NOP Jaargang 22

De Kerkuil in 2008

Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP Jaargang 22

Inhoudsopgave █ Inleiding

3

█ Broedresultaten broedseizoen 2008

4

█ Regio-nieuws

7

█ Muizenonderzoek

13

█ Zoogdieratlasproject

15

█ Terugmeldingen 2008 van in Overijssel geringde of gevonden kerkuilen

16

█ Groeistoring bij kerkuilenpull

18

█ Het gevaar van een rommelzolder

19

█ Laat niet voor het aangenaam verpozen ……………………

20

█ Tellingen aan winterroesten van Ransuilen

21

█ Nieuwe site Stichting Kerkuilenwerkgroep Nederland

23

█ Roofvogeloverleg inzake roofvogelshows en roofvogelhandel

25

█ Ruigpootuil in Overijssel

27

█ Rood voor Rood met veren……………………..

29

█ Kerkuil in Marmer

31

█ Media

32

█ Coördinatoren werkgroepen

34

Bijlagen:

Ontwikkelingsstadia van Kerkuiljongen Broedplaatsformulier

Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 22

2

█ Inleiding

2008: persoonlijk een jaar om niet snel te vergeten: een jaar met veel tegenslag, waardoor de aandacht voor de kerkuilen op een lager pitje kwam te staan. Na een redelijk ingrijpende operatie zag ik het klim- en klauterwerk naar de kasten niet meer zitten. Het gesjouw met die ladders, zonder hulp, weer avonden ‘op stap’, terwijl er nog zoveel achterstallig werk ligt te wachten. Nee, stoppen met die handel, het is leuk geweest, laat een andere generatie het maar overnemen! M’n kleinzoon heeft de ‘babyfoon’ niet meer nodig, je weet wel, zo’n ding met een zendertje en een ontvangertje, waarmee mama in het donker mooi kan zien of het kind wel de gewenste houding heeft. Infrarood zendertje, ontvangertje, een lange stok met een knik, een plankje om de vliegopening af te sluiten, een draadloze verbinding, ja, dat is het!!!!!! Ik begon weer moed te krijgen en sprak met dat zelf ook in. 20 seconden wat draaien en friemelen en…….ik zie de kerkuil op de display in de palm van mijn hand. Ik kan weer jaren verder en hoef mijn energie niet te steken in het vinden van een opvolger. Gelukkig, want vrijwilligers worden schaars…….. Ik was in een buurprovincie bij iemand om braakballen te halen voor een onderzoek naar de verspreiding van de veldspitsmuis. Tijdens een gesprek ging de telefoon van de plaatselijke kerkuilbeschermer. Na korte tijd werd me duidelijk dat de persoon aan de andere kant van de lijn zijn bezigheden met de kerkuilen wilde beëindigen. ‘Dan stop ik er ook mee’ was even later het antwoord van de kerkuilbeschermer. Beiden hadden ze een behoorlijk groot werkgebeid. En nu? ‘Ik weet het niet, ik ga niet alleen met die ladders sjouwen’. En jij? Jij zult het zonder mijn braakballen moeten doen. Ik ga hem binnenkort voorstellen dat hij mijn babyfoon mag gebruiken en zal hem moed inspreken.

Ger


jaargang 22

3

█ Broedresultaten broedseizoenen 1990 - 2008

Nr.

90

91 92

93

94

95

96

97

98

99

00

01

02

03

04

05

06

07

08

28

22 25

33

36

31

45

30 5

37 6

46 6

54 15

61 20

39 ***

40 9

50 7

54 5

43 3

49 10

41 15

5

3

3

1

1

7

1

4

2

5

---

2

1

---

---

---

4

3 2

Regio 1 2

3 4

a.Steenwijk b.Genemuiden/ Vliegvlug a. Mastenbroek/Noord b.Mastenbroek overig Bij regio Zwolle Kampen Bij Regio Zwolle Staphorst

2

2 15

10 15

12

10

8

10

9

10

14

17

15

15

9

17

22

15

24

31

5

Zwolle

4

2

2

2

1

1

2

1

1

2

8

8

5

5

9

11

5

12

9

6

Dalfsen

1

1

1

2

0

0

1

---

2

3

3

4

3

3

9

9

4

8

8

7

Heino

2

1

1

3

2

2

2

2

2

2

4

7

7

5

6

8

6

9

15

8

Ommen

7

1

3

6

5

5

6

2

4

7

12

19

16

15

19

27

22

26

30

9

Hardenberg

15

5

6

10

9

19

23

6

7

15

20

32

29

17

22

29

21

27

27

6

1

2

7

6

7

7

4

5

8

14

21

17

10

10

18

13

2

1

1

1

0

0

1

1

1

1

1

---

---

---

---

--

--

16 6 --

14

11

Nijverdal Holten Markelo

12

Bathmen

1

1

0

2

1

1

1

0

1

1

3

---

5

4

4

7

5

8

8

13

Deventer

6

5

4

5

2

2

2

1

2

1

2

1

2

3

2

9

1

5

6

1

0

3

2

2

2

2

2

1

1

4

4

8

2

5

5

5

6

7

1

5

6

7

7

8

7

7

12

14

20

21

14

20

20

16

6 3 25

24

10

a. b.

14 a. Den Ham b. Vroomshoop Raalte 15

--

16

Avereest

1

3

4

4

3

3

5

3

4

6

7

10

8

6

6

6

6

14

14

17

Noordoospolder

7

8

2

12

14

11

17

8

11

13

23

22

22

14

23

21

13

22

21

18

Olst

---

--- ---

---

0

2

4

1

2

5

2

4

4

6

6

4

--

5

--

19

Wijhe

5

4

8

11

Totaal

109 65 76 110 99 102 143 83 107 145 205 248 203 163 217 257 182 293


jaargang 22

286

4

Overzicht aantal broedsels per regio Geregistreerde mislukte 1e broedsels

41

1e broedselwaargenomen juv. 102

Genemuiden/ Vliegvlug 2a:Mastenbroek-Noord

15

46

3

36

3

13

1

5

2b:Overig Mastenbroek

2

8

3. Kampen

2

5

4. Staphorst

31

103

5. Zwolle

9

29

6. Dalfsen

8

26

7. Heino

15

36

8. Ommen

30

9. Hardenberg

Regio 1. a

Steenwijk

b

1e br.

2008 Geringde jongen

Broedsucces a.h.v. geringde juv.

12

2e br. 1

3,3

3 2

90

3,2

24

3,0

2

33

3,7

102

1

98

3,3

27

69

2

57

2,7

10a. Nijverdal b. Holten

14

46

44

3,1

11. Markelo

--

--

12. Bathmen

8

28

13. Deventer

6

22

14 a. Den Ham b. Vroomshoop

6

18

15

2,5

15. Raalte

24

69

5

39

3,3

16. Avereest

14

53

1

45

3,5

17.Noordoostpolder

21

58

1

18. Olst

--

--

19. Wijhe

11

35

32

3,2

Totaal

287

868

533

3,2

18

Deel je het aantal jongen(868) door het aantal broedgevallen(287) kom je op een gemiddelde van 3,0. Bij de controles heb je regelmatig eieren én jongen. Hierdoor mis je een aantal juveniele uilen en kom je te laag uit met de schatting. Het broedsucces is berekend door alle geringde jongen (533) te delen door het totaal aantal broedgevallen met alleen geringde jongen (161) Door deze berekening kom je op een gemiddelde van 3,2 voor het broedsucces. Dit ligt weer te hoog aangezien je de mislukte broedgevallen niet meeneemt. Door een correctie van deze 16 broedgevallen toe te passen kom je op een broedsucces van ongeveer 3,0 jongen (533/177). Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 22

5

Broedparen Kerkuilen West Overrijssel / Noordoostpolder

Aantal broedparen

350 300

248

250

205

200 150

108

100

65 76

110 99 102

83

215

203

182

163

151

143

292 286

259

107

50 2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1994

1993

1992

1991

1990

0

Jaar

Broedparen Kerkuilen in Nederland 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2007

2005

2003

2001

1999

1997

1995

1993

1991

1989

1987

1985

1983

1981

1979

Jaar De gearceerde kolommen stellen de “daljaren”voor. De jaren 2000, 2001 en 2002 zijn afwijkend in het patroon. Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 22

6

█ Regio-nieuws Steenwijk

Wolter Engelsman

Kerkuilen in 2008 later dan in 2007 In 2008 waren de kerkuilen in ons gebied enkele weken later gaan broden dan in 2007. Op dezelfde controledatum hadden we in 2007 al vliegvlugge jongen, terwijl er in 2008 in de meeste nestkasten eieren lagen. Door ziekte in de huiselijke kring, konden we echter niet later op pad en hebben we in 2008 ook weinig kunnen ringen. In een tweetal bosuilenkasten, die in een bosperceel hangen op een landgoed in de buurt van Steenwijk troffen we i.p.v. bosuilen, kerkuilen aan, zonder dat er in de kasten gebroed werd. Jonge kerkuil 400 gram netto

Semper paratus Voor wie het niet weet, het bovenstaande is Latijn en betekent zoiets als “altijd paraat”. Daar moest ik aan denken, toen zondagnacht1 september 2008 om half een ‘s nachts de telefoon ging. De wachtcommandant van het plaatselijk politiebureau zegt mij, dat ze een kerkuil uit de klauwen van een kat gered hebben en wat ze er nu mee moeten. De kerkuil blijkt gevonden te zijn midden in een woonwijk. Waar totaal geen gelegenheid tot broeden is voor een kerkuilenpaar. De kerkuil(een vliegvlug jong bleek later)is daar naar toe gevlogen of de kat heeft hem elders gegrepen, dat is niet te achterhalen. Ik heb de agent maar geadviseerd de kerkuil in een doos te doen en de volgende dag naar en vogelasiel te brengen, hetgeen ook gebeurd is. Bij navraag na een dag of twee, bleek de kerkuil het helaas niet gehaald te hebben. Toch te veel geleden blijkbaar van de kattenbeet. Zo zijn er nogal wat personen actief geweest, om een jongen kerkuil te redden. Via het asiel in Kampen, dhr Sj. Haantjes in Emmeloord, enkele collega’s en dhr Bouman in Beerzerveld, kwam de agent bij mij terecht en de uil uiteindelijk in het vogelasiel in Ureterp. Ik heb wat informatie over de kerkuil en het adres van het vogelasiel achtergelaten op het politiebureau en mijn dank, daar ze in ieder geval geprobeerd hebben de kerkuil te redden. Linus op weg naar een kerkuilenkast bovenop de buis van een hooiblazer

De jeugd erbij betrekken is belangrijk


jaargang 22

7

Ommen

DE KERKUIL ROND OMMEN IN 2008

Han Bouman

Zoals we eigenlijk wel verwacht hadden zijn de broedresultaten van 2008 minder dan die van 2007. De oorzaak zal wel gelegen zijn in een vermindert aantal muizen. In 2008 hadden we 27 geslaagde broedsels en 1 verstoord broedsel. Dit waren allemaal eerste broedsels. Tweede broedsels hebben we dit jaar niet waargenomen. Als we dit vergelijken met het aantal eerste broedsels uit 2007 is dit er 1 meer. Het aantal uitgekomen jongen echter ligt beduidend lager namelijk 93 tegenover 133 in 2007. Dit is een percentage van 30 % minder jongen. Vanzelfsprekend zal dan het gemiddelde aantal jongen ook gedaald moeten zijn. In 2007 hadden we een gemiddeld aantal uitgekomen jongen van 4,6 jong per nest. Nu in 2008 komen we uit op een gemiddeld aantal jongen van 3,4 jong per nest. Een verschil dus van ruim 1 jong per nest. Het eerste ei werd gelegd op12 maart. Vorig jaar was dat 25 februari een verschil dus van 16 dagen , dat de uilen later zijn begonnen met het leggen van eieren. De meeste eieren zijn gelegd in de tweede en derde week van april. Dit is een maand later dan in 2007, want toen werden de meeste eieren gelegd in de tweede en derde week van maart. De laatste eileg was op 23 mei. Tijdens de controles werden 4 volwassen vrouwen geringd en 1 volwassen vrouw teruggevangen die reeds eerder was geringd. Tellen we het aantal geringde vogels uit Ommen, Dalfsen, Hardenberg, Gramsbergen en Den Ham /Vroomshoop bij elkaar, dan levert dit een totaal van 201 jongen op. Het totale aantal broedsels bedroeg 67 en we komen dan op een gemiddelde nestgrootte van 3 jongen. 1e ei leg

Omgeving

nesten

jongen

gemiddeld

Ommen Hardenberg

27 19

93 50

3.4 2.6

12 maart 11 maart

7 8 6

19 24 15

2.7 3.0 2.5

9 april 30 maart 22 maart

67

201

3.0

Gramsbergen Dalfsen Den Ham/Vroomshoop Totaal

Opvallend is dat ten oosten van Ommen de aantallen jongen lager liggen dan in Ommen en Dalfsen. Gemiddeld beneden de 3 en in Ommen en Dalfsen 3 of hoger. Dit zal waarschijnlijk veroorzaakt zijn door het voorkomen van verschillende muizensoorten in beide gebieden. Immers ook de samenstelling van de bodem is verschillend in deze gebieden en dat beïnvloed weer het voorkomen van verschillende muizensoorten. Dit is slechts een veronderstelling die niet aan de werkelijkheid getoetst is. Misschien zijn elders ook deze verschillen waargenomen. We zullen het afwachten.


jaargang 22

8

Wijhe Hallo uilenbroeders, Er is een oud gezegde. “De uil zat in den olmen” Wij hebben een nieuw gezegde. “De uil zat in de pijp”. Vorig jaar hadden we bericht dat er een kerkuil van een boomstam(kast) naar een hooiblazerspijp was verhuisd. Uiteraard waren we benieuwd of de kerkuil dit jaar weer in de pijp zat te broeden. We hadden dit niet verwacht, want de eigenaar waar de uil vermoedelijk vandaan kwam, had gemeld dat hij de uil regelmatig weer bij hem op bezoek kwam om te jagen. Ook had de uil in de kast bij hem overwinterd. Wat schetste onze verbazing de uil zat weer te broeden, ze had 5 eieren. Bij de tweede controle was het nest (pijp) leeg, de jongen waren uit het nest gevallen en lagen dood op de grond. Omdat de schuur wordt afgebroken hadden wij geen voorzorg maatregelingen meer getroffen. Een aantal weken later werden wij door de eigenaren gebeld, volgens hen zat de uil toch weer te broeden. Opnieuw naar de pijp we hadden de ringer Jan v Dijk ook gewaarschuwd, want als er geringd kon worden dan was dat mooi mee genomen. Er zaten inderdaad weer jongen in de pijp, een jong zat voorin die is geringd, de andere jongen zaten dieper weg en zijn dan ook niet geringd, omdat we geen risico wilden nemen dat er weer jongen uit de pijp zouden vallen. De jongen zijn uitgevlogen en de schuur is inmiddels afgebroken. Er komt een nieuwe grotere schuur voor terug, de eigenaren hebben aangegeven dat zij graag een kast willen hebben in de nieuwe schuur. Dat komt dik voor elkaar. Zoals jullie kunnen zien zaten de uiltjes er knus bij. Groeten uit Wijhe

Hardenberg

Kees van Kleef

Het afgelopen kalenderjaar 2008 heb ik, hoofdzakelijk tijdens mijn woon-werkverkeer Hardenberg – Emmen v.v., in totaal 46 dode vogels van de weg gehaald. Tot deze 46 behoorden 36 uilen, waaronder 1 geringde Bosuil en 2 ongeringde Ransuilen. Resteert 33 Kerkuilen, waarvan er slechts 8 geringd waren. Deze verhouding (1/4 geringd en ¾ ongeringd) komt overeen met mijn langjarig gemiddelde. Zou dit te maken hebben met de geringe ringinspanning in Drenthe en het niet-ringen in Duitsland? N.B. In 2009 tot op heden 2 Ransuilen en 3 Kerkuilen (allen ongeringd) ‘gescoord’. Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 22

9

Raalte

Jubilaris

“Kerkoelen Jan”

20 jaar kerkuilenbescherming in Raalte In het najaar van 1988 werd Jan Legebeke benaderd door Gerrit Kremer ( momenteel werkzaam in het Goois Natuurreservaat) of hij hem wilde helpen met de bescherming van kerkuilen in de gemeente Raalte. Jan was meteen enthousiast. Een jaar later ,Gerrit stopte vanwege een baanwisseling en kwam ik als vrijwilliger bij deze “groep”. Al jaren zijn we als “volledige kerkuilenwerkgroep Raalte” samen op weg om het wel en wee van de kerkuilen te volgen. Daarbij komen zijn contactuele eigenschappen goed van pas, waarbij hij als “hondenhater” de loslopende erfhonden voor lief neemt. Aangeboden koffie met een koekje kan hij moeilijk weerstaan. Gelukkig maar dat ik hem menigmaal meesleep om verder te gaan met de controles. Jan heeft het aantal broedparen zowel in Raalte (van 0 naar ±25 broedparen ) als landelijk zien groeien. Het is een echte doener en altijd in de weer in de natuur. De tuin is zijn lust en zijn leven en waarin hij vele uurtjes doorbrengt. En als je daarin zijn bijzondere bouwwerken hebt gezien (muurtjes, een keldertje, een waterval, een ruïne etc. etc.) kom je vast tot dezelfde conclusie . Hij staat ook al bekend om zijn fantastisch geheugen. Alle kerkuilgegevens van de afgelopen jaren heeft hij paraat . Maar vooral van wielersport (Coppi -fan) en voetbal weet Jan erg veel, geen wonder want zijn “archief” is nogal uitgebreid. Jan werkt weinig met de computer. Hij doet het veel eenvoudiger . Mappen worden gevuld met knipsels en vervolgens gestapeld. Zou ik bijvoorbeeld willen weten wie de tweede etappe van de Tour de France in het jaar 1977 gewonnen heeft dan heeft Jan dat in enkele seconden gevonden. Voor hem werkt dit prima! Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 22

10

Dat hij het beschermingswerk nog met veel enthousiasme doet kun je zien op onderstaande foto, waarbij hij zelfs met een verdroogd restant van een kerkuil een morbide vreugde dansje ( volgens hem een mobiel kunstwerk!!! ) maakte. Ik hoop dat we met enige uitbreiding van de werkgroep het werk voor de kerkuilen-werkgroep Raalte samen kunnen blijven voortzetten. Aan Jan zal het zeker niet liggen

Zwolle

Kerkuilen Zwolle en wijde omgeving.

A.Verhoeven

Toch weer een groot aantal, 12, broedgevallen rond Zwolle, Mastenbroek en Kampereiland. Gaat goed dus, wel zijn er steeds vaker mensen die de kast weg doen of afsluiten. De reden zijn onder andere overlast door vervuiling of soms hygiëneredenen. De uilen die vorig jaar de snelle verhuizing deden zijn jammer genoeg niet in de kast tot broeden gekomen. Een kat vond het ook een aardige plek om naar toe te verhuizen. Een pijp voor de ingang moet het weer aantrekkelijker voor de uilen gaan maken. Verder grote verschillen in begin van de eileg in mei al plaatsen met grote jongen en in juni nog hele kleine jongen en eieren. Op een plek op kampereiland een broedsel dat was uitgevlogen toen we kwamen controleren, de eigenaar vertelde dat de uilen dit jaar erg veel buren hadden gehad. In de hooischuur zat op een hooibaal een enorm wespennest wat gelukkig voor ons en voor de uilen inmiddels verlaten was. Jammer dat kerkuilen geen wespen eten handig zoveel voedsl dichtbij.


jaargang 22

11

Mastenbroek

Bijzonder broedgeval !!!

H. Folkerts

Aan de Nieuwe Wetering in de Mastenbroekpolder troffen wij iets bijzonders aan. In het vroege voorjaar hadden we een bezoek gebracht aan een familie. De mensen wilden graag in de toekomst een steenuilenen een kerkuilenkast. De kerkuilenkast zou in een oude schuur opgehangen worden en de steenuilenkast in een oude wilg. Omdat er echter nog verbouwingen gaan plaatsvinden, kon de kerkuilenkast nog niet in de schuur geplaatst worden. Echter tijdens het plaatsen van de steenuilenkast brak er noodweer uit. De bewoner gaf aan om de zelf de kast wel te willen plaatsen. Dit is in een later stadium ook gebeurd, alleen is tijdens een storm het deksel van de nestkast afgewaaid. Dat het deksel niet meer op de nestkast zat is echter ongemerkt gebleven voor de bewoners. Tijdens een controle van de kerkuilenkasten in juni besloten wij ook nog maar even te kijken naar de steenuilenkast. Wat ons natuurlijk opviel was dat het deksel niet meer aanwezig was. Na enig zoeken vonden wij het deksel terug en wilden hem nu stevig op de nestkast bevestigen. Bij het plaatsen van de ladder vloog er tot onze grote verbazing een ransuil uit het kastje en tijdens de controle troffen wij kleine jongen, een paar eieren van de ransuil en een spreeuwenei aan. De kast was dus blijkbaar, toen het deksel nog aanwezig was, een onderkomen geworden van spreeuwen. Door het verdwijnen van het deksel hebben de ransuilen zich blijkbaar meester gemaakt van de steenuilenkast, zodat deze nu een broedgelegenheid voor de ransuil was geworden. Er zijn twee ransuilen grootgebracht en uitgevlogen. Het is voor volgend jaar dus zinvol om enkele rieten mandjes, die als kunstnest kunnen dienen, te plaatsen in bomen die als nest kunnen dienen voor ransuilen. Wij zijn benieuwd naar deze ontwikkelingen.


jaargang 22

12

█ Muizenonderzoek Drente In 2008 is het rapport ‘Prooidieren van de kerkuil in Noordoost-Nederland en het graafschap Bentheim (1992-2007)’ verschenen. Het verschijnen van dit rapport is mogelijk gemaakt door een subsidie van de provincie Drenthe. Voorwaarde voor de subsidie was het organiseren van een aantal bijeenkomsten waar belangstellenden kennis konden nemen van de resultaten van het onderzoek. Alle kerkuilenregio’s in Drenthe hebben het rapport inmiddels ontvangen. In de

loop van 2008 zijn er bijeenkomsten geweest in Beilen, Schoonebeek, Gieten en Emmen. Behalve het verstrekken van informatie is er veel accent gelegd op de betrokkenheid van regionale beschermingsorganisaties om bij plaatselijke ingrepen op het leefgebied van beschermde/indicatieve soorten alert te zijn en mogelijk overleg te vragen op grond van recente vondsten. In 2009 wordt het onderzoek vervolgd. Een groeiend netwerk van braakbalverzamelaars (binnen de kerkuilwerkgroepen) moet het mogelijk maken om in de komende twee jaar de nog vele witte plekken in Drenthe ‘in te kleuren’. De kerkuilenregio’s zullen het komende voorjaar (opnieuw) worden benaderd om (selectief) braakballen te verzamelen. Landschapsbeheer Drenthe is naar aanleiding van de bijeenkomsten (in Drenthe) gestart met een projectplan voor de veldspitsmuis. Nauwe samenwerking met Landschap Drenthe zorgt mogelijk voor korte communicatielijnen richting organisaties op het lokale vlak. Mogelijk wordt hierdoor het draagvlak voor bescherming door en vanuit de mensen op lokaal niveau vergoot. Immers: het verzamelen van gegevens dient met name de plaatselijke betrokkenheid van mensen bij het beschermingswerk. IVN-Emmen is op dit moment zeer nauw betrokken bij de aanleg van een station in het leefgebied van de veldspitsmuis. Overleg met de gemeente, regeren op voorgestelde compenserende maatregelen en kennisverspreiding van het beestje in de regio zijn op dit moment in volle gang. Het was hartverwarmend hoe Drenthe het afgelopen jaar over ‘hun muizen’ heeft gesproken en geschreven!, dank zij de provinciale subsidie………… Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 22

13

Overijssel De kerkuilenwerkgroepen in Overijssel hebben de afgelopen jaren ongelooflijk veel braakbalmateriaal verzameld. De verspreiding van de veldspitsmuis is de afgelopen jaren behoorlijk in beeld gekomen. Vergeleken met Drenthe is de veldspitsmuis in Overijssel toch een zorgenkindje. De komende jaren zal het monitoren van de veldspitsmuis door moeten gaan en zal over enkele jaren blijken of deze zorg terecht is. Van de beide bosspitsmuizen (gewone bosspitsmuis en tweekleurige bosspitsmuis) is voor het eerst een bijna provinciebreed verspreidingsbeeld ontstaan. Met name in de dalen van de Dinkel, de Vecht, de Regge en de Buurserbeek gedijt de gewone bosspitsmuis in een ‘wereld’ waar in aanliggende gebieden de tweekleurige bosspitsmuis domineert. Toch zijn er in Overijssel nog een aantal gebieden die om nader onderzoek vragen: uit het IJsselgebied (Deventer, Wijhe, Olst, Zwolle), het gebied rond Raalte, Dalfsen en Bathmen kan mogelijk in 2009 aanvullend materiaal worden verzameld. Voor 2010 zou het fijn zijn dat er aanvullend braakbalmateriaal uit de regio Staphorst, het gebied rond Vollenhove, Kampen en Nijverdal wordt verzameld.

█ Reservaat voor veldspitsmuis rond Vasse ? Aan de zuidkant van Vasse (gemeente Tubbergen) ligt een oude teerput aan de Tumuliweg. Omdat de bodem gesaneerd moest worden, is er een onderzoek verricht naar het voorkomen van de veldspitsmuis. Op grond van braakbalvondsten was het aannemelijk dat de veldspitsmuis in het betreffende gebied aanwezig zou zijn. Livetrapvangsten leverden inderdaad het bewijs van presentie. In de ontheffing voor het verrichten van werkzaamheden in betreffend gebied staat een zinsnede waaraan we de provincie Overijssel in de toekomst graag willen herinneren.

De veldspitsmuis is in het plangebied aangetroffen. Hoewel het een moeilijk te vangen soort is, zijn vier exemplaren gevangen. Daardoor is het aannemelijk dat het plangebied een belangrijk gebied is voor de soort en in een straal van 600 meter waarschijnlijk het belangrijkste gebied is voor de veldspitsmuis. Het initiatief om het plangebied tot een veldspitsmuizenreservaat te benoemen en daartoe te beheren na afronding van de werkzaamheden is in principe zeer goed voor de soort.

Een zeer verstandig besluit, zeker zolang niet duidelijk is of het gebied geen deel uitmaakt van het verspreidingsgebied in Duitsland, maar van een geïsoleerde populatie in Oost-Nederland.


jaargang 22

14

█ Zoogdieratlasproject De Zoogdierwerkgroep Overijssel streeft, 13 jaar na het verschijnen van ‘De zoogdieren van Overijssel’, in 2012 een zo compleet mogelijk beeld van de verspreiding van zoogdieren in Overijssel in een publicatie te verwerken. Dat de kerkuilwerkgroepen hierin een belangrijke rol kunnen spelen, is de afgelopen jaren overduidelijk gebleken. Braakballen blijken zeer waardevolle gegevens op te leveren over de verspreiding van prooidieren van met name de kerkuil. Op dit moment zijn er door de kerkuilwerkgroepen van Overijssel 69.044 prooidieren van de kerkuil op naam gebracht, een toename van ruim 50.000 t.o.v. 1999, het jaar waarin ‘De zoogdieren van Overijssel’ is verschenen. De verdeling over de regio’s is nogal divers. Voor 2009 en 2010 zal er vanuit de kerkuilwerkgroepen een voorstel komen om de relatief witten plekken ‘te kleuren’. Op dit moment (januari 2009) wordt overleg afgewacht met de VZZ over onder andere het gebruik van gegevens en de inbreng (van de werkgroep, samen met de kerkuilenwerkgroep Twente) over de interpretatie van de gegevens en/of het kunnen reageren op voorstellen vanuit de VZZ op grond van de door de werkgroep(en) verzamelde gegevens. De werkgroep WestOverijssel/Noordoostpolder streeft onder andere naar overleg alvorens conclusies uit de verstrekte gegevens worden gepubliceerd en een intensiever contact over ingrijpende maatregelen (onder andere het voorstel van de VZZ aan LNV om de veldspitsmuis de Rode Lijst-status te ontnemen). Wat betreft de veldspitsmuis in Oost-Nederland zal er onderzoek (DNA) moeten gaan plaats vinden naar de vraag of deze soort mogelijk een geïsoleerde groep is en derhalve uiterst kwetsbaar.

Veldspitsmuis-Rossum


jaargang 22

Foto: Mike Wallink

15

█ TERUGMELDINGEN VAN IN 2007 IN NW- OVERIJSSEL GERINGDE EN GEVONDEN KERKUILEN Ringnr.

Ringdatum

Ringplaats

Vinddatum

Vindplaats

Conditie

5335929 5158268 5338665 5342602 5342603 5342607 5342611 5342612 5342613 5342637 5342676 5342687 5342698 5342747 5342892 5342923 5342972 5342986 5346467 5346485 5359069 5359142 5370912 5370924 5374526 5375791 5379701 5379736 5383207 5390114 5390252 5390258 5390274 5390466 5390486 5390555 5390616 5390736 5390736 5395317 5396185 5396226 5396229 5396231 5396265 5396302 5396323 5396370 5396387

12-6-1999 1-7-2004 22-6-1999 30-6-2008 30-6-2008 30-6-2008 30-6-2008 30-6-2008 30-6-2008 2-7-2008 7-7-2008 8-7-2008 9-7-2008 18-8-2008 23-6-2008 24-6-2008 30-6-2008 2-7-2008 30-5-2007 2-6-2007 14-6-2005 31-5-2007 29-7-2002 9-6-2003 13-6-2005 16-6-2005 12-6-2003 22-7-2003 19-7-2004 4-6-2007 4-7-2007 4-6-2007 24-9-2007 20-6-2006 22-6-2006 6-7-2006 20-7-2006 28-5-2007 28-5-2007 20-9-2007 9-6-2007 13-6-2007 13-7-2007 13-6-2007 15-6-2007 3-7-2007 27-7-2007 30-5-2007 30-5-2007

Ommen OV Heino OV Schuinesloot OV Radewijk OV Radewijk OV Slingenberg OV Holthone OV Holthone OV De Krim OV Ommen OV Den Ham OV Stegeren OV Beerzerveld OV Beerzerveld OV Raalte OV Hellendoorn OV Vriezenveen OV Holten OV Wijhe OV Olst OV Blokzijl WanneperveenOV Lutten OV Anerveen OV Hellendoorn OV Raalte OV Lemele OV Ommen OV Witharen OV Zevenaar GL Eesveen OV Basse OV Paasloo OV Hellendoorn OV Hellendoorn OV Hellendoorn OV Daarle OV Hellendoorn OV Hellendoorn OV Kerkenveld DR Hellendoorn OV Zwolle OV Raalte OV Raalte OV Wierden OV Hellendoorn OV Haaksbergen OV Raalte OV Raalte OV

4-12-2007 14-1-2008 2-9-2008 15-8-2008 25-9-2008 11-8-2008 12-8-2008 12-9-2008 24-7-2008 11-10-2008 15-8-2008 31-10-2008 10-9-2008 2-10-2008 15-7-2008 25-8-2008 20-9-2008 31-8-2008 18-2-2008 23-2-2008 13-8-2007 13-6-2008 29-4-2008 18-5-2007 5-3-2008 1-6-2008 11-6-2008 2-7-2008 22-6-2007 4-3-2008 18-4-2008 11-2-2008 8-2-2008 26-11-2006 1-6-2008 15-11-2008 19-3-2008 18-3-2008 18-3-2008 28-11-2007 24-6-2008 1-7-2008 23-1-2008 11-3-2008 24-6-2008 13-2-2007 12-2-2008 3-7-2008 29-2-2008

Bentelo OV Dalfsen OV Herfte OV Radewijk OV Gramsbergen OV Radewijk OV Holthone OV Holthone OV De Krin OV Ommen OV Den Ham OV Rijksweg N 36 Rijksweg N36 Marienberg OV Raalte OV Elen OV Bruinehaar OV Ligtenberg OV Dalmsholte OV Dalfsen OV Luttelgeest IJM Luttelgeest IJmp Gramsbergen OV Lochem Gl Nieuw heeten OV Raalte OV Ommen OV Ommen OV Lunteren GLD Albergen OV Holten OV Giethoorn OV Paasloo OV Rouveen OV Raalte OV Vilsteren OV Wierden OV Zwolle OV Zwolle OV Dalfsen OV Helendoorn OV Raalte OV Haarle OV Brucht OV Hellendoorn OV Twentseweg OV Wiene OV Dronten IJmp Lemelerveld OV

dood / onbekend dood / verkeer dood / trein dood / nestkast dood / verkeer dood / onbekend dood / nestkast dood / nestkast dood / nestkast dood / verkeer dood / onbekend dood / verkeer dood / verkeer dood / trein dood / onbekend dood / roofvogel dood / verkeer dood / verkeer dood / verkeer dood / verkeer levend / nestkast levend / nestkast dood / verkeer levend /nestkast dood / onbekend dood / vislijn dood / verkeer dood / nestkast dood / verkeer gewond / erf dood / verkeer dood / onbekend dood / onbekend dood / verkeer dood / vislijn dood / preperat. dood / trein levend / nestkast levend / nestkast dood / verkeer levend / nestkast levend / nestkast dood / verkeer levend / gebouw levend / nestkast dood / verkeer dood / verkeer levend / nestkast gewond / los


jaargang 22

Dagen Afstand 2732 1292 3360 46 87 42 43 43 24 101 39 115 63 45 22 62 82 60 264 266 795 379 2101 1439 996 1081 1796 1969 1078 274 319 252 137 159 710 863 608 295 295 69 381 384 224 272 375 163 507 400 275

38 km 8 km 33 km 0 km 5 km 0 km 0 km 0 km 0 km 2 km 0 km 9 km 2 km 1 km 8 km 4 km 4 km 0 km 14 km 22 km 11 km 19 km 7 km 57 km 4 km 0 km 7 km 0 km 74 km 66 km 65 km 6 km 2 km 33 km 15 km 10 km 4 km 24 km 24 km 22 km 3 km 2 km 2 km 24 km 8 km 25 km 13 km 37 km 7 km 16

5396388 5396411 5396418 5399224 5399261 5399264 5399284 5399293 5399347 5400158 5406358 5406391 5407103 5407118 5407136 5407144 5407145 5407149 5407150 5407804 5407957 5407963 5408553 5420401 5420409 5420437 5420447 5420450 5420472 5420492 5432931 5432947 5433011 5433040 5433050 5437972 5342551 5358955 5359099 5397487 5329222 5398072 5408553 5356824 5356722

30-5-2007 31-5-2007 31-5-2007 4-5-2007 4-6-2007 4-6-2007 5-6-2007 5-6-2007 12-6-2007 18-9-2007 10-7-2007 21-9-2007 2-7-2007 2-7-2007 21-9-2007 2-10-2007 2-10-2007 3-10-2007 3-10--2007 3-10-2007 1-10-2007 1-10-2007 19-6-2008 14-7-2007 14-6-2007 18-6-2007 18-6-2007 18-6-2007 20-6-2007 20-6-2007 29-6-2005 1-7-2005 26-7-2005 16-6-2006 24-6-2006 5-6-2008 7-6-2008 8-6-2004 26-11-2006 1-8-2007 07-06-1999 28-07-2007 19-06-2008 20-07-2001 04-07-2001

Raalte OV Heino OV Heino OV Beerzerveld OV Besthmen OV Besthmen OV Lemelerveld OV Lemelerveld OV Witharen OV Oosterboer DR WanneperveenOV Vollenhove OV Ane OV Ane OV Vroomshoop OV Vroomshoop OV De krim OV De Krim OV De krim OV De krim OV Hellendoorn OV Hellendoorn OV Vierhuis Frl Ommen OV Vilsteren OV Junne OV Eerde OV Eerderachterbr OV Den Ham OV Den Ham OV Eerde OV Lutten OV Radewijk OV Arrierveld OV Dalfsen OV Staphorst OV Wijthmen OV Geldringen OV Rouwveen OV Goingarijp FR Westeinde DR Driesum FR Vierhuis FR Oosterzee Oldeholtpade FR

18-9-2008 15-11-2008 8-6-2008 15-11-2007 21-6-2008 28-2-2008 30-8-2008 6-3-2008 21-4-2008 13-3-2008 6-12-2007 4-10-2007 20-3-2008 28-12-2007 20-2-2008 1-12-2007 18-10-2008 1-1-2008 30-12-2007 31-12-2007 15-3-2008 27-11-2007 17-10-2008 27-9-2007 26-1-2008 29-6-2008 12-1-2008 15-3-2008 28-12-2007 22-10-2008 27-3-2007 8-3-2008 30-6-2007 5-6-2008 24-6-2008 4-11-2008 9-12-2008 14-6-2008 20-6-2006 15-11-2008 29-02-2008 29-01-2008 17-10-2008 22-11-2001 30-10-2001


Ommen OV Vilsteren Wezep OV Westerhaar OV De Meene OV Asten NB Geesteren OV Haarle OV Hardenberg OV Rheeze OV Zuidveen OV St Janskl. OV Hardenberg OV Hellendoorn OV Coevorden DR Marienberg OV De Krim OV Holthone OV Ruinen DR Coevorden DR Beerze OV Marrienheem OV Gramsbergen OV Stegeren OV Wilsum OV Holthone OV Meppel DR Vriezenveen OV Hellendoorn OV Haarle OV Lemele OV Habichthorst Dld Oosterwolde Frl Arrierveld OV Zwolle OV Zuidwolde DR Zwolle OV Havelte DR St.JanskloosterOV Vilsteren Oud Avereest OV Rijssen OV Gramsbergen OV Kampen OV Oudleusen OV

jaargang 22

dood / verkeer dood / preperat. dood / verkeer dood / verkeer levend / nestkast dood /onbekend dood / verdronken dood / verkeer dood / verkeer dood / gebouw dood / verkeer dood / onbekend dood / verkeer dood / verzwakt dood /onbekend dood / onbekend dood / onbekend dood / onbekend dood / gebouw dood / gebouw dood / onbekend dood / verkeer dood / verkeer levend /nestkast dood / verkeer dood / onbekend dood / verkeer dood / verkeer dood / verhongerd dood / onbekend dood / onbekend dood / verkeer dood / in schuur levend / nestkast levend / nestkast dood / verkeer dood / verkeer levend / nestkast dood / verkeer dood / preperat. Levend/gewond dood/onbekend dood / verkeer dood/ gebouw dood / verkeer

477 8 km 534 12 km 374 17 km 195 1km 383 22 km 269 130 km 452 25 km 275 9 km 314 8 km 177 28 km 149 11 km 13 2 km 262 4 km 179 26 km 152 25 km 60 4 km 382 0 km 90 4 km 88 22 km 89 10 km 166 9 km 57 4 km 120 63 km 105 11 km 226 24 km 377 19 km 208 26 km 271 12 km 191 8 km 490 17 km 636 4 km 981 305 km 704 58 km 720 0 km 731 5 km 122 14 km 191 2 km 1467 12 km 159 13 km 472 72 km 3189 20 km 215 114 km 120 63 km 125 36 km 118 44 km

17

█

Groeistoring bij kerkuilenpull

Paul Uijttenboogaart

Daar reden we weer op 23 juni. Die avond probeerden we om bij een achttal broedgevallen de jongen te ringen. Ringer Ben Nijeboer uit Rijssen had net plaatsgenomen in de auto. Eerst gaan we naar een adres in Broekland. We rijden de auto voor de kapschuur en de kast is makkelijk bereikbaar. De ladder werd geplaatst en zoals zo vaak vliegt één van de ouderdieren van het nest. Helaas waren we te laat om bij hem/haar de ringgegevens af te lezen. We treffen zoals verwacht (eerdere waarneming) vier jongen aan, maar bij het kleinste jong (vleugel 145 cm / 283 gram) zien we vrij snel een afwijking aan de linkerpoot. De poot heeft slechts één teen. Eerst hebben we het vermoeden dat onderling geruzie geleid heeft tot deze afwijking, maar al vrij snel valt op dat ook aan de linker vleugel een storing zit. De laatste 5-6 slagpennen ontwikkelen zich niet. Vermoedelijk is het een erfelijke storing en het jong zal er zeker problemen mee krijgen. Zolang het in de kast zit en gevoerd wordt zal het wel loslopen, maar zodra het zelfstandig moet zijn komen er vast problemen. We besluiten om de natuur zijn gang te laten gaan. Het enige wat we kunnen doen is om de kast wat vaker te controleren om te kijken hoe het er mee staat. In een later stadium zijn we nog twee keer bij de kast geweest. Beide keren troffen we het bewuste dier nog aan in en zelfs buiten de kast. Vliegproeven gaven duidelijk aan dat het dier niet in staat was te vliegen. Zolang de jongen nog bedelen zullen de ouders nog voer aandragen, maar ook dat zal na verloop van tijd ophouden. Dit dier was gedoemd te sterven. Uiteindelijk hebben we Johan de Jong gebeld en toevallig was er iemand die onderzoek deed naar dit soort afwijkingen bij buizerds. Dit dier wilden ze graag meenemen bij het onderzoek. Besloten werd om het dier naar de vogelopvang in Ureterp te brengen. We werden daar allerhartelijkst ontvangen en na koffie en een rondleiding hebben we het dier achtergelaten in de wetenschap dat het uiteindelijk zijn leven zal slijten in een vrij grote vliegkooi met een tiental lotgenoten .


jaargang 22

18

█ Het gevaar van een Rommelzolder

Paul Uijttenboogaart

Al jaren hebben we op een prachtige boerderij in de buurt van het Landgoed Het Nijenhuis in Heino een zeer goed bereikbare kerkuilenkast. Het betreft een kapschuur met kalveren en apparatuur voorzien van een vaste trap naar een soort vide . Hier hangt op slechts 2 meter hoogte de kast. De kerkuil broedt er regelmatig maar sommige jaren lijkt het er op dat hij afwezig is. Toen we dit jaar kwamen controleren overhandigden de boer en boerin een drietal ringen van kerkuilen. Ze hadden de vide opgeruimd omdat ze de schuur binnenkort willen verbouwen. Eén van de dingen die men verwijderde was een PVC-pijp van een meter of twee die al jaren verticaal op de vide stond. De buis had een diameter van ± 30 centimeter en onderin hadden de gemummificeerde resten gelegen van drie !!! kerkuilen. We hadden dit verschijnsel al eens eerder meegemaakt en we beseften dat het ook door tekortkomingen onzerzijds veroorzaakt is .We hadden de zolder op dit soort pijpen moeten controleren. Het was jammer dat het gebeurd was en het had helaas het leven gekost van drie kerkuilen. Thuisgekomen heb ik via het internet de ringnummers doorgegeven aan het vogeltrekstation. We gingen er vanuit dat het drie pas geringde jongen waren die scharrelend in de schuur in die pijp terecht gekomen waren. Enige dagen later kreeg ik de terugmelding binnen en wie schetst mijn verbazing; Er zaten twee volwassen dieren bij!!!!!! Een van de mummies was een jong die we ter plekke geringd hebben . De twee anderen kwamen uit Hellendoorn en Apeldoorn. Dit moeten dus volwassen dieren geweest zijn. We weten niet hoelang ze er al gelegen hebben. Het enige dat bekent is , is dat ze in resp. 2001(Apeldoorn), 2005(eigen jong) en 2006(Hellendoorn) geringd zijn. Het lijkt me voor iedereen verstandig om bij het plaatsen en controleren van kerkuilenkasten altijd even rond te kijken naar dit soort pijpen. In overleg met de kasthouder kun je dan een oplossing zoeken. Wij hebben ook al de gewoonte om in (betonnen) drinkbakken takken te plaatsen.


jaargang 22

19

Op het internet kom je soms vreemde verhalen tegen. Hieronder een relaas:

█

Laat niet voor het aangenaam verpozen…………………

Zondag 24 augustus liep Kees, een lange afstandwandelaar, heerlijk te stappen langs het Eemmeer. Belangstellend neemt hij de omgeving in zich op en hij geniet. Tot hij plotseling iets vreselijks waarneemt. Een kerkuil hangt aan 1 vleugel, verstrikt in visdraad, te bungelen in een dode boom boven het water. Je maag keert er van om! Hoe lang hangt hij daar al, leeft hij nog, hoe krijgt hij hem los? Van alles speelt door zijn hoofd en hij weet één ding………hij moet wat doen!!!!! Wij kregen een telefoontje, een noodoproep bijna en gingen vlug naar Eemdijk. Kees wachtte ons op aan de weg en reed met ons mee zo ver we konden richting water. We moesten nog een eindje lopen en zagen toen het slachtoffer hangen………een vreselijke aanblik. Een dode boom met daar aan een bungelende kerkuil in een verlaten landschap. Kees ging het water in, ik klom in de boom en met mijn sjaal probeerden we de tak van de boom te breken. Na een mislukte poging en wat aanpassing van de strategie lukte het uiteindelijk de tak te breken en de uil te pakken. Edgar gaf de schaar aan en we knipten de draden door. Er zat vrijwel geen kracht meer in het arme beestje en hij liet zonder weerstand verzorgen. Verstopt onder de sjaal brachten we hem naar de vogelopvang in Soest. Ook daar werd met afschuw gereageerd. Hoe kan het ook anders. In eerste instantie zag het er slecht uit, maar na zorgvuldig onderzoek leek het er op dat er geen breuken waren en dat de pezen in tact waren. Of hij het red moet nog blijken. Veren verwoest, slagpennen weg, als de gezondheid goed gaat nog zeker een jaar revalidatie…… En dat alleen omdat een onzorgvuldige visser niet even de moeite nam om zijn spullen op te ruimen. Onnodig dierenleed……………Wat een geluk dat Kees een wandeling maakte en wel oog had voor zijn omgeving!

Milly van Foeken Soest


jaargang 22

20

█ Tellingen aan winterroesten van Ransuilen Kijk op : http://www.natuurmuseumfryslan.nl Misschien is het voor ons in Noord-West Overijssel/NOP ook een idee om op deze manier gegevens te verzamelen over de aantalschommelingen bij Ransuilen.

Illustraties © Ad Cameron In de winter slapen ransuilen overdag vaak in groepjes. Op deze zogenaamde winterroesten tref je soms een paar uilen aan, maar vaak ook wel groepen van twintig of meer uilen. Deze roestbomen zijn vaak groenblijvende bomen zoals hulst, thuja’s, sparren, maar soms zie je ze ook wel eens in kale loofbomen zoals treurwilgen of berken. Winterroesten vinden we op verschillende plaatsen in onze provincie en soms worden ze jaren achterelkaar gebruikt. Je kunt ze bijvoorbeeld vinden in buitenwijken van de dorpen of steden. Zo zijn er in de stad Leeuwarden zeker een drietal vrij grote winterroesten. Maar ook op veel stillere plekken op het platteland, in grote tuinen of op begraafplaatsen en soms ook in de bossen vind je ze wel.


jaargang 22

21

Het Natuurmuseum Fryslân start dit jaar met een project om alle hier overwinterende ransuilen op de winterroesten te tellen. Deze telling, die een jaarlijks terugkerende traditie moet worden, vindt plaats tussen Kerst en Nieuwjaar. Naast een wetenschappelijke doelstelling is het ook een leuk educatief project. We willen namelijk de jeugd inschakelen bij deze tellingen en werken daarom samen met de (jeugd)vogelwachten van de Bond van Friese Vogelwachten (BFVW). Ook de Werkgroep Kerkuilen Friesland doet mee en de provincie ondersteunt het project. Naast het tellen van de uilen worden ook braakballen verzameld en onder deskundige leiding door de jeugdige deelnemers uitgeplozen en gedetermineerd. Zo krijgen we waardevolle informatie over het voedsel van de ransuil waarbij we later jaartrends kunnen vaststellen, regionale verschillen en vergelijking met kerkuilen kunnen maken. Via onze website zijn de resultaten van dit onderzoek te volgen. Maar u kunt ook helpen bij dit onderzoek. Voor het vinden van roestplaatsen zijn we namelijk in belangrijke mate afhankelijk van informatie door derden. Dus als u dergelijke roesten weet dan zouden we het zeer plezierig vinden deze informatie van u te ontvangen. (Natuurlijk zijn we voorzichtig met het bekendmaken van de exacte locaties en worden de tellingen met zorg uitgevoerd in verband met verstoring!).


jaargang 22

22

█ Nieuwe site:

Stichting Kerkuilenwerkgroep Nederland

Doel en werkzaamheden De kerkuil is een ‘rode lijst soort’ dat wil zeggen, dat deze uil door het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit aangewezen is als een soort, die extra aandacht en bescherming verdient. Ongeveer 35 jaar geleden zijn een aantal enthousiaste vrijwilligers begonnen met het ophangen en controleren van nestkasten. Dat was ook noodzakelijk, want het aantal broedparen van de kerkuil werd in 1979 op ongeveer 100 geschat. Mede dankzij de inspanningen van de Vereniging Vogelbescherming Nederland is een netwerk van kerkuilenbeschermers ontstaan met een landelijke dekking. Tot 2004 werd het kerkuilenbeschermingswerk gecoördineerd vanuit Vogelbescherming. Eind 2004 is het onder gebracht bij de Stichting Kerkuilenwerkgroep Nederland. Volgens de statuten van de Stichting heeft de Stichting tot doel het ’ beschermen van de kerkuil’ door ‘het geven van voorlichting en educatie, door het plaatsen van nestkasten en het verzamelen en registreren van gegevens’. De Stichting is de overkoepelende landelijke organisatie van ongeveer 1000 vrijwilligers, werkzaam in 16 regio’s die landelijk ruim 10.000 kerkuilnestkasten beheren en controleren. De leden van de werkgroepen maken en plaatsen nestkasten, ringen kerkuilen en verzamelen ringgegevens, waardoor we meer inzicht krijgen in de opbouw van de kerkuilenpopulatie en het gedrag van individuele uilen. De ringgegevens worden landelijk verzameld en opgeslagen in een database, waarin rond de 30.000 broedgegevens en bijna 5000 terugmeldingen van dood gevonden kerkuilen en afgelezen ringgegevens van levende, teruggevangen kerkuilen zijn opgenomen. De Stichting ondersteunt waar mogelijk de vrijwilligers door het beschikbaar stellen van nestkasten en materialen voor het verzamelen van gegevens.


jaargang 22

23

De Stichting geeft jaarlijks de Uilennieuwsbrief uit, bestemd voor de ‘kasthouders’, dat zijn de terreineigenaren zoals boeren en buitenlui, van de plaatsen waar de kasten hangen. In deze nieuwsbrief staan de laatste gegevens over broedaantallen van de kerkuil en uitgevlogen jonge uilen, informatie uit de regio’s, anekdotes, wetenswaardigheden en achtergrondinformatie over de kerkuil maar ook van andere in ons land voorkomende uilen. Het educatieve aspect geeft Stichting vorm door het organiseren van de twee jaarlijkse Landelijke Uilendag, door het geven van informatie via deze website en door het ter beschikking stellen van materiaal aan werkgroepen ten behoeve van voorlichtingsactiviteiten. Tevens is de Stichting een meldpunt over het illegaal houden van kerkuilen in gevangenschap, het verhandelen van illegaal gehouden uilen en het houden van uilen op een wijze, die in strijd is met de Dierenbeschermingswet. Misstanden spelen we door naar instanties die gerechtigd zijn daar tegen op te treden. Dankzij de inspanningen van de vele vrijwilligers en de medewerking van boeren en burgers in het buitengebied, is de broedpopulatie toegenomen van ongeveer 100 broedparen eind jaren 70 tot 3000 broedparen nu. Zie ook : http://www.kerkuil.com/

Vanaf 24 december 2008 is deze nieuwe site van de stichting Kerkuilenwerkgroepen Nederland beschikbaar De bedoeling is dat we in de toekomst veel informatie kunnen halen uit deze site Herman Bisschop is mede beheerder van deze nieuwe site. Mede door zijn inspanningen kunnen we de Nieuwsbrieven van Noord-West Overijssel/NOP vanaf 2002 terugvinden bij de regio-informatie.


jaargang 22

24

█

Roofvogeloverleg

inzake roofvogelshows en roofvogelhandel Zeist, 17 december 2008

Johan de Jong

Na de rechtszaak in Leeuwarden betreffende handel in uilen (kerkuil in dit geval) heb ik contact opgenomen met Vogelbescherming Nederland, Vlaanderen, Stone en de WRN. Eindelijk heeft dat geresulteerd in een eerste bijeenkomt in Zeist. In februari vindt de volgende vergadering plaats. We proberen een zo breed mogelijke groep te creëren. Prioriteit van de groep is vooral het tegengaan van shows (openen van scholen, aanbrengen trouwring, enz.). In de onderstaande tekst een verslag van de eerste vergadering. Gezamenlijk werden eerst de misstanden in kaart gebracht. Vervolgens werden deze gerubriceerd in verschillende hoofdthema’s. Aansluitend werd per thema aangegeven wat de te ondernemen actie(s) zouden kunnen zijn. Tot slot werd gekeken of het wenselijk is om dit overleg al dan niet uit te breiden. Er blijkt een grote overeenkomst te bestaan tussen gang van zaken en misstanden in Nederland en Vlaanderen. In de onderlinge nationale wetgeving en op handhavingvlak worden nogal wat verschillen ontdekt. Publicitaire samenwerking met Vogelbescherming Vlaanderen lijkt zinvol. Eventuele politieke of juridische aanpak zal los van elkaar geschieden.

Hoofdthema’s aangaande misstanden op het gebied van roofvogelshows- en – handel: 1. Handel en kweek 2. Roofvogel- en uilendemonstraties 3. Valkeniers versus roofvogelhouders 4. Dierenwelzijn 1. Handel en kweek Geconstateerde knelpunten: • Malversaties • Ringenfraude • Vrije handel • Niet praktische wetgeving • Faunavervalsing, als in gevangenschap geboren vogels (ook hybriden) de vrijheid krijgen of nemen Aanpak via: o Publicitair, aan de kaak stellen van misstanden o Aanpassing wetgeving om faunavervalsing tegen te gaan o Aanpassing Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren o Via wetgeving, uitsluiten van commerciële handel in roofvogels en uilen (zoals in Vlaanderen) o Verbetering handhaving o Betere registratie en controle (op gebied van dierenwelzijn) o Verhoging straffen m.b.t. overtreding aangaande roofvogels en uilen 2. Roofvogel- en uilendemonstraties Geconstateerde knelpunten: • Eenzijdige voorlichting en verkeerde invloed op publiek • Gaat stimulerende werking van uit om vogels te houden • Bevordert de vraag • Grote publiek is onwetend Aanpak via: o Publicitaire aandacht, onder andere in media (o.a. Vroege Vogels) o Onderwijzend personeel via vakbladen o Lesbrief voor onderwijs Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 22

25

o Aandacht in jeugdbladen (WNF – WILDzoekers) o Indien mogelijk meeliften op project “Vogels op school” van WILDzoekers (evt. Nieuwsbrief + DVD) o Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, De Landschappen benaderen (groene instanties die zelf roofvogel- en uilenshows organiseren) o Groene organisaties (VZZ e.d.) benaderen voor artikelen in eigen magazines. 3. Valkeniers versus roofvogelhouders Geconstateerde knelpunten: • Verwarring in onderscheid tussen twee partijen • Exotische vogels vooral in handen van roofvogelhouders Aanpak via: o Duidelijkheid omtrent standpunt valkeniers t.a.v. shows o Voorlichting valkeniers aan roofvogelhouders 4. Dierenwelzijn Geconstateerde knelpunten: • Verwaarlozing vogels • Onderkomens voldoen niet aan voorwaarden (dierentuinen / vogelasielen) • Ondeskundigheid van vogelhouders • Ontsnapte vogels met riemen aan poten • Gedrag imprintvogels t.o.v. passanten Aanpak via: o Aanpassing Gezondheids- en Welzijnswet voor Dieren o Verbetering handhaving o Goede voorlichting die primair gericht is op het NIET houden van…

Dit liever niet


jaargang 22

26

█ Ruigpootuil in Overijssel (Heino)

Han Bouman

Foto’s David uit de Weerd ,Hans Pohlmann en Han Bouman

Zie: http://waarneming.nl/soort/photos/974?from=2008-12-17&to=200812-17

Op 17 december 2008 werd bij ons in het asiel een ruigpootuil gebracht. De uil was de avond daarvoor in Heino tegen een ruit aangevlogen. De uil was aan een oog gewond en vliegen deed hij niet meer. Of er ook inwendig letsel was konden we niet constateren. We hebben hem een rustige plaats en voedsel gegeven. Daar de uil niet zelf wilde eten hebben we hem tenslotte gedwongen gevoerd, wat in eerst instantie goed leek te gaan. Het voedsel bleef binnen. De dag erna wilde hij het voedsel niet meer binnenhouden en na nog een dag geleefd te hebben is hij gestorven. De ruigpootuil is in Nederland een zeldzame vogel. Het blijkt hier te gaan om de 12e vondst na 1980. De ruigpootuil heeft ongeveer de grootte van een steenuil. De vleugels en de staart zijn langer dan die van de steenuil en daardoor maakt hij een wat grotere indruk. Ook de kop is groter en ronder, bij de steenuil is deze aan de bovenzijde iets afgeplat. Het verenkleed is op de bovenzijde donkerbruin met ronde witte vlekken. De onderzijde is licht met grijsbruine vlekken. Ook heeft de ruigpootuil een lichter masker rond de ogen, en heeft hij sterk bevederde poten, alleen de nagels hebben geen bevedering. Zijn gewicht ligt onder het gewicht van de steenuil.


jaargang 22

27

Ter vergelijking met de steenuil hieronder enkele getallen.

Ruigpootuil Gewicht ♂ 90 - 113 gr ♀ 126 - 194 gr Vleugel Staart Snavel Tarsus

Steenuil ♂ ♀

160 - 240 gr 170 – 250 gr

Heinose ruigpootuil

123,5 gr

♂ ♀

163 mm 166 mm

180

mm

♂ ♀

75,9 mm 79,6 mm

122

mm

♂ ♀

14 mm 13,9 mm

16,68

mm

♂ ♀

34,8 mm 35,6 mm

27,09 mm

Spanwijdte

540 - 580 mm

566

mm

Totale lengte 240 -260 mm

210 - 230 mm

250

mm

De Heinose ruigpootuil is gezien het verenkleed een 2 kj vogel. Kijken we naar het gewicht, dan hebben we hier waarschijnlijk met een vrouwtje te maken. Na ontleding zal duidelijk worden of dit inderdaad het geval is. Dit is al met al een zeer leuke vondst in Overijssel. Alleen jammer dat de uil is overleden. Waarschijnlijk meer letsel dan uiterlijk waarneembaar was. Om de ruigpootuil voor het nageslacht te bewaren zal hij worden geprepareeerd en in de wetenschappelijke collectie van het Ecodrome worden opgenomen. Het lichaam zal bij Alterra worden ontleed en verder worden onderzocht. Hopelijk zullen hier nog meerdere gegevens uit beschikbaar komen. De ruigpootuil komt vooral voor in Noord-, Midden – en Oost Europa waar hij broedt in de uitgestrekte bos- en berggebieden. De dichtstbijzijnde broedlocatie is gelegen in Duitsland op de Lüneburgerheide Na ruim dertig jaar hebben er in 2008 weer met succes ruigpootuilen in Nederland gebroed en wel in Drenthe in de omgeving van Schoonloo. Misschien komen de Drentse ruigpootuilen wel van de Lüneburgerheide Dit najaar is er ook een flinke trek van deze uilen waargenomen bij Falsterbo. Er zijn daar door het ringstation zo’n 200 ruigpootuilen geringd. Laten we hopen dat de ruigpootuil ook in 2009 weer in ons land tot broeden komt


jaargang 22

28

█ Rood voor Rood met veren………..

Hans Gels

Suggesties voor een vogelvriendelijke invulling van Rood voor Rood-regeling in Overijssel Initiatief van de gezamenlijke steenuilwerkgroepen in Overijssel i.s.m. Stone en Landschap Overijssel. In de tekst uit de flyer staat hieronder vermeld. De uitvoering van de provinciale Rood voor Rood-regeling ( oftewel “de sloop van een stal voor de nieuwbouw van een woning”) is in volle gang. De sloop van voormalige agrarische bedrijfsgebouwen is niet zonder risico’s voor vogels die op boerenerven verblijven. Het gevaar van verstoring van broedsels of verlies van leefgebied voor boerenvogels ligt hierbij op de loer. Het voorkomen van dergelijke gevaren en het bieden van alternatieven voor onze gevederde vrienden is vaak zeer goed mogelijk. Deze flyer geeft suggesties voor een vogelvriendelijke invulling van de Rood voor Rood-regeling. Maatwerk leveren is mogelijk met behulp van lokale vogelwerkgroepen. Doelstelling is dan ook een vogelvriendelijke invulling van de “nieuwe”boerenerven waarop de Rood voor Rood-regeling van toepassing is. Wat is de Rood voor Rood-regeling precies? Rood voor Rood beoogd het aanzien van Overijssel te verbeteren en biedt de mogelijkheden voor oplossingen op maat. Het hoofddoel van “Rood voor Rood”is het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit van het landelijk gebied. De realisatie van dit doel vindt plaats door de sloop van landschapsontsierende bedrijfsgebouwen en door overige verbeteringen van de ruimtelijke kwaliteit. De verwachting is dat de komende jaren het aantal vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen (VAB) sterk zal toenemen. Dit kan leiden tot leegstand, verval en verpaupering van het landelijk gebied. Het stimuleren van passend hergebruik van deze gebouwen is daarom belangrijk. Uitvoering van de Regeling Bij de Rood voor Rood-regeling worden onder voorwaarden één of meer bouwkavels voor een woning toegekend als een landschapontsierend agrarisch bedrijfsgebouw gesloopt wordt. Toekenning van een bouwkavel kan zowel ter plekke als in/bij de kern of buurtschap plaatsvinden. Gemeenten gaan dit nader aangeven. De gemeenten nemen dus de uitvoering van de regeling voor hun rekening. Een belangrijke voorwaarde voor de regeling is dat de eigenaar die gebruik maakt van de regeling een maatschappelijke tegenprestatie moet leveren(zie verder) . Sloop een bedreiging voor boerenvogels? De essentie van de regeling houdt dus in dat verouderde veelal niet meer in gebruik zijnde agrarische bebouwing gesloopt wordt. Juist deze verouderde bebouwing en het omloiggende erf kunnen belangrijke verblijfplaatsen vormen voor diverse diersoorten, in het bijzonder(boeren)vogels. Hierbij valt te denken aan Steen-en Kerkuil. Beide soorten zijn veelal afhankelijk van (oude) agrarische bebouwing en het omliggende erf. De steenuil staat op de landelijke Rode Lijst van kwetsbare en bedreigde vogelsoorten. Uiteraard lopen ook andere vogelsoorten gevaar, zoals bijvoorbeeld mussen en zwaluwen. Zowel Huis- als Ringmus staan op de Rode lijst van bedreigde vogelsoorten en komen(nog) voor op en rond boerenerven. Ook zwaluwen maken met name en veelvuldig gebruik van boerenerven. Niet alleen om te broeden maar ook voor het vinden van nestmateriaal en voedsel.


jaargang 22

29

Maatsschappelijke tegenprestatie Een belangrijke voorwaarde binnen de Roodvoor Rood-regeling is dat de eigenaar die gebruik maakt van de regeling een maatschappelijke tegenprestatie moet leveren. Dit kan in de vorm van landschappelijke aankleding van zijn erf of directie omgeving. Punt van zorg is dat hierbij veelal geen duidelijke criteria aanwezig zijn waaraan de tegenprestatie moet voldoen. Gemeenten en initiatiefnemers zijn over het algemeen goed op de hoogte van huidige beschermingswetgeving. Men weet dat vaste verblijfplaatsen op grond van de Flora- en Faunawet beschermd zijn en dat gemeenten en initiatiefnemers andere dieren die een bedreigde status hebben op de landelijke Rode Lijst. Bij Landschap Overijssel en de Overijsselse steenuilenwerkgroepen samenwerkend in STONE(Steenuil Overleg Nederland ), is de praktische vogelkennis op en rond boerenerven aanwezig. Kennis om binnen de uitvoering van de Rood voor Rood-regeling, de aanwezige vogelsoorten te behouden c.q. te stimuleren tijdens en na afloop van het proces van sloop- en bouwwerkzaamheden. Kansen voor initiatiefnemers, maar ook kansen voor boerenvogels Om concreet invulling te geven aan de maatschappelijke tegenprestatie pleiten wij als Overijsselse natuurorganisatie en steenuilenwerkgroepen voor een vogelvriendelijke invulling van de “nieuwe “ boerenerven waarop de Rood voor Rood-regeling van toepassing is. Het betreft veelal simpele, goedkope en praktische oplossingen. Veel vogelsoorten kunnen zeer effectief worden geholpen door het ophangen van nestkasten. Ook aanplant van (fruit)bomen, hebben en hagen bevorderen de kwaliteit van het leefgebied voor vogels op boernerven. Essentieel is dat er voorkomen wordt dat leef- en broedgelegenheid definitief verloren gaat. Maatwerk leveren ter behoud van de boerenvogels is zeer goed mogelijk met behulp van lokale vogelwerkgroepen. In dit geval geven de gezamenlijke steenuilwerkgroepen van Overijssel en Landschap Overijssel u de suggestie mee om indien u betrokken bent met een nieuw initiatief in het kader van de Rood voor Rood-regeling. De boodschap van deze flyer wordt gedragen door alle steenuilenwerkgroepen in de provincie Overijssel , alsmede door STONE en Landschap Overijssel Het is zinvol om ook even te kijken op: Landschap Overijssel: STONE

www.landschapoverijssel.nl www.steenuil.nl www.roodvoorroodmetveren.nl

Hans Gels is : Secretaris Stichting 'De Katoelenkiekers' p/a Ten Cateweg 2 7642 LH Wierden 0546-573584 [email protected]

www.katoelenkiekers.nl

De steenuil staat als kwetsbaar vermeld op de Rode Lijst van bedreigde vogels. Als erfbewoner , boer of burger kunt u de steenuil helpen te overleven. Hoe dat in zijn werk gaat is te lezen in de maatregelencatalogus Steenuil onder de pannen. Het is een bundeling van een scala aan maatregelen - van simpele tot ingrijpende - waarmee de steenuil wordt geholpen en zijn leefgebied verbetert. Op welke manier wilt u aan de informatie komen?

http://www.steenuil.nl/catalogus/pdf/Handboek.pdf Misschien is het een goed idee om ook zo’n boekwerk te maken voor de kerkuil! Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 22

30

█

Kerkuil in Marmer

Ger Snaak bereikte het volgende verzoek: Ik heb o.a als hobby het maken van dierfiguren in vooral steen. Nu ben ik bezig met een uil te maken uit “Rosso di Franca” marmer, een blok van ruim 70 kg waar na afloop globaal de helft van overblijft. Wat ik zoek is een zo goed mogelijk model van een uil, die voor alles zo expressief mogelijk is en waaraan je direct een levende (ige) vogel herkent. De ogen van een kerkuil zijn wat dat betreft, zag ik vanavond in de Koppel, het meest expressief lijkt me, en met duidelijk meer expressie van andere uilen..lees grotere oogomgeving, dieper liggend e.d. Voeg daarbij een fraai opgezet lijf met een expressieve vleugelligging, lees iets meer actief ogend dan gewoon dichtgevouwen, maar weer niet teveel want de steen is globaal vierkant. Maar ik ben een leek op dit gebied dus kan goede raad gebruiken. En het is altijd jammer als je na ... uren werk moet constateren dat het teveel afwijkt van echt. Oftewel.......... WAT IK ZOEK IS EEN MOOI, EXPRESSIEF MODEL VAN EEN UIL. In eerste instantie alleen om te fotograferen, na te meten e.d. Feitelijk is dat al genoeg!!. Zou ik het model dan ook nog enkele weken kunnen lenen dan is dat natuurlijk helemaal mooi, maar echt nodig is dat niet. Als je me kunt helpen dan graag. Met vriendelijke groet, Gert Diepeveen Wolfertstraat 20 7692 AJ Marienberg 0523-251693


jaargang 22

31

█

Media

Kerkuil als Huisdier? Op het internet kwam ik deze verschrikkelijke afbeelding tegen. Ik had begrepen dat er als mensen vervolgd zijn die kerkuilen in een winkel aanboden, maar wat doen we aan dit soort praktijken ? (kijk op pag. 25 Roofvogeloverleg inzake roofvogelshows en roofvogelhandel)

Uil in de kerk In dagblad Trouw kwamen we dit artikeltje tegen: Uil in de Kerk Afgelopen voorjaar kreeg ik bericht van een radiojournalist van de EO die ik ’s winters in Afrika had leren kennen. In de stoffige droogte van Ouagadougou ontdekten we een zwembad waarin niemand zwom. Niet uit protest tegen waterverspilling, maar omdat het ‘s avonds afkoelde tot een winterse 25 graden. Zouden wij? We zouden! Vliegende honden doken steeds neer om fladderend een hapje zwembadwater op te slurpen. Samen zwemmen tussen vleermuizen van een halve meter, dat schept een band. Zijn bericht bevatte een foto die hij via via had gekregen. Leuke foto, maar welk verhaal zat er achter? De domine van Almen met een kerkuil Foto: Gerrie Nijenhuis

In de protestante kerk te Almen hadden de koster Eddie Oosthof van de Kerkuilenwerkgroep AchterhoekNoord vorig jaar zes jonge uiltjes in de nestkast op zolder aangetroffen. Het leefde rond Almen van de veldmuizen en dat vertaalt zich bij kerkuilen direct in vroege legsels, veel eieren en veel uitgevlogen jongen. Kerkuilen waren bijna verdwenen uit Nederland na de winter van 1963. Ook de winter van 1978 deelde klappen uit. Het waren bijna genadeklappen want de oorzaak van de malaise was het vervangen van tochtige boerenschuren door potdicht golfplaat en van graanschuren door silo’s. De veldmuis, ooit een diertje dat plagen vormde, had het nakijken, en daarmee uilen, roofvogels en roofdieren. Maar soms is er een zomer met veel muizen en dan slaan kerkuilen fanatiek aan het broeden. In nestruimte is tegenwoordig ruimschoots voorzien dankzij duizenden nestkasten op boeren-en kerkzolders. Tegenwoordig zijn er zo’n 2000 paar in Nederland. Eddie Oosthof takelde de uilskuikens in een mandje naar beneden, waar Anton Meenink ze ringde. De dominee mocht ze even vasthouden. Hij trok er zijn toga voor aan. Koos Dijksterhuis


jaargang 22

32

█ Coördinatoren werkgroepen R. nr. Regio 1a Steenwijk 1b VWG vliegvlug Mastenbroek-N 2a VWG vliegvlug Mastenbroek overig 2b Kampen 3 Staphorst 4 Zwolle 5 Dalfsen 6 Heino 7 Ommen 8 Hardenberg 9 10a Nijverdal b Holten Markelo 11 Bathmen 12 Deventer 13 14a Den Ham b Vroomshoop Raalte 15 16 17 18 19

Avereest Noordoostpolder Olst Wijhe

Coördinator Telefoon W.Engelsman 0521 516455 H. Folkerts 0522 257282 H. Folkerts 0522 257282 A. Verhoeven Cor Fikkert A. Lassche A. Verhoeven J. Salomons J. Homma H. Bouman G. Snaak F. Roelofs A. Driessen G.J.H. Tjoink L. Hotsma R. Wijnbergen J. Vrijlink K. Smelt J. Legebeke J. v. Buren S. Haantjes A. Bakker H. de Jonge

e-mail [email protected] [email protected] [email protected]

0384 655964 0383 331468 0529 483822 0384 655964 0529 433088 0572 393587 0523 251520 0523 263958 0548 618597 0548 363192 0547 272864 0570 541970 0570 641461 0546 672664 0546 643614 0572 357782

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] 0523 656662 [email protected] 0527 613476 [email protected] 0570 643743 [email protected] 0570 522629 [email protected]

Provinciale Coördinator (West-Overijssel/Noordoostpolder) G.Snaak, Ondermaat 66, 7772 JD Hardenberg Tel. 0523 263958 (e-mail: [email protected]) Coördinatoren aangrenzende gebieden: -Groningen -Friesland -Drenthe -Twente -Achterhoek-Noord -Veluwe

A. Eijkenaar A. v.d. Wal F.Geene P. van Heek A. Meenink H. van Diepen

Tel. 05097 561872 [email protected] Tel: 0512 516309 Tel: 0591 514433 [email protected] Tel: 074 2911337 Tel: 0545 292532 [email protected] Tel: 0578615114 [email protected]

Landelijke coördinator: J. de Jong

Lipomwyk 2, 9247 CH Ureterp

Tel:0512 303174 (e-mail: [email protected])

Redactie nieuwsbrief: Ger Snaak en Paul Uijttenboogaart (e-mail: [email protected])


jaargang 22

33

Ontwikkelingsstadia van Kerkuiljongen

Na ∀ 32 dagen komt het eerste ei uit

1 dag

∀ 4 weken

∀2 weken

∀ 3 weken

∀ 5 weken

∀ 6 weken

∀ 7 weken


∀ 8 weken

jaargang 22

34

BROEDPLAATSFORMULIER WERKGROEP KERKUILEN WEST-OVERIJSSEL / NOP Regionummer: - 5 -

Landelijknummer: ______________

Jaar: ______

Gegevens broedplaats:

Reg. Werkgroep:________________

Nr:________

naam: ____________________________________kastnummer: _______________________ adres: ____________________________________aanwezig sinds:_____________________ postc. / woonpl.: ___________________________ bedrijfstype: _______________________ telefoon: __________________________________gebouwtype: _______________________ nestplaatstype: _____________________ Amf. coörd.: _________-_________ atlasblok: _____-_____ -_____ Waarnemer(s):_______________________ Ringer:_________________ Ringersnr: _____ datum: ________ tijd: _________________uur Controle 1: eieren: __________ jongen: ________ voedsel: ________________ opmerkingen: ___________________________________________________________ datum: ________ tijd: _________________uur Controle 2: eieren: __________ jongen: ________ voedsel: ________________ opmerkingen: ___________________________________________________________ Controle 3: datum:_________ tijd: __________________uur eieren: __________ jongen:_________ voedsel: _________________ opmerkingen: ____________________________________________________________ ringdatum:_______________

Ringgegevens pulli:

tijd:__________uur

hoeveelste broedsel: __________ datum 1e eileg:__________________ Ringnummer vl. lengte

gewicht

snavel

acht.nagel

leeftijd

opmerkingen

1 2 3 4 5 6 7 8 Ringgegevens ouders /adult: ringnummer

sexe

ringdatum: _______________ vl.lengte

gewicht

snavel

tijd:_________uur

acht.nagel

opmerkingen

1 2 Broedsucces: ______________________________________________________________


jaargang 22

35

Zo volledig mogelijk invullen en opsturen naar de regiocoördinator voor 1 december. TOELICHTING BROEDPLAATSFORMULIER Regionummer: Het nummer van onze regio -5- is reeds ingevuld Landelijk nummer: Hier het nummer invullen dat door de werkgroep kerkuilen is vastgesteld en aan je is medegedeeld. Weet je het nummer niet dan is dit op te vragen bij Kees van Kleef.0523266279 of e-mail: [email protected] Jaar: Jaartal van het broedsel Gegevens broedplaats: Naam adres enz.: Naam enz. van de persoon waar de kast is geplaatst. Amf. Coörd: Deze kun je vinden op een topografische kaart of topografische atlas. Kastnummer: Een eventueel door jezelf te geven nummer aan de broedplaats. Aanwezig sinds: Jaar waarin de kast geplaatst is. Bedrijfstype: Vul hier een van de codes in die vermeld staan in de bijgevoegde lijst. Gebouwtype: Vul hier een van de codes in die vermeld staan in de bijgevoegde lijst. Nesttype: Vul een van de codes in die vermeld staan in de bijgevoegde lijst. Atlasblok: Het kaartblok nummer zoals dat te vinden is in de inventarisatie atlas. Bovenstaande gegevens van de broedplaats hoef je slechts een keer te vermelden nl. op het moment dat het broedsel voor de eerste keer wordt gemeld. In de daarop volgende keren kun je volstaan met het landelijk nummer Waarnemer(s): Naam van degene(n) die het broedsel controleert. Ringer: Naam van de ringer. Ringersnr.: Nummer van de ringer, aan hem verstrekt door het vogelringstation. Controle 1, 2 en 3: Gegevens invullen die tijdens de controles verzameld worden. Ringgegevens pulli: Ringdatum: Datum waarop de jongen geringd zijn. Tijd: Tijdstip waarop de jongen geringd zijn. Hoeveelste broedsel: Invullen:1e of 2e broedsel. Datum 1e eileg: Berekende datum van het eerst gelegde ei. In het kader de ringnummers en de eventuele meetgegevens van de jongen en de bepaalde leeftijd. Ringgegevens ouders: Op dezelfde wijze invullen als bij de jongen. Broedsucces: Hier het aantal uitgevlogen jongen vermelden. Na invulling de formulieren inleveren bij je regiocoördinator, die ze daarna opstuurt of e-mailt naar: Kees van Kleef, Akkermunt 54, 7772 LB Hardenberg 0523-266279 e-mail: [email protected] BEDRIJFSTYPE Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 22

36

CODE 1 ?? 2 BA 3 BB 4 BF 5 BG 6 BP 7 BS 8 BT 9 BV 10 CA 11 DS 12 GO 13 LK 14 MA

BEDRIJF onbekend akkerbouwbedrijf agrarisch (boerderij) fruitteelt, imkerbedrijf gemengd bedrijf proefboerderij: liever BV of BA schapenhouder tuinbouw of kwekerij veehouderij camping dierenspeciaalzaak graanopslag, (silo), maalderij, veevoederhandel kippenloods manege, "deel"-boer, kinderboerderij

15 NB 16 NS 17 OD 18 OG 19 OR 20 OS 21 SW 22 VU 23 WA 24 XX 25 ZA 26 ZG 27 ZL 28 ZU 29 ZV

natuurbeheer, bosbouw, landgoed schaapskooi openbaar gebouw (diversen) ook winkel openbare functie: gemeentehuis openbare functie: recreatie, openbare functie: school, internaat scheepswerf vuilstort waterwinning niet nabij bedrijf aannemer, fabriek, garage, loonbedrijf gemaal, pomphuis zoutloods (wegbeheer) rioolwaterzuivering vliegveld

17 MW 18 SD 19 SG 20 HS 21 SI 22 SK 23 SS 24 TB 25 TF 26 TR 27 TT 28 VS 29 WB 30 WG 31 WH 32 WL 33 WX 34 XX

watermolen deels open schuur gesloten schuur, garage, loods houtenschuurtje silo kapschuur, open schuur schuur (verder onbekend) bunker fort vervallen gebouw (ruïne) open (vrijstaande) toren varkensschuur woonboerderij (geen vee) land(goed)huis, koetshuis, poort woonhuis leegstaand gebouw gebouw zonder woonfunctie niet in gebouw

18 GS 19 GV 20 HH 21 K2 22 K3 23 K4 24 KB 25 KD 26 KG 27 KK 28 KM 29 KP 30 KZ 31 NG 32 PD 33 PS 34 PT 35 PU 36 UI

silo in gebouw vloer van o.a. zolder of gewelf strobalen (buiten gebouw) twee kasten op hetzelfde adres drie kasten op hetzelfde adres

GEBOUWTYPE CODE 1 ?? 2 AK 3 DH 4 FA 5 FE 6 FS 7 GB 8 HO 9 HZ 10 KK 11 KP 12 KS 13 KT 14 KZ 15 LK 16 MO

GEBOUW onbekend kasteel houten duivenhok fabriek transformatorhuis steenfabriek brug (van beton) hooiberg hooizolder van boerderij kerk (toren of zolder) kapel koeienstal kerktoren kerkzolder klooster molen

NESTTYPE CODE 1 ?? 2 BD 3 BH 4 BM kleiner) 5 BT 6 BU 7 DB 8 DH 9 DK 10 DL 11 DM 12 DS 13 DT 14 GA 15 GB 16 GH 17 GK

NESTTYPE onbekend duivenhok aan boom natuurlijke boomholte torenvalkenkast als KZ of KB (maar torenvalkenkast in boom bosuilenkast in boom buis (positie?) buis van hooiblazer onder dakbedekking e.d. ("natuurlijk") luchtrooster, luchtkoker tussen muren of in muur schoorsteen aan buitenzijde gebouw in gebouw, op balk of apparaat e.d zonder pijp hooiblazer in hooi of op strobalen in gebouw geen kast, ws. in gebouw of spouw


37 PU 38 VS

jaargang 22

kast tegen buitenmuur (aan buitenzijde) dubbele kast met twee aparte vakken kast binnen in gebouw nestkast, plaatsing onbekend melkbus in gebouw kast tegen binnenmuur (met pijp) kast tegen binnenmuur ( zonder pijp) mergelgroeve duiventil (vrijstaand) paardenstal torenvalkkast op paal uilenkast op paal ruimte achter uilenbord of duivenhok (geen kast) uilenkast op paal in "vrije veld" varkensschuur 37

NOP Jaargang 22

Recommend Documents