Nota inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
1
INHOUDSOPGAVE
1 INLEIDING..................................................................................................................... 3 1.1 Het begrip inkoop en de relatie tot aanbesteding.........................................................3 1.2 Het belang van de inkoopnota.....................................................................................3 1.3 Reikwijdte nota............................................................................................................ 3 2 INKOOPVISIE................................................................................................................ 4 2.1 Inkoopdoelstellingen.................................................................................................... 4 3 INKOOPBELEID............................................................................................................ 5 3.1 Rechtmatig en doelmatig inkopen................................................................................5 3.2 Duurzaam inkopen....................................................................................................... 5 3.3 Toepassen social return...............................................................................................6 3.4 Professioneel opdrachtgeverschap..............................................................................9 3.5 Integriteitseisen aan bestuur en ambtenaren...............................................................9 3.6 Afleggen van verantwoording m.b.t besteding van publieke middelen.........................9 3.7 Stimuleren groei lokale/regionale economie................................................................9 3.8 Stimuleren inkoopsamenwerking.................................................................................9 4 DREMPELBEDRAGEN................................................................................................ 10 5 HET PROCES.............................................................................................................. 11 5.1 Het inkoopproces....................................................................................................... 11 5.2 Aard van de opdracht.................................................................................................11 5.3 Opdrachtwaarde........................................................................................................ 12 6 INKOOPVORMEN........................................................................................................ 13 6.1 Onderhands (enkelvoudig)........................................................................................ 13 6.2 Onderhands (meervoudig)......................................................................................... 13 6.3 Nationaal................................................................................................................... 14 6.4 Europees openbaar................................................................................................... 14 6.5 Europees met voorafgaande selectie........................................................................15 7 UITZONDERINGSGEVALLEN.....................................................................................15 Bijlage 1 Werken, Leveringen en diensten
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
2
1
INLEIDING In de voorliggende Nota Inkoopbeleid worden de spelregels met betrekking tot inkoop van leveringen, diensten en werken vastgelegd. In hoofdstuk 1 komen een aantal inleidende aspecten met betrekking tot de nota aan de orde en worden het belang en reikwijdte van de nota toegelicht.
1.1 Het begrip inkoop en de relatie tot aanbesteding De gemeente verwerft diverse goederen en diensten van derden. Dit betreft bijvoorbeeld de aanschaf van kantoorartikelen ('leveringen'), de reconstructie van wegen ('werken') of de inhuur van tijdelijk personeel ('diensten')1. Al deze soorten van verwerving betreffen een vorm van inkoop. De meest gangbare en praktische definitie voor Inkoop is: 'Inkoop betreft alle verwervingen waardoor een factuur gegenereerd wordt die betaald moet worden'. Aanbesteden is niet hetzelfde als inkoop. Aanbesteden kan worden omschreven als een uitnodiging aan twee of meer rechtspersonen om deel te nemen aan een procedure, met als doel het doen van een aanbod (offerte) voor de uitvoering van een opdracht. Aanbesteden maakt dus onderdeel uit van het inkoopproces en heeft betrekking op de wijze waarop de inkoper de (externe) markt benadert. Doordat aanbesteden een vorm van inkopen is en dus onderdeel uitmaakt van deze inkoopnota, spreken we in deze nota over integraal inkoopbeleid.
1.2 Het belang van de inkoopnota Al langere tijd bestaan regels voor Europese aanbestedingen. Daarnaast worden er in toenemende mate ook lokale regels voor integrale inkoop vastgesteld. De samenleving eist een verantwoorde besteding van gemeenschapsgeld. Het lokale beleid dient daarom doelmatig, transparant, integer, objectief en controleerbaar te zijn. Het nieuwe wetsvoorstel Aanbestedingswet is op 25 juni 2010 naar de Tweede kamer gezonden. Op 14 februari 2012 heeft de Tweede kamer met het wetsvoorstel ingestemd. Op 24 april heeft de Eerste kamer voorlopig verslag uitgebracht. Vanwege de demissionaire status van het kabinet is op dit moment niet bekend op welke termijn de wetgeving in formele zin zal worden goedgekeurd. Ook is niet bekend of het voorstel ongewijzigd zal worden overgenomen. De voorliggende nota is dan ook niet gebaseerd op dit wetsvoorstel. Dit neemt niet weg dat het inkoopbeleid 2012 wel past binnen de doelstellingen (o.a. duurzaam inkopen en sociale rechten) zoals die in het wetsvoorstel is nagestreefd.
1.3 Reikwijdte nota Deze nota geeft richtlijnen met betrekking tot aanbesteden. Hij dient de medewerkers te ondersteunen bij een correcte, efficiënte en effectieve uitvoering van hun taak en stelt het bestuur in staat op correcte wijze te gunnen. De nota is bindend voor alle medewerkers van de gemeente Voerendaal. De nota geldt als kader die de gemeente in acht neemt bij inkoop. Verder is toetsing op de consistente uitvoering van het inkoopbeleid door derden aan de hand van deze nota mogelijk. Tot slot dient deze nota als toetsingsmiddel voor de accountant, de gemeentelijke controllers en de raad.
1
In paragraaf 5.2 van deze nota worden de begrippen 'leveringen', 'diensten' en 'werken' nader toegelicht.
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
3
2
INKOOPVISIE De ruimte voor het ontwikkelen van een eigen inkoopbeleid wordt ingeperkt door wetten, regelgeving en jurisprudentie. Dit juridisch kader bepaalt het speelveld waarbinnen de belangen rondom aanbesteden en doelmatigheid geborgd worden. Dit leidt tot de volgende inkoopvisie: De Gemeente koopt op een integere en professionele wijze rechtmatig en doelmatig in. Daarbij zijn duurzaam inkopen, ”social return” en stimuleren van de lokale/regionale economie kernpunten.
2.1 Inkoopdoelstellingen Aan de hand van de genoemde visie zijn onderstaand de volgende inkoopdoelen voor de gemeente Voerendaal geformuleerd. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Rechtmatig en doelmatig inkopen Duurzaam inkopen Het realiseren van zogenaamde “social return” Professioneel opdrachtgeverschap hanteren Bewaken van de integriteit Afleggen van verantwoording met betrekking tot besteding van publieke middelen Stimuleren groei lokale/regionale economie Stimuleren inkoopsamenwerking tussen partners binnen en buiten de regio
In hoofdstuk 3 van deze nota worden de bovenstaande inkoopdoelstellingen nader uitgewerkt en toegelicht.
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
4
3
INKOOPBELEID Het is belangrijk dat de gemeente doelstellingen formuleert die nagestreefd kunnen en dienen te worden. De geformuleerde doelstellingen worden in het navolgende verder uitgewerkt c.q. toegelicht.
3.1 Rechtmatig en doelmatig inkopen Rechtmatig inkopen betreft de mate waarin het inkoopbeleid voldoet aan vigerende weten regelgeving. Het lijkt vreemd om het naleven van wet- en regelgeving expliciet als beleidsuitgangspunt op te nemen. Omdat het echter niet vanzelfsprekend is dat alle (Europese) aanbestedingsrichtlijnen bij eenieder bekend zijn, wordt omwille van het inzicht een overzicht verstrekt van specifieke wet- en regelgeving op het terrein van inkopen en aanbesteden. De onderstaande wet- en regelgeving dient de gemeente in het kader van haar inkoop zorgvuldig na te leven : •
•
•
•
•
De Europese aanbestedingsrichtlijnen, voor het uitvoeren van aanbestedingen van leveringen, diensten en werken door overheden. Deze richtlijnen gelden voor opdrachten die een bepaalde waarde te boven gaan. Het Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten (BAO) en het Besluit aanbestedingsregels speciale sectoren (Bass) verplichten Nederlandse overheden om de Europese aanbestedingsrichtlijnen toe te passen. Het Aanbestedingsreglement Werken 2005 (ARW 2005). De overheden zijn verplicht dit reglement toe te passen, wanneer zij een opdracht willen laten uitvoeren waarvan de raming boven het Europese drempelbedrag uitkomt. Daarnaast zijn hierin regels vastgelegd die worden gehanteerd wanneer de raming van een werk beneden het Europese drempelbedrag ligt en het derhalve nationale aanbestedingen betreft. De Wet BIBOB (Bevordering Integriteitbeoordelingen door het Openbaar Bestuur) biedt de mogelijkheid aan gemeenten om bij het Bureau BIBOB in concrete aanbestedingen advies te vragen over de aanwezigheid van feiten en omstandigheden die binnen de Europese aanbestedingsrichtlijnen aanleiding kunnen zijn partijen uit te sluiten. De Wet implementatie rechtsbeschermingsrichtlijn aanbesteden (Wira) creëert een wettelijke basis om onwettig gegunde opdrachten door de rechter te laten vernietigen.
Naast deze specifiek op inkoop- en aanbesteding gerichte kaders zijn de volgende wetten relevant: •
• •
De Algemene Wet Bestuursrecht (Awb), waarin de algemene regels van bestuursrecht zijn opgenomen zoals de algemene beginselen van behoorlijk bestuur (onder meer zorgvuldigheids-, motiverings-, gelijkheids-, vertrouwens- en redelijkheidsbeginsel). De Gemeente-, Provincie- en Waterschapswet als wettelijk kader voor het handelen van gemeenten, provincies en waterschappen. Het Burgerlijk Wetboek (BW) ten aanzien van het contractenrecht.
3.2 Duurzaam inkopen Bij duurzaamheid gaat in er in principe om een gezonde en structurele balans te vinden tussen sociaal-economische ontwikkeling, de natuurlijke ontwikkeling (inzet van hulpbronnen) en het maatschappelijk welzijn van mensen. Duurzaam inkopen is daarom niet uitsluitend gericht op het realiseren van beleidsinhoudelijke en economische doelstellingen, maar houdt ook expliciet rekening met de milieutechnische en sociale aspecten. Wat deze randvoorwaarden precies inhouden is zeer divers en is tevens aan ontwikkeling onderhevig. Duurzame inkoop van koffie richt zich bijvoorbeeld op een verantwoorde inkoopprijs voor de lokale koffieboer terwijl duurzame inkoop van energie betrekking heeft op het gebruik van herwinbare energiebronnen zoals wind en zon. Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
5
Op landelijk niveau zijn vanuit het ministerie van VROM duurzaamheidscriteria gedefinieerd aan de hand waarvan eenduidig kan worden bepaald of sprake is van duurzame inkoop of niet. Voor veel typen producten en diensten die de overheid inkoopt zijn inmiddels inkoopcriteria opgesteld voor het verduurzamen van de inkoop. Deze zijn te vinden op de website van het ministerie. In november 2007 heeft de VNG het Klimaatakkoord Gemeenten en Rijk 2007-2011 gesloten. Daarin is vastgelegd dat in 2010 gemeenten producten en diensten waarvoor duurzaamheidscriteria zijn vastgesteld voor 75% duurzaam inkopen. Voor 2015 ligt de ambitie op 100%. In de vorige nota Inkoop- en aanbesteding 2007 is de ambitie met betrekking tot duurzaamheid niet gedefinieerd. In de voorliggende nota worden de duurzaamheidsambities wel geëxpliciteerd. Ingestoken wordt op het realiseren van concrete en haalbare doelen. Overigens rekening houdende met het feit dat de organisatie nog geen praktische ervaring heeft met deze materie. Praktisch gezien betekent dit dat uitgegaan zal worden van de landelijk gedefinieerde criteria. Deze zijn eenduidig gedefinieerd en voor derden meetbaar en toetsbaar. Het wordt echter op dit moment onhaalbaar geacht om deze criteria op alle inkopen van toepassing te verklaren. Daarvoor ontbreken op dit moment de kennis, ervaring en belangrijker nog, volledig uitgewerkte duurzaamheidscriteria. Het proces om te komen tot 100% duurzame inkoop zal daarom ook een groeiproces zijn. Als start van dit proces wordt in de voorliggende nota ervoor gekozen om de genoemde duurzaamheidscriteria uitsluitend van toepassing te verklaren op alle openbare aanbestedingen. In praktijk betekent dit dat voor leveringen en diensten vanaf € 150.000 en voor werken vanaf € 500.000 onderwerp zullen zijn van duurzaam inkopen. De navolgende argumentatie ligt aan deze keuze ten grondslag : 1. Openbare aanbestedingen doorlopen een intensieve procedure waarin aan uiteenlopende (vorm)voorschriften voldaan moet worden. Inpassing van additionele duurzaamheidscriteria vragen in relatie hiermee naar verwachting een relatief beperkte meerinspanning; 2. Voor veel productgroepen die nu reeds binnen de gemeente Voerendaal openbaar worden aanbesteed zijn vastgestelde duurzaamheidscriteria beschikbaar (zoals infrastructurele producten, leerlingenvervoer, et cetera); 3. Door te kiezen voor de categorie openbare aanbestedingen wordt direct een groot inkoopvolume duurzaam ingekocht. Toepassing van deze richtlijn zal inhouden dan alleen al in de sfeer van infrastructurele werken over de periode 2012-2014 bijna € 8,0 mln aan projecten op stapel staan die voor openbare aanbesteding in aanmerking komen, en waarop duurzaam inkopen van toepassing zal zijn.
3.3 Toepassen social return De gemeente Voerendaal streeft er naar om ook via inkoop en aanbesteding haar sociale doelstellingen te realiseren. De gemeente beoogt in dit verband aanbestedingen zodanig in te richten dat er ook sociale doelen worden gerealiseerd c.q. dat er vanuit sociaal oogpunt positieve neveneffecten worden bereikt. Deze laatste liggen concreet op het bieden van kansen aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. In termen van inkoop en aanbesteding wordt dit 'social return' genoemd. Social return in relatie tot aanbesteding. De rijksoverheid heeft de volgende definitie opgesteld voor social return in het aanbestedingsbeleid: “Onder Social Return wordt verstaan het opnemen van een voorwaarde in de aanbesteding ten behoeve van het creëren van extra werk(ervarings)plaatsen of stages voor mensen met een grote(re)afstand tot de Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
6
arbeidsmarkt”2 De opdrachtgever dient -op basis van informatie over de arbeidsmarkt- uitvoerbare eisen te stellen. De opdrachtnemer is verantwoordelijk voor de concrete invulling van social return. De opdrachtgever kan de opdrachtnemer behulpzaam zijn met het aanleveren van informatie, bijvoorbeeld informatie over het bestand van werkzoekenden. In het kader van de voorliggende nota is de doelgroep voor social return als volgt gedefinieerd: • Niet werkende, uitkeringsafhankelijke werkzoekenden die minimaal 6 maanden niet werkend zijn (o.a. WW, WWB, WIA, WSW-geindiceerden op de wachtlijst) • Jongeren tot 28 jaar die behoren tot de doelgroep van WAJONG, WSWgeindiceerden op de wachtlijst. • Werkzoekende jongeren tot 28 jaar: -zonder startkwalificatie, -met startkwalificatie maar minimaal 6 maanden werkzoekend. We sluiten hiermee aan bij de doelgroepomschrijving zoals deze ook door Parkstad wordt gehanteerd3. Juridische mogelijkheden ten aanzien van social return. De juridische mogelijkheden tot social return zijn als volgt : • Het is op grond van artikel 19 van het Besluit aanbesteding overheidsopdrachten (Bao) mogelijk om het inschrijven op opdrachten voor te behouden aan sociale werkvoorzieningen.Bij deze aanbestedingen blijven de algemene beginselen uit het aanbestedingsrecht van non-discriminatie, objectiviteit, transparantie en proportiopnaliteit gelden. Dit betekent dat opdrachten boven de drempelbedragen niet 1-op-1 aanbesteed mogen worden, maar volgens de richtlijnen (meervoudig onderhands of openbaar) aanbesteed dienen te worden. • Bij (Europese) aanbestedingen kan social return op twee manieren worden meegenomen : als minimumeis of als onderdeel van het gunningcriterium “kwaliteit” bij aanbestedingen die op basis van prijs/kwaliteit verhouding worden gegund. • Bij het stellen van social return als minimumeis (conform artikel 26 van de Richtlijn 2004/18EG en artikel 26 van het Bao) moet de social return direct verband houden met de uitvoering van de opdracht/overeenkomst. • Het toepassen van social return in het “gunningcriterium kwaliteit” kan alleen plaatsvinden indien gegund wordt op prijs èn kwaliteit (ook wel genoemd EMVI: Economisch meest voordelige aanbieding). Hierbij is er meer vrijheid in de wijze waarop de social return kan worden ingevuld. Bijvoorbeeld kan aan de opdrachtnemer gevraagd worden zelf een plan van aanpak in te dienen met de wijze waarop de social return wordt ingevuld. Wel moet de opdrachtgever vooraf aangeven op basis van welke objectieve criteria het plan van aanpak wordt beoordeeld.
2
Social Return, handleiding voor aanbestedende diensten van het Rijk, Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties/Ministerie van Sociale Zaken en werkgelegenheid, december 2011.
3
Notitie Social return on Investment Parkstad Limburg, Regeling en uitvoeringsaanpak.
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
7
Ervaringen met social return in de periode 2007-2012 In de aanbestedingsnota uit 2007 was opgenomen dat de gemeente daar waar mogelijk bij haar aanbestedingen social return hanteert. Er is niet opgenomen op welke wijze de gemeente hier concreet invulling aan gaat geven. In de afgelopen jaren is aan die doelstelling vorm gegeven door voor die werkzaamheden die zich daartoe lenen, actief in te zetten op het aanbesteden aan sociale werkvoorzieningen. Dit heeft er in geresulteerd dat bij de volgende aanbestedingen de sociale werkvoorziening is ingeschakeld: • Het groenonderhoud is uitbesteed aan LICOM B.V. (€ 840.000 (2010-2013)) • De postbezorging is uitbesteed aan Licom Business post. (€ 13.500 per jaar) • De schoonmaak is uitbesteed aan Hago en LICOM B.V. (€ 70.000 (2011-2012)) De ervaringen met deze uitbestedingen zijn over het algemeen positief en er zijn inhoudelijk gezien geen redenen om het beleid op dit punt aan te passen. Er is in de afgelopen jaren nog geen ervaring opgedaan met toepassen van social return in de vorm van minimum-eisen. Aangezien bij de grotere aanbestedingen in de categorie “werken” gegund wordt op basis van de prijs, is ook de social return als onderdeel van het gunningcriterium “kwaliteit” niet toegepast. Het social return beleid Voor wat betreft het inkoopbeleid worden deze ambities voor alle opdrachten boven de aanbestedingsdrempel op de navolgende wijze vorm gegeven : 1. Indien de uit te besteden werkzaamheden geschikt zijn om uit te laten voeren door de sociale werkvoorziening, dan wordt deze opdracht in principe voorbehouden aan de sociale werkvoorziening. Hiermee wordt het beleid om daar waar mogelijk uit te besteden aan sociale werkvoorziening in principe gecontinueerd. Wel is de richtlijn minder vrijblijvend dan voorheen in die zin dat afwijken van dit beleid alleen mogelijk is indien daar gegronde redenen voor zijn. Die kunnen er bijvoorbeeld uit bestaan dat het functioneren van de sociale werkvoorziening ontoereikend is. In dat geval blijft de mogelijkheid bestaan om het werk ook elders in te kopen. 2.Indien de werkzaamheden niet volledig geschikt zijn voor de sociale werkvoorziening, wordt bekeken of één of meer percelen van de opdracht kan worden voorbehouden aan de sociale werkvoorziening. 3.Tot slot wordt bij reguliere aanbestedingen boven het drempelbedrag van € 500.000,wordt in principe een minimumeis gehanteerd voor social return van 5% van de aanneemsom, of 7,5 % van de loonsom. Het hanteren van een drempelbedrag van € 500.000 hangt samen met het beginsel van 'proportionaliteit'. Bij aanbestedingen beneden deze omvang is de omvang van de social return-uren dermate laag dat de inspanningen van de opdrachtnemer niet in verhouding staan tot de maatschappelijke opbrengsten. De keuze voor verschillende percentages hangt samen met de gangbare regel (i.c. een percentage van de aanneemsom) in praktijk niet altijd werkbaar is. Indien een opdracht voor een groot gedeelte uit materiaalkosten bestaat, zal er eerder gekozen worden voor 7,5 % van de loonsom. Met dit beleid sluit de gemeente aan bij het beleid zoals dat ook in Parkstad-verband wordt gehanteerd. Volledigheidshalve wordt opgemerkt dat de eis van 5% bij een aanneemsom van € 500.000 equivalent is aan 1430 social return-uren. Implementatie van het beleid Het social return beleid is alleen succesvol indien dit beleid door de projectleiders in de organisatie wordt gedragen en toegepast. Na het vaststellen van deze aanbestedingsnota is er daarom speciale aandacht voor de implementatie van het beleid.
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
8
In Parkstad-verband wordt op dit moment gewerkt aan het organiseren van een steunpunt voor het implementeren van social return. Hiermee wordt beoogd de vraag van bedrijven en het aanbod van personeel uit de doelgroep van het social-returnbeleid op elkaar af te stemmen. De gemeente Voerendaal zal intensief contact houden en aanhaken bij dit steunpunt.
3.4 Professioneel opdrachtgeverschap De gemeente streeft er naar om een professionele opdrachtgever te zijn. In praktijk betekent dat de gemeente met inachtneming van de kaders van deze nota de beginselen van transparantie, objectiviteit en non-discriminatie gehanteert. Ook betekent dit dat binnen de gemeentelijke organisatie onafhankelijke, interne toetsing plaats vindt op de naleving van de richtlijnen Inkoop. In het kader van de organisatie-ontwikkeling zal deze taak organisatorisch worden ingebed. Professioneel opdrachtgeverschap houdt verder in dat het inkoopproces erop is gericht om leveringen, diensten en/of werken tegen de voor de gemeente meest gunstige condities in te kopen. Dit wordt bewerkstelligd door daar waar mogelijk en toepasbaar in concurrentie in te kopen.
3.5 Integriteitseisen aan bestuur en ambtenaren Aan de integriteit van onze eigen bestuurders en ambtenaren worden eisen gesteld. Naast een interne strikte functiescheiding dienen, om belangenverstrengeling te voorkomen, enkel zakelijke relaties te worden onderhouden met leveranciers. In de loop van 2012 zal het integriteitsbeleid van de gemeente Voerendaal nader worden uitgewerkt. Hiermee zullen medewerkers weten waaraan zij zich dienen te houden bij inkopen en aanbestedingen.
3.6 Afleggen van verantwoording m.b.t besteding van publieke middelen De gemeente geeft overheidsgelden uit en legt voor deze uitgaven verantwoording af door middel van een verklaring van de door de raad benoemde accountant die deze verklaring baseert op zijn controle .Bij deze controle wordt de rechtmatigheid van inkopen en aanbestedingen vastgesteld
3.7 Stimuleren groei lokale/regionale economie De gemeente is zich bewust van het belang van een goed functionerend lokaal en regionaal bedrijfsleven voor de uitstraling en aantrekkelijkheid van de gemeente. Bij het specificeren van de inkopen wordt er naar gestreefd om de lokale en regionale economie te stimuleren en te versterken. Waar mogelijk wordt een zodanige aanbestedingsstrategie gekozen dat lokale/regionale leveranciers in aanmerking kunnen komen voor een opdracht. Hierbij geldt als beleidslijn dat het streven er op gericht om -daar waar dat ook kan- lokaal in te kopen. Inkopen beneden de grens van € 2.500 (zgn “vormvrije” inkopen) worden bij lokale ondernemers geplaatst en voor onderhandse inkopen waarvoor offertes gevraagd worden zullen lokale ondernemers uitgenodigd worden offertes in te dienen. Deze beleidslijn is overigens conform bestaande praktijk.
3.8 Stimuleren inkoopsamenwerking De gemeente zoekt actief inkoopsamenwerking met partners binnen en buiten de regio. Deze samenwerking richt zich op het bundelen van het inkoopvolume en het delen en vergroten van de capaciteit en kennis. De gemeente Voerendaal handelt hierbij vanuit de in deze nota gedefinieerde kaders. In voorkomende gevallen kunnen deze conflicteren met de belangen van andere partijen die in de samenwerking betrokken zijn. Het sluiten Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
9
van compromissen is op voorhand dan ook niet uit te sluiten. In het geval concessies gedaan moeten worden aan het eigen inkoopbeleid dan moeten de voordelen van samenwerking dit ook rechtvaardigen. Dit wordt dan ook van geval tot geval beoordeeld.
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
10
4
DREMPELBEDRAGEN In onderstaande tabel zijn de verschillende vormen van inkoop weergegeven. Welke vorm van toepassing is hangt af van de inkoopvorm (levering, diensten, werken) respectievelijk met de geldende drempelbedragen. De in het tabel opgenomen kaders gelden als minimumeis. In voorkomende situaties kan, in het belang van een goed eindproduct, besloten worden om meer meer offertes te vragen. Hiervoor geldt overigens met het oog op het voorkomen van onnodige administratieve last voor gemeente en ondernemers, ook een bovengrens. Volledigheidshalve wordt opgemerkt dat het budgetrecht op programma- en investeringskredietniveau is voorbehouden aan de aan de raad. Dit betekent dat alle inkoopbeslissingen slechts gelden onder de voorwaarde dat de raad budget/krediet ter beschikking heeft gesteld (binnen de afspraken van de verordening art. 212). Om te kunnen bepalen op welke wijze de opdracht ingekocht dient te worden, wordt allereerst de categorie bepaald. Voorgenomen opdrachten worden in drie hoofdcategorieën ingedeeld namelijk: werken, leveringen en diensten. Hoewel voor wat betreft deze categorieën de inkoopvormen overeenkomen, verschillen de onderlinge drempelbedragen. In paragraaf 5.2 van deze nota is een uitzetting gegeven van de verschillende inkoopvormen.
Inkoopvorm
Vormvrij
Aard opdracht
Vrij
Onderhands Enkelvoudig 1 offerte of meer
Meervoudig 2 offertes of meer
Openbaar Meervoudig 3 offertes of meer
Niet Europees
Europees (1)
Leveringen
< € 2.500
€ 2.500 – € 15.000
€ 15.000 – € 30.000
> € 30.000 – € 150.000
> € 150.000 < € 200.000
> € 200.000
Diensten
< € 2.500
€ 2.500 – € 25.000
€ 25.000 – € 50.000
> € 50.000 – € 150.000
> € 150.000 < € 200.000
> € 200.000
Werken
< € 2.500
€ 2.500 – € 50.000
€ 50.000 – € 150.000
> € 150.000 – € 500.000
> € 500.000 < € 5.000.000
> 5.000.000
(1) Geldend 2012-2013; Europese drempelbedragen worden tweejaarlijks vastgesteld
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
11
5
HET PROCES De wijze waarop een inkoop wordt uitgevoerd verloopt volgens het hieronder beschreven inkoopproces. Daarnaast lichten we ook de verschillende vormen van aanbesteden toe.
5.1 Het inkoopproces Het inkoopproces doorloopt een aantal fasen. Deze fasen zijn onderstaand schematisch weergegeven en toegelicht.
De eerste vier fasen behoren tot de zogeheten initiële inkoop. 1. Inventariseren: bepalen van de behoefte in de eigen organisatie en/of in samenwerking en inventariseren van het aanbod in de markt; 2. Specificeren: formuleren waar de inkoop aan moet voldoen; (evt) opstellen van het programma van eisen; 3. Selecteren: aanvragen offertes, beoordelen van offertes, gunnen en afwijzen van leveranciers; 4. Contracteren: afsluiten contract(en) met leveranciers. Zodra de leveranciers zijn gecontracteerd begint de operationele inkoop. 5. Bestellen: het plaatsen van de orders; 6. Bewaken: bewaken van het uitleveren van de orders, verifiëren en afhandelen van de facturering; 7. Nazorg: afhandelen klachten en claims, afhandelen meer-/minderwerk, evalueren leveranciers.
5.2 Aard van de opdracht Zoals reeds in hoofdstuk 5 aangegeven wordt de wijze van inkoop bepaald door de soort opdracht ('categorie) : werken, leveringen en diensten. Hoewel voor wat betreft deze categorieën de inkoopvormen overeenkomen, verschillen de onderlinge drempelbedragen. Het onderwerp (hoofddoel) van de opdracht is daarbij het bepalende element. Indien er sprake is van een samengestelde opdracht (een combinatie van bijvoorbeeld de levering van een product en aanvullende dienstverlening) is het onderwerp, dat naar verwachting de grootste financiële waarde vertegenwoordigt, bepalend voor de categorie waarin de opdracht dient te worden ingedeeld. Hierbij geldt één restrictie : een opdracht die zowel diensten en/of leveringen als werken bevat, is een opdracht voor werken, tenzij de werken bijkomstig zijn ten opzichte van het hoofdvoorwerp van de opdracht. Hieronder worden nog kort de verschillende begrippen nader toegelicht. Werk Onder “werk” wordt verstaan: “het product van een geheel van bouwkundige of civieltechnische werken dat ertoe bestemd is als zodanig een economische of technische functie te vervullen.” Dit betreft algemene bouwnijverheid, sloperswerkzaamheden, burgerlijke en utiliteitsbouw, waterbouw, spoorwegbouw, wegenbouw, cultuurtechnische werken, installatiebouw en de afwerking van gebouwen.
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
12
Een overheidsopdracht voor werken heeft volgens het Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten (verder: Bao; nadere uitwerking in hoofdstuk 4) betrekking op: 1. de uitvoering of het ontwerp en de uitvoering van werken in het kader van een van de werkzaamheden genoemd in Bijlage I van het BAO, of van een werk, of 2. het laten uitvoeren met welke middelen dan ook van een werk dat aan de door de aanbestedende dienst vastgestelde eisen voldoet4. Levering Een overheidsopdracht voor leveringen in de zin van het BAO is een overheidsopdracht die betrekking heeft op de aankoop, leasing, huur of huurkoop van producten alsmede de daarbij komende werkzaamheden voor het aanbrengen en installeren van de levering. Dienst Een overheidsopdracht voor diensten heeft betrekking heeft op activiteiten die door derden op contractbasis worden verricht zonder eigendomsoverdracht van goederen. Het komt er op neer dat alle overheidsopdrachten die geen betrekking hebben op leveringen of werken, overheidsopdrachten voor diensten zijn. In het BAO wordt – net als in de oude richtlijn Diensten en in de nieuwe Europese richtlijn – onderscheid gemaakt tussen zogenaamde A- en B- diensten. A-diensten - uit Bijlage 2 onderdeel A van het BAO - vallen volledig onder de werking van het BAO en moeten worden aanbesteed volgens de procedures uit het Besluit. Voorbeelden van A-diensten zijn: reiniging gebouwen, onderhoud en reparatie, straatreiniging, accountants, diensten in verband met computers, drukwerk enz. Voor B-diensten geldt een beperkt regime en gelden slechts twee artikelen uit het BAO, te weten artikel 23 en 35 lid 12 tot en met 1614. Voorbeelden van B-diensten - uit Bijlage 2 onderdeel B van het BAO zijn: juridische diensten, arbeidsbemiddeling, cultuur, enz. Het onderscheid tussen A en B diensten is met name van belang bij aanbestedingen boven de Europese drempel. Voor B diensten hoeft de aanbestedingsprocedure niet te worden toegepast. De gemeente mag in dat geval volstaan met een nationale aanbesteding met publicatie van de aanbesteding op een voor de marktpartijen toegangkelijke website of in een regionaal of landelijk dagblad.
5.3 Opdrachtwaarde Nadat de categorie is vastgesteld, dient vervolgens naar de totale (geraamde) waarde van de opdracht exclusief BTW te worden gekeken. Aan de hand van de kostenraming die getoetst wordt aan vastgestelde drempelbedragen, kan worden vastgesteld, welke inkoopvorm van toepassing is. Bij de bepaling van de inkoopvorm krijgen gemeenten tot op heden behoorlijk wat speelruimte, enkel de drempelbedragen voor Europees aanbesteden zijn wettelijk geregeld. Voor inkopen onder de drempelbedragen staat het de gemeente vrij zelf regels op te stellen. Bij het bepalen van de waarde van de opdracht, dient de volledige omvang van de behoefte als uitgangspunt te worden genomen. Er mag niet een bepaalde ramingmethode worden gekozen met het doel om de opdracht onder de vastgestelde drempelbedragen te houden. Concreet betekent dit enerzijds dat de opdracht niet in onderdelen mag worden opgesplitst (organisatorisch noch inhoudelijk) en anderzijds dat de opdracht niet in de tijd mag worden beperkt.
4 De omschrijving “met welke middelen dan ook” is opgenomen om ontduiking van de aanbestedingsplicht via een financiële constructie te voorkomen. Indien immers een projectontwikkelaar een gebouw realiseert overeenkomstig de eisen van de aanbestedende dienst, de voorfinanciering hiervan draagt en deze turnkey oplevert, zou -zonder aanvullende bepalingen- toepassing van de aanbestedingsregels kunnen vermijden. De bepalingen ad 2 voorkomen dit. Alleen aankoop van bestaande werken die niet zijn gebouwd volgens de eisen van de aanbestedende dienst, vallen buiten de werkingssfeer van het Besluit. Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
13
6
INKOOPVORMEN Bij inkoopvormen kan een onderscheid worden gemaakt tussen de verplichte Europese aanbestedingsvormen en de lokale inkoopvormen. De lokale inkoopvormen betreffen een selectie uit de bestaande nationale aanbestedingsvormen. Het plaatsen/ aangaan van de inkoop vindt in principe schriftelijk plaats.
6.1 Onderhands (enkelvoudig) Deze vorm van inkopen wordt ook wel de één op één benadering of 'gunning uit de hand' genoemd. In deze situatie wordt door de gemeente van tevoren één partij bepaald aan wie offerte wordt gevraagd. Indien de betrokken partij een passend voorstel doet dan wordt aan die partij de opdracht gegund. Voordelen • de procedure is kort; • er is een maximale mogelijkheid om bij de keuze rekening te houden met de kwaliteit en kennis in relatie tot de eisen die aan het werk worden verbonden; • de uitvoeringswijze kan vooraf worden besproken, hetgeen interpretatieverschillen mogelijk voorkomt en een gunstige invloed op de prijs en de kwaliteit kan hebben; • de kosten van de procedure zijn laag. Nadelen • er is geen concurrentie hetgeen tot een hogere prijs kan leiden; • het mogelijk steeds uitnodigen van hetzelfde bedrijf om een prijsaanbieding te doen kan leiden tot een al te goede verstandhouding waardoor de waakzaamheid in verschillende opzichten kan afnemen; • er kunnen verantwoordingsproblemen, bijvoorbeeld ten aanzien van openbaarheid en objectiviteit optreden.
6.2 Onderhands (meervoudig) De onderhandse aanbesteding is een aanbestedingsvorm waarvoor een beperkt aantal van tenminste twee dan wel drie natuurlijke- of rechtspersonen (afhankelijk van de opdrachtwaarde) worden uitgenodigd om in te schrijven voor een levering, een dienst of werk. In de regel zal dit aantal, mede gelet op het voorkomen van onnodige administratieve lasten voor de ondernemer, niet meer bedragen dan zes. Het minimum van twee of drie offertes geldt zolang het geen vervolgopdracht betreft. Voordelen • de procedure vraagt niet veel tijd; • bedrijven die voor het werk geschikt zijn, met specifieke kwaliteiten of faciliteiten kunnen rechtstreeks worden uitgenodigd; • • waar mogelijk gebruik maken van eerdere ervaringen met betrokken ondernemers; Nadelen • er is geen kans op contact met een mogelijk goed, maar onbekend bedrijf; • er kunnen problemen ontstaan bij de keuze wie er uitgenodigd zullen worden; • ondanks dat dit is verboden, is de kans op onderlinge prijsafspraken tussen inschrijvers groter; • kans op klachten in verband met niet-rechtmatige toepassing van aanbestedingsregelgeving wordt groter.
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
14
6.3 Nationaal Een aanbesteding volgens de openbare procedure is een aanbesteding die algemeen bekend wordt gemaakt, waarbij ondernemers ongevraagd mogen inschrijven. De gegadigden worden door middel van een aankondiging in bijv. de Nederlandse Staatscourant dan wel een landelijk verspreid vakblad of op de aanbestedingskalender op de hoogte gebracht van de mogelijkheid tot inschrijving op de aan te besteden opdracht. Na de officiële publicatie van de aanbestedingsdocumenten krijgen ondernemers de kans om binnen een bepaalde tijdsperiode een prijs- en kwaliteitsbod te doen. Gegadigden kunnen daarbij (eventueel tegen vergoeding) het bestek verkrijgen. Voordelen • mededinging kan leiden tot de laagst mogelijke kostprijs; • openbaarheid en niet-discriminatoir handelen door de gemeente zijn gewaarborgd, mede door de objectiviteit van de procedure; • het behouden van inzicht in de marktsituatie en in de marktverhoudingen en het objectief kunnen toetsen van de kennis die nodig is om een reële kostenbegroting te maken; • kennismaking met onbekende bedrijven. Nadelen • de selectiecriteria dienen vooraf zeer zorgvuldig geformuleerd te worden omdat bij onbekende gegadigden vaak moeilijk is te beoordelen of zij hieraan (kunnen) voldoen; • kans op misbruik van interpretatiemogelijkheden (in het bestek) is groter; • bij ingewikkelde aanbestedingen, zeker die waarbij het gunningscriterium economisch meest voordelige aanbieding geldt, moet de inschrijver veel werk maken van zijn inschrijving en worden hoge kosten gemaakt ten behoeve van de selectie.
6.4 Europees openbaar Een aanbesteding volgens de openbare procedure is een aanbesteding die algemeen bekend wordt gemaakt, waarbij ondernemers mogen inschrijven. De gegadigden kunnen door middel van een aankondiging in het Publicatieblad van de EG als de Nederlandse Staatscourant dan wel een landelijk verspreid vakblad op de hoogte worden gebracht van de mogelijkheid tot inschrijving op het aan te besteden werk. Gegadigden kunnen daarbij (eventueel tegen vergoeding) het bestek verkrijgen. Voordelen • maximale mededinging kan leiden tot de laagst mogelijke kostprijs; • openbaarheid en niet-discriminatoir handelen door de gemeente zijn gewaarborgd, mede door de objectiviteit van de procedure; • kennismaking met onbekende bedrijven; • het behouden van inzicht in de marktsituatie en in de marktverhoudingen en het objectief kunnen toetsen van de kennis die nodig is om reële kostenbegrotingen te maken. Nadelen • zeer lange doorlooptijd; • de selectiecriteria dienen vooraf zeer zorgvuldig geformuleerd te worden omdat bij onbekende gegadigden vaak moeilijk is te beoordelen of zij hieraan (kunnen) voldoen; • kans op misbruik van interpretatiemogelijkheden (in het bestek) is groter; • hogere complexiteit indien buitenlandse bedrijven zich inschrijven bij ingewikkelde aanbestedingen, zeker die waarbij het gunningscriterium economisch meest voordelige aanbieding geldt, moet de inschrijver veel werk maken van zijn inschrijving en worden hoge kosten gemaakt ten behoeve van de selectie.
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
15
6.5 Europees met voorafgaande selectie Een openbare aanbesteding (zowel een Europese als een nationale) die algemeen bekend wordt gemaakt, waarbij eenieder zich als gegadigde kan melden en waarvoor - na selectie van de gegadigden – minimaal 5 gegadigden tot inschrijving kunnen worden uitgenodigd en een offerte mogen indienen. Voordelen • ruime mededinging doordat openbaar bekend wordt gemaakt dat gegadigden zich voor het werk kunnen aandienen; • openheid en non-discriminatie zijn gewaarborgd, mede door de objectiviteit van de procedure; • kennismaking met onbekende bedrijven; • behouden van inzicht in de marktsituatie en in de marktverhoudingen en het objectief kunnen toetsen van de kennis die nodig is om een reële kostenbegroting te maken; • van tevoren kan een maximum aantal uit te nodigen gegadigden worden vastgesteld. Nadelen • de selectieprocedure vergt meer tijd; • kans op misbruik van interpretatie (in het bestek) is groter; • de prijs kan mogelijk iets hoger liggen dan bij een openbare aanbesteding door een nog beperkter aantal inschrijvingen. • de selectiecriteria zijn minder eenvoudig vast te stellen en dienen daarom nog uitputtender te worden geformuleerd.
7
UITZONDERINGSGEVALLEN In het kader van de inkoop gelden de in deze Inkoopnota vastgelegde spelregels. Slechts in uitzonderingsgevallen mag van de genoemde aanbestedingsvormen worden afgeweken, en wel slechts onder de voorwaarde dat dit gemotiveerd gebeurd en als zodanig wordt gedocumenteerd. De uiteindelijke beslissing hiertoe wordt genomen door het college. Afwijkingen worden z.s.m. kenbaar gemaakt aan de gemeenteraad. Van een uitzonderingsgeval is sprake: •
•
•
•
Wanneer dat strikt noodzakelijk is als gevolg van dwingende spoed. Het spoedeisende karakter mag niet te wijten zijn aan de aanbestedende dienst. Het moet hierbij gaan om omstandigheden die de aanbestedende dienst niet kon voorzien. Het gaat alleen om werken, leveringen of diensten die nodig zijn om een onmiddellijke noodsituatie te verhelpen. Hierbij zij echter opgemerkt, dat voor bepaalde soorten calamiteiten ook zogenoemde “raamovereenkomsten” kunnen worden opgesteld. In de raamovereenkomst worden alle technische, organisatorische, financieel-economische en juridische randvoorwaarden vastgelegd, zodat in geval van een calamiteit snel opdracht kan worden verleend en nog slechts de bijzondere omstandigheden van het geval behoeven te worden vermeld. Er is sprake van een situatie, waarbij er maar één opdrachtnemer in aanmerking komt (bijvoorbeeld omdat deze beschikt over een alleenrecht (Octrooi of Auteursrecht) of over specifieke technische of artistieke kwaliteiten). In het geval van aanvullende diensten of werken, die, als gevolg van onvoorziene omstandigheden noodzakelijk zijn om de oorspronkelijke dienst te kunnen verlenen. In het geval van aanvullende leveringen, ter vervanging van al in gebruik zijnde goederen, of voor leveringen ter uitbreiding, indien de keuze van een andere leverancier of andere producten onaanvaardbaar hoge kosten of technische moeilijkheden met zich mee zou brengen, of processen gevaar zouden kunnen brengen. De looptijd van deze opdrachten mag niet langer zijn dan drie jaar.
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
16
•
•
• • •
In het geval van herhalingsopdrachten voor werken, die deel uitmaken van de oorspronkelijke opdracht die zelf openbaar is aanbesteed. De herhalingsopdracht moet gaan naar de aannemer die de oorspronkelijke opdracht uitvoert. Herhalingsopdrachten kunnen slechts worden geplaatst tot uiterlijk 3 jaar na gunning van de oorspronkelijke opdracht. In het geval van herhalingsopdrachten voor diensten die deel uitmaken van de oorspronkelijke opdracht. Een van de voorwaarden is dat in de aanbestedingstekst van de eerste opdracht reeds melding is gemaakt van de aanschaf van mogelijke bijkomende diensten. In het geval van wettelijk gedwongen winkelnering. In het geval er bij een aanbesteding sprake is van dienstverlening welke in het BAO opgenomen is als IIB-dienst2 In het geval van een aanbestedingsvorm die , als gevolg van voor het college, zwaarwegende argumenten, nadelig is.
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
17
BIJLAGE 1 WERKEN, LEVERINGEN EN DIENSTEN Het is van belang bij de keuze van de aanbestedingsvorm een begripsbepaling te geven van de drie verschillende categorieën. Daarom hebben we hieronder een omschrijving gegeven van achtereenvolgens werken, leveringen en tot slot diensten. •
WERKEN Onder werken wordt verstaan een product van bouw- dan wel wegenbouwkundige, waterbouwkundige en milieutechnische werken in hun geheel dat er toe bestemd is als zodanig een economische of technische functie te vervullen. Dit betreft zowel opdrachten die betrekking hebben op de uitvoering van werken als de combinatie van ontwerp en uitvoering. Bij werken geldt ook het ARW 2005. Het ARW 2005 is een stapsgewijze uitwerking van het Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten. De sterke punten van het ARW 2005 zijn met name het praktische gehalte en de helderheid van zorgvuldig uitgeschreven aanbestedingsprocedures. Verder is aangesloten bij de tekst van het Besluit. Naast de traditionele aanbestedingsprocedure bij werken kan eveneens gebruik worden gemaakt van de volgende vormen: ◦ Bouwteam ◦ Design & construct ◦ Design & construct en maintenance ◦ Turnkey Bij het Bouwteam besluit de opdrachtgever om het bedrijf al in het begin van de ontwerpfase in te schakelen. De bouwvoorbereiding vindt in een zogenaamd bouwteam plaats, waarin, naast de opdrachtgever, ook de architect, de aannemer en eventuele andere adviseurs participeren. Deze constructie wordt in de bouw al jaren toegepast doch komt in de civieltechnische hoek nog relatief weinig voor. Vaak komt dit voor bij werken die op gebruikelijke wijze zijn aanbesteed en waar vervolgens een vervolgopdracht uit voortvloeit. Vaak is het dan voor die vervolgopdracht aantrekkelijk om 1 op 1 zaken te doen met de aannemer die al op dat werk bezig is. Design en construct betekent letterlijk “Ontwerp en constructie” (in jargon “aangenomen werk”), en houdt in dat de aannemer verantwoordelijk is voor zowel ontwerp als uitvoering. In de meest basale vorm krijgt de aannemer een functionele omschrijving van het te realiseren project met daarbij een programma van eisen (PVE). Hij dient op basis van die omschrijving en eisen een detailontwerp te vervaardigen en de constructie op zich te nemen. Soms krijgt de aannemer een basisontwerp en dient dat als basis voor zijn opdracht. De opdrachtgever toetst het ontwerp, de kwaliteit en bouwmethodiek aan het PVE, de geldende normen en richtlijnen, alsmede aan de afgesproken kaders (voorwaarden, kwaliteitsplan, veiligheidsplan, enz.). Uitgangspunt van de contractvorm is dat een vaste prijs wordt aangeboden om het geheel te realiseren. De aannemer heeft een verregaande verantwoordelijkheid, grote vrijheid (binnen de kaders van het PVE) en is kostenen tijdgedreven. De opdrachtgever heeft idealiter een lichtere taak dan bij een regie of bouwteam contractvorm, omdat in dit geval slechts toetsend kan worden toegezien. Wanneer bij het laten realiseren van een (civie)technisch werk één van de navolgende aspecten aan de orde is, kan ervoor gekozen worden om het werk
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
18
aan te besteden in een design & construct constructie. Aspecten: ◦ Het werk is van specialistische aard, zodat specifieke knowhow van een bedrijf al in de ontwerpfase geïntegreerd dient te worden; ◦ Voor de realisatie van het werk is een spoedeisend karakter aan de orde of er bestaat de wens om af te wijken van het normale tijdpad ten aanzien van een ontwerp-, voorbereidings- en aanbestedingsprocedure; ◦ Het project heeft een vergaande complexiteit waardoor het wenselijk is de ontwerpverantwoordelijkheid bij één marktpartij neer te leggen, zulks om risico en aansprakelijkheid voor de gemeente te beperken; ◦ Bij ontwerp en realisatie van een project zijn tal van belanghebbenden betrokken, zodat uit het oogpunt van beperking van ambtelijke inbreng, doorlooptijd en coördinatieoptimalisatie, het de voorkeur geniet de coördinatie van ontwerp- en realisatiefase bij één marktpartij te leggen. Bij een design & construct aanbesteding zal telkens gebruik worden gemaakt van een standaard afstandsverklaring waarbij een “knipmoment” wordt ingebouwd tussen ontwerp- en uitvoeringsfase. Aanbesteding op basis van een design & construct concept geschiedt in principe met één geselecteerde partij. Wanneer het wenselijk is meerdere marktpartijen te betrekken in de selectie voor een design & construct aangesteding, geschiedt de eindselectie op basis van criteria. Bij Design & Construct en maintenance gaat het nog een stapje verder, dan wordt namelijk ook een contract gesloten voor meerdere jaren, waarin het bedrijf het onderhoud verzorgt van het werk. Dit kan gedurende 2 of 5 jaar, maar ook 10 jaar. Met name bij grote werken van Rijkswaterstaat en grote gemeenten komt deze vorm van aanbesteden in toenemende mate voor. Turnkey gaat nog een stapje verder dan design & construct. Tijdens het project heeft de gemeente feitelijk geen controlemomenten meer, hetgeen bij design & construct wel het geval is. In feite is de opdrachtgever alleen bij de start betrokken, dan reikt hij het programma van eisen aan, waaraan het project moet voldoen. Motieven om te kiezen voor alternatieve samenwerkingsvormen zijn onder meer: effectieve inzet van de beschikbare capaciteit bij gemeenten, de complexiteit van het werk, maximaal benutten van de deskundigheid van een aannemer voor genereren van goede oplossingen voor een acceptabele prijs. •
LEVERINGEN Met leveringen kunnen omschreven worden alles wat betrekking heeft op de leveringen van (on)roerende homogene goederen. De producten kunnen op verschillende manieren geleverd en aangeschaft worden door middel van aankoop, leasing, huur of huurkoop. Installatie valt hier eveneens onder. Naast het kopen vallen dus ook het plaatsen of installeren van bijvoorbeeld een telefooncentrale onder leveringen.
•
DIENSTEN Onder diensten wordt verstaan: activiteiten die door derden op contractbasis worden verricht zonder eigendomsoverdracht van goederen. Alle overeenkomsten op het gebied van dienstverlening, die niet beschouwd kunnen worden als opdrachten voor werken of leveringen. Voorbeelden hiervan zijn (technische) adviesbureaus, (milieutechnische) onderzoeksbureaus, onderhoudsdiensten, schoonmaakdiensten, accountantsdiensten,
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
19
vuilafvoerdiensten, verzekeringsdiensten, inhuur personeel, enz. Ook het uitschrijven van prijsvragen voor ontwerpen zijn diensten. Bij diensten wordt in de Algemene Aanbestedingsrichtlijn (2004/18/EG) een onderscheid gemaakt tussen “prioritaire” diensten (2A-diensten) en “residuaire” diensten (2B-diensten). De indeling in A-diensten en B-diensten berust op: ◦ bestaande ervaring met overheidsopdrachten voor de betrokken diensten; ◦ het aandeel van overheidsopdrachten in de totale omzet van de sector in kwestie; ◦ het groeipotentieel voor grensoverschrijdende opdrachten voor de betrokken diensten; ◦ de impact die de volle toepassing van de aangestedingsvoorschriften zou kunnen hebben op de openstelling van markten en op de mededinging; ◦ de praktische toepasbaarheid van de regels. Het onderscheid tussen A-diensten en B-diensten is met name van belang bij het plaatsen van dienstenopdrachten waarvan de geraamde waarde de Europese drempel overschrijdt. Bij het plaatsen van overheidsopdrachten voor het leveren van A-diensten met een geraamde waarde boven de Europese drempel is de Richtlijn integraal van toepassing. Bij het plaatsen van overheidsopdrachten voor het leveren van B-diensten met een geraamde waarde boven de Europese drempel zijn slechts de artikelen 23 (technische specificaties) en 35 lid 4 (aankondiging van de gegunde opdracht) en de beginselen van gelijke behandeling en transparantie van toepassing. Het vorenstaande betekent – kort gezegd – dat geen Europese aanbestedingsprocedure hoeft te worden gevolgd bij het plaatsen van de laatstgenoemde opdrachten. De (decentrale) overheid kan in die gevallen volstaan met een nationale of regionale aanbesteding met een publicatie van die aanbesteding op een voor marktpartijen toegankelijke website of in een regionaal of landelijk dagblad. Bij het plaatsen van dienstenopdrachten waarvan de geraamde waarde de Europese drempel niet overschrijdt is het onderscheid tussen A-diensten en Bdiensten niet relevant. Tot de groep prioritaire diensten (2A-diensten) behoren: ◦ Onderhouds- en reparatiediensten ◦ Diensten voor vervoer over land ◦ Postvervoer ◦ Telecommunicatiediensten ◦ Financiële diensten zoals verzekeringsdiensten, bankverrichtingen en diensten in verband met beleggingen ◦ Computer- en aanverwante diensten ◦ O & O – diensten ◦ Diensten van accountancy, controle en boekhouding ◦ Diensten voor marktonderzoek en peiling van de openbare mening ◦ Diensten voor bedrijfsadvisering en aanverwante diensten ◦ Bouwkundige diensten en technische en geïntegreerde technische diensten ◦ Diensten van stedenbouw en landschapsarchitectuur ◦ Diensten voor aanverwante technische en wetenschappeljke advisering ◦ Diensten voor het uitvoeren van technische proeven en analyses ◦ Advertentie- en reclamediensten ◦ Diensten voor het schoonmaken van gebouwen en het beheer van onroerende goederen ◦ Uitgeverij- en drukkerijdiensten, in regie of op contractbasis ◦ Riolering- en vuilophaaldiensten; afvalverwerking en aanverwante diensten
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
20
•
De residuaire diensten (2B-diensten) omvatten: ◦ Hotel- en restauratiediensten ◦ Spoorwegvervoerdiensten ◦ Diensten voor ondersteunend en hulpvervoer ◦ Diensten van juridische aard ◦ Plaatsing van personeel en personeelsverschaffing ◦ Diensten voor onderwijs en beroepsonderwijs ◦ Gezondheids- en sociale diensten ◦ Diensten voor recreatie, cultuur en sport ◦ Andere diensten
Inkoopbeleid gemeente Voerendaal 2012
21