notitie
onderzoek gebruik parkeeraccommodaties Diezerpoort en Turfmarkt te Zwolle
onderzoek gebruik parkeeraccomodatie Diezerpoort en Turfmarkt te Zwolle colofon aan de expertmeeting namen deel: C. Wildervanck, verkeerspsycholoog P. Vos deskundige exploitatie parkeergarages P. Kroeze, verkeersplanoloog W. Lavooij, stedenbouwkundig adviseur en penvoerder namens de gemeente S. Tjepkema, senior beleidsmedewerker verkeer & vervoer W. de Haan, stedelijk beheerder parkeren H. Goodijk, ontwerp/stedenbouw A. Smit, werkvoorbereiding techniek A. van Rooijen, projectleider
projectnummer: 80.78.02.00 opdrachtgever : gemeente Zwolle status: december 2004 SAB Arnhem relatiebeheerder: W. Lavooij
inhoud
probleemomschrijving
5
beschrijving en analyse
7
beleidskader
15
conclusies
19
aanbevelingen en advies
21
probleemomschrijving
De binnenstad van Zwolle vervult een belangrijke regionale functie. Voor de verdere ontwikkeling van het centrum is het Ontwikkelingsprogramma Binnenstad 2015 vastgesteld (30 augustus 2004) (Ontwikkelingsprogramma Binnenstad 2015, (tweede uitgave), Gemeente Zwolle mei 2004) en is de Parkeernota vastgesteld (4 oktober 2004). Dit programma voorziet in een groot aantal concrete maatregelen met het doel de binnenstad voor bewoners, belanghebbenden en bezoekers nog aantrekkelijker te maken. Daarbij is een afweging gemaakt omtrent de bereikbaarheid van de binnenstad. De raad heeft ervoor gekozen de binnenstad autoluw te maken. Daartoe zal binnen de ring het aantal parkeerplaatsen met 1.450 plaatsen worden verminderd om ruimte te bieden voor een prettiger woonklimaat, verbetering van de leefbaarheid op straat, behoud en herstel van cultuurhistorische waarden en intensivering van het grondgebruik. Herstructurering en intensivering zullen met name plaatsvinden op het Noordereiland waar nu een groot aantal parkeerplaatsen voor het winkelbezoek is te vinden. Compensatie van deze parkeerplaatsen wordt onder andere gezocht in verbetering van het gebruik van de bestaande parkeeraccommodaties aan de ring (zie onder andere Koersdocument, hoofdlijn van parkeren, gemeente Zwolle, april 2004). Het voor u liggende advies betreft twee parkeeraccommodaties die zich aan de parkeerring buiten de binnenstad bevinden: parkeergarage Diezerpoort en parkeerterrein Turfmarkt. Beide parkeeraccommodaties worden momenteel slecht gebruikt. De gemeente Zwolle vraagt zich af of deze locaties een rol kunnen en mogen spelen bij het zoeken naar vervangende capaciteit buiten de binnenstad, en zo ja, onder welke voorwaarden. Daarnaast speelt de vraag of er mogelijkheden zijn om op korte termijn het gebruik te verbeteren. Vooral voor Diezerpoort is dat van belang, aangezien hier sprake is van een aanzienlijk exploitatietekort.
5
Om zo snel mogelijk een antwoord te krijgen op bovenstaande vragen is gekozen voor een korte analyse door externe adviseurs op het gebied van verkeer, exploitatie van parkeergarages, verkeerspsychologie en stedenbouw. Vervolgens heeft een expertmeeting plaatsgevonden tussen deze adviseurs en een aantal gemeentelijke vertegenwoordigers. In deze expertmeeting die heeft plaatsgevonden op 17 augustus 2004, werd lokale en dagelijkse kennis in contact gebracht met ervaring van deskundigen die over het hele land werkzaam zijn en die met een meer onbevangen blik naar de problematiek kijken. De resultaten van deze afzonderlijke analyses en de expertmeeting zijn in dit document weergegeven.
6
beschrijving en analyse
Diezerpoortgarage De Diezerpoortgarage is een bovengrondse parkeergarage van drie lagen boven een winkelcomplex. De winkels is het winkelcomplex hebben een duidelijk andere signatuur dan de binnenstad. Gaat het in de binnenstad om recreatief winkelen, de winkels in het complex hebben een meer dagelijks karakter. Hier gaat het om boodschappen doen. Volgens opgave van de gemeente is het gebruik van de garage zeer laag. Op zaterdag wordt de parkeercapaciteit in de binnenstad volledig benut terwijl in de Diezerpoortgarage sprake is van een groot aantal vrije parkeerplaatsen. In een recent parkeeronderzoek van bureau Stienstra komt naar voren dat in de regel op de toptijden (donderdagmiddag en -avond en zaterdagmiddag) er circa 400 parkeerplaatsen in de Diezerpoort ongebruikt blijven.
De Diezerpoortgarage gezien vanaf de Zamenhofsingel, de garage is vanaf de parkeerring niet goed te herkennen
7
ligging ten opzichte van de binnenstad
Verwijzing vanaf Katerdijk naar Noordereiland en Dijkstraat, verwijzing naar de andere nabij gelegen accommodaties waaronder Diezerpoort, ontbreekt.
De garage is gelegen aan de parkeerring en ligt circa 350 meter van het feitelijke begin van het centrum. Het matige gebruik kan vrijwel volledig worden verklaard uit de -deels gevoelsmatig- ongunstige ligging ten opzichte van andere, gunstiger gelegen parkeeraccommodaties en door de huidige overmaat aan parkeergelegenheid in en rond de binnenstad. De ongunstige ligging is, zoals in het volgende nader beargumenteerd, voor een groot deel gevoelsmatig van aard: de loopafstand tot het centrum is met 5 minuten bijvoorbeeld korter dan die van het populaire P-Noordereiland. Ervan uitgaande dat de hoofdstroom van de binnenstadsbezoekers de stad vanuit de A28 via Katerdijk nadert, komt de bezoeker eerst de grote voorziening op Noordereiland tegen. Eenmaal aangekomen bij de Diezerpoortgarage, krijgt hij de verwijzing naar het centrum, gekoppeld aan een verwijzing met het aantal vrije plaatsen naar de garage Eiland. Wetende dat er vrije plaatsen zijn bij garage Eiland en dat deze voorziening kennelijk dichter bij het centrum is gelegen dan Diezerpoort, zal hij altijd kiezen voor Eiland en niet voor Diezerpoort, zeker niet wanneer om bij Diezerpoort te komen de binnenstadsbezoeker van het centrum wordt afgeleid. De geregelde binnenstadsbezoeker weet ook dat er langs en in de directe omgeving van de route van Diezerpoort naar Eiland nog diverse parkeergelegenheden op straat zijn te vinden, die niet zijn opgenomen in het dynamisch signaleringssysteem. Dus ook bij een aanduiding ‘vol’ bestaat altijd nog een gerede
8
kans om een vrije plek op straat te vinden. Deze structuur leidt tot een ongewenst, opportunistisch zoekgedrag, waarbij de bezoeker in eerste aanleg op zoek gaat naar de locaties die het dichtst bij het centrum zijn gelegen (Eiland + Noordereiland) en van daaruit terugrijdt naar de accommodatie verder weg (Diezerpoort). Wetende dat aan deze route of daarbij in de buurt nog allerlei plaatsen op straat zijn te vinden, houdt dit in dat hij de Diezerpoortgarage als laatste zal opzoeken.
Verwijzing in de directe omgeving van de Diezerportgarage naar duidelijk gunstiger gelegen garage Eiland Een van de vele maaiveld parkeerplaatsen tussen Eiland en Diezerpoortgarage
De route vanaf de Diezerpoortgarage naar de binnenstad; geen echte binnenstadservaring door te weinig aantrekkelijke functies en de enorme maat van de openbare ruimte.
directe omgeving Een belangrijke succesfactor van een parkeeraccommodatie vormt de ligging. De bezoeker moet snel het gevoel krijgen dat hij zich bij zijn doel, de binnenstad bevindt. De ervaring is dat een parkeeraccommodatie zich binnen 300 à 350 meter van het doel van de bezoeker moet bevinden. De route van Diezerpoortgarage naar de entree van de binnenstad is niet echt te lang (circa 350 à 400 meter), maar niet aantrekkelijk genoeg om de bezoeker het gevoel te geven dat hij het areaal van de binnenstad nadert. Het ontbreekt daarbij aan functies langs deze route die binnenstadskwaliteit hebben en aan de kwaliteit van de ruimte op straat. Het voorplein van het complex Diezerpoort is weliswaar druk, maar heeft weinig allure. De oversteek over de relatief rustige, maar ruim gedimensioneerde Diezerkade kost veel wachttijd bij het verkeerslicht; de Stenenpijpenbrug heeft nog de breedte en allure van een doorbraak uit
de jaren vijftig en ontneemt de bezoeker het zicht op de waardevolle stadssingel (een belangrijk element in de afleesbaarheid van de binnenstad: ‘achter de singels, daar is de stad’). De breedte van deze brug vormt daarnaast ook een onjuist signaal voor het autoverkeer, dat een ruime entree vermoedt in de richting van het centrum.
De Stenenpijpbrug, maatvoering van een verkeersdoorbraak. Diezerkade onnodig breed in relatie toto de functie en het verkeersaanbod
9
de accommodatie
entree voor bezoekers armoedig uitgevoerd
Het uitvoeringsniveau van de parkeergarage is sober en inmiddels wat verouderd. De granietachtige bekleding van vloer en wanden houdt abrupt op bij de deur naar de parkeergarage; er is geen herkenbare opvang van de bezoeker. De toegang zal vanwege de steile oprit en het tweerichtingsverkeer in een onoverzichtelijke, scherpe bocht niet voor iedere automobilist eenvoudig te nemen zijn. Eenmaal boven, is er echter voldoende ruimte voor parkeren en indraaien. De parkeergarage is open uitgevoerd waardoor natuurlijke ventilatie mogelijk is. Het open karakter maakt de garage wat tochtig, maar anderzijds geven de open wanden een aardig zicht op de omgeving. Daardoor en door de grote overspanning ontstaat niet het claustrofobische gevoel dat sommige andere parkeergarages oproepen, en is de bezoeker in staat zich
enigszins te oriënteren. Eenmaal boven scoort de Diezerpoortgarage zelfs beter dan vele andere parkeergarages wat betreft openheid en berijdbaarheid. Wat opvalt, is dat de garage vanwege zijn lay-out en uitvoering en door de ligging van de inrit in de ogen van de bezoeker exclusief lijkt te zijn bedoeld voor het onderliggende winkelcomplex en zelfs die relatie is niet sterk. De inrit ligt aan de zij-/achterzijde, op een plaats waar verder geen enkele activiteit is te bespeuren (dichtgeplakte ramen, opslag van goederen). Het zeer matige gebruik geeft de parkeergarage een sinister karakter; de bezoeker bevindt zich nagenoeg alleen op een enorm parkeerdek waar slechts hier en daar een auto staat. De verlaten sfeer en de inmiddels verouderde inrichting geeft gevoelens van sociale onveiligheid tijdens het moment van wegbrengen maar
10
steile en onoverzichtelijke oprit naar de parkeerdekken interieur van de Diezerpoortgarage op het parkeerdek
zeker ook in het vooruitzicht dat de auto later weer moet worden opgehaald wanneer het mogelijk nòg stiller is. De exclusiviteit voor het winkelcomplex uit zich bovendien in de circulatie van het voetgangersverkeer: de garage is voor voetgangers namelijk uitsluitend via het winkelcentrum te bereiken. Dáár zijn het trappenhuis en de lift en dáár bevindt zich ook de betaalautomaat. De openingstijden versterken deze misvatting: een kwartier na winkelsluitingstijd kan de auto niet meer worden opgehaald. De garage zal zo nooit kunnen functioneren voor een volwaardig stadsbezoek dat eindigt op terras of restaurant, laat staan voor een bezoek aan schouwburg of bioscoop. Ten aanzien van de betaalautomaat kan worden toegevoegd dat deze bij daglicht slecht leesbaar is.
interieur van de Diezerpoortgarage, plaats van de automatenhal achterin de passage, veel gesloten winkels
11
Turfmarkt ligging ten opzichte van de binnenstad De Turfmarkt is een parkeerplein van circa 6.750 m2. Wat bij de Diezerpoort is gezegd over de ontsluiting vanaf de parkeerring, geldt nog sterker voor de Turfmarkt. Komend vanaf de Katerdijk en de parkeerring volgend, wordt men niet eerder dan ter hoogte van de Menistenstraat in de richting van de Turfmarkt geleid. Dit gevoel te worden omgeleid geldt niet uitsluitend voor degene die voor het eerst Zwolle bezoekt. Ook de ervaren binnenstadsbezoeker die een gelegenheid gevonden heeft die goed bevalt en zonder omwegen te bereiken is, zal geneigd zijn om de volgende keer dezelfde accommodatie weer op te zoeken en niet naar alternatieven te zoeken.
omslachtige verwijzing naar de Turfmarkt, geen verwijzing nabij Diezerkade pas bij Menistenstraat verwijzing naar de accommodatie
12
directe omgeving Meer nog dan bij de Diezerpoort geldt, dat de Turfmarkt gevoelsmatig te ver af ligt van het feitelijke winkelcentrum. Overigens geldt dat hier ook wel voor de feitelijke afstand (circa 500 meter). Vanaf de Turfmarkt is de binnenstad niet te zien en winkels zijn niet te herkennen; men heeft het idee in een rustige woonbuurt te zijn beland. De wandeling naar het centrum is wat omslachtig maar duurt slechts enkele minuten en is bovendien erg aardig. Maar in een stad met een aantal parkeergelegenheden op locaties die nog dichterbij de winkels zijn gelegen, is het voldoende om te resulteren in een matige bezettingsgraad.
route vanaf Turfmarkt naar centrum, aardig maar te lang, geen binnenstadssfeer
13
de accommodatie
uitvoering Turfmarkt, sober maar voldoende
14
De accommodatie is een verhard plein dat is omgeven door scholen, kantoren, een watertoren, enige woningen en een watergang (Almelose Kanaal). Veel sociale controle vanuit de omgeving is er dus niet. De omgeving maakt evenwel een prettige, groene indruk. De inrichting is sober maar absoluut niet onder de maat. De inrichting kan praktischer -de entree is onlogisch gelegen ten aanzien van de aangegeven aanrijroute- en op details zijn zeker kanttekeningen te plaatsen. Het matige gebruik van de Turfmarkt kan hier echter niet uit worden verklaard. De lage bezettingsgraad moet daarom geheel worden toegeschreven aan de excentrische ligging, de gevoelsmatig te grote afstand van de Turfmarkt tot het centrum in vergelijking met concurrerende voorzieningen en het feit dat er voldoende aanbod aan parkeergelegenheid is te vinden in Zwolle.
beleidskader
verkeer en parkeren Van groot belang is het besluit om de binnenstad verkeersluw te maken en het aantal parkeerplaatsen binnen de ring drastisch te verminderen. Zoals de gemeente aangeeft dienen derhalve buiten de binnenstad circa 1.900 parkeerplaatsen te worden gevonden. Het gaat om compensatie van parkeerplaatsen voor het winkelpubliek en vergunninghouders, en om de vraag naar parkeerplaatsen als gevolg van de toename van de winkel- en woonfuncties. De compensatie voor de afname van het aanbod in de binnenstadstad zal moeten worden gevonden in een betere benutting van de bestaande capaciteit in de periferie (en dan met name in de Diezerpoort en de Turfmarkt), het ontsluiten van sluimerende capaciteit (provinciehuis e.d. voor de top-uren op koopavond en zaterdag), de bouw van een nieuwe parkeergarage aan de parkeerring en de aanleg van een transferium met shuttle-verbinding (met name voor werkers in de binnenstad). In de parkeernota is aangegeven dat de parkeeraccommodaties in de ring rond de binnenstad beter benut moeten worden. Het gaat dan om circa 1150 plaatsen. De Diezerpoortgarage en de Turfmarkt zouden daarin voor circa 500 parkeerplaatsen kunnen voorzien.
15
fragmenten uit de Ontwikkelingsvisie, herinrichting van de openbare ruimte in de richting van de Diezerpoort
16
projecten Het Ontwikkelingsprogramma Binnenstad 2015 voorziet in een groot aantal concrete projecten die van groot belang zijn voor de toekomst van beide accommodaties. Ter plaatse van het voormalig Huis van Bewaring (Tanerij) komt een cultuurcluster. De start van de bouw van de schouwburg is najaar 2004 begonnen. Ter ontsluiting van het cultuurplein wordt overwogen om een voetbrug te slaan over de Achtergracht tussen de Tanerij en de Diezerkade. In 2007 zal de parkeeraccommodatie Noordereiland worden gesloten en zullen alle parkeerplaatsen op maaiveld zijn verwijderd. Op het Noordereiland gaat het ontwikkelingsprogramma uit van een mix van stedelijk wonen en voorzieningen op de begane grond. Het Ontwikkelingsprogramma is verder gericht op een verbetering van de ruimtelijke kwaliteit van de Diezerstraat in de richting van de Diezerpoort. Er wordt niet gesproken over een intensivering van de binnenstedelijke functies. In de omgeving van de Turfmarkt zijn geen structurele toevoegingen voorzien. Het ontwikkelingsplan voorziet voornamelijk in een verbetering van de inrichting op straat.
fragmenten uit de Ontwikkelingsvisie, weinig maatregelen in de richting van Turfmarkt,
consequenties voor Diezerpoort en Turfmarkt Voor de lange termijn zal het beleid zoals dat is neergelegd in het Ontwikkelingsprogramma ongetwijfeld een gunstige invloed hebben op de bezettingsgraad van de parkeeraccommodaties Diezerstraat en Turfmarkt. Het ruime aanbod aan parkeergelegenheid, zowel in de vorm van parkeeraccommodaties als gewoon langs de straat, is immers de hoofdoorzaak van de huidige lage bezetting. Terugkomend op de eerste onderzoeksvraag: beide parkeeraccommodaties liggen zodanig ten opzichte van de binnenstad, en hebben een dusdanige (potentiële) kwaliteit, dat ze zeker een rol mogen spelen bij het zoeken naar vervangende capaciteit in de schil om het centrum.
Wanneer het gaat om de korte termijn, dan hoeft de termijn van tien jaar voor de Turfmarkt geen probleem te zijn. De investeringen die op deze locatie zijn gedaan zijn immers beperkt. Voor de garage aan de Diezerstraat ligt het uiteraard anders. Een parkeergarage is een kostbare voorziening, de exploitatie staat onder veel grotere druk dan een accommodatie op maaiveld. Voor de korte termijn biedt het Ontwikkelingsplan voor de Diezerpoortgarage te weinig. Weliswaar voorziet het plan in de ontwikkeling van een cultuurcluster op de Tanerij en zullen de maaiveldparkeerplaatsen zijn verwijderd, maar zolang de Diezerpoortgarage ’s avonds gesloten blijft en de publieksingang niet aansluit op de openbare ruimte, zal de Diezerpoortgarage niet kunnen functioneren voor de cultuurcluster. Het realiseren van de voetgangersbrug over de Achtergracht is daarnaast van essentieel belang. De wandeling vanaf Diezerpoortgarage naar de cultuurcluster is zonder deze verbinding immers maar weinig korter dan vanaf parkeergarage Eiland.
17
18
conclusies
Er is op dit moment een ruim aanbod aan parkeergelegenheid rond de binnenstad.
korte termijn •
• • •
• •
Het matig functioneren van de parkeeraccommodaties Diezerpoort en de Turfmarkt is nagenoeg volledig te wijten aan het overschot aan gunstiger gelegen parkeergelegenheid elders in de binnenstad; Zowel Diezerpoort als Turfmarkt zijn niet duidelijk aangegeven in het parkeer verwijzingssysteem; Met name aan Diezerpoortgarage zijn technische verbeteringen denkbaar, die het gebruik aantrekkelijker maken; Verbeteringen aan het parkeerverwijzingssysteem en de accommodaties zelf zullen wellicht enige verbetering in het gebruik betekenen, maar dat zal zeer beperkt zijn zolang er overschot is. De concurrerende accommodaties zijn im mers beter bereikbaar, liggen gunstiger ten opzichte van het doel en hebben ook nog ruimte; Op korte termijn is dus geen echte verbetering van het gebruik te verwachten; De parkeernota voorziet in het verminderen van het aantal parkeerplaatsen binnen de ring; hiervoor wordt in de parkeernota compensatie gezocht, met name in de directe omgeving van de binnenstad.
19
lange termijn •
•
•
•
20
Het verminderen van het aanbod aan parkeergelegenheid (weghalen van maaiveldparkeerplaatsen in de binnenstad) zal ongetwijfeld een beter gebruik en daarmee een gunstiger exploitatie tot gevolg hebben; Het behoud van een zeker overschot aan parkeergelegenheid tijdens piek uren, is van groot belang voor de positie van Zwolle als koopcentrum voor de regio; De ontwikkeling van de Tanerij, die binnenkort zal beginnen, zou verbetering in de exploitatie van de Diezerpoort kunnen inhouden, maar wanneer de openingstijden, de aansluiting op de Tanerij en de toegankelijkheid van de Diezerpoortgarage niet wordt aangepast en verbeterd, dan is niet te verwachten dat de accommodatie van deze ontwikkeling zal profiteren. De parkeergarage Diezerpoort heeft op zich voldoende kwaliteit om een rol te spelen bij de ontwikkeling van de Tanerij en bij de zoektocht naar vervangende capaciteit die verloren gaat in de binnenstad.
aanbevelingen en advies
parkeergelegenheid onttrekken Op korte termijn het aantal parkeerplaatsen verminderen, conform de aanbevelingen uit het koersdocument parkeren, zal onherroepelijk leiden tot een beter gebruik van de voorzieningen buiten de binnenstad. Het verminderen van het aantal plaatsen op maaiveld en Noordereiland dient ons inziens nauwkeurig te worden gevolgd op zijn consequenties en dient op adequate wijze door nieuwaanleg en nieuwbouw van parkeergelegenheid te worden gecompenseerd. Ons inziens dient te worden voorkomen dat de goede naam van Zwolle voor bezoekers van de binnenstad (er is altijd plaats) tijdens en na voltooiing van het Ontwikkelingsprogramma verloren gaat. Het eindbeeld zou ons inziens moeten zijn dat binnenstadsbezoekers buiten de aangegeven grotere parkeeraccommodaties geen parkeerplaatsen op maaiveld meer aantreffen. Alleen door consequente uitvoering is ongewenst en opportunistisch zoekgedrag van automobilisten te voorkomen. Het langparkeren binnen de grachten dient te worden beperkt. Zakelijk belanghebbenden, werknemers (en wellicht ook een deel van de bewoners), zouden uit de binnenstad geweerd moeten worden. De Turfmarkt is een uitstekende locatie voor deze groep langparkeerders. Overwogen zou kunnen worden het terrein exclusief voor deze groep te bestemmen, maar vooralsnog lijkt dat niet noodzakelijk. Het is immers op zich geen probleem als ook winkelende bezoekers op dit terrein gaan staan. Pas als de capaciteit voor langparkeerders ontoereikend zou zijn, kan overwogen worden dit terrein exclusief voor deze groep te bestemmen. De gemeente denkt voor de langparkeerders aan transferia en shuttlediensten (300 parkeerplaatsen). De ervaringen met deze voorzieningen zijn niet overal gunstig. Ze zouden voor Zwolle in dit tijdsgewricht wel eens een brug te ver kunnen zijn.
21
Wij vragen ons daarnaast af of een shuttledienst voor slechts 300 plaatsen wel loont. Wanneer de Turfmarkt nu (deels) voor werkenden in de binnenstad wordt aangewezen, zou dat een gunstig effect hebben voor het parkeren van deze groep in de schil en op parkeerplaatsen in de binnenstad. Het parkeren van werkenden in de schil is nu reeds een ongewenst verschijnsel dat tot irritatie in de woonbuurten leidt. De ruimte in parkeergarages die wordt vrijgemaakt komt aan het winkelend publiek -de feitelijke doelgroep- ten goede. Voor de lange termijn kan wellicht worden overgegaan tot de inrichting van transferia en shuttles voor werkenden en langparkeerders.
omzichtig bijbouwen (aanleggen) van nieuwe parkeeraccommodaties Het ontwikkelingsplan voorziet in de bouw van nieuwe parkeeraccommodaties. Daarbij dient voorkomen te worden dat hetzelfde effect optreedt als bij de Diezerpoortgarage die wordt weggeconcurreerd door de gunstiger gelegen garage Eiland. Het toevoegen van accommodaties die aanzienlijk gunstiger zijn gelegen ten aanzien van bestaande accommodaties, leidt onherroepelijk tot problemen zoals we die nu kennen bij de Diezerpoortgarage.
aanpassen verwijzingssysteem Het huidige verwijzingssysteem kan worden verbeterd. Het verkeer naar Diezerpoort en Turfmarkt wordt nu langs een contra-intuïtieve route (van het doel, het centrum af) geleid. Voor de Turfmarkt is dat eenvoudig te verbeteren. Wanneer de Turfmarkt voor het winkelpubliek blijft bestemd (zie hiervoor) dienen bezoekers komend van de A12 en Katerdijk reeds vanaf de Zamenhofsingel (via Diezerkade en Begijnesingel) direct te worden verwezen naar de Turfmarkt. De P-route
22
dient dan als zodanig eerder te worden aangegeven. Het verwijzingssysteem zou ook de tarieven van de parkeergelegenheden kunnen aangeven. Parkeergarages die dicht bij het centrum zijn gesitueerd, hebben een hoger tarief vergeleken met de accommodaties in de periferie. Dit kan tot uiting worden gebracht in het verwijzingssysteem, waarbij bij de centrumgarages staat ‘hoog tarief’ en bij de accommodaties in de periferie ‘laag tarief’.
toevoegen van functies Vanaf de Turfmarkt en de Diezerpoort is het naar onze mening voor het publiek nog een relatief lange route naar de binnenstad. Het zal niet eenvoudig zijn om op kortere en langere termijn functies te krijgen in de omgeving van de Schuurmanpoort die deze bezoekers het gevoel geven dat ze in de binnenstad zijn beland. Investeerders en winkeliers richten zich veel meer op het noordelijk deel van het centrum. Ervan uitgaande dat Turfmarkt wellicht een functie zou kunnen krijgen voor de werkenden en langparkeerders in de binnenstad is dat ook geen probleem. Bij de Diezerpoort wordt voorzien in toevoeging van functies met name in de omgeving van de Tanerij. Het Ontwikkelingsprogramma voorziet in een goede langzaamverkeersverbinding van Diezerpoort in de richting van dit bolwerk. Dit zal het gebruik van de Diezerpoortgarage ten goede kunnen komen. Van belang is dat Diezerstraat en Diezerpoortplas functioneel sterker worden zodat de
analyse huidige situatie rond Diezerpoortgarage
suggestie voor aanpassing omgeving Diezerkade
23
Diezerpoortgarage voor het winkelend publiek aantrekkelijker wordt. Wanneer het mogelijk is in deze aanloopstraat ook publieksfuncties (winkelfuncties) toe te voegen, zal het publiek, komend uit de Diezerpoortgarage direct een levendig binnenstadsmilieu aangeboden krijgen. De poort van de stad wordt zodoende verlegd in de richting van de Diezerpoortgarage. Los van deze functionele versterking dient ons inziens een herinrichting plaats te vinden ter plaatse van de in- en uitgang van de Diezerpoortgarage. Het oversteken over de Diezerkade dient eenvoudiger en zonder verkeerslichten te worden geregeld. Dit kan eenvoudig gerealiseerd worden door het wegprofiel op de Diezerkade te versmallen en de aansluiting met de Diezerstraat via drempel en voorrang te regelen. De Stenenpijpbrug is voor zijn toekomstige functie te breed. Een smalle brug onderstreept de ervaring van het publiek dat het zich in de binnenstad bevindt.
de accommodaties Wij zien geen essentiële tekorten in kwaliteit van inrichting bij de accommodatie Turfmarkt. De locatie is aantrekkelijk genoeg, er is geen sprake van sociale onveiligheid en de omgeving van de accommodatie is passend en groen. Bij de Diezerpoortgarage ligt dat anders. Wil deze garage het karakter krijgen van een openbare garage en niet een exclusief gebruik suggereren voor de winkelvoorzieningen op de begane grond, dan dient de toegang naar de garage (samen met kaartjesautomaat) te worden aangepast. Dat is eens temeer noodzakelijk gezien de beoogde functie van de garage in de toekomst na de bouw van de cultuurcluster op Tanerij De huidige situatie waarbij lift en trappenhuis uitsluitend toegankelijk zijn vanuit de passage en de openstelling is verbonden aan de openstelling van de winkels, is dan niet meer houdbaar. Het zal niet eenvoudig zijn, maar wij achten het absoluut noodzakelijk dat de garage een tweede (of eerste)
24
uitgang krijgt die direct uitmondt op de openbare ruimte, in de omgeving van de Diezerkade. Daarbij dient tevens onderzocht te worden of de inrit voor het autoverkeer kan worden aangepast. De huidige situatie zal voor sommigen (of velen?) een belemmering blijven vormen om van deze garage gebruik te maken. De huidige situatie op de parkeerdekken en in de garage kan ons inziens ook verbeterd worden. Het publiek loopt nu tussen de auto’s door en kan de uitgang, die in een hoek is weggestopt, nauwelijks vinden. Een extra verlichte en licht verhoogde route voor het publiek in de richting van de uitgang verhoogt de duidelijkheid en voorkomt gevoelens van (sociale) onveiligheid. Bij de uitgangen van de parkeerdekken zou het publiek kunnen worden opgevangen in een glazen voorruimte (met kaartautomaten) tussen trappenhuis en lift. Het trappenhuis dient daarbij een ruimere en minder benepen plattegrond te hebben dan nu het geval is. De loge van de beheerder is nu op een voor het publiek onlogische locatie. Het publiek wil de beheerder graag zien (sociale veiligheid). Het kantoor van de beheerder zou op de route tussen garage en entree van het centrum moeten zijn gelegen. Parkeergarages worden in het algemeen kaal ingericht. Wij zouden er voor willen pleiten ze te zien als servicepunten, waar het publiek informatie kan krijgen over de stad en waar het zich bevindt (stadsplattegrond, winkelinformatie), zijn boodschappen kwijt kan (lockers) om nog een tweede rondje in de stad te kunnen maken, geld kan pinnen, een toilet kan bezoeken, en dergelijke.
Bovenstaande maatregelen zijn in het algemeen gedacht voor de lange termijn. Voor de korte termijn hebben we uitgerekend dat iedere 1% verbeterde bezetting circa € 28.000,-- extra parkeerinkomsten per jaar oplevert. Bij een afschrijving over tien jaar is daarmee een investering van circa € 235.000,-- te verantwoorden. Wij adviseren om voor dit bedrag de volgende comfortverhogende maatregelen te treffen: • verbetering van het routeverwijzingssysyteem • het opschilderen van de belijning en pijlen op de par keerdekken • het plaatsen van een harde verkeersscheiding tussen de in- en uitrit • een zonnerooster bij de inrit om verblinding tegen te gaan • opheffen van de parkeerplaatsen nabij de bochten van de hellingbaan • een schoonmaakbeurt • hier en daar op strategische locaties een schilder beurt • de bestaande stadskaartautomaat weer operationeel maken (is nu leeg en nog geprijsd in guldens) of ge woon weghalen en goede stadskaart plaatsen • de betaalautomaat voorzien van luifeltje tegen de zon en aan de voorzijde een verwijzing dat ook betaald kan worden aan de achterzijde • tegelvloer van het trappenhuis doorzetten tot op de dekken
• •
promotie omtrent de opknapbeurt (advertentie, eventueel de eerste week gratis etc.); experimenteren met de openingstijden (in balans met de extra exploitatiekos ten).
beheer Om een evenredige bezetting, c.q. exploitatie van alle beschikbare parkeeraccommodaties te bewerkstelligen bevelen wij aan de verschillende exploitanten (privaat en publiek) te betrekken in alle parkeerontwikkelingen binnen het centrum en de schil er omheen. Enige concurrentie tussen parkeeraccommodaties is gezond. De parkeerbalans van het centrum dient echter wel op de economisch deelbelangen te worden afgestemd. Een integrale afstemming van publiek en privaat parkeeraanbod is essentieel. Een gezamenlijk belang in een centraal (publiek/privaat) parkeerbedrijf is hierin een optie.
promotie en communicatie Tenslotte zien we een belangrijke rol weggelegd voor promotie en communicatie, zowel structureel als incidenteel. Het belang van die rol vloeit voor een deel voort uit de onbekendheid van de slecht bezochte parkeergelegenheden en uit het feit dat een mogelijk bezwaar van langere looproutes grotendeels fictief is. Het algemeen bekend zijn van de locaties van (nu weinig gebruikte) parkeergelegenheden is van belang zodra door de autonome groei van de mobiliteit of door maatregelen de behoefte aan parkeerruimte zich voordoet. Op dat moment moeten de (alternatieve) locaties al bekend zijn, en moet de betreffende communicatie dus reeds hebben plaatsgevonden.
25
Daarnaast doen zich bijzondere aanleidingen tot communicatie voor, zoals de opening van het theater op de Tanerij. Dat is een uitgelezen moment om aan te grijpen om een vernieuwde parkeergarage Diezerpoort (of misschien wel een andere naam) onder de aandacht te brengen. Verkoop van combikaartjes kan een publiek aantrekken dat nu de Diezerpoortgarage nooit bezoekt en op deze wijze kennismaakt met een tot dan voor hen onbekende maar uitstekende parkeergarage. Het samenhangende stelsel van parkeeraccommodaties aan de parkeerring zou behalve in regionale huis-aan-huisbladen in een goede en heldere brochure onder de aandacht moeten worden gebracht. Daarbij gaat het om een kaartje (te verstrekken vanuit winkels, VVV, ingang stad) dat de parkeerring en de belangrijkste aanvoerwegen laat zien, alle parkeervoorzieningen de medegebruikvoorzieningen op koopavond en op zaterdag, de tariefzones etc. Het kaartje dat nu hiervoor wordt gebruikt laat de parkeerring maar half zien, waardoor het publiek zich niet kan oriënteren en het gevoel heeft van de stad te worden afgeleid; een deel van de accommodaties waaronder de Turfmarkt valt bovendien buiten dit kaartje.
overige gedragsbeïnvloedende maatregelen Methoden om gedrag te beïnvloeden vallen in te delen in Push-maatregelen (het huidige gedrag minder aantrekkelijk maken), Pull-maatregelen (het gewenste gedrag aantrekkelijker maken) en Persuasion: de wervende communicatie. Verschillende pull- en persuasionmaatregelen zijn reeds in de voorgaande aanbevelingen terug te vinden. In het kader van push en pull kan ten slotte worden gedacht aan het sterker variëren van de tarieven, waardoor parkeerders meer naar de schil, respectievelijk Diezerpoort en Turfmarkt worden ‘gedreven’. Het gratis maken van parkeren op de Turfmarkt voor medewerkers van bedrijven is een voorbeeld van zo’n pull-maatregel.
26
aanbevelingen Diezerpoortgarage direct (2004, 2005) • •
plan maken en uitvoeren kleine geriefsverbeteringen met beperkte investering zoals omschreven; promotie-activiteiten in lokale dag- en weekbladen na verbetering, wijzen op afstanden naar centrum en ver schil in tariefstelling.
korte termijn (2005-2006) • •
• • • •
•
consequent wegnemen van alle maaiveldparkeerplaat sen tussen Diezerpoortgarage en garage Eiland; verbetering verwijzingssysteem, overwegen op ver wijzingssysteem tariefverschil zichtbaar te maken tussen accommodaties binnen en buiten de binnenstad; aanpassen directe omgeving van Diezerpoortgarage; bouwen voetgangersbrug over de Achtergracht ge reed bij oplevering schouwburg op de Tanerij; aanpassing van de sluitingstijden; verbetering van de toegankelijkheid vanaf de openbare ruimte en verhogen aantrekkelijkheid nabij de ingang; promotie-activiteiten in lokale dag- en weekbladen na verbetering, promotie in relatie tot opening schouwburg op Tanerij.
lange termijn (2007 en verder) • • • •
herinrichting Diezerstraat-Diezerplas; versmallen Stenenpijpbrug; toevoegen van binnenstadsfuncties aan Diezerstraat en Diezerplas; samenwerking zoeken tussen exploitanten van private en publieke parkeeraccommodaties, uiterste optie oprichting van een integraal parkeerbedrijf.
aanbevelingen Turfmarkt direct (2004,2005) • •
Turfmarkt (deels) bestemmen voor langparkeerders promotie-activiteiten in lokale dag- en weekbladen omtrent het eventueel (deels) opheffen van Turfmarkt als accommodatie voor het winkelpubliek, wijzen op alternatieven.
korte termijn (2005-2006) •
indien Turfmarkt (deels) bestemd blijft voor het publiek, verbetering verwijzingssysteem, overwegen op verwijzingssysteem tariefverschil zicht baar te maken tussen accommodaties binnen en buiten de binnenstad.
lange termijn (2007 en verder) •
eventueel weer openstellen van Turfmarkt voor het winkelend publiek; alternatief aanleggen voor langparkeerders (werkers in de binnenstad); samenwerking zoeken tussen exploitanten van private en publieke parkeeraccommodaties, uiterste optie oprichting van een integraal parkeerbedrijf.
27
28
Diezerpoortgarage accommodatie
direct
korte termijn (2005-2006)
lange termijn (2007 en verder)
plan maken en uitvoeren kleine geriefsverbeteringen met beperkte investering zoals omschreven op pagina 25.
consequent wegnemen van alle maaiveld parkeerplaatsen tussen Diezerpoortgarage en garage Eiland
herinrichting Diezerstraat-Diezerplas
aanpassen directe omgeving van Diezerpoortgarage
toevoegen van binnenstadsfuncties aan Diezerstraat en Diezerplas
aanpassing van de sluitingstijden verbetering van de toegankelijkheid vanaf de openbare ruimte en verhogen aantrekkelijkheid nabij de ingang promotie-activiteiten in relatie tot ontwikkeling van de Tanerij en verbetering van de uitstraling
omgeving
verbetering verwijzingssysteem, overwegen op verwijzingssysteem tariefverschil zichtbaar te maken tussen accommodaties binnen en buiten de binnenstad
versmallen Stenenpijpbrug
bouwen voetgangersbrug over de Achtergracht gereed bij oplevering schouwburg op de Tanerij
overig
promotie-activiteiten in lokale dag- en weekbladen na verbetering, promotie in relatie tot opening schouwburg op Tanerij
samenwerking zoeken tussen exploitanten van private en publieke parkeeraccommodaties, uiterste optie oprichting van een integraal parkeerbedrijf
29
SAB-Arnhem bezoekadres: Frombergdwarsstraat 54 6814 DZ Arnhem correspondentiedres: postbus 479 6800 AL Arnehm T: 026-3576911 F: 026-2576611 I: www.sab.nl E:
[email protected]
