Nooit meer bang voor een spuitje? de universiteit gedetacheerd. Die laatste groep blijft dus in dienst van hun werkgever

Weekblad van de Universiteit Twente

www.utnieuws.utwente.nl nummer 25 - Donderdag 10 september 2009

2

UT N I E U W S 5

‘Ik heb gevoel voor cijfers en tabellen’

Nooit meer bang voor een spuitje?

14 Jolanda: in balans op asfalt en ijs

ADVERTENTIE

Foutje ministerie: UT 8 mln gekort

PROMINENT. Leontien van Moorsel was dinsdag prominent aanwezig op de UT, in het kader van de Gezonde Week. In het Amfitheater van de Vrijhof sprak Nederlands beste wielrenster aller tijden vrijuit over de diepe dalen en hoge pieken van haar imposante wielerloopbaan waarin ze alles won wat er maar te winnen was. Na afloop stapte ze met enthousiaste UT’ers op de fiets voor een rondje over de campus (zie ook groepsfoto op pagina 4). Foto: Gijs van Ouwerkerk

vanuit bedrijfsleven naar vooral faculteit ewi

Bijna negentig ‘kenniswerkers’ naar de UT

Naar schatting negen postdocs uit het bedrijfsleven gaan vanaf oktober aan de slag bij de UT. Nog eens tachtig mensen van door de crisis getroffen ondernemingen worden hier gedetacheerd en gaan werken aan gezamenlijke projecten. Van de vijftien aangevraagde programma’s zijn er negen goedgekeurd. De faculteit EWI trekt de meeste van deze zogenaamde kenniswerkers. De ministers Maria van der Hoeven (EZ) en Ronald Plasterk (OCW) zetten de kenniswerkersregeling voor de zomer op om bedrijven te helpen het hoofd boven water te houden in deze moeilijke economische tijd. Het bedrijfsleven detacheert onderzoekers bij een kennisinstelling om te werken aan gezamenlijk projecten. De loonkosten worden voor een groot deel betaald uit subsidie van het kabinet. Van de vijftien programma’s die de UT had aangevraagd,

zijn er acht goedgekeurd.Van een (andersoortig) project wordt de uitslag pas in november bekend, één is komen te vervallen en vier zijn er afgekeurd. Liaison officer van de UT Rolf Vermeij schat dat met de toekenningen een bedrag van 8,5 miljoen euro is gemoeid. Dat geld komt niet alleen bij de UT terecht, maar hoofdzakelijk bij de bedrijven en hun werknemers. Aan de UT worden negen postdocs aangesteld en tachtig werknemers worden vanuit het bedrijfsleven bij

ADVERTENTIE

BROODJE CULTUUR

Maandag 14 september, 12:35, Amphitheater, Vrijhof Daniël van Veen: Ruilen binnen acht dagen [Kleinkunst] Maandag 14 september, 20:15, Amphitheater, Vrijhof geRRIT, winnaar Broodje Cultuur Publieksprijs [Muziek] Maandag 21 september, 12:35, Amphitheater, Vrijhof A-ThAns on tour #1 [Toneel] Maandag 28 september, 12:35, Agora, Vrijhof Dragon Productions: We’ve got Soul, with a capital ‘S’ [Dans]

WWW.CULTUUR.UTWENTE.NL

de universiteit gedetacheerd. Die laatste groep blijft dus in dienst van hun werkgever. De bedrijven waarmee de UT deze samenwerking aangaat, zijn NXP, ASML, Nedap, Océ, ItoM, Axiom en Bronkhorst. De meeste projecten zullen worden uitgevoerd bij de faculteit EWI. Zo worden bij Integrated Circuit Design mensen van zowel ItoM als Axiom gedetacheerd. Volgens Vermeij is het logisch dat EWI oververtegenwoordigd is. ‘De ICT en automobielindustrie zijn het zwaarst getroffen door de crisis. In die branches werken veel mensen in de elektronica.’ In totaal hebben de twee ministeries 128 aanvragen gehonoreerd met een waarde van 135 miljoen euro. Ongeveer zestig procent van de kenniswerkers wordt bij de universiteiten ondergebracht, hoofdzakelijk bij de drie technische universiteiten. Volgens Vermeij heeft vooral Eindhoven het goed gedaan. ‘Dat is niet zo gek, want in die regio zitten veel technologiebedrijven die in de problemen zijn gekomen. Eindhoven is bovendien

6

International

PAGE

initiatiefnemer van de kenniswerkersregeling.’ Aan het eind van deze maand start een tweede subsidieronde waarvoor nog kan worden ingeschreven. Ook daarin doet de UT mee. Vermeij: ‘We verwachten de vier aanvragen die nu zijn afgekeurd zo te kunnen inrichten dat we alsnog een goede kans maken. Bovendien hebben zich bij ons al nieuwe gegadigde bedrijven gemeld.’ Zie ook interview met prof. Jurriaan Schmitz, pagina 3.

De UT heeft vanaf 2007 acht miljoen euro te weinig budget gekregen van het ministerie van Onderwijs. In totaal besteedde het ministerie 97 miljoen euro verkeerd. Delft kreeg bijna 40 miljoen te weinig; Tilburg juist 40 miljoen te veel. De fout wordt tussen 2011 en 2024 rechtgezet. In die periode ontvangt de UT jaarlijks 580.000 euro. De misser van het ministerie kon ontstaan door de overgang van oude ingenieurs- en doctorandusdiploma’s naar de bachelor/masterstructuur.Volgens Kees van Ast, de financiële man in het CvB, was het uitgangspunt dat die overgang budgetneutraal zou moeten plaatsvinden. Dat bleek echter ingewikkeld waardoor sommige universiteiten tientallen miljoenen euro’s te weinig kregen en andere instellingen vergelijkbare bedragen te veel. Van Ast merkte de afgelopen jaren dat de UT tekort werd gedaan en trok met andere benadeelde universiteiten aan de bel. Het ministerie heeft toegezegd dat tussen 2011 en 2024 het bedrag wordt gecompenseerd. ‘Dat is vreselijk lang, wij willen het graag eerder afwikkelen’, aldus Van Ast. Hij hoopt dat door kamervragen de betaling wordt bespoedigd. De universiteiten die te veel geld hebben ontvangen (Tilburg 40 miljoen, Maastricht 20 miljoen), mogen dat houden omdat het vaak al is besteed. Wel krijgen zij hierdoor de komende jaren minder geld. In 2024 heeft elke universiteit volgens Van Ast het deel van het budget gekregen waar ze recht op had, niet te veel en niet te weinig.

SOLAR. Knuffels, een enkele traan en trotse en aanmoedigende woorden van rector Ed Brinksma en Saxion-voorzitter Wim Boomkamp. Maandag nam het Solar Team afscheid van Twente. Uitgezwaaid door vrienden, familie en het voltallige college van bestuur vertrok het team in een touringcar naar Frankfurt om vandaar naar Australië te vliegen. Als de reis voorspoedig is verlopen zijn de Solar-studenten gisteren aan het eind van de dag in Darwin aangekomen. Zondag 25 oktober start daar de World Solar Challenge. Zie ook het dossier op de website van het UT-Nieuws over de race. Voorafgaand en tijdens de wedstrijd zullen hier ook geregeld filmpjes over de verrichtingen van het Solarteam in Australië worden geplaatst. Foto: Gijs van Ouwerkerk

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente



Donderdag 10 september 2009

ut Nieuws hoofd financiële zaken TNW andries groenink neemt afscheid

‘Ik heb gevoel voor cijfers’ Niet zeuren, maar d’r an! Dat is hét levensmotto van Andries Groenink (61). Meegekregen in zijn jeugd en doorgevoerd op zijn werk op de UT. Deze week 44 jaar geleden (om precies te zijn op 13 september 1965) begon hij als apparatenkeurder bij de toenmalige faculteit Chemische Technologie. Van de techniek groeide hij door naar de financiële administratie. Tabellen, cijfers, rekenen, dat lag hem beter. Sandra Pool

De betrokken UT' er,die (zaal)voetbalde, de Batavierenrace vele malen liep en het volleybalteam soms versterkte, neemt in november afscheid van de UT. ‘Ik ben een rasechte Enschedeër en ik stam nog uit de tijd waarin het gebruikelijk was dat je na je vervolgopleiding, hup, aan het werk ging. Doorleren doe je maar in de avonduren, luidde het credo. Ik was 17, had net de ULO afgerond en solliciteerde bij de toenmalige Technische Hogeschool Twente en de Technische Unie. Het waren de jaren zestig, de textiel lag op zijn kont. Je koos voor zekerheid.’ Die vond Groenink bij de THT. Als technisch apparatenkeurder ging hij aan de slag bij Chemische Technologie. ‘En ’s avonds volgde ik de MTS. Drie avonden in de week zat ik in de schoolbanken. Ik haalde schitterende cijfers, maar had al vrij snel door dat ik zo technisch was als een bos wortelen. Dat werd dus niet wat.’ De boekhoudopleiding die volgde, viel beter in de smaak. ‘Ik heb echt gevoel voor cijfers, ontdekte ik.’ Groenink schoof door naar de inventarisadministratie

Andries Groenink voor het gebouw waar hij zijn UT-loopbaan begon. Foto: Arjan Reef

en na zijn militaire diensttijd werd hij inkoopmedewerker bij CT. ‘De universiteit was een jonge organisatie. Er waren voldoende banen en je kon groeien in je functie. Bovendien was er geld zat. Ik herinner me nog goed de aanschaf van een nieuw chemisch apparaat à 45 duizend gulden. Dat vroeg je face-to-face aan bij de directeur. Die keurde de aankoop goed, waarop de betreffende wetenschapper er nog eentje bestelde. Voor de zekerheid. Ook daar werd niet moeilijk over gedaan. Het was de tijd. De financiële administratie was een ondergeschoven kindje.’ Zijn mooiste jaren begonnen met de komst van de oudwethouder van de gemeente Enschede (en oud-UT-student) Harry Fekkers.‘Hij werd midden jaren tachtig hoofd van de afdeling Financiële Economische Zaken en stelde orde op zaken.’ De UT nam daartoe het besluit de financiële administratie in nauw overleg met de decentrale eenheden verder te automatiseren. ‘Harry kwam op het goede moment in mijn leven.

Bij inkoop zat ik op een dood spoor. Ik werd verantwoordelijk voor de uitvoering van de financiële administratie binnen CT. Mijn huidige collega Ferdinand Damhuis kwam daar al snel bij.’ Groenink vertelt dat binnen een half jaar een budgetverdeelmodel werd ontwikkeld waarbij baten en lasten integraal aan de leerstoelen werden toegekend. ‘Daarvoor kregen de leerstoelen slechts een krediet voor materiaalkosten en reis- en verblijfskosten toegewezen. Het nieuwe financiële systeem hield het binnen CT en later ook binnen TNW zo’n twintig jaar vol. We werkten zeer pragmatisch. De lijnen waren kort met het toenmalige bestuur en de faculteitsraad. Besluiten werden snel genomen. De trekkers Dik Bargeman en later Boudewijn Nieuwenhuijse als onderzoeksdecanen en Rien van de Graaf als directeur bedrijfsvoering waren kanjers van kerels. We keken niet op een uurtje. Het werk ging in de weekenden gewoon door. Je kreeg het gevoel dat er iets nieuws van de grond kwam

en je zat samen in de boot. Dat creëert een enorm wijgevoel.’ Groenink herinnert zich ook de (zaal)voetbalcompetities, de drukbezochte sport- en speldagen, de Batavierenrace. ‘Medewerkers, studenten, professoren, leidinggevenden, iedereen deed mee! Een fanatiek potje voetbal werkt goed als ijsbreker en onder de douche bespreek je van alles en nog wat. We haalden gein uit met elkaar. Een leuke tijd. De universiteit is nu veel groter en je merkt dat zaken helaas wat stroever gaan. Maar ik fiets nog altijd fluitend naar mijn werk én ga eveneens fluitend terug.’ Begin jaren negentig wordt Groenink hoofd financiën CT en krijgt hij de leiding over zes mensen. ‘Na de clustering van de faculteiten zes jaar geleden, verhuisden we naar onze huidige werkplek in de Hogekamp. We kregen steeds meer werk en groeiden naar een team van vijftien man. Het is een hele hechte groep die keihard werkt, een stuk betrokkenheid toont en zeker geen negen-tot-vijfmentali-

Wie: Studie: Op weg naar:

teit bezit. Ik zal ze straks zeker missen!’ Over de werkzaamheden zegt hij kritisch: ‘De vele nota’s en beleidsstukken frustreren ons. We moeten er zoveel produceren en lezen. Het lijkt wel of de UT lijdt aan organisatiefundamentalisme in plaats van dat ze vlijtig beslissingen neemt. Dat stoort. Ik ben meer het type Excel in plaats van Word en hou van cijfers en tabellen. Al die geschreven stukken getuigen in mijn ogen van weinig pragmatisme.’ Op donderdag 26 november neemt Groenink met een receptie afscheid. Hij kan vervroegd uittreden. De financiële dienst wordt opnieuw ingedeeld. Het zal zijn laatste klus zijn. ‘De Financiële Dienst en Control voegen we samen. Drie teamleiders met aan het hoofd Christy Oude Veldhuis als controller gaan de zaak runnen. Wat ik ze wil meegeven? Blijf bij jezelf en houd contact met je omgeving. Probeer te inventariseren wat de klant wil en denk vanuit die dienstverlening creatief mee, al heeft creativiteit ook zijn grenzen.’

Onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van de Universiteit Twente jaargang 46. Verschijnt donderdag op de campus; vrijdag/zaterdag buiten de UT. Oplage: 8.000 exemplaren. Redactie-adres: Vrijhof kamers 215, 216, 217, 228, 219. Postadres: Postbus 217, 7500 AE Enschede. Telefoon: (053 – 489) 2029 zie verder onder redactie. Fax: (053 – 489) 3439 E-mail redactie: [email protected]. Internet: http://www.utnieuws.utwente.nl; of via de homepage van de UT. Redactie: Bert Groenman (hoofdredacteur, 2030) [email protected] Latifa van Heerde (3815) [email protected] Paul de Kuyper (4084) [email protected] Maaike Platvoet (3815) [email protected] Sandra Pool (tel. 2936) [email protected] Office-management: Brigitte Boogaard (2029) [email protected] Vaste medewerkers: Cariene van Aart, Harold de Boer, Henriëtte van Dorp, Robbin Engels, Joris van Hoof, Hans van de Kolk, Willem Pieterson, Audrey Rhodes, Daniël van Schoot, Bauke Vermaas, Amy Williams. Automatisering/internet: Martijn Baars Ivar Engel Christina Höfer Foto's: Arjan Reef / Gijs van Ouwerkerk / Frans van der Veeken Redactieraad: prof.dr. E.R. Seydel (vz). Advertenties: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, Tel. 023 – 5714745. Site: www.bureauvanvliet.com. E-mail: [email protected]. Advertentietarieven op aan­vraag. HOP: UT Nieuws is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Adreswijzigingen: Abonnees (ook studenten) dienen deze schriftelijk door te geven aan de redactie UT-Nieuws Postbus 217, 7500 AE Enschede of per e-mail: [email protected]. Stage of buitenlands studieverblijf: studenten die op stage gaan of in het buitenland gaan studeren kunnen UT-Nieuws op schriftelijk verzoek opgestuurd krijgen. Wie prijs stelt op deze (gratis) service zendt een adreswijziging naar de redactie o.v.v. faculteit, stagelocatie en periode (zo nauwkeurig mogelijk). Kopij: Bestemd voor de Infomededelingenrubriek dient per e-mail maandag voor 14.00 uur in het bezit te zijn van de redactie UT-Nieuws. Abonnementen: Jaarabonnement: 40 euro. Abonnementen schriftelijk aan te vragen met vermelding van naam, adres, postcode, plaats, telefoonnummer en bank-/girorekening. Abonnementen kunnen wekelijks ingaan. Betaling via factuur. Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd, tenzij men minimaal 1 maand voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt. Technische vervaardiging: Wegener SpeciaalMedia Bezorging Campus: Motorsportgroep UT, coördinator Reinder Hilarius, tel. 053-4892029. E-mail: [email protected] Copyright UT-Nieuws: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen schema's foto's of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken in enigerlei vorm of wijze.

Laura van Silfhout (19) technische bedrijfskunde, tweedejaars Capitool

De trendy bruin leren weekendtas hijst Laura met een zucht over haar schouder. ‘Hij is zwaar hoor’, roept ze. ‘Wacht, ik zet ‘em even weg. Zo, dat praat wat makkelijker. Ik heb net in de Spiegel heel kort en snel een presentatie gegeven over het voorlichtingsteam van TBK. Geïnteresseerden konden na afloop een antwoordstrookje invullen. We zoeken nog versterking. De strookjes breng ik naar de afdeling communicatie. Zij nodigen vervolgens mensen uit voor een sollicitatiegesprek.’ Silfhout heeft zelf al aardig wat voorlichtingsactiviteiten achter de rug. ‘Ik help mee tijdens informatiedagen, we gaan naar middelbare scholen en we geven workshops. Dat is hartstikke leuk! Binnenkort organiseer ik een high tea. We nodigen allemaal meiden uit die interesse hebben in een technische studie, maar nog niet helemaal zeker zijn van hun keuze. Daar gaan wij ze natuurlijk bij helpen onder het genot van een dampend kopje thee. Hoe? Door ze te wijzen op de leuke kanten van de studie. Jongeren hebben vaak een verkeerd beeld van techniek. Dat vinden ze eng of vies. Door met ze te praten hoop ik ze een andere indruk mee te geven. Tijdens de afgelopen introductie hielp ik mee met de bachelorintro van TBK. Het was superleuk om een paar bekende kopjes tegen te komen van eerstejaars die ik al ontmoet had tijdens een meeloopdag of andere voorlichtingsactiviteit. Dat is het directe resultaat van je inspanning, nietwaar?’

Waar gaat dat heen...? Foto: Arjan Reef

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente



Donderdag 10 september 2009

international student barometer gepresenteerd

UT doet het prima bij buitenlandse student Ongeveer 83 procent van de buitenlandse studenten, van exchange student tot PhD, zou de UT in zijn of haar thuisland aanbevelen. Voor het gemiddelde van alle Nederlandse universiteiten is dat 78 procent. Dat blijkt uit de deze week gepresenteerde International Student Barometer die onderzoeksbureau i-Graduate uitvoerde in opdracht van het International Office. De UT scoort daarin uitstekend, verbeterpunten bevinden zich vooral in het domein Learning. Paul de Kuyper

I-Graduate heeft voor de zomer 1600 buitenlandse studenten die aan de UT studeren geënquêteerd. Ruim vierhonderd daarvan

hebben gereageerd. De uitkomsten van het onderzoek kunnen worden vergeleken met de internationale database van de Interna-

tional Student Barmeter (ISB) en met negen andere Nederlandse hogeronderwijsinstellingen (waarvan zeven universiteiten) waar dezelfde vragenlijsten zijn afgenomen. Op het gebied van internettoegang scoort de UT wereldwijd nummer één. Volgens Nannette Ripmeester van i-Graduate is dat iets wat de UT in de marketing zeker moet gaan gebruiken. Sowieso haalt de UT goede cijfers op het onderdeel Living. Van de buitenlandse UT’ers is 89 procent daarover tevreden; het landelijk gemiddelde is 81 procent. Ook veiligheid en huisvestingskosten scoren beter dan aan andere Nederlandse universiteiten. Minder tevreden zijn de buitenlandse studenten over de transportverbindingen. De tevredenheid in het domein Learning is eveneens hoog: 87 procent voor de UT, en 85 procent gemiddeld in Nederland. Ten opzichte van het landelijk gemiddelde scoort de UT hoger op bijvoorbeeld cursusinhoud, bibliotheekvoorzieningen, onderzoek en technologie. Lager is de waardering voor de kansen op werk naast de studie, de carrièreadviezen vanuit de instelling en de multiculturaliteit. Vergeleken met

alle landen in de ISB blijft de UT achter op de kwaliteit en de expertise van de docenten. In Nederland scoort deze universiteit daarop juist bovengemiddeld. ‘Jullie doen het gewoon erg goed’, concludeerde Nannette Ripmeester daarom afgelopen dinsdag bij de presentatie van deze cijfers. ‘Er zijn maar een paar universiteiten die door de buitenlandse studenten hoger worden gewaardeerd. Die instellingen scoren vooral beter in Learning.’ Daar kan volgens Ripmeester nog wel het een en ander worden verbeterd, evenals in het expectation management, het scheppen van verwachtingen. ‘Als je vooraf aangeeft dat het vinden van een bijbaan in Nederland moeilijk is voor buitenlandse studenten, zullen ze op dit punt milder oordelen dan wanneer ze denken dat ze hier wel kunnen werken.’ Het International Office krijgt binnenkort alle resultaten van de International Student Barometer en zal de gegevens naar doelgroepen (exchange students, bachelor- en masterstudenten en PhD’s) analyseren en kijken hoe het de aanbevelingen kan verwerken in beleid.

Jolig beeld van de Zeskamp vorig jaar. Foto: Gijs van Ouwerkerk

zeskamp vandaag

Gladiatorenbaan en aquabubbels Met honderd meer inschrijvingen dan vorig jaar gaat vandaag de zeskamp van start. In totaal strijden 474 UTcollega’s in teams van zes tot acht man/vrouw om een plek op het podium. De groep die de meeste ‘dollars’ binnensleept, wordt gekroond tot winnaar. De geldbiljetten zijn te verdienen bij elk sportonderdeel. Je moet dan wel sneller, beter of handiger zijn dan je tegenstander. Spectaculaire attracties zijn onder andere de aquabubbels, grote, doorzichtige, opgeblazen ballen waarin je over het water kunt lopen. Start en finish zijn in het kanaaltje naast de Faculty Club. Ook de opblaasbare gladiatorenbaan is weer van de partij net als de bungeerun waarbij je zover mogelijk moet rennen met een hardnekkig elastiek om je middel. Alle activiteiten zijn op of rondom het evenemententerrein. Dat betekent dat het tokkelen vanaf de Horsttoren niet meer in het pakket zit. De compactere opzet verkort de looptijd tussen de onderdelen en zal voor meer toeschouwers zorgen. De sportdag begint om twaalf uur met een lunch bij gebouw Box. Tussen de boterhammen door wordt het spel Petje op, Petje af (naar analogie van het programma Holland Sport) gespeeld. Daarvoor zijn aparte prijzen te verdienen. Na deze hersengymnastiek, gepresenteerd door CvB-voorzitter Anne Flierman, mogen de spieren aan het werk. De sportieve dag wordt afgesloten met een barbecue bij de Faculty Club.

Jurriaan Schmitz. Foto: Arjan Reef

ewi profiteert van kenniswerkers

3,25 miljoen voor betrouwbare chips EWI-hoogleraren Fred Kuper en Jurriaan Schmitz van de vakgroep Semiconductor Components tonen zich ‘uitermate’ gelukkig met de kenniswerkersregeling van de ministeries van EZ en OCW.Voor een project samen met chipfabrikant NXP haalden zij 3,25 miljoen euro binnen, de grootste gehonoreerde aanvraag binnen de UT. Zo’n tachtig procent van het geld komt bij NXP terecht. Met de subsidie kunnen de aanvragers waarschijnlijk drie postdocs aanstellen en worden er 24 kenniswerkers gedetacheerd. De samenwerking met NXP biedt volgens Schmitz een belangrijk wetenschappelijk voordeel. ‘Wij willen onderzoek doen dat nauw aansluit bij industriële vraagstukken. Zo nauw dat we het niet op eigen houtje kunnen doen’, aldus Schmitz. De hoogleraar licht toe: ‘Wij zijn nieuwsgierig hoe chips het volhouden onder gebruikersomstandigheden. Met andere woorden: wanneer gaan chips in mobieltjes of in auto’s stuk? Gaan ze lang genoeg mee of moet je ze op een gegeven moment preventief vervangen? Om dat te onderzoeken moet je veel testen en heb je enorm veel samples nodig. Die aantallen samples kunnen wij zelf niet leveren en bovendien krijg je de beste resultaten als je de chips test die ook echt in de praktijk worden gebruikt. In deze zin helpt de crisis. Er is nu meer tijd op de werkvloer om dergelijk wetenschappelijk onderzoek te doen.’

Lezing George Whitesides

Raad in nieuwe samenstelling

Harvard hoogleraar in de biochemie, materiaalkunde, katalyse en fysisch-organische chemie George Whitesides, aan wie de UT in 2001 een eredoctoraat toekende, is maandag 19 oktober spreker in het Bergveld Lecture. Deze lezingenreeks van de faculteit EWI is vernoemd naar UT-emeritus hoogleraar Piet Bergveld. Whitesides (1939) wordt gerekend tot de absolute wereldtop op het gebied van nanotechnologie. In september 2007 was hij aanwezig bij het afscheid van UT-collega David Reinhoudt.

De universiteitsraad trad gisteren in de eerste overlegvergadering van dit collegejaar aan in een nieuwe samenstelling. Bij de verkiezingen in mei werden negen nieuwe studentleden gekozen. Op de foto achterste rij van links af Oscar Bloemen (CC), David Smits (PvdUT), Jan van Alsté (Pro-UT), Frits Lagendijk (Lijst Chairman en voorzitter raad), Anne Flierman (collegevoorzitter), Ed Brinksma (rector magnificus), Clemens Pouw (CC), Jann van Benthem (Pro-UT) en Peter Prins (Ureka).Voorste rij van links af: Bouke de Loos (CC), André Veenendaal (CC), Laura Franco Garcia (CC), Jacqueline Ribberink (griffier), Sandra Hackurtz (Ureka), Mark Fransen (Ureka), Kees van Ast (college van bestuur), Stas Verberkt (Ureka), Silke Kücking (Ureka) en Nick Leoné (Ureka). Op de foto ontbreken Herman Poorthuis en Jan de Goeijen (beiden CC) en Marije Telgenkamp (Pro-UT). Foto: Arjan Reef

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente



Donderdag 10 september 2009

loopbaanprogramma kampt met tekort aan begeleiders

‘Kennis mentor van levensbelang’ Het mentorprogramma voor wetenschappelijk personeel zoekt nog een fors aantal seniormedewerkers die willen fungeren als mentor. Dit jaar is het programma ook opengesteld voor mannelijke postdocs en universitair docenten. Van de in totaal 36 aanmeldingen is tweederde man en een derde vrouw. Zoals het er nu uitziet, kan slechts de helft van de deelnemers een beroep doen op een mentor. Sandra Pool

‘We kunnen nog wel wat universitair hoofddocenten en hoogleraren gebruiken’, zegt Monique Duyvestijn van de dienst PA&O en coördinator van het initiatief. ‘De startconferentie is al op maandag 12 oktober.’ Duyvestijn legt uit dat de mentor bereid moet zijn om vier keer in het jaar een gesprek te organiseren met zijn of haar mentee. ‘De mentor stelt dan prikkelende vragen om de jonge weten-

schapper verder te helpen in zijn of haar loopbaan.’ Hoe dat gaat, weet UT-hoogleraar Vinod Subramaniam van de TNW-leerstoel Biophysical Engineering. ‘Ik ben mentor geweest van een onderzoeker bij EWI en van iemand bij CTW. Ik heb dat als uiterst nuttig ervaren. Je fungeert als een vraagbaak voor jonge wetenschappers met ambitie. Je luistert, stelt vragen, weerspiegelt en je probeert problemen in een ander perspectief te zet-

ADVERTENTIE

.&&&

^WhjfWj_†dj[d

A_`aef mmm$.&&&l[hc_ij[d$db

ten.’ Door de kruisbestuiving tussen faculteiten, ontstaat er volgens de hoogleraar een frisse blik.‘Je kunt vrijuit praten want er is geen belangenverstrengeling.’ Subramaniam zegt dat het van levensbelang is dat seniormedewerkers hun kennis en ervaring delen met de jongere generatie. ‘De waarde van onze kennis moet je niet onderschatten en ik denk dat iedereen daarbij gebaat is. Het programma moet daarom snel worden uitgerold naar stafmedewerkers.’ Regina Luttge participeerde in twee mentorprogramma’s. ‘Tijdens de eerste heb ik een carrièrestap gemaakt. Ik werd universitair docent bij de onderzoeksgroep Mesoscale Chemical Systems (TNW).’ Het afgelopen jaar was JanKees Looise van de vakgroep Operations, Organization and Human Resources haar mentor. ‘Iemand uit een niettechnische hoek. Daardoor ga je de organisatie met andere ogen bekijken en ontdek je een ander taalgebruik. Als technicus praat je analytisch en zoek je naar oplossingen. Door mijn gesprekken met Jan-Kees leerde ik ook te kijken naar alternatieven. Nu ben ik begonnen met de leiderschapscursus van PA&O. Ik wil namelijk heel graag hoogleraar worden. Daar heb ik geen enkele twijfel over.’ Wie zich wil aanmelden als mentor kan contact opnemen met coördinator Monique Duyvestijn via telefoon 3851 of e-mail m.j.b.duyvestijn@ utwente.nl.

Leontien en haar fietsgezelschap. Foto: Gijs van Ouwerkerk

leontien van moorsel geeft lezing en stapt op de fiets

Vier uur op één appel Leontien van Moorsel gaf afgelopen dinsdag in het kader van de Gezonde Week een lezing over haar loopbaan. Daarna trok ze in gezelschap van zo’n vijftien UT’ers in korte rok en roze shirt de campus over. Op de fiets. In het Amphitheater flitste het allemaal op film voorbij: zij en haar aartsrivaal, de Franse wielrenster Jannie Longo, haar lange reeks successen en haar ziekte anorexia, die het eerste deel van haar sportcarrière tekende. En het vervolg, waarin ze zichzelf overwon, met haar vader en moeder als steun en toeverlaat, haar zus en andere dierbaren. Tussen de bedrijven door werd ze geïnterviewd door de hoofdredacteur van UT-Nieuws, Bert Groenman. Leontien haalde uit haar diepe dalen wijze lessen die ze nu als coach toepast op haar eigen wielerploeg. ‘Als mijn meiden een week lang het maximale

hebben gegeven, dan moeten ze van mij verplicht een dag rusten. Toen ik anorexia had gunde ik mezelf dat niet. Ik moest en zou nog magerder worden om de Tour te winnen.’ De oud-wielrenster vertelt hoe ze in die tijd op nuchtere maag elke dag anderhalf tot twee uur krachttraining deed. ‘Daarna mocht ik van mijzelf een bakje yoghurt met een paar stukje muesli.’ Waarna ze op de fiets stapte. ‘Op één appel trainde ik zes tot vier uur en ’s avonds at ik bonen, gebakken champignons en uien. Dat was het. Mijn ouders hadden niks in de gaten.’ De lezing leverde heel wat vragen en opmerkingen op uit de zaal. Leontien maakt er een echte show van en schuwde ook de pittige vragen uit de zaal niet. ‘Of ik stimulerende middelen als epo heb gebruikt? Nee. Waarom niet? Omdat ik later graag moeder wilde worden en die troep niet in mijn lijf wilde hebben.’

Mijn job Naam: Karen de Vos (36) Functie: Personeelsassistent GW Locatie: Cubicus C135

Karen de Vos (36) Foto: Arjan Reef

‘Ik breng heel wat tijd door op deze kamer, dus dan kun je het maar beter zo gezellig mogelijk maken’, zegt personeelsassistent Karen de Vos over de vele tekeningen van haar achtjarige dochter en fotolijsten die haar werkkamer in de Cubicus sieren. Een korte wand is bovendien helemaal beplakt met geboortekaartjes. ‘De faculteitskinderen vanaf 2003’, vertelt ze. ‘Medewerkers moeten bij mij hun zwangerschapsverlof aanvragen. Erg leuk, ik weet het vaak als een van de eersten als iemand zwanger is. Om het verlof te kunnen uitrekenen heb ik dan ook de precieze geboortedatum nodig, dus ik vraag vaak of ze een geboortekaartje opsturen. Ik vind die muur wel leuk zo. ‘Ik werk nauw samen met de P&O-adviseur van de faculteit GW en regel heel veel dingen op personeelsgebied. De deur staat hier altijd open en mensen kunnen met de meest uiteenlopende vragen binnenlopen. Bijvoorbeeld als ze hun verlofuren willen uitzoeken als ze een andere baan krijgen. Ik doe ook de arbeidsvoorwaardengesprekken tot schaal 10, dus het OBP en promovendi. Daarboven komt er meer onderhandeling bij kijken, dan voert de P&O-adviseur het gesprek. Dit werk is echt heel afwisselend. Soms bedenk ik ’s ochtends wat ik allemaal ga doen, maar dan loopt het toch zo anders dat ik aan het eind van de dag allemaal andere dingen heb gedaan. Deze job valt onder het faculteitsdecanaat en met mijn drie collega’s heb ik een heel gezellig team. Dat vind ik belangrijk, het bepaalt denk ik meer dan de helft van je arbeidsvreugd. We proberen elkaar ook op te vangen, we houden veel agenda’s bij. Als de telefoon van het secretariaat hier staat omdat mijn collega er even niet is, dan plan ik gerust de afspraken met de decaan in.’

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente



Donderdag 10 september 2009

De bladen De Rotterdamse geneeskundestudenten hoeven het komende collegejaar niet in harde collegebanken te zitten. Ze mogen plaats nemen in het rode pluche van de Pathébioscoop. Het medische faculteitsbureau wordt vanaf oktober verbouwd. Daardoor neemt het aantal beschikbare collegezalen sterk af. In de bioscoopzaal is plaats voor vierhonderd studenten en alle voorzieningen, zoals internet, koffie en schrijfbladen voor aan de stoelen, zijn aanwezig. Docent Fred Petrij ziet de tijdelijke collegezaal wel zitten. ‘Het is alleen afwachten hoe het gaat met die lekkere stoelen. Ik hoop niet dat studenten straks in slaap vallen.’ Hoe hoger de Nederlander is opgeleid, hoe toleranter hij denkt over etnische minderheden. Maar van het omgekeerde is geen sprake. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van socioloog Jochem Tolsma van de Radboud Universiteit Nijmegen, meldt Vox. Leeftijd, sekse, religie, ervaringen met allochtonen en vooral opleiding heeft invloed op hoe autochtonen tegen etnische minderheden aankijken. Hoger opgeleide allochtonen identificeren zich wel met Nederland maar denken niet altijd positiever over autochtonen. Een van de redenen is volgens Tolsma dat hoger opgeleide allochtonen evenveel groepsdreiging ervaren als lager opgeleide allochtonen. Bovendien hebben ze niet meer positieve contacten met autochtonen als lager opgeleiden.

Jeroen Wissink toont een siliciumplaatje met daarin de atomair scherpe naaldjes die U-Needle maakt in de cleanroom van MESA+. Foto: Arjan Reef

interview jeroen wissink van spin-off u-needle

Nooit meer bang voor een injectie Paul de Kuyper

‘Medicijnen komen grofweg op drie manieren je lichaam binnen: via een pil, door te inhaleren of met een injectie. De farmaceutische industrie maakt het liefst een pil – dat vinden patiënten ook het prettigst – en anders een spuitje. Dat vinden mensen niet fijn, maar het is makkelijker te ontwikkelen dan een inhaler’, legt Jeroen Wissink uit. Hij studeerde in 1997 af bij elektrotechniek en begon april vorig jaar het bedrijf U-Needle, samen met Paul Nederkoorn (UT International Ventures) en Niels Tas (onderzoeker bij de EWI-vakgroep Transducers Science and Technology). Hoe dat zo kwam? Wissink is directeur van een andere UT-spin-off, Medspray. Die onderneming maakt voor farmaceutische bedrijven nozzles, een soort spuitkop voor op inhalers, waardoor medicijnsprays veel veiliger en effectiever gedoseerd worden. Met de huidige drijfgastechnieken komt 5 tot 10 procent van het medicijn in de longen terecht; met de op waterdruk gebaseerde techniek van Medspray is dat tot 80 procent. ‘Vanuit de farmaceutische industrie

kreeg ik wel eens de vraag of het silicium dat wij voor nozzles gebruiken, ook kan worden gemaakt om heel scherpe naalden te maken’, aldus Wissink. De ELalumnus reageerde op die verzoeken altijd afhoudend tot hij concreet werd benaderd om iets op te zetten. Hij nam contact op met Nederkoorn en Tas, destijds de promovendus bij wie hij afstudeerde, en binnen een week was U-Needle opgericht. ‘Wij maken de naald met microtechnologie heel scherp, tot op atomair niveau. De randen zijn een enkel atoom dik en de punt bestaat als het ware uit één atoom. Theoretisch is dat het scherpste wat je kunt maken. Ideaal, want er is een duidelijke relatie tussen scherpheid en pijn. Onze naald blijk je nauwelijks te voelen’, vertelt Wissink over het unique selling point van U-Needle. ‘Na twee maanden hadden we een patent op de punt en een farmaceutische klant aan ons gebonden.’ Onlangs startte U-Needle vanuit de vaccinatiehoek een tweede project. Met geld uit de Nano4Vitalitypot van de provincie Overijssel gaat U-Needle

een naald ontwikkelen die je niet alleen niet voelt, maar ook nog eens niet ziet. Wissink: ‘Uit onderzoek blijkt dat de beste immuunreactie bij hepatitis-B-vaccinatie net onder de huid plaatsvindt. De hypothese luidt dat je daar kunt vaccineren met een extreem scherp en heel klein naaldje. Je ziet de naald niet eens, het is eigenlijk een blokje dat je op de huid zet. Daar worden mensen helemaal lyrisch van: een naald die ze niet zien, niet voelen, maar wel de huid ingaat.’ U-Needle lijkt de oplossing te hebben voor mensen met naaldenfobie, Harold de Boer

Nooit meer bang voor een injectie? U-Needle begon anderhalf jaar geleden met het ontwikkelen van een atomair scherpe naald, zo scherp zelfs dat je hem niet voelt. Inmiddels werkt de spin-off ook aan een naald die behalve pijnloos, onzichtbaar is. ‘Daar worden mensen helemaal lyrisch van.’

Uit Het Lood

Natuur Ooit waren het wereldh ave n s . Enkhuizen, Zier ikzee, Amsterdam. Maar ze lagen te ver van zee. Hun monding verzandde. Terwijl de steeds grotere zeeschepen juist steeds meer diepgang vereisten. Amsterdam

maar het duurt nog wel even voordat de eerste injectiespuit zal zijn uitgerust met de Twentse vinding. ‘Onze producten zijn onderdelen van medicijnen die farmaceutische bedrijven op de markt brengen. De gemiddelde time-tomarket van een medicijn is tien jaar, vanwege het uitgebreide klinisch onderzoek naar de werking ervan. Wellicht kan onze techniek ook voor cosmeticadoeleinden worden gebruikt. Daar is de regelgeving soepeler, een product is dan in drie tot vijf jaar op de markt’, aldus Wissink.

heeft nog ijdel gepoogd deze realiteit te maskeren. Met het geldverslindende uitgraven van het Noordhollands Kanaal zou er nooit meer een schip voor Pampus liggen. Een mislukking die vijftig jaar later alweer overtroffen moest worden door het nog duurdere Noordzeekanaal. Typisch vergane glorie. Zeehavens liggen aan zee. En zeehavens die niet aan zee liggen, verschuiven richting zee. Dit is een eeuwenoude ontwikkeling. Vlak na Christus verplaatsten de Romeinen hun zeehaven al stroomafwaarts langs de Tiber naar Ostia. Tot ook die haven verzandde. Florence verplaatste zijn haven stroomafwaarts lang de Arno naar

Maden zijn behalve vies ook heel nuttig. Zoals de maden van de groene vleesvlieg, die steeds vaker worden ingezet bij de behandeling van wonden, meldt Mare, weekblad van de Universiteit Leiden. Maden eten dood weefsel op en hebben geen last van resistentie bij de bacteriën in wonden. Het idee is dat maden succesvol zijn omdat larfjes stoffen uitscheiden met een antibacteriële werking. Leidse microbiologe Alexandra Bernards onderzocht die aanname. Zij liet de vliegenlarf los op zes soorten bacteriën en vergeleek dat met bacteriën zonder larf. Het resultaat: de maden zorgen juist voor meer bacteriën. De vraag waarom larven wonden goed genezen blijft dus nog even onbeantwoord. Vier van de tien coassistenten vindt dat zijn eigen kennis te wensen overlaat. Dat meldt UK naar aanleiding van een enquête in het artsenvakblad Medisch Contact. In het vakkenpakket zou te weinig tijd en ruimte zijn voor medisch inhoudelijke onderwerpen en te veel voor reflectie, communicatie en professionele vaardigheden. Hoogleraar Jan Kuks pleit voor een groter aanbod van bètavakken: ‘Er mag best meer aandacht besteedt worden aan fysische begrippen als kracht en druk, elektriciteitsleer en golven. Ook de biochemie mag best wat meer aan bod komen.’ Echt harde nieuwe bètavakken komen er voorlopig op de Universiteit Groningen niet.Wel wordt volop aan het medisch-inhoudelijke onderwijs gesleuteld Als medewerkers van de Universiteit Maastricht klachten hebben, gaat dat in de meeste gevallen (33 van de 39) over onheuse bejegening van hun directe baas. Dat blijkt uit het jaarverslag 2008 van ‘bureau vertrouwenspersonen’ van de UM, schrijft Observant.Medewerkers klagen over intimidatie,machtsmisbruik, arbeidsconflicten en combinaties daarvan. Een aantal klachten is ook seksueel getint en gaat deels om ranzig internetgebruik en deels om seksuele relaties op de werkvloer.Vertrouwenspersoon Rikhof: ‘Daar bedoel ik dus seksuele handelingen mee’. Overigens blijft het meestal bij een melding, in 2008 heeft slechts één medewerker een formele klacht ingediend.

Livorno. Sevilla, eens de thuisbasis van de Spaanse zilvervloot, ver plaatste zijn haven stroomafwaarts langs de Guadalquivir naar Cádiz En Bremen’s antwoord op de verzanding van de Weser luidde Bremerhaven. Uitbaggeren was voorbehouden aan over het paard getilde stijfkoppen. Dit natuurlijke proces zien we nog steeds. Lissabon, Br istol, Londen en Rotterdam ontwikkelen grote moderne havens stroomafwaarts langs de Taag, Avon, Theems en Nieuwe Waterweg. Hun oude stadshavens worden herontwikkeld tot nieuwe centra van huisvesting en cultuur. Hedendaagse glorie. Antwerpen is de grootste

zeehaven die niet aan zee ligt. De grootste ter wereld. Dit is niet iets om trots op te zijn. Niet als Belg en niet als Nederlander. In een waarlijk verenigd Europa zonder binnengrenzen, dus ook niet in de hoofden van de bestuurders, was dit nooit gebeurd. Daar zou de natuurlijke ontwikkeling haar beloop hebben gehad. Dan was de Westerschelde al in geen honderd jaar meer uitgebaggerd. Dan werd er niet misselijkmakend geouwehoerd over ontpoldering. Nee, normaal gesproken had de haven van Antwerpen al lang ten westen van Breskens gelegen. Direct aan de Noordzee. Welke stijfkoppen hebben dat verhinderd?

International page

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente



Tuesday 3 September 2009

SHORT NEWS Discover Dutch culture The International Students Meet Enschede (ISME) event brings new students from abroad together to explore Enschede city through thematic guided tours on September 26. From bike-riding lessons to learning a few essential Dutch words, the day is designed to welcome students from all parts of world who can gain valuable information about extracurricular activities offered at the higher education institutes in Enschede. Mayor Peter den Oudsten will be on hand to kick off the evening program, open to all international students. The ISME event is free for all new international students who are studying at the International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation (ITC), Saxon University and the University of Twente. Register on the International Office website: www.intoffice.utwente. nl/

New student handbooks Now available at the International Office are two new student handbooks. Learn how to open a bank account, arrange for housing, connect to the internet or apply for a visa. Just arriving expats can benefit from a wealth of information inside the pages of part two, designed to help international students adjust to their new life abroad and Dutch culture. Print edition copies can be picked up for free at the International Office in the Bastille building, room 322, or can be easily downloaded in pdf-format online: www.intoffice.utwente.nl/nieuws/handbooksavailable/

Jeanet Timmerman’s ‘News’ Jeanet Timmerman uses edgy humor in her creations to express her interpretation of social questions, making her work innovative yet approachable. Timmerman’s found inspiration for her latest exhibition ‘News’ from an old black-and-white photo, which she made in to an impression of clay. She gathered newspaper photos and the theme “News” emerged. She studied sculpting in 2005 at Academy for Art and Industry (AKI) and has since then participated in several exhibitions. Her work is regularly available to admire in galleries and businesses in Twente. Seen earlier this year in March at the Galerie Werkplein was also an exposition of objects called ‘The Food Bank for the Poor’ and ‘3XNX.’ Her current exhibition is open through September 25 at Galerie Werkplein in Enschede. For more information visit: www.twenteuitdekunst.nl/ expo/jeanet-timmermans.

Coordinator: Robbin Engels/UT-Nieuws | Contributors: Amy Williams and Audrey Rhodes. | For comments and suggestions, email: [email protected] | For previous editions, see: www.utnieuws.utwente.nl

RESEARCHER ADVISES ON SELECTING MANAGERS

Emotional intelligence matters YoungHee (Sylvia) Hur successfully defended her PhD dissertation entitled ‘Optimizing managerial effectiveness through emotional intelligence’ on September 3. She stood before a panel of eminent professors and posed the question: Does the emotional intelligence of a manager/leader really matter in a work setting? Her answer, in a nutshell, is yes, emotional intelligence matters. With a master’s degree in international business from Yonsei University in South Korea and ten years of business experience, Hur has developed a keen interest in the qualities of successful leadership in the workplace. In her research she asks, would highly emotionally intelligent managers lead their teams more effectively than less emotionally intelligent managers? ‘Emotional intelligence,’ she says,‘is the ability to identify, understand, assimilate and manage the emotions of both self, and others. It’s not about being positive all the time. Sometimes a more positive emotion doesn’t work at all, especially for critical evaluation in the workplace. But knowing the causes and consequences determines how a manager will approach an employee in order to increase performance.’ In her thesis Hur proposes a link between transformational leadership and emotional intelligence. An emotionally intelligent transformational leader, she explains, focuses not only on their tasks, but also on the emotional state of their followers. They engage qualities of self-awareness, emotional stability, empathy, and authentic motivation and are able to find alternative solutions to problems. By showing sensitivity

In the banking sector, Hur was interested in the collective effect, or moods of the employees and whether the environment supported employee learning. She also measured the likelihood of staff turnover. Her findings showed that staff members are less likely to seek employment elsewhere when they are in a learning-rich workplace. In this study, Hur also discovered that gender and age play an important role.The analysis indicated that if there are more females than males working in a bank, the learning activity in the branch is increased. This supports the theory that women in general have a higher emotional intelligence than men. Unexpectedly, Hur also found that younger bank managers were more receptive to feedback, suggesting that the younger generation is less set in their ways, and casting doubt on the argument that emotional intelligence comes with age.

In her dissertation Hur expressed the wish that her study might open new avenues of research on the relationships between transformational leadership, emotional intelligence and performance. She said, 'Comments from experts on the real psychological effects of emotional intelligence would be useful. Photo: Gijs van Ouwerkerk

to the individual they can redirect negative feelings like frustration and helplessness in their followers.This in turn leads to an improvement both in the performance of their followers and their teams. In her research study, Hur sent out questionnaires to both employees and managers in the public, banking and retail sectors in South Korea. In the national prosecutors’ office she asked employees to rate all team managers

on emotional intelligence and leadership style.The findings showed that team leaders with higher emotional intelligence were more effective and able to contribute towards a better service climate. Hur claims these findings can impact positively in organizations, and recommends the selection of people with a high emotional intelligence for leadership roles, as they have the potential to become effective, transformational leaders.

In Hur’s study of a large electronic retail company, sales performance was compared to the emotional intelligence of the branch managers. Here, Hur concluded that a friendly atmosphere and cohesive work climate has a positive effect on both sales and the performance of the employees. Her three empirical studies showed that a more emotionally competent manager will achieve better results. She advises companies to stimulate the emotional intelligence of their managers through selection and training. Her message is simple, emotional intelligence really does matter. Hur’s promoter, Professor Celeste Wilderom, at the UT’s School of Management and Governance, praised Hur for her emotional intelligence and resourcefulness. Hur has returned to South Korea where she is to start an assistant professorship and continue to work with Wilderom on video-detecting emotional intelligent behavior. Audrey Rhodes

Ramadan, more than just fasting With the final days on the horizon of the religious observance Ramadan, the Muslims’ holy month of self reflection, four Pakistani students, Abdul Rauf, Mudassir Iqbal, Muhammad Asif and Muhammad Akram Raza shared their personal thoughts with the UT-Nieuws on how they practice their religion in the Netherlands.

MAR: ‘I don’t know about the whole Muslim community on campus, but I am sure members of the Pakistani Student Association (PSA) are arranging an “EiD Milan” party which means “a gathering to celebrate a happy day” because “Eid” means “Happy.” I think ‘sugar party’ is a common word, but “Eid” is a specific term for this religious event as is “Ramadan”.’

my body and soul, so I feel healthy and thankful to Allah for this blessing.’

Most Muslims fast from sunrise to sunset. How do you maintain your energy level? AR: ‘Fasting is the fourth pillar of Islam. Understanding the philosophy behind fasting and having faith in Allah (God) provides you with enough energy to spend the whole day in happiness.’ MI: ‘It’s not from “sunrise to sunset” but from “dawn to sunset.” If you eat in the morning and evening then the nutrients required by your body will give you energy for the whole day.’

Can you describe a typical day during Ramadan? RA: ‘The day starts with a predawn meal followed by five prayers spread over the course of a day and then at sunset fasting ends with a meal. Afterwards I spend some time reading the Holy Qur’an as much as possible.’ MAR: ‘I have to wake up during the last part of night and after two or three days, it becomes a routine. Since there isn’t stress to have lunch, I can work more in the lab; it makes me adhere to a more regular schedule to complete my daily duties.’

Are there differences in observing Ramadan here or at home? MI: ‘Actually in my home country, I feel a bit better because the “delicious” cooked food is served to me by my mother, and here I have to cook by myself.’

Is the Muslim community on campus planning for a ‘sugar party’ when the fast is broken? AR: ‘First of all, this practice is neither in Dutch a ‘suikerfeest’ nor in English a “sugar party,’’ but truly known as “Eid-ul-Fitar,” which is for all Muslims, at the end of Ramadan, when we arrange a get together. Hopefully we will, InshAllah (god willing).’

The Prophet Muhammad says: "Fast so as to be healthy." What changes do you experience in your body? AR: ‘Yes, I fast as Allah commanded us. I believe it gives many benefits, including learning how to control hunger, thirst and other desires. It trains you how to become a good Muslim, both ethically and morally. Fasting also purifies both

MI: ‘Personally I have a stomach problem. If I am fasting then my stomach actually feels a bit better.’ MA: ‘I think many of the healthrelated problems arise due to irregular eating patterns. I notice loosing inches and feeling healthy.’

Can you explain the basic principles of Ramadan? AR: ‘Fasting is an obligation for Muslims who have reached the age of puberty, but some exceptions are allowed. For example, women who are pregnant and anyone who is traveling or ill can postpone fasting. It is not simply abstaining from food and drink, but refraining from indecent speech or acts like lying and any lustful thoughts.’ MI: No eating or drinking from dawn to sunset and also no sexual relations with your life partner. If you are not able to participate in fasting then you need to feed a poor person two times a day, if you can afford to.’

Do you read the Qur’an from beginning to end, according to tradition? MI: ‘Unfortunately I am not doing this; also it’s not necessary but a good deed.’ MA:’I do my best to keep to this tradition.’ MAR: ‘This is just a tradition and a noble deed but not an obligation, so if you have enough time you should do it, but if you are also busy with your studies then you can read as much as time allows. I used to do this in my homeland, but here I am busy with my lab work. I try to read or listen to parts of the Qur’an every day.’ Any personal reflections on Ramadan? AR: ‘I am thankful to Allah for witnessing this blessed month again in my life.’ MA: ‘Ramadan is more than fasting for the whole day. It is about the control of desires. It is a beautiful combination of simultaneously purifying body and soul. It is about putting yourself in the shoes of the “weak and deprived people in society”.’ MAR: ‘I want to say one thing; Ramadan or fasting is a religious prayer, so when some Muslims fast, they are only abiding to the wishes and will of Allah and nothing else.’ Robbin Engels

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente



Donderdag 10 september 2009

oratie hoogleraar jan maarten schraagen

Tussen hoofd en onderbuik Bijzonder hoogleraar toegepaste functieleer bij de faculteit GW, Jan Maarten Schraagen, doet onderzoek naar de manier waarop mensen beoordelen of een artikel op Wikipedia betrouwbaar is. In zijn colleges behandelt hij de rol van menselijk falen bij grote ongelukken als de Titanic (1912) of de vliegramp op Tenerife (1977). Dezelfde cognitieve processen lijken daarbij een rol te spelen. Paul de Kuyper

Hoofd en onderbuik, die twee gedeelten onderscheidt GW-hoogleraar toegepaste functieleer Jan Maarten Schraagen in onze hersenen. Of: een analytisch systeem (het hoofd) en een intuïtief systeem (de onderbuik). ‘Het analytische deel is zwak, dat is het eerste wat uitgaat onder tijdsdruk. Dan is het verleidelijk om op je intuïtie af te gaan. Experts gaan vaak zo te werk. Die herkennen situaties en hoeven nauwelijks na te denken. Maar als een situatie iets verandert, kunnen experts niet op bekende patronen vertrouwen.’

deze relevante signalen in de ruis van allerlei irrelevante berichten.’ Schraagen licht het toe aan de hand van de Titanic-ramp. ‘Er stond druk op de kapitein om in een recordtijd in New York aan te komen. De kapitein wist dat er ijsbergen waren, en de koers was ook al verlegd, maar hij wist niet precies waar de ijsbergen zich bevonden. Er kwamen Morse-berichten binnen, maar die techniek was zo nieuw dat er nog geen procedure bestond hoe die berichten moesten worden verwerkt. Die kwamen dus niet allemaal bij de kapitein terecht. Was dat wel gebeurd, dan had deze

‘Grotere veiligheidscultuur nodig in medische wereld’ En dan kan het misgaan met grote gevolgen. Schraagen, die sinds 1986 bij TNO Human Factors werkt en voor een dag in de week aan de UT is aangesteld, spreekt volgende week zijn oratie uit. Hij betoogt dat bij grote ongevallen zoals de Titanic, de spaceshuttle Challenger (1986) en de vliegrampen op Tenerife en bij Überlingen (Zwitserland, 2002) te lang is vertrouwd op routine, terwijl uit de omgeving al signalen kwamen dat de situatie anders was dan normaal. ‘Vaak verdrinken

het ijs gezien waar met hoge snelheid op af werd gekoerst.’ De uitdaging is volgens Schraagen om zwakke, afwijkende signalen uit de omgeving naar boven te trekken. ‘Routinematige experts leven op hun routine en doen dat ook heel goed, maar adaptieve experts kunnen nieuwe problemen herkennen en daar ook mee omgaan. In 99 procent van de gevallen gaat werken op routine goed, maar als het mis gaat, zijn de gevolgen groot. Het blijft dus belang-

rijk er effort in te steken.’ Bij TNO doet Schraagen daarom onderzoek naar hoe zo veilig mogelijke (werk)omgevingen kunnen worden gecreëerd. Wat opgaat voor scheepsrampen en vliegtuigcrashes geldt ook voor de operatiekamer. Daarover organiseert de vakgroep cognitieve psychologie en ergonomie een symposium rondom Schraagens oratie. ‘Ik was onlangs voor TNO bij de onderzeedienst van Defensie. Een commandant wordt daar getraind in een simulator totdat hij alle procedures kent. Daarna mag hij oefenen op een echt schip waarop ook drie beoordelaars meevaren. Als hij ook maar één fout maakt die de veiligheid van de bemanning in gevaar brengt, is het einde carrière. Er heerst een grote veiligheidscultuur, dat zie je nog niet in de medische wereld. Daar wordt niet getest met simulators, en medici dekken elkaar nog wel eens af. Kijk naar het MST waar een arts jarenlang foute diagnoses kon stellen. Ik pleit voor een grotere veiligheidscultuur in de medische wereld. Met TNO zijn we daarmee bezig en ook de UT kan een rol spelen. Technische geneeskunde heeft bijvoorbeeld veel simulators.’ In eerste instantie zal Schraagen zich op de UT echter bezighouden met een op het oog heel ander onderzoeksgebied: het vertrouwen in Wikipedia. ‘Hoe bekijken we of een artikel te vertrouwen is? Het gaat hier niet om hoogwaardige technologie en er vallen geen doden als het fout gaat, maar dezelfde cognitieve processen spelen een rol. Je kunt zeggen dat een artikel met veel referenties te vertrouwen moet zijn. Dat is dan een intuïtieve denkwijze. Als je de inhoud wat kritischer bekijkt, ben je analytisch bezig. We willen onderzoeken hoe je het onderscheid tussen hoofd

en onderbuik behalve op rampen ook op Wikipedia kunt toepassen.’ Jan Maarten Schraagen spreekt zijn oratie getiteld Macht en onmacht der gewoonte uit op donderdag 17 september om 16.00 uur in het Amphitheater van de Vrijhof. Op 17 en 18 september wordt het symposium Human Factors in high-risk health care georganiseerd, zie http:// www.gw.utwente.nl/cpe/symposium/.

Jan Maarten Schraagen (1960) studeerde op zijn achttiende een jaar filosofie, kunstgeschiedenis en Engels in Winnipeg (Canada) en begon in 1979 in Groningen aan de studies filosofie en psychologie. Hij studeerde in 1985 af in de functieleer, een deelgebied van de psychologie dat de algemene functies onderzoekt die bij elk mens aanwezig zijn (zoals geheugen, taal en het vermogen problemen op te lossen). In 1985 werkte hij een jaar aan Carnegie-Mellon University in Pittsburgh, in 1986 trad Schraagen in dienst van TNO. Hij promoveerde in 1994 aan de Universiteit van Amsterdam op de manier waarop experts problemen oplossen die buiten hun vakgebied liggen. Sinds september 2008 is Schraagen bijzonder hoogleraar toegepaste functieleer aan de faculteit GW. Foto: Arjan Reef

‘Slapen op een matje zonder privacy’ Waar zit je ergens? ‘Ik zit in Darwin. We hebben voor het hele Solar Team een lokale scoutinghal afgehuurd. We slapen allemaal bij elkaar op een grote zaal dus veel privacy is er niet. Maar de planning is om zes tot zeven dagen per week te werken, dan val je aan het eind van de dag vanzelf om en denk je niet meer aan privacy.’ Wat doe je daar? ‘Samen met Koen Geerlinks ben ik vorige week alvast vertrokken naar Australië. De rest van het Solar Team komt medio deze week aan. Wij hebben alvast voorbereidingen getroffen, telefoons geregeld, auto’s gehuurd, een deal gemaakt met de wasserette en gezorgd voor draadloos internet. Voor het sleutelen aan de Solarwagen mogen we gebruik maken van de werkplaats van de

universiteit die naast onze scoutinghal ligt. En natuurlijk is de douane ingelicht dat de transportbox met de Solarauto waarschijnlijk deze week aankomt.’ Heeft de Solarwagen de reis overleefd? ‘Daar heb ik alle vertrouwen in. De onderdelen zijn zo goed vastgezet dat er niets kan verschuiven. Waarschijnlijk is hij nu al in Melbourne maar het duurt nog even tot de wagen hier aankomt. Dan kunnen we alle onderdelen weer in elkaar gaan zetten.’ Hoe was jullie vlucht? ‘Lang, we hebben er 47 uur over gedaan. Wij vlogen via Frankfurt en Singapore naar Sydney. Daar moesten we 14 uur wachten op de binnenlandse vlucht naar Darwin. Vorige week maandagnacht rond

twaalf uur kwamen we daar aan en de volgende ochtend vroeg had ik al mijn hele telefoonboek gedraaid om met iedereen afspraken te maken. Vermoeiend? Dat valt mee. Voor mijn vertrek werkte ik zo’n honderd uur per week voor het Solar Team. We zijn hectisch in het vliegtuig gestapt en als een blok in slaap gevallen. Eenmaal hier aangekomen hebben we direct het Australische ritme opgepakt.’ Wat moet er nog geregeld worden? ‘We willen de transportkist, van 6 bij 2,5 meter, eigenlijk ook tijdens de race meenemen. Maar dat kan niet zomaar, je moet een vrachtwagen en een aanhanger regelen. Daarnaast

gaan we testen, testen en nog meer testen. We moeten de Solarwagen finetunen zodat hij perfect presteert op het ruwe wegdek en onder Australische temperaturen.’ Heb je de bedden voor je teamgenoten al klaargezet? ‘Nou, we hebben hier geen bedden. Onze luchtbedden

worden vervoerd met de transportbox, die verwachten we later deze week pas. Koen en ik slapen al een week op een kampeermatje. Ach, dat is best te doen hoor. De andere vijftien leden van het Solar Team nemen voor de zekerheid ook een matje mee.’ Latifa van Heerde

Haico Stegink (21) Solar Team/student werktuigbouwkunde. Darwin, Australië. Periode: 29 augustus tot begin november.

Bellen met het buitenland Tips voor deze rubriek? [email protected]

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente



Donderdag 10 september 2009

Huisstijl, er komt niks van terecht

duurzaamheid op ut nog onvoldoende zichtbaar

Droger uit, stekkers uit het stopcontact Smeltende ijskappen, uitgeputte energiebronnen; duurzaamheid is een actueel en urgent topic. De UT stond gisteren, net als acht andere universiteiten, in het teken van de Dag van de Duurzaamheid. Speciale gast was Jan Terlouw. UT-onderzoekers Winnie Gerbens en Vincent Bakker spraken in het Amphitheater over hun onderzoek naar groene thema’s. Het UT-Nieuws sprak vooraf met hen. Latifa van Heerde

Energie besparen is makkelijk, goed voor het milieu en de portemonnee. Trek je telefoonlader uit het stopcontact en zet elektrische apparaten uit in plaats van op stand-by. ‘Dat scheelt zo vijf tot tien procent op de energierekening’, vertelt promovendus Vincent Bakker. Nog zo’n energievreter is de droogtrommel, die kost zo’n twee kwartjes per keer. Veel energie kun je besparen met de nieuwe HRe-ketels, die behalve warmte ook elektriciteit maken en dat allemaal in huis. Bakker doet onderzoek naar efficiënt gebruik van die ketels. ‘Die zijn al veel effectiever dan energiecentrales waarin datzelfde proces plaatsvindt. Met een percentage van negentig tegenover veertig

procent. Ik onderzoek hoe de ketel nog efficiënter gebruikt kan worden door hem op het juiste moment van de dag aan en uit te zetten. Dat kan een enorme besparing opleveren.’ Enige nadeel is dat aan de basis van de nieuwe HRe-ketel nog grijze energiebronnen liggen. ‘Dat is misschien niet zo duurzaam, maar uiteindelijk bespaar je wel energie.’ Eigenlijk is duurzaamheid een containerbegrip vindt Winnie Gerbens. ‘Het woord heeft zo’n brede definitie dat het te pas en te onpas wordt gebruikt.’ Zelf doet ze in de vakgroep waterbeheer onderzoek naar het waterfootprint, zoals ze het zelf noemt ‘een heel klein onderdeel van de duurzaamheid’. Daarvoor onderzocht ze hoeveel water er nodig is om producten te kunnen maken.

Een belangrijk onderzoek, zegt Gerbens:‘Water is beperkt beschikbaar, daar moeten we het mee doen. Dan is het belangrijk om te weten hoe je daar efficiënt mee om kunt gaan.’ Gerbens en Bakker juichen het initiatief voor de dag van de duurzaamheid toe. Want volgens Gerbes is de aandacht voor het milieu aan het wegzakken. ‘Milieu moet juist hoog op de politieke agenda blijven staan. Het is zinnig dat we beseffen dat we tegen grenzen aanlopen.Water en fossiele brandstoffen zijn maar één keer in te zetten.’ Bakker benadrukt vooral het belang om de

Vincent Bakker

onderzoek naar serious games voor diabetespatiënt

‘Betutteling werkt niet’ Hoe kun je er met een computerspel voor zorgen dat (potentiële)diab etespatiënten hun levensstijl blijvend veranderen? Arnica Wijers, studente Health Science deed voor haar scriptie onderzoek naar degelijke ‘serious games’. Vrijdag studeert ze af. Kunnen spellen echt voor gedragsverandering zorgen? ‘Ja, dat denk ik wel. Maar ik heb geen concreet spel getest waarmee ik dat wetenschappelijk kan onderbouwen. In opdracht van het innovatiebedrijf Medicinfo heb ik gekeken naar de mogelijkheden van een preventiegerichte serious game voor patiënten met diabetes type 2. Die ziekte hangt vaak samen met overgewicht en levensstijl. Ik heb twee doelgroepen, jong volwassenen en volwassenen gevraagd aan welke voorwaarden zo’n spel moet voldoen.’

Welke voorwaarden zijn dat? ‘Dat hangt echt af van de doelgroep. Voor jongeren is de fun het belangrijkst, het nut komt op de tweede plaats. Ouderen vinden vooral de representatie van het spel belangrijk, een spel moet nuttig zijn en de details moeten kloppen maar om de funfactor geven ze weinig. Ik heb in mijn scriptie aanbevolen geen computerspel maar een simulatiespel te maken. In een computerspel gaat het vooral om het winnen terwijl een simulatiespel interactiever is. Je kunt er bijvoorbeeld door een digitale coach begeleidt worden.’ Zijn er al dergelijke spellen op de markt? ‘Voor volwassenen is er weinig, je hebt de Wii fit en de Eye-Toy van Playstation. Die zijn gericht op bewegen en fun. Maar er zijn twijfels over de effectiviteit. Voor kinderen zijn er meerdere spellen, zoals Packy & Marlon waarmee diabetespatiëntjes leren

zelf hun suikerspiegel bij te houden. Opvallend is dat er geen spellen zijn waarin bewegen en voeding worden gecombineerd. Terwijl juist die combinatie nodig is voor een levensstijlverandering.’ Is zo’n spel niet snel betuttelend? ‘Een spel kan betuttelend zijn als je zegt: dit mag je wel en dat mag je niet eten. Dat werkt niet, je moet een spel afstemmen op de situatie van een patiënt. Neem bijvoorbeeld mensen die gewend zijn elke dag een stuk appeltaart bij de koffie te nemen. Tegen hen kun je zeggen: neem eens een plak ontbijtkoek. Veel mensen hebben geen idee wat nu echt gezond is.’ Zie je op korte termijn een diabetesgame op de markt verschijnen? ‘Serious games hebben zeker de toekomst. Maar je moet wel uitkijken dat je de spellen niet te snel ontwikkelt. Het is belangrijk dat je de doelgroep betrekt bij het proces en dat de wetenschappelijke basis goed is. Anders ontstaan halfbakken producten die er gaaf uitzien maar in de praktijk niet werken.’ Wordt er iets met jouw onderzoek gedaan? ‘Ik heb contact met een bedrijf dat interesse heeft getoond in mijn onderzoek. Het is nog te pril om daar iets over te zeggen. Maar het zou natuurlijk wel erg leuk zijn!’

Arnica Wijers Foto: Gijs van Ouwerkerk

Latifa van Heerde

Het is haast zo simpel als een syllogisme:

bewustwording te vergroten. ‘Veel mensen willen wel minder verbruiken, maar ze weten niet hoe. Als je dat wel weet dan ga je bewuster leven.’ Voor de Universiteit Twente is het volgens de onderzoekers nu de uitdaging om mee te gaan in de ontwikkelingen rond duurzaamheid. Gerbens: ‘Als je nu het terrein opkomt is niets zichtbaar, geen windmolens, geen zonnepanelen, dat is jammer.’ Promovendus Bakker denkt dat duurzaamheid zeker een thema is binnen de UT. ‘Het is zelfs een hot topic. Er gebeurt wel iets, alleen is dat aan de buitenkant nog onvoldoende zichtbaar.’

Winnie Gerbens. Foto’s: Arjan Reef

1. d e UT wil beter communiceren en beter herkenbaar zijn in de buitenwereld; 2. d e UT wil een nieuwe huisstijl.

ingezonden Ergo: de nieuwe huisstijl moet beter communiceren en herkenbaar zijn. Daar is niets van terecht gekomen. De nieuwe huisstijl heeft geen herkenbare kern, geen logo. Er zijn vele speelse beeldelementjes, die het -toegegeven- op boekomslagen aardig doen. Ze vermijden saaie uniformiteit. Maar de herkenbare kern, die van een willekeurige stijl een huisstijl maken, is gereduceerd tot het schreeuwerige ‘UNIVERSITEIT TWENTE.’ En die kern gaat in tegen de basisregels van communicatie. Typografisch is er de regel om die rechthoekige blokken van alleen kapitalen (hoofdletters) te vermijden: alle ervaren lezers (dus iedereen boven groep 3 of 4 van de basisschool) spellen woorden niet letter voor letter, maar herkennen woordbeelden. Om dat te vergemakkelijken,

moeten woordbeelden zo onderscheidend mogelijk zijn. Stokken en staarten die boven en onder het rechthoekige blokje uitsteken, helpen daarbij. Kapitalen zijn allemaal even hoog en zijn dus slecht herkenbaar als woordbeeld. Het zijn hinderpalen voor communicatie. In alle ‘netiquette’ lijstjes staat dat uitingen in alleen hoofdletters schreeuwerig zijn. Puberjochies die meer lawaai willen maken dan dat ze iets te zeggen hebben, schrijven hun chats in alleen maar hoofdletters. Het dieptepunt is het nieuwe visitekaartje van de UT: op een kale voorkant alleen maar tekst in kapitalen. Elke keer als je zo een wit vodje aan een buitenstaander overhandigt, moet je je verontschuldigen: nee, dit is niet op het laatste moment uit de visitekaartjesautomaat op het station (of op Schiphol) getrokken en nee, de Caps Lock toets zat niet per ongeluk vast. Het schaamrood zou me elke keer op de kaken staan. Ik doe daar niet aan mee. Er is maar één oplossing voor het syllogisme: geld terug van de ontwerpers en opnieuw beginnen. Ik zou het wel uit willen SCHREEUWEN. Punt. Don F. Westerheijden (werkzaam bij Cheps)

in memoriam

Jorrit Mellema 21 maart 1943 - 5 september 2009

Zaterdag 5 september jongstleden is Jorrit Mellema, emeritus hoogleraar van de Universiteit Twente, overleden. Tot zijn pensionering in 2004 is hij werkzaam geweest binnen de faculteit TNW, aanvankelijk als docent, later als hoogleraar bij de vakgroep reologie. Jorrit studeerde natuurkunde in Groningen alwaar hij ook promoveerde op een onderwerp uit de kernfysica. In 1967 trad hij als wetenschappelijk medewerker in dienst bij de toenmalige faculteit Technische Natuurkunde, en wel bij de leerstoel overdrachtsverschijnselen, de latere vakgroep reologie. Met behulp van onder zijn leiding ontwikkelde meetinstrumenten, nikkelbuizen en torsieresonatoren, heeft hij begin jaren tachtig in samenwerking met onderzoekers uit Utrecht, het tot dan toe onbekende, viscoelastisch gedrag van colloïdale harde bollen dispersies in kaart gebracht. Iets waar nog regelmatig naar gerefereerd wordt. Uit deze tijd stamt ook het boek Inleiding in de reologie geschreven door Blom, Jongschaap en Mellema, wat jarenlang een standaardwerk voor de reometrie binnen Nederland was. In 1991 volgde zijn benoeming tot hoog-

leraar bij de vakgroep reologie die hij tot zijn pensionering in 2004 geleid heeft. Hij wist gasthoogleraren en - onderzoekers uit binnen- en buitenland - voor kortere of langere tijd naar Twente te halen waardoor het microreologisch onderzoek van complexe vloeistoffen sterk uitgebouwd kon worden. Gedreven als hij was door zijn fundamentele interesse in het wezen der dingen, lag zijn hart niet primair bij bestuurlijke en organisatorische zaken. Toch heeft hij zich met succes ingespannen om de natuurkunde van (complexe) vloeistoffen in Twente en de positie van Twente in den lande te versterken: de instelling van de leerstoel computational dispersion rheology, zijn bestuurlijke inspanningen binnen het research instituut TIM, later IMPACT, de landelijke onderzoeksschool J.M. Burgerscentrum en de NWO/CW werkgemeenschap ‘vloeistoffen en grensvlakken’ mogen in dit kader niet onvermeld blijven. Wij herinneren hem ons als een gedreven en zeer bedachtzaam onderzoeker. Voor zijn medewerkers was hij een betrokken en loyaal collega en voor zijn studenten en promovendi een inspirerende en kritisch luisterende mentor, die hen de ruimte gaf om zich optimaal te ontplooien. Daarnaast had hij een brede belangstelling niet alleen voor technische maar ook voor maatschappelijke ontwikkelingen, die hij vanuit een filosofische invalshoek probeerde te duiden. We wensen zijn vrouw Sophie, zijn kinderen en kleinkinderen veel sterkte in deze voor hen zo moeilijke tijd. Namens de leerstoel Physics of Complex Fluids Dirk van den Ende, Michel Duits en Frieder Mugele

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente



Donderdag 10 september 2009

Edugame taaltreffers schot in de roos Welke tiener wil dat nou niet? Samen met oudvoetballer en algemeen directeur van FC Twente, Jan van Halst, een belangrijke thuiswedstrijd organiseren? Het door de vakgroep curriculumontwerp & onderwijsinnovaties (C&O) ontwikkelde project Taaltreffers maakt deze droom werkelijk. Nou ja, helemaal echt is het niet. De jongeren kunnen van achter hun computer de voorbereidingen treffen. Ze moeten daarvoor wel allerlei woordraadseltjes oplossen. Dat is leuk én leerzaam. De vakgroep van de faculteit Gedragswetenschappen ontvangt er donderdag 24 september een prijs voor. Sandra Pool

Het project kan rekenen op een geldbedrag van ruim vijf ton. Dat is de helft van de in totaal 1,1 miljoen projectkosten. De prijs is in het leven geroepen door een actieprogramma van de rijksoverheid, Maatschappelijke sectoren en ICT, dat een bijdrage wil leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken met hulp van ICT. ‘Wij hebben een opschaling van de online edugame Taaltreffers bedacht’, zegt Petra Fisser van de afdeling

C&O. ‘Jongeren kunnen hiermee al spelenderwijs hun woordenschat vergroten.’ Het computerspel is onderdeel van het bestaande project Scoren in de Wijk, een sportieve samenwerking tussen FC Twente en woonwijken met als doel grote groepen mensen middels sport te bereiken voor een stukje participatie en integratie. ‘Tijdens het computerspel helpen de kinderen Jan van Halst met het voorbereiden van een belangrijke wedstrijd

van FC Twente. Ze lopen daarvoor een rondje door het stadion. Maar dat gaat niet zomaar. Om deuren te openen, moeten ze de betekenis van woorden juist weergeven. Het kan ook zijn dat ze spelers ontmoeten die woorden uitleggen. Het aanklikken van de juiste betekenis geeft toegang tot bijvoorbeeld de bestuurskamer, het veld of de kleedkamer.’ De kracht van de game ligt in de mogelijkheid dat de kinderen het spel zowel thuis als op school kunnen spelen. ‘Docenten krijgen een lesbrief en het spel behandelt alleen zogeheten clusterwoorden, woorden die in het onderwijs als belangrijk worden gezien. Met de ouders sluiten we een contract af. Wij willen die ouderparticipatie graag vastleggen omdat we denken dat die actieve deelname invloed heeft op de leerprestatie. Bovendien is het meer betrekken van ouders bij de school van kun kind sowieso een goede zaak’, aldus Fisser. Twaalf scholen uit de regio Twente draaiden het afgelopen jaar proef. ‘We gaan het project uitbreiden met vier

andere profclubs. Dat vergt wat aanpassingen, denk aan de spelers en de clubkleuren, maar uiteindelijk willen we dat om elke voetbalclub vijftig scholen meedoen. Een opschaling van 12 naar 250 dus. Ook het aantal te leren woorden bereiden we uit van 400 naar 2.250.’ FC Twente benaderde de vakgroep C&O voor de onderwijskundige ondersteuning. Komend schooljaar moeten de projecten landelijk in gang gezet zijn.

UT-nieuws zoekt studenten voor verslaggeving UT-Nieuws zoekt voor het nieuwe seizoen studentverslaggevers (m/v) voor een betaalde parttimebaan binnen de redactie. Vereist: enthousiasme, taalvaardigheid en een goed netwerk binnen de

Selectie en hoger collegegeld De ministerraad heeft groen licht gegeven voor nieuwe experimenten die ‘excellentie’ in het hoger onderwijs moeten bevorderen. Een aantal masteropleidingen mag studenten selecteren op motivatie en mag ook meer collegegeld vragen. Formeel kunnen masteropleidingen hun studenten alleen afwijzen of aannemen om hun ‘kennis, inzicht en vaardigheden’. Dat gebeurt bijvoorbeeld met studenten die na hun bacheloropleiding een speciale onderzoeksmaster kiezen. Wie uit een ander vakgebied komt (een afgestudeerde bachelor sociologie die een masteropleiding politicologie wil volgen) moet ook vaak een schakelprogramma volgen. Masteropleidingen die meedoen aan het experiment mogen hun studenten nu ook beoordelen op hun motivatie. Dat recht hebben momenteel alleen bacheloropleidingen met een numerus fixus en de university colleges. Daarnaast mogen de masteropleidingen meer collegegeld vragen, waarbij een uitzondering kan gelden voor de beste internationale studenten of arme studenten uit ontwikkelingslanden: die kunnen hun collegegeld kwijtgescholden krijgen. De experimenten gaan in 2011 van start en vallen in een nieuwe ronde van het Sirius-programma. Er is tien miljoen euro voor beschikbaar. Drie jaar lang experimenteerden hogescholen en universiteiten in het kader van ‘Ruim Baan voor Talent’ met selectie en collegegeldverhoging in de bachelorfase. In het Sirius-programma mogen bacheloropleidingen geen collegegeld verhogen. HOP, Bas Belleman

UT. Tijdsbesteding: één of meer dag- of avonddelen per week, een vast vergadermoment, looptijd tenminste één collegejaar. Salariëring conform UT-Flex. Studenten die na gebleken geschiktheid

stukjes gaan schrijven voor UT-Nieuws kunnen zich met een gemotiveerde mail aanmelden bij de hoofdredacteur, [email protected] (kopie naar b.j.boogaard@ utwente.nl).

Raad verdeeld over investeren in fonds De u-raadsfracties ProUT en CC vinden het onverstandig dat de UT deelneemt in het Twente Technology Fund, een fonds waarbij in ruil voor aandelen wordt geïnvesteerd in jonge veelbelovende (spinoff)bedrijven. Even leek het alsof de hele universiteitsraad zich gisteren negatief hierover zou uitspreken, maar omdat Ureka, PvdUT en Lijst Chairman het college steunen, kwam de raad alsnog met een positief advies. Pro-UT, die de ondernemendheid van de UT anders zo hoog in het vaandel heeft staan, vindt deelnemen in een technologiefonds té ondernemend. ‘Het aandeelhouderschap is niet de core business van de UT en brengt grote risico’s met zich mee’, aldus Jan van Alsté. Clemens Pouw van CC sloot zich bij deze woorden aan en wees er bovendien op dat de UT het geld voor het fonds moet lenen, wat voor extra risico’s zorgt. Collegelid Kees van Ast noemde dit een teleurstellend geluid en legde uit dat een investering van de UT ook nodig is om andere investeerders over de streep te trekken. ‘Zij willen zien dat wij geloven in de spinoffs. Bovendien zullen we het beoordelen van bedrijven overlaten aan deskundigen. Het is weliswaar niet onze core business en we zijn niet uit op aandelen, maar we willen betrokkenheid tonen bij het stimuleren van ondernemerschap en

werkgelegenheid in de regio.’ De andere fracties, Ureka, Lijst Chairman en de nieuwe Partij van de UT, delen de zorg over de risico’s, maar steunen het college en noemen het Twente Technology Fund een goed signaal naar andere investeerders. In een stemming werd met zeven stemmen voor en zes tegen besloten een positief advies te geven. Eerder in de vergadering liet rector Ed Brinksma weten ‘geschrokken’ te zijn van cijfers over studenten die na twee jaar nog besluiten hun propedeuse niet af te maken. Landelijk gezien bungelt Twente daarin onderaan. Paul de Kuyper

Theatergroep Mama Roux in actie op de campus. Foto: Gijs van Ouwerkerk

Maffe muziekpret in malle caravan Men neme een contrabassist, een accordeonist, drie dwaze zangeressen, een popperige, oubollige caravan en theatergroep Mama Roux is klaar om op te treden. In de sleephut, uiteraard, waar plek is voor minimaal acht en maximaal zestien toeschouwers. Schouder aan schouder luisteren dus. Maar dat is juist gezellig, vinden de dames en heren van het unieke zanggezelschap. Ze traden afgelopen week op in het kader van de Gezonde Week. ‘Ik ben echt niet eng hoor’, schalt Jannie naar de medewerkers die de

Spiegel in- en uitlopen. Gekleed in haar goudkleurige jurkje, bijpassende ballerinaschoenen en een ietwat groot uitgevallen zonnebril is ze allesbehalve eng. Eerder een beetje maf. Haar pluchen hondje Fifi houdt ze straks tegen haar boezem. ‘Joehoe’, roept ze nogmaals. Voorbijgangers kijken verrast op, maar schieten weg. Te druk, geen tijd, geen zin. ‘En het ís zo belangrijk om te ontstressen’, verzucht Jannie. De zangeressen Sophie, geheel in roze, en Geertruide, gekleed in blauw, bemoeien zich er nu ook mee. ‘Kom, we gaan naar binnen. We halen ze wel op.’ Dapper trekt het stel de Spiegel in

met in hun kielzog de contrabassist en de accordeonist. De eerste groep luisteraars verzamelt zich moeizaam op het kunstgras gazon voor de caravan. Wanneer Geertruide de deur opent en negen man naar binnenstapt, belooft Jannie dat ‘het heel gezellig gaat worden.’ Dat kan ook niet anders in een wagen waar de banken bekleed zijn met bloemetjesmotief, rode gordijntje voor de ramen hangen en de kerstverlichting brandt. Sophie brengt ranja. Terwijl de plastic bekertjes rondgaan, klinkt, hoe toepasselijk, het eerste liedje Sophietje al. De zangeressen leggen daarna uit. ‘Wat je bent, trek je aan en wat je

aantrekt, dat ben je.’ Deze diepzinnige gedachte krijgt muzikaal vorm door de koekjestrommel. ‘Want bij de ranja hoort nu eenmaal een koekje’, oppert Geertruide en ze pakt er een nostalgisch koekblik bij. De inhoud? Pingpongballen met daarop een woord. ‘Het liedje dat erbij hoort, past bij de persoon die de bal trekt.’ Dramatisch, romantisch, feestelijk? Het zit allemaal in het blik en het komt allemaal langs, uiteraard doorspekt met een flinke portie humor en dat is best lekker op een anders zo normale werkdag. Sandra Pool

Bedrijvendagen 2009 28 september t/m 7 oktober

Programma

Make your dream reality!

Check de site voor alle data en schrijf je in voor 21 september!

Kick-off 17 sept Trainingen 28 sept - 6 okt Informatiemarkt en bedrijfspresentaties 30 sept en 1 okt Persoonlijke gesprekken 29 sept, 2 okt, 5 - 7 okt Bedrijvendiners 28 sept - 6 okt Informeel recruiten Karten, klimmen, golfen en High Tea

www.bedrijvendagentwente.nl

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente

11

Donderdag 10 september 2009

Werken bij de Universiteit tWente Wetenschappelijk personeel Tenure-track Assistant Professorship in Nano-/Micro-Photonics (09/180) Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science #UUKUVCPV2TQHGUUQTKPVJGCTGCQHƂDTG composites (09/181) Engineering Technology Docent ontwerpprojecten Civiele Techniek (±0,4 fte) (09/191) Construerende Technische Wetenschappen 2J&&GRGPFCDNG*GVGTQIGPGQWU&GUKIPCV System Level (09/175) Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science

DE UT BIEDT CARRIÈREKANSEN NET BEGONNEN EN NU AL ‘HOOFD’ ONDERZOEKER renske van Wijk PHD STUDENT / FACULTEIT MB

2J&&GRGPFCDNG*GVGTQIGPGQWU&GUKIPCV%KTEWKV Level (09/176) Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science 2J&&[PCOKE(CWNV6GUVKPIHQT&KIKVCN5[UVGOU (09/177) Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science 2J&&GUKIPQH&GRGPFCDNG5[UVGOUDCUGFQP *GCNVJ/QPKVQTKPI  Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science 2J&%JCTCEVGTK\CVKQPQH%KTEWNCVKPI6WOQT%GNNU (09/179) Science and Technology PhD-researcher (new) metamaterials in PCB VGEJPQNQI[  Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science 2J&5VCDKNKV[QHEQPƂPGFYCVGTNC[GTUKP J[FTQRJQDKEPCPQEJCPPGNU  Science and Technology PhD project ‘European Social Survey’ (09/184) Management and Governance 2J&n.KIJVYGKIJVET[RVQRTKOKVKXGUUWKVCDNGHQT DQF[UGPUQTPGVYQTMUo  Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science 2J&RQUKVKQP4GPQXCVKPIVJGOCRRKPIRTQEGUU (09/188) Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science 2J&0GQIGQITCRJ[VJGEJCNNGPIGQHEJCPPGNKPI NCTIGCPFKNNDGJCXGFFCVCUVTGCOU  Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science 2J&RQUKVKQPUKPDQPGTGIGPGTCVKQP  Science and Technology

ondersteunend Beheers personeel Onderwijscoördinator Onderwijskunde (09/187) Gedragswetenschappen 1PVYKMMGNCCTNCUGTVGEJPQNQIKG  Construerende Technische Wetenschappen Onderwijscoördinator Civiele Techniek

sHVG  Construerende Technische Wetenschappen #TDQGPOKNKGWEQÒTFKPCVQT*QQHF $GFTKLHUJWNRXGTNGPKPI HVG  Personeel Arbeid & Organisatie

WWW.utWente.nl/Vacatures

I

nfo

De ruimte voor mededelingen op deze INFO-pagina’s is beperkt. De redactie wijst indieners van kopij erop dat hun mededelingen alleen worden geplaatst indien deze kort en bondig zijn. Aanleveren in Word, e-mail (info@utnws. utwente.nl) bij de redactie op kamer 217 (Vrijhof). Lengte: maximaal 100 woorden, platte tekst (geen tekens, niet vet, niet onderstreept, woorden en/of zinnen niet in hoofdletters. Tekst zo veel mogelijk achter elkaar (geen returns gebruiken). Lever uw mededelingen zoveel mogelijk in één bestand aan en mail dit in één keer door naar de redactie. Info kopijsluiting voor de krant van donderdag: maandag 14.00 uur. Kopij die later arriveert wordt in de wacht gezet voor de week daarna. Kleine wijzigingen zijn mogelijk tot dinsdagmiddag 14.00 uur.

A

lgemeen

Lezingen: Japan-Nederland: vierhonderd jaar contact

Het is 400 jaar geleden dat de handelsbetrekkingen tussen Japan en Nederland van start gingen. 200 Jaar geleden zette de eerste Nederlandse vrouw – Titia Bergsma - voet op het Japanse eiland Decima. Haar bezoek heeft een onuitwisbare indruk gemaakt op de Japanners. Di. 22 september: ‘De onontkoombare aziatisering van de wereld; het Japanse paradigma’ door Prof. dr. Rien Segers. Di. 29 september: ‘Tien sleutelbegrippen van de Japanse cultuur’ door Dr. Karim Benammar. Di. 6 oktober: ‘Verliefd op Titia; een Hollands icoon in Japan’ door René Bersma. Vrijhof, Amphitheater, 19:30-21:00 uur. Aanmelden vooraf is niet mogelijk. Zelfhulpcursus Mindfulness Zou je meer uit je leven willen halen, maar je voelt je somber en/of gespannen? De UT biedt een zelfhulpcursus mindfulness aan om te leren leven in het hier en nu. De cursus kun je gratis en in je eigen tijd volgen. De cursus wordt geëvalueerd door een onderzoek. Kijk voor meer informatie op www.cursusmindfulness.nl. Commissieleden gezocht De programmeringcommissie van Vrijhof Cultuurcentrum zoekt studenten. Zie Inforubriek ‘Cultuur’. Lezing Bewustzijn Met de opkomst van geavanceerde hersenscantechnieken komt het denken over bewustzijn in een stroomversnelling. Wetenschappers kunnen in het brein kijken en zien wat zich daar afspeelt. Bewustzijn wordt gekoppeld aan neuronen die stroompjes doorgeven. Zijn psychologie en filosofie hiermee overbodig geworden? Lezing georganiseerd door Studium Generale. Di. 15 september in het Amphitheater, Vrijhof om 19:30 uur. Studentenbegeleiding Op dinsdag 15 september a.s. zijn de Rode b a l i e, Bureau Studentenpsychologen, Bureau Studentendecanen en de Commissie Verlening Afstudeersteun gesloten. Alle spreekuren komen deze dag te vervallen. Lezing: Brein en Leren Leren begint met nadoen, met imiteren. Ons brein is daar prima voor uitgerust, want het bevat zogenaamde s p i e g e l n e u ro n e n . L a ch e n ro ep t lachen op, huilen huilen en boksen terugslaande bewegingen. Dit spiegelsysteem is essentieel voor sociaal gedrag. Welke mogelijkheden biedt dit neurocognitief inzicht voor hoe wij leren? Een neuro- en een onderwijs-

psycholoog buigen zich over deze vragen. Wo. 16 september in het Media Art Café Berlijn, Enschede om 20:00 uur.

O

raties

Prof. dr. J.M.C. Schraagen, benoemd tot bijzonder hoogleraar Toegepaste Functieleer aan de faculteit Gedragswetenschappen, over ‘Macht en onmacht der gewoonte’, donderdag 17 september 2009, 16:00 uur, De Vrijhof. Prof. mr. dr. M.A. Heldeweg, benoemd tot hoogleraar Publiekrecht voor het Openbaar Bestuur aan de faculteit Management en Bestuur, over ‘Smart rules & regimes’, donderdag 24 september 2009, 16:00 uur, De Vrijhof. Prof. dr. R.J.A. van Wezel, benoemd tot hoogleraar Neurofysiologie aan de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica over ‘Netwerkende breinen’, donderdag 1 oktober 2009, 16:00 uur, De Vrijhof. Prof. dr. S.M.M. Kuks, benoemd tot hoogleraar Innovatie en Implementatie van Waterbeleid aan de faculteit Management en Bestuur, over ‘Water in een institutioneel landschap’, vrijdag 2 oktober 2009, 16:00 uur, De Horst C101. Prof. dr. ir. W.A. Poelman, benoemd tot hoogleraar Productrealisatie aan de faculteit Construerende Technische Wetenschappen, over ‘Productrealisme’, donderdag 8 oktober 2009, 16:00 uur, De Vrijhof.

S

pe

Study as if you have not reached your goal - hold it as if you were afraid of losing what you have (Confucius). Op 9 september organiseert het Studentenpastoraat Enschede (SPE) een gratis kennismakingsetentje voor alle studenten. Tijdens dat etentje maken we de eerste data bekend van onze activiteiten. Meld je snel aan via onze website. Weet dat je van harte welkom bent. Ga naar www.utwente. nl/spe

V

estingbar

Elke dinsdag een gratis pubquiz vanaf 21:30 uur, woensdag een gratis film i.s.m. de Belletrie. Programma: 16-09 Eden; 23-09 Synecdoche New York; 7-10 Rachel Getting Married. Elke woensdag ook 20 cent korting op al ons speciaal bier van fles. Donderdagavond is het pullenavond: een halve liter Grolsch voor EUR 2.50 en een halve liter Korenwolf of Koninck EUR 2.70. Di. 15 september geven we een cocktailparty,vanaf 21:00 uur. Cocktails en shots worden live gemaakt. De Vestingbar bestaat dit jaar 40 jaar. Vanaf ma. 28 september vieren we dit een week lang met de lustrumweek. Meer informatie: www.vestingbar.nl.

M

edisch centrum

Campus huisartsenpraktijk, open voor nieuwe patiënten. www.campushuisarts.nl, tel. 053-4898000. # Tandarts H. Huizinga. Behandeling volgens afspraak. Inschrijving dagelijks. Openingstijden: ma.-do. van 08:0016:00 uur, tel. 053-4894600. Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping. # Fysiotherapeut R. Polman. Behandeling volgens afspraak. Openingstijden: ma.vr. van 07:30-21:00 uur, tel. 053-4894181 of 06-17366657. Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping, info@renepolman. nl, www.fysiotherapie.nl.

A

lle faculteiten

Promoties Mw. Ir. M.F. Bleeker (TNW) over ‘Pure hydrogen from pyrolysus oil by the steam-iron process’, 10 september 2009, 13:15 uur, SP2.

MEN MET DE PERSONEN DIE BIJ DE PROJECTEN ZIJN GENOEMD ,!.$%,)*+#/.'2%3$%2"%345523+5.

%$ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente

12

Donderdag 10 september 2009

D.S. Segundo Bello (EWI) over ‘Spectroscopic quantum imaging using pixel-level ADCs in semiconductor-based hybrid pixel detectors’, 10 september 2009, 15:00 uur, SP2. J.B.Y. Berkvens (GW) over ‘Developing effective professional learning in Cambodia’, 10 september 2009, 16:45 uur, SP2. D.E.P. Vanpoucke (TNW) over ‘Ab initio study of Pt induced nanowires on Ge (001)’, 11 september 2009, 13:15 uur, SP2. A. Handelzats (GW) over ‘Collaborative curriculum development in teacher design teams’, 17 september 2009, 13:15 uur, SP2. J.D.B. Bradley (EWI) over ‘AI203:Er3+ as a gain platform for integrated optics’,  17 september  2009, 15:00 uur, SP2. Ir. S. Noorman (TNW) over ‘Packed bed reactor technology for chemical-looping combustion’, 17 september 2009, 16:45 uur, SP2. S. Saha (EWI) over ‘Topics in particle filtering and smoothing’, 18 september 2009, 13:15 uur, SP2. Mw. J.A.E.B. Janssen (CTW) over ‘Modeling qualitative information for strategic river management’, 18 sep-

VOOR "3+0! STUDENTEN /P  EN  APRIL  VINDT IN .IJMEGEN DE DE EDITIE VAN HET ,ANDELIJK#ONGRESDER"ESTUURSKUNDEPLAATS(ET THEMAVANDITJAARISk/VERHEIDBIJDETIJDpSMS k$)3#533)%!!.l VOOR MODERN BELEIDl7AT ZIJN DÀ UITDAGINGEN VAN DE STE EEUW EN HOE MOET DE .EDERLANDSE OVERHEID DIE UITDAGINGEN AAN GAAN7ELKEOVERHEIDISBIJDETIJD4IJDENSDAG  ZULLEN STUDENTEN WETENSCHAPPERS EN PROFES SIONALS ZOWEL PLENAIR ALS IN INTERACTIEVE WORK SHOPS DISCUSSIÂREN OVER DE VERSCHILLENDE MAAT SCHAPPELIJKE UITDAGINGEN WAAR DE .EDERLANDSE OVERHEIDMEETEMAKENKRIJGTDEKOMENDEJAREN /NDERANDERE7IMVANDE$ONKVOORZITTER722 EN0AUL3CHNABELDIRECTEUR3#0 ZULLENEENBIJ DRAGE LEVEREN AAN HET PLENAIRE PROGRAMMA $E TWEEDE DAG IS BEDOELD VOOR DE AMBITIEUZE STU DENTENSTAATINHETTEKENVANPERSOONLIJKEONT WIKKELING EN LOOPBAANPLANNING !AN DE HAND VAN LEZINGEN EN MASTERCLASSES LEREN STUDENTEN ZICHZELF BETER KENNEN EN HUN CARRIġRE TE PLAN NEN /OK WORDT BEKEKEN HOE ZIJ BIJVOORBEELD ALS BELEIDSMEDEWERKER BELANGENBEHARTIGER OF ADVISEUR DE UITDAGINGEN VAN DE STE EEUW AAN KUNNENGAAN6OORMEERINFORMATIEOVERTHEMA PROGRAMMAENINSCHRIJVINGWWWLCBNL

!UTONOMOUS2OBOTIC(OUSEHOLD!RMl DECEM BER UUR 30 ! +LEIN -ASTER OVER k)MAGE 2EGISTRATION ON 0HOTOSOF$IABETIC&EETl DECEMBER  UUR (/4 !&345$%%2#/,,/15)!).& 2 3IRCHIA $OCTORAAL OVER k'05 PROGRAMMEREN ENTOEPASSINGHIERVANOPRADARSCANCONVERSIEl  DECEMBER UUR #5# *7 TE 7INKEL $OCTORAAL OVER k!PPLYING #OMPOSITION&ILTERSTO#l DECEMBER  UUR ,!

C

VERZOEKVANDEDOCENTENISBESLOTENHETVAK#/:   %# OP TE SPLITSEN IN  VAKKEN VAN  %# (ET VOORDEEL VAN HET OPSPLITSEN IS DAT DE CIJ FERADMINISTRATIENUOVERZICHTELIJKERWORDTVOORDE STUDENTENDOCENT)NHETVAKKENPAKKETWORDTDE OUDE VAKCODE VERWIJDERD (IERVOOR IN DE PLAATS KOMENDETWEENIEUWEVAKKEN NAMELIJK 4HEORIEDEEL #OMMUNICATIEONDERZOEK  %# EN  0RAKTIJKDEEL #OMMUNICATIEONDERZOEK "ACHELOR  %#  $E VERPLICHTE VOORKENNISEISEN GELDENVOORBEIDENIEUWEVAKKEN(ETWORDTDRIN GENDGEADVISEERDOMEERSTHETTHEORIEDEELTEVOL GENENVERVOLGENSHETPRAKTIJKDEEL

39-0/3)5-53%23500/24 tember 2009, 15:00 uur, SP2. september 2009, 9:00 uur, Universiteit !&345$%%2#/,,/15)5--4% TW Ir. R.A. Loch (TNW) over ‘High harmoKiel, kamer 3.70. -ASTER #3 (ET SYMPOSIUM VAN HET VAK 5SER nic generation and ion acceleration W. Wemheuer over ‘Phenomenon & 9ANG -ASTER OVER k$ESIGN AND 6ALIDATION OF 3UPPORT DAT STOND INGEROOSTERD OP WO  JAN IS with high-intensity laser pulses’, 18 European studies: students 1UALITY OF #ONTEXT #OMPUTATIONAL -ODELl  VERPLAATST NAAR how DI  JAN AS IN ZAALexpe#UBICUS september 2009, 16:45 uur, SP2. Afstudeercolloquium IDE rience their studies as a process of DECEMBER UUR 7! " M. Burresi (TNW) over ‘Nanoscale professional formation’, 16 september 345$%.4 !33)34%.43#(!0 -%%,//034!'% investigation of light-matter interactiJ.H. van der Kolk over ‘Making open 2009, 14:00 uur, SP7. ons mediated by magnetic and electric innovation work’,!FDELING 17 september 2009, ).& ZOEKT EEN STUDENT ASSISTENT DIE IN 4#7 !CHMEA 6ASTGOED BEHOORT TOT DE GROOTSTE VASTGOEDVERMOGENSBEHEERDERS VAN .EDERLAND Afstudeercolloquium CPA coupling’, 24 september 2009, 13:15 14:00 uur, N109. DEPERIODEJANTMJUNI DAGDEELPERWEEK MEEWERKT AAN HET LEERDOELENPROJECT $IT PROJECT 6OOR DE AFDELING #OMMUNICATIE ZOEKEN WE EEN uur, SP2. HEEFT ALS DOEL HET EXPLICIET FORMULEREN VAN LEER STAGIAIREDIEMEEDRAAITMETALLELOPENDEACTIVITEI Afstudeercolloquia ME Mw. drs. S.G.M. Verdonschot (GW) over Recent: TEN)NDEPERIODEVANAFFEBLIGTHETACCENTOPDE A. Gürates over ‘Headscarf DOELENVOORCAVAKKEN4AKENVANDESTUDENT ‘Learning to innovate: a series of studebate in Turkey : a frame analysis ASSISTENTBETREFFENHETMAKENVANOVERZICHTENPER INTEGRATIEVANDETWEEVASTGOEDBEDRIJVEN!CHMEA VAK VAN INFORMATIE HET HER FORMU EN )NTERPOLIS 7E ZIJN OA2009. BEZIG MET HET ONTWIK dies to explore and enable learning in T.D. Weidenaar over ‘ABESCHIKBARE new approach approach’, 8 september LEREN VAN LEERDOELEN HET ONDERHOUDEN VAN CON KELEN VAN EEN WEBSITE ORGANISEREN EEN KENNIS innovation practices’, 24 september on empty cart mangement for baggage TACT MET DOCENTEN EN HET BEWAKEN VAN DE VOORT MAKINGSEVENEMENT GAAN ALLE UITINGEN OMZETTEN Afstudeercolloquium GZW MEDEWER 2009, 15:00 uur, SP2. handling systems’,GANG 14VAN september #47 HET PROJECT7E2009, VRAGEN EEN STUDENT DIE NAAR DE NIEUWE HUISSTIJL EN BETREKKEN Ir. J. Bart (TNW) over ‘Stripline-based 14:00 uur, T1300. COMMUNICATIEF VAARDIG IS EN GOED IS IN SCHRIJVEN KERSVIAINTRANETZOVEELMOGELIJKBIJDEONTWIKKE TW microfluidic devices for high resoluK.J.W. Gebauer VANTEKSTEN$ESTUDENTKRIJGTEENTRAININGINHET over ‘A Generic W. AltingLINGENMBTDEFUSIEENOFINDEMARKT$ESTAGI over ‘Patiëntenpreferenties: FORMULEREN VAN LEERDOELEN "ELANGSTELLING -AIL AIREKRIJGTEENOFMEERDEREEIGENPROJECTENTOEGE tion NMR spechoscopy’, 24 september Framework for Representing Topologies een naar (ANS 2OMKEMA OPLEIDINGSCOÍRDINATOR ROM toegangstijdenonderzoek WEZEN EN HELPT VERDER MET DIVERSE VOORKOMENDE 2009, 16:45 uur, SP2. in ComputationalKEMA Synthesis’, 18 seppoliklinische patiënten van het NKIEWIUTWENTENL  WERKZAAMHEDEN )NFORMATIE WWWINTEGRANDNL -!34%2-%#(!42/.)#! OPDRACHT!- Mrs. T. Han (EWI) over ‘Diagnosis, syntember 2009, 14:0002/'2!--%2%. uur, HR Z203. AVL’, 16 september 2009, 16:00 uur, HO thesis, and analysis of probabilistic B122. #/,,%'% ).,%)$).' !2"%)$3 %. /2'!.)3! 7""ENPREMASTER/PVRJANISEREENINFOR 4)%039#(/,/')% 6%20,!!434 models, 25 september 2009,MATIEDAGVOORDE-ASTER-ECHATRONICA$EDAGIS 13:15 uur, 6OOR ")4 ).& 4%, " STUDENTEN $E HERKANSING W BEDOELDVOOREJAARSSTUDENTENENPRÀ MASTERSTU 0ROGRAMMERENISNIETINJANUARIMAAROPAPRIL Afstudeercolloquium MPA SP2. DENTENDIEZIJNGEħNTERESSEERDINDEAPARTE-ASTER lSOCHTENDS -EDEDELING NAAST 039 " OOK BEDOELD VOOR Ir. S. Evers (EWI) over ‘Sensor data -ECHATRONICA MAAROOKVOORSTUDENTENDIEOVER 0REMASTEREN-INOR039(ETRESERVECOLLEGEDATIS management with probabilistic A. de Jong over ‘Een monitor de WEGEN TE KIEZEN VOOR DE SPECIALISATIE -ECHANICAL GEPLAND OP DONDERDAG  MAART  voor KOMT TE VER models’, 25 september 2009,!UTOMATION 16:45 uur, Afstudeercolloquia CW regierol VALLEN%XTRAVERROOSTERDWORDTEENCOLLEGEWOENS van gemeenten in de centra BINNEN DE -ASTEROPLEIDING 7" 7E GEVEN INFORMATIE OVER HET STUDIEPROGRAMMA EN DAGMAART HETUURWEDEROMIN7! W SP2. voor jeugd en gezin’, 16 september HETTYPEWERKDATJEKUNTGAANDOENNAAFSLUITING V. Dirks over ‘Het effect van schapin2009, 15:45 uur, SP6. VANDEZESTUDIES$EVOORLICHTINGISDAAROMOPDE deling op het aankoopproces’, 18 sepLOCATIESVANHETBEDRIJF$EMCONIN/LDENZAALEEN '7 HIGHTECHBEDRIJF ACTIEFOPHETGEBIEDVANMECHAT Afstudeercolloquia TBK tember 2009, 16:00 uur, SP7. NW !&345$%%2#/,,/15)5-%$-RONISCH ONTWERPEN  $IT BEDRIJF VERZORGT OOK HET J. Wentzel over ‘Applying user-cenTRANSPORT DELUNCHENDEBORREL-EERINFORMATIE tered design principles: usability R. Biemans over ‘Pitchen in een lean IS TE VINDEN OP HTTPWWWCEUTWENTENLRTWEB + +EMNA "ACHELOR OVER k+ENNISPRODUCTIVITEIT testing and implementation issues ofCOMMUNICATIEF bedrijf’, 4.7 18 september 2009, 13:45 uur, EDUCATION-SC?INFO?HTM +ENNISONTWIKKELING ALS SOCIAAL PROCESl  DECEMBER  loss  UUR -ALIEBAAN an online supplement for weight SP6. ADVERTENTIE ,%%234/%,6//2$2!#(44%#(.)3#(% !&345$%%2#/,,/15)5-4.  5TRECHT treatment’, 21 september 2009, 16:00 D.J. van Dijk over ‘Meten is weten. 342/-).'3,%%2 uur, HO9104. Registratie van $OCTORAAL de inkomende enBEHAVI uit!&345$%%2#/,,/15)5-039 - 4EERHUIS OVERk4HE RESTART 7" " PREMASTER EN ANDERE BELANGSTELLEN OUROFAWAXYCRUDEOILl DECEMBER  gaande emballagestromen; een noodDEN -A  DEC  IS DE LEERSTOELVOORDRACHT "* $IEPERINK -ASTER OVER k2ETROACTIVE INTERFE Afstudeercolloquia OWK zakelijkeUUR (/4 handeling om meer inzicht 4ECHNISCHE 3TROMINGSLEER TIJDENS HET  UUR IN RENCE IN ANATOMICAL LEARNING USING A VIRTUAL LEA te verkrijgen’, 18 september 2009, (2#3PREKERIS)R"ERNOLD,EFERINKWERKZAAM RNINGENVIRONMENTl DECEMBER UUR ‘Relatie tussen 15.45 uur, VR6. BIJ 3TORK &OOD 3YSTEMS E. 4ITELWanschers k4OEPASSINGEN VAN over #5" 3TROMINGSLEER IN DE MAAKINDUSTRIEl $EZE VOOR en begeleiding in de communicatie !&345$%%2#/,,/15)!4#7 DRACHTISEENVERPLICHTONDERDEELVANHET" PRO bpv’, 24 september 2009, 11:00 uur, CU GRAMMA  !CADEMISCHE VORMING EN STAAT B101. OPEN VOOR ANDERE BELANGSTELLENDEN 5 WORDT VAN . 2EIMERT -ASTER OVERk/VERVECHT IN BEWEGING HARTEUITGENODIGDHIERBIJAANWEZIGTEZIJN /NTWIKKELING EN EVALUATIE EEN WEBSITE VOOR E. Hage over ‘Onderzoek naar VAN het effectief inzetten INTERMEDIAIRSINDEWIJK/VERVECHTl DECEMBER van Web 2.0 appli!&345$%%2#/,,/15)5-)/ Wetsus, centre of excellence for sustainable water technology is a facilitating intermediary  UUR #5" caties voor een verbetering van ken4(OFSTEDE-ASTER OVERk)NCLUSIVE)NNOVATION$E for trend-setting know-how development. Wetsus creates a unique environment and nisproductiviteit’, 24 september 2009, 2 0ELGRUM OVER k0REPARING FOR THE &UTURE INVLOED VAN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDER 345$%.45.)/. ,ANDSCAPEl DECEMBER UUR . NEMENOPDEINNOVATIEKRACHTENPERFORMANCEVAN strategic cooperation for development of profitable and sustainable state of the art 16:00 uur, CU B103. Bestuur Student Union "%34552345$%.45.)/. EEN ORGANISATIEl  DECEMBER   UUR M. van den Biggelaar over ‘Ambities water treatment technology. The inspiring and multidisciplinary collaboration between 30 versus werkelijkheid....?’, 9 oktober 15 September is AAN erDE #REATE vanaf 16:00 %7) !! *ONGE 6OS -ASTER OVER k:ELFREDZAAMHEID 7IL JIJ MEEWERKEN 4OMORROW HET companies and research institutes in Wetsus results in innovations that contribute BIJRAMPEN%ENONDERZOEKNAARWATMENSENZELF #ERTIFICATE OF AAN #AREER #ENTRE 2009, 15:45 uur, CU B101. uur een3KILLS borrel met deHETrector in -AIL de WI DOENTIJDENSEENRAMPOMDESCHADETEBEPERKENl 2EMON UNIONUTWENTENL  +ANS significantly to the solution of the global water problems. UnionBar metRLNTROMP als thema ‘Kick-In’. # DECEMBER UUR 30 MAKEN OP EEN GRATIS 35!# $OE MEE AAN HET Marketingcommunicatie en Op 17 september is de opening van + "ERKEL -ASTER OVER k$ETERMINANTEN VAN PER 35!# TEVREDENHEIDSONDERZOEK WWWSTUDENTUNI consumentengedrag (240221) de vernieuwde fitnessruimte en de SOONLIJKGEZONDHEIDSMANAGEMENTDOORSENIORENl ONNLPORTAL$E35%"6ZOEKTEENNIEUWECOÍR !&345$%%2#/,,/15)!")4 DECEMBER UUR 30 DINATOREVENEMENTEN-EERINFORMATIEVACATURE beachbakken. Informatie: www.sport7 3LEIDERINK -ASTER OVER k3AMENWERKEN AAN BANK VAN DE 3TUDENT 5NION  )N DE 5NION 3HOP CS. Op ma. 21 september het 8e en 9e raad.ut.nl\beach. # 9 Oktober wordt * .IEUWERTH $OCTORAAL OVERk+NOWLEDGE SHARING JEUGDZORGOPMAATl JANUARI UUR #5 KANVANAFNUWEERGEKOPIEERDENGEPRINTWORDEN uur is er een gastcollege. Dit gastcolde P-activismeprijs uitgereikt aan BETWEENFIVE$UTCH 'ERMANEUREGIOlSONTHESUB "  :IN IN EEN CIABATTA KALKOEN HAM OF IN ILLY KOF JECT OF HEALTHCARE PROJECTSl DECEMBER  FIE +OM NAAR DE 5NIONBAR
 $E "ASTILLE HEEFT lege is in Spiegel 7. De werkcolleges een eerstejaarsstudent die het afge&),/3/&)%6!.$%#/--5.)#!4)% UUR 7! TIJDENS DE FEESTDAGEN AANGEPASTE OPENINGSTIJDEN die stonden verroosterd voor ma. 21 lopen jaar zijn/haar propedeuse heeft '"ONGERS$OCTORAAL OVERk4HERELATIONBETWEEN :IEHTTPWWWSTUDENTUNIONUTWENTENLBASTILLE september (week"39) verplaatst behaald en actief is geweest binnen SERVICE INTERFACE PATTERNS IN A 3ERVICE /RIENTED 4#7zijn $E INDELING VAN DE WERKCOLLEGES ZOALS OPENINGSTIJDEN$EBEAMERUITLEENVERLOOPTVIA naar ma. 28 september 40).INVoor één of meer studieof  sportverenigin!RCHITECTUREANDTHEMANAGEABILITYOFTHESERVICE ZE OP HET(week ROOSTER STAAN WEEK  OP DO  JAN DE 5NION3HOP 4EL    )NFO 3TUDENT INTRODUCTION PROCESSl  DECEMBER  ISGEWIJZIGD$EVERROOSTERINGISNUALSVOLGT 5NION "ASTILLEKAMER TEL  alle drie de groepen blijft de aanvangsgen. Informatie: www.studentunion. UUR 30 /CHTENDGEDEELTE SYMPOSIUM E TM E UUR IN tijd en de zaal ongewijzigd. utwente.nl/activisme/activismeprijs. # -"AKKER$OCTORAAL OVERk4HE5SEOF+NOWLEDGE ZAAL 2AVELIJN 3TUDIO -IDDAGGEDEELTE SYMPO 345$)%6%2%.)').'%. Leuke aanbieding Unionshop: twee TTentamens ‘Inleiding onderwijskunshirts ‘Twente University’ voor de prijs dig ontwerpen’ (195840) van één en stomerijkortingen. # Bestel For our innovative research program, we are looking for enthusiastic nu je Xtra-card met korting, zie: www. OWK. De tentamens van dit vak xtra-card.nl. # De FAME-regeling voor worden één kwartiel vervroegd. Het studentondernemers is gelanceerd, (eerste) tentamen wordt gehouden zie: studentondernemer.nl/fame. (m/f) op woensdagmiddag 4 november, de herkansing wordt woensdagmiddag The research program of Wetsus is divided in various themes (Clean water technology, Waste 27 januari gehouden. Hiermee vervalt tudieverenigingen water technology, Interaction with natural systems & Sensoring). Within these themes specific de herkansing in april. Parallel hieraan ook (195807) in het kader van de research subjects are defined, which are mainly carried out as PhD projects. On our website overgangsregeling. www.wetsus.nl the various themes are explained and the open PhD positions are announced. C.T.S.G. Alembic

C

G

G

T

You need water…..

water needs you!

E

PhD students

S

There are new job openings every month, so check regularly. Also if you are graduated or going to graduate in 2009/2010 we welcome you to apply for these positions. The Profile

M

B

If you have clear research affinity, are enthusiastic about multidisciplinary cooperation, committed to the development of sustainable technology for the world and have a Master degree in Environmental technology, Chemical technology, Membrane technology, Process technology, Chemistry, Physics and/or Microbiology/biotechnology, you are the ideal candidate for us!

Afstudeercolloquium BW

The Offer You get the opportunity to grow with an innovative, dynamic and future orientated top research institute. You can accelerate in the development of new water technology in cooperation with prominent companies and universities. In most cases is the workplace in Leeuwarden, The Netherlands. The salary is in accordance with the collective labour agreement of the Dutch Universities for PhD students. The PhD students will receive commencement of employment of the universities participating in Wetsus.

Afstudeercolloquium B&IT

Information and Application Please send your application, with your CV, to Wetsus, for the attention of the HRM department, P.O Box 1113, 8900 CC, Leeuwarden, The Netherlands or by email [email protected]. For further information about a PhD position you can contact Mr. Dr. G.J.W. Euverink, 058-2846200, [email protected].

combining scientific excellence with commercial relevance

C.G.S. Dekker over ‘Process improvement of the change processes within the global Sensata Technologies organization’, 18 september 2009, 13:45 uur, SP7.

C.H. Asuncion over ‘Goal-driven service mediation solution’, 18 september 2009, 15:45 uur, HO B228. Afstudeercolloquium CBA J.W. Rebel for talent: University 2009, 15:45

over ‘Winning the war retaining talents for the of Twente’, 18 september uur, SP6.

Afstudeercolloquia CES J. Winning over ‘Romania – Europe’s loophole in the fight against organized crime – The delayed legislation process of the Romanian Penal Procedure Code within the context of the Europeanisation Debate’, 16

Vandaag: reguliere borrel. # 16 September: excursie ExxonMobil. # 21 September: vakgroepvoorlichtingmiddag 1. # 23 September: lunchlezing Shell. # 24 September: reguliere borrel. # 25-27 September: na-intro. # 28 September: vakgroepvoorlichtingmiddag 2. # 5 Oktober: vakgroepvoorlichtingmiddag 3. # 8 Oktober: ALV + wisselborrel. # 14 Oktober: tostis. # 22 Oktober: reguliere borrel. # Op de Alembickamer kun je altijd langskomen met vragen of opmerkingen, tel. 053-4892866, www.alembic.utwente.nl. Dimensie Ma. 7 september hebben we aantal van 1000 leden bereikt. Meer informatie over een gepast feestje volgt. # Houd 24 september t/m 1 oktober vrij in je agenda, tijdens deze campagneweek worden allerlei leuke activiteiten georganiseerd. # Kijk voor leuke en interessante artikelen op: www.dimensie.utwente.nl/blog. S.V. Stress Kom vanmiddag vanaf 16:00 borrelen in MBasement, 8 bier voor EUR 5. # Op 15 en 22 september bieden we work-

SCHRIJF +OMD #UBICU NL

73'

/NS RE ACHTER 7E ZO HETJE BIJ HE HET ( .EWTO BORREL DE BIO NAAR4 #ONCE INSCHR

3'$!

(ET K SAMEN (URK -ARLE 0OOLEN #OMM OM  WO  F  /P W GEREIK WORDT WAARO TEERTH

0!2!$

6ANAV ,EES JE KOM D DEN D EEN C SIEFOTO ZORGEN TE HAN 0ARADO 0ARADO PARADO

$)-%.

DEC DE#ON VAN D $EZEW  /P  DEZED VEN  TISKOP WWWD

73'

7O +OMK OFGEEF ISDE+ ALSEEN ISWELK VASTA KUNJE VELDTI VANON

#5,45 3(/4

/PZO 4WENT 3/,/ VAN3( TEPUN "EIDE 2ONNY DE KRA UURIN ISOPEN VOORS

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente

13

Donderdag 10 september 2009

shops speedlearning en mindmapping aan, meer informatie en inschrijven via de Stress-site. # Mis het Stressfeest op 16 september niet, vanaf 22:00 uur in Aspen Valley. # Actieve leden, meld je aan voor het Actieve-Leden-Weekend op 2,3 en 4 oktober. # Overweeg jij actief te worden, of wil je meer informatie over Stress en onze commissies? Mail naar: [email protected]. I.C.T.S.V. Inter-Actief Volgende week is er weer onderwijsweek: ma 14: Onderwijslunchlezing; di 15: TentamenTombola; wo 16: LaTeX cursus; do 17: SymCie Lunchlezing; do 17: Barbecue; vr 18: DocentenVriMiBo # Donderdag 24 september, 16:00, vind het groot presentatiespektakel van de lustrumvivat plaats. Mis het niet! # Woensdag 7 oktober, Symposium ecomputing, inschrijving geopend.

C

ultuur

Bellettrie Filmhuis A.s. woensdagavond 16 september wordt ‘Eden’ vertoond in het filmzaaltje van de Vestingbar. Duitse film uit 2006. Gregor, een corpulente, excentrieke chef de cuisine, runt een klein restaurant aan de rand van een stad. In zijn vrije tijd zit hij vaak op een terrasje, waar hij wordt bediend door Eden. Eden is getrouwd met Xaver en heeft een dochter van vijf met het downsyndroom, Leonie. Gregor is zeer gecharmeerd van haar (en haar moeder) en besluit een cake met zelfgemaakte chocolade voor haar verjaardag te bakken. Aanvang: 21:00 uur. Toegang: gratis. Commissieleden gezocht De programmeringcommissie van Vrijhof Cultuurcentrum zoekt versterking. Studenten die lid worden, trekken komend najaar het land in om allerlei voorstellingen te bezoeken en te beoordelen. I.s.m. het Cultuurcentrum beslissen zij of de shows wel of niet naar de UT moeten komen. Ook kijken de commissieleden naar demo’s en binnengekomen dvd’s en vellen daar hun oordeel over. Daarnaast helpen zij met de kaartverkoop, flyeracties en schrijven ze regelmatig een recensie. In ruil voor hun werkzaamheden krijgen de leden veel vrijkaarten en mogen ze gratis naar elk Broodje Cultuur. De commissie bestaat uit zes tot acht man. Drie leden van de huidige beoordelingsgroep studeren binnenkort af. Geïnteresseerd?Aanmelden kan via [email protected].

P

akkerij

C.S.V. Alpha Vanavond is er om 19:15 uur in sociëteit Flux een lezing door psycholoog dr. Peter Roelofsma. Hij zal antwoord geven op de vraag: ‘Religie, zit dat tussen je oren?’ Aansluitend is er een sociëteitsavond. # Di. 15 september, 20:00 uur in Flux een Sing-In. # Kom volgende week donderdag in James Bond stijl naar Flux voor het SB Feest: 00SB. # Geïnteresseerd in C.S.V. Alpha? Kom langs in Flux, bezoek csvalpha.nl of mail naar [email protected]. Audentis De nakennismakingstijd begint op vr. 18 september. Je kan je nog tot wo. 16 september inschrijven voor Audentis. # Di. 15 september geeft Sociëtietsbestuur XIII het stokje over aan haar opvolgers. # Voor meer informatie: www.audentis.nl of bel of mail de Senaat. (053-4328384 of senaat@ audentis.nl).

kingskamp geweest. Volgende week dinsdag zullen ze mogelijk geïnaugureerd worden. # Volgende week begint de na-intro. Bij taste zal Antigonation weer plaatsvinden. Wij willen dan ook iedereen uitnodigen om woensdag 16 september naar sociëteit Antigoon te komen. # Ook inschrijven is nog steeds mogelijk. Bel of mail daarvoor het bestuur: 053-4326238, bestuur@ asvtaste.nl of kijk op de website, www.asvtaste.nl.

D

iversen

Kivi Niria Regio Oost organiseert een themacafé. ‘Wat kun je met een warmtebeeldcamera?’ Op di. 15 september vanaf 19:30 uur bij Syntens (Ondernemingshuis), Hengelosestraat 585 in Enschede. Infraroodthermografie is een snelle en eenvoudige methode voor het opsporen van de oorzaken voor energieverlies, vocht en elektrische problemen in gebouwen. Natuurlijk is de infrarood camera veel breder inzetbaar, zoals voor medische en militaire toepassingen. Wat zijn de mogelijkheden en wat zijn de beperkingen van zo’n warmtebeeldcamera? Op deze avond vertellen een drietal sprekers vanuit verschillende invalshoek over de warmtebeeldcamera en de toepassing ervan. Deelname: gratis. Aanmelden via [email protected]. CD-Uitleen Nieuwe aankopen, voor iedereen te leen, nu ook gratis voor bibliotheekleden. Pop: 1.Waylon-Wicked Ways; 2.Soulsavers-Broken; 3.Dolores O’Riordan-No Baggage; 4.Deep Dark Woods-Winter Hours; 5. Israel Nash Gripka-New York Town. Jazz: Quincy Jones-75th Birthday Celebration (DVD). Klassiek: Tan Dun-Marco Polo (DVD). Wereld: Spiro-Lightbox. Cabaret: Hans Teeuwen-Live In London! Deze en zo’n 60.000 andere CD’s, DVD’s, SACD’s, LP’s en nu ook Blu-Ray Discs, in de Openbare Bibliotheek. Koop en reserveer on-line. Zie: www.cd-uitleen.nl. Tel.: 053-4361130.

S

port

D.W.V. Klein Verzet Op di.22 september is Tristan Hoffman, voormalig profwielrenner en huidig ploegleider van het succesvolle Team Columbia gasttrainer voor het wielrennen. Op wo. 23 september is Axel Bult gasttrainer bij het MTB. Hij is Nederlands Kampioen Mountainbiken Marathon geweest in 2007. Beide trainingen starten om 18:00 uur vanaf het Sportcentrum van de UT. De training is voor iedereen toegankelijk. Meer informatie: www.kleinverzet.nl. D.B.V. Arriba Di. 15 september van 19:30-21:00 uur vindt onze tweede en laatste introtraining plaats in het sportcentrum. Lijkt het je leuk om het basketbal serieus op te pikken, af en toe een balletje te gooien of juist eens iets compleet nieuws te proberen? Kom dan vrijblijvend meetrainen. Neem je huisgenoten en vrienden mee. Na de training is er de gelegenheid om na te borrelen. Meer informatie: www.dbvarriba.nl. Motor Sport Groep (MSG) Om nieuwe studenten kennis te laten maken met de activiteiten van de Motor Sport Groep organiseert de MSG op zondag 13 september een kennismakingsevenement. Om 13.00 uur verzamelen we bij het Sportcentrum waarna wij een motorrit gaan maken. Een motor of rijbewijs is absoluut niet noodzakelijk, een plaatsje achterop is zo geregeld! Daarna kan men kennis maken met de diverse takken van sport van de MSG. Er is gelegenheid om zelf een rondje te maken op een trialmotor of minibike. Opgeven kan via: [email protected].

Dankzij de wetenschap kunnen steeds meer natuurlijke verschijnselen verklaard worden. Dr. Peter Roelofsma studeerde psychologie en is momenteel werkzaam aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij is niet gelovig opgevoed, maar hij kwam later in zijn leven in aanraking met het christelijk geloof. Dit bleek binnen de wetenschap van de cognitieve psychologie tot confrontaties te leiden. Ondanks de botsing bleef Roelofsma beiden trouw. Do. 10 september geeft hij een lezing waarin hij religie vanuit de psychologische invalshoek benaderd. Is geloven een

Maandag 14 augustus Kip cordon bleu, Twentse gehaktbal, Vegetarische schnitzel Paprikasaus Wortelen, Macedoine de légumes Tagliatelle, Frites Dinsdag 15 september Saté, Gehaktschnitzel, Salsa steak Satésaus, Stroganoffsaus Doperwten, Sperziebonen Rijst, Pommes noisettes Woensdag 16 september Gebakken visfilet, Steak grille, Kaassoufflé Remouladesaus, Uiensaus Boterbonen, Broccolimix Vlaamse friet, Gekookte aardappelen Donderdag 17 september Duitse biefstuk, Schouderkarbonade Paprikasaus, Vleesjus Romanobonen, Rodekool Pommes croquettes, Aardappelpuree Vrijdag 18 september Cajunsteak, Italiaanse kippenpoot Cajunsaus, Pepersaus Zomermix, Wortelen Nasi, Pommes duchesse Bij alle menu’s worden rauwkost en dessert geserveerd.

De Stek Maandag 14 t/m vrijdag 18 september Hap aan de tap Cevapcici met Balkan saus Balkan rijst en rauwkostsalade Superhap

Giro 5514 www.heartjump.nl [email protected]

ADVERTENTIE

Studenten nu 50% korting op de Volkskrant + gratis 6 dvd-box Buurman & Buurman Ben je uitwonend student en niet ouder dan 27 jaar, dan betaal je slechts € 13,45 per maand voor een Volkskrant-abonnement. Meer informatie: volkskrant.nl/studenten.

De actie loopt t/m 31 oktober 2009

Studentenrestaurant

ADVERTENTIE

Lezing: Religie, zit dat tussen je oren?

A.S.V. Taste Afgelopen woensdag heeft het 21e bestuur plaats gemaakt voor het 22e bestuur. Vanaf nu zullen zij de vereniging besturen. # De aspirant leden zijn afgelopen weekend op kennisma-

collectief waanbeeld, of is er mogelijk een brug te slaan tussen godsdienst en wetenschap? 19:15 uur, Sociëteit Flux, C.S.V. Alpha. Entree: gratis.

Entrecote met kruidenboter Frites en rauwkostsalade

Faculty Club Maandag 14 t/m vrijdag 18 september Frisse salade met gerookte forel En een tuinkruiden vinaigrette **** Osso bucco met kalfsjus Geserveerd met bijpassende garnituren **** Witte chocolade mousse met een bol sorbetijs For the English menu: www.utwente.nl/fb/catering/ studentenrestaurant Voor informatie + openingstijden: UT-Catering: www.utwente.nl/fb Reserveringen Faculty Club en De Stek online via www.utwente.nl

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente

14

Donderdag 10 september 2009

Griep, regen, smashes

Ondanks een stel forse regenbuien en links en rechts wat uitval door de Mexicaanse griep was het dit weekend volle bak bij het tennistoernooi van TC Ludica. Bijna driehonderd spelers en speelsters, uit deze regio maar ook uit Groningen, Tilburg en Utrecht, vonden hun weg naar het tennispaviljoen op de campus. Met dat aantal kon een volledig weekprogramma worden gedraaid. Door de regen moest er wel flink geïmproviseerd worden met als gevolg dat er ook ’s nachts nog werd gespeeld. Maar uiteindelijk kon het hele programma worden afgewerkt. ‘Ach’, zegt Margoleen Honcoop van Ludica, ‘een beetje flexibele studentenclub raakt niet in paniek van een nachtelijke wedstrijd.’ Uitslagen: www.toernooi.nl. Foto: Gijs van Ouwerkerk

Drienerlo begint met zeperd

In balans op asfalt en ijs Ze is een van de leden waar de Drienerlose schaatsvereniging De Skeuvel die lid werd toen bekend werd dat Enschede een overdekte baan kreeg. Daarmee was ze niet de enige. Spijt van haar besluit om een oude hobby nieuw leven in te blazen heeft ze niet. Vooral omdat ze het schaatsen ’s winters kan combineren met skeeleren ’s zomers. Die combi maakt voor haar de cirkel rond. Op tienjarige leeftijd schaatste ze al voor een Veluwse vereniging op de schaatsbaan van Deventer. Dat deed ze tot een jaar of drie geleden. Daarna kwam de klad er in met kleine zeurende blessures. Het kwam het humeur van Van der Ende niet ten goede.

Samen met een intensieve stage aan het slot van haar hbo-opleiding was dat voldoende reden de schaatsen diep onder in de kast te mikken.Ver uit het zicht. Bijna anderhalf jaar lang zag ze alleen de stoflaag op het leer groeien, maar met de komst van de ijsbaan werden de glijders toch weer afgestoft. Een krabbel op de ledenlijst van de Skeuvel maakte haar beslissing compleet. ‘Ik dacht’, zegt ze, ‘dat ik er helemaal klaar mee was, maar kennelijk toch niet. De kans om zo dicht in de buurt te schaatsen wilde ik niet aan me voorbij laten gaan.’ Van oktober tot eind maart is ze vaste bezoekster in de Enschedese ijshal. Maar als de dagen beginnen te lengen

verruilt ze met plezier ijs voor asfalt. Elke donderdagavond volgt Van der Ende te midden van andere Skeuvelaars op een parkeerplaats op het Business & Sciencepark bij de UT skeelerlessen. De Skeuvel speelt daarmee nadrukkelijk in op het programma naast het winterseizoen. ‘Droogtrainen’ noemt de studente het. ‘Behalve skeeleren’, zegt ze, ‘fietsen we ook veel of we doen oefeningen in het krachthonk met elastieken om de enkels.’ De term droogtrainen zegt ook iets over de volgorde van prioriteiten. Schaatsen komt op één, dan een tijdje niets en pas daarna skeeleren, hardlopen en fietsen. Maar dan dus wel vooral ter ondersteuning

van het schaatsen. Over skeeleren zegt ze: ‘Het laat zich vergelijken maar ook weer niet. Op ijzers hoef je minder hard af te zetten om dezelfde meters te maken. Glijden kost minder energie dan rollen. Het asfalt geeft meer weerstand. Geen idee of het ooit wetenschappelijk bewezen is, maar zo voelt het wel.’ Verder zegt ze dat de ronding in de schaatsijzers de mogelijkheid bied meer snelheid te ontwikkelen en die ronding is er niet in de wieltjes van de skeelers. Dus anders dan bij het schaatsen geen skeelerwedstrijden of toernooien voor Van der Ende. En dat geldt eigenlijk voor het gros van de leden

Van der Ende: ‘Met het skeeleren train je dezelfde spieren als bij het schaatsen, maar ik gebruik het alleen ter ondersteuning van.’ Foto: Gijs van Ouwerkerk

van de Skeuvel. ‘In eerste instantie’, legt ze uit, ‘word je toch lid van een schaatsclub om te schaatsen, maar dat neemt niet weg dat je met skeeleren prima je slag kan oefenen.’ Van der Ende zegt zelf geen hoogvlieger te zijn als het gaat om tijden. Er is niet zoiets als een Olympische droom die heimelijk opspeelt naar weer een snel rondje. ‘Nee, dat speelt bij mij zeker niet.’ Ze haalt haar ambities uit het verbeteren van persoonlijke records. En dan vooral op de duizend meter, vijftienhonderd meter of de drieduizend meter. De middenafstanden hebben haar voorkeur. ‘Elk pr is een overwinning op mezelf.’ Maar wat als de pr’s uitblijven? ‘Dan baal ik’, antwoordt ze, ‘maar dat los ik op door nog harder te trainen.Vooral het trainen van je bovenbenen is belangrijk.’ En als ook dat niet helpt? ‘Dan zit ik wel even in een dip’, zegt ze, ‘maar dat duurt bij mij gelukkig nooit zo gek lang.’ De sportieve studente zegt uit te kijken naar 3 oktober als voor het eerst de toegangsdeur van de ijsbaan opengaat. ‘Dat is voor ons allemaal een bijzonder moment. Net als vorig jaar zijn we nu als Skeuvel opnieuw gastheer van het NSK. Dat toernooi maakt wel iets extra’s los. Ook bij mij.’

Naam:

Jolanda van der Ende

Leeftijd:

23 jaar

Studie:

communicatiewetenschap

Sport:

skeeleren/schaatsen

Club:

De Skeuvel

De voetballers van Drienerlo zijn de competitie begonnen met een uitnederlaag. Van S V DW ’ 7 5 Doetinchem werd met 4-1 verloren. Het tweede elftal deed het een stuk beter en won met 6-4 van Sportlust Glanerbrug. In de eerste thuiswedstrijd van het seizoen, komende zaterdag 14.30 uur, neemt Drienerlo 1 het op tegen Grolsche Boys.

Vakgericht wint eerste duel De ko r f b a l l e r s va n Vakgericht zijn het seizoen begonnen met een 12-8 uitzege op ’t Overschotje uit Lochem. Ondanks een rommelige voorbereiding verscheen de UT-ploeg in Lochem goed uit de startblokken en werd al snel een verschil gemaakt van twee treffers. Die voorsprong hield de ploeg lange tijd vast om tegen het eind van de wedstrijd verder uit te lopen. Michel Tromp en Ruben Hoeksma namen samen zes treffers voor hun rekening.

Wieler coryfeeën Voormalig wielerprof Tristan Hoffman is dinsdag 22 september te gast bij de Drienerlose wielervereniging Klein Verzet. Hij geeft dan een gasttraining. Hoffman is op dit moment ploegleider van Team Columbia. Maar daar blijft het niet bij, want Klein Verzet heeft meer wielercoryfeeën in huis gehaald. Een dag later geeft Nederlands kampioen mountainbiken 2007, Axel Bult, een clinic mountainbiken. De trainingen beginnen op beide dagen om 18.00 uur. De training is voor iedereen toegankelijk. Meer info: www.kleinverzet.nl.

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente

15

Donderdag 10 september 2009

Getuige

Daniël van Veen

De grote vraag die Berry Lussenburg zich stelt is: wat doet iemand als getuige. Wat moet, wat kan en vooral...wat wil je? Zonder moralistisch te worden legt de snelstsprekende cabaretier van ons land de vinger op de zwerende wond. Berry Lussenburg speelde tussen 2001 en 2007 in de succesvolle programma's 'Vermist', 'Preventief' en 'Sprekend' om vervolgens een sabbatical te nemen. Ook in 'Getuige' blijft hij geëngageerd, zeer scherp en uitermate humoristisch. Volgens insiders zal het theaterseizoen 2009 - 2010 de definitieve doorbraak worden voor de cabaretier uit Vlaardingen. Berry Lussenburg: Getuige (tryout), zaterdag 12 september om 20.30 uur in het Vestzaktheater in Enschede.

De cabaretvoorstelling ‘Ruilen binnen acht dagen’ is de eerste avondvullende show van Daniël van Veen. De voorstelling gaat over keuzes maken, over twijfels die keuzes teweeg brengen en over de twijfel of de keuzes wel de juiste zijn. Daniël wordt muzikaal begeleid door oud UT-student en trompettist Sybren van Doesum. Daniel van veen: Ruilen binnen acht dagen (try-out), maandag 14 september van 12.35 tot 13.35 uur in het Amphitheater in de Vrijhof.

GeRRIT

Normaal De mannen van Normaal laten met hun Boerenrock heel Nederland meezingen en natuurlijk meehøken met klassiekers als ‘Mama woar is mien pils’, ‘Oerend hard’ en ‘De boer is troef ’. Benny Jolink en zijn mannen spelen al sinds 1975 alle zalen waarin ze staan volledig plat. Tijdens de Veldtochttour 2009 doen zij festivals en poppodia in het oosten van het land aan. Muziekgenres als rock & roll, blues, country en jazz wisselen elkaar af in een spetterende show. Normaal, zaterdag 12 september om 21.00 in Go Planet in Enschede.

Musical in Harmony Het Van Heekplein staat zondag in het teken van musical. Voor het zevende jaar vindt een groots opgezet muziekspektakel plaats met als doel de beoefening van amateurkunst binnen de gemeente Enschede te promoten. In het kader van het thema musical zijn een aantal unieke combinaties van zang, dans en muziek te zien. Zoals een gezamenlijk optreden van drum- en showband E.M. met folkloristische dansgroep de Krekkel en een medley van musical melodieën door het Enschede’s Muziektheater. Musical in Harmony, zondag 13 september vanaf 13.30 uur op het Van Heekplein in Enschede.

Edwin Dertien en Wout Zweers bij een proefopstelling. Foto: Arjan Reef

ut’ers staan op gogbotfestival met brandend kunstwerk

Machtig mooi schouwspel Een enorm straatplotter die woorden en beelden van vijf bij drie meter met brandende gel op de grond spuit. Promovendus Edwin Dertien en io-student Wout Zweers, beiden ook kunstenaar, ontwierpen in hun vrije tijd zo’n apparaat. Tijdens het media en art festival Gogbot staan ze met het kunstwerk op de Oude Markt. Latifa van Heerde

De Feurerflussigkeitsextrusionshinunwiederzeichnungsmachin is de volledige naam van de straatplotter die Edwin Dertien en Wout Zweers, alias Herr Ingenieur Dreizehn en Herr Ingenieur Tzwersh presenteren op Gogbot. Die naam voor de plotter is ontstaan als geintje, vertelt Dertien. ‘Het thema van Gogbot is dit jaar Atompunk, ik dacht direct aan het voormalige Oost-Duitsland en de Duitsers hebben ze van die leuke lange woorden. Tekstueel klopt het woord trouwens helemaal.’ Het ontwerp is gebaseerd op een ouderwetse plotter, een soort printer met een pen die met behulp van twee haaks op elkaar staande armen over een vel papier beweegt. De UT’ers hebben een eigen versie gemaakt van drie bij één meter die brandende gel op de straatstenen spuit in geometrische figuren van drie bij vijf meter. Ze hebben er avonden aan geknutseld in hun ateliers in Roombeek: Dertien aan de elektronica en software en Zweers aan de stalenconstructies.

Donderdag 10 september Het Vestzaktheater, Enschede: cabaretvoorstelling ‘Een frisse wind ‘(try-out) van Droog Brood. Na vier succesvolle theatertournees, volgt hier de vijfde show. 20.30 uur. EUR 8.50. Boekhandel Broekhuis, Enschede: Open Schrijverspodium, een voorleesavond voor Schrijvers. Aanmelden via [email protected]. 20.00 uur. Deelname: gratis. Muziekcafé de Cactus, Hengelo: Brickyard. Een vijfmansformatie waarvan de stijl wisselt tussen blues en rock. 22:00 uur. Entree: gratis.

kan de UT hiermee doen? 20.00 uur. Entree: gratis.

s ta d

Donderdag 10 september tot en met zondag 13 september Enschede: Gogbot Festival 2009. Het multimedia festival, een platform voor nieuwe ontwikkelingen uit de internationale kunst. Entree: gratis. Zie deze pagina. Zaterdag 12 september HetVestzaktheater, Enschede: cabaretvoorstelling ‘Getuige’ van Berry Lussenburg, de snelstsprekende cabaretier. 20.30 uur. EUR 8.50. Zie deze pagina. Zondag 13 september Rijksmuseum Twenthe: rondleiding bij tentoonstelling ‘De Bazel tot Eek: vorm/functie/verbeelding’. Het is een selectie uit de collectie 20ste-eeuwse vormgeving. 14.30 uur. Entree: EUR 6/4/3. Gratis: t/m 18 jaar, museumkaart, vrienden van het museum, leden Vereniging Rembrandt. Toeslag rondleiding: EUR 9.

Donderdag 17 september Rabotheater, Hengelo: Cabaretvoorstelling ‘Toendra’ van Ellen Dikker. Een programma waarin ze razendsnel schakelt tussen hilarische en ontwapenende personages, die allemaal worstelen met het moderne leven. 20.00 uur. EUR 14.

Zaterdag 19 september Rabotheater, Hengelo: Avond van de dans. Dansgezelschappen die dit seizoen komen optreden geven alvast voorproefjes van de nieuwste voorstellingen. 19.30 uur. EUR 5.

Zaterdag 26 september Rabotheater, Hengelo: cabaretvoorstelling van André Manuel met ‘Voor God noch Vaderland’. 20.00 uur. EUR 17.50. Tot en met woensdag 30 september Enschede promotie: Groeten uit ‘Enschede aan Zee’. Op Willem Wilminkplein is een stadsstrand geopend. Activiteiten: beachvolley, dansen, zwemmen en zonnen. Open: ma. t/m zo.: 11.00 – 23.00 uur. Tot en met zondag 4 oktober Synagoge, Enschede:dubbeltentoonstelling over de Holocaust: ‘Post uit de vergetelheid’ en ‘Mauthausen, een zwarte bladzijde in de geschiedenis van Twente’. Open: wo. en zo.: 11.00 – 17.00 uur.

Zaterdag 12 en zondag 13 september Saasveld, Enschede: tentoonstelling ‘Rijdende monumenten door de tijd’. Ca. 80 rijtuigen en bijbehorendheden. Open: 10:00-17:00 uur. Entree: gratis.

Tot en met zondag 11 oktober 21 Rozendaal, Enschede: tentoonstelling door 1UP van tekeningen van Koen Taselaar. Open: do. t/m zo.: 11.00-17.00 uur en di. en wo. op afspraak.

Woensdag 16 september MAC Berlijn, Enschede: Studium Generale organiseert lezing ‘Brein en leren’ door prof. dr. Harold Bekkering en prof. dr. Jules Pieters. Welke mogelijkheden biedt het neurocognitief inzicht voor hoe wij leren? En wat

Tot en met zondag 24 januari 2010 Rijksmuseum Twenthe, Enschede: tentoonstelling Red Storm: schilderijen van tien jonge Chinese kunstenaars. Entree: EUR 6/4/3. Gratis: t/m 18 jaar, museumkaart, vrienden v/h museum, leden Ver. Rembrandt.

Op Gogbot gaat hun plotter in première. ‘Het perfecte podium’, vertelt Zweers, ‘Het is de kans om onze creatie te presenteren aan een groot publiek en uit het nerdachtige circuit te halen.’ Een concreet doel hebben ze niet met de plotter. ‘En dat hoeft ook niet, want het is kunst’, verduidelijkt Dertien, ‘het gaat ons vooral om het creëren van een machtig mooi schouwspel en om het experimenteren op zich.’ Zweers vult aan: ‘We willen zien wat vuur met mensen doet.’ De mannen hebben er alles aan gedaan om de veiligheid van het publiek te waarborgen. Ze gebruiken theaterbrandgel die speciaal gemaakt is voor dit soort toepassingen. De plotter is voorzien van een noodschakelaar en brandblusser en -deken zijn aanwezig. Ze hebben zelfs getest of het apparaat geen brandplekken achterlaat op de straatstenen van de Oude Markt. Hoe de voorstelling er precies uit gaat zien is nog een verrassing. Het schouwspel zal in ieder geval in de avonduren plaatsvinden omdat de brandende gel dan het beste te zien is. Vaste tijdstippen zijn er niet, dat hangt af van de geprogrammeerde acts en van het publiek. Zweers: Wat dat betreft is het net straattheater.’ Gogbot festival, thema: Atompunk, donderdag 10 tot en met zondag 13 september op diverse locaties in Enschede. UT-nanoprofessor Dave Blank verzorgt donderdag om 20.00 uur de openingsshow op de Oude Markt, daarbij ondersteund met beeldmateriaal door VJ C-men. De straatplotter is op donderdag-, vrijdag- en zaterdagavond te zien op de Oude Markt. Meer informatie over het programma op www.gogbot.nl. Maandag 14 september Amphitheater, Vrijhof: try out van Daniël van Veen: ‘Ruilen binnen acht dagen’. Met sterke verhalen en licht ironische liedjes brengt Daniël het detail terug tot zijn ware proporties. 12.35 uur. EUR 5/3/1. Zie deze pagina. Vrijhof: opening Cultuurseizoen 20092010 met twee feestelijke voorstellingen en met expositie ‘Architectural edge’ van Anneke Wilbrink. 16.30 uur. Amphitheater, Vrijhof: optreden van geRRIT met ‘More Homeless Songs’. Winnaar Broodje Cultuur Publieksprijs 2009. 20.15 uur. EUR 5/4/2. Zie deze pagina.

GeRRIT, de winnaar van de Broodje Cultuur Publieksprijs 2008-2009, staat 14 september weer op de planken in het Amphitheater. Maandag 2 maart bracht de band daar ook al zijn Homeless Songs ten gehore en kreeg daarvoor van het publiek een waardering van maar liefst 4,9 punten (op een schaal van 1 tot 5). Deze band – die zichzelf tegenwoordig Gooseberry noemt – keert terug met een avondvullend programma. GeRRIT speelt akoestische muziek die warm, melancholisch en opzwepend klinkt. GeRRIT: More Homeless Songs, maandag 14 september van 20.15 tot 22.00 uur in het Amphitheater in de Vrijhof.

Eden In het Belletterie Filmhuis is woensdag 16 september het lichtvoetige Duitse romantische drama Eden te zien. De film gaat over de kunst van en de liefde voor het koken. Gregor, is een corpulente, excentrieke chef de cuisine, met een klein restaurant. Hij zit vaak op een terrasje, waar hij wordt bediend door Eden. Zij is getrouwd met Xaver en heeft een vijfjarig dochtertje met het Syndroom van Down, Leonie. Gregor is gecharmeerd van Leonie en besluit een cake met eigengemaakte chocolade voor haar verjaardag te bakken. Er ontstaat een innige maar platonische relatie tussen Gregor en Eden waar Xaver niet blij mee is. Eden, woensdag 16 september om 21.00 uur in de filmzaal van de Vestingbar. Toegang gratis. onontkoombare aziatisering van de wereld; het Japanse paradigma’ door prof. dr. Rien Segers. 19.30 uur. Entree: gratis. Audiozaal, Vrijhof: 4 Happy Feet dansevenement. 19.00 uur. Entree gratis.

campus

Dinsdag 15 september Amphitheater, Vrijhof: Studium Generale organiseert lezing ‘Bewustzijn’ door prof. dr. Victor Lamme. Hij doet onderzoek naar de werking van het brein, visuele waarneming en het bewustzijn. ‘Weg met de psychologie!’ was de titel van zijn oratie. 19.30 uur. Entree: gratis. Woensdag 16 september Filmzaal van de Vestingbar: film Eden, 21.00 uur. Entree: gratis. Zie deze pagina. Tot en met donderdag 17 september Faculty Club i.s.m. St. Qua Art – Qua Science: tentoonstelling ‘Visualisatie’ van Andrie Arendsman, beeldend kunstenaar. Open: ma. t/m vr. 12.00-20.00 uur. Maandag 21 september Amphitheater, Vrijhof: A-ThAns on tour. Eén van de vier beste afstudeervoorstellingen van de Amsterdamse Theater Academie Nieuwe Stijl. 12.35 uur. EUR 5/3/1. Amphitheater, Vrijhof: Fantasten met ‘Roze Kater (reprise). De internetband LockedupLaura word slachtoffer van hun blinde ambitie en de grenzen vervagen tussen hun internet leven en het echte leven. 20.15 uur. EUR 5/4/2. Dinsdag 22 september Amphitheater, Vrijhof: cyclus Japan – Nederland: vierhonderd jaar contact. Studium Generale organiseert lezing ‘De

Vrijdag 25 september Amphitheater, Vrijhof: theatersportwedstrijd van Pro Deo. U vraagt, wij spelen. 20.00 uur. EUR 5/3/1.

Maandag 28 september Agora, Vrijhof: Dragon Productions met ‘We’ve got Soul, with a capital S’. Een diepgaande ‘feel good’ voorstelling met dans, muziek en liefde. 12.35 uur. EUR 5/3/1.

Dinsdag 29 september Amphitheater, Vrijhof: cyclus Japan – Nederland: vierhonderd jaar contact. Studium Generale organiseert lezing ‘Tien sleutelbegrippen van de Japanse cultuur’ door dr. Karim Benammar. 19.30 uur. Entree: gratis. Donderdag 1 oktober Horst, C101: Studium Generale organiseert lezing ‘Balans vinden in jezelf – lessen uit het Oosten’ door Edgar Kruying. In het leven gaat het om het vinden van het juiste evenwicht, die balans kun je vinden in jezelf. 19.30 uur. Entree: gratis. Maandag 5 oktober Amphitheater, Vrijhof: Bas Marée & Johan Hoogeboom met ‘Wil je mijn pleister zien?’. 12.35 uur. EUR 5/3/1. Culturele cursussen Inschrijven via www.cultuur.utwente.nl. In week 39: gratis introductielessen. Start: week 40. Duur: 12 weken. Kosten: EUR 40. Informatie: Joke Sanchez (ma./di./do. tussen 09.00 en 14.00 uur, tel. 06-23925395, e-mail: joke.sanchez@ utwente.nl). Kunstuitleen Vrijhof: UT-medewerkers en –studenten kunnen gratis kunst lenen. Open: di. en do. van 12.00-13.30 uur en op afspraak. Vrijhof kamer 136. Informatie: Tessa Lieffering, tst. 5746, e-mail: [email protected].

ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente

16

Donderdag 10 september 2009

Studentenleven

Lustrum Ze liggen er nu nog relaxed bij, de leden van de competitieploeg van Kronos. Dat wordt zaterdag 19 september wel anders. Dan viert de sportvereniging haar 45-jarige bestaan. Ze is daarmee de oudste studentenatletiekvereniging van Nederland, zeggen ze zelf. De leden gaan die dag samen met oud-Kronauten om een uur of twaalf de sintelbaan op voor verschillende sportieve activiteiten. ’s Avonds is er een diner en een borrel. Twee dagen eerder, op donderdag 17 september, lopen de Kronosleden alvast warm tijdens het NSK Trappenlopen. Foto: Gijs van Ouwerkerk

Over en... Vrouwenvoetbal

Loelbak Gewokt varkensvlees met peulen Moeilijkheid: Inleiding: We zitten nog aan het begin van het collegejaar, dus we houden het nog steeds niet al te moeilijk in onze kookrubriek. Binnenkort zullen we de moeilijkheidsgraad weer eens omhoog schroeven. Deze week reizen we af naar Azië en zetten we iets op tafel dat niet alleen snel en makkelijk, maar ook nog eens erg lekker is. Ingrediënten: 1 scheut (arachide) olie 400 gram varkenslapjes (eventueel schnitzel) 1 paprika 400 gram peultjes 3 bosuitjes 1 pak woknoedels (ongeveer 250 gr.) 2 el sesamzaadjes 2 scheut sojasaus 2 teentjes knoflook 2 bolletjes gember (uit een pot, te vinden bij de bakspulletjes in de supermarkt) Bereiding: Snijd het vlees in reepjes en meng dit met 1 scheut sojasaus in een kom, zet weg. Maak de paprika schoon en

4 personen snijd deze in stukjes. Snijd de bosui in ringetjes en de peultjes in drieën. Snijd ten slotte de knoflook en de gemberbolletjes in kleine stukjes. Kook een pan water en bereid de noedels volgens de aanwijzingen op de verpakking. Verhit de olie in een pan op hoog vuur en roerbak het vlees tot het goudbruin is (blijven omscheppen). Voeg de knoflook en de bosui toe en bak een minuut mee. Voeg de paprika en peultjes toe en roerbak deze een minuut of twee mee. Doe de gember erbij en daarna de noedels. Schep dit om en bak het kort mee. Doe de tweede scheut sojasaus door het mengsel en (als je van gember houdt) nog een scheut sap uit de pot met gemberbollen. Verdeel het mengsel over de borden en bestrooi het met de sesamzaadjes. Eet smakelijk! Drank: We gaan weer aan het bier. Bij Aziatisch eten hoort toch een Aziatisch biertje, bijvoorbeeld een Tsingtao uit China (verkrijgbaar bij de toko of de

voor SPEK & BONEN

Redactie: Joris van Hoof en Willem Pieterson Emailadres: [email protected]

Aziatische supermarkt aan de Klomp in Enschede). Tip: Hoewel je in principe met alle oliën kunt roerbakken, is Arachideolie het meest geschikt om te roerbakken. Dit komt omdat deze olie het meest verhit kan worden zonder te verbranden. Gebruik bij het wokken of roerbakken liever geen olijfolie, deze gaat snel walmen of stinken. Wist je dat: Gember wereldwijd één van de meest gebruikte smaakmakers in de keuken is? Dit heeft ongetwijfeld te maken met de veelzijdigheid van gember. Het wordt niet alleen veel gebruikt in de Aziatische keuken, maar ook veel in koek en gebak. Ook lekker; pannenkoeken met gember!

Weekblad van de Universiteit Twente

www.utnieuws.utwente.nl nummer 25 - Donderdag 10 september 2009

2

UT N I E U W S 5

‘Ik heb gevoel voor cijfers en tabellen’

Nooit meer bang voor een spuitje?

14 Jolanda: in balans op asfalt en ijs

ADVERTENTIE

Foutje ministerie: UT 8 mln gekort

PROMINENT. Leontien van Moorsel was dinsdag prominent aanwezig op de UT, in het kader van de Gezonde Week. In het Amfitheater van de Vrijhof sprak Nederlands beste wielrenster aller tijden vrijuit over de diepe dalen en hoge pieken van haar imposante wielerloopbaan waarin ze alles won wat er maar te winnen was. Na afloop stapte ze met enthousiaste UT’ers op de fiets voor een rondje over de campus (zie ook groepsfoto op pagina 4). Foto: Gijs van Ouwerkerk

vanuit bedrijfsleven naar vooral faculteit ewi

Bijna negentig ‘kenniswerkers’ naar de UT

Naar schatting negen postdocs uit het bedrijfsleven gaan vanaf oktober aan de slag bij de UT. Nog eens tachtig mensen van door de crisis getroffen ondernemingen worden hier gedetacheerd en gaan werken aan gezamenlijke projecten. Van de vijftien aangevraagde programma’s zijn er negen goedgekeurd. De faculteit EWI trekt de meeste van deze zogenaamde kenniswerkers. De ministers Maria van der Hoeven (EZ) en Ronald Plasterk (OCW) zetten de kenniswerkersregeling voor de zomer op om bedrijven te helpen het hoofd boven water te houden in deze moeilijke economische tijd. Het bedrijfsleven detacheert onderzoekers bij een kennisinstelling om te werken aan gezamenlijk projecten. De loonkosten worden voor een groot deel betaald uit subsidie van het kabinet. Van de vijftien programma’s die de UT had aangevraagd,

zijn er acht goedgekeurd.Van een (andersoortig) project wordt de uitslag pas in november bekend, één is komen te vervallen en vier zijn er afgekeurd. Liaison officer van de UT Rolf Vermeij schat dat met de toekenningen een bedrag van 8,5 miljoen euro is gemoeid. Dat geld komt niet alleen bij de UT terecht, maar hoofdzakelijk bij de bedrijven en hun werknemers. Aan de UT worden negen postdocs aangesteld en tachtig werknemers worden vanuit het bedrijfsleven bij

ADVERTENTIE

BROODJE CULTUUR

Maandag 14 september, 12:35, Amphitheater, Vrijhof Daniël van Veen: Ruilen binnen acht dagen [Kleinkunst] Maandag 14 september, 20:15, Amphitheater, Vrijhof geRRIT, winnaar Broodje Cultuur Publieksprijs [Muziek] Maandag 21 september, 12:35, Amphitheater, Vrijhof A-ThAns on tour #1 [Toneel] Maandag 28 september, 12:35, Agora, Vrijhof Dragon Productions: We’ve got Soul, with a capital ‘S’ [Dans]

WWW.CULTUUR.UTWENTE.NL

de universiteit gedetacheerd. Die laatste groep blijft dus in dienst van hun werkgever. De bedrijven waarmee de UT deze samenwerking aangaat, zijn NXP, ASML, Nedap, Océ, ItoM, Axiom en Bronkhorst. De meeste projecten zullen worden uitgevoerd bij de faculteit EWI. Zo worden bij Integrated Circuit Design mensen van zowel ItoM als Axiom gedetacheerd. Volgens Vermeij is het logisch dat EWI oververtegenwoordigd is. ‘De ICT en automobielindustrie zijn het zwaarst getroffen door de crisis. In die branches werken veel mensen in de elektronica.’ In totaal hebben de twee ministeries 128 aanvragen gehonoreerd met een waarde van 135 miljoen euro. Ongeveer zestig procent van de kenniswerkers wordt bij de universiteiten ondergebracht, hoofdzakelijk bij de drie technische universiteiten. Volgens Vermeij heeft vooral Eindhoven het goed gedaan. ‘Dat is niet zo gek, want in die regio zitten veel technologiebedrijven die in de problemen zijn gekomen. Eindhoven is bovendien

initiatiefnemer van de kenniswerkersregeling.’ Aan het eind van deze maand start een tweede subsidieronde waarvoor nog kan worden ingeschreven. Ook daarin doet de UT mee. Vermeij: ‘We verwachten de vier aanvragen die nu zijn afgekeurd zo te kunnen inrichten dat we alsnog een goede kans maken. Bovendien hebben zich bij ons al nieuwe gegadigde bedrijven gemeld.’ Zie ook interview met prof. Jurriaan Schmitz, pagina 3.

De UT heeft vanaf 2007 acht miljoen euro te weinig budget gekregen van het ministerie van Onderwijs. In totaal besteedde het ministerie 97 miljoen euro verkeerd. Delft kreeg bijna 40 miljoen te weinig; Tilburg juist 40 miljoen te veel. De fout wordt tussen 2011 en 2024 rechtgezet. In die periode ontvangt de UT jaarlijks 580.000 euro. De misser van het ministerie kon ontstaan door de overgang van oude ingenieurs- en doctorandusdiploma’s naar de bachelor/masterstructuur.Volgens Kees van Ast, de financiële man in het CvB, was het uitgangspunt dat die overgang budgetneutraal zou moeten plaatsvinden. Dat bleek echter ingewikkeld waardoor sommige universiteiten tientallen miljoenen euro’s te weinig kregen en andere instellingen vergelijkbare bedragen te veel. Van Ast merkte de afgelopen jaren dat de UT tekort werd gedaan en trok met andere benadeelde universiteiten aan de bel. Het ministerie heeft toegezegd dat tussen 2011 en 2024 het bedrag wordt gecompenseerd. ‘Dat is vreselijk lang, wij willen het graag eerder afwikkelen’, aldus Van Ast. Hij hoopt dat door kamervragen de betaling wordt bespoedigd. De universiteiten die te veel geld hebben ontvangen (Tilburg 40 miljoen, Maastricht 20 miljoen), mogen dat houden omdat het vaak al is besteed. Wel krijgen zij hierdoor de komende jaren minder geld. In 2024 heeft elke universiteit volgens Van Ast het deel van het budget gekregen waar ze recht op had, niet te veel en niet te weinig.

SOLAR. Knuffels, een enkele traan en trotse en aanmoedigende woorden van rector Ed Brinksma en Saxion-voorzitter Wim Boomkamp. Maandag nam het Solar Team afscheid van Twente. Uitgezwaaid door vrienden, familie en het voltallige college van bestuur vertrok het team in een touringcar naar Frankfurt om vandaar naar Australië te vliegen. Als de reis voorspoedig is verlopen zijn de Solar-studenten gisteren aan het eind van de dag in Darwin aangekomen. Zondag 25 oktober start daar de World Solar Challenge. Zie ook het dossier op de website van het UT-Nieuws over de race. Voorafgaand en tijdens de wedstrijd zullen hier ook geregeld filmpjes over de verrichtingen van het Solarteam in Australië worden geplaatst.

Opeens keken er zondagavond ruim 1,6 miljoen mensen naar een sportwedstrijd waarvan het merendeel van die televisiekijkers een week geleden nog vond dat je het geen sport kunt noemen. Bij het tweede doelpunt van Engeland zaten er zelfs 2,4 miljoen Nederlanders voor de buis om de oranje voetbalvrouwen aan te moedigen. De vraag is overigens of die hadden ingeschakeld om 22 vrouwen achter een bal aan te zien rennen of omdat op het tijdstip van de onvermijdelijke verlenging eigenlijk een registratie van een van de stadionconcerten van Guus Meeuwis stond geprogrammeerd. Maar toch, het zijn aantallen die Boer zoekt vrouw dit seizoen nog maar moet zien te halen. Toegegeven, ook wij hebben gekeken. En vol bewondering. Aan inzet ontbrak het niet en dat kon je een dag eerder bij de mannen tegen Japan niet zeggen. Toch was het anders, alleen al omdat de commentator het nodig vond elke vijf minuten te herhalen dat als Oranje niet zo on-Nederlands had verdedigd ze nooit zo ver waren gekomen. Wat viel verder op? Het lage tempo, ballen die niet aankwamen, flipperkastsituaties en een verdediging die bij het laatste tegendoelpunt wel heel knullig opereerde. Is dat erg? Nee. Is het wennen? Ja, maar gezien de kijkcijfers passen we ons snel aan. Aantrekkelijk voetbal of niet, topsport is het zeker. Bovendien zal vandaag blijken dat de belangrijkste voetbalwet ook voor het vrouwenvoetbal geldt. De Duitse vrouwen nemen het dan op tegen Engeland. Mogen we de Engelse voetbalcommentator Gary Lineker alvast citeren? Soccer is a game for 22 women that run around, play the ball, and one referee who makes a slew of mistakes, and in the end Germany always wins.

Licht Wij werken tegenwoordig in het donker. Niet dat de lampen kapot zijn ofzo, maar de gloeiende peertjes zijn uit en puur natuur is in. Het enige licht dat hier naar binnenrolt, komt van buiten. De lichten-uit-actie is niet alleen de trend, het is ook een stukje sympathie. Gisteren was het de dag van de duurzaamheid. Sindsdien blijven wij van de lichtschakelaars af. Ecoverantwoordelijk werken noemen we dat. Net zolang totdat er een ledlamp of zo’n spaarunit in hangt. Kan nog wel even duren dus voor het hier weer licht wordt. Maakt niks uit, wij houden ons duurzame pootje toch stokstijf. Een kwestie van mentaliteit. Die was dezer dagen trouwens ver te zoeken op de UT. Gezond op het werk, luidde het credo. Neergezet met een stevig, aantrekkelijk programma. Het geinige theatergezelschap Mama Roux trok met een caravan langs. Lachen is immers gezond. Het publiek liet het echter massaal afweten. Zo vrolijk zijn we dan toch weer niet. De gratis handdoeken en gratis groene appels vielen meer in de smaak. De frisse fruitstukjes gingen als zoete broodjes over de toonbank. Wist je trouwens dat Leontien van Moorsel op slechts één enkel appeltje vier en soms wel zes uur knoerthard fietste. Ze trapte de longen uit haar lijf. En dat ze na elke verslonden bergtop één (1!) appelpartje naar binnenwerkte als beloning? Niet meegekregen? Nederlands beste wielrenster ooit was hier dinsdag te gast voor een presentatie en een fietstocht. Slechts een handjevol UT’ers kwam opdraven. Best karig als je met zo’n 2800 medewerkers bent. Hoe dat kan? Misschien moeten we daar eens met z’n allen ons licht over laten schijnen. Kost geen drol en is nog duurzaam ook!

...sluiten

Foto: Gijs van Ouwerkerk

6

InternatIonal

UT-Nieuws stelling v/d week

PaGe

Deze krant woensdagavond al digitaal lezen? GA naar: www.utnieuws.utwente.nl

Er moet gerecycled papier in de UT-printers GA naar: http://www.utnieuws.utwente.nl

Uitslag vorige stelling: De vette hap moet uit de UT-kantines EENS

31%

ONEENS

69%