Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard
Inhoudsopgave
1. INLEIDING
4
2. BEGRIPPENKADER
4
3. RESERVES
5
3.1 ALGEMENE RESERVES 3.2 BESTEMMINGSRESERVES VOOR TARIEFSEGALISATIE 3.3 OVERIGE BESTEMMINGSRESERVES
4. VOORZIENINGEN 4.1 VOORZIENING VOOR ARBEIDSGERELATEERDE VERPLICHTINGEN 4.2 VOORZIENINGEN VOOR BAGGEREN EN SANEREN VAN WATERLOPEN 4.3 VOORZIENINGEN VOOR OVERIGE ONDERHOUDSWERKZAAMHEDEN
5 6 6
7 7 7 7
1. Inleiding In deze nota staat het beleid van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK) over reserves en voorzieningen geformuleerd. Dit beleid is gebaseerd op het besluit van 29 november 2007, houdende regels met betrekking tot waterschappen (Waterschapsbesluit) en de Concept-Nota van toelichting Besluit Beleidsvoorbereiding en Verantwoording Waterschappen (BBVW) van het Overlegorgaan Comptabiliteitsvoorschriften Waterschappen. De ingangsdatum van deze beleidsnota is 1 januari 2009. Hiermee komt de nota ‘reserves en voorzieningen’, die op 29 juni 2005 is vastgesteld door de verenigde vergadering, te vervallen.
2. Begrippenkader Reserves Reserves vormen (samen met het nog te bestemmen resultaat) het eigen vermogen en zijn opgebouwd via de geheel of gedeeltelijke bestemming van de positieve exploitatieresultaten van de jaarrekeningen. Voorzieningen Voorzieningen geven een schatting van de voorzienbare lasten in verband met risico’s en verplichtingen, waarvan de omvang en/of tijdstip van optreden per balansdatum min of meer onzeker zijn, en die oorzakelijk samenhangen met de periode voorafgaande aan die datum (artikel 4.54 van het Waterschapsbesluit). Voorzieningen behoren tot het vreemd vermogen van een organisatie. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de reserves en het nog te bestemmen resultaat volgend uit de exploitatierekening naar kostendragers. Dit resultaat wordt afzonderlijk op de balans opgenomen als onderdeel van het eigen vermogen (artikel 4.51 van het Waterschapsbesluit). Vreemd vermogen Het vreemd vermogen zijn de verplichtingen en schulden die een organisatie heeft. Resultaatbepaling Voor iedere taak wordt het resultaat bepaald. Dit resultaat bestaat uit de netto kosten, het bedrag voor onvoorzien, de bedragen die voor kwijtschelding en oninbaarverklaring worden geraamd, verwachte dividenden en overige algemene opbrengsten. Resultaatbestemming Na de resultaatbepaling wordt aangegeven hoe het resultaat zal worden gedekt of bestemd. De mutaties van de reserves maken geen onderdeel uit van de exploitatierekening, dit wordt afzonderlijk in de begroting en jaarrekening zichtbaar gemaakt. Algemene reserve Deze reserves hebben geen specifieke bestemming en fungeren als ‘weerstandsvermogen’ van een organisatie. Bestemmingreserve Een reserve waaraan het algemeen bestuur een bepaalde bestemming heeft gegeven (artikel 4.52 lid 2 van het Waterschapsbesluit).
4
3. Reserves Reserves vormen het eigen vermogen van de organisatie. Mutaties van reserves maken geen onderdeel uit van de exploitatierekening, dit wordt afzonderlijk in de begroting en jaarrekening zichtbaar gemaakt (art. 4.53). Dit wordt de resultaatbestemming genoemd. Het ‘nog te bestemmen resultaat’ wordt apart in de jaarrekening weergegeven en behoort tot het eigen vermogen. De uitkomsten van de exploitatierekening wordt de resultaatbepaling genoemd. De verenigde vergadering neemt bij de behandeling van de jaarrekening een besluit ter dekking of bestemming van het resultaat van de exploitatierekening. In de jaarrekening zal de situatie voor deze dekking of bestemming worden weergegeven, als gevolg waarvan het saldo afzonderlijk van de andere onderdelen van het eigen vermogen moet worden gepresenteerd. Aan de reserves van HHSK wordt geen rente toegevoegd. In de jaarrekening wordt in de toelichting op de balans de aard, reden, gewenste omvang, alsmede de toevoegingen en onttrekkingen afzonderlijk toegelicht. (artikel 4.53 lid 2 van het Waterschapsbesluit).
3.1 Algemene reserves Algemene reserves hebben geen specifieke bestemming en fungeren als ‘weerstandsvermogen’ van een organisatie. De algemene reserves dienen in eerste instantie om eventuele toekomstige financiële tegenvallers van algemene aard (risico’s/calamiteiten) te kunnen opvangen en bestaan uit de volgende bodemreserves: Systeemheffing Zuiveringsheffing Wegenbeheer
€ 2.500.000 € 2.000.000 € 500.000 € 5.000.000
Hiermee zijn de reserves onderdeel van de weerstandscapaciteit van de organisatie. Die wordt vergroot doordat HHSK zich verzekert tegen bepaalde risico’s en door het verkleinen van andere risico’s (bijvoorbeeld dijkversterking of het beschikbaar hebben van een goedwerkende calamiteitenorganisatie). Daarnaast wordt de weerstandscapaciteit van een waterschap vergroot door hieraan de onbenutte belastingcapaciteit toe te voegen. Waterschappen zijn anders dan gemeenten vrij in het vaststellen van de belastingtarieven. In de praktijk zal echter gestreefd worden om deze capaciteit ‘maatschappelijk verantwoord’ in te zetten middels ‘maatschappelijk verantwoorde tarieven’. Omdat HHSK door deze onbenutte belastingcapaciteit relatief eenvoudig middelen kan aantrekken (in eerste instantie lenen bij de NWB, vervolgens kapitaalslasten betrekken in de belastingheffing) is er voor gekozen om vooraf slechts beperkt algemene reserve’s aan te leggen met belastinggelden. Richtlijn bij de meeste waterschappen is om tussen de 5% en 10% van de nettokosten van een taak aan reserve te hebben. Bij HHSK is gekozen voor grosso modo 7%. Idealiter ligt aan het bepalen van de omvang van het weerstandvermogen een systeem van risicomanagement ten grondslag. Hierbij worden risico’s inzichtelijk gemaakt: de maximale schade maal de kans op het zich voordoen hiervan. Allemaal opgeteld wordt hier nog een kansfactor overheen gelegd (de kans op het zich voordoen van al deze risico’s tegelijkertijd in één jaar). Op basis hiervan kan de omvang van het
5
weerstandvermogen beter worden afgestemd op het risicoprofiel van de organisatie. Op dit moment staat het invoeren van integraal risicomanagement bij HHSK op de rol. 3.2 Bestemmingsreserves voor tariefsegalisatie Dit zijn reserves die dienen om ongewenste schommelingen op te vangen in de belastingtarieven en die niet specifiek besteed dienen te worden (artikel 4.52 lid b van het Waterschapsbesluit). Een maximale omvang is voor deze reserves niet te definiëren. Jaarlijks wordt het verloop van deze reserves getoetst aan het kostenverloop dat uit de meerjarenbegroting blijkt. Het beleid is hierbij dat de bestemmingsreserves voor tariefsegalisatie aan het eind van het periode van de meerjarenbegroting worden afgebouwd tot nihil.
3.3 Overige bestemmingsreserves Dit zijn alle overige reserves die wel een specifieke bestemming hebben maar niet zijn bedoeld om de belastingtarieven te egaliseren. HHSK kent de volgende overige bestemmingsreserves: Afkoopsommen erfpachten De mogelijkheid bestaat om erfpachten voor een periode van dertig of vijftig jaar af te kopen. Het afkopen van erfpachten is een voortdurend proces, waarbij de ontvangsten jaarlijks wisselen. Het bedrag aan erfpachtcanons dat hierdoor niet wordt ontvangen, wordt jaarlijks gecompenseerd door een onttrekking aan deze reserve en ten gunste gebracht van de exploitatie. De hoogte van de reserve fluctueert en is afhankelijk van het aantal afgekochte erfpachten. Bijdrage provincie vaarwegbeheer Om de vaarweggelegenheid tussen de Hollandse IJssel en de Rotte te waarborgen, moet de ‘Snelle Sluis’ in stand gehouden en bediend worden. Omdat dit geen reglementaire taak van HHSK is, heeft de provincie een bijdrage verstrekt van € 482.000. met de verplichting, dat HHSK gedurende twaalf jaar het onderhoud en de bediening zal verzorgen. Jaarlijks wordt een evenredig deel van de bijdrage ten gunste van de exploitatie gebracht. Subsidie slibverbrandingsinstallatie In de periode 1992 tot en met 1997 is subsidie ontvangen voor de bouw van de slibverbrandingsinstallatie tot een totaalbedrag van € 4,5 miljoen. De bijdrage vanuit de reserve ten gunste van de exploitatie is gerelateerd aan de totale afschrijvingsduur van de slibverbrandingsinstallatie van 25 jaar, zoals deze door DRSH Zuiveringsslib N.V. wordt gehanteerd. Reserve egalisatie Cross Border Lease (CBL) De functie van deze reserve is matching van kosten en opbrengsten van deze constructie. Bijkomend effect is, dat deze reserve in zekere mate bijdraagt aan risicodekking. Jaarlijks valt een deel vrij ten gunste van de exploitatie, evenredig met de looptijd van de leasetermijnen van de awzi’s Krimpen aan de Lek en Stolwijk.
6
4. Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd wegens: • • •
verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten; op de balansdatum aanwezige risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten; kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, indien het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren.
(artikel 4.54 van het Waterschapsbesluit)
4.1 Voorziening voor arbeidsgerelateerde verplichtingen Deze voorzieningen zijn bedoeld voor wachtgeldverplichtingen voor personeel en bestuur, en pensioenverplichtingen voor bestuursleden. Op het moment dat een bestuurslid recht heeft op wachtgeld of pensioen, of dat een medewerker van HHSK recht heeft op wachtgeld, dient het bedrag van de totale verplichting in deze voorziening te worden gereserveerd. Pensioenvoorzieningen bestuur Deze voorziening wordt gevormd door een jaarlijkse dotatie ten laste van de exploitatie om (in de toekomst) pensioen uit te keren aan gepensioneerde hoogheemraden of om aan de verplichting van waarde-overdracht te kunnen voldoen. De hoogte van de voorziening wordt gebaseerd op actuariële berekeningen van de pensioenen. Wachtgeldverplichtingen personeel en bestuur Als een personeelslid of bestuurslid recht heeft op wachtgelduitkering, dient het bedrag van de volledige verplichting ineens in deze voorziening te worden gestort. De omvang van de voorziening is afhankelijk van het aantal wachtgeldverplichtingen, de omvang van de jaarlijkse uitkering en de looptijd van de verplichting.
4.2 Voorzieningen voor baggeren en saneren van waterlopen Voorziening onderhoudsbaggerwerk De voorziening voor het onderhoudsbaggerwerk is een zogenaamde egalisatievoorziening welke bedoeld is om de kosten verbonden aan het onderhoudsbaggerwerk te egaliseren. Op basis van het baggerbeleidsplan wordt jaarlijks een bedrag gestort, de werkelijke kosten worden aan deze voorziening onttrokken. 4.3 Voorzieningen voor overige onderhoudswerkzaamheden Voorziening onderhoud gemeenlandshuis Deze voorziening wordt gevormd door een jaarlijkse dotatie ten laste van de exploitatie om de kosten van groot onderhoud van het gemeenlandshuis gelijkmatig over de jaren te laten verlopen.
7
