nota Toepassing van het decreet Integrale Jeugdhulp voor voogden van niet begeleide minderjarige vreemdelingen

nota nota aan datum uw kenmerk naam lijnmanager naam auteur onderwerp

de Dienst Voogdij, federale overheidsdienst Justitie 1 maart 2014 Lucien Rahoens Virna Saenen toepassing van het decreet Integrale Jeugdhulp voor voogden van niet begeleide minderjarige vreemdelingen

Toepassing van het decreet Integrale Jeugdhulp voor voogden van niet begeleide minderjarige vreemdelingen

1.

E e n n i e u w r i c h t i n g g e ve n d k a d e r

Het decreet van 12 juli 2013 betreffende de integrale jeugdhulp, hertekent het jeugdhulplandschap in Vlaanderen. De volledige tekst is raadpleegbaar via h t t p : / / w v g . v l a a n d e r e n . b e / j o n g e r e n we l z i j n / o v e r - o n s / r e g e l g e v i n g / # i j h In deze nota belichten we de aspecten die van betekenis zijn voor de toegang tot de jeugdhulp voor niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV). Het decreet maakt een onderscheid tussen: -

rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp: de minderjarige en zijn ouders kunnen hier zelf naartoe stappen met een hulpvraag. Bijvoorbeeld de Centra voor Leerlingbegeleiding, Jongeren Advies Centra, de inloopteams en consultaties van Kind en Gezin, …

-

niet-rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp: dit zijn ingrijpende vormen van hulp zoals bijvoorbeeld een internaat voor kinderen met een handicap, een pleeggezin, een verblijf in een jeugdhulpvoorziening,.. Deze hulp is niet zomaar rechtstreeks aan te vragen. Daarvoor moet men een aanvraag doen bij de intersectorale toegangspoort.

H e t v o l l e d i g e V l a a m s e j e u g d h u l p l a n d s c h a p wo r d t g e r e o r g a n i s e e r d . O u d e s t r u c t u r e n v e r d w i j n e n e n e r k o m e n n i e u we i n d e p l a a t s . D e v o o r n a a m s t e wi j z i g i n g e n v o o r d e d o e l g r o e p v a n N B M V z i j n : -

Comités voor Bijzondere Jeugdzorg (CBJ) bestaan niet langer.

-

Het onderscheid tussen asielzoekers en niet-asielzoekers wordt v e r l a t e n . H e t ve r b l i j f s s t a t u u t s p e e l t g e e n r o l m e e r i n d e p r o c e d u r e s

Koning Albert II-laan 35, bus 32, 1030 Brussel T 02 553 33 01 F 02 553 34 19 www.jongerenwelzijn.be

die toegang geven tot jeugdhulp. -

De oprichting van een intersectorale toegangspoort. Toegang tot nietrechtstreeks toegankelijke jeugdhulp verloopt via deze intersectorale toegangspoort.

-

Alleen jeugdhulpaanbieders kunnen aanmelden bij de intersectorale t o e g a n g s p o o r t . D e v o o g d wo r d t b i n n e n h e t d e c r e e t v a n 1 2 j u l i 2 0 1 3 betreffende de integrale jeugdhulp niet beschouwd als een hulpverlener. Voogden kunnen daardoor niet zelf aanmelden bij de intersectorale toegangspoort.

-

D e o p r i c h t i n g v a n g e m a n d a t e e r d e vo o r z i e n i n g e n ( V e r t r o u w e n s c e n t r a Kindermishandeling en Ondersteuningscentra Jeugdzorg). Zij hebben van overheidswege een mandaat om te beslissen of het nodig is dat de overheid ingrijpt in de hulpverlening en zij kunnen een situatie d o o r v e r wi j z e n n a a r h e t P a r k e t ( O p e n b a a r M i n i s t e r i e ) z o d a t e e n jeugdrechter kan worden ingeschakeld. Er wordt pas aangemeld bij de g e m a n d a t e e r d e v o o r z i e n i n g a l s d e v r i j wi l l i g e h u l p v e r l e n i n g v a s t l o o p t e n als er toch nog verontrusting blijft bestaan over de veiligheid en de o n t wi k k e l i n g s k a n s e n v a n d e m i n d e r j a r i g e . V b . o m d a t d e o u d e r s o f d e jongeren niet willen meewerken aan de hulpverlening.

-

To e g a n g t o t d e g e m a n d a t e e r d e v o o r z i e n i n g e n v e r l o o p t b i j v o o r k e u r v i a een jeugdhulpaanbieder, daarnaast kunnen ook particulieren en d i e n s t v e r l e n e r s i n b r e d e z i n a a n m e l d e n . H i e r va n k a n d e vo o g d g e b r u i k maken (hoewel het de inschatting is dat NBMV maar zelden onder het toepassingsgebied van de gemandateerde voorzieningen zullen vallen).

-

D e g e m a n d a t e e r d e vo o r z i e n i n g e n h e b b e n g e e n e i g e n h u l p a a n b o d . Via de gemandateerde voorzieningen kan niet meer of geen ander hulpaanbod ingezet worden dan hetgene dat rechtstreeks toegankelijk is o f v i a d e I n t e r s e c t o r a l e To e g a n g s p o o r t k a n w o r d e n a a n g e b o d e n . O m hulpaanbod te bekomen moet men dus niet aanmelden bij de gemandateerde voorzieningen.

-

Voor aanmeldingen bij de intersectorale toegangspoort geldt de w o o n p l a a t s va n d e vo o g d a l s c r i t e r i u m d a t b e p a a l t we l k e toegangspoort bevoegd is. Er is één toegangspoort per provincie en één v o o r h e t B r u s s e l s H o o f d s t e d e l i j k G e we s t .

-

V o o r d e g e m a n d a t e e r d e vo o r z i e n i n g e n i s i n e e r s t e i n s t a n t i e d e d o m i c i l i e va n d e m i n d e r j a r i g e , v e r v o l g e n s d e v e r b l i j f p l a a t s va n d e m i n d e r j a r i g e e n i n d e r d e i n s t a n t i e d e d o m i c i l i e va n d e o u d e r s o f o p v o e d i n g s ve r a n t w o o r d e l i j k e b e p a l e n d v o o r w e l k e g e m a n d a t e e r d e voorziening bevoegd is.

Koning Albert II-laan 35, bus 32, 1030 Brussel T 02 553 33 01 F 02 553 34 19 www.jongerenwelzijn.be

2.

Timing

De transformatie van de jeugdhulp in Vlaanderen verliep in twee fasen. Op 16 s e p t e m b e r 2 0 1 3 t r a d d e n i e u we r e g e l g e v i n g i n v o e g e v o o r d e r e g i o O o s t Vlaanderen (voorstartregio). Vanaf 1 maart 2014 zijn de veranderingen doorgevoerd in heel Vlaanderen. 3. W a t ve r a n d e r t e r v o o r N B M V d i e n u a l h u l p ve r l e n i n g krijgen via een CBJ? De gemandateerde voorzieningen hebben een heel andere taak dan de voormalige CBJ’s. Dat betekent dat sommige dossiers die door een CBJ werden o p g e v o l g d , m o g e l i j k s n i e t we r d e n o v e r g e n o m e n d o o r e e n g e m a n d a t e e r d e voorziening op 1 maart 2014. In die dossiers is er voortaan geen consulent meer die de hulpverlening mee opvolgt. Alle dossiers van CBJ werden grondig gescreend door de consulenten van het CBJ en voor elk dossier werd een beslissing genomen of de gemandateerde voorziening de hulpverlening verder zal opvolgen of niet. Vanaf 1 maart 2014 wordt het cliëntsysteem schriftelijk geïnformeerd over de veranderde situatie, de genomen beslissing van het CBJ en de concrete gevolgen daarvan voor elk individueel dossier. Deze brief bevat voor de voogd alle nodige informatie om de verderzetting van de hulpverlening voor zijn pupillen te kunnen opvolgen. 4. W a t ve r a n d e r t e r v o o r n i e u w e a a n m e l d i n g e n v a n N B M V d o o r d e vo o g d ? V a n a f 1 m a a r t 2 0 1 4 k u n n e n v o o g d e n z i c h n i e t m e e r we n d e n t o t e e n C o m i t é voor Bijzondere Jeugdbijstand. Ze kunnen evenmin aanmelden bij een i n t e r s e c t o r a l e t o e g a n g s p o o r t wa n n e e r h u n p u p i l n o o d h e e f t a a n j e u g d h u l p v e r l e n i n g . W a nt d a t k a n a l l e e n d o o r e e n j e u g d h u l p v e r l e n e r g e b e u r e n . In principe moet de voogd vanaf 1 maart 2014 beroep doen op een 1 j e u g d h u l p a a n b i e d e r i n d i e n h i j z i j n p u p i l wi l a a n m e l d e n b i j d e i n t e r s e c t o r a l e t o e g a n g s p o o r t . W e k u n n e n e r e v e n we l v a n u i t g a a n d a t d e z e j e u g d h u l p a a n b i e d e r s v o o r e e n a a n t a l s p e c i f i e k e v r a g e n wo r d e n g e s t e l d w a a r v o o r z e o n v o l d o e n d e e xp e r t i s e i n h u i s h e b b e n : t a a l a s p e c t e n , h e t o n t b r e k e n van context in België voor de minderjarige, het ontbreken aan een verblijfplaats, het wettelijk statuut van de NBMV, de rol van de federale opvangstructuren t.a.v. NBMV, …. D e t o e g a n g s p o o r t b i e d t d a a r o m e e n b i j k o m e n d e s e r vi c e a a n w a a r vo o g d e n gebruik van kunnen maken bij de aanmelding niet begeleide minderjarige vreemdelingen. Het categoriale aanbod in de bijzondere jeugdbijstand stelt v a n u i t z i j n e x p e r t i s e i n h e t we r k e n m e t d e d o e l g r o e p – t we e m e d e w e r k e r s v r i j d i e s a m e n m e t d e vo o g d e n d e m i n d e r j a r i g e d e a a n m e l d i n g b i j d e toegangspoort op zich nemen. Deze medewerkers nemen eveneens de rol van 1

V o o r b e e l d e n d a a r v a n z i j n C L B ’ s , C AW ( J A C ) , v l u c h t h u i z e n , i n l o o p t e a m s v a n Kind en Gezin, …

Koning Albert II-laan 35, bus 32, 1030 Brussel T 02 553 33 01 F 02 553 34 19 www.jongerenwelzijn.be

contactpersoon-aanmelder op zich tot aan de effectieve opstart van de nietrechtstreeks toegankelijke jeugdhulpverlening.

Contactgegevens aanmeldpunt NBMV: Lily Wille [E] aanmeldpunt @juna-vzw.eu [T] +32 476 66 10 74 [F] +32 53 77 75 21 Adres: Sint Annalaan 41 bus 22 – 9300 Aalst Telefonische permanentie: alle werkdagen van 9u tot 16u. D e a f s p r a k e n m e t v o o g d e n e n j o n g e r e n wo r d e n o p v o o r h a n d g e m a a k t , v i a m a i l of telefoon. Momenteel bevindt het aanmeldpunt zich in Aalst, op termijn v o o r z i e n w e b i j k o m e n d e c o n t a c t p u n t e n i n H a s s e l t e n A n t we r p e n . I n f o r m a t i e d a a r o v e r v o l g t z o d r a d e z e c o n t a c t p u n t e n o p e r a t i o n e e l wo r d e n . V o o g d e n k u n n e n v r i j b l i j ve n d g e b r u i k v a n m a k e n v a n d e z e o n d e r s t e u n e n d e d i e n s t v e r l e n i n g z o we l v o o r a d v i e s v r a g e n a l s v o o r e f f e c t i e v e o n d e r s t e u n i n g b i j de aanmelding. Het is geen verplichte tussenstap in de aanmeldprocedure. Dat wi l z e g g e n : d e v o o g d k a n e r n o g s t e e d s v o o r k i e z e n d e r e g u l i e r e p r o c e d u r e t e volgen en een jeugdhulpaanbieder aanspreken om zijn pupil aan te melden bij de toegangspoort. Net als voor aanmeldingen bij het Comité voor Bijzondere Jeugdbijstand geldt d e w o o n p l a a t s va n d e v o o g d a l s c r i t e r i u m d a t b e p a a l t we l k e i n t e r s e c t o r a l e toegangspoort bevoegd is.

5.

W a n n e e r n a a r e e n g e m a n d a t e e r d e vo o r z i e n i n g ?

Voor zover de NBMV instemt met jeugdhulpverlening en hij bereid is mee te werken aan de hulpverlening, is er geen tussenkomst van een gemandateerde voorziening. Dan ontstaat de hulpverlening op initiatief van de NBMV en zijn voogd, de intersectorale toegangspoort en het hulpaanbod (voorziening of begeleidingsdienst). P a s wa n n e e r d e v r i j w i l l i g e h u l p d r e i g t v a s t t e l o p e n o f v a s t g e l o p e n i s , k a n e e n gemandateerde voorziening wo r d e n ingeschakeld. De gemandateerde voorzieningen – met name het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg en de Vertrouwenscentra Kindermishandeling - onderzoeken of het in verontrustende s i t u a t i e s n o d i g i s o m v a n o ve r h e i d s w e g e h u l p o p t e s t a r t e n o f ve r d e r t e zetten. Hierbij wordt gesproken over maatschappelijke noodzaak. Het is dan nog steeds vrijwillige jeugdhulpverlening, maar de gemandateerde v o o r z i e n i n g k i j k t m e e e n k a n o p e l k m o m e n t be s l u i t e n d e s i t u a t i e t e v e r wi j z e n n a a r d e g e r e c h t e l i j k e j e u g d h u l p wa n n e e r v r i j wi l l i g e h u l p n i e t l a n g e r m o g e l i j k i s .

Koning Albert II-laan 35, bus 32, 1030 Brussel T 02 553 33 01 F 02 553 34 19 www.jongerenwelzijn.be

D e v o o g d k a n z i j n p u p i l z e l f a a n m e l d e n b i j e e n g e m a n d a t e e r d e vo o r z i e n i n g . Hij kan zich daarvoor ook laten bijstaan door een jeugdhulpbaanieder of door het aanmeldpunt NBMV.

6.

Gerechtelijke jeugdhulp

Gerechtelijke jeugdhulp is jeugdhulp die wordt opgelegd door een jeugdrechter. D e h u l p i s d a n n i e t l a n g e r v r i j wi l l i g . Mi n d e r j a r i g e n k o m e n v o o r d e j e u g d r e c h t e r na het plegen van misdrijven (MOF) of na doorverwijzing door een gemandateerde voorziening in situaties waar jeugdhulp noodzakelijk is maar w a a r d e m i n d e r j a r i g e e n / o f z i j n o u d e r s o n v o l d o e n d e m e e we r k e n a a n d e hulpverlening. V ó ó r 1 m a a r t 2 0 1 4 g e b e u r d e d e d o o r v e r wi j z i n g v a n v e r o n t r u s t e n d e l e e f s i t u a t i e s naar het openbaar ministerie (Parket) door de Bemiddelingscommissies. Vanaf 1 maart bestaan de Bemiddelingscommissies niet meer en neemt de g e m a n d a t e e r d e vo o r z i e n i n g d e z e t a a k o ve r .

7. I n f o r m a t i e o ve r h e t w i j z i g e n d e b e l e i d s k a d e r v a n d e Vlaamse jeugdhulp Voor praktische vragen richten de voogden zich tot de Dienst Voogdij. De dienst Voogdij zal de vragen bundelen en voorleggen aan het agentschap J o n g e r e n we l z i j n . Het is tevens mogelijk rechtstreeks contact te nemen met: E v a N O UW E N Afdeling Intersectorale Toegangspoort Koning Albert II-laan 35 | bus 32 | 1030 Brussel (T) 02 553 32 70 (GSM) 0490 587 882 [email protected] Of Virna SAENEN Afdeling Ondersteuningscentra en Sociale Diensten Jeugdrechtbank Koning Albert II-laan 35 | bus 32 | 1030 Brussel (T) 02 553 38 88 (GSM) 0499 59 49 53 [email protected]

Koning Albert II-laan 35, bus 32, 1030 Brussel T 02 553 33 01 F 02 553 34 19 www.jongerenwelzijn.be