveneens voortgekomen uit het werk van George Scheu te Alzey, ontstond in 1927 en werd grootscheeps vermeerderd door de wijnstokken kweker Huxel. Op twee fronten bleek het een van de populairste kruisingen te zijn. Sommige wijnbouwers geven er de voorkeur aan de wijnstok gewoon zijn gang te laten gaan en produceren grote hoeveelheden wijn die niets bijzonders voorstelt, terwijl anderen zorgvuldig snoeien en erin slagen de wijnstok zover te brengen dat hij indrukwekkend hoge mostgewichten weet voort te brengen. Dit is echter, anders dan men op grond van zijn afstamming zou vermoeden, een van de fijnere, elegantere kruisingen. De smaak neigt eerder naar het Muskat-achtige dan naar het edele Riesling-achtige . Toch kan de wijn zich uitstekend lenen voor mengen met andere variëteiten, terwijl hij ook onversneden tamelijk rijk kan zijn. Huxelrebe staat over het algemeen het meeste aangeplant in Rheinhessen en de Pfalz. Meestal wordt deze variëteit op redelijk tot vrij gunstig gelegen plaatsen aangeplant, waar dan een wijn van het niveau Auslese kwaliteit of hoger tot de mogelijkheden behoort. In jaren waarin de bloesemvorming voorspoedig verloopt, ontstaan er zoveel bloemen aan de wijnstok dat het hout later letterlijk onder het gewicht van de druiven bezwijkt, waarop ze het jaar daarop in het geheel niet uitlopen. Vandaar dat er zorgvuldig moet worden gesnoeid, vooral zolang de wijn-

stokken nog jong zijn. Omdat de wijnstok zo’n krachtige groeier is, zijn stevige onderstammen een absolute vereiste. De oogst valt normaliter in dezelfde tijd als die van de Müller Thurgau, maar de druiven houden hun zuurgraad bijzonder goed op peil als men ze een tijdje aan de struik laat, zodat ze zich nog verder kunnen ontwikkelen. De druiven verliezen dan niet zoveel massa als Müller Thurgau in dezelfde situatie. Er bestaat volop manoeuvreerruimte met de mostgewichten, maar men is het erover eens dat het optimale gewicht boven de 90° Oechsle ligt. Het grote voordeel van de Huxelrebe is dat hij, zolang hij maar stevig wordt gesnoeid, zelfs in slechte jaren QmP wijnen kan geven. Maar wil men er hoge opbrengsten mee bereiken, dan kan het voorkomen dat hij zeer platte wijnen geeft. Hij wordt ook in Engeland verbouwd, waar hij zelden erg zoete wijnen geeft, maar wel vaak ronde, vriendelijke Germaanse wijnen met aardig wat body en extract. Hij rijpt vroeg, heeft een dinne schil en is daarmee gevoelig voor edele rotting. Hij geeft bovendien uitbundige aroma’s. Van passievrucht, mango en ananas tot perzik en muskaat. Dat maakt hem uitermate geschikt om zoete wijnen van te maken. Over het algemeen zijn het geen wijnen om lang op te leggen. Drink ze binnen een jaar of vier.

FORSTER Sekt Trocken SCHLOSS SOMMERAU Wit -alcoholvrij SCHLOSS SOMMERAU Rood -alcoholvrij FORSTER Kabinett Rheinhessen SONNIGES FORSTER TROPFCHEN FORSTER Zeller Schwarze Katz FORSTER Qualitatswein Bereich Bingen QBA FORSTER Rheinhessen Auslese FORSTER Rheinhessen Spatlese

Wijnkenner - 19

De Ahr Het meest noordelijke wijngebied van Duitsland is de Ahr. Dit kleine wijngebied met een bodem van leisteen en Grauwacke is een ideale streek voor Spätburgunder, de druif die men in Frankrijk kent als Pinot Noir. De wijnen uit de Ahr zijn goed en kunnen wedijveren met de wereldtop aan wijnen. Zoals in veel wijnstreken in Duitsland, waren het de Romeinen die als eerste wijnstokken plantten. Zij het in bescheiden mate en vanaf de tweede helft van de negende eeuw zijn het de Benedictijner monniken van de Ambt van Prum die er echt werk van maken. We hebben het dan nog wel over de aanplant van witte druivenrassen. Pas na 1650 vindt er een verschuiving plaats naar aanplant van ook rode druivenrassen, Pinot Noir klonen. Maar de wijnen hiervan waren bleekrood en tamelijk zoetig. Oorlogen, misoogsten en dergelijke maakten dat de Ahr in de negentiende eeuw in een serieuze crisis geraakte. Mede daarom was er voor de wijnboeren de noodzaak om te gaan samenwerken en zo ontstond er in de Ahr de eerste wijnbouwcoöperatie van Duitsland: de Winzergenossenschaft MayschoB-Altenahr. Overigens behoort deze cooperatie ook tot één van de oudste ter wereld! Het wijnbouwgebied de Ahr ligt op ruim 50° NB. Op de grens nog waar serieuze wijnbouw bedreven kan worden. En zeker waar het gaat om de verbouw van blauwe druivenrassen. Het zijn de bijzondere omstandigheden die het mogelijk maken om hier mooie rode wijnen te kunnen maken. Zo ligt het gebied in de luwte van de Eiffel en de Hoge Venen en profiteert men hier bovendien van de warmte van de Keulse Bocht. Er heerst daardoor een mild en zonnig meso-klimaat. De gemiddelde jaartemperatuur en de gemiddelde neerslag per jaar zijn bijzonder gunstig voor wijnbouw in de Ahr. Ook heeft de Ahr meer zonuren dan diverse andere plaatsen in de omgeving. De klimatologische omstandigheden

20 - Wijnkenner

zijn soms zo goed, dat men in principe ook druivenrassen als Cabernet Sauvignon en Syrah zou kunnen aanplanten. Zeer opvallend in de Ahr, zijn de vele steile hellingen met daarop zogenaamde Steillagen aangeplant. Zo’n 70% van alle wijngaarden in de Ahr is een Steillage, dus een wijngaard op steile hellingen aangeplant. Zo’n Steillage vangt net wat meer zon dan een lager gelegen wijngaard maar heeft als nadeel natuurlijk het feit dat zo’n wijngaard wel heel moeilijk te bewerken valt. Wijnen afkomstig van de Steillagen zijn ook veel duurder dan wijnen afkomstig van wijngaarden in de vlakte. Ook de bodems in de Ahr zorgen voor goede omstandigheden in de wijngaarden. De bodems zijn hier vrij stenig. Een stenige bodem zorgt voor goede drainage en een snelle opwarming. Het hele wijngebied beloopt van west tot oost nog geen 25 kilometer en valt geologisch goed in tweeën in te delen. Het westelijk deel bevat veel leisteen met hier en daar Grauwacke. Meer richting het oosten, richting Walporzheim, vindt men ook nog leisteen en Grauwacke maar daar worden de wijngaardbodems toch meer en meer bepaald door löss en leem. Pinot Noir doet het in de Ahr uitzonderlijk goed. Ruim 62% van de wijngaarden is beplant met Pinot Noir en niet zonder reden. Ook een vroeg rijpende variant, de Fruhburgunder, is hier zeer geliefd. Omdat Pinot Noir na een aantal jaren vanzelf muteert in de wijngaard,is het van belang om zuiver plantmateriaal te gebruiken. Plantmateriaal van goede kwaliteit en uiteraard

virusvrij. Zo gebruikt men vaak Franse topklonen als 115, 116 en 777 en Duitse klonen zoals de zeer oude Kastenholzkloon. Vaak staat deze nog op eigen wortels in de wijngaarden aangeplant. Wijnen uit een dergelijk klein wijngebied als de Ahr bezitten uiteraard een typische eigen stijl. Spätburgunder uit de Ahr is dan ook loepzuiver, heeft verkwikkende zuren, mooi rood fruit als van rode bessen en frambozen, afgewisseld met een plezierige, louter ondersteunende kruidigheid.

Rothschild Pays d’Oc Syrah

Baron Philippe de Rothschild

Een van de meest beroemde wijnen ter wereld is zonder twijfel Château Mouton Rothschild. Het bedrijf achter deze icoon is Baron Philippe de Rothschild S.A.. Een familiebedrijf waarvan de raad van toezicht nog altijd onder het voorzitterschap van Barones Philippine de Rothschild staat. Een bedrijf wat inmiddels is uitgegroeid tot een wijnproducent met belangen in een groot aantal wijnbedrijven, ook buiten Frankrijk. In de 18de eeuw stuurde Mayer Amschel Rothschild, een handelaar uit Frankfurt zijn zonen naar een aantal belangrijke Europese steden om daar het nobele vak van koopman onder de knie te krijgen. Nathan ging naar Londen, Salomon naar Wenen, Carl naar Napels en James naar Parijs. Zoon Amschel bleef bij zijn vader in Frankfurt. De broers bleven uitstekend contact met elkaar houden en in 1850 besloot Nathaniel, de zoon van Nathan, om zich in Parijs te vestigen. Daar besloot hij in 1853 Château Brane Mouton, een wijndomein in Pauillac te kopen en de naam te veranderen in Château Mouton Rothschild. Een icoon was geboren. Toen in 1855 de classificatie van Bordeaux wijnen werd opgesteld, werd Château Mouton Rothschild bovenaan de lijst met de 2de Crus geplaatst, tot groot ongenoegen van de familie. Na twee generaties die weinig interesse toonden in het bedrijf kreeg Baron Philippe de Rothschild in 1922, op 20 jarige

leeftijd, de leiding in handen. In de 60 jaar dat hij aan de leiding van het bedrijf stond is het uitgegroeid tot wat het nu is. Na een jarenlange strijd, werd Château Mouton Rothschild in 1973 opgenomen in de lijst met Premier Crus.

In 1996 werd ook de Réserve Mouton Cadet lijn geïntroduceerd, die nu bestaat uit Graves Rouge, Graves Blanc, Médoc, Saint-Emillion en Sauternes.

Het bedrijf Baron Philippe de Rothschild S.A. bestaat uit twee takken, namelijk Château wijnen en merkwijnen. Onder de Château wijnen vallen uiteraard Château Mouton Rothschild, maar ook de tweede wijn van het domein; Le Petit Mouton de Mouton Rothschild, Château d’Armailhac, Château Clerc Millon en de buitenlandse projecten Opus One (Californië) en Almaviva (Chili). Van de merkwijnen is Mouton Cadet veruit de bekendste. Mouton Cadet is uitgegroeid tot het bekendste merk wijn uit de Bordeaux ter wereld. Naast Bordeaux wijnen produceert Baron Philippe de Rothschild S.A. ook merkwijnen in de Languedoc en Chili. Het merk Mouton Cadet bestaat inmiddels al ruim 80 jaar. Destijds, in de jaren 1930 en 1931, kon men vanwege de mindere kwaliteit van deze jaren Château Mouton Rotschild niet onder eigen naam op de markt brengen. Daarom werd dit onder de naam Mouton Cadet gedaan. Gelukkig ging de naam daarna niet verloren en groeide Mouton Cadet uit tot het meest bekende Bordeaux AC merk ter wereld. Naast de Mouton Cadet Rouge werden later ook de Blanc en Rosé de Mouton Cadet geïntroduceerd.

Baron Philippe de Rothschild Syrah 2012, Languedoc Niet moeilijk, zomaar een prima glas voor op de bank. Met sappig rood fruit, en typerende Syrah-specerijen als kaneel en nootmuskaat. Artikelnummer: 782302

Meer producten van Baron Philippe de Rothschild:

Artikelnummer Mouton Cadet Rouge AOC Bordeaux Mouton Cadet Rouge

Magnum AOC Bordeaux 1,50 liter

Mouton Cadet Rouge 3,00 liter

Mouton Cadet Blanc AOC Bordeaux Mouton Cadet Rose AOC Bordeaux

Mouton Cadet Vintage AOC Bordeaux

Mouton Cadet Reserve Graves Rouge AOC Mouton Cadet Reserve Graves Blanc AOC Mouton Cadet Reserve Medoc AOC

Mouton Cadet Reserve Saint-Emilion AOC Mouton Cadet Reserve Sauternes AOC Pays d’Oc Cabernet Sauvignon

Pays d’Oc Cabernet Sauvignon Rose Pays d’Oc Chardonnay Pays d’Oc Merlot

In het februari/maart nummer van Winelife is de Baron Philippe de Rothschild Pays d’Oc Syrah prima beoordeeld in een artikel over Syrah/ Shiraz wijnen uit Frankrijk en Australië. 22 - Wijnkenner

Pays d’Oc Pinot Noir

Pays d’Oc Sauvignon Blanc Pays d’Oc Viognier

770712 770713 770724 770722 770715 770714 782310 782313 782311 782312 782314 782300 782307 782305 782301 782303 782304 782306

Wijnkenner - 23

Käfer wijncocktails

Twee jaar geleden was daar in de zomer ineens de Sprizzzer hype. Grote glazen met de mix van mousserende wijn en aroma’s van sinaasappel en diverse kruiden, gesierd met een schijfje sinaasappel sierden te terrassen. Vorig jaar volgde Hugo, mousserende wijn met de smaak en geur van vlierbloesem. Naast Hugo en Sprizzzer, die ook in alcoholvrije varianten verkrijgbaar zijn, zijn er nog diverse andere wijncocktails van Käfer bij De Monnik verkrijgbaar.

SPRIZZZER Aperitivo-Kafer0,75 ltr.6,7% -bitter

HUGO ROSÉ -Kafer0,75 ltr. 6,9%

ORANGELLA Kafer 0,75 ltr. orange + kardemom

Artikelnummer: 770832

Artikelnummer: 770830

Artikelnummer: 770817

Sprizzzer

Hugo Rosé

Orangella

Serveertip: Over crushed ijs met een schijfje sinaasappel.

Serveertip: Schenk Hugo Rosé in een bol (wit) wijnglas, voeg een handje vol ijsblokjes toe en garneer met een takje aalbessen op de rand van het glas.

Serveertip: Geniet van deze prikkelende cocktail met aan de rand van uw glas een sinaasappelschijfje.

HUGO Aperitivo-Kafer- 0,75 ltr.elderflower & lime-

BRAZIL Typ. Caipirinha Kafer 0,75 ltr.

INGE Aperitivo Kafer 0,75 ltr.ginger & mint-

Artikelnummer: 770833

Artikelnummer: 770818

Artikelnummer: 770819

Sprizzzer Aperitivo is een heerlijke ready to go drink op basis van wijn met sinaasappelschil, gentiaan, rabarber en kina. Het heeft een aangename bitter en ook wat zoet.

Hugo

Een heerlijke combinatie van wijn, limoen en vlierbloesem. Daardoor heerlijk fris met elegante zuurtjes. Perfect te drinken als aperitief of gewoon zomers op het terras. Serveertip: Schenk Hugo in een bol (wit) wijnglas, voeg een handje vol ijsblokjes toe met eventueel een takje muntblaadjes. Kort en voorzichtig roeren klaar !

24 - Wijnkenner

De Rosé variant van Käfer Hugo. Een verfrissende cocktail met Roséwijn en natuurlijke vlierbloesem en limoen, extracten.

Brazil

Caipirinha, het Braziliaanse gevoel. De kruidige fruitige cocktail en de frisse smaak van limoenen verenigd in een exotische cocktail. Serveertip: Vul een cocktailglas met crushed ijs en schenk de Kafer Caipirinha erover, limoenschijfje op het randje ter decoratie, rietje in het glas en klaar!

Een fruitige aromatische cocktail met wijn en natuurlijke aroma’s van Sinaasappel en Kardemom.

Inge

Een cocktail van gember en munt, vefrissend en pittig tegelijk. Inge is in de barscene in Duitsland zeer succesvol en één van de meest populaire (zomer)drankjes. Inge wordt ook wel het “pittige zusje” van Hugo genoemd. Serveertip: In een longdrinkglas over ijs, met wat muntblaadjes en een schijfje limoen. Ook lekker om eens te proberen bij Sushi!

Wijnkenner - 25

La part des Anges… door Raymond van Oudshoorn

Tijdens je leven gebeuren er wel eens dingen waardoor je over vindingen na gaat denken. Zo werd mij in 1988, door Philippine de Rothschild, geleerd iedere dertig jaar kurken te vervangen van bewaarwijnen. Helaas waren een vijftal flessen Château Margaux 1970 aan mijn aandacht ontsnapt. Een klein partijtje flessen die eens terugkwamen van de veiling die in een hoekje terecht kwamen waar juist de kurken vervangen waren. Bij het binnen komen van de kelder bemerkte ik de grote bruine plas op de grond, van twee flessen Margaux was de kurk zover heen dat ze spontaan waren leeg gelopen. Ik moest gelijk denken aan Cognac…..La part des Anges…… in mijn kelder dus geen Cognac maar heuse Château Margaux die ten dele was gevallen aan de Engelen. Pure drankmisbruik, maar ja, gedane zaken nemen geen keer. Deze gebeurtenis zette mij wel aan het denken over de innovaties in afsluitingen wat betreft wijn. Met enige regelmaat vertoef ik in Frankrijk en steevast vergeet ik mijn kurkentrekker mee te nemen. Hierdoor heb ik inmiddels een verzameling kurkentrekkers opgebouwd waar een paard de hik van krijgt. In Frankrijk moeten ze namelijk helemaal niets hebben van schroefdoppen. Knappe jongen als je daar een fles wijn met een schroefdop vindt. Persoonlijk heb ik niets tegen schroefdoppen, over het algemeen genomen betreft het voor 97% wijnen die snel geconsumeerd moeten worden. Vroeger was men nog niet zo ver als tegenwoordig dat ze tot in de kern de molecule trichloranisole (kortweg TCA) kunnen bestrijden. TCA maakte het dat vroeger een kist wijn altijd wel minstens 1 fles bevatte die kurk had. Kurkengigant Amorim heeft door de “Rosa” methode vrijwel een einde gemaakt aan TCA waardoor het gebruik van kurken veilig is om kurkloos je flesje Château Margaux weer een tijdje weg te leggen. Kurk is het enige materiaal die zuurstof door kan laten en zodoende te wijn goed te laten ouderen. Geperste kurken (van kurkgranulaat) laten geen zuchtje zuurstof door en zal de wijn ook nooit veranderen. Ondanks dat technologie niet stil staat is het nog steeds niet duidelijk of de foam laag (de “liner”) in de schroefdop geschikt is voor het lang opleggen van wijnen. Ik heb wel eens gedroomd dat ik opgesloten zat in mijn wijnkelder zonder kurkentrekker…… wat dan?

26 - Wijnkenner

Ik heb wel eens een filmpje voorbij zien komen dat met woest kloppen met een schoen op de bodem van de fles de kurk er ook uit drijft, maar of dat de wijn ook ten goede komt…..? Na jaren lang rustig ouder worden ineens wild en woest door elkaar geschud worden. Dat doe je niet met een bejaard mens en dus ook niet met een bejaarde wijn. Wat dat betreft vind ik het al wreed om onderweg naar huis nog even een flesje wijn te kopen voor bij de maaltijd die wacht. Dat vind ik net zoiets als een bruid zoeken op weg naar het stadhuis. Jan Brusse leerde mij van wijn te genieten bij de maaltijd. “Eten zonder wijn is als een schilderij zonder lijst”, waren zijn gevleugelde woorden. De harmonie tussen wijn en spijs is belangrijk en moet je goed plannen in mijn optiek. Maar goed, even terugkerend naar geen kurkentrekker hebben. Veel mensen (lees Nederlanders en Engelsen) vinden het een gedoe om een kurkentrekker te hanteren en daarom hebben we schroefdoppen. Een Duitse firma kwam als eerste met het idee van een glazen stop (de Vinolok). Later kwam ik in Frankrijk een

andere vorm tegen van afsluiting waarvoor je geen kurkentrekker nodig had. Een natuurkurk waarin een plastic hendeltje was aangebracht op de bovenkant van de kurk. Je hoefde alleen

maar aan het hendeltje te trekken voordat je bij het Godenvocht kon komen…Geniaal in mijn optiek. Ik roep wel heel hard dat ik niets tegen schroefdoppen heb, maar anderzijds ben ik misschien wel heel conservatief, want ik zie mijn wijn toch graag afgesloten met een natuurkurk. Het kan ook te maken hebben dat ik in een vorig leven waarschijnlijk (een) Frans(e) (wijnboer) ben geweest. Ik voel me thuis in Frankrijk en ik spreek de taal vloeiend zonder deze ooit geleerd te hebben. Fransen moeten niets van schroefdoppen hebben. Zij willen het vertrouwde plopje horen wanneer de kurk uit fles komt. Toch is het een Franse firma die met een nieuw initiatief komt. Wijnproducent Les Vignerons de la Méditerranée, onderdeel van Groupe Val d’Orbieu, introduceert voor haar La Cuvée Mythique de hersluitbare schroefkurk. De schroefkurk is een innovatie die de goede eigenschappen van kurk, zoals duurzaamheid en een premium imago, combineert met het gebruiksgemak van de schroefdop. De hals van de fles heeft aan de binnenkant schroefdraden van glas gekregen. ‘Je draait hem met de hand zo uit de fles, inclusief vertrouwde plop. En je draait hem er dankzij de groeven in de kurk ook zo weer in’, aldus de leverancier. Met andere woorden: Verdraaid handig wanneer je opgesloten zit in je kelder zonder kurkentrekker!

Nieuwe ambassadeur DH 17 Bergen op Zoom Viña Ventisquero Ambassadeur

Aan de Olympialaan 2 in Bergen op Zoom bevindt zich een bijzondere winkel met mooi gedistilleerd en niet-alledaagse wijnen. De winkel luister naar de naam DH17 verwijst naar de Heeren van 17, ofwel Heeren XVII. Deze zeventien heren waren direct belast met de bewindvoering van de VOC en bepaalden bijvoorbeeld welke producten specifiek dienden te worden ingevoerd door de VOC. Producten die nog niet in Europa voorhanden waren. Producten ook die vrij zeldzaam waren. Bij DH17 is dit ook waar men voor staat. Om juist datgene te bieden, juist die producten te voeren die nog niet wijd en breed verkrijgbaar zijn en waarmee de consument iets unieks in handen heeft. Johan Rijnart en Elise van Tol, vader en dochter, zijn idolaat van producten met historie en een verhaal. Producten ook met onderscheidend vermogen en kwaliteit. De winkel staat er vol mee!

Elise van Tol:

Wanneer je ziet dat ‘jouw’ klant blij de winkel uitloopt met iets waarvan hij voordat hij kwam het bestaan niet af wist is ontzettend leuk. Daar voor terug krijg ik een stukje waardering van de klant, datgene waar je het uiteindelijk allemaal voor doet, toch? Toen wij onze dranken speciaalzaak openden hadden we een duidelijk beeld voor ogen. We wilden een winkel openen waar de passie voor het product centraal staat. En niet alleen onze passie voor deze producten, maar ook onze uitgebreide kennis van deze producten waardoor we mensen kunnen enthousiasmeren en ze een enorme keuze kunnen bieden. Wij verkopen de mooiste dranken die er in Nederland (en ver daarbuiten!) te koop zijn, dat is toch prachtig? De waardering van onze consumenten voor datgene wat wij hebben staan, weten van de

producten en het enthousiasme waarmee we dit doen is enorm, en onze schare ‘fans’ groeit nog dagelijks. Dat is fantastisch, echt de kroon op je werk! Gepassioneerd zijn over de dranken-wereld is voor ons vanzelfsprekend. Wanneer je zó veel moois in je winkel hebt staan kun je niet anders dan ‘trots’ zijn op dat alles. De dranken-wereld is heel interessant, met steeds nieuwe dingen, limited editions en sommige écht heel speciale releases. Daarnaast is een goed glas wijn, een bijzondere whisky of een mooi glaasje rum een openbaring, iets waar wij heel erg blij van worden! En natuurlijk hoort ook het organiseren van proeverijen bij ons ‘werk’, iets wat zo ontzettend leuk is om te doen!

Onlangs is DH17 toegetreden tot de groep van Viña Ventisquero Ambassadeurs. Wijnspecialisten die het wijnhuis Viña Ventisquero een warm hart toedragen en die de wijnen van dit Chileense wijnhuis ook een prominente plaats in de winkel geven. Deze Ambassadeurs treden regelmatig naar buiten met speciale acties en zij kunnen intekenen op wijnen die exclusief verkrijgbaar zijn bij Vina Ventisquero Ambassadeurs. Maar zo zijn er nog meer voordelen. Meer informatie is te verkrijgen bij één van onze verkoopadviseurs: Vincent Tijink, Patrick van Egmond en Mike Overvliet

Johan Rijnart:

Wijn en whisky, een passie die bij mij begon vanaf mijn 20e jaar, en elk jaar groeide. De twee verschillende artikelen die de basis vormen van mijn passie: mensen laten, en leren genieten. De producten kunnen bij velen het goede gevoel teweegbrengen dat wenselijk is. Ook bij mij! Daarnaast is het verschrikkelijk inspirerend om deze passie via proeverijen, cursussen, workshops en “op de vloer in de winkel” te delen en te zien ontwikkelen bij onze klanten. Mijn werk is mijn hobby, fantastisch om samen met anderen te genieten! En waar anders dan in Bergen op Zoom wordt dit genieten werkelijkheid? Klanten weten onze winkel steeds gemakkelijker te vinden. Zeker nu we het buitenaanzicht hebben aangepakt door het plaatsen van nieuwe, stijlvolle markiezen en een grote Glendronach Single Malt Whisky van 4 meter hoog! Dit alles met dank aan De Monnik Dranken die graag haar steentje hieraan heeft bijgedragen.

Wijnkenner - 27

Romige soep van knolselderij Hoofdgerecht voor 4 personen. • Vrij makkelijk, 20-30 minuten



Ingrediënten

• 1 ui, gesneden in fijne blokjes • 300 g knolselderij, schoongemaakt en in blokjes • 100 ml room • Scheutje olijfolie • 4 plakken Serranoham • 500 ml kippenbouillon

Recepten

Lunch voor 4 personen. • 20-30 minuten

Ingrediënten

• 300 g kalfsmuis (vraag naar een lang en smal stuk) • 20 g boter • 1 blikje tonijn • 1 teentje knoflook • ½ eetlepel kappertjes • 6 eetlepels light mayonaise

• 1 eetlepel crème fraîche • 1 bosje rucola • 50 g Parmezaanse kaas • 1 eetlepel citroensap

Bereiding

Bereiding

1. Stoof de ui en de knolselderij zachtjes in een scheutje olijfolie. Voeg dan de kippenbouillon en de room toe. Laat het geheel in zo’n 20 minuten gaar koken. 2. Pureer de soep met een staafmixer of blender en zeef hem vervolgens door een fijne zeef. 3. Breng de soep aan de kook en op smaak met peper en zout. 4. Leg de plakken Serranoham op een plaatje en droog ze in een voorverwarmde oven (180 graden) gedurende 10 minuten. Haal ze uit de oven en laat afkoelen op wat keukenpapier. 5. Giet de schuimige soep in voorverwarmde soepkoppen en leg er een gedroogde plak Serranoham bij.

Vitello Tonnato

Wijnsuggestie: Mooiplaas The Lemongrass, Sauvignon Blanc Artikelnummer: 780602

1. Verwarm de oven voor op 165 °C. Verwarm de boter in een koekenpan en braad als de boter uitgebruist is het kalfsvlees aan. Gaar het rosé in de oven in 8 minuten en laat het vlees afkoelen. Meng de mayonaise met de crème fraîche. Hak de kappertjes, tonijn en knoflook fijn in een keukenmachine of met een staafmixer en meng alles door de mayonaise. Fris het geheel op met citroensap en breng op smaak met peper en zout. Snijd het vlees in hele dunne plakjes en leg ze op de borden. Giet er nu voorzichtig wat van de tonijnsaus over en garneer de bordjes met wat rucola en vers geraspte Parmezaanse kaas.

Wijnsuggestie: Rothschild, Pays d’Oc Viognier Artikelnummer: 782306

Lamsboutplakjes met luchtige toast

Hoofdgerecht voor 8 personen.

• Vrij moeilijk, langer dan 60 minuten

Filetto alla Rossini

Ingrediënten

Voor de lamsbout • 1,5 kg lamsbout (ontbeend en opgebonden) • 2 teentjes knoflook, gepeld in plakjes • Half bosje verse rozemarijn, gebruik alleen de blaadjes • 4 eetlepels honing • 2 eetlepels mosterd

Voorgerecht voor 4 personen. • Vrij moeilijk, 20-30 minuten

Ingrediënten

• 4 runderfilets van ca. 100 g per stuk • 40 g boter • 3 eetlepels olijfolie • 300 g avena 18 (lijkt op rijst, maar is wel degelijk een echte pasta) • 3 eetlepels bloem

• 0,5 wijnglas Marsala (Italiaanse versterkte wijn) • 4 plakken Gruyere • 4 plakken rauwe ham • 0,5 kopje bechamelsaus • 2 eetlepels witte truffelolie • peterselie, gesneden

Bereiding

Bereiding

1. Verhit de olijfolie en boter in een pan en braad de runderfilets aan tot ze beginnen te verkleuren. neem het vlees uit de pan en bestuif het met de bloem. Leg terug in de pan, voeg de Marsala erbij en laat dit inkoken. 2. Bestrooi het vlees aan beide kanten met zout en peper en laat het enkele minuten stoven. 3. Haal het vlees uit de pan en leg het in een vuurvaste schaal. Sprenkel wat witte truffelolie erover. Leg de plakken ham en kaas erop, giet de bechamelsaus erover en bak het vlees een paar minuten in een voor- verwarmde oven op 200 C. Kook ondertussen de pasta volgens de gebruiksaanwijzing. 4. Leg wat pasta met peterselie in het midden van elk bord en leg er een filet op. druppel wat saus rondom.

De recepten zijn beschikbaar gesteld door de Keurslager. Meer recepten vindt u op: www.keurslager.nl.

28 - Wijnkenner

Voor de toast en boter • 1 wit casinobrood, ongesneden • 100 g roomboter (voor het brood) • 250 g roomboter, op kamertemperatuur • Rasp van 1 sinaasappel • 1 eetlepel mierikswortelroom • 0,5 theelepel suiker

Wijnsuggestie: Quinta de Chocapalha Tinto Artikelnummer: 780583

1. Verwarm de oven voor op 160 graden. Maak met de punt van een mes inkepingen in het vlees van ongeveer 2 centimeter diep. Stop in iedere inkeping telkens een plakje knoflook en een takje rozemarijn. 2. Neem een braadslede en leg er de lamsbout in. Bestrooi met zout en peper en plaats de braadslede in de oven. Bak het vlees 50 tot 60 minuten (of tot een kerntemperatuur van 58 graden) en meng ondertussen de honing met de mosterd. 3. Haal het vlees uit de oven en smeer de lamsbout in met het honingmosterdmengsel en verhoog de oventemperatuur tot 180 graden. 4. Bak de lamsbout voor een krokante laag nog 10 tot 15 minuten in de hete oven. Haal het vlees eruit en laat even rusten. 5. Bereiding voor toast en boter Verwarm de oven voor op 180 graden. Doe de 250 g boter in stukjes in een mengkom. Voeg er de sinaasappelrasp, mierikswortelroom en suiker bij en meng door elkaar met een garde. Breng op smaak met zout en peper en zet weg in de koelkast tot gebruik. 6. Snijd dikke sneden van het casinobrood. Smelt de 100 gram roomboter in een pannetje en besmeer hiermee de sneden brood. Leg de sneden brood op een rooster en laat ze goudbruin kleuren.

Wijnsuggestie: Andeluna 1300, Cabernet Sauvignon Artikelnummer: 780780

De recepten zijn beschikbaar gesteld door de Keurslager. Meer recepten vindt u op: www.keurslager.nl.

Wijnkenner - 29

Nieuw bij De Monnik Dranken: Viña Ventisquero Reserva Syrah De serie reserva wijnen van het Chileense wijnhuis Viña Ventisquero was al redelijk uitgebreid en daar is onlangs een nieuwe variant aan toegevoegd, namelijk de Syrah. Viña Ventisquero behoort tot de nieuwe generatie wijnhuizen in Chili. Zij produceren wijn volgens de laatste technieken en maken hierbij gebruik van de modernste middelen. Respect voor de natuurlijke omgeving staat hierbij centraal. Er wordt op een milieuvriendelijke manier gewerkt, door onder andere het watergebruik sterk te beperken, CO2 uitstoot van het transport te compenseren en de natuurlijke omgeving bij nieuwe aanplant zoveel mogelijk in tact te laten. Dit heeft uiteindelijk geleid tot een certificering door “Sustainable wine of Chile” voor alle wijngaarden. Viña Ventisquero is het eerste Chileense wijnhuis wat daarin geslaagd is. Viña Ventisquero startte als ambitieus project, maar inmiddels zijn er wijngaarden aangeplant in zeven verschillende wijngebieden te weten: Maipo, Casablanca, Apalta, Lolol, Leyda, Peralillo en Huasco (Atacama). Er worden dan ook geen druiven gekocht. Alle wijnen worden geproduceerd met eigen druiven.

Ventisquero Reserva Syrah

De Reserva Syrah heeft een diepdonkerrode kleur met hints van violet. 70% van de wijn heeft tien maanden houtlagering ondergaan op Frans eiken en de resterende 30% op RVS. Zo ontstaat een mooie balans tussen hout en fruit. In de neus komen in eerste instantie zwarte bessen, kersen en bosbessen naar voren en vervolgens ook peper en bos. Er is vooral veel zwart fruit te proeven, een zekere kruidigheid, maar ook chocola en vanille. Een heerlijke en breed inzetbare wijn.

Mooi fijne en elegante Cabernet, zacht en sappig, fris, cassis en munt, van Alto Maipo op 1000 meter hoogte; heerlijk cabernet, aangevuld met 7% Petit Verdot, 5% Carmenere , 2% Cabernet Franc. Artikelnummer: 780655

Pangea Syrah 2009 16,5 punten

Jong, intens en krachtig, maar toch vooral elegant, mooie tannine, goede zuren; sinds 2009 oogst 2-3 weken eerder, kan als je de wijngaard goed beheert Artikelnummer: 780663

Viña Ventisquero Reserva Syrah Artikelnummer: 780650

Monnik wijnen in Perswijn

In het januari/februari nummer van Perswijn, zijn weer diverse wijnen van De Monnik Dranken geproefd en beoordeeld. In het blad staat ook een uitgebreid interview van Ronald de Groot met Ventisquero wijnmaker Sergio Hormazabal. Tijdens dit interview werden diverse Ventisquero wijnen geproefd zoals: 30 - Wijnkenner

Enclave Cabernet Sauvignon 2010 17 punten

Pangea Syrah 2005 16 punten

Intens en krachtig, kersen, pruimen, weelderig, mooi gerijpt, zwarte peper en chocola, elegantie en balans, goede tannine. Artikelnummer: 780663

Grey GCM (Garnacha, Carinena, Mataro) 2013 16 punten

Rijp en zacht, mooi smaakvol, zoete kersen en pruimen, blijft elegant, met goede zuren Artikelnummer: 780666

Grey GCM (Garnacha, Carinena, Mataro) 2012 15,5 punten Confiture, kersen, zuidelijk, peperig en sappig, elegantie, fijne zuren; komt over als een Rhônewijn. Artikelnummer: 780666

Vertice Carmenere/Syrah 2008 15,5 punten

Grey Pinot Noir (nieuw) 15 punten

2012

Quinta de Chocapalha Vinha Mae 2010 16 punten

Uit Las Terrazas Vineyard; eerste Pinot Noir met het label Grey, dus hogere kwaliteit, eerst alleen in Casablanca, maar in Leyda veel beter; mooi pinot noir, kersen en aardbeien, sappig, goede zuren, frisheid, aroma, lengte fraai.

Kersen en pruimen, toast, specerijen, kaneel, laurier, verleiding, fijne zuren, goede tannine. Artikelnummer: 780585

Quinta de Chocapalha CH 2010 ****(*)

Artikelnummer: 780679

Confiture en zoete kersen, kruidnagel en vanille, zacht, fijne stevigheid, elegantie, finesse, volgens sommige in het panel wat streng.

Queulat Sauvignon Blanc 2014 14 punten

Las Terrazas Vineyard, 4 kilometer van de oceaan, dus heel koel en winderig, met lage opbrengsten, combinatie van exotisch fruit, licht grassig, buxus, asperges, fijne zuren, smaakvol. Artikelnummer: 780649 Ook Quinta de Chocapalha uit Portugal stond vol in de aandacht in dit nummer en één van de wijnen was dan ook geselecteerd:

Artikelnummer: 780584 De volgende wijnen van Mooiplaas Wine Estate werden geproefd:



Quinta de Chocapalha Mar de Lisboa Tinto 2012 ****

Deze instapwijn, kan door zijn soepele karakter wel direct worden gedronken. Het is een blend van voornamelijk Portugese druiven: Tinta Roriz, Touriga Franca, Castelão, in combinatie met Syrah. Hij is heerlijk zacht en rond, met kersen en kruiden, een vleugje hout, ’n klein pepertje, goede zuren, spannend, met een lichte stroefheid. Artikelnummer: 780581

The Bean Pinotage 2012 ***(*)

Bramen, zwarte bes, pruimen, koffie, stevig, rokerigheid, stoer, kracht, donker, heftig. Artikelnummer: 780605



The Coco Merlot 2012 ***(*)

Bramen, pruimen, koffie, chocolade, zoethout, machtig en gebrand, veel hout. Artikelnummer: 780606

Uit te leveren jaargangen kunnen afwijken van beoordeelde jaargangen. Kijk op de www.monnik-dranken.nl welke jaargang momenteel wordt geleverd.

Quinta de Chocapalha Tinto 2010 15,5 punten

Pruimen en kersen, zacht, rijp, chocola, specerijen, krachtig, ook frisheid, verteerbaar. Artikelnummer: 780583

Wijngaard op 500 meter hoogte; krachtig en sappig, chocola, zoete pruimen, intens, goede zuren en tannine, verleiding, zacht en smakelijk.

Quinta de Chocapalha Tinto 2009 ****

Artikelnummer: 780658

Artikelnummer: 780583

Elegantie, zwarte peper en olijven, rood fruit, puur, kersen, vrij stevig, krentjes, smaakvol.

Wijnkenner - 31

Riesling en “goût de pétrol ”

De knisperend frisse Riesling is één van de kwalitatief mooiste druiven ter wereld. Riesling wordt gezien als de koning der wijnen en staat allereerst veelvuldig aangeplant in Duitsland maar ook in Frankrijk, de Elzas, Oostenrijk en Noord Italië geeft hij prachtige resultaten. Buiten Europa is het met name Nieuw-Zeeland en Noord-Amerika waar Riesling het bijzonder goed doet. Riesling geeft over het algemeen slanke en elegante witte wijnen met een frisse zuurgraad. Hij kan een breed scala aan geuren en smaken hebben: van perzik, grapefruit, groene appel, tot vers gemaaid gras, rozenblaadjes en honing

Riesling is een echte “terroir” druif, dat wil zeggen de bodem waarop de Riesling groeit is van grote invloed op de geur en de smaak. Een Riesling van löss smaakt bijvoorbeeld heel anders dan een Riesling die op een bodem met veel graniet, of kalk is verbouwd. Riesling gedijt buitengewoon goed op een bodem bestaande uit leisteen, schieffer in het Duits. De leisteenbodem, een bodemsoort die in het Moezelgebied nogal veel voorkomt, houdt de warmte van de zon goed vast en zorgt tegelijk voor een goede drainage. Riesling wijnen afkomstig uit de Moezel-streek zijn daarom uniek door hun lage alcoholgehalte, hun fruitkarakter en de mooie balans tussen zoetheid en rins zuur. De mineralen uit de bodem zijn vaak goed te proeven. Het delicaatste resultaat geeft de rieslingdruif, waarvan de wijnen uitstekend kunnen ouderen. Er zijn Rieslings die na een halve eeuw nog fris, krachtig en intens van smaak zijn. Nadeel van wijnbouw in koelere streken is uiteraard het probleem van voldoende rijpheid. Druiven boven de 48e breedtegraad worden maar moeilijk fysiologisch rijp vanwege een beperkt aantal zon uren in het jaar. Wijnbouwers

32 - Wijnkenner

vangen dit op door de wijnstokken op hellingen te planten waardoor de invalshoek op de zon zo klein mogelijk is en de druiven op die manier voldoende rijp worden. Het helpt als er in de nabijheid een wateroppervlak van enige omvang is, bijvoorbeeld een rivier, waardoor zonlicht extra wordt gereflecteerd richting de wijngaard. De mooiste wijngaarden vinden we dan ook in de buurt van grote rivieren zoals de Rijn, de Moezel en de wat kleinere rivier de Saar.

Riesling wijnen zijn steeds vaker droog. Droger in ieder geval dan zo’n 10, pakweg 15 jaar geleden. Maar de kracht van een goede Riesling schuilt in het feit dat hij naast de nodige zuren, essentieel om goed te kunnen ouderen, de druif ook de nodige suikers bevat. Juist de suikers zijn van belang om na de gisting een zeker tegenwicht te kunnen bieden aan de zuren. Suikers en zuren moeten in balans zijn. Dat maakt de Riesling elegant en spannend tegelijk. In koelere jaren ontbreekt het niet zelden aan de nodige suikers waardoor Riesling behoorlijk streng en wrang kan zijn. Niet alleen wil het in koelere jaren nogal eens aan suikers ontbreken, de Riesling druif heeft moeite met fysiologisch rijp te worden en er blijven in de druif allerlei terpenen achter. Chemische verbindingen die onder invloed van zonlicht worden afgebroken. Terpenen zijn volledig natuurlijk en kenmerken zich door een typische, zeer herkenbare geur. Wij kennen bijvoorbeeld de hint van groene paprika bij een niet volledig rijpe Cabernet Franc uit de Loire-streek. Versgemaaid gras bij Sauvignon Blanc; ook een indicatie dat de druif niet volledig rijp was bij het oogsten. Bij Riesling bezigt men vaak de term “gôut de petrol”. Vaak bejubeld als iets moois, iets eigens van de Riesling en het is waar; alleen Riesling wil wel eens

geuren naar dit typische aroma. Wijnmakers zijn zich bewust van de associatie die consumenten maken van “gout de petrol” en Riesling en sturen hier ook een beetje op aan. Door gebruik van een klein deel zogenaamde “groene oogst”, blijven terpenen aanwezig en ziedaar; een vleugje “gout de petrol”. Niets meer en niets minder. Overigens gaat het hier om geurimpressies welke aanweizg zijn bij jonge wijnen en het heeft niets te maken met de complexe aroma’s die mooie, oudere Rieslings in zich herbergen. Deze oudere aroma’s duidt men aan met de naam “firne”en is heel wat anders dan “gôut de petrol”. Een kleine selectie Riesling die verkrijgbaar is bij De Monnik Dranken.

Wijnquiz

In elke uitgave van de Wijnkenner wordt uw kennis op het gebied van wijn op de proef gesteld. Doe mee en maak kans op leuke wijn prijzen.

1. Welke Grand Cru wijngaard bevindt zich in dit plaatsje in de Elzas? 2. Het Zuidfranse dorpje Roussillon kijkt uit over een bekende wijnstreek. Welke is dit? 3. Om welke zeer bekende vallei in Chili gaat het hier? 4. In welk Frans wijndorp ligt dit Chateau? 5. Voorjaar in de Bordeaux, hoe noemt men de wijze waarop men hier de wijnstokken heeft gesnoeid? 6. In welk Duits plaatsje bevindt zich dit wijngoed?

7. Chili’s meest koele wijnstreken liggen aan de kust, direct achter de Coastel Mountains. Welke wijnstreek is dit? 8. Hoeveel wijnmakers waren er in 2013 aangesloten bij dit verbond? 9. Hoe noemt men het proces waarbij men de “hoed” voortdurend in contact laat komen met de verse druivenmost? 10. Irrigeren is niet in alle Europese wijngebieden zonder meer toegestaan. In welke klimaatzone mag er wel worden geïrrigeerd?

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Stuur uw oplossing voor 10 mei 2015 naar: [email protected] met duidelijke vermelding van naam, klantnummer en telefoonnummer. Winnaars krijgen automatisch bericht. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd. Onder de goede inzenders verloten wij een exemplaar van de Grote wijn encyclopedie van Christian Callec De antwoorden van de prijsvraag in de afgelopen wintereditie: Saarburger Rausch, Op de grens van Uruquay en Brazilië, In de zuidelijke Rhône-streek; Chateauneuf du Pape, Chateau du Tertre - Margaux, St.- Emilion, Chateau Haut-Brion, In de wijnstreek Limoux, Weingut Schloss Liesser, Parijs, In St.-Emilion

Woelfelin Riesling Alsace A.C. Artikelnummer: 712053

Bio Wijn Riesling Rivaner QBA Artikelnummer: 782017

Wijnkenner - 33

Marktnieuws Geen Brunello 2014 voor Biondi Santi

MONTALCINO, 17 februari 2015 - Eén van de bekendste Toscaanse wijnproducenten Biondi Santi heeft onlangs op de Italiaanse site Winenews.it bekend gemaakt dat zij geen Brunello di Montalcino uit zullen brengen uit de oogst van 2014. Oorzaak? Een slechte oogst na een miserabel seizoen. De oogst was dan volgens de familie niet geschikt voor een mooie Brunello, toch wel voor een Rosso di Montalcino. Biondi Santi is de eerste grote naam die bekend maakt geen Brunello te zullen maken. De verwachting is dat andere grote namen spoedig zullen volgen. Dit jaar zal er wel een Brunello di Montalcino 2010 door het bedrijf op de markt worden gezet. En volgend jaar de Riserva. De verwachtingen van deze twee wijnen liggen dan ook erg hoog. Nog even voor de statistieken: de Brunello di Montalcino Riserva 1955 van Biondi Santi is de enige Italiaanse wijn die te vinden is in de door Wine Spectator’s top 12 van Beste Wijnen uit de 20e eeuw’.

Dodelijke ziekten in wijngaard reden tot bezorgdheid in Frankrijk

De bezorgdheid groeit onder de Franse wijnmakers. Want, volgens de laatste berichten van de overheid, ging er al door diverse ziekten, meer dan 100.000 hectare wijngaard verloren in 2014. Schimmelziekten als esca, black dead arm en eutypa zorgden er voor dat de wijnproductie met 13% daalde in Frankrijk, zo maakte het Ministerie van Landbouw en het Franse wijninstituut IFV bekend. En dat is goed voor een slordige € 1 miljard op jaarbasis. Reden voor bezorgdheid dus. Sommige druivensoorten lijken extra gevoelig voor schimmels. In de Loire-vallei zijn dat de Sauvignon Blanc, Cabernet Franc, Chenin Blanc en Melon de Bourgogne. Volgens InterLoire ging er daardoor tussen de 10 en 15% van de wijnproductie verloren. Ook schatten zij dat er door schimmelziekten op zijn minst 5% van alle Europese wijngaarden zijn aangetast. In de Bordeaux, aldus het CIVB, blijken vooral de Cabernet Sauvignon en Cabernet Franc in 2014 te zijn aangetast door de schimmels. De Merlot leek daarbij het minst gevoelig. En alhoewel op verschillende plekken in de Bourgogne esca werd ontdekt, ging dit hier niet ten koste van de wijnproductie. Volgens het Franse Ministerie van Landbouw zijn de Ugni Blanc in de Cognac-streek en de Savagnin en Trousseau in de Jura het meest gevoelig voor de dodelijke schimmels. Velen wijten de opkomst van de schimmelziekten aan het verbod in de wijngaard van het giftige bestrijdingsmiddel sodium arsenite sinds 2001.

De Monnik Dranken de nieuwe distributeur voor Osborne in Nederland

De Monnik Dranken heeft, met ingang van 1 februari 2015, een overeenkomst gesloten met het Spaanse Osborne betreffende de exclusieve distributie van de Osborne producten op de Nederlandse markt. Beide bedrijven zien kansen om door middel van deze samenwerking de positie van Osborne in alle segmenten van de Nederlandse markt te versterken. De Osborne Group is voor het grootste deel eigendom van de familie Osborne. Het Spaanse bedrijf met een historie van meer dan 200 jaar is vooral bekend vanwege de productie van sherry, maar produceert ook een uitgebreid assortiment aan port, gedistilleerd en wijn. De Monnik Dranken is een drankengroothandel en importeur, met een heel breed pakket aan eigen import producten. Directeur Hans Olde Monnikhof: “Osborne en De Monnik Dranken, beide familiebedrijven met een lange historie, vullen elkaar perfect aan. De Monnik Dranken heeft veel ervaring met het positioneren van gedistilleerd en wijn in de diverse segmenten van de Nederlandse drankenmarkt. De producten van Osborne zijn een hele mooie aanvulling in breedte en diepte van ons bestaande assortiment.” In eerste instantie zal gestart worden met de distributie van de Osborne sherry’s. Vervolgens zullen gefaseerd ook de overige producten worden geïntroduceerd zoals onder andere de ports en Veterano brandy.

34 - Wijnkenner

Agenda 14 t/m 18 juni 2015 Vinexpo 2015 Bordeaux, Frankrijk Info: Promosalons Nederland, 020-4620020, [email protected], www.promosalons.nl 26 oktober 2015 Perswijn Evenement Plaats: nog niet bekend Info: www.perswijn.nl 6 en 7 september 2015 Dranken & Pakket Expo Plaats: Houten

Imported and distributed in Holland by De Monnik Dranken / Oldenzaal Holland.