Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam. Jaargang Folia. Nooit meer bang voor de tandarts

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 1

Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam

Folia

Nooit meer bang voor de tandarts

34

Jaargang 56 16-05-2003

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 2

Wij zoeken Geurten c.s. Fiscaal Juristen te Hilversum zoekt

aangiftemedewerk(st)er IB/Vpb voor 1 1/2 dag per week. Liefst met enige ervaring.Werktijden in overleg. Tel. 035-6241757.Vragen naar Marlon Lems. E-mail: [email protected]

Jonge uitgeverij in Amstelveen (vlakbij tram 5/51)

zoekt

Telemarketeers m/v met uitstekende communicatieve vaardigheden. Aantrekkelijke verdiensten. Minimaal 16 uur per week beschikbaar. Bel voor meer informatie 020-470.95.50

Tentamenzalen in het

IWO -gebouw

N

BIJBAAN ALS PRIVE-CHAUFFEUR?

Meer informatie en routebeschrijving: www.student.uva.nl HvA

Je houdt van autorijden en je wilt kennis maken met advocaten en directeuren van toonaangevende P4

IWO

bedrijven in de regio Amsterdam?

Ben jij de student tussen de 20-28 jaar, die:

ergw

eg

Academisch Medisch Centrum

- beheerst en veilig kan autorijden - representatief is - en BETAALD WIL STUDEREN?

AM ST CEN ERDAM TRU M

- minimaal 2 jaar zijn rijbewijs heeft

Tafe lb

- 1 dag of meer per week beschikbaar is Station Holendrecht Metrolijn 54 Centraal Station - Gein

Meib

ergd

re e f

De UvA werkt aan de verbetering van de voorzieningen voor het onderwijs en de studenten

0

250 m

Ga dan naar www.edrivers.nl en vul het vacatureformulier in.

Altijd al menschen behaegd?

****Café**** Kapitein Zeppos in het ‘Gebed Zonder End’ (poortje halverwege de Grimburgwal)

Geef je dan nu op voor het Mas la Bauma vraagt, hulp op kleine natuurcamping in de Spaanse Pyreneeën voor de maanden juli en aug. Vergoeding ± € 450 per 5 weken. Incl. kost en inwoning. Info: Mark Souwer tel: 0299403941 of www.maslabauma.com

Groninger Studenten Cabaret Festival

Voor tussen en na de studie! voor koffie, thee en broodjes v.a. 11.00 uur de borrel ’s middags het restaurant v.a. 17.30 uur

www.gscf.nl

op alle consumpties 10% korting op vertoon van collegekaart of O.V. jaarkaart

HET AMBASSADE H OT E L een stijlvol grachtenhotel in het centrum van Amsterdam zoekt per direkt een representatieve NACHTRECEPTIONIST in part-time dienst, 6 à 7 nachten per maand. Wij zoeken: Een vriendelijke, accurate persoonlijkheid met gevoel voor service en kwaliteit, die goed engels spreekt.Wij bieden: Een zelfstandige functie, met leuke collega’s in een aangename werkomgeving, goede salariëring en spaarloonregeling. Reacties aan:Ambassade Hotel, Herengracht 341, 1016 AZ A’dam, tel.no. 020-5550222, ter attentie van Janneke Trip of Eelco Douma. E-mail: [email protected] Internet: www.ambassade-hotel.nl

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 3

Folia 34 Inhoudsopgave OR-VERKIEZINGEN

4

Elektronisch stemmen geen succes

MINDER UREN, MINDER GELD

7

LSVb evalueert onderwijsbeleid

INTERVIEW: Ad de Jongh

8

‘Ik lepel de kiezen eruit’

AGRESSIEVE KINDEREN

10

Geweld wordt niet aangeleerd

DE TOEKOMST VAN EUROPA

14

Waar gaan we met z’n allen naartoe?

OPINIE: Peter Heemeijer

16

Onderwijsbezuiniging heeft positief effect

Verenigde Staten van Europa Een grondwet voor alle landen van de Europese Unie. Binnenkort wordt dat werkelijkheid. Maar welk land gaat straks de president leveren? En hoe zal de macht worden verdeeld? Krijgt Europa eindelijk smoel? Otto Holman, Pim de Boer en Tom Eijsbouts van de UvA houden de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten. Blz. 14

VOORSORTEREN: Van hbo naar wo 19 GASTVRIJ

VERDER: Personalia 7 Voetlicht 9 Lezen/ film/beeld 12 Uitgaan/eten 13 Brieven 14 CD 19 Uitladder 20 Deze week/Crea/USC 21 Studentenleven/annonces 22 De passie van Spekkie Big 23 ABC/Bij de les/Spekkie Big 24

WHAT THE FUCK IT TAKES…

Coverfoto: Henk Thomas

Folia, Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam Sarphatistraat 104, 1018 GV Amsterdam Tel. 020 – 5253981, Fax 020 – 5253980, [email protected] Uitgever: Stichting Folia Civitatis Redactie: Yvonne de Blaauw (beeldredacteur), Mirna van Dijk, Rob Hartgers, Marcel Hulspas (hoofdredacteur), Truusje van de Kamp (eindredacteur), Margot Riedstra (secretariaat), Berber Rouwé, Erik de Vries, Dirk Wolthekker. Medewerkers: Piet Bakker, Nienke Beeking, Aaf Brandt Corstius, Bob Bronshoff, Lodewijk Brunt, Fong Ping Chu, Roger Cremers, Anthony Donner, Merlijn Doomernik, Merlijn Draisma (illustraties), Guido van Driel (illustraties), René Glas, Marc van der Holst, Erik Kriek, Henriëtte Maassen van den Brink, Jorit Matena, Sake Rijpkema, Marcel Roes, Evelyn de Roos, Ramon Schimmel, Henk Thomas. Redactieraad: Maaike van Cruchten, Mark Deuze, Anna Dijkman, Hendrik Kaptein (voorzitter), Paul van der Velde, Peter Vermaas. Bladmanagement: Impressum, Zoetermeer Lay-out: Publish, Amsterdam, Druk: Dijkman Offset, Diemen Advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort Tel. 023 – 5714745, Fax 023 – 5717680 Advertentiewerving culturele pagina: Daily Productions, Amsterdam Tel. 020 – 428 03 78, Fax 020 – 627 97 11

Er is een remedie tegen de teloorgang van de kwaliteit van het universitair onderwijs. En tegelijkertijd is er een oplossing voor de financiering van het hoger onderwijs. De oplossing is het inhuren van de bekende Nederlander als gastdocent. De zogenaamde ervaringsdeskundige. Mensen die geen boek hebben gelezen, maar het allemaal persoonlijk aan den lijve hebben ondervonden. Een geweldige vondst was het dan ook, hoogleraar in spe, Patty Brard als gastdocent bij media en cultuur. De zaal hing aan haar lippen. Het leervermogen en de motivatie van de studenten gingen met sprongen vooruit. Eindelijk een docent die de taal van de studenten sprak. De recente klacht van collega-hoogleraar De Swaan dat de collegezalen rumoerig zijn, dat er tegenwoordig geen orde meer te houden valt… Waar heeft die man het over. De zaal was muisstil, er werd aandachtig geluisterd. Brard praatte (laten we ‘praten’ in de juiste wetenschappelijke termen definiëren conform professor Brard zelf: ‘lulde’) er lustig op los. Er was geen sheet, powerpoint of aantekening nodig. Goedkoper kan het niet. Eindelijk de juiste match tussen de vaardigheden en de capaciteiten van de docent en de capaciteiten van de student. Er is dan ook geen enkele reden voor de UvA om havisten de toegang tot universitaire studies te weigeren. Laat de markt haar werk doen. Wat goed is wordt bepaald door de markt, en dat zijn de studenten. Daar past de huidige diplomafinanciering niet bij. Vraagfinanciering is de oplossing. Maar dan wel op de manier die in de Middeleeuwen gebruikelijk was. De student betaalt per college rechtstreeks aan de docent. Een vast dienstverband en een vast salaris worden afgeschaft. Docenten zonder studenten in de collegebanken prijzen zichzelf uit de markt. ‘Slechte’ docenten verdwijnen vanzelf. Ik stel voor: Albert Verlinde te benoemen tot hoogleraar sociologie, Harrie Mens tot hoogleraar economie en Jomanda tot hoogleraar natuurkunde. We moeten door roeien en ruiten gaan om deze nieuwe vraaggefinancierde hoogleraren te benoemen. Of om het gastcollege in de taal van Brard even samen te vatten: we moeten dit experiment aangaan, ‘what the fuck it takes’. Weer een stapje dichter bij de HULO.

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

Henriëtte Maassen van den Brink

3

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 4

NIEUWS

Dramatisch slechte opkomst OR-verkiezingen De opkomst bij de verkiezingen voor de Facultaire Ondernemingsraden en de Ondernemingsraad voor de centrale diensten van de UvA heeft een dieptepunt van 33,37 procent bereikt. Niet eerder was de opkomst van stemgerechtigde UvA-medewerkers (5.200) zo laag als dit jaar. Drie jaar geleden was de opkomst ook al laag: 46,77 procent. In 1997 lag de opkomst nog boven de vijftig procent. De verkiezingen voor de Facultaire Ondernemingsraden en de Ondernemingsraad van de centrale diensten vinden elke drie jaar plaats. De verkiezingen werden gehouden van 7 tot en met 17 april. Dit jaar werd voor het eerst elektronisch gestemd. Sjoerd Bakker, secretaris van het centraal stembureau, is ‘een beetje bedroefd’ over de lage opkomst. En dat terwijl er naar zijn zeggen erg veel is gedaan aan voorlich-

ting. Bakker: ‘Iedereen heeft twee brieven gehad. Een over de verkiezingen zelf en een over de werking van het UvA-net ID. Bovendien heeft iedereen de uitnodiging gekregen om te gaan stemmen en heeft het College van Bestuur alle medewerkers van de UvA een mail gestuurd met de oproep te komen stemmen.’ Bakker vermoedt dat de lage opkomst vooral te maken heeft met het elektronisch stemmen. Alle stemgerechtigden moesten daarvoor een wachtwoord hebben of ophalen. ‘En daarmee is nog lang niet iedereen vertrouwd’, speculeert Bakker. De voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad (COR), Kees de Lange, vermoedt ook dat de elektronische stemming een rol heeft gespeeld bij de lage opkomst, maar legt de bal bij de in zijn ogen slecht functionerende

OPKOMSTPERCENTAGE OR-VERKIEZINGEN

2003

2000

Fact. Geesteswetenschappen Fact. Economie en Econometrie Fact. der Rechtsgeleerdheid Fact. Tandheelkunde (Acta) Factulteit Natuurw., Wiskunde, Informatica Fact. Maatschappij & Gedragswetensch. Centrale Diensten der universiteit Totaal:

35,5 39,3 30,9 24,5 22,6 35,5 45,7 33,37

49,9 48,3 48,6 49,9 38,8 45,2 46,8 46,77

medezeggenschap. De Lange, zelf als hoogleraar spectroscopie werkzaam bij de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI): ‘De FNWI is een faculteit in grote problemen, onder meer vanwege de aanstaande reorganisatie. Ik denk dat de dramatisch slechte opkomst op onze faculteit ook te maken heeft met het feit dat de Ondernemingsraad zich bij de problemen heeft laten intimideren door het faculteitsbestuur en bij het personeel nooit de indruk heeft gewekt

een belangrijke gesprekspartner van dat bestuur te zijn.’ De enige afdeling die zich min of meer staande heeft weten te houden onder de teruglopende opkomstcijfers is het bureau der universiteit: de centrale diensten, waaronder stafdiensten en het universiteitsbestuur. In 2000 was de opkomst er 46,8; dit jaar 45,7. Collegevoorzitter Sijbolt Noorda weigert te geloven dat medewerkers van de centrale diensten van de UvA beter met computers overweg kunnen dan mede-

Onderzoek n

FOTO: SAKE RIJPKEMA

Geologie

Op 28 april 2003 werden in het Natuurhistorisch Museum Naturalis in Leiden de laatste geologische restantjes van de UvA overgeheveld naar vier nieuwe eigenaren: de natuurhistorische musea van Maastricht en Nijmegen, Naturalis in Leiden en het Geological Research and Development Centre in het Indonesische Bandung. Voor de UvA is het ‘geologieboek’ nu gesloten. In 1983 werd de studie geologie overgedaan aan de VU. De bijbehorende geologische collectie is in de loop der tijd ook afgestoten. Zo kreeg het publieksdeel in 1989 een nieuwe functie in het Geologisch Museum van Artis. Op de foto prof. dr. Leo Kriegsman van Naturalis tijdens zijn dankwoord. (DW)

4

werkers van andere afdelingen, maar sluit toch niet uit dat er sprake is van ‘onwennigheid ten aanzien van elektronisch stemmen’. Noorda: ‘Samen met de COR heb ik afgesproken dat we een representatieve steekproef gaan houden onder UvAmedewerkers om te achterhalen waarom mensen wel of niet hebben gestemd.’ De in totaal 85 nieuwe leden van de zes Facultaire Ondernemingsraden en de Ondernemingsraden van de centrale diensten, zullen van 10 tot en met 16 juni een nieuwe COR kiezen. De huidige voorzitter De Lange heeft al aangegeven opnieuw beschikbaar te zijn voor het voorzitterschap. Ook studenten gaan naar de stembus. Deze week, van 12 tot en met 19 mei, worden de nieuwe Facultaire Studentenraden en Centrale Studentenraad gekozen. (DW)

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

Na decennia in de kelder van het AMC te hebben gelegen zijn de eeuwenoude beenderen van een onbekende Schoklander op 7 mei naar hun laatste rustplaats gegaan. De botten zijn, net als die van 147 andere personen, in 1940 opgegraven door studenten medicijnen. Het project stond onder leiding van dr. Arie de Froe, de latere UvA-rector magnificus. Hij hoopte in de overblijfselen van de eilandbewoners sporen van Neanderthalers terug te vinden. Schokland in de Zuiderzee (in de volksmond Duivelseiland geheten) was een gesloten gemeenschap waar inteelt voorkwam. Ook om die reden hadden de beenderen de interesse van De Froe, die in de Schoklanders een ‘uitzonderlijk zuiver ras’ vermoedde. Intensief onderzoek naar de beenderen is nooit gedaan. Uit de eerste summiere metingen kwamen geen significante resultaten. Toen brak de Tweede Wereldoorlog uit. Sinds die tijd is de wetenschappelijke belangstelling voor botmateri-

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 5

NIEUWS

Fitnessruimte

FOTO: SAKE RIJPKEMA

Te weinig handtekeningen WTCW-referendum

De UvA maakt werk van sport, en daarom is er nu een derde fitnessaccommodatie geopend. Naast de fitnesszaal in het Universitair Sportcentrum USC aan de De Boelelaan en de zaal in het AMC Sportcentrum kunnen UvA-studenten en -medewerkers nu ook de stramme leden strekken in het centrum van de stad. Nou ja, bijna in het centrum. Onder de naam USC Fitness is op 1 mei 2003 in Sporthal Wibaut aan de Van Musschenbroekstraat een nieuwe fitnessruimte in gebruik genomen. Op doordeweekse dagen kun je er sporten van half acht ’s ochtends tot half twaalf ’s avonds. In het weekend niet en ook in de vakantieperiodes niet. Op 5 juni 2003 zal UvA-collegevoorzitter Sijbolt Noorda de officiële opening verrichten. (DW)

k na 64 jaar afgerond aal sterk afgenomen. Bovendien was onderzoek naar raskenmerken taboe geworden. Voor het opgraven van de beenderen is destijds nooit toestemming van de nabestaanden gevraagd. De botten hebben jarenlang in kisten op de zolder van het anatomisch laboratorium aan de Mauritskade gestaan en zijn in 1985 meeverhuisd naar de Bijlmer. ‘Het waren andere

tijden’, aldus AMC-anatoom Cisca Griffioen in het AMC Magazine. ‘Anno 2003 kun je op zo’n manier geen wetenschap meer bedrijven.’ De Schokkervereniging, in de jaren tachtig opgericht om de cultuur en geschiedenis van het eiland te conserveren, wilde de botten terug. Ze moesten worden begraven in de grond waarop het kerkje aan de zuidkant van het eiland

herbouwd zou worden. De beenderen van 147 Schoklanders zijn vorig jaar al herbegraven. De laatste botten zijn vorige week officieel bijgezet in het bijzijn van Van Leeuwen, staatssecretaris van cultuur. Schokland staat sinds 1995 op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Het eiland is in 1859 door koning Willem III ontruimd wegens overstromingsgevaar en voortschrijdende afkalving. In 1942 werd het ingepolderd; sindsdien is het onderdeel van de Noordoostpolder. (MvD)

Volkstuin-activiste Brenda van der Kleij heeft niet genoeg handtekeningen verzameld om een referendum te mogen houden over het Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPvE) voor de bouw van het Wetenschap en Technologiecentrum Watergraafsmeer (WTCW). Uiterlijk op 1 april had Van der Kleij minimaal 6.317 handtekeningen moeten hebben om een ‘inleidend referendumverzoek’ gehonoreerd te krijgen. Van der Kleij zegt ‘met zekerheid’ te weten het aantal handtekeningen wél te hebben gehaald en zelfs met 28 te hebben overschreden. B en W van Amsterdam hebben het Bureau voor Onderzoek en Statistiek (O+S) en het Register Amsterdam (RA) ingeschakeld om het aantal handtekeningen te tellen en de validiteit ervan te onderzoeken. Er wordt onder meer gecheckt of de handtekeningen wel afkomstig zijn van inwoners van Amsterdam. Uit het onderzoek van O+S en RA kwam volgens gemeentewoordvoerder Stefan Rutte naar voren dat meer dan 28 handtekeningen ongeldig waren. Hoeveel geldige handtekeningen er zijn opgehaald kan hij niet zeggen. ‘Maar een marge van 28 is over het algemeen te weinig.’ Van der Kleij had in totaal 25.268 handtekeningen moeten verzamelen om het referendum doorgang te doen vinden, maar dat is nu niet meer nodig. Van der Kleij heeft besloten geen bezwaarschrift in te dienen tegen de afwijzing van het inleidend referendumverzoek. Dat heeft te maken met het feit dat een ander referendum mogelijk wél doorgaat. De actiegroep Hou het Science Park groen van oud-UvA-medewerker Saar Boerlage wil ook een referendum organiseren, maar niet alleen over het SpvE. De groep rond Boerlage wil een referendum over het hele WTCW-bestemmingsplan, inclusief de nieuw te bouwen verkeersinfrastructuur. Op grond van een vermeend ‘spoedeisend karakter’ van de bouw van het WTCW werd het referendumverzoek afgewezen. Boerlage ging daartegen in beroep. In de tussentijd werd de gemeentelijke referendumverordening gewijzigd: er werd een bepaling in opgenomen dat er geen referenda mogen worden gehouden over bestemmingsplannen. De rechter heeft het tussentijds wijzigen van de spelregels niet geaccepteerd en de gemeenteraad teruggefloten. Woordvoerder Rutte: ‘De raad moet van de rechter beter formuleren waarom over bestemmingsplannen geen referendum mag worden gehouden.’ Mocht de raad daar niet of onvoldoende in slagen, dan bestaat de mogelijkheid dat het bestemmingsplan tóch referendabel is. (DW)

Faculteitsdagen zijn ‘leukste initiatief FGw’ Op 6 mei jongstleden begonnen de faculteitsdagen van de Faculteit der Geesteswetenschappen. Dit jaar was het thema ‘Amsterdam’. Voor de vierde keer op rij tekende het Algemeen Platform Humaniora Amsterdam (Alpha) voor de organisatie. De opening van het tweedaagse evenement werd verricht door decaan Van der Toorn. Hij wees op het belang van de faculteitsdagen als bindende factor tussen studenten en stafleden. ‘Het feit dat deze dagen volledig door de studenten worden bedacht en verzorgd maakt het tot het leukste initiatief aan onze faculteit’, aldus Van der Toorn. Alpha-voorzitter Marlene van der Klaauw, samen met Kantjil Janssen en Moira van Dijk verantwoordelijk voor de organisatie, verklaart de keuze van het

thema. ‘De faculteitsdagen moeten zo veel mogelijk studenten aanspreken. Vandaar dat het thema zeer breed moet zijn.’ Ook dit jaar is dat weer uitstekend gelukt. Van der Klaauw: ‘Het zal voor geschiedenisstudenten misschien interessanter zijn dan voor een talenstudent, maar het is duidelijk dat iedereen die aan de UvA studeert wel iets heeft met Amsterdam.’ Van der Klaauw noemt de faculteitsdagen geslaagd. ‘Ik denk dat de lezingen gemiddeld zo’n twintig bezoekers hebben getrokken. Daarmee was de belangstelling zelfs iets groter dan we hadden verwacht. De lezingen die ik heb bezocht vond ik inhoudelijk goed.’ Duidelijke uitschieters waren de programma’s op locatie, zoals de stadswandeling door de Jordaan en de lezing van Emile

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

Wennekes en Wim T. Schippers over het Paleis voor Volksvlijt. Van der Klaauw: ‘Daar was veel animo voor, ook van studenten die aan andere faculteiten studeren. Dat was verrassend, omdat we buiten onze eigen faculteit geen posters hebben opgehangen of mensen hebben aangeschreven.’ Voor de komende editie wordt overwogen om wat meer de publiciteit te zoeken. Van der Klaauw: ‘Misschien gaat het wat ver om de programmaboekjes over de hele universiteit te verspreiden, maar iedereen een mailtje sturen is natuurlijk niet zo moeilijk. We zullen dit aan het volgende bestuur adviseren. Het scheelt een hoop tijd als je niet alles opnieuw hoeft uit te vinden.’ (EdV)

5

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 6

Tijd over? Zoek je werk? Wij zoeken gemotiveerde barmedewerk(st)ers voor 1 tot 3 dagen per week met goede sociale vaardigheden, initiatief & gevoel voor dienstverlening. Ben jij minstens 21 jaar oud flexibel inzetbaar, goed bereikbaar en woonachtig in Amsterdam? Dan hebben wij jou het volgende te bieden: een parttime job die perfect te combineren is met andere activiteiten, zoals een (voltijd) studie, veel afwisseling, werken in teamverband, ruimte voor eigen initiatief en uitstekende arbeidsvoorwaarden! Geïnteresseerd? Stuur of mail je sollicitatiebrief naar: Coffeeshop Siberië, t.a.v. Noortje Grootscholten, Brouwersgracht 11, 1015 GA Amsterdam, [email protected], www.siberie.nl

Wormhoudt Berg Advocaten zoekt voor spoedige indiensttreding

STUDENT MET JURIDISCHE INTERESSE voor administratieve/secretariële werkzaamheden voor een dag per week, met uitzicht op twee dagen in de week. Sollicitaties met c.v. tot en met 23 mei 2003 richten aan mr. S. Brouwer, Amstelveenseweg 4, 1075 XH Amsterdam. Tel. 020-6185330

ELKE DONDERDAG STUDENTENAVOND IN

De nieuwe Pijpenla Mas la Bauma vraagt, hulp op kleine natuurcamping in de Spaanse Pyreneeën voor de maanden juli en aug. Vergoeding ± € 450 per 5 weken. Incl. kost en inwoning. Info: Mark Souwer tel: 0299403941 of www.maslabauma.com

Entree € 15.00 Gratis bier, wijn, fris en borrelhapjes (onbeperkt) Open van 21.00 tot 01.00 Westermarkt 23 Amsterdam 020-6203523

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 7

NIEUWS

LSVb evalueert onderwijsbeleid De Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) heeft per onderwijsinstelling in kaart gebracht wat de consequenties zijn van het beleid van staatssecretaris Nijs van hoger onderwijs. De UvA-inventarisatie van de LSVb is gebaseerd op een gesprek tussen Asva-voorzitter Floor Millikowski en UvA-collegevoorzitter Sijbolt Noorda. Minder contacturen, minder geld om de invoering van masterfase goed te laten verlopen en minder geld voor studentenfaciliteiten als computers. Dat zijn volgens de LSVb de gevolgen voor de UvA. Volgens UvA-voorlichter Jeroen Winckers klopt het LSVb-bericht niet: ‘Het College van Bestuur van de UvA wil onderwijs en onderzoek juist ontzien. De bezuinigingen van twaalf tot vijftien miljoen euro zullen voornamelijk ten laste komen van de ondersteu-

nende diensten. Overigens hopen wij en verwachten wij dat het nieuwe kabinet de bezuinigingen zal terugdraaien en zelfs weer zal gaan investeren in het hoger onderwijs.’ De LSVb heeft met de staatssecretaris gesproken in het zogenoemde Studenten Kamer Overleg. Dat overleg is enige tijd opgeschort geweest. De uitkomst van het overleg was teleurstellend, vindt LSVb-voorzitter Noortje van der Meij. ‘Een half jaar geleden was ons toegezegd dat er een onderzoek zou komen naar de consequenties van de bezuinigingen. Die belofte legt Nijs naast zich neer. Ze wil liever de onderwijsinspecties afwachten, maar daar zijn wij het niet mee eens. Zo’n inspectie is retrospectief, terwijl je nu al kunt zien dat de bezuinigen tot kwaliteits-

E M DÉ

verlies leiden.’ De LSVb denkt dat de meeste universiteiten de schone schijn ophouden, terwijl het in feite ‘rotte appelen’ zijn geworden. Van der Meij: ‘Overal wordt bezuinigd op onderwijscapaciteiten, maar tegelijkertijd proberen de instellingen wel meer studenten te trekken. Tenslotte worden ze beloond op basis van het aantal gediplomeerde studenten dat ze afleveren. Volgens mij is deze outputbekostiging de nekslag voor het hoger onderwijs.’ Van der Meij hoopt op betere tijden als straks D66 in het kabinet zit, maar is voorlopig nog niet optimistisch. ‘De twee monsters CDA en VVD hebben het onderwijs de laatste jaren alleen maar kwaad gedaan. Het is de vraag of een klein partijtje als D66 daaraan wat kan gaan veranderen.’ (RH)

PERSONALIA Dr. T.M. van Engers (1961) is op 1 april 2003 benoemd tot hoogleraar juridisch kennismanagement aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid. Tom van Engers is sinds 1983 verbonden aan het ministerie van Financiën. Sinds 2000 werkt hij bij het Centrum voor Proces- en Productontwikkeling van het ministerie, waar hij onder meer leiding geeft aan het Programma Ondersteuning Weten Regelgeving. Van Engers studeerde in 1994 af aan de opleiding Cognitieve kunstmatige intelligentie van de Universiteit Utrecht. In 2001 promoveerde hij aan de VU op het proefschrift Knowledge Management: The Role of Mental Models in Business Systems Design. Dr. T. van der Poll (1961) is op 1 april 2003 benoemd tot strategisch hoogleraar inwendige geneeskunde, in het bijzonder de afweer tegen infectieziekten, aan de Faculteit der Geneeskunde. Tom van der Poll specialiseerde zich na zijn artsexamen in de interne geneeskunde. In 1991 promoveerde hij bij het AMC op het proefschrift Tumor Necrosis Factor: Biological Responses in Humans. In 1995 ontving Van der Poll een onderzoeksbeurs van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Sindsdien werkt hij bij de afdeling inwendige geneeskunde van het AMC. Dr. J.B. Kuné (1946) is op 1 april 2003 benoemd tot strategisch hoogleraar financieel-economische aspecten van het pensioen-actuariaat aan de Faculteit der Economische Wetenschappen en Econometrie.

Jan Kuné studeerde in 1970 als econoom af aan de UvA. Vervolgens was hij vijf jaar werkzaam bij de Nederlandse Bank en drie jaar bij het Koninklijk Instituut voor de Tropen. In 1978 werd hij universitair docent Actuariële wetenschappen aan de UvA. Hij promoveerde in 1987 op het proefschrift Pensioen en Economie: Enige financieel-economische aspecten van pensioenvoorzieningen. Dr. P.J.M. Prins (1948) is op 1 april 2003 benoemd tot hoogleraar klinische kinder- en jeugdpsychologie aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen. Pier Prins studeerde in 1973 als psycholoog af aan de Universiteit Utrecht. Daarna was hij was enkele jaren wetenschappelijk medewerker aan de UU en de UvA. In 1984 promoveerde hij aan de UvA op het proefschrift Verbale zelfsturing en angst bij kinderen. In 1987 volgde een aanstelling tot universitair hoofddocent klinische kinder- en jeugdpsychologie aan de UvA. Dr. D. Bonn (1967) is op 1 april 2003 benoemd tot bijzonder hoogleraar complexe vloeistoffen aan de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Het gaat om een nieuwe leerstoel, ingesteld door de Stichting Physica. Daniel Bonn studeerde in 1990 aan de UvA af als fysisch chemicus. Nadat hij zijn promotieonderzoek in 1993 had afgerond, werkte hij als postdoc op het Labaratoire de Physique Statistique van de

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

Ecole Normale Supérieure in Parijs. Sinds 1995 werkt hij daar als onderzoeker. Bonn zal geregeld naar Amsterdam komen voor onderwijs en onderzoek. Dr. F. Grijzenhout (1956) is per 1 juni 2003 benoemd tot deeltijdhoogleraar cultureel erfgoed, restauratie en conservering, in het bijzonder van roerende goederen, aan de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Het betreft een nieuwe leerstoel. Frans Grijzenhout studeerde in 1982 af in de kunstgeschiedenis aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Tussen 1981 en 1985 was hij docent kunst- en cultuurgeschiedenis aan de Akademie voor Beeldende Vorming in Amersfoort/ Utrecht. In 1985 trad hij in dienst van de Rijksdienst Beeldende Kunst. Hij vervulde daarnaast functies bij de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek en de Universiteit Utrecht. Grijzenhout promoveerde in 1989 cum laude aan de VU op het proefschrift Feesten voor het vaderland: Patriotse en Bataafse feesten 1780-1806. In 1997 werd Grijzenhout aangesteld als Hoofd Opleidingen van het Instituut Collectie Nederland (ICN), het nationale kennisinstituut op het gebied van behoud en beheer van roerend cultureel erfgoed. Sinds 2000 is hij bij het ICN plaatsvervangend Algemeen Directeur en portefeuillehouder kennismanagement. Op het ogenblik is hij waarnemend Algemeen Directeur van het ICN. Als hoogleraar zal Grijzenhout een belangrijk aandeel krijgen in het ontwikkelen en vormgeven van de masteroplei-

ding op het terrein van conservering en restauratie van roerend cultureel erfgoed, die de UvA thans voorbereidt in samenwerking met het ICN, de VU, de Universiteit Maastricht en de Stichting Restauratie Atelier Limburg. Dr. P. de Beer (1957) is per 1 juli 2003 benoemd tot bijzonder hoogleraar arbeidsverhoudingen aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. De eerste die deze leerstoel bekleedde was drs. P.J. Vos. In 1997 werd hij opgevolgd door dr. J.P. van den Toren. De Beer zal zich als hoogleraar in het bijzonder richten op de plaats en de historische en toekomstige betekenis van de vakbeweging in economisch, sociaal en politiek opzicht. Paul de Beer studeerde in 1982 af in de econometrie aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Daarna was hij werkzaam als wetenschappelijk medewerker van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau van de PvdA. Van 1993 tot 2001 heeft De Beer als senior onderzoeker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau gewerkt. Hij promoveerde in 2001 aan de UvA op het proefschrift Over werken in de postindustriële samenleving. Sinds 2001 is hij senior stafmedewerker van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Paul de Beer was lid van diverse adviescommissies op het gebied van arbeidsvraagstukken en de verzorgingsstaat. Hij is redacteur van het Tijdschrift voor Arbeidsvraagstukken en lid van de Raad van Advies van Start Foundation. (DW)

7

12-05-2003

17:24

Pagina 8

FOTO: BOB BRONSHOFF

Folia 34 defversie

‘Kiezen trek ik niet; ik wiebel ze er z DOOR DIRK WOLTHEKKER

n

Tandarts en psycholoog Ad de Jongh is sinds kort bijzonder hoogleraar angst- en gedragsstoornissen in de tandartspraktijk. ‘Niet alleen patiënten hebben last van angst, ook tandartsen.’ as op voor mannen met snorren! Niet voor mannen met wat lichte beharing of uit de hand gelopen dons, maar voor mannen met een flinke borstel boven de lip. Uit de praktijk van de tandarts blijkt dat zij vaak een notoir slecht of volledig verrot gebit hebben. Tien, twintig of dertig jaar niet naar de tandarts geweest of – nog erger – tien jaar niet meer

P

8

gepoetst. Die mannen proberen het kerkhof in hun mond te verhullen met een vette snor die het liefst een beetje over de mond hangt. Waarom laten mannen met stoere snorren het zo ver komen en gaan ze dertig jaar niet naar de tandarts? ‘Die mannen zijn doodsbenauwd, en daarom gaan ze niet. Ze komen zo in een vicieuze cirkel terecht. Uitstel van het tandartsbezoek leidt tot een slecht gebit, en dat leidt weer tot nog grotere angst voor de boor en verder uitstel van het tandartsbezoek.’ Dit zegt psycholoog en tandarts prof. dr. Ad de Jongh (Ridderkerk, 1956), sinds twee maanden bijzonder hoogleraar angst- en gedragsstoornissen in de tandheelkundige praktijk aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (Acta), het gezamenlijke opleidingscentrum voor tandart-

sen van de UvA en de VU. ‘Mannen zijn op zich niet angstiger voor de tandarts dan vrouwen, maar ze schamen zich meer om angst of pijn te tonen en daarom stellen ze het tandartsbezoek liever uit. Vrouwen zijn minder bang om angst of pijn te tonen en vrezen bij een slecht gebit bovendien – meer dan mannen – decorumverlies. Ze gaan om die reden vaker naar de tandarts dan mannen en nemen de angst voor de boor op de koop toe.’ Inmiddels zijn er zo’n achthonderdduizend Nederlanders die een bezoek aan de tandarts niet zien zitten. Ze hebben een dermate grote angst voor de boor, het tandsteenkrabbertje of de extractietang dat ze óf onregelmatig naar de tandarts gaan óf helemaal niet. De Jongh kan dan ook wel wat assistentie gebruiken: negen tandart-

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 9

VOETLICHT

sen volgen momenteel een speciale postdoctorale opleiding tot ‘angsttandarts’ en lopen daarvoor stage bij het Acta, waar op de derde verdieping een angstkliniek is ingericht door de Stichting Bijzondere Tandheelkunde. Waarom zijn mensen zo bang voor de tandarts? ‘Niet voor de pijn, althans niet alléén voor de pijn. Natuurlijk vindt niemand het prettig als er moet worden geboord, maar mensen met extreme angst voor de tandarts zijn bang voor dingen die tijdens de behandeling verkeerd kunnen gaan. Ze vrezen dat er in hun keel of tong wordt geboord en menen dat de naald van de verdoving dingen stukmaakt in hun mond: rampgedachten dus.’ Dergelijke gedachten kunnen bij een gewone arts toch ook door je hoofd spelen? ‘Ja, maar bij de tandarts beland je bij voorbaat al in de rol van machteloze patiënt. Je moet plat in de stoel liggen en hebt minder bewegingsvrijheid dan bij de huisarts, waar je vaak gewoon aan het bureau kunt blijven zitten en je verhaal kunt vertellen.’ Welke rol speelt de boor? ‘Het geluid van de boor activeert als het ware herinneringen uit het verleden, meestal uit de jeugd. Het boren gebeurde vroeger vaak zonder verdoving. Door de pijn en de angst hebben veel mensen daar traumatische herinneringen aan. Het heeft ertoe geleid dat alleen al het geluid van een boor hevige angstreacties kan oproepen.’ Een tandartstrauma op jonge leeftijd. Heeft de schooltandarts slecht werk geleverd? ‘Ja.’ Wat ging er mis? ‘Er was geen oog voor de psychosociale aspecten van de kindertandheelkunde. Het was erg massaal. Je ging met verscheidene kinderen tegelijk in de tandartsbus of naar het kamertje van de hoofd-

r zachtjes uit’ onderwijzer. Daar zag en hoorde je wat er goed of fout kon gaan. Dat leverde al flink wat anticipatieangst op. Daar kwam bij dat het verdoven te veel tijd kostte. Zo was het boren voor veel kinderen een pijnlijke gebeurtenis, waarbij de ouders niet aanwezig waren. Zelf had ik een slecht gebit. De tandarts heeft me flink te pakken genomen. Dat heeft misschien wel een rol gespeeld bij mijn keuze om tandheelkunde te gaan studeren.’ Hoe gedragen mensen met een tandartsfobie zich in de behandelkamer? ‘Ze raken gedesoriënteerd, beginnen te huilen, trillen over hun hele lijf en roepen soms uit: “O nee, niet wéér die pijn.” Het zien van de boor, en helemaal het geluid ervan, doet ze al in de stress schieten. Mensen met een verstandelijke handicap uiten die angst nog extremer en worden

daarom vaak onder narcose behandeld.’ Waarom zijn verstandelijk gehandicapten nog banger voor de tandarts dan andere mensen? ‘Daarnaar is nog veel te weinig onderzoek verricht. Het laatste onderzoek op dit gebied dateert uit 1990. Toen bleek ook dat tandartsen zelf last hebben van angst, namelijk om mensen met een verstandelijke of fysieke handicap te moeten behandelen. De ondervraagde tandartsen wisten niet goed raad met zulke patiënten. Hun gebitten zien er anders uit en hun kiezen gaan sneller loszitten omdat de wortels korter zijn. Tandartsen konden daarmee wegkomen omdat veel mensen met een handicap toch wel werden behandeld

‘De schooltandarts heeft slecht werk geleverd’ binnen het eigen zorgcircuit. Dat is intussen niet meer het geval: wettelijke veranderingen hebben ertoe geleid dat mensen met een verstandelijke of fysieke handicap steeds vaker bij de reguliere tandarts terechtkomen.’ En dat willen die tandartsen niet? ‘Liever niet. De behandeling verloopt niet altijd even vlot, en is dus voor de tandarts relatief kostbaar. De kosten kan hij wel van de zorgverzekeraar terugkrijgen, maar het betekent allerlei administratieve rompslomp en daar heeft niet elke tandarts zin in. In het algemeen geldt dat bij patiënten met een handicap of extreme tandartsangst sneller wordt gekozen voor behandeling onder narcose. Dat brengt allerlei beperkingen met zich mee waardoor een kies sneller wordt getrokken dan wanneer de patiënt niet onder narcose zou zijn gebracht. Die verwijderde kies wordt vaak niet vervangen. Daarom zien de gebitten van verstandelijk gehandicapten er vaak zo slecht uit. We zijn momenteel bezig met een onderzoek naar de gebitsgezondheid van thuiswonende gehandicapten die noodgedwongen hebben moeten terugvallen op de reguliere tandarts. We verwachten relatief veel slechte gebitten aan te treffen.’ Op welke wijze krijg je angstige, gestreste mensen in de tandartsstoel? ‘De behandeling moet voor de patiënt voorspelbaar en beheersbaar zijn. Angst en pijn zijn minder erg als je erop bent voorbereid. Vertellen dat een bepaalde handeling tien seconden gaat duren, levert minder angst op dan wanneer je dat niet vertelt. Patiënten moeten ook het gevoel hebben invloed te kunnen uitoefenen op de behandeling. Hand omhoog betekent stoppen. De juiste woordkeus is ook belangrijk. Ik trek geen kies, maar wiebel hem eruit en ik gebruik geen extractietang, maar een lepel. De witte tandartsjassen moeten trouwens ook verdwijnen. Gewoon een leuk T-shirt aan. Verder moet er meer afleiding komen in de praktijkruimte: posters, muziekje, tv. Misschien zelfs een interactief filmpje.’ ❖

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

FOTO: ERAN OPPENHEIMER

INTERVIEW

Met een hbo-propedeuse naar de universiteit. Als het aan Paul van der Heijden, rector magnificus van de UvA, ligt kan dat straks niet meer. Marlous Hamburger maakte de stap. ‘Mijn traject is een beetje gecompliceerd. Ik ben na 3-havo naar het mbo gegaan omdat ik een hekel had aan wiskunde. Dat was verplicht bij ons op school. Na het mbo ben ik doorgestroomd naar het hbo. Daar ben ik de lerarenopleiding Nederlands gaan doen. Dat ging allemaal vrij soepel. Vroeger moest je je op de lerarenopleiding verdiepen in twee vakken, maar toen ik begon was het net teruggebracht tot één. Op school waren echter de meeste planningen nog niet aangepast. Het rooster hield nog rekening met twee vakken, terwijl je in de praktijk maar met één vak bezig was. Na een jaar besloot ik naar de universiteit te gaan; ik vond dat ik wel wat meer kon. Het niveau leverde geen problemen op, maar het analytische, het abstracte van de universiteit stond me tegen. Ik moest ook erg wennen aan de vrijheid die je opeens kreeg. Niemand hield bij of je wel of niet naar college kwam. Vandaar dat ik na een jaar aan de universiteit weer teruggegaan ben naar het hbo. Ik ken mezelf, ik ben niet supergedisciplineerd. Ook heb ik nooit behoefte gehad verder te gaan in de wetenschap. Het schoolse van het hbo past beter bij me. Volgens mij hebben wel meer mensen die van het hbo komen moeite met de vrijheid die je hebt aan de universiteit. Dat is echt een valkuil. Veel studenten kiezen juist voor het hbo omdat het schools en klassikaal is. Ik vind het niet raar dat ze in de problemen komen als ze switchen. Daarom snap ik de opmerking van Van der Heijden wel. Als je merkt dat veel hbo’ers de eindstreep niet halen, moet je actie ondernemen. Het kost de universiteit uiteindelijk geld en de studenten hebben er niks aan. Misschien is een totale instroomstop voor mensen van het hbo wat te drastisch, er zijn ongetwijfeld getalenteerde studenten die het wel halen. Een toelatingstest kan best werken.’ (EdV)

9

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 10

De oorsprong van geweld Uit onderzoek blijkt dat bijna alle baby’s lichamelijk geweld gebruiken. Fysieke agressie wordt volgens hoogleraar pedagogiek Marianne Junger niet aangeleerd, maar moet juist worden afgeleerd. anaf de negentiende eeuw is er onderzoek gedaan naar criminaliteit gebaseerd op informatie die politie en justitie beschikbaar stelden. Een van de resultaten hiervan is de age-crime-curve van Jules Quetelet. Hierop is het aantal delicten uitgezet tegen leeftijd. De curve laat zien dat criminaliteit langzaam stijgt in de leeftijd 0-16 jaar, een piek bereikt bij 21-25 jaar en vervolgens weer langzaam afneemt. In de criminologie is de curve beroemd geworden omdat de vorm ervan nu nog net zo is als in de tijd van Quetelet: 1833. De relatie tussen criminaliteit en leeftijd is met andere woorden gedurende twee eeuwen constant gebleven. Zo laten gegevens uit de Verenigde Staten over het jaar 1997 zien dat het aantal geweldsmisdrijven stijgt vanaf de leeftijd van 10 jaar, piekt rond 18 jaar en vervolgens langzaam afneemt. De Amerikaanse gegevens laten bovendien zien dat geweld het meest voorkomt op de leeftijd van 18 jaar. Ook is de vorm van de curve nagenoeg dezelfde gebleven voor

V

het rapport van de Surgeon General (de minister van VWS in de Verenigde Staten) over geweld uit 2001. e vraag is of kinderen nog weten wanneer zij betrokken waren bij ‘hun eerste mishandeling’. Als dat niet het geval is, dan hebben we weinig aan de zelfrapportagemethode. Ook is het de vraag wat Loeber en collega’s nu precies hebben gemeten. Met ander woorden: wat wordt precies bedoeld met geweld of violence? De vraag naar de omschrijving is van belang als men geïnteresseerd is naar de ontwikkeling van gewelddadig gedrag. Uit eerdere studies is namelijk bekend dat kinderen al op zeer jonge leeftijd agressief kunnen zijn. Sommige kinderen vechten met enige regelmaat op het schoolplein, met broers of zussen, of met de kinderen uit de buurt. Dit wordt uiteraard geen mishandeling genoemd en geen politieman of officier van justitie zal het in zijn hoofd halen om deze ‘misdrijven’ te vervolgen. De meeste volwassenen die dit gedrag waarnemen, zullen proberen het hun kind af te leren, ook al weten zij dat dit gedrag bij jonge kinderen ‘hoort’. Hoewel de consequenties van dit kinderlijke geweld over het algemeen niet ernstig zijn, zou je misschien toch kunnen spreken van fysieke

D

Het gebruik van fysiek geweld neemt tijdens de adolescentie niet toe maar af het soort misdrijf (van gewelds- tot vermogensmisdrijf) en het soort dader (man, vrouw, drugsverslaafde). Om de informatie uit justitiële bronnen te checken en om te weten te komen wanneer kinderen of adolescenten met het plegen van misdrijven beginnen, werd in een aantal studies gebruikgemaakt van de zogenoemde zelfrapportage-methode. Via interviews werd aan kinderen en adolescenten gevraagd of ze weleens delicten hebben gepleegd. En zo ja, hoe oud ze waren toen ze daarmee begonnen. Op basis van deze methode hebben Rolf Loeber en zijn collega’s in Pittsburgh een longitudinaal onderzoek verricht waarin zij kinderen vanaf de leeftijd van 7 jaar volgden. De conclusie was dat geweld geleidelijk aan toeneemt vanaf de leeftijd van 3 jaar. Drie typen delicten – agressie (aggression), vechten (fighting) en geweld (violence) – nemen vanaf die leeftijd langzaamaan toe tot de leeftijd van 16 jaar (de leeftijd van de respondenten tijdens de laatste meting). Vergelijkbare gegevens zijn te vinden in

10

agressie. Indien een strikte definitie van fysieke agressie wordt toegepast – die zich richt op gedrag en niet op de gevolgen ervan – dan zou je kunnen stellen dat er wel degelijk sprake is van agressief gedrag bij kleuters. Wie de ontwikkeling van fysieke agressie wil bestuderen over de gehele levensloop, van 0 tot 80, dan kan hij dat alleen doen als hij dezelfde definitie van geweld toepast op alle leeftijdscategorieën. Richard Tremblay van de Université de Montréal, in Canada, heeft moeders van baby’s van 17 maanden oud een lijst voorgelegd met elf vormen van agressief gedrag. Hij vroeg of, en zo ja wanneer, hun kind dergelijke vormen van gedrag had vertoond. Uit zijn onderzoek bleek dat kinderen vanaf de leeftijd van 6 maanden beginnen met duwen (‘push’), schoppen (‘kick’) en slaan (‘hit’). Duwen, schoppen en slaan komen naarmate de baby ouder wordt steeds vaker voor. Van de kinderen van 17 maanden had 80 procent fysieke agressie getoond: ongeveer 50 procent had geduwd, 20 procent geschopt en 15 procent

iemand geslagen. De conclusie die uit Tremblay’s gegevens kan worden getrokken, is dat baby’s ergens tussen 6 en 17 maanden allemaal beginnen met fysiek agressief gedrag. Recente publicaties van Tremblay en zijn collega’s op basis van longitudinale data geven aan dat, wanneer men zich louter richt op gedrag dat te omschrijven is als fysieke agressie, dit geweld langzaam afneemt vanaf de leeftijd van 6 jaar. In tegenstelling tot de gegevens op basis van zelfrapportage blijkt hieruit dat het gebruik van fysiek geweld dus niet toeneemt tijdens de adolescentie maar juist afneemt. Fysieke agressie is gedrag dat spontaan lijkt te ontstaan. Tot de leeftijd van 2 à 3 jaar vertonen baby’s nagenoeg allemaal gedrag dat als fysieke agressie kan worden bestempeld. Vanaf de leeftijd van vier à zes jaar neemt de fysieke agressie in frequentie af. De implicatie van de nieuwe gegevens is dat fysieke agressie niet wordt aangeleerd, maar waarschijnlijk moet worden afgeleerd. Wat zijn de beperkingen verbonden aan de officiële gegevens en zelfrapportage? Wat betreft de officiële gegevens zou men kunnen vermoeden dat de feiten die in de statistieken terechtkomen vooral zijn geselecteerd op basis van de gevolgen van gewelddadig gedrag en de ernst van de bedreigingen, en niet op basis van de frequentie van dat gedrag. Zelfrapportage vertoont twee problemen. Allereerst vormen de gegevens waarschijnlijk geen goede weergave van de ontwikkeling van fysieke agressie omdat geweld niet zuiver is gedefinieerd als ‘fysiek geweld’. Vormen van verbaal geweld zijn eveneens betrokken in de geweldschalen. Ten tweede wordt de beginleeftijd van geweld geschat op basis van wat de adolescenten zich kunnen herinneren. Er zijn studies die laten zien dat respondenten veel en snel vergeten, en dat er grote verschillen bestaan in de bereidheid om delicten tijdens een interview toe te geven. Dat bleek duidelijk uit een Nederlands onderzoek dat in 1985 werd uitgevoerd naar criminaliteit onder etnische minderheden. it de literatuur blijkt dat criminaliteit samenhangt met een veelheid van vormen van gedrag. In vergelijking met leeftijdsgenoten hebben jonge delinquenten vaker verkeersongevallen. Ze vertonen vaker probleemgedrag op school, spijbelen vaker, gaan vaker zonder diploma van school af en gokken meer. Delinquenten leven ongezonder: ze gebruiken vaker drugs, roken en drinken meer, hebben vaker riskante seksuele gewoonten en een ongezond eetpatroon. Ze zijn extremer op het gebied van lichamelijke activiteit, hebben

U

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

12-05-2003

17:24

Pagina 11

FOTO: WERRY CRONE / HH

Folia 34 defversie

meer medische klachten en ook vaker suïcidale gedachten. Het gevolg is dat de toekomstverwachtingen voor diegenen die bij jeugdcriminaliteit betrokken zijn relatief ongunstig zijn. Zij hebben een relatief grote kans om verder in hun leven betrokken te blijven bij geweldsmisdrijven. Agressief en delinquent gedrag blijken stabiele eigenschappen te zijn over een periode van tientallen jaren. Jeugdige delinquenten kunnen naar verhouding ook meer problemen verwachten met betrekking tot sociale relaties en ze hebben relatief ongunstige economische vooruitzichten. De hierachter liggende mechanismen, die gebruikt kunnen worden om criminaliteit te voorspellen, zijn al voor de conceptie actief. Dit wordt geïllustreerd door gegevens van de Etude Longitudinale du Quebec (ELDQ). Dit onderzoek laat zien

dat al op de leeftijd van 17 maanden en de twee meetmomenten daarna (30 en 42 maanden) de relatie tussen fysieke agressie en verhoogde kans

Delinquenten hebben meer medische klachten en suïcidale gedachten op ongevallen aanwezig is. Antisociaal gedrag van ouders is een van de belangrijkste risicofactoren voor delinquent gedrag bij kinderen. Moeders en vaders die betrokken waren bij antisociaal gedrag vóór de leeftijd van 16 jaar, hebben kinde-

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

ren die vanaf de leeftijd van 30 maanden kwetsbaar zijn voor ongevallen. Antisociale ouders geven antisociaal gedrag door aan hun kinderen en kunnen hun kinderen in mindere mate beschermen tegen ongevallen. Ten slotte, waarom zien we die afname van het gebruik van fysieke agressie bij jonge kinderen? Een mogelijk antwoord is dat kinderen vanaf de leeftijd van 1 jaar van hun ouders en eventueel op de peuterspeelplaats zelfcontrole leren. Kinderen leren zich beter te beheersen en kunnen hun impulsen om agressief te handelen controleren. Een studie in samenwerking met de UU zal zich hierop gaan richten. ❖ Dit is een samenvatting van de oratie uitgesproken op 25 april.

11

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 12

LEZEN NIENKE BEEKING

HAUTE CUISINE In de vorig jaar uitgegeven essaybundel Aanvallend spel gunde Thomas Rosenboom ons een kijkje in de keuken – de keuken van zijn schrijfkunst welteverstaan, waar op dat moment de chef-kok zelf de laatste hand legde aan zijn nieuwe gerecht. Afgelopen februari is dit gerecht geserveerd onder de titel De nieuwe man. Sindsdien is de roman niet meer van de bestsellerlijsten weg te slaan. Nog steeds weet Rosenboom de tong van het grote publiek te strelen met zijn realistische histoires. Zelf vergelijkt de tweevoudig Libris Literatuurprijswinnaar een roman met een kookketel of – meer van deze tijd – een snelkookpan. Je gooit alle ingrediënten in de pan, roert even, doet het deksel erop en wacht tot alles gaar is. Het is niet zozeer het gemak van deze kookwijze waar het Rosenboom om gaat, als wel de geslotenheid van een dergelijke pan. Eenmaal dicht wordt er niets nieuws meer toegevoegd en niets meer uitgehaald. Zo ook in De nieuwe man. Berend Bepol, scheepsbouwer te Wirdum in de jaren twintig van de vorige eeuw, besluit in tijden van malaise de zwijgzame Niesten, meesterknecht op de werf, tot zijn opvolger te maken. Een huwelijk met Bepols dochter wordt gearrangeerd, een nieuw huis wordt gebouwd; de scheepsbouwer denkt de toekomst veilig te hebben gesteld. Dit zijn de

eenvoudige bestaanddelen waarmee de roman het moet doen. Maar net als in de keuken geldt in de literatuur: minder is meer. Hoe minder ingrediënten, des te oorspronkelijker en aangenamer de smaak. Bepol ontwikkelt een fatale obsessie voor de ondoorgrondelijke Niesten; hij voelt zich afwisselend vriend en vijand. Deze onzekerheid – of is het angst? – leidt tot een ondergang die al van het begin door de woorden heen donkert. De hitte in de pan wordt ondraaglijk en komt tot een hoogtepunt: een gapende afgrond opent zich. Een natuurlijker einde is bijna niet denkbaar. Onbegrijpelijk is dus waarom Rosenboom zich heeft laten verleiden tot het toevoegen van een laatste hoofdstuk in de vorm van een postscriptum waarin alle loshangende draadjes nog even aan elkaar geknoopt worden. Misschien heeft hij zich iets te rigide gehouden aan zijn eigen poëtica en de kookketel-metafoor. Alle toegevoegde ingrediënten moeten in het uiteindelijke gerecht geproefd kunnen worden, luidt het credo in Rosenbooms keuken. Echter, sommige kruiden versterken andere smaken zonder zelf nog aanwezig te zijn, zo weet een maître de cuisine. Toch is De nieuwe man een maaltijd vol geneugten, die de benaming haute cuisine met glans mag dragen. Thomas Rosenboom, De nieuwe man. Querido, 316 blz., €18,95

BEELD F.P. CHU

Wilhelmina en haar paard moeten opgepoetst. Gelukkig is het nog steeds Oranjeboven op het Rokin.

12

FILM RENÉ GLAS

VERBLUFFEND VOETBAL Elke voetballiefhebber zal zich weleens afgevraagd hebben waarom er zo weinig voetbalfilms zijn. Zou het zijn omdat Hollywood Amerikaans is en Amerikanen alleen maar houden van baseball en american football? Deels wel natuurlijk, maar het ligt iets gecompliceerder. Voetbal is namelijk niet de meest enerverende sport om te verfilmen. Zo wordt de tikkende klok, een perfect middel voor spanning bij football-films, door de onvoorspelbare tijdsduur van voetbal om zeep geholpen. Het immer spannende ‘haalt-hij-het-ofhaalt-hij-het-niet’-aspect van het baseball-honk valt weg omdat het bij voetbal nooit duidelijk wordt wanneer er gescoord gaat worden. Voetbal smeert de spanning uit over de gehele wedstrijd in plaats van op te treden tijdens individuele momenten, zoals het honk of de touchdown. Dat er elk moment een goal zou kunnen vallen (en dat dit amper gebeurt) levert nu eenmaal geen aantrekkelijke cinema op. Vandaar dat de schaarse voetbalfilms zich zelden puur op het spel zelf richten. All Stars (1997) en zijn Vlaamse remake Team Spirit (2000) richten zich op de cultuur rondom het daadwerkelijke voetballen. Het Stallone/Pelé-vehikel Escape to Victory (1981) gaat eigenlijk over een ontsnapping uit

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

een kamp in de Tweede Wereldoorlog. De vrouwenvoetbalfilm Bend It Like Beckham (2002) richt zich meer op komische situaties buiten het veld. Ook het biografische De Zwarte Meteoor (2000) houdt zich meer bezig met de sociale impact van de eerste zwarte speler in Nederland dan met diens sportieve activiteiten. Kan het dan helemaal niet, een film waarin het spel zelf centraal staat? De Vinnie Jones-film Mean Machine (2001) doet een flauwe poging op het komische vlak. Maar het beste voorbeeld komt uit Hongkong, dat je niet direct zou associëren met voetbal. Stephen Shows Aziatische blockbuster Shaolin Soccer (2001) is een van de meest verfrissende voetbal-, nee, sportfilms van de laatste jaren. Shaolin Soccer, de titel geeft het al aan, combineert voetbal met martial arts (shaolin is een oosterse krijgskunst). Twee bovenmenselijke shaolin-superteams nemen het tegen elkaar op in een wervelwind van traditioneel voetbal en fantastisch gechoreografeerde special effects. Voetbal was nog nooit zo verbluffend. Let vooral op de Bruce Lee-kloon als keeper van de tegenstander! Shaolin Soccer (Hong Kong/VS, 2001)Regie: Stephen Show

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 13

CULTUUR RAMON SCHIMMEL

L Met: Stephen Show, Vicki Zhao, Man Tat Ng, Yut Fei Wong

In Paradiso brengt Groovemaster Johnson’s Bubble Club urban dance music. Dat wil zeggen: de sound uit de grote Amerikaanse maar vooral Engelse steden. Funky house vormt de basis. Van daaruit worden uitstapjes gemaakt naar ‘zwarte’ genres als soul. Het resultaat is garage: uiterst dansbare, zwoele, sexy muziek. Niks geen beukende technobeats, maar lome bassen en veel vocalen. Nu eens neigt de muziek naar hiphop of drum&bass, dan weer naar 2-step of dancehall. Dit aangenaam gevarieerde aanbod, schaars in Amsterdam, trekt een sterk multicultureel publiek. Witte, gele en zwarte jongeren, ze zijn allemaal in Paradiso te vinden. De streetlook van de mannelijke bezoekers doet denken aan Pharrell Williams. Deze Amerikaan, petje schuin op het hoofd, Tshirtje, spijkerbroek, sneakers en veel tatoe-

ages, is al een tijdje behoorlijk populair. Misschien ken je zijn muziek van de Nikecommercials of van de cd In Search of N.E.R.D. Als producer zijn hij en zijn team (The Neptunes) veelgevraagd. Zo kun je hem zien in de laatste clips van Snoop Dogg en Justin Timberlake. De muziek in de bovenzaal van Paradiso, waar de Bubble Club in 1998 begon, staat af en toe dichtbij de uit duizenden herkenbare, creatieve sound van Williams. Hier veel hiphop en r&b, zowel classics als nieuw materiaal. MTV en TMF hebben ook invloed op de Bubble Club. Deze zenders laten veel r&b- en hiphop-clips zien, waardoor het in de bovenzaal behoorlijk dringen is tussen de meisjes die de lustobjecten uit de clips imiteren door zo schaars mogelijk gekleed te gaan – als het even kan met een ‘oude-mannenpetje’

FOTO: ERAN OPPENHEIMER

B-BOYZ IN DE BUBBLE CLUB

à la JLO op en een cocktail in de hand. In de grote zaal, waar het minder druk is, vermaken een aantal b-boyz en andere dansers het publiek. Ze halen alles uit de kast om indruk te maken, wat ook lukt. Zo nu en dan staat een groot deel van het publiek gefascineerd toe te kijken. Opvallend is het goede geluid: warm en hard. Minpuntjes zijn het ontbreken van visuals en de soms erg overheersend aanwezige mc’s.

De entreeprijs is trouwens ook niet mild, € 17,50. Maar je hebt de tijd om te sparen, want de eerstvolgende Bubble Club is pas op 12 juli. Tot die tijd kun je elke donderdagavond van 21.00 tot 23.00 uur op Colorful Radio luisteren naar de Bubble Club Show. Paradiso, Bubble Club, Weteringschans 6-8; 12 juli, €17,50. Tel. (020) 626 4521; e-mail: [email protected]

ETEN AAF BRANDT CORSTIUS

BUBBELTHEE Er is een restaurant naar mij genoemd! Nou ja, niet helemaal, maar wel bijna. Het heet A-Fusion en het zit op de Zeedijk. Volgens mij is het net nieuw. Op de ramen hangen vele hysterische A4’tjes waarop staat: ‘Nieuw in Amsterdam! Bubble Tea! Vriendin P en ik waren geïntrigeerd door die bubbelthee en gingen dus naar binnen. Daar troffen we een neo-Chinese inrichting, dus geen rode lampionnetjes en draken, maar een beamer met Chinese videoclips, loungy bankjes en een strakke bar. Grappig. Op het menu, dat we van een sympathieke Neder-

chinees kregen, mochten we aankruisen wat we wilden. Dat deed P, want die weet veel van dim sum. Ze koos de har kau (€3,75), de siu mai (€3,25) en de wor tip (€3,25). Daarbij namen we een van de hoofdgerechten om te delen, namelijk de ossenhaas rijststicks (€10,50) en natuurlijk twee bubbelthee. Die is er in allerlei smaken, en wij kozen groene theesmaak en mango (€2,95). Bubbelthee blijkt een milkshake te zijn waarin kleine gelatineballetjes ronddrijven. Je krijgt er een dik rietje bij waar de bubbels doorheen kun-

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

nen. Ik probeerde ze te vermijden, want had al na één bubbel door dat ik ze vies en blubberig vond. De shake zelf was trouwens wel lekker, vooral die met groene thee. Ook het eten was zozo: de wor tip (knoedels met vlees erin) was lekker en gekruid, maar de andere dim summetjes (met garnalen en vlees) kwamen volgens P uit een pakje. Ze glommen van het vet. Niet echt aantrekkelijk. De rijststicks vond ik te dik, maar P vond ze goed. Maar ja, van een halve portie wor tip en een glas

13

gelatinebubbels kan een mens niet leven. Toch vond ik het leuk bij A-Fusion, want ik had nog nooit Chinese videoclips gezien (ze hadden zelfs een Chinese versie van Abba!) en het personeel was superaardig. Vooral de ober was zeer charmant, vonden P en ik. En je moet in tijden van sars de Chinese middenstand steunen. Ik kom hier nog weleens voor de lunch, en dan bestel ik gewoon een soep en een wor tip. En een bubbelthee. Zonder bubbels. A-Fusion Zeedijk 130 (020) 330 4066

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 14

Binnenkort krijgt de EU een eigen grondwet. Drie Europa-kenners over de Conventie en de toekomst van Europa. DOOR ROB HARTGERS

og even en de Europese Unie heeft haar eigen grondwet. Onder leiding van de Franse oud-staatsman Valéry Giscard d’Estaing produceert de Europese Conventie het ene ontwerpwetsartikel na het ander. In juni van dit jaar zal de klus zijn geklaard. Vervolgens moeten alle lidstaten het eens worden over de definitieve tekst. Dat zal niet eenvoudig zijn, want het gaat om controversiële onderwerpen. Er moet worden besloten of Europa een eigen president krijgt en hoe de macht binnen de Unie zal worden verdeeld. Ook inhoudelijk moeten harde noten worden gekraakt. Hoe zit dat met een sociaal beleid op Europees niveau? En krijgen we straks een gemeenschappelijk buitenlandbeleid en een gemeenschappelijk veiligheidsbeleid? Met andere woorden: wie schiet Frankrijk te hulp als het wordt aangevallen door de VS? Eurosceptici vrezen voor een Verenigde Staten van Europa, een centraal-gestuurde supermacht waarin de kleine en middengrote lidstaten nauwelijks een stem hebben. Eurofans vinden die angst overtrokken en zijn blij dat de EU eindelijk een gezicht krijgt. Otto Holman, Pim den Boer en Tom Eijsbouts van de UvA volgen de ontwikkelingen op de voet.

FOTO: ABC

N

DR. OTTO HOLMAN, UNIVERSITAIR HOOFDDOCENT INTERNATIONALE BETREKKINGEN EN

VALÉRY GISCARD D’ESTAING SPREEKT DE EUROPESE CONVENTIE TOE

SPECIALIST OP HET GEBIED VAN DE EUROPESE INTEGRATIE

e Conventie is een typisch Europese exercitie: veel verschillende stemmen, geluiden en belangen. Rijke lidstaten staan tegenover arme, landen met een geschiedenis van neutraliteit tegenover landen die graag wapengekletter horen. Al deze tegenstellingen vertalen zich binnen de Conventie in tal van voorstellen en tegenvoorstellen. De hiërarchische structuur van de Conventie en de autoritaire figuur van Giscard d’Estaing zijn noodzakelijk om ten minste nog iets voor elkaar te krijgen. Maar of dat eind dit jaar uitmondt in een tweede verdrag van Rome lijkt mij onwaarschijnlijk. In discussies over de Conventie gaat het meestal alleen over de juridische aspecten. Juristen loopt daarbij het water in de mond. Dat is een

‘D

14

ernstige vernauwing van het perspectief. Wat wordt vergeten, is dat er in de Conventie ook inhoudelijke besluiten worden genomen, bijvoor-

‘De meeste lidstaten willen geen besluitvorming op sociaal terrein’ beeld over het buitenlandbeleid, het sociale beleid en het milieubeleid van de EU. De uiteindelijke tekst zal bepalend zijn voor de vraag waarmee Europa zich de komende jaren bezig zal houden, en hoe we dat zullen doen. Europese politici zullen zich beroepen op de tekst van die grond-

wet. Maar dat zal een tekst zijn vol compromissen en met een aantal belangrijke gaten, vooral waar het gaat om sociaal beleid, milieubeleid en buitenlands beleid. De meeste lidstaten willen geen besluitvorming op sociaal terrein. Europeanisering wordt juist gebruikt om de verzorgingsstaat in eigen land af te bouwen. Zelf ben ik van de oude school: sociaal beleid krijg je door sociale strijd. De Europese vakbonden zullen de handen ineen moeten slaan en proberen de besluitvorming binnen de EU te beïnvloeden. Helaas is het tegenovergestelde het geval: overal verliezen de vakbonden invloed. Ondertussen is de invloed van het bedrijfsleven op de Europese agenda geïnstitutionaliseerd. In de jaren negentig is op verzoek van de European Round Table of Industrialists de Competitiveness Advisory Board in het leven

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 15

Eenheidsworst Europa geroepen, een onderdeel van de Europese Commissie. Die club wil in de eerste plaats herstel van het Europese concurrentievermogen, onder meer door arbeidsmarktflexibilisering. Een federale unie is nog ver weg. De landen die deel gaan uitmaken van de Unie hebben elk een lange traditie op sociaal, economisch en politiek terrein. Die breng je met een federatie niet op vreedzame wijze bij elkaar. Bovendien zijn er krachten aan het werk die de federatieve structuur nog minder waarschijnlijk maken. Ik doel op de uitbreiding van de EU met Zuid- en OostEuropese landen. Hierdoor worden de verschillen binnen de Unie veel groter dan nu het geval is. Voorstanders van die uitbreiding zeggen: kijk naar Spanje, Griekenland, Portugal en Ierland. Dat waren ook landen die economisch achterbleven bij de rest van Europa, en toch prima geïntegreerd zijn in de EU. Maar dat is geen goede vergelijking. De nationale en internationale context waarbinnen met name de OostEuropese landen de transformatie van hun economie moeten doorvoeren, is veel minder gunstig. Ten tijde van de toetreding van Ierland, begin jaren zeventig, en Spanje Portugal en Griekenland, midden jaren tachtig, was er nog niet zoveel bereikt op Europees terrein. De trein waar die landen op moesten springen, reed veel langzamer dan nu. Bovendien is de sprintsnelheid van de nieuwe aspirant-lidstaten veel geringer. Spanje was voor de toetreding al een eeuw gewend aan de kapitalistische omgangsvormen en kende een goed ontwikkeld nationaal ondernemerschap. Vergelijk dat met Polen, waar na 1989 niet alleen een politieke transitie moest plaatsvinden, maar ook een omschakeling van een staatseconomie naar een markteconomie. In alle Oost-Europese landen heeft dat tot gevolg gehad dat de meest aantrekkelijke onderdelen van de staatsbedrijven verkocht zijn aan het buitenland. Er heeft een massale uitverkoop plaatsgevonden. Die liberalisering is mede onder druk van de EU tot stand gekomen. In sommige gevallen gebruikten lokale politici de toetreding tot de Unie als excuus om de hervormingen door te voeren. Wat voor sociaal beleid Europa gaat voeren, blijft voor mij de belangrijkste vraag. Er zijn drie varianten mogelijk: de rijke landen schuiven op in de richting van de arme landen; de arme landen schuiven op in de richting van de rijke landen of iedereen schuift op naar een soort middelpunt. In alle gevallen kost het veel geld en veel politieke inspanning. Daarom zou je niet moeten streven naar een unie van landen die op alle terreinen op hetzelfde integratieniveau deelnemen, maar naar

een unie van groepen die min of meer gelijk ontwikkeld zijn. Maar dat is geen populair idee.’ PROF. DR. PIM DEN BOER, HOOGLERAAR EUROPESE CULTUURGESCHIEDENIS

n Den Haag dachten ze dat de Conventie een praatclub werd, een zoethoudertje, terwijl de grote beslissingen elders worden genomen. Nederlandse politici hebben het alleen maar over Europa als ze Brussel ergens de schuld van kunnen geven. De media besteden er ook nauwelijks aandacht aan. Dat is een vergissing. Toegegeven, het is soms saai wat er in de Conventie besproken wordt, maar dat neemt niet

‘I

‘Ik ben een bewonderaar van de Europese cultuur, niet van het Europese politieke bedrijf’ weg dat het ontzettend belangrijk is. Al die duizenden juridische teksten die versimpeld moeten worden. Ook moet er worden besloten wat Europese bevoegdheden zijn en wat nationale bevoegdheden blijven. Natuurlijk verandert de wereld niet door een andere grondwet, maar je kunt haar niet wegwuiven alsof het zomaar een stukje papier is. De Europese Beweging Nederland (EBN), een platform voor gedachtewisseling over Europese integratie, heeft me gevraagd commentaar te leveren op de concepten die in de ontwerptekst van de grondwet gebruikt worden. Op een aantal punten verschil ik van mening met de juristen. Zo frappeert het mij dat het woord “nationale identiteit” zo’n grote rol speelt in de ontwerpgrondwet. Zelf vind ik het begrip “identiteit” onbruikbaar omdat het veronderstelt dat iets aan zichzelf gelijk blijft. Als historicus ben ik er juist op gespitst om veranderingen in culturen aan te geven. De bevolkingssamenstelling van Nederland is bijvoorbeeld heel anders dan veertig jaar geleden. Juristen staan daar niet bij stil. Ik was de enige in dat gezelschap die viel over de term. Ik ben een bewonderaar van de Europese cultuur, niet van het Europese politieke bedrijf. Ik ben beducht voor de enorme machtsconcentratie die zou ontstaan wanneer Europa zich als een supermacht gaat gedragen. Persoonlijk heb ik de Europese Unie nooit als een supermacht gezien

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

met een president en een eigen leger. Ik denk niet dat we daar gelukkiger van worden. Natuurlijk is het goed als Europa een krachtiger stem heeft in het concert van de internationale politiek, maar het lijkt me niet verstandig als de EU zich in buitenlandse conflicten gaat mengen. Dat heeft consequenties: Europese jongens in bodybags die weet-ik-niet-waar gestorven zijn. Ook is de politieke record van de Europese staten in de twintigste eeuw niet positief. We hebben steeds de Verenigde Staten nodig gehad om een punt te zetten. Ook in Joegoslavië was het de Navo die daar de beslissingen afdwong. Als het aan Europa had gelegen, had Milosevic daar nog gezeten. Ten tijde van de Irak-crisis hebben Duitsland en Frankrijk zichzelf irrelevant gemaakt omdat ze niet bereid waren om de dreiging kracht bij te zetten. De Fransen hadden een consistent pacifistisch standpunt, maar daaraan moet je geen morele kwalificaties willen verbinden. Een pacifistische houding is weliswaar moreel indrukwekkend, maar als historicus weet ik dat het nooit veel invloed heeft gehad op machtspolitieke conflicten. Ik wil geen pleidooi houden voor oorlog, maar ik ben tegen loze dreigementen. De grote prestatie van het verenigde Europa is de interne vrede, dat bijvoorbeeld Frankrijk en Duitsland niet meer met elkaar vechten. Ook als het gaat om het incorporeren van staten met een dictatoriaal verleden in een democratische structuur is de balans positief. De EU biedt een kader om interne conflicten op te lossen. Mensen worden niet vredelievender, maar de Europese staatsapparaten zullen minder snel mensen in bataljons organiseren en op elkaar afsturen. Tegenstellingen tussen staten en regio’s worden verminderd. De hoop is dat op den duur steeds meer mensen elkaar gaan bezoeken, waardoor de scherpe kantjes er afslijten. Europa leeft vooral daar waar intellectuele ontwikkeling is. Een hoop dingen die als typisch Frans, Spaans of Duits worden gezien, maken onderdeel uit van een groter Europees geheel. Er is binnen Europa een enorme rijkdom aan variëteit, maar er zijn ook veel overeenkomsten. Ik geef graag het voorbeeld van Helsinki: als je daar rondloopt, snap je geen woord van de taal, maar de architectuur van het oude centrum van Helsinki is volledig neoklassiek Europees. Europa heeft een gigantisch cultureel repertoire dat altijd heeft opengestaan voor invloeden van buitenaf. Het opnamevermogen van de Europese cultuur is groot. Ik denk dat er door de grote immigratiestromen een onvoorstelbare creativiteit zal blijven

15

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 16

bestaan. Er zullen nieuwe vormen ontstaan, bijvoorbeeld de Euro-Arabische cultuur van de Marokkanen die in Nederland zijn opgegroeid. Ik wil dat niet idealiseren, het ontstaat gewoon.’ PROF. DR. TOM EIJSBOUTS, HOOGLERAAR EUROPEES CONSTITUTIONEEL RECHT

et is goed als er in de grondwet geregeld wordt dat er een Europese president komt. Een president geeft de EU een smoel en zal de ontwikkeling van Europa versnellen. De huidige bestuurlijke structuren zijn remmend en vertragend. Dat bleek duidelijk tijdens de Irak-crisis, toen het onmogelijk was om tot een gemeenschappelijke standpuntbepaling te komen. Een president die gekozen wordt door de Europese Raad (waarin de staatshoofden en regeringsleiders van alle lidstaten zitting hebben – rh), kan gewoon de telefoon pakken en op het hoogste niveau met andere staatshoofden overleggen. Zo iemand moet dan wel voldoende tijd hebben om zijn functie uit te oefenen en bij voorkeur zelf staatshoofd zijn geweest. Ik zie daarom weinig in het voorstel van de voorzitter van de Europese Commissie (EC), Romano Prodi, die wil dat een president gekozen wordt door zijn commissie. Zo iemand zou het aan gezag ontbreken. Het Nederlandse voorstel om een president rechtstreeks te laten kiezen door de bevolkingen van de lidstaten is idioot, want daarmee zet je tegenover het Europees Parlement iemand met een eigen gezagsbasis. Bovendien moet je het verschijnsel “verkiezingen” niet misbruiken voor zaken waarvoor de meeste mensen geen belangstelling hebben.

‘H

Over twintig tot dertig jaar hebben we een federaal Europa, dat is zeker. De hooghartige Nederlandse houding tegenover Europa is daarom niet slim. Nederland is zelfs niet vertegenwoordigd in het twaalfkoppige presidium van de Conventie. Bolkestein vroeg zich terecht af waarom Den Haag de bal in eigen doel schopt. Ik denk dat het combinatie is van onbegrip en angst. De Haagse politici en ambtenaren zijn bang dat ze te veel invloed moeten afstaan aan Brussel. Het is een fabel dat Nederland een paar jaar

‘Over twintig tot dertig jaar hebben we een federaal Europa, dat is zeker’ geleden positiever tegenover Europa stond. Dat was slechts een pose om het Nederlandse pragmatisme te verhullen. We zijn veel te bang om onze goede relatie met Amerika te beschadigen. Die angst is ongegrond. Europa wordt geen politiek machtsblok. Wat heeft dat voor zin? Zo’n machtsblok kan zich alleen maar tegenover de Verenigde Staten plaatsen, en daar schieten we niets mee op. De toetreding van Zuid- en Oost-Europese landen is een bewijs voor de gezondheid van de EU. Als een gezin met vijftien leden besluit er nog dertien bij te nemen, is dat ook een teken van vitaliteit. Natuurlijk hebben die landen een economische achterstand en duurt het even voordat

we dat verwerkt hebben, maar daar moet je niet te pessimistisch over doen. Altijd maar die angst om zelf een paar centen te verliezen, opportunistisch noem ik dat. De EU is bereid om de verantwoordelijkheid te nemen, dat is waar het om gaat. Het is moeilijk, maar niet onmogelijk. In de meeste teksten van de Conventie wordt gesproken over de Europese burgers, bijna nergens is sprake van één Europees volk. Dat lijkt mij verstandig. “Burger” is een handig begrip; het verwijst naar mensen met keuzevrijheid. We moeten Europa bouwen op individuen die zichzelf als Europeaan willen laten kennen. Een Europees volk ontstaat pas als er een beroep op wordt gedaan. Daarvoor is eerst een dramatische situatie nodig, bijvoorbeeld wanneer de Verenigde Staten een Europees land binnenvallen, of wanneer Turkije wordt toegelaten tot de EU. Als het volk opstaat, bestaat het. Of er ooit een tijd komt waarom we ons in de eerste plaats Europeaan voelen, weet ik niet. Beslissend is of de EU een aanwezigheid kan vormen in de wereld waarin de Europeanen zich kunnen herkennen. Ten tijde van de Irak-oorlog leek er onder de Europese bevolkingen al iets van een gezamenlijk standpunt te ontstaan. Dat is een goed begin.’ ❖ Het Nederlands Gespreks Centrum houdt op 19 juni een symposium in met als thema Het Europese volk: feit of fictie? Sprekers zijn Tom Eijsbouts en hoogleraar marketing en communicatie Arie van der Zwan. Locatie: Felix Meritis, Keizersgracht 324. Aanvang: 19.00 uur. Toegang € 15,-, studenten € 7,50.

BRIEVEN RECHTENMASTER

Ik moest erg lachen om het artikel ‘Koudwatervrees bij kostbare rechtenmaster’ (Folia, 18 april 2003). Het verhaal van carrièrecoördinator Paul Jones (is dat écht zijn functie?) en programmadirecteur Edgar du Perron sluit volledig aan bij de praktijken van de commerciële advocatuur. Vijfentwintigduizend euro voor één jaar opleiding. Het doet me denken aan een goede vriendin van mij. Zij werkt bij zo’n commercieel bedrijf. Heel nobel werk. Ze zorgt er namelijk voor dat grote opdrachtgevers hun personeel op straat kunnen zetten zonder al te veel gedoe. En als er al gedoe komt, zorgt ze ervoor dat de werkgever sterker staat dan de werknemer. Misschien krijgt ze wel een lintje van de koningin. Ook bij haar bedrijf rekenen ze prijzen die alle realiteitszin verloren hebben. Het wachten is op het moment dat ook deze bubble in de opgeklopte en virtuele wereld van de commerciële advocatuur barst. Gebakken lucht ruikt misschien lekker, je kunt hem uiteindelijk niet eten. Alrik van den Berg, student politicologie

HEERTJE KOOPT OM

Aangezien wij al heel wat jaren meelopen op deze universiteit voelen we ons genoodzaakt deze brief te sturen. Het gaat ons om het volgende. Er is een grof schandaal gaande dat zijn weerga niet kent. Het betreft de ‘colleges’ van prof. Heertje. Deze zogenaamde colleges stroken niet met het gangbare onderwijs. Het schijnt zelfs zo te zijn dat studenten volledig zelfstandig dit vak moeten

16

invullen. Er is vooraf geen lesmateriaal beschikbaar en ook op de blackboards is geen enkele instructie te vinden. Zelfs zonder zich te hebben ingeschreven mag de student dit vak volgen. De beste man lapt vervolgens alle bureaucratische regels aan zijn laars en neemt tentamens af buiten de daarvoor bestemde periodes. Daar komt bij dat deze tentamens mondeling, schriftelijk of in werkstukvorm mogen worden gedaan. In de huidige tijd, waarin de fusie met de Hogeschool van Amsterdam eindelijk tot stand gaat komen, is deze veel te vrije academische manier van lesgeven een negatieve ontwikkeling. Tot onze grote verbazing komen studenten in groten getale op de ‘colleges’ van prof. Heertje af. In tegenstelling tot het basisvak industriële organisatie waar ze verstek laten gaan. Ook is het schandalig dat dit prachtige met passie en gevoel gegeven vak plaats moet vinden in een achterafzaaltje. Daarentegen wordt het vak van prof. Heertje gegeven in het hoofdgebouw (E-008). Onze oproep luidt: ga toch allen kijken en demonstreer tegen deze zogenaamde colleges. Laat uw standpunt daarbij niet vertroebelen door de verschijning van prof. Heertje en zijn merkwaardige traktaties. Heeft er iemand ooit een college meegemaakt waarbij elke week snoepjes worden uitgedeeld om zo belangstelling te kweken voor een vak? Bovendien gaat prof. Heertje zich niet alleen te buiten aan dit soort omkoperij. Ook voor mishandeling deinst hij niet terug. Tijdens het laatste college werd een grote snoeptrommel gepresenteerd waaruit niemand iets mocht nemen. Je reinste kwelling, zeggen wij u! Sta op en ga kijken en aanschouw de waanzin. Victor Dalens Maarten Derksen

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 17

OPINIE

Weg met de studiefinanciering De door CDA en PvdA voorgestelde bezuinigingen op onderwijs zijn niet altijd slecht nieuws. Volgens Peter Heemeijer kunnen ze een fundamentele verbetering teweegbrengen op de Nederlandse universiteiten. et bezuinigingsplan voor het hoger onderwijs, dat enkele maanden geleden werd opgesteld tijdens de formatiebesprekingen tussen CDA en PvdA, zegt onder meer dat het collegegeld dient te worden verdubbeld (zie Folia 24, 21 februari 2003, blz. 5). Als de formatie zou zijn geslaagd en het plan zou zijn uitgevoerd, had het een belangrijk positief effect kunnen hebben op de arbeidsmotivatie van studenten, op de kwaliteit van het onderwijs en op de concurrentie tussen de universiteiten onderling. Daarbij had het geenszins hoeven te leiden tot klassenverschuivingen in de studentenparticipatie. Tot nu toe lijkt het plan, dat ook de afschaffing van de studiefinanciering als gift en de afschaffing van de OV-kaart omhelst, echter uitsluitend te zijn gepresenteerd als een omvangrijke bezuiniging, zonder dat is gewezen op de fundamentele sanerende werking die ervan uit kan gaan. Een belangrijk probleem in grote delen van de universiteit is de geringe inzet van studenten en, wat hieruit volgt, de lange gemiddelde studieduur en de verschuiving, wat instroom betreft, van moeilijke naar makkelijke studies. Dit motivatiegebrek wordt in laatste instantie niet veroorzaakt door luiheid of door een andere slechte karaktereigenschap in de moderne student, maar doordat de opleiding die deze student volgt voor hem spotgoedkoop is. De omvangrijke overheidssubsidies op het universitaire onderwijs zorgen er namelijk voor dat studenten niet aangespoord worden om vrijwel al hun tijd en energie te steken in hun studie. In plaats daarvan is er een gewoonte ontstaan om veel betaald werk of een overvloed aan extra-curriculaire inspanningen te verrichten, terwijl de studiepunten op een ongeïnteresseerde en minimalistische manier bijeengesprokkeld worden. Vanuit het perspectief van de student is dit een

H

begrijpelijke en nauwelijks verwerpelijke levenswijze, aangezien hij ermee een hooggewaardeerd diploma verkrijgt en zich tegelijkertijd een feestelijk stadsleven kan veroorloven. Door het vizier van de maatschappij echter is de studentenapathie een monsterlijke inefficiëntie die enorme hoeveelheden tijd en geld verslindt en de economie uiteindelijk afscheept met een professionele toplaag die op zijn best matig is gevormd. Het is dan ook essentieel dat studenten in de toekomst de reële kosten van hun opleiding gaan dragen, zodat ze hun concentratie zullen aanscherpen, eenvoudigweg omdat het te kostbaar zal zijn om veel afleiding te hebben. Het bovengenoemde plan veroorzaakt een stijging in de studiekosten en is dus wat deze kwestie betreft een stap in de goede richting. en probleem dat is verbonden met de gebrekkige studentenmotivatie is de gebrekkige docentenmotivatie. Beide begrippen zijn in hevige mate positief aan elkaar gerelateerd, aangezien een gedreven docent zijn studenten tot goede prestaties zal aanzetten en, op vergelijkbare wijze, goede studenten van hun docenten een zekere gedrevenheid zullen verwachten. Het bezuinigingsplan dat, zoals hierboven werd geconstateerd, het motivatiegebrek bij studenten gedeeltelijk zal wegnemen, zal dus ook de kwaliteit van de colleges verbeteren. Immers, als docenten niet snel genoeg of niet voldoende tegemoetkomen aan de hernieuwde inzet van hun pupillen, zullen die, vanwege de financiële druk die ze ervaren, proberen elders betere begeleiding te verkrijgen. Deze potentiële migratie op de onderwijsmarkt brengt ons op het derde positieve gevolg van het bezuinigingsplan. Studenten eisen dat het onderwijs een academische kwaliteit heeft die overeenkomt met het collegegeld dat ze ervoor betalen. Als hun collegegeld verdubbelt, zullen ze dus veel kritischer gaan staan ten opzichte van hun educatieve ervaringen en veel eerder geneigd zijn een inferieure opleiding in te ruilen voor een betere. Hierdoor neemt de concurrentie tussen de universiteiten toe, waardoor die gedwongen wor-

E

den efficiënter te functioneren en zich studentgerichter op te stellen, zonder daarbij hun academische karakter te verwaarlozen. Een vraag die nog beantwoord dient te worden wil de bovenstaande analyse niet een sterk hypothetische lading krijgen, is of het bezuinigingsplan de studentenaantallen zal doen teruglopen en, mocht dat het geval zijn, of studenten afkomstig uit minder welvarende milieus oververtegenwoordigd zouden zijn in zo’n participatiereductie. Gelukkig is het antwoord op deze vraag nee, en wel vanwege de levensvatbaarheid van een financiële markt voor studieleningen. Zo’n markt zou kunnen floreren, omdat hij per constructie zal worden bezocht door zeer koopkrachtige consumenten. Studenten zijn in het algemeen jong en hebben allemaal een wetenschappelijke vooropleiding afgerond. Ze hebben dus naar verwachting een lange tijd om hun studieschulden af te betalen en zullen weinig moeite hebben dit te doen, omdat ze veelal een hoog opleidingsniveau zullen bereiken, zelfs als hun academische studie niet helemaal vlekkeloos verloopt. een enkele gemotiveerde student zal zonder lening komen te zitten als het bezuinigingsplan wordt doorgevoerd, dus zijn het niet financiële restricties die zouden zorgen voor een verandering van de omvang of de compositie van de studentenpopulatie. Niet het milieu waaruit de student afkomstig is, zal bepalend zijn voor zijn mogelijkheden om te studeren, maar wel zijn wetenschappelijke belangstelling, zijn wilskracht en zijn talent. Het is best mogelijk dat deze criteria het aantal of het soort studenten veranderen, maar in dat geval betekent verandering slechts verbetering. Het bezuinigingsplan van CDA en PvdA kan een fundamentele sanering teweegbrengen op de Nederlandse universiteiten. Hopelijk wordt het plan uitgevoerd en vormt het zo een begin in de liberalisering van de gehele hogere-onderwijsmarkt. ❖

G

Peter Heemeijer is promovendus in de experimentele economie bij de afdeling kwantitatieve economie aan de FEE.

Ingezonden mededeling

ARE STUDIUM GENERALE Programma's over wetenschap en cultuur

www.cr ea.uva.nl

HUMANS SPECIAL?

L e z i n g d o o r D a v i d C h r i s t i a n ( P ro fe s s o r o f Wo r l d H i s t o r y, S a n D i e go U n i v e r s i t y, Ve re n i g d e S t a t e n ) dinsdag 27 mei 20.30 uur, Agnietenkapel, O.Z. Voorburgwal 231, A’dam. Gratis. Tel. 5251420.

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

17

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 18

Het Interuniversitair Centrum voor Studie en Documentatie van Latijns Amerika (CEDLA) in Amsterdam start in sept. 2003 weer met het eenjarig CEDLA Masters Programma: Latijns Amerika Studies: democratie, identiteit en duurzame ontwikkeling. Het biedt studenten een grondige studie van Latijns Amerika en het Caraïbisch Gebied. Vanuit verschillende disciplines wordt aandacht besteed aan de belangrijkste vraagstukken van de regio. De opleiding is zowel bedoeld voor studenten die zich voorbereiden op een wetenschappelijke carrière in de Latijns Amerikanistiek, als voor afgestudeerden die hun deskundigheid willen vergroten ter voorbereiding op de beroepspraktijk. Omdat de opleiding momenteel geen onderdeel vormt van de reguliere structuur van de universiteit, kunnen CMP studenten nog geen aanspraak maken op studiefinanciering. Voorlichtingsdag: vrijdag 6 juni om 14:00 uur. Info: www.cedla.uva.nl of neem contact op met het secretariaat: 020 – 525 3498

Voor interessant promotiewerk bij internationale congressen op de RAI zoeken wij representatieve, elegante dames. Voor 2 of 3 ochtenden of middagen per week. Zeer goede betaling. Bel voor info met Crown Congres Promotions 06 50 59 29 11

Wil jij een “wereld” vakantieweek?

Studievertraging ???

Wij zoeken per direkt!

Coach begeleidt bij voortgang en structurering. Bij medische indicatie is soms vergoeding van de kosten mogelijk.

Begeleidt een Asielzoekers-kinder-vakantieweek in de zomer voor een unieke ervaring. De trainingen zijn eind april en eind mei. Ben jij tussen de 18 en 30 jaar? Bel voor meer info: Nivon: 020-4350711

Part-timers (m) voor

Evenementen

Inlichtingen: Drs E.M.M. van der Hagen Tel.: 020-6793331 e-mail: [email protected]

goede verdiensten geïnteresseerd? Bel 023-5322015

Voor uitdagende automatiseringsprojecten is OGD op zoek naar part-time en full-time medewerkers

In Delft: In Eindhoven: In Amsterdam: In Utrecht:

015 2628636 040 2464055 020 4287126 030 2445355

Mail: [email protected] Internet: www.ogd.nl © OGD B.V.

EN ERK W T of PC's: NE

Ben jij handig met student, gesjeesd of afgestudeerd?

Na(ast) je studie een baan? Geen kunst aan!

STICHTING KONINKLIJK PALEIS TE AMSTERDAM Ben je op zoek naar een leuke bijbaan dan is dit zeker wat voor jou! Geef je op als suppoost bij het Koninklijk Paleis te Amsterdam Wij zijn op zoek naar enkele oplettende en representatieve suppoosten voor de zomermaanden juli-september Lijkt je het leuk stuur dan een brief naar: Koninklijk Paleis Amsterdam Educatieve Dienst T.a.v. Gaby Arendsen Postbus 3708 1001 AM Amsterdam vermeld in ieder geval in welke maanden je beschikbaar bent

Voor meer informatie kun je bellen naar: 020-624 86 98 Vraag naar: Gaby Arendsen En wie weet, tot ziens in het Paleis

HET EINDE VAN DE GELIJKHEID? Het Nederlands Gesprek Centrum houdt op 26 april 2003 van 2 tot 5 uur in de Singelkerk (Singel 452) in Amsterdam een symposium over elitevorming in het onderwijs: 'het einde van de gelijkheid?'. Prof A. de Swaan (universiteitsprofessor UvA), N. van der Meij (voorzitter Landelijke Studenten Vakbond) en dr. R. Kohnstamm (ontwikkelingspsycholoog) houden een inleiding. Trouw-journalist E. Hageman is gesprekleider.

Aanmelding & informatie: tel 010-4471368 of email [email protected]

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 19

Hogeschool gaat voorsorteren DOOR MARTINE POSTMA

Rangeertrajecten, schakelklassen en bijspijkercursussen. Hogescholen en universiteiten doen er alles aan om hun opleidingen beter op elkaar te laten aansluiten. inds de invoering van het Angelsaksische onderwijsmodel zijn beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs dichter bij elkaar komen te liggen. ‘Het ligt al in het woord “BaMa” besloten’, filosofeert Bart Bierens de Haan, medewerker strategisch beleid van de Hogeschool van Utrecht. ‘Daarin worden bachelor en master in één adem genoemd; alsof een bachelorgraad op zich niks waard is.’ Steeds meer hbo-studenten vinden het dan ook normaal om hun beroepsopleiding te bekronen met een universitaire graad. En aangezien de meeste mastertrajecten maar één jaar duren, lijkt dat eenvoudiger dan ooit. Maar zijn de universiteiten wel zo blij met die groeiende hoeveelheid doorstromers? Een hboopleiding is nog altijd iets anders dan een wetenschappelijke studie. In bijna alle gevallen moeten doorstromers extra cursussen volgen om hun kennis aan te vullen en zich bepaalde vaardigheden eigen te maken. Met als gevolg dat universiteiten in toenemende mate bijspijkeronderwijs moeten gaan verzorgen, terwijl ze daar – een ander gevolg van de BaMa – bijna geen vergoeding van het rijk meer voor krijgen. ‘Vroeger stroomden hbo-afgestudeerden, afhankelijk van het niveau van hun vooropleiding, op een bepaald punt in het doctoraalprogramma in’, verduidelijkt Frans Janssen, medewerker onderwijsbeleid van de Katholieke Universiteit Nijmegen. ‘De universiteit kreeg een vergoeding op basis van het doctoraaldiploma dat zo’n student haalde.’ Daarmee waren hbo-doorstromers een lucratieve groep, want zij leverden in grofweg twee jaar evenveel geld op als reguliere studenten die vier jaar onderwijs hadden gevolgd. In het nieuwe stelsel zijn de rijksvergoedingen in tweeën gesplitst; de universiteit ontvangt nu een bedrag voor elk uitgereikt bachelor- en masterdiploma, waarbij de bachelorvergoeding ongeveer twee keer zo hoog is als die voor de master. Dat betekent dat hbo-doorstromers, die immers alleen voor de mastertitel komen, tegenwoordig minder opbrengen dan vroeger. Van melkkoe zijn hbo’ers opeens veranderd in een kostenpost voor de universiteiten. En dat heeft gevolgen. Janssen: ‘Aangezien we het bijspijkeronderwijs nauwelijks meer vergoed krijgen, zullen we onze inspannin-

S

gen om achterstanden bij de doorstromers weg te werken, beperkt moeten houden.’ Dit verklaart ook de plotselinge drang van universiteiten om de contacten met hbo-instellingen aan te halen. ‘De universiteiten krijgen nu ineens belang bij samenwerking met hogescholen’, legt Marcel Vooijs, van de afdeling academische zaken van de Universiteit Leiden, uit. ‘Het liefst zien ze natuurlijk dat hbo-instellingen de achterstand bij hun studenten al tijdens de bachelorfase wegwerken, bijvoorbeeld via een zogeheten voorsorteertraject.’ Tijdens zo’n traject kunnen studenten die na het hbo verder willen met een universitaire master bepaalde voorbereidende vakken volgen, zoals onderzoekstechnieken. Het schakelprogramma van de universiteit kan in dat geval relatief beperkt blijven. erscheidene hogescholen hebben zulke voorsorteertrajecten al concreet vormgegeven. Zoals de Hogeschool van Amsterdam; die kent sinds dit jaar de studie hoger juridisch onderwijs (HJO). ‘Die opleiding biedt vanaf het derde jaar de mogelijkheid om een doorstroomtraject te volgen’, zegt docente Tannetje ’t Hooft. ‘Het idee is dat studenten via dat programma gemakkelijker doorstromen naar een master aan de rechtenfaculteit van de UvA.’ Voor de toekomstige fusiepartners ligt zo’n samenwerkingsvorm voor de hand. Maar ook universiteiten en hogescholen die geen fusieplannen hebben, bekijken de mogelijkheden om hun opleidingen beter op elkaar af te stemmen. Want betere aansluiting biedt niet alleen voordelen voor de universiteiten. Ook de hogescholen varen er wel bij; het geeft ze extra glans als ze opleidingen kunnen aanbieden die bijna naadloos aansluiten op een universitaire mastergraad. Beleidsmedewerker Bierens de Haan van de Hogeschool van Utrecht: ‘Wij zien het zo: vroeger was er eigenlijk maar één logische manier om een universitaire titel te behalen, namelijk via het vwo en de universiteit. In de BaMa-structuur zijn er allerlei, gelijkwaardige manieren om bij een universitaire master uit te komen; je kunt zes jaar vwo volgen plus drie jaar wo-bachelor, óf vijf jaar havo en vier jaar hbo-bachelor. Na het hbo-traject moet je nog wel wat schakelcursussen volgen, maar verder is het hetzelfde.’ De HvU werkt, samen met de Universiteit Utrecht, aan een aantal ‘rangeertrajecten’’. ‘Zo zijn we bezig met een major-minorstructuur, waarbij studenten die na hun bachelor willen doorstuderen aan de universiteit al tijdens hun hbo-studie een minor kunnen volgen die voorbereidt op een universitaire masteropleiding.’ ❖

V

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

CD

– Goldfrapp, Black Cherry (Mute/Pias)

GEPASSIONEERD GEFLUISTER

In het afgelopen decennium zijn er diverse duo’s ontstaan waarvan de man achter de schermen de knoppen bedient en de vrouw in het spotlicht de vocalen voor haar rekening neemt. Deze groepen tooien zich met korte namen als Portishead, Lamb, Ruby en Moloko, en fuseren naar hartelust triphop met drum&bass en funk met avant-garde. Zelfs Madonna voegde zich in deze traditie; haar laatste twee platen zijn geproduceerd door de knoppendraaier Mirwais. In 2000 kwam Goldfrapp de beweging versterken met Felt Mountain. Op deze debuut-cd laat technisch brein Will Gregory zijn moderne apparatuur klinken als eeuwenoude instrumenten. En de dromerige stem van Alison Goldfrapp ontvoert de luisteraar naar een andere tijd en ruimte, waar grandeur en decadentie hand in hand gaan. De nieuwe cd van Goldfrapp, Black Cherry, is in zijn geluid niet zo uniek als zijn voorganger, maar herbergt nog genoeg om de liefhebbers van Felt Mountain tevreden te stellen. Nummers als ‘Twist’ en ‘Strict Machine’ denderen straf voort. Goldfrapp windt er ook geen doekjes om. ‘Put your dirty angel face/ Between my legs’, gebiedt ze in ‘Twist’. De elektronische ritmes, diepe bassen en luchtige zang trekken de luisteraar zo de discovloer op. ‘Crystalline Green’ en ‘Tiptoe’ refereren aan het debuut. Ook hier zijn de coupletten pure digitale funk, maar in het refrein van ‘Crystalline’ geeft Goldfrapp zich over aan een woordloze, oosters aandoende hymne. ‘Tiptoe’ begint als een vuig nachtclubnummer, met aansporingen als: ‘U feel good/ U feel right.’ Na anderhalve minuut slaat de stemming om door het ijl gezongen refrein dat doet denken aan ‘Utopia’ van het vorige album. Het rustigste nummer, ‘Black Cherry’, zit oncomfortabel klem tussen ‘Tiptoe’ en het als een opgevoerde Eurythmics klinkende ‘Train’. Het titelnummer profiteert van de zacht exploderende drums en beheerste zang. Goldfrapp weet de luisteraar nu ook te ontroeren. ‘Hairy Trees’ en de afsluiter ‘Slippage’ grijpen met hun trage tempo en feeërieke sfeer terug naar het verleden, met het verschil dat Gregory ditmaal voor contemporaine beats zorgt. Waar Felt Mountain majesteitelijk voortschrijdt, daar kronkelt deze opvolger als een giftige slang. ‘Slippage’ is een spookhuis vol geluiden waarin Goldfrapp als een naïef meisje ‘lala’ zingt, maar ook hekserig kreunt van genoegen om het onheil dat zij brengt. Het hoogtepunt zit verstopt in ‘Deep Honey’, wanneer de sputterende synthesizers overstemd worden door gepassioneerd gefluister. Wat Goldfrapp zingt, is onverstaanbaar, maar het lijkt op een bezwering. En ze werkt: Black Cherry is een plaat om verslaafd aan te raken. Marcel Roes

19

Folia 34 defversie

IN

12-05-2003

17:24

Pagina 20

AMSTERDAM

AMSTELKERK zo 18 mei

Amstelveld 10 Telefoon 623 97 99 Willem Breuker Kollektief en Marcel Worms, piano • 16.00 u.

DE BALIE

Kleine-Gartmanplantsoen 10 voor cultuur en politiek Telefoon 553 51 00 / www.balie.nl wo 14 mei SLAA: Het idee van je leven: Adriaan van Dis • 20.00 u. vr 16 mei Intieme Oorlog, over huiselijk geweld, n.a.v. verschijnen van 2de druk van dialoog tussen psychotherapeuten Martine Groen en Justine van Lawick. Met hen en socioloog Kees Schuyt, psycholoog Sietske Dijkstra en psychiater Joost Baneke • 20.00 u. di 20 mei SLAA: Friedrich Nietzsche: Met Gerard Visser, Henk Oosterling Henk van der Waal, Jos de Mul, Paul van Tongeren • 20.00 u.

THEATER DE ENGELENBAK

Nes 71 Telefoon 626 68 66 / Info 626 36 44 / www.engelenbak.nl vr 16, za 17 El Toro – reprise. De Rode Horde • 20.30 u. di 20 mei Open Bak Presentatie: Loes Hegger • 20.30 u.

FELIX MERITIS

Keizersgracht 324 Telefoon 623 13 11 / www.felix.meritis.nl do 22 mei Stichting Kamermuziek Amsterdam – Johannette Zomer, Helena Rasker concertzaal Reinild Mees: Chez Aubert o.a. Debussy, Satie liederen • 20.15 u.

Leidsekade 90 Telefoon 530 53 01 / www.theaterbellevue.nl do 15 t/m 17 Ernst van der Pasch met Weg ‘Een prachtige verteller’ (VK) • 20.30 u. t/m zo 18 Theatergroep Carver speelt Onbegonnen Werk: een wereldreis mei van 1,5 uur door de droomwereld van Carver • 20.30 u.; zo 15.00 u. ma 19 mei Tante Porno en de eik der Karpaten - Donders!producties • 20.30 u. wo 21 mei Onafhankelijk Toneel (OT) met Caligula regie Mirjam Koen met t/m vr 6 juni Dic v. Duin, José Kuijpers, Fleur Renes, Iwan Walhain • 20.30 u.; zo 15.00 u. vr 23 & za 24 Hi-Ha-Hoogeboom een droef en geestig liedjesprogramma • 20.30 u.

podium voor jonge theatermakers M. v. B. Bastiaansestraat 54 / Telefoon 616 89 42 / www.theatergasthuis.nl 14, 15, 16 mei Zie voor uitgebreide agenda: www.theatergasthuis.nl

KIT TROPENTHEATER vr 16 mei

BIMHUIS do 15 mei vr 16 mei za 17 mei

Oude Schans 73-77 Telefoon 623 13 61 / www.bimhuis.nl steve swell & ursel schlicht’s‘implicate order’ top new york trombonist karnatic lab festival voor meer informatie zie www.karnaticlab.com gunter hampel new york trio ‘high energy impro with dark textures’

DE BRAKKE GROND

Vlaams Cultuurhuis Nes 45 Tel. 626 68 66, ma t/m za v/a 13.00 uur / www.brakkegrond.nl 14 t/m 16 Wraak, mijn nooit gelezen brief (Chahoula) Marok. vrouw vertelt za 17 Selv’ Amorale-Monteverdi Revisited (Ex Tempore) klassiek concert di 20, wo 21 Britannis (Leporello) naar Racine "zo’n wondertje" (NRC)

CANAL BUS iedere za

Afvaartsteiger tegenover Rijksmuseum Telefoon 623 98 86 / www.canal.nl “Canals and all that-Jazz Band” speelt 1 1/2 uur swingende live jazzy muziek tijdens rondvaart met een luxe partyschip toeg. € 39,- incl. drankjes en snacks • 20.00 u. en 22.00 u.

KONINKLIJK THEATER CARRÉ

Amstel 115-125 Telefoon 0900 - 25 25 255 (€ 0,30 pm) / www.theatercarre.nl t/m 18 mei Oh! What a Night spetterende 70s hit musical uit Engeland! • 20.00 u. 19 mei Yamato The Drummers of Japan • 20.00 u. 20 mei Ibrahim Ferrer concert • 20.00 u. 21 en 22 mei Triple ISH skatedance spektakel • 20.00 u

CONCERTGEBOUW

Concertgebouwplein 2-6 Telefoon 671 83 45 / www.concertgebouw.nl

Bestel per fax 020-573 04 60. Last-minute infolijn 020-675 44 11 vr 16 mei Stichting Kamermuziek Amsterdam Katona Twins gitaar, Valerie kl. zaal za 17 mei gr. zaal zo 18 mei gr. zaal zo 18 mei kl. zaal zo 18 mei kl. zaal di. 20 mei kl. zaal wo 21 mei kl. zaal wo 21 mei gr. zaal

za 24 mei gr. zaal

za 24 mei gr. zaal di 27 mei gr. zaal vr 30 mei gr. zaal

Guillorit, sopraan: De Falla, Obrador • 20.15 u. Matinee op de vrije zaterdag Radio Kamerorkest o.l.v. Lawrence Renes Britten: Owen Wingrave, concertante opera. Titelrol: William Dazeley toeg. € 16,-; red. € 14,• 14.15 u. Radio Filharmonisch Orkest Holland; Jan Latham Koenig, dirigent; Jacques Zoon, fluit; Poulenc – Suite; Ibert – Fluitconcert; Debussy - La mer • 11.00-12.00 u. Stichting Kamermuziek Amsterdam Folke Nauta, piano Mendelssohn, Brahms, Medtner, Prokofjev • 14.15 u. Nederlands Blazers Ensemble; Kristine Blaumane, cello Prokofjev – Romeo en Julia; Sonate in C; Sjostakovitsj – Achtste strijkkwartet • 20.15 u. Miah Persson, sopraan; Roger Vignoles piano; liederen van o.a. Mozart, Schumann, Liszt en R. Strauss • 20.15 u. Margriet van Reisen, alt-mezzo; Dido Keuning, piano; liederen van o.a. Schubert, Eben, Mahler, Tsjaikovsky en Rachmaninov • 20.15 u. Concertgebouw Jazz Award: Elvin Jones, drums; Deloitte Jazz Award: finale tussen: Ilja Reingoud, trombone, Harmen Fraanje, piano en David Kweksilber, klarinet/saxofoon. Jazz Orchestra of the Concertgebouw o.l.v. Henk Meutgeert • 20.15 u. Matinee op de vrije zaterdag Schönberg-Asko Ensemble o.l.v. Reinbert de Leeuw; Pierre-Laurent Aimard, piano; Barbara Hannigan, sopraan; Katalin Károlyi, mezzo. Werken van Ligeti (80 jaar), Vivier, Oestwolskaja, Kagel toeg. € 12,50; red. € 10,25 • 13.30 u. The Academy of Ancient Music; Christopher Hogwood, dirigent; Christophe Coin, cello; Mozart – Symfonie in g; J. Haydn – Celloconcert in C; Symfonie nr. 94 • 20.15 u. Ictus Ensemble; Georges-Elie Octors, dirigent; ‘Counter Phrases’ Dansfilms met live muziek; nieuwe werken van o.a. De Mey, Francesconi, Harvey en Lindberg • 20.15 u. Night of the Gypsies: Mera Gypsy Band; Energypsies; Een avond met wervelende zigeunermuziek uit Hongarije en Transsylvanië • 20.15 u.

COSMIC THEATER wo 14 & do 15 mei zo 18 mei di 20 t/m do 22 mei

Nes 75 Telefoon 626 68 66 / www.cosmictheater.nl In de schaduw van mijn vader. Voorstelling van Theater Rast en VBMproductiehuis over de geschiedenis van Turkije. Regie: S¸aban Ol • 20.30 u Turkish Cosmic Lounge. Turkse literatuur, poëzie, muziek en nog veel meer. Presentatie: Nil Oder en Sinan Cihangir • 14.00 – 22.00 u. Baron, Boni en Jolicoeur. Voorstelling van DNA over drie legendarische, opstandige slaven tijdens Nederlands kolonialisme in Suriname • 20.30 u.

za 17 mei

zo 18 mei

t/m zo 25

Linnaeusstraat 2 Telefoon 568 85 00 / www.tropentheater.nl Mikidache, zanger/gitarist van de Comoren en ensemble. Prachtige composities geïnspireerd op muziek van Madagascar, Afrikaanse en Afro-Amerikaanse muziek • 20.30 u. De Nazaten: Poku Kon Na Wan. Wereldblaasmuziek. Met o.a. gezamenlijk optreden met Surinaams-Javaans gamelan-ensemble van Sana Budaya (Suriname) • 20.30 u. All in the Family: première Mehlomancane. Zuid-Afrikaans verteltheater met o.a. Gerda Havertong en de Zuid-Afrikaanse gitarist Phola Mamba (vanaf 6 jaar) • 14.00 u.

DE KLEINE KOMEDIE

Amstel 56-58 Telefoon 624 05 34 / www.dekleinekomedie.nl Theo Maassen ‘Functioneel Naakt’. Uitverkocht • 20.15 u. t/m do 15 16 t/m 18 Kommil Foo ‘Lof Der Waanzin’. 2e seizoen • 20.15 u. ma 19, di 20 Lebbis ‘Vuur’. Uitverkocht • 20.15 u. v/a wo 21 Marc-Marie Huijbregts ‘M-M Huijbregts’. Laatste plaatsen • 20.15 u.

za 17 mei

Noordermarkt 44 Reserveren 638 92 52 / www.noorderkerkconcerten.nl Lucy van Dael, viool; Bob van Asperen, klavecimbel. Virtuoze vioolmuziek uit Italië van Uccellini en Corelli toeg. € 7,•14.00 u. Calefax Rietkwintet. Serie ‘Muziek & Ruimte’. Ockeghem, Pärt, Wesley (première) •14.00 u.

PARADISO

Weteringschans 6-8 Telefoon 626 45 21 / www.paradiso.nl aanv 21.00 uur, tenzij anders vermeld, lidm € 2,50 pm / € 18,- pj do 15 mei Gotan Project / Mooie Noten 2003 kl. zl. / Noodlanding! • 23.30 u. vr 16 mei Janssen treft Scarlatti, Nederlands Blazers Ensemble, Richard Egarr, Guus Janssen, Curra Suarez • 20.30 u. vr 16 mei Club Paradiso - Glamore • 24.00 u. za 17 mei Bløf 20.30 u. Uitverkocht / Silly Party 24.00 u. zo 18 mei Waarheen? 11.00 u. / No Neck Blues Band 16.15 u. / Bløf 20.30 u. Uitv. ma 19 mei Incognito, gastoptreden Trijntje Oosterhuis • 20.00 u. di 20 mei Guano Apes Uitverkocht • 20.00 u. wo 21 mei White Stripes Uitv./ Lisa Germano, John Doe 22.30 u. / Noodl. 22.30 u.

PLEINTHEATER vr 16 mei zo 18 mei

Sajetplein 39 Telefoon 693 33 80 / www.pleintheater.nl Wende met 2 gasten, feel good muziek: Franse chansons & fado • 20.30 u. Hot Club de Frank: Heel de Band is Favoriet, swing jrn. ‘40 • 20.30 u.

P60

Nieuwe Passeerdersstraat 1 Telefoon 624 51 23 / www.krakeling.nl vr 16 mei Alle 13 Goed! Het Lab van de Berenkuil/Buffo Operamakers met Daniela 10+ • 20.00 u. za 17 & Het Lab van de Berenkuil/Lotte van den Berg i.s.m. Oerol met • 13.30 & 16.00 u. zo 18 mei Het Mensenmuseum 10+

Stadsplein 100a, A’veen Telefoon 345 34 45 / www.p60.nl do 15 mei DJ-Contest (dance) de grote Finale • 20.30 u. vr 16 mei Caesar (gitaarpop) & aansluitend lancering Alt. Dance Night • 21.30 u. za 17 mei Hitfeest (70’s 80’s) Het 70’s 80’s feest bij jou in de buurt • 22.00 u. volg. week: Finale Noord Hollands Glorie - Singer Songwriter, Lois Lane, NRA, All under Age, Splendid*69, JazzClub met Agog

THEATER CINEMA DE LIEFDE

DE RODE HOED

JEUGDTHEATER DE KRAKELING

za 17 mei zo 18 mei

Da Costakade 102 Telefoon 489 12 32 / [email protected] Nicola Hepp met ‘Continuüm’ Video-dansvoorstelling over identiteit, nabijheid en tijd • 20.30 u. Urban Myth met Jalaani en het Slot (8+) Jalaani raakt verstrikt in een real life computerspel • 15.00 u.

MARTELAREN V. GORCUMKERK zo 18 mei

(Hofkerk) Linnaeushof 94 Uitlijn 0900-0191 (€ 0,40 pm) De Amsterdamse Bachvereniging o.l.v. Rob Koolemans Beijnen zingt: Het Requiem van Mozart én van Fauré toeg. € 16,50/14,50 verkrijgbaar bij AUB Ticketshop, Uitlijn of voor aanvang concert • 15.30 u.

DE MEERVAART week 20

Meer en Vaart 300 Telefoon 410 77 77 / www.meervaart.nl Eric van Sauers (uitverk.) / Birol Topalog˘lu & Fuat Saka/Saraswati

Keizersgracht 102 Telefoon 6385606 / [email protected] / www.rodehoed.nl za 17 mei Home Street Home. Zenmeester Bernie Glassman organiseert retraites in New York en Auschwitz. Een documentaire van de Boeddhistische Omroep. toeg. gratis • 20.00 u. ma 19 mei Veiligheid en verantwoordelijkheid. Miniconferentie over de rolverdeling tussen overheid en burgers. O.l.v. Mark Kranenburg (NRC), met o.a. Gabriël van den Brink, Arie van der Zwan, Pieter Winsemius. Organisatie: De Rode Hoed en het NIZW • 19.30 u. wo 21 mei Dokters aan zet! Symposium over regionale zorgvernieuwing in Amsterdam, o.l.v. Hanneke Groenteman. Inleiding: Guus Schrijvers hoogleraar alg. gezondheidszorg. Organisatie: KNMG Amsterdam/ De Rode Hoed • 16.45 u. vr 23 mei Tiende VSB Poëzieprijs voor Tonnus Oosterhoff. Feestelijk programma m.m.v. de laureaat, Rob Anker, Astrid Lampe, Alfred Schaffer, Gillis Dorleijn, Ad Zuiderent, Tom America, Esmée Bor Stotijn, e.a. • 20.15 u.

MELKWEG

SCHOUWBURG AMSTELVEEN

Muziek

vr 16 mei

Lijnbaansgracht 234a Telefoon 531 81 81 / www.melkweg.nl do 15 20.30 Incense; 22.00 Hostile Takeover; 15 23.00 ¿Qué Pasa?; vr 16 21.30 Soirée Senegalaise o.a. Omar Ka & Fula Band; 22.00 Traffic o.a. Regis / Diego; za 17 11.00 Nat. Muzikantendag; 19.30 Essent Awards o.a. C-Mon & Kypski; 24.00 Crossfader; zo 18 21.00 Evan Dando; 21.30 Gold Chains; di 20 21.00 Therapy? / Janez Detd.; 21.00 Hell Is For Heroes; wo 21 20.30 Converse pres. o.a.

Sweatmaster / The Apers

Theater

do 15 & vr 16 20.30 u. double bill: Middle High Tones / Embodied – Cristian Duarte & Shani Granot a bodily discussion wo 21 20.30 u. Budget Motel / Room 2.6 – Paola Tognazzi (multimedia)

HET MUZIEKTHEATER

Amstel 3 Telefoon 625 54 55 / www.hetmuziektheater.nl do 15, zo 18, wo 21, zo 25 mei De Nederlandse Opera - Die Soldaten - B.A. Zimmermann - Regie: Willy Decker - Muzikale leiding: Hartmut Haenchen • 20.00 u.; zo 13.30 u. wo 28 mei; zo 1, wo 4, di 10, za 14, ma 16, do 19, zo 22 juni De Nederlandse Opera - Euryanthe - C.M. von Weber - Regie: David Pountney - Muzikale leiding: Claus Peter Flor • 19.30 u.; zo 13.30 u. zo 15, di 17, wo 18, vr 20, za 21 juni

Krzysztof Pastors ‘Kurt Weill’ terug bij Het Nationale Ballet ‘Pastor en Weill zorgen avond lang voor dansgenot’ (de Volkskrant) • 20.15 u.

do 5, vr 6, zo 8 juni

Gastprogrammering Het Muziektheater, De Nederlandse Opera en Holland Festival presenteren Met Le Balcon, de nieuwste opera van Peter Eötvös naar het gelijknamige stuk van Jean Genet opent Holland Festival 2003 M.m.v. Ensemble Intercontemporain o.l.v. de componist zelf • 20.15 u.

Leidseplein 26 Telefoon 624 23 11 / www.stadsschouwburgamsterdam.nl 20 t/m 31 mei Studio 5 & Theater Up – Bobbie van en met Helmert Woudenberg • 20.15 u. 16 en 17 mei Het Toneel Speelt CLOACA Maria Goos, Willem van de Sande Bakhuyzen, Peter Blok, Pierre Bokma, Gijs Scholten van Aschat, Jaap Spijkers, Marleen Stoltz www.hettoneelspeelt.nl • 20.15 u. 22 en 23 mei ZT Hollandia met bejubelde Vrijdag/Claus “briljante cast” • 20.15 u. 25 mei Stichting JAM - Grande Finale Ouderensongfestival • 14.00 u.

HETVEEM THEATER 15, 16 mei

di 20 mei

za 17 mei

t/m za 17 t/m za 17 ma 19 v/a di 20

Weesperzijde 23 Telefoon 693 90 93 / www.ysbreker.nl Karnatic Lab Festival: musikFabrik & Musica ad Rhenum • 20.30 u.

W W W. U I T L I J N . N L

[NES] De Brakke Grond avondkassa 626 68 66 • aanvang 20.30 u. Wraak, mijn nooit gelezen brief - Nadia Abdelouafi over jonge

Belgische vrouw van Marokkaanse origine di 20 & wo 21 Britannis -Ensemble Leporello “een wondertje” (NRC)

Nes 63

Walenpleintje 159 Reserveren 030 2513413 / www.bachvereniging.nl Cappella Figuralis solistenensemble van De Nederlandse Bachvereniging o.l.v. Jos van Veldhoven; Bach, Buxtehude e.a. • 20.15 u.

DE IJSBREKER

Dagkassa Nes 45, v/a 13.00 uur, 626 68 66 / www.nestheaters.nl

t/m vr 16

Van Diemenstraat 410 Telefoon 626 92 91 / www.hetveemtheater.nl “ZEISS” (in reprise) Een confrontatie met een stil lichaam Mime-voorstelling van Mike van Alfen • 21.00 u.

WAALSE KERK

[NES] DE BRAKKE GROND & [NES] FRASCATI Nes 45

Stadsplein 100 Telefoon 547 51 75 / www.schouwburgamstelveen.nl Ingeborg Elzevier, Liz Snoyink en Raymonde de Kuyper - De Potvis • 20.00 u.

STADSSCHOUWBURG

[NES] Frascati avondkassa 623 57 23 • aanvang 20.30 u. 2 weken Stock van Dood Paard: 3 voorstellingen met DJ Steve Green do 15 t/m za 17: Mission Impossible The Buddha Family-Growing Up in Public Nature meets Buddha meets Jazz! Steim concert. Pole, Scratch, Pet Land en Niobe

Vier Mannen-de Paardenkathedraal Mannen worden vader: brutaal, grimmig en ontroerend

20

Marnixstraat 404 Reserveren 530 53 02 / www.nieuwedelamar.nl Peter Faber’s briljante one man comedy Caveman. Nooit meer relatietherapie! Hilarisch en pijnlijk herkenbaar • 20.15 u.; zo 15.00 u.

NOORDERKERK za 24 mei

GASTHUIS

THEATER BELLEVUE

NIEUWE DE LA MAR THEATER

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

of

Bel 0900-0191

€ 0, 4 0 p m

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 21

DEZE WEEK GIOACCHINO ROSSINI

HUUR EEN MUUR

Het Studenten Koor Amsterdam (SKA, voorheen CREA Oratorium Koor) telt zestig tot zeventig leden, grotendeels studenten en oud-studenten, en wordt gedirigeerd door Yt Nicolai. Op 23 en 24 mei zal het koor de Petite messe solennelle van Gioacchino Antonio Rossini uitvoeren. Rossini werd in 1792 geboren in Pesaro, Italië. De jongen was uitzonderlijke muzikaal begaafd en bezocht vanaf 1804 het conservatorium van Bologna. Al tijdens zijn studie componeerde hij opera’s. Tussen 1810 en 1829 schreef hij er 37, vaak in bijzonder korte tijd. De tientallen operatitels zijn voor het grootste gedeelte vergeten, met uitzondering van Il Barbiere di Siviglia, La Scala di Seta en La Gazza Ladra. Op zijn 37ste jaar sloot Rossini abrupt – en om nooit geheel duidelijk geworden redenen – zijn briljante carrière als operacomponist af: rijk en geëerd sleet hij de 39 jaar die hem nog restten in afzondering. In deze periode componeerde hij zijn Stabat mater en pianowerken, liederen en ensemblestukken die hij Péchés de vieillese noemde. Uit die jaren dateert ook de zogeheten Petite messe solennelle voor zang, piano en harmonium (1863), later ook geadapteerd voor orkest. De Messe is gedeeltelijk voortgekomen uit Rossini’s studie van de werken van Bach. Het stuk was bedoeld voor de consecratie van de huiskapel in de residentie van een gravin, de echtgenote van een bankier met wie Rossini bevriend was. Het werd daar voor het eerst uitgevoerd op 14 maart 1864. De Messe heeft vanwege zijn hybride karakter tot grote verwarring geleid. De componist zette zijn luisteraars op het verkeerde been door te goochelen met de muzikale gewoonten van zijn tijd. Men wist niet of het stuk als muzikale grap was bedoeld of als een serieus, gewijd werk. Het neemt daarom zowel binnen Rossini’s werk als in de muziekgeschiedenis een bijzondere plaats in. (MvD) Het Studenten Koor Amsterdam zingt de Petite messe solennelle van Rossini. Dirigent is Yt Nicolai. St. Nicolaaskerk, Prins Hendrikkade 73 Amsterdam. Datum: 23 en 24 mei 2003. Aanvang: 20.15 uur, kaartverkoop in de kerk vanaf 19.45 uur. Toegang voor studenten € 8,-; voor anderen € 10,-. www.studentenkooramsterdam.nl

AGENDA CREA is de culturele organisatie van de UvA en de HvA Turfdraagsterpad 17, 1012 XT Amsterdam, 020 5251400.

zo 11 t/m za 17 mei

CREA-Theater/Muziek:

CREA EINDPRESENTATIES

CREA Eindpresentaties: Theater, kleinkunst, muziek, video, big band etc. Haal voor het definitieve programma de flyer bij de CREA-balie of kijk op www.crea.uva.nl Plaats: CREA Theater/Muziekzaal. Toegang gratis. Inlichtingen: 5251400.

di 20 mei 20.30

CREA-Studium Generale: KLEINE GESCHIEDENIS VAN HOLLYWOOD (3) -

- STUDIO'S EN BLOCKBUSTERS (1980-2003) - FILM ‘AMERICAN BEAUTY’ - Studio's en blockbusters (1980-2003) Lezing door: Dr Wim Staat (Film- en televisiewetenschap, UvA). Deze zal ingaan op de recente pogingen van de Hollywood-cultuurindustrie om 'morality-tales' naar voren te brengen (bijvoorbeeld bij de Oscar-uitreikingen). De cultuurindustrie zet immers niet alleen action-adventures op de markt, maar speelt ook in op de roep om nieuwe waarden en normen. - Aansluitend vertoning van de film ‘American Beauty’ (Sam Mendes, 1999), met o.a. Kevin Spacey en Annette Bening. Keurige huisvader uit de suburbs geeft er de brui aan en begint tot wanhoop van vrouw en dochter een nieuw leven. Dat moet wel slecht aflopen. De film is een satire op de Amerikaanse prestatiemoraal, en een speelse zoektocht naar alternatieven. Bekroond met verschillende Oscars. Plaats: CREA Theater. Toegang gratis. Inlichtingen: 5251420.

vr 23, za 24 mei 20.15

CREA-Muziek:

STUDENTEN KOOR AMSTERDAM o.l.v. YT NICOLAI

Programma: Rossini - Petite Messe Solennelle; mmv Aafje van Gemert, piano; Harriët Marcus, accordeon en vier solisten. Rossini schreef naast zijn 'Stabat Mater' ook verschillende stukken voor piano en zang, waaronder de gracieuze 'Petite Messe Solennelle' (1863). Later werd de Messe Solennelle door Rossini zelf herschreven voor vol orkest. Het Studenten Koor Amsterdam zal dit prachtige stuk uitvoeren met accordeon in plaats van harmonium, en één piano. Toegang: € 10,-/9,(Studenten, 65+, Stadspas). Plaats: Nicolaaskerk, Prins Hendrikkade 73.

w w w. c re a . u v a . n l FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

De Afrikaanse beeldhouwer/schilder David Oduki verhuisde van Kenia naar Groningen om aan de kunstacademie te studeren. Uiteindelijk belandde hij in Amsterdam en ging daar in de leer bij kunstenaar Peter Diem. Om rond te komen werkte Oduki als bordenwasser en kok, en ’s avonds leerde hij XML, zodat hij websites kon ontwerpen. Schilderen doet Oduki vaak ’s nachts. Ondertussen bleef menige Amsterdamse galeriedeur voor hem gesloten. Oduki: ‘Zodra ze me zien, word ik al weggewuifd, meestal krijg ik niet eens de kans om mijn werk te laten zien. De Amsterdamse galeriewereld is vrij gesloten. Niemand zit op beginnende kunstenaars te wachten en al helemaal niet op beginnende Afrikaanse kunstenaars.’ Uit frustratie schilderde hij een karikaturaal zelfportret, vormgegeven in venijnige verfstreken. Dit zelfportret is nu te zien in gallerie Walls tussen vele andere werken van 28 jonge kunstenaars. Walls, een nieuwe galerie die zeven maanden geleden haar deuren opende speciaal voor jong talent, werkt volgens het ‘huur-een-muur-concept’: kunstenaars kunnen na een strenge selectie enkele strekkende meters muur huren. Dit geeft de kunstenaar de vrijheid het werk naar eigen inzicht op te hangen. Tegelijkertijd wordt hij bij de tentoonstelling betrokken. Galeriehouders Marie-Claire Peeraer (29) en Suzanne Tjalkens (30: ‘Iedereen moet hier gewoon binnen kunnen lopen, zowel kunstenaars als bezoekers. Mijn ervaring is dat vooral jonge mensen niet zo snel een galerie binnenstappen en erg zoekende zijn wat betreft hun smaak of voorkeur. Vandaar dat wij kiezen voor groepsexposities met een grote variatie aan stijlen en technieken: van olieverf tot acryl, van ets tot fotografie of sculptuur.’ (Evelyn de Roos) Walls4art: tot en met 26 juni. Walls, Prinsengracht 737. Openingstijden: di t/m za 10.00-18.00 uur. Zo van 13.00-17.00 uur. Toegang: gratis.

USC ROLSTOELBASKETBAL Woensdag 21 mei kun je kennismaken met deze sport en in de huid kruipen van een minder valide sporter. Je krijgt anderhalf uur les waarin één en ander verteld wordt over deze sport, je krijgt rijles in een rolstoel waarbij je met verschillende elementen van het rolstoelbasketbal in aanmerking komt (draaien, keren, vallen, enz.) en ter afsluiting wordt een partijtje rolstoelbasketbal gespeeld. De les wordt verzorgd door Douwe de Wit en Peter Dassen, projectleiders van het project ‘klas op wielen’. Er is ruimte voor twee groepen van max. 20 personen. De eerste groep start om 20.00 uur, de tweede groep begint om 21.30 uur. Inschrijving bij de USC-sportbalie. Kosten: € 3,- (inclusief consumptie). Meer info bij Fabian Hunneman, tel 06-4211 7446 of [email protected]

PERSONEELSSPORTDAG 2003 Op 13 juni is het weer tijd voor de jaarlijkse sportdag voor het personeel van UvA en AMC. De personeelssportdag vindt dit jaar plaats op meer locaties: USC, ASC/AMC Sport Centrum, Meibergdreef 27, en USC Tennis, Radioweg 80. Er wordt op alle locaties gestart om 10.00 uur. In het USC is er om 10.05 uur een centrale warming-up. Inschrijving: Surf naar www.usc.uva.nl & vul het inschrijfformulier in. De inschrijving sluit 6 juni. Deelname aan de Personeelssportdag is gratis, inclusief lunchpakket, consumptiebonnen en een leuk aandenken. USC De Boelelaan 46, 1082 LR Amsterdam. Tel. 301 3535, fax 301 3530, e-mail: [email protected], www.uva.nl/usc (Geopend: ma. t/m vrij. 9.00-23.00 uur, za. en zo. 10.00-19.00 uur.)

21

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 22

PROMOTIES

Maatschappij- en Gedragswetenschappen  Onderwijsbalie / secretariaat – Medewerker

MAANDAG 19/05 10.00 UUR F. Suárez Müller Literatuurwetenschap/ Filosofie Skepsis und Geschichte. Das Werk Michel Foucaults im Lichte des absoluten Idealismus. Promotor is prof.dr. J. Neubauer. WOENSDAG 21/05 10.00 UUR J. Bierau - Geneeskunde The pivotal role of CTP synthetase in the metabolism of (deoxy)nucleosides in neuroblastoma. Promotor is prof.dr. H.N. Caron.

Facilitair Bedrijf  afdeling Control – Assistent controller

MEMO VACATURES WWW.UVA.NL/VACATURES Een uitgebreid overzicht van vacatures aan de UvA is te raadplegen op het UvA-web. Geesteswetenschappen  Personeelsadministratie – Medewerker Expertisecentrum Middelen – Afdelingssecretaresse

12.00 UUR F.T. Scholten Kunstgeschiedenis Sumptuous memories. Studies in seventeenth-century Dutch tomb sculpture. Promotoren zijn prof.dr. H.W. van Os en prof.dr. J.F.H.J. Stumpel(UU). 14.00 UUR Mw. M.C. Grilo Mesquita Lebre - Geneeskunde Initiation and regulation of specific immune responses by keratinocytes and dendritic cells. Role of cytokines and chemokines linking innate and specific immunity. Promotoren zijn prof.dr. M.L. Kapsenberg en prof.dr. J.D. Bos.

ANNONCES CULTUUR

Tot rust komen, je aandacht richten op kalme muziek of een eenvoudig voorwerp: een introductie op meditatie. Vier woensdagmiddagen (17.00-18.00 uur), start op 21 mei, deelname gratis. Kijk op www.ve90.nl

DONDERDAG 22/05 10.00 UUR Mw. J.M. Lawson - Planologie Critical realism and housing research: an explanation for diverging housing solutions. Promotor is prof.dr. W.G.M. Salet. 12.00 UUR B.H.M. Heijnen Geneeskunde Assessment and preservation of liver function in hepatic ischemia and reperfusion. Promotor is prof.dr. T.M. Gulik. 14.00 UUR R.A. de Brabander Filosofie/Literatuurwetenschap Engagement in spiegelschrift. Een confrontatie tussen Maurice Blanchot en Jaques Derrida. Promotor is prof.dr. H. de Vries. VRIJDAG 23/05 10.00 UUR J.K. Müller - Informatica The building block method. Component-based architectural design for large softwareintensive product families. Promotor is prof.drs. M. Boasson. 12.00 UUR Mw. M.M.M. van Eechoud Informatierecht Choice of law in copyright and related rights. Alternatives to the Lex Protectionis. Promotoren zijn prof.mr. Th.M. de Boer en prof.mr. P.B. Hugenholtz.

AFSCHEIDSCOLLEGES ORATIES DINSDAG 20/05 14.00 UUR Afscheidscollege prof.dr. D.M.N. van Wensveen, bijzonder hoogleraar Financiële instellingen. Zijn banken nog nodig? 14.30 UUR Oratie prof.dr. R.G.C. van den Brink, bijzonder hoogleraar Bank-en effectenbedrijf. Bankstrategie en bankcultuur. VRIJDAG 23/05 14.00 UUR Afscheidscollege prof.dr. R.

Van Rossem op L.A.N.X. Vrijdag 16 mei. 21.00 uur: Maarten van Rossem en Herman Beliën zullen een dieper inzicht bieden in de V.S. en haar wapenbezit aan de hand van Michael Moore’s ‘Bowling for Columbine’. Popkoortje in A’dam (Oud-Zuid) heeft nog plaats voor enkele enthousiaste deelnemers. Info: Dorien 020-471 5622. Gedipl. zangdocente heeft nog plaats. (A’dam Oud-Zuid). Meer info: Dorien, 020-471 5622.

Vacatures van andere universiteiten en academische ziekenhuizen vindt u op www.AcademicTransfer.nl

STUDENTEN DIENSTVERLENING BUREAU INTERNATIONALE SAMENWERKING Beurzen voor zomercursussen in Madrid Het Nederlands Instituut Madrid stelt 20 beurzen beschikbaar voor zomercursussen van de Universi-

tiveerde voetbalsters + keepsters. Voor meer info bezoek onze website: www.dvva.nl of neem contact op met Haan kuiper, tel. 06-4210 8932. Wilt u kennis maken met DVVA, dan is het bezoeken van een van onze toernooien een goede gelegenheid: zaterdag 17 mei (damestoernooi), zaterdag 31 mei (sixentoernooi). Contactpersoon: Alphonse Mordiva, 0299477661. CSV DVVA. Sportpark Drieburg, Drieburgpad 3 (dichtbij Amstelstation), 020-694 9626. Dames volleybalteam van Volleybalvereniging de Spuyt (http://www.despuyt.nl/volleybal/) zoekt enthousiaste spelverdeelster. Speel jij op tweede klasse niveau en ben je geïnteresseerd? Bel dan Femke (683 8130) of mail Sophie ([email protected]).

dad Complutense. Informatie en aanmeldingsformulieren zijn te vinden op www.nedinsmad.com (klik naar studenten en onderzoekers) en www.ucm.es/info/cv LOOPBAAN ADVIES CENTRUM Trainingen & workshops  Voor net-afgestudeerden Het LAC biedt actieve ondersteuning bij het zoeken en vinden van een baan op je opleidingsniveau. Voor net afgestudeerden. Op donderdagochtend oneven weken. Informatie en inschrijven: www.uva.nl/onderwijs/workshops_trainingen.cfm of bel 020525 8080  Voor promovendi Het LAC verzorgt regelmatig trainingen & workshops voor promovendi van de UvA. Binnenkort: Verwerving van externe financiering (23 mei), Balans werk en privé (6

VRIJWILLIGERSWERK

De Stichting Rechtswinkel Bijlmermeer is op zoek naar nieuwe medewerkers. Je loopt 1x in de 3 weken spreekuur. Heb je privaatrecht II en/of III en wil je ervaring opdoen binnen verschillende gebieden in het recht? Bel dan: 020-525 3317. Zin in vrijwilligerswerk in het buitenland? Word lid van SIW en ontvang de gids. www.siw.nl St. Politieklachtenburo zoekt gemotiv. vrijwilligers (rechtenstud.) voor de functie van klachtenbehandelaar. Gevr.: beschikbaarheid gem. 6 u. p.w. voor min. 1 jaar. Wij bieden een boeiende en leerzame juridische werkplek. Bel voor info. dhr. M. Ramdhani, 676 3079.

STUDENTENVERENIGINGEN

Integrand Nederland zoekt per augustus 2003 studenten met interesse in een bestuursfunctie op het gebied van o.a. communicatie, financiën en ICT. Neem contact op! Bel 030-234 2111 of mail naar [email protected] 22 mei organiseert Aerius een lezing over ‘Airport Network Planning’ en ‘Airline Alliances’. 20.00 uur in de Marinus Behrens zaal op de Roetersstraat. [email protected]

Journalist worden? Radio Amsterdam FM zoekt redacteuren, verslaggevers en eindredacteuren voor de actualiteitenzender op de lokale radio. Dagelijks tussen 1314 uur en 17-18 uur en elk heel uur nieuws op 106.8 FM of 88.10 kabel. Info:lokalenieuwsdienst @yahoo.com Ándere vakantie? Als vrijwilliger meebouwen aan een hulpproject én op unieke, goedkope manier een land leren kennen. IBO tel. 024-322 6074 www.bouworde.nl

SPORT

Dames Opgelet. Zin om te veldvoetballen? Kom trainen bij RKAVIC in Amstelveen! Elke wo. 19.00 u. op Sportpark Escapade.Meer info: www.rkavic.nl of bel Anne 064820 1480.

Hate Cruise Control? Contacten leggen in de luchtvaart en bestuurservaring op doen? Word bestuurslid bij Aerius International Association for Students of Aviation. [email protected], www.Aerius.nl, 525 4075.

Hockeyclub Amstelveen (met bus 170 en tram 51 goed bereikbaar) heeft ruimte voor teams en individuele leden; naast gezelligheid en resultaat kenmerken wij ons door een ‘concurrerende’ contributie; H-1 speelt top 1e klasse, D-1 overgangsklasse. Aanmelden bij de heer A. Hensel, tel. 020- 643 8169.

Lieve en betrouwbare oppas gezocht voor onze zoon van 7 en dochter van 5 op maandag-, dinsdag- en vrijdagmiddag van 14.30 tot 18.30. Wij wonen in A’dam Oud-Zuid. Goede verdiensten. Inlichtingen onder nrs 06-5582 2409 of 06-5128 9323.

CSV DVVA - Christelijke Sport Vereniging Door Vriendschap Verenigd Amsterdam. CSV DVVA bestaat al meer dan 70 jaar. DVVA is dé studentenvoetbalvereniging van A’dam. Het grootste gedeelte van de leden bestaat uit studenten (afgestudeerden blijven gewoon voetballen). Je kunt kiezen op welk niveau je wilt spelen; dit varieert van topvoetbal (2e klasse amateurs heren voor het eerste team, 4e klasse dames) tot recreatief voetbal. Voor dameselftallen zoeken wij enthousiaste en gemo-

van Engelsdorp Gastelaars, hoogleraar Sociale geografie en landbeschrijving in het bijzonder van stedelijkindustriële samenlevingen en hun recente geschiedenis. Veertig jaar territoriale binding. Tenzij anders vermeld vinden promoties, oraties en afscheidscolleges plaats in de Aula van de Universiteit van Amsterdam, Lutherse Kerk, Singel 411. Uitgebreide informatie over het voorgaande is te vinden op het UvAweb: www.uva.nl/actueel

22

VERDIENEN

Schweizerdeutsch? Für meine Doktorarbeit suche ich jemanden, der Bandaufzeichnungen von Gespr€chen mit ZürcherInnen abtippen kann. € 7,- pro Stunde, Einarbeitung bezahlt, professionelle Apparate vorhanden. Christian Bröer, 020-525 2238, [email protected]

WONEN

Gezellige grafisch ontwerpster van 25 jaar zoekt vanaf oktober 2003 woonruimte in Amsterdam!!! Huur tot +/- € 300€ 400. Liefst met mogelijkheid tot inschrijven. Bel a.u.b.naar 061218 8005 of e-mailadres: [email protected] Ruim en zonnig 5 kamer-app. nabij REC te huur van begin juli tot half (evt. eind) aug. voor (gast)medew. UvA Bel 020-525 6789 of 020-776 8790. Een herintreed-planologiestudent van 23 jaar zoekt een kamer in Amsterdam. Bel Thomas: 061418 2681. Gemeubil. kamer (27 m2) met gedeelde woonkeuken en dakterras te huur van 25 mei tot 25 aug. in A’dam-Oost voor € 400 incl. Bel 06-2470 6760. DIVERSEN

Grafisch ontwerpers zoeken een leuke lieve oppas voor ons meisje van 7 mnd. (en af en toe voor onze zoon van 4 jr.) ± 2 à 3 (mid)dagen per week in Weesperzijdebuurt. Liefst met ervaring! Bel Nikki: 468 7686 en/of kijk op onze site www.thonik.nl Gezocht: ondernemende student die naast de studie een eigen bedrijf wil runnen. Bedrijf ter overname i.v.m. afstuderen. Meer informatie www.volbereik.nl of 010452 8286. Gevr. lieve oppas voor kind van bijna 1 jaar op dinsdag van 13.00 tot 19.00 uur en donderdag van 16.00 tot 19.00 uur. Moet ook koken en licht huishoudelijk werk verrichten. A’dam Rivierenbuurt. Verdienste € 4,- per uur. Reacties per mail [email protected]

Wo. 21 mei, 19.00 uur: lezing Gezelschap Int. Strafrecht en Volkenrechtskring n.a.v. 10 jaar Joegoslavië Tribunaal. Sprekers ICTY: Mr. Holthuis en mrs. Featherstone. Panel: prof. Sutorius, dr. Van der Wilt, Mr. Wladimiroff, dr. Zegveld. Lokatie: Fac. Rechten, C217. Aanmelden: [email protected] Doorloper 2003. Lopen om stil te staan bij je leven. 16-daagse voettocht in Frankrijk, voor jongeren van 18 tot 35 jaar. Tijd voor plezier, ontmoeting en gelovige bezinning. Voor meer informatie: Ignatiushuis Amsterdam, 020–679 8207 of www.leinet.demon.nl Gezocht: Gezonde mannen (1835 jaar), niet rokend,voor wetenschappelijk onderzoek gedurende

juni). Info + inschrijven: www.uva.nl/onderzoek/workshops_trainingen.cfm of 525 8080.

dentenadministratie en afspraken met Studentendecanen, Loopbaan Advies Centrum en Bureau Internationale Samenwerking.

STUDENTENDECANEN Studiefinanciering Een deeltijd-student heeft nooit recht op studiefinanciering of een OV-jaarkaart! Heb je nog vragen over deze of andere zaken rondom je studie, neem contact op met een studentendecaan (525 8080) of kijk op: www.uva.nl/onderwijs/hulp&begeleiding ADRESSEN & OPENINGSTIJDEN – Service & Informatiecentrum / SIC, Binnengasthuisstraat 9, 1012 ZA A’dam, tel. 525 8080 ma. t/m vrij. 9.00–17.00 uur. Openingstijden ma. t/m vrij. 10.00–17.00 uur; do. tot 19.00 uur. Ook voor Stu-

Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor particulieren. De Algemene Voorwaarden voor plaatsing zijn op aanvraag verkrijgbaar. Kosten € 7,50 voor de eerste drie regels (ong. 100 tekens, incl. spaties), € 2 voor elke volgende regel. Aanbieden kan uitsluitend per e-mail: mededelingen@folia. uva.nl, onder vermelding van naam, adres en telefoonnummer. Na plaatsing van uw annonce krijgt u via uw e-mailadres de factuur toegestuurd. Plaatsing: Annonces aangeboden vóór vrijdag 11.00 uur worden opgenomen in het eerstvolgende nummer. Hemelvaart: Op 30 mei, de vrijdag na Hemelvaart, verschijnt Folia niet. Die week is ook de redactie gesloten. Houdt u er derhalve rekening mee dat annonces voor Folia 36, het nummer dat op woensdag 4 juni in de bakken ligt, al op vrijdag 23 mei voor 11.00 uur binnen moeten zijn bij [email protected]. 24 uur. Beloning € 450. Info [email protected] of 020566 9111, pieper 58219. Kinderkookkafé. Houd je van kinderen en koken? Wil je 1 x per 3 weken koken met kinderen van 5-12 jaar? Vergoeding € 10 per keer. Kom dan naar de kennismakingsavond op maandag 19 mei om 20.00 uur tot 22.00 uur in het Kinderkookkafé, Oudezijds Achterburgwal 193. Feestruimte? Binnenkort afgestudeerd of een ander excuus om een feestje te geven? NoNoMes Zaalverhuur in hartje Amsterdam tegen studentprijzen. Tel. 020623 7277 of www.nonomeszaalverhuur.nl De Spermabank van het AMC vraagt donoren. Het sperma wordt gebruikt voor inseminatie. Onkosten worden vergoed. Nadere informatie tel. 566 3090 of www.spermadonoren.nl In het Slotervaartziekenhuis loopt een onderzoek met een medicijn als hulpmiddel bij stoppen met roken. Als u geïnteresseerd bent in deelname en u bent ouder dan 18, heeft het afgelopen jaar 15 of meer sigaretten per dag gerookt en u wilt nu stoppen met roken, u bent bereid om één keer per week, 9 weken lang naar het Slotervaartziekenhuis te komen, neem dan nu contact op met Rookstopstudie 816 Slotervaartziekenhuis, mw. Pastor of dhr. Rootmensen, 064532 6596 of stopcravingnow @yahoo.com. (Vrouwen in de vruchtbare leeftijd worden van deelname uitgesloten.) Gezocht: Enthousiaste mensen die het leuk vinden om een cursus Turks, Engels of Spaans te geven in Buurtcentrum De Schaffelaar. Een cursus duurt 30 weken, 1,5 uur per week. Tel. 020-686 2094, contactpersoon Judith Duijn. Welke (jonge) vrouw heeft een verstoorde vader-dochter relatie en wil hier met journalist over praten. Anonimiteit gewaarborgd. 0642107423, [email protected].

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

STUDENTENLEVEN Vijf vragen aan de

1) Wat is de VSPA? De VSPA is de studievereniging voor en van studenten Psychologie aan de UvA. De vereniging telt ongeveer 2600 leden, waarvan er 150 actief zijn in een van de 21 commissies. 2) Wat doen jullie voor de studenten? De VSPA organiseert zowel studiegerelateerde activiteiten om studenten meer te betrekken bij hun studie, als sociale activiteiten om studenten met elkaar in contact te laten komen. Daarnaast verkopen we in onze Boekenbalie studieboeken tegen een gereduceerd tarief. 3) Wat voor activiteiten organiseren jullie? Maandelijks of wekelijks terugkerende activiteiten zijn o.a. lezingen en discussies, borrels (elke donderdag van 17.00-19.00 uur in Café de Roeter), excursies, filmvertoningen en jamsessies. Ook organiseert de VSPA verschillende weekenden, een ski- en studiereis, een toneeluitvoering, een liftwedstrijd, congressen en feesten. 4) Wat is Kosophonic? Kosophonic is een benefietfeest ten behoeve van een traumaverwerkingsproject van War Child. Met de opbrengst wordt het mogelijk kinderen die de oorlog in Kosovo hebben meegemaakt professionele hulp te bieden bij het verwerken van hun trauma. Dit evenement vindt donderdag 15 mei plaats in hotel Arena. Kom dus allemaal en steun dit goede doel! 5) Waar kan je kaartjes kopen? Kaarten zijn vanaf nu te koop in gebouw A van het Roeterseiland (bij Psychologie), op verschillende faculteiten van de VU, bij Hotel Arena en bij de Ticket Service. Kosten: € 9,00 in de voorverkoop, aan de deur € 2,00 extra. Activiteiten e.d.  VSPA ‘Kosophonic’feest Een benefietfeest ten behoeve van een traumaverwerkingsproject voor kinderen in Kosovo. Info: zie boven.  Nieuw MAA bestuur gezocht Wil jij je organisatietalenten ontplooien, in teamverband werken, bestuurlijke ervaring en vele contacten opdoen, meld je dan aan voor één van de uiteenlopende functies binnen het Marketing Associatie Amsterdam-bestuur 2003-2004. Voor meer info of aanmeldingen: ga naar www.maa.to of bel 525 4154.  Theatre & Music Night On May 24th ISMA / International Students Meetingpoint Amsterdam, a team of Dutch Christian students, hosts a Theatre & Music Night. That Saturday night both Dutch and international students will play music and perform sketches in an informal atmosphere. And everyone can participate in a quiz on theatre & music. From 18.00 hrs onwards you are welcome for tea/coffee, at 18.30 hrs prompt a free meal will be served. No fees, student card required. Address: Admiraal de Ruyterweg 148. For more info, please call Eveline at 614 1653. Gratis aandacht voor een activiteit? Mail [email protected] Of op zoek naar meer informatie over het verenigingsleven aan de UvA? Kijk op www.asva.uva.nl/studentenleven, waar ook de meer uitgebreide versie staat van deze rubriek.

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 23

FOLIA 34 JAARGANG 56 16 MEI 2003

23

Folia 34 defversie

12-05-2003

17:24

Pagina 24

ABC

TE SPANNEND De afgelopen weken heb ik mij een dikke, diabetische, Zweedse politieinspecteur gewaand. Nee, dat heeft niets te maken met de zomer, en ik heb ook geen persoonlijkheidsstoornis (geloof ik). Het kwam door het boek Midzomermoord van Henning Mankell. Net als iedereen heb ik de peutertijd, de kleutertijd, de puberteit en de Agatha Christie-tijd meegemaakt. De Agatha Christie-tijd ligt ongeveer tussen het twaalfde en vijftiende levensjaar en overlapt dus de puberteit (ik werd pas laat puber, want ik had geen zin om me tegen mijn ouders af te zetten). De Agatha Christie-tijd kenmerkt zich door het verslinden van veel Agatha Christie-boeken achter elkaar. Net als met andere verslavingen is het moeilijk om cold turkey te gaan. Ook is de roes altijd van korte duur. Als eenmaal is gebleken dat de butler het heeft gedaan, krijg je een enorme dip. Ineens haat je Agatha Christie omdat de ontknoping altijd veel suffer is dan de rest van het boek. Dit heb ik allemaal herleefd met Henning Mankell. Ik kreeg zijn belachelijk spannende thriller (zevenhonderd pagina’s) cadeau en leefde drie weken in doodsangst. Het lezen ging langzaam, want er kwam van alles tussen. Slaap, bijvoorbeeld. En dat was onhandig, want na honderd pagina’s begon ik te lijden aan allerlei symptomen die mij bekend waren uit de Agatha Christietijd. Ik werd hoogst asociaal, ik bewoog

nog maar weinig en zat des te meer in een slechte houding op bed. Het ergste was dat ik begon te denken dat ik zelf bij de politie zat. Mankell legt in detail uit welke aanwijzingen de hoofdpersoon, inspecteur Wallander, volgt om de moordenaar te vinden. Het boek is een handleiding politietje spelen. Daar word je raar van. Zag ik een vreemde man bij de glasbak, dacht ik: mmm, waarschijnlijk een krankzinnige seriemoordenaar. Zag ik dat mijn badkamerdeur op een kier stond, dacht ik: mmm, waarschijnlijk zit daar een krankzinnige seriemoordenaar. Zag ik dat mijn fietsbel eraf was gehaald, dacht ik: mmm, waarschijnlijk het werk van een krankzinnige seriemoordenaar. Nou ja, je begrijpt het wel. Donderdagavond besloot ik het boek in een ruk uit te lezen, want ik kon de spanning niet meer aan. Ik had er ook genoeg van om twee persoonlijkheden te hebben (Aaf en inspecteur Wallander). Inmiddels is mijn hartslag weer wat gedaald, maar ik ben nog niet klaar met dat boek. Iedereen moet het nu van mij lezen, en daarbij aarzel ik niet om opdringerig te doen. ‘Bah, een of andere Nicci French-kloon’, zie ik mijn vrienden denken. Maar die Mankell is echt goed. Jullie moeten het eerst zien, dan oordelen (doen politie-inspecteurs ook). Ik moet trouwens verder. Heb deel twee gisteren gekocht, voor drie euro. Ik kon niet anders.

DE MAN EN ZIJN PLAN Faculteitsdagen FGw; prof. dr. Emile Wennekes en Wim T. Schippers – het Paleis voor Volksvlijt Wim T. Schippers heeft iets te vertellen. Heel veel zelfs, want het is een man met een missie. Een jaar geleden is tijdens een uitzending van Flogiston de Stichting tot Herbouw en Exploitatie van het voormalige Paleis voor Volksvlijt opgericht, en Schippers is een van de voormannen. Is het plan een megalomane fantasie of een reële aanwinst voor de stad? Moeilijk te zeggen. De bijeenkomst duurde wat kort. Het geplande discussiegedeelte moest uiteindelijk worden afgeraffeld. Er was wel ruim de tijd voor Schippers en Wennekes om hun visie uit te dragen. Tegen die visie lijkt vrij weinig in te brengen. Inderdaad, het was een prachtig, imposant bouwwerk van gietijzer en glas dat tot de grote brand van 1929 op het Frederiksplein stond. Je gelooft je ogen niet als je het op foto’s ziet. Hoe overweldigend het opdoemde aan het eind van de Utrechtsestraat. Het door Cornelis Outshoorn ontworpen paleis was 126 meter lang en 81 meter breed, had 21 zalen en een erg mooie tuin. Waar ooit die tuin was, staat nu het vermaledijde (want oerlelijke) pand van De Nederlandse Bank. Afbreken, die ‘historische fout’, zei een overenthousiaste Schippers. Noud Wellink staat achter het plan en kan straks een kantoortje huren in het herbouwde paleis. Trouwens, het goud dat Nederland bezit, past in de keuken van een eengezinswoning en de euro wordt toch elders geregeld, dus wat moeten we nog met die bank? Met zijn karakteristieke humoristische welsprekendheid pareert Schippers al bij voorbaat mogelijke tegenargumenten. Waarom zou het verkeerd zijn om iets van vroeger te willen reconstrueren? Staat daar soms straf op? Schippers en Wennekes (een musicoloog die promoveerde op het Paleis voor Volksvlijt als culturele instelling) zien alleen de voordelen: het is een impuls voor de stad, een lust voor het oog, een grote multifunctionele ruimte pal in het centrum, ontlasting van de binnenstad, Amsterdam krijgt weer een echt hoofdstedelijk plein (‘daar kan Ajax gehuldigd worden’), enzovoort. En toch. Juist vanwege die grappigheid is het moeilijk om Schippers echt serieus te nemen. Je voelt sympathie voor zijn onbevangen nagejaagde jongensdroom en hoopt van ganser harte dat het hem lukt. Maar hoe zit het met geld? Herbouw van het Paleis kost volgens de stichting tussen een half en driekwart miljard euro. ‘We komen binnenkort met cijfers, we zijn bezig met een plan’, verzekert Schippers. ‘Die geldkwestie, daar komen we wel uit’.

Aaf Brandt Corstius Mirna van Dijk, [email protected]