NOP Jaargang 20

De Kerkuil in 2006

Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP Jaargang 20

Inhoudsopgave █ Inleiding

3

█ Broedresultaten broedseizoen 2006

4

█ Regio-nieuws

6

█ Braakbalonderzoek

7

█ Datalogger temperatuur en luchtvochtigheid.

9

█ Ervaringen met Infrarood camera bij de controle van nestkasten

10

█ Terugmeldingen 2006 van in Overijssel geringde of gevonden kerkuilen

12

█ Enkele citaten uit de oude doos

13

█ Internet

15

█ Wetenswaardigheden

16

█ Coördinatoren werkgroepen

17

Bijlagen:

Ontwikkelingsstadia van Kerkuiljongen Broedplaatsformulier

Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 20

2

█ Inleiding

Geen jubileum-nieuwsbrief…….. De stille hoop die ik een jaar lang koesterde, is niet bewaarheid. Voor de 21-ste keer komen we op 2 april in Raalte bijeen. Eenentwintig avonden praten over de kerkuil, een vogelsoort die enorm in de verdrukking zat en waarmee het nu weer zo goed gaat. Eenentwintig jaar (voor sommigen nog langer) timmeren, klauteren, broedsels controleren, ringen, registratieformulieren invullen…….. Ach, laten we maar gewoon verder gaan, we zijn (blijkbaar) geen mensen voor jubilea, geen herdenkers. We willen het liefst “doen”! Nog even het eerste nieuwsbriefje ( “Tyto alba”, 1987, nr 1.) doorgelezen. Een viertal namen prijken nog steeds op de lijst van de coördinatoren: Wolter Engelsman, Jos Homma, Henri Tjoink en ondergetekende. Maar ook namen als Gerrit Niezink en Hans Verkouw…….. wat is er ook door hen veel gedaan en wat hebben ze veel betekend voor de bescherming van de kerkuil. 2007: een gigantisch daljaar! In 2006 schreven we nog: “Een recordjaar: een voorlopig aantal broedsels van 257”. Nu (2007): 25-30 procent minder. Toch (voor West-Overijssel /Noordoost-polder) een verwachte daling na drie jaar. Al vroeg in het voorjaar kondigde zich het “onheil” aan: weinig veldmuizen en veel bosspitsmuizen in de braakballen. Voor de braakbalpluizers een schitterend jaar: de diversiteit aan soorten was groot. Behalve veel lege kasten en kleine broedsels kregen we (de uilen) in de maand juli te maken met een enorme hitte. Vele jonge kerkuilen verlieten de kasten en werden regelmatig uitgehongerd buiten de kast aangetroffen. Een laag broedsucces was het gevolg. Soms denk je: waar zijn we als kerkuilengroep toch mee bezig. Willen we “tot in eeuwigheid” al die kasten blijven contoleren? Uiteindelijk moet er toch een moment komen dat de uilen zichzelf weer kunnen redden, zonder al die kunstmatige en blijvende ingrepen? Soms bevind je je in een dal, een depressief moment, al dat geploeter, momenten van: het heeft allemaal geen zin. Dan ineens raak je weer gemotiveerd bij het bericht dat er een “wereld-uilen-dag” wordt georganiseerd. Wereldwijd maken mensen zich bezorgd over de toekomst van ….. o.a. uilen. Dan merk je dat je een schakel(tje) bent in een wereldwijde keten. Dan ga je weer verder, samen met anderen……. Ger


jaargang 20

3

█ Broedresultaten broedseizoenen 1990 - 2006

Nr.

90 91 92 93 94 95

96 97 98

99

00

01

02

03

04

05

06

28 22 25 33 36 31

45 30 37

46

54

61

39

40

50

54

43

5

6

6

15

20

***

9

7

5

3

07

Regio 1

Steenwijk

2

Genemuiden

3 4

Kampen (Mastenbroek tot 1996) Staphorst

5

1

1

7

1

4

2

5

---

2

1

---

---

---

15 10 15 12 10

8

10

9

10

14

17

15

15

9

17

22

15

Zwolle

4

2

2

2

1

1

2

1

1

2

8

8

5

5

9

11

5

6

Dalfsen

1

1

1

2

0

0

1

---

2

3

3

4

3

3

9

9

4

7

Heino

2

1

1

3

2

2

2

2

2

2

4

7

7

5

6

8

6

8

Ommen

7

1

3

6

5

5

6

2

4

7

12

19

16

15

19

27

22

9

Hardenberg

15

5

6

10

9

19

23

6

7

15

20

32

29

17

22

29

21

10

Nijverdal

6

1

2

7

6

7

7

4

5

8

14

21

17

10

10

18

13

11

Markelo

2

1

1

1

0

0

1

1

1

1

1

---

---

---

---

--

--

12

Bathmen

1

1

0

2

1

1

1

0

1

1

3

---

5

4

4

7

5

13

Deventer

6

5

4

5

2

2

2

1

2

1

2

1

2

3

2

9

1

14

1

0

3

2

2

2

2

2

1

1

4

4

8

2

5

5

5

15

Den Ham/ Vroomshoop Raalte

7

1

5

6

7

7

8

7

7

12

14

20

21

14

20

20

16

16

Avereest

1

3

4

4

3

3

5

3

4

6

7

10

8

6

6

6

6

17 Noordoospolder

7

8

2

12 14 11

17

8

11

13

23

22

22

14

23

21

13

18

---

--- ---

---

4

1

2

5

2

4

4

6

6

Olst Wijhe Totaal

5

3

2

3

0

2

4 -5 4 109 65 76 110 99 102 143 83 107 145 205 248 203 163 217 257 182


jaargang 20

4

Broedparen Kerkuilen West Overrijssel / Noordoostpolder 259

248

250

205

150

65

99

102

1995

110

108

100

182

163

151

143

215

203

200

1994

Aantal broedparen

300

107 83

76

50 0 2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1993

1992

1991

1990

Jaar

Broedparen Kerkuilen in Nederland 3000

Aantal broedparen

2500 2000 1500 1000 500 0 2005

2003

2001

1999

1997

1995

1993

1991

1989

1987

1985

1983

1981

1979

Jaar

De gearceerde kolommen stellen de “daljaren”voor. De jaren 2000, 2001 en 2002 zijn afwijkend in het patroon. Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 20

5

█ Regio-nieuws

Steenwijk:

Ommen: KERKUILEN IN DE REGIO OMMEN IN 2006

Han Bouman

In het afgelopen jaar hebben we 3 broedsels minder gehad dan in 2005, n.l. 24 terwijl we er in 2005 nog 27 hadden. Van de 24 nesten is er 1 verlaten dus komen we op 23 geslaagde broedsels. Ook is er een verschuiving in de broedlocaties gekomen. Op een aantal plaatsen heeft er geen broedsel plaatsgevonden, terwijl er op andere plaatsen een nieuwe broedlocatie is ontstaan, waardoor we toch nog een redelijk aantal broedparen hebben gehad. Ook dienen we rekening te houden met de teruggang van de muizenstand die ook van invloed is op de achteruitgang van het aantal broedparen. Voor 2007 wordt weer een toename van de muizenstand verwacht. Het aantal groot gekomen jongen bedroeg dit jaar 71, in 2005 waren dit er 86. Dit betekent een gemiddeld aantal jongen per nest van 3,08 terwijl het gemiddelde in 2005 3,1 jong bedroeg. Dit is dus een heel geringe teruggang van slechts 1 jong gerekend over het totale aantal broedsels. Twee jongen in een zeer slechte conditie, waarschijnlijk door voedselgebrek, hebben we tijdelijk in het vogelasiel door bij te voeren op krachten laten komen en later met succes weer teruggeplaatst in een nestkast. Beide jongen zijn goed uitgevlogen. De eerste eileg vond plaats op 8 april en de laatste op 17 juni. De meeste eieren zijn gelegd in eerste veertien dagen van mei. Dit is ongeveer een maand later dan in 2005, waar de Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 20

6

meeste eieren gelegd werden in de eerste veertien dagen van april. Opmerkelijk was dat in de laatste week van april geen enkel paar met de eileg is begonnen. Zou een en ander dan toch het gevolg kunnen zijn van het wat vreemde voorjaar en de gebrekkige muizenstand?

█

Braakbalonderzoek

Ger Snaak.

Het einde is écht in zicht………. 14 jaar braakbalonderzoek in Overijssel, Drenthe, Groningen en het Graafschap Bentheim. Ruim 82.000 schedels van prooidieren van de kerkuil. 2007 zal (voor mij) het jaar van de afronding worden van een enorme klus. Uit enkele regio’s moeten nog ongeveer 30 braakbalpartijen worden geplozen, maar die “klus” zal de komende zomer worden geklaard. Voor een enkele regio: sorry voor de late verwerking, maar in de wintermaanden ligt het pluiswerk (voor mij) nagenoeg stil, omdat dan binnenshuis de kleine “stofdeeltjes” uit de braakballen mijn longen na het pluizen enkele dagen behoorlijk kunnen irriteren. Het publiceren van verspreidingsgegevens is mogelijk gemaakt door het aanleveren van heel veel braakballen door veel mensen. Hoewel delen van het onderzoek tussentijds al zijn gepubliceerd, zijn (heel) veel mensen nog steeds onwetend over de resultaten. De vraag of het mogelijk is om met een totaaloverzicht van 14 jaar pluiswerk te komen is begrijpelijk. Er is inmiddels naar financiële bronnen gezocht om dit mogelijk te maken. De mogelijkheid om in 2007 alle gegevens te publiceren lijken financieel zeer gunstig. De publicatie omvat verspreidingskaarten / -gegevens van alle in braakballen aangetroffen soorten. Van de veldspitsmuis en de gewone bosspitsmuis zijn hieronder de verspreidingskaartjes van de veldspitsmuis en de gewone bosspitsmuis als “voorproefje” gegeven.

Kaart ..: Verspreiding veldspitsmuis 1993-2007


jaargang 20

7

Verspreidingskaart tweekleurige bosspitsmuis 1993-2007 Vanaf 2009 zal (behalve gerichte voortzetting van het huidige onderzoek) het verspreidingsonderzoek vooral plaats gaan vinden in het Graafschap Bentheim. Tussen Overijssel en Münster ligt nog een groot gebied waar vrijwel niets bekend is over de veldspitsmuis. Een brede publicatie van de onderzoeksgegevens 1993-2007 zullen mogelijk ook de Duitse “muizenvrienden” stimuleren om aan vervolgonderzoek mee te werken.


jaargang 20

8

█ Datalogger voor temperatuur en luchtvochtigheid.

Paul Uijttenboogaart

Voor mijn terrariumhobby heb ik bij de internetfirma Vego ( zie de volgende site: http://www.vego.nl/lascar/index.html ) een datalogger aangeschaft. Het is een apparaat dat wanneer het via meegeleverde software ingesteld is op de computer automatisch de temperatuur én de luchtvochtigheid meet. De frequentie van de metingen kun je via de PC instellen. Van één keer per 10 seconden tot één keer per 12 uur. Als je nagaat dat het apparaat ± 16.000 meetmomenten registreert begrijp je dat je het prima kunt gebruiken voor metingen gedurende een langere periode. Het apparaat heeft de grootte van een dikke sigaar. De voeding wordt verzorgd door een SB-AA02 3,6 Volt batterij. De bijgeleverde software is dummyproof, want zelfs ik heb er geen problemen mee Het kost inclusief BTW ± 85 euro Wij hebben ons altijd al afgevraagd hoe warm het in zo’n uilenkast wordt en of ventilatiegaten zinvol zijn. Het komende seizoen willen we proberen om zo’n datalogger onopvallend in een uilenkast op te hangen. Deze wordt vervolgens om de maand afgelezen. Door het apparaat in te stellen op één meting per kwartier kun je gedurende een maand ongeveer 3000 metingen verzamelen. De software geeft vervolgens een prachtige grafiek die ook , na enig puzzelwerk, in Excel ingelezen kan worden. Kamerterrarium voor Epipedobates tricolor Boven én onder ventilatie

Hiernaast zie je een voor beeld van de registratie van de temperatuur en de luchtvochtigheid in een terrarium. De software is via een berekening verantwoordelijk voor de grafiek van het dauwpunt. In de bovenste lijn zie je mooi dat drie keer een luchtbevochtiger actief wordt. Daarnaast zie je ook een vierde piek die ontstond doordat het terrarium met de hand werd gesproeid. Door ook nog een datalogger in de schuur te hangen kun je door vergelijken van de waarden van de twee dataloggers een uitspraak doen over de invloed van een nest jonge kerkuilen op het klimaat in een uilenkast. Het is het proberen waard 100

90

Temperatuur en rel. vochtigheid

80

70

60

50

Temperatuur(°C)

Rel. Luchtvochtigheid (%rh) Dauw punt (°C)

40

30

20

10

0

Tijd


jaargang 20

9

█ Ervaringen met Infrarood camera bij de controle van nestkasten Paul Uijttenboogaart

Vanaf 1989-1990 zijn Jan en ik al bezig met de kerkuilenwerkgroep Raalte. Eigenlijk zijn wij de kerkuilenwerkgroep Raalte. In het begin heb je een klein aantal kasten. We kennen het allemaal, kom je op een erf dat is het even een praatje over de koeien en de kalveren., een kopje koffie en voordat je het weet duurt zo’n “nestkastcontrole” een half tot een heel uur. Dit was in het begin nog niet zo belangrijk omdat we nog niet zoveel kasten hadden. Tegenwoordig echter hebben zo’n 80-90 kasten in de gemeente Raalte. Al gauw bleek dat we door tijdgebrek eerst die adressen afgingen waar we het jaar ervoor uilen hadden zitten. Daarnaast ging je de adressen af waar je dan toch langs reed. Het kwam de laatste jaren steeds vaker voor dat we alle adressen niet meer afgingen. “Kansarme” broedplaatsen lieten we meestal liggen. Het zou dus eigenlijk heel goed kunnen dat we een enkel broedgeval over het hoofd zien. Je kunt je hierbij wel afvragen of dat zo erg is, want je hebt voor die uilen wel een voorwaarde geschapen om een broedsel te beginnen. Het afgelopen jaar hebben we een aanvraag ingediend bij het IVN-Raalte. Voor een veilige en snelle nestkastencontrole wilden we een draadloze infrarood camera(€120,-), kabel en software(€165) voor de laptop en een schepnetsteel van 5 - 6 meter(€45). De bedoeling was dat we de draadloze infrarood camera voor aan de schepnetsteel zouden bevestigen. De ontvanger werd verbonden met een laptop en dankzij de software konden we de beelden op de laptop bekijken. Het zou zelfs mogelijk zijn om foto’s en stukjes film op te nemen. Bij nestkastcontroles zouden we binnen 10 minuten een uitspraak kunnen doen of er sprake was van een broedgeval. De vereniging had blijkbaar geld over en onze aanvraag werd ingewilligd . Ze vonden deze aanschaf een goede besteding . De ervaringen van het afgelopen jaar zijn eigenlijk zowel positief als negatief. Positief:

Negatief:

-

Snelle controles.

-

Je hoeft de ladder niet meer van de auto te halen

-

Het beeld heeft een zodanige kwaliteit dat goed te onderscheiden is of zich uilen in de kast bevinden

-

Geen onveilige situaties meer. Geen gestuntel om bij een kast te kunnen komen.

-

Een draadloos systeem werkt heel plezierig

-

Kwaliteit van de infrarood camera is vrij matig. Foto’s en filmbeelden zijn van slechte kwaliteit. Zo kwamen we een keer bij een vrij laag hangende kast waar de afgelopen jaren alleen af en toe in de winter een dier zat. Bij de controle zagen we één ei maar geen uil. We besloten gauw te


jaargang 20

10

vertrekken om het vrouwtje de kans te geven zo snel mogelijk terug te keren. Het broedgeval werd al genoteerd, maar bij een latere controle zagen we weer alleen één ei. Bang dat we het broedgeval bij het eerdere bezoek hadden verstoord besloten we toch maar even de kast van dichtbij te bekijken. Het ei bleek een kippenei te zijn. Zo zie je maar weer dat we niet voor niets over scherpe zintuigen beschikken en dat een camera slechts een vervanger voor het oog is. -

Als er een uil in de kast zit schrikt zij (meestal het vrouwtje) zich een ongeluk. We hebben het meegemaakt dat het dier in blinde paniek de kast uitstoof. Ben je er zelf bij kun je het dier tegenhouden en eventueel ook nog ringgegevens noteren. Het kan te maken hebben met de grootte van de camera. Onze camera heeft een diameter van ongeveer 5 cm. Ik heb begrepen dat er al veel betere en dunnere camera’s verkrijgbaar zijn. Ook hebben we echter meegemaakt dat een vrouwtje op de eieren bleef zitten. Een dunnere camera heeft ook als voordeel dat je hem ook kunt gebruiken voor controles van b.v steenuilen en of vleermuizen

-

minder sociaal gebeuren(o.a. koffie drinken). Dit kun je als positief of negatief beschouwen

-

De camera werkt op een 9 Volt batterij, de zender heb ik via een omvormer op de autoaccu aangesloten. Je zult de auto dus bij de kast moeten kunnen plaatsen

Al met al levert het ons veel tijdwinst op. We hebben wel besloten dat we altijd zelf in de kast gaan kijken als er sprake is van een broedgeval. Je kunt op deze manier beter inschatten hoe het met het jongen staat.


jaargang 20

11

█

TERUGMELDINGEN 2006 VAN IN OVERIJSSEL GERINGDE OF GEVONDEN KERKUILEN

Ringnr. 5383997 5359018 5359021 5359039 5259199 5358958 5390477 5390607 5339648 5339648 5390558 5375795 5374548 5374482 5375878 5375706 5390461 5375845 5374508 5374511 5375853 5375852 5375854 5375838 5375890 5432875 5381237 5383243 5383243 5383223 5433062 5433084 5383238 5432965 5432973 5390805 5371095 5332899 5432894 5432883 5335942 5433028 5399212 5432915 5370864 5432875 5433075 5432855 5379694 5383154 5383178 5432856 5432974 5433058

ringdatum 15-06-2005 08-06-2005 08-06-2005 10-06-2005 02-02-1999 08-06-2004 21-06-2006 10-07-2006 15-06-2000 15-06-2000 06-07-2006 16-06-2005 16-06-2005 28-06-2003 18-07-2005 09-06-2005 20-06-2006 25-06-2005 11-06-2005 11-06-2005 12-07-2005 12-07-2005 12-07-2006 23-06-2005 12-06-2006 21-06-2005 29-06-2004 05-07-2004 05-07-2004 13-07-2004 12-07-2006 13-07-2006 13-07-2004 02-07-2005 04-07-2005 06-08-2005 22-06-2002 25-06-2005 23-06-2005 23-06-2005 17-06-1999 04-08-2005 28-07-2006 28-06-2005 27-06-2002 21-06-2005 13-06-2006 18-06-2005 14-06-2004 01-07-2004 05-07-2004 18-06-2005 04-07-2005 12-07-2006

ringplaats vinddatum vindplaats conditie dagen afstand Kolderveen OV 26-04-2006 Havelterberg DR dood / onb. 310 6 km StJansklooster OV30-10-2005 Signeulx België dood / verkeer 144 347 km StJansklooster OV21-03-2006 N 34 DR dood / verkeer 286 61 km Steenwijk OV 09-10-2005 Siddeburen GR dood / verkeer 121 68 km Dwingelo DR 13-06-2005 Giethoorn OV dood / nestkast 5490 22 km Giethoorn OV 07-03-2005 IJsselham OV dood / onb. 272 9 km Hellendoorn OV 20-07-2006 Nijverdal OV dood /verhongerd 29 0 km Raalte OV 07-12-2006 Dalmsholte OV dood / gebouw 150 6 km Raalte OV 15-01-2006 Heino OV levend/kast 2040 13 km Raalte OV 29-06-2006 Heino OV dood / onb. 2205 11 km Raalte OV 04-11-2006 Schaik NB dood / verkeer 121 80 km Raalte OV 05-01-2006 Lemelerveld OV dood / verkeer 203 6 km Raalte OV 15-04-2006 Wijhe OV dood / verkeer 303 5 km Raalte OV 20-03-2006 Raalte OV dood / draad 966 6 km Dalmsholte OV 18-03-2006 Raalte OV dood / onb. 243 8 km Hankate OV 26-01-2006 Den Ham OV dood / schuur 231 5 km Daarle OV 06-12-2006 Apeldoorn GLD dood / verkeer 169 42 km Dalmsholte OV 29-03-2006 Sibculo OV dood / onb. 277 22 km Heino OV 29-06-2006 Heino OV dood / onb. 383 4 km Heino OV 22-03-2006 Okkenbroek OV dood / onb. 284 17 km Broekland OV 22-01-2006 Lelystad IJmP dood / verkeer 194 55 km Broekland OV 29-06-2006 Broekland OV dood / onb. 352 2 km Broekland OV 17-03-2006 Heino OV levend/kast/los 248 10 km Wierden OV 24-04-2006 A1 kmp 137.8 OV dood / verkeer 305 13 km Wierden OV 07-12-2006 Hellendoorn OV dood / onb. 178 7 km Den Ham OV 04-04-2006 Nederland dood / onb. 287 85 km Daarle OV 22-06-2006 Marle OV levend/kast/los 723 3 km Diffelen OV 14-06-2006 Diffelen OV levend/kast/los 700 0 km Diffelen OV 31-08-2006 N 36 OV dood / verkeer 778 0.5 km Vilsteren OV 15-05-2006 Ommen OV dood / in kast 671 4 km Ommen OV 04-11-2006 Ommen OV dood / verkeer 115 18 km Bergentheim OV 10-12-2006 Hardenberg OV dood / verkeer 150 5 km Hellendoorn OV 09-12-2006 Hellendoorn OV dood / gewond 879 7 km Diffelen OV 12-02-2006 GramsbergenOVdood / verkeer 225 12 km Varsen OV 10-03-2006 Lemele OV dood / verkeer 250 7 km Maartensbrug NH 04-12-2005 Espel IJmP levend / los 120 61 km Linde DR 06-02-2006 Arrierveld OV dood / in schuur1325 7 km Dalfsen OV 27-02-2006 Balkbrug OV dood / verkeer 247 14 km Junne OV 08-03-2006 Bennekom GLD dood / tegen glas258 82 km Besthmen OV 02-11-2005 Staphorst OV dood / verkeer 132 24 km De Krim OV 14-03-2006 Haalderen GLD dood / verkeer 2462 98 km Bruchterveld OV 24-04-2006 Coevorden DR dood / verkeer 232 14 km Radewijk OV 10-09-2006 Radewijk OV dood / in schuur 44 0 km Lange Kampen OV10-04-2006 Ruinen DR dood / onbekend 286 30 km Lange Kampen OV14-04-2006 Heeten OV dood / verkeer 1387 29 km Den Ham OV 31-03-2006 Vroomshoop OV dood / gewond 283 4 km Gramsbergen 04-10-2006 Eelde DR dood / onbekend 85 61 km Giethmen OV 10-07-2006 A1 kmp 112.8 OV dood / verkeer 387 29 km Dalfsen OV 05-07-2005 Dalfsen OV dood / trein 385 2 km Den Ham OV 01-05-2006 Ommen OV dood / verkeer 669 11 km Dalmsholte OV 15-04-2005 Dalfsen OV dood / verkeer 284 7 km Vilsteren OV 03-02-2007 Vilsteren OV dood / ring in kast 595 0 km Varsen OV 15-05-2006 Ommen N 48 dood / verkeer 315 1 km Junne OV 17-09-2006 Dalerveen DR dood / trein 67 32 km


jaargang 20

12

5433002 5354151 5356446 5432965 5432945

21-07-2005 12-06-2001 03-07-2001 02-07-2005 01-07-2005

Den Ham OV Ommen OV Geerdijk OV Diffelen OV Lutten OV

21-07-2005 12-08-2006 24-09-2004 12-02-2006 30-07-2006

Varsseveld GLD dood / verkeer 56 Ommen OV dood / ring gev. 1885 Rolde DR dood / onbekend 1179 Gramsbergen OVdood / verkeer 225 Dedemsvaart OVdood / glas 394

58 km 1 km 54 km 12 km 3 km

█ Enkele citaten uit de oude doos ………… Laag-Zuthem, De Colckhof: op 15 juli 1934 is hier een kerkuil (juv) geringd. Op 30 januari 1935 is de vogel gevangen in Polder Mastenbroek. (Nog steeds-2006- broedt de kerkuil op De Colckhof). IJsselmuiden, 18 sept. 1964: in het torentje van de RK-begraafplaats kerkuil aanwezig. In 1962 werd in de NH-kerk een dode kerkuil gevonden.

IJsselham: plm. 1950: broedsel in NH-kerk. Wijhe, 1966: braakballen aanwezig op zolder NH-kerk. 1970: volgens betrouwbare inlichtingen 3 jongen (kerkuil) grootgebracht in NH-kerk. 1970: broedgeval in schoorsteen huize Dijkslag nabij NH-kerk.


jaargang 20

13

Vollenhove, 1942: broedgeval in NH-kerk waar in 1943 door de koster 1 adult is gevangen en gedood. 1964: in deze kerk geen spoor van kerkuilen meer te vinden. Tubbergen, 1971. In de toren van de RK-kerk plm. 20 jaar geleden geregeld 2 paar kerkuilen broedend, die echter door ingazen zijn verdreven. Raalte, 1982. RK-kerk is voor vogels ontoegankelijk, er mag geen broedkast worden geplaatst. 1962: op 25/7 1 ex. geringd op zolder RK-kerk. Ootmarsum, 21 sept.: zowel oude als nieuwe braakballen aanwezig op zolder RK-kerk en reeds lang 1 dood jong gevonden. Volgens de koster heeft de soort hier dit jaar gebroed. Ommen, 14 sept. 1962: op de zolder RK-kerk vrij veel oude braakballen van de soort. 1968: 1 paar met jongen in een kerktorentje van NH-kerk. Olst, 10 oktober 1976: op zolder NH-kerk 1 kerkuil gezien. Volgens inlichtingen zijn hier dit jaar enkele jongen geringd. Nijeveen-Kolderveen, 2 oktober 1968. braakballen op zolder NH-kerk. 1975: broedgeval in NH-kerk. 1981: in broedkist in NH-kerk in april broedsel van 5 eieren en 1 jong door kauwen verstoord, later van 5 eieren van 2e broedsel.


jaargang 20

14

█

Internet

Via o.a de Nieuwsbrief van Harry van Diepen kreeg ik een paar aardige internetadressen. http://www.kniprath-barn-owl.de/ Veel wetenswaardigheden uit onderzoek naar kerkuilen. De site bevat de mogelijkheid om een aantal Duitstalige artikelen over zijn kerkuilonderzoek te downloaden als PDFdocument. www.do-g.de/pdf/VoWa-2005.pdf In het tijdschrift Vogelwarte 43(3)2005:199-200 “Schleiereule Tyto alba: Extreme Scheidunghäufigheit bei einem Weibchen”, beschrijven Seeler & Kniprath de “uitspattingen” van kerkuilenvrouwtje Germana. Door consequent ringen en het daarna stelselmatig controleren van uilen en kasten konden deze gegevens verzameld worden Germana had in 3 jaar 1997 – 1999, 5 broedsels van 5 verschillende mannen, telkens in een andere kast en 2x in een ander dorp. In 1999 werd ze gevonden als verkeersslachtoffer. Ze slaagde erin om 22 nakomelingen uit de 1e generatie voort te brengen. www.globalowlproject.com Een Engelstalige site waarin informatie wordt gegeven hoe je o.a DNA onderzoek moet verrichten aan uilen http://www.kerkuilenwerkgroep-flevoland.nl http://www.kerkuilwerkgroep.be/index.php www.worldowlconference. com 31oktober t/m 4 november 2007 Wereld Uilen Congres te Groningen. Vrijdagmiddag gratis toegang voor belangstellenden m.n. medewerkers van uilenwerkgroepen en eigenaars van nestkasten na opgave vooraf via de site. http://www.waarneming.nl We komen vaak in het veld en nemen allerlei organismen waar. Zowel libellen, vlinders vogels, amfibieën, reptielen, zoogdieren . Deze gegevens kun je al dan niet met foto doorgeven aan de bovenstaande site. Op deze manier kan belangrijke informatie toch nog bij een groter publiek bekend worden. http://www.egeeulen.de Duitse site met veel informatie over alle uilensoorten en beschermingsprojecten. Verder zijn er fraaie foto’s te vinden Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 20

15

http://www.barnowl.co.uk Een engelse site met veel informatie en foto’s . Opvallend is dat er veel kerkuilenkasten opgehangen worden aan bomen. Aardig is een bijzonder broedgeval van torenvalken tussen de strobalen. Ik denk dat dit ook wel eens bij kerkuilen voor komt.

█ Wetenswaardigheden ► Vogelshows Roofvogeluitbaters ontkennen dat ze voorafgaande aan een show de vogels uithongeren, omdat ze anders te beroerd zijn om te vliegen. Van een kerkuilenhouder hoorde ik dat de kerkuil pas goed vliegt en terugkomt als hij tot minder dan 270 gram is afgevallen. ► Owls killed in Malta Uit een mail van de global Owl conservation aan Dr. Andre F. Raine, Conservation Manager, BirdLife Malta, kwam het schokkende beeld naar voren over invloed van de jacht op de stand van de uilen op Malta.


jaargang 20

16

“With regards to owls being killed here in Malta, the simple answer is that anything that migrates over these islands will be shot at and killed. So yes, as well as large numbers of migratory raptors, owls are sadly too often the target of illegal hunters as well. There are five owl species recorded in Malta; Barn Owl (extinct breeder, uncommon passage migrant), Eurasian Scops Owl (common passage migrant, winter visitor), Little Owl (vagrant), Longeared Owl (uncommon passage migrant) and Short-eared Owl (common passage migrant, winter visitor). As mentioned, the Barn Owl was formerly a breeding species in Malta, but is now extinct. That was solely due to the illegal hunting of this species. Both Eurasian Scops Owl and Short-eared Owl are shot on a regular basis in Malta. From ring recoveries of shot birds, we have found that the Eurasian Scops Owls have come from both Tunisia and Italy. The Short-eared Owl recoveries are perhaps more interesting (at least in terms of distance), with birds from both England and Sweden. We don't have figures of the number of owls shot each year, but we can be certain that any owl that attempts to over-winter here will be shot fairly quickly (particularly vulnerable would be diurnal hunters like short-eared owls and barn owls). And during migration, illegal hunters will attempt to shoot any owls they can find, so the numbers of shot owls will be very high indeed.... By all means, if you have any other questions, please don’t hesitate to get in touch with me. And if you can think of any ways that you can help our organization and the situation here in Malta, especially through the international media, then we would gratefully receive the support. Natalino Fenech's book 'Fatal Flight' (1992), produces estimates of the number of owls shot annually in Malta. It has to be remembered that these are his figures (not ours) and that people have expressed reservations about his methods of estimation, but his figures are really shocking; Scops Owl : 6,300 Long-eared Owl : 300-350 Short-eared Owl : 4,800 Owls (all species) : 11,500 - to which he suggests that the figure may even be as high as 20,000 Remember these are ANNUAL estimates!! Terrible statistics indeed..... Some might say that this is a book written in 1992 and that the reality today in 2007 will be different. However, illegal hunting in Malta is as bad today as it was in the 1990s, so if the numbers are reduced it would only be because there are less owls flying over Malta and not due to a shift in hunting practices. Dr. Andre F. Raine, Conservation Manager, BirdLife Malta, Tel: + 356 21 347 646 [email protected] ► Zaterdag 3 november 2007 Landelijke uilendag te Meppel. www.uilen.org


jaargang 20

17

█ Coördinatoren R. nr. 1a 2 3 4 5 6 7 8 9 10a b 11 12 13 14a b 15 16 17 18 19

werkgroepen

Regio Steenwijk Genemuiden Kampen Staphorst Zwolle Dalfsen Heino Ommen Hardenberg Nijverdal Holten Markelo Bathmen Deventer Den Ham Vroomshoop Raalte Avereest Noordoostpolder Olst Wijhe

Coördinator W.Engelsman H. Folkerts Vakant A. Lassche A. Verhoeven J. Salomons J. Homma H. Bouman G. Snaak F. Roelofs A. Driessen G.J.H. Tjoink L. Hotsma R. Wijnbergen J. Vrijlink K. Smelt J. Legebeke J. v. Buren S. Haantjes A. Bakker H. de Jonge

Telefoon 0521 516455 0522 257282

e-mail [email protected] [email protected]

0529 483822 0384 655964 0529 433088 0572 393587 0523 251520 0523 263958 0548 618597 0548 363192 0547 272864 0570 541970 0570 641461 0546 672664 0546 643614 0572 357782 0523 656662 0527 613476 0570 643743 0570 522629

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

Provinciale Coördinator (West-Overijssel/Noordoostpolder) G.Snaak, Ondermaat 66, 7772 JD Hardenberg Tel. 0523 263958 (e-mail: [email protected]) Coördinatoren aangrenzende gebieden: -Groningen -Friesland -Drenthe -Twente -Achterhoek-Noord -Veluwe

A. Eijkenaar A. v.d. Wal F.Geene P. van Heek A. Meenink H. van Diepen

Tel. 05097 561872 [email protected] Tel: 0512 516309 Tel: 0591 514433 [email protected] Tel: 074 2911337 Tel: 0545 292532 [email protected] Tel: 0578615114 [email protected]

Landelijke coördinator: J. de Jong

Lipomwyk 2, 9247 CH Ureterp

Tel:0512 303174 (e-mail: [email protected])

Redactie nieuwsbrief: Ger Snaak en Paul Uijttenboogaart (e-mail: [email protected]) Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 20

18

Ontwikkelingsstadia van Kerkuiljongen

Na ∀ 32 dagen komt het eerste ei uit

1 dag

∀ 4 weken

∀2 weken

∀ 3 weken

∀ 5 weken

∀ 6 weken

∀ 7 weken


∀ 8 weken

jaargang 20

19

BROEDPLAATSFORMULIER WERKGROEP KERKUILEN WEST-OVERIJSSEL / NOP Regionummer: - 5 -

Landelijknummer: ______________

Jaar: ______

Gegevens broedplaats:

Reg. Werkgroep:________________

Nr:________

naam: ____________________________________kastnummer: _______________________ adres: ____________________________________aanwezig sinds:_____________________ postc. / woonpl.: ___________________________ bedrijfstype: _______________________ telefoon: __________________________________gebouwtype: _______________________ nestplaatstype: _____________________ Amf. coörd.: _________-_________ atlasblok: _____-_____ -_____ Waarnemer(s):_______________________ Ringer:_________________ Ringersnr: _____ datum: ________ tijd: _________________uur Controle 1: eieren: __________ jongen: ________ voedsel: ________________ opmerkingen: ___________________________________________________________ Controle 2: datum: ________ tijd: _________________uur eieren: __________ jongen: ________ voedsel: ________________ opmerkingen: ___________________________________________________________ Controle 3: datum:_________ tijd: __________________uur eieren: __________ jongen:_________ voedsel: _________________ opmerkingen: ____________________________________________________________ ringdatum:_______________

Ringgegevens pulli:

tijd:__________uur

hoeveelste broedsel: __________ datum 1e eileg:__________________ Ringnummer vl. lengte

gewicht

snavel

acht.nagel

leeftijd

opmerkingen

1 2 3 4 5 6 7 8 Ringgegevens ouders /adult: ringnummer

sexe

ringdatum: _______________ vl.lengte

gewicht

snavel

tijd:_________uur

acht.nagel

opmerkingen

1 2 Broedsucces: ______________________________________________________________


jaargang 20

20

Zo volledig mogelijk invullen en opsturen naar de regiocoördinator voor 1 december. TOELICHTING BROEDPLAATSFORMULIER Regionummer: Het nummer van onze regio -5- is reeds ingevuld Landelijk nummer: Hier het nummer invullen dat door de werkgroep kerkuilen is vastgesteld en aan je is medegedeeld. Weet je het nummer niet dan is dit op te vragen bij Kees van Kleef.0523-266279 of e-mail: [email protected] Jaar: Jaartal van het broedsel Gegevens broedplaats: Naam adres enz.: Naam enz. van de persoon waar de kast is geplaatst. Amf. Coörd: Deze kun je vinden op een topografische kaart of topografische atlas. Kastnummer: Een eventueel door jezelf te geven nummer aan de broedplaats. Aanwezig sinds: Jaar waarin de kast geplaatst is. Bedrijfstype: Vul hier een van de codes in die vermeld staan in de bijgevoegde lijst. Gebouwtype: Vul hier een van de codes in die vermeld staan in de bijgevoegde lijst. Nesttype: Vul een van de codes in die vermeld staan in de bijgevoegde lijst. Atlasblok: Het kaartblok nummer zoals dat te vinden is in de inventarisatie atlas. Bovenstaande gegevens van de broedplaats hoef je slechts een keer te vermelden nl. op het moment dat het broedsel voor de eerste keer wordt gemeld. In de daarop volgende keren kun je volstaan met het landelijk nummer Waarnemer(s): Naam van degene(n) die het broedsel controleert. Ringer: Naam van de ringer. Ringersnr.: Nummer van de ringer, aan hem verstrekt door het vogelringstation. Controle 1, 2 en 3: Gegevens invullen die tijdens de controles verzameld worden. Ringgegevens pulli: Ringdatum: Datum waarop de jongen geringd zijn. Tijd: Tijdstip waarop de jongen geringd zijn. Hoeveelste broedsel: Invullen:1e of 2e broedsel. Datum 1e eileg: Berekende datum van het eerst gelegde ei. In het kader de ringnummers en de eventuele meetgegevens van de jongen en de bepaalde leeftijd. Ringgegevens ouders: Op dezelfde wijze invullen als bij de jongen. Broedsucces: Hier het aantal uitgevlogen jongen vermelden. Na invulling de formulieren inleveren bij je regiocoördinator, die ze daarna opstuurt of e-mailt naar: Kees van Kleef, Akkermunt 54, 7772 LB Hardenberg 0523-266279 e-mail: [email protected] Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP

jaargang 20

21

BEDRIJFSTYPE CODE 1 ?? 2 BA 3 BB 4 BF 5 BG 6 BP 7 BS 8 BT 9 BV 10 CA 11 DS 12 GO 13 LK

BEDRIJF onbekend akkerbouwbedrijf agrarisch (boerderij) fruitteelt, imkerbedrijf gemengd bedrijf proefboerderij: liever BV of BA schapenhouder tuinbouw of kwekerij veehouderij camping dierenspeciaalzaak graanopslag, (silo), maalderij, veevoederhandel kippenloods

14 MA 15 NB 16 NS 17 OD 18 OG 19 OR 20 OS 21 SW 22 VU 23 WA 24 XX 25 ZA 26 ZG 27 ZL 28 ZU 29 ZV

manege, "deel"-boer, kinderboerderij natuurbeheer, bosbouw, landgoed schaapskooi openbaar gebouw (diversen) ook winkel openbare functie: gemeentehuis openbare functie: recreatie, openbare functie: school, internaat scheepswerf vuilstort waterwinning niet nabij bedrijf aannemer, fabriek, garage, loonbedrijf gemaal, pomphuis zoutloods (wegbeheer) rioolwaterzuivering vliegveld

17 MW 18 SD 19 SG 20 HS 21 SI 22 SK 23 SS 24 TB 25 TF 26 TR 27 TT 28 VS 29 WB 30 WG 31 WH 32 WL 33 WX 34 XX

watermolen deels open schuur gesloten schuur, garage, loods houtenschuurtje silo kapschuur, open schuur schuur (verder onbekend) bunker fort vervallen gebouw (ruïne) open (vrijstaande) toren varkensschuur woonboerderij (geen vee) land(goed)huis, koetshuis, poort woonhuis leegstaand gebouw gebouw zonder woonfunctie niet in gebouw

18 GS 19 GV 20 HH 21 K2 22 K3 23 K4 24 KB 25 KD 26 KG 27 KK 28 KM 29 KP 30 KZ 31 NG 32 PD 33 PS 34 PT 35 PU 36 UI

silo in gebouw vloer van o.a. zolder of gewelf strobalen (buiten gebouw) twee kasten op hetzelfde adres drie kasten op hetzelfde adres

GEBOUWTYPE CODE 1 ?? 2 AK 3 DH 4 FA 5 FE 6 FS 7 GB 8 HO 9 HZ 10 KK 11 KP 12 KS 13 KT 14 KZ 15 LK 16 MO

GEBOUW onbekend kasteel houten duivenhok fabriek transformatorhuis steenfabriek brug (van beton) hooiberg hooizolder van boerderij kerk (toren of zolder) kapel koeienstal kerktoren kerkzolder klooster molen

NESTTYPE CODE 1 ?? 2 BD 3 BH 4 BM kleiner) 5 BT 6 BU 7 DB 8 DH 9 DK 10 DL 11 DM 12 DS 13 DT 14 GA 15 GB 16 GH 17 GK

NESTTYPE onbekend duivenhok aan boom natuurlijke boomholte torenvalkenkast als KZ of KB (maar torenvalkenkast in boom bosuilenkast in boom buis (positie?) buis van hooiblazer onder dakbedekking e.d. ("natuurlijk") luchtrooster, luchtkoker tussen muren of in muur schoorsteen aan buitenzijde gebouw in gebouw, op balk of apparaat e.d zonder pijp hooiblazer in hooi of op strobalen in gebouw geen kast, ws. in gebouw of spouw

37 PU 38 VS

kast tegen buitenmuur (aan buitenzijde) dubbele kast met twee aparte vakken kast binnen in gebouw nestkast, plaatsing onbekend melkbus in gebouw kast tegen binnenmuur (met pijp) kast tegen binnenmuur ( zonder pijp) mergelgroeve duiventil (vrijstaand) paardenstal torenvalkkast op paal uilenkast op paal ruimte achter uilenbord of duivenhok (geen kast) uilenkast op paal in "vrije veld" varkensschuur

NOP Jaargang 20

Recommend Documents