Shell LiveWIRE, helpt technische innovatieve ondernemers verder
NR.
Salusion Winnaar Shell LiveWIRE Award 2010 Minister Verhagen Ondernemersrevolutie en topsectoren
Winnaar Shell LiveWIRE Award 2010 Nooit meer te laat voor een volle luier
Een chip die signaleert wanneer een luier vol is. Dat is de vondst van Salusion, het bedrijf van technostarters Benno Groosman en Gerard Vaandrager. Ze wonnen de Shell LiveWIRE Award 2010. Groosman: ‘De sensor gaat as we speak in productie.’
Businessmodel Canvas Analyseer je bedrijf op praktische manier LiveWIRE 2011 Wat zijn de plannen van Shell en Syntens Nieuwe site livewire.nl Inspiratie en netwerken voor innovatieve ondernemers Masterclass Succesvolle Financiering Ondernemers pitchen om 2,7 miljoen euro binnen te halen
‘Bij de apotheker in Delft sta ik nog steeds geregistreerd als incontinent.’ Benno Groos man (25), algemeen directeur van Salusion, kan een grijns niet onderdrukken als hij de anekdote vertelt. ‘Samen met mijn compagnon
Gerard Vaandrager (28) experimenteerden we aan de keukentafel met incontinentieluiers. We goten er limonade en koffie op en zochten naar het verzadigingspunt. Ik kocht die pakken luiers bij die apotheek.’
Twee persoonlijke tips van Minister Verhagen: 1G a niet bij de eerste tegenslag bij de pakken neer zitten. Net als in de politiek is doorzettingsvermogen de belangrijkste succesfactor. 2V erzamel mensen om je heen die je scherp kunnen houden. Het liefst kritische mensen die je verder willen helpen met je onderneming. Zo’n klankbord is onmisbaar bij de beslissingen die je als ondernemer moet nemen.
Lees het interview met de minister op pagina 3
LiveWIRE Magazine | nr.2 | 1
2
Winnaars Vaandrager en Groosman
Wat in 2008 begon als een experiment aan de keukentafel, staat nu op het punt in de zorgmarkt gezet te worden: een sensor voor incontinentieluiers die een draadloos signaal afgeeft naar een scanner zodra de luier verzadigd is. Het idee werd de beide toenmalige studenten bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam zowat in de schoot geworpen. ‘Voor een studieopdracht ontdekten we bij toeval dat er bij TNO een patent op een dergelijke techniek lag te verstoffen’, vertelt Groosman. ‘We hadden er direct een klik mee. Door mijn oma die in een verpleeghuis lag, wist ik twee dingen: het ruikt er heel sterk en het personeel is altijd stervensdruk. We wisten: hier zit een gat in de markt.’ Ze kochten het patent en gingen er buiten hun studie om mee aan de slag. Salusion was geboren. Vele experimenten en prototypes later ligt het resultaat op tafel: een sensor in de vorm van een sticker, en een draagbare scanner die iets weg heeft van een tennisracket. Groosman: ‘Onze LiveWIRE coach tipte ons voor de competi tie van 2010. We deden mee met alle pitches, selectierondes en trainingen. Het was heel leuk om met twintig andere jonge ondernemers in contact te komen die voor dezelfde proble men stonden als wij. Hoe maak je een realistische schatting van je markt en hoe zorg je voor een goede financiële onderbouwing.’ Op 12 januari van dit jaar sleepten ze de felbegeerde Shell LiveWIRE Award in de wacht: 10.000 euro. Ook de publieks prijs van 2.500 euro ging naar Salusion. ‘Die prijs is niet alleen een erkenning voor ons, maar ook voor alle partners en zorginstellingen die met ons meewerken.’
2 | nr.1 | LiveWIRE Magazine
De jury was onder de indruk, zegt juryvoorzitter Louis Hoeks achteraf. ‘Belangrijk voor ons is de maatschappelijk relevan tie: de sensor is direct toepasbaar in verpleeghuizen en er is behoefte aan. Ze zijn de zorgsector ingedoken en hebben incontinentie uit de taboesfeer gehaald. Ze hebben de luier sexy gemaakt. We vinden het dapper dat twee twintigers hiermee bezig zijn gegaan.’ Voor Groosman en Vaandrager was het niet meer dan logisch dat ze eerst het werkveld ingingen. ‘Zoiets kun je alleen ontwikkelen vanuit de praktijk. Kijk, tijdens de verschoning plakt een verpleger de sensor in de luier, voor een man wat meer naar voren, voor een vrouw wat naar achteren. De patiënt voelt die sticker niet zitten. Vervolgens kan de verpleging met een draagbare scanner op afstand meten wanneer de luier vol is, en op tijd verschonen.’ Groosman: ‘We zijn in het hele land gaan praten in verpleeg huizen. Uiteindelijk profiteert iedereen ervan: de patiënt, de verpleging en het verpleeghuis als geheel. Dertig procent van de verschoningen is of te vroeg, of te laat.’ In de loop van dit jaar worden sensor en scanner nog extra getest bij zorginstel ling en medefinancier Pieter van Foreest in Delft. ‘In oktober plannen we de marktintroductie.’ Wekt het dan bij niemand verbazing dat juist energiemaat schappij Shell heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van sensor en scanner? Groosman: ‘Ik heb nog niet de vraag gekregen: zit er dan een olieproduct in die sensor? Maar wel de opmerking: O, doet Shell dit soort dingen ook? Het feit dat de naam ‘Shell’ nu aan het product verbonden is, maakt het extra waardevol.’ n
LiveWIRE mocht Minister Verhagen een aantal vragen stellen over innovatief ondernemerschap in Nederland. 1. LiveWIRE technostarters hebben ideeën genoeg en aan lef en ambitie geen gebrek. Hoe verhoudt de Nederlandse ondernemingszin zich tot de die in de ons omringende landen? Er heeft zich de afgelopen jaren in Nederland een stille ondernemers revolutie voorgedaan. Eén op de acht werkende Nederlanders verdient zijn geld als ondernemer. Daarmee is Nederland ondernemender dan bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Aan ondernemerszin geen gebrek dus. Het is goed om te merken dat de maatschappelijke waardering voor ondernemerschap in de lift zit. In Nederland kunnen we nog stappen zetten om succesvolle bedrijven sneller te laten doorgroeien naar de multinationals van morgen. Op dat vlak laten we nog kansen onbenut. 2. Wat is naar uw mening de invloed van kleine innovatieve bedrijven op de Nederlandse economie? Juist dit soort ondernemers zijn de vernieuwers van het bedrijfsleven en vormen het fundament onder toekomstige economische groei. We horen en zien veel van grote bedrijven als Philips, Shell en Ahold, maar al dit soort bedrijven zijn ooit begonnen op initiatief van ambitieuze ondernemers die een goed idee combineerden met een gezonde dosis lef en doorzettingsvermogen. Dit kabinet wil een klimaat creëren waarin de TomTom’s van morgen kunnen ontstaan. We willen dat ondernemerschap meer aandacht krijgt in het onderwijs en dat onze hoogwaardige academische kennis beter benut kan worden door startende ondernemers.
3. Hoe schat u het innovatieve vermogen van ondernemers in Nederland in en wat is het belang van organisaties als Syntens en projecten die ondernemerschap stimuleren zoals LiveWIRE? De motivatie en de mentaliteit van de nieuwe generatie ondernemers bepaalt de kracht van het bedrijfsleven in de komende jaren. LiveWIRE is een mooi initiatief van Shell en Syntens om die motivatie te vergroten en de startende ondernemer daar waar nodig een zetje te geven. Ik zie dit als een mooi voorbeeld van de samenwerking tussen het bedrijfsleven en de overheid. 4. Waar zitten naar uw mening de mogelijkheden en grote kansen voor ondernemers? Ondernemers weten doorgaans heel goed waar hun kansen liggen. Groeimarkten als China, India en Brazilië bieden ondernemers enorme mogelijkheden. Ook op gebied van bijvoorbeeld duurzame energie en slim gebruik van ICT liggen kansen voor ondernemers. Ik wil, samen met mijn collega’s in het kabinet, ondernemers ondersteunen bij het grijpen van deze kansen. Onder andere door het verminderen van regeldruk en door in het belastingstelsel meer prikkels voor groei in te bouwen. Ook geven we zelfstandige ondernemers en het innovatieve MKB een eerlijkere kans bij aanbestedingen. En er komt één loket waar ondernemers al hun overheidszaken kunnen regelen. Kortom, we richten ons op een gunstig speelveld voor de ambitieuze ondernemers.
5. Het ministerie heeft negen topsectoren ingesteld met als opdracht deze cruciale sectoren van onze economie gericht te versterken. Wat gaat dit concreet voor innovatieve startende ondernemers betekenen? Ik heb voor negen cruciale sectoren van onze economie ondernemers en wetenschappers gevraagd om uit te werken wat nodig is om tot de top van de wereld te blijven behoren. Sectoren als de chemie, water, de energiewereld en de creatieve sector zijn hier nu volop mee bezig. Zij gaan na hoe wij als overheid deze topsectoren kunnen helpen bijvoorbeeld door het aanpakken van hinderlijke regels, het stimuleren van meer snelle groeiers en beter vakonderwijs of toponderzoek. De sectoren krijgen daarmee een belangrijke steun in de rug waardoor meer innovatieve plannen een kans van slagen hebben en we ons wereldwijd blijven onderscheiden met toponderzoek en het creëren en aantrekken van nieuwe bedrijvigheid. Voor deze aanpak is meer dan 1,5 mld. euro beschikbaar vanuit de overheid en dat is nog los van wat de sectoren zelf gaan doen. Voor alle ondernemers, dus ook voor starters, komt er daarnaast meer durfkapitaal voor innovatieve projecten, worden de belastingen verlaagd en wordt de regeldruk sterk verminderd. Door al deze maatregelen moet er een frisse wind waaien door Nederland waardoor startende ondernemers het gevoel hebben dat ze het tij mee hebben en de wind in de rug.
LiveWIRE Magazine | nr.2 | 3
Shell LiveWIRE, helpt technische innovatieve ondernemers verder
Ondernemersrevolutie en topsectoren
Vind het babyolifantje met een Businessmodellen in het midden- en kleinbedrijf? Dat is geen alledaagse kost voor de praktisch ingestelde technostarter. Bovendien is een externe adviseur die kan helpen bij het aanscherpen van een businessmodel vaak veel te duur. Het businessmodel Canvas van de Zwitser Alex Osterwalder biedt uitkomst.
andere modellen of een uitgeschreven bedrijfsplan, maak je met dit model een totaalplaatje op één pagina. Vervolgens kun je spelen met de verschil lende factoren en bijvoorbeeld bepalen waar innovatie mogelijk is.’ Bakker is initiatiefnemer van www.mmmakkelijk.nl, een website waar je je kunt abonneren op een weekmenu met recepten aangepast aan je wensen en gezinssituatie.
Het businessmodel Canvas is tot nu toe vooral bekend bij grote ondernemingen. Aangezien het ook heel goed kan werken voor kleinere bedrijven, wil LiveWIRE ook haar ondernemers hier graag mee laten kennismaken. Eerder al werd door Syntens, innovatienetwerk voor ondernemers, vanuit het project KansenKanon voor twaalf internetbedrijven een driedaagse masterclass georganiseerd. Jille Sol, die de masterclass faciliteerde, vertelt: ‘Het krachtige van het businessmodel Canvas is dat je het op verschil lende manieren kunt gebruiken. Voor de analyse van je bedrijf: wie zijn we, wat doen we goed, waar kunnen we nog terrein winnen? Maar ook als beslismodel: wat gaan we wel doen en wat niet? Tot slot is het model zeer geschikt om een presentatie van je bedrijf te maken. Sterker nog: als je het model goed invult, heb je meteen een elevator pitch.’ Simpel Het model is eenvoudig en overzichtelijk. Sol: ‘Iedereen kan het onder de knie krijgen. Er is geen dure consultant voor nodig om te helpen om het model toe te passen.’ Merijn Bakker van www.mmmakkelijk.nl nam deel aan de masterclass ‘Internetbedrijven en hun businessmodel’ en beaamt dat het businessmodel Canvas snel inzicht geeft in je onderneming. ‘Het is nooit zo simpel om iets simpel te maken’, zegt Bakker. ‘In tegenstelling tot
4 | nr.2 | LiveWIRE Magazine
Stof voor discussie Het model Canvas leent zich goed om met een groep aan de slag te gaan. De bouwstenen van het model zijn helder en kunnen gemakkelijk gebruikt worden om te discussiëren met meerdere mensen. Sol: ‘Door diverse medewerkers uit een bedrijf – van bijvoorbeeld de afdelingen techniek, productie en administratie – te betrekken, ontstaat een nog completer beeld. Al deze medewerkers komen namelijk met andere input.’ Dat ziet Hanne van Essen van UCareforkids als een belangrijk plus punt. Ook zij volgde de masterclass en vertelt hier enthousiast over: ‘Nu ik gefocust met het model aan de slag ben geweest, is het een goed instru ment om er met anderen over te praten.’ Met UCareforkids biedt deze ondernemer en moeder ouders in Utrecht een alternatieve manier van kinderopvang: voor en door ouders. Op haar website maken ouders afspraken om op elkaars kinderen te passen. Slimmer geld verdienen Een businessmodel wordt vaak verward met een verdienmodel. Wat is nu precies het verschil? Sol: ‘Bij een businessmodel gaat het om een holistische benadering. Je kijkt altijd naar het geheel, naar alle factoren en hun onderlinge samenhang. Een verdienmodel leidt snel tot een tunnelvisie, waarbij veel over het hoofd wordt gezien. Zo zou een ondernemer bijvoorbeeld alleen aan kostenreductie kunnen denken, terwijl er veel meer mogelijkheden zijn om uiteindelijk meer te verdienen.’
Beide ondernemers vertellen dat zij door het businessmodel een andere kijk hebben gekregen op de manier waarop zij geld kunnen verdienen met hun bedrijf. Van Essen: ‘Door drie doelgroepen van Ucareforkids te onderscheiden en daar verschillende waardeproposities aan te verbinden, heb ik meer zicht op hun belangen. Hierdoor is het gemakkelijker om te bepalen waar geld voor kan worden gevraagd.’ Voor Bakker zijn nu andere verdienmodellen mogelijk. ‘Klanten van www.mmmakkelijk.nl betalen nu € 9,50 per jaar’, vertelt zij. ‘Nu zie ik ook nieuwe manieren om een gezonde business te draaien.’ Andere kijk Het model kan helpen om het zogenaamde babyolifantje in een bedrijf te ontdekken. ‘Het babyolifantje van Zoo Antwer pen gebruik ik vaak als voorbeeld in de training. Toen er een
babyolifantje geboren werd, communiceerde deze dierentuin niet over een uitstapje naar de Zoo, maar vroeg om op kraamvisite te komen. Die andere kijk leverde een ongelooflijk hoog bezoekersaantal op’, legt Sol uit. Bakker heeft voor www.mmmakkelijk.nl nog niet meteen het babyolifantje gevonden, maar realiseert zich wel dat een andere invalshoek kan helpen: ‘Wat zijn de onderwerpen waar mensen over praten als zij het over eten hebben? Bijvoorbeeld hoe kan ik mijn kinderen leren alles te eten? Of hoe blijf ik op gewicht?’ Een businessmodel wordt niet eenmalig opgesteld, maar moet regelmatig aangepast worden of kan op een andere manier worden gebruikt. Of dat lukt bij een beginnend innovatief bedrijf die ook de winkel draaiende moet houden? Van Essen denkt van wel: ‘Je moet er niet te veel tijd aan besteden, maar kunt het steeds gebruiken om de juiste beslissingen te nemen.’
de 9 bouwstenen Businessmodel Canvas Wanneer over businessmodellen wordt gesproken denken de meeste ondernemers aan verdienmodellen. Een businessmodel is meer. Het beschrijft alle facetten die invloed hebben op het creëren van een meerwaarde, terwijl een verdienmodel alleen ingaat op de vraag hoe een organisatie geld kan verdienen. De Zwitser Alex Osterwalder ontwikkelde negen bouwstenen om dit proces te beschrijven; die bouwstenen vormen het businessmodel Canvas.
1 Value propositions: het aanbod van het bedrijf, zowel product als service, vertaald naar waarde voor de klant.
2 Target customer: een beschrijving van de klant
of klantgroep waar het bedrijf zich met de value propositions op richt. Hier worden karakteristieken beschreven van een (potentiële) klant.
3 Distribution channels: de manier waarop
een bedrijf in contact komt met haar klanten. Hier worden de marketing- en distributiestrategie beschreven.
4 Customer relationships: het managen van de relatie tussen het bedrijf en klanten (of klantsegmenten).
5 Value configurations: de manier waarop de activiteiten worden vormgegeven.
6 Core capabilities: de kerncompetenties van een bedrijf die nodig zijn voor het uitvoeren van het businessmodel.
7 Partner network: samenwerkingsverbanden met andere bedrijven die invloed hebben op het succes van het businessmodel.
8 Cost structure: de financiële consequenties van de manier waarop het model is ingericht.
9 Revenue model: de manier waarop het bedrijf meerwaarde creëert, oftewel het verdienmodel.
LiveWIRE Magazine | nr.2 | 5
Shell LiveWIRE, helpt technische innovatieve ondernemers verder
n businessmodel
LiveWIRE in 2011 Ruim 900 jonge innovatieve ondernemers hebben vorig jaar in Nederland ondersteuning van LiveWIRE gekregen. En 2011 belooft een jaar te worden waarin dit er minstens zoveel zullen zijn, want Neder landse ondernemers timmeren hard aan de weg. Daarbij biedt innovatief ondernemerschap enorme kansen, mits je weet het goed aan te pakken. Want hoe maak je je ideeën concreet en hoe laat je je onderneming doorgroeien? Wat als je dreigt stil te vallen?
Sjoerd Keijser en Patricia van Schie
Syntens, innovatienetwerk voor ondernemers, voert het LiveWIRE programma in Nederland uit en ondersteunt alle soorten en maten ondernemers. De Innovatieadviseurs zien dat het voor het MKB essentieel is om specialistische kennis in huis te hebben én de juiste mensen te kennen. LiveWIRE geeft daarom professioneel advies aan ondernemers en biedt hen bovendien een groot internationaal netwerk. Ook organiseren we lokaal intensieve themagerichte masterclasses voor ondernemers om kennis op te doen en als ondernemers onder elkaar ervaringen te delen. Zo waren de 5 bijeenkomsten van de Masterclass Financiering bijzonder praktisch voor ondernemers die investeerders zochten. En zal de uitreiking van de LiveWIRE Award dit jaar weer een heel spektakel worden waarbij ondernemers niet alleen de erkenning krijgen voor hun innovatief ondernemerschap, maar ook extra publiciteit krijgen.
6 | nr.2 | LiveWIRE Magazine
Shell maakt zich met LiveWIRE hard voor de groep onderne mers die valt in de categorie technostarter en biedt hen graag dat extra zetje. En ja, natuurlijk helpt het ook om als onderne mer verbonden te zijn aan de naam Shell. LiveWIRE focus seert zich niet alleen op energie gerelateerde bedrijven. Juist die veelheid aan innovaties is voor de BV Nederland van belang. En wie weet biedt de ontwikkelde kennis van bijvoorbeeld de Shell LiveWIRE winnaar van 2010, een sensor in incontinentieluiers, ook bedrijven als Shell de oplossing voor een van hun technologische vraagstukken. Patricia van Schie projectleider bij Shell en Sjoerd Keijser projectleider bij Syntens, werken samen aan het stimulerings programma LiveWIRE in Nederland. Volg ons nu ook via Twitter: LiveWIRENL
Shell LiveWIRE, helpt technische innovatieve ondernemers verder
Website LiveWIRE.nl technisch innovatief LiveWIRE heeft haar Nederlandse website www.livewire.nl vernieuwd. Door de inzet van filmpjes, social media, een direct overzicht van masterclasses en relevant nieuws, biedt de site een breed scala aan interessante onderwerpen voor startende ondernemers in Nederland. Bovendien bestaat de mogelijkheid voor ondernemers om zelf een blog aan te leveren voor de site. De nieuwe site is gerealiseerd door Points4Media, zelf deelnemer aan het LiveWIRE programma.
Sandy Ogilvy director Shell LiveWIRE International is onder de indruk van de nieuwe site: ‘LiveWIRE heeft een wereldwijd bereik, maar wordt geleverd met een lokaal tintje. Elk programma is ontworpen om in de lokale behoeften te voldoen en wordt geleverd door lokale mensen die echt begrijpen hoe de markt werkt. Als internationaal team zijn we onder de indruk van de nieuwe Nederlandse site. Het past uitstekend bij de Nederlandse LiveWIRE focus op technisch innovatief ondernemerschap.‘
allerlei ideeën. De website moest in onze ogen rijk en vooruitstrevend worden gezien de hedendaagse verwachtin gen van de gemiddelde technostarter. Dat is zeer zeker gelukt. De video’s en cases zorgen voor een prettige con sumptie en rijke beleving van de content. Daarnaast zorgt de integratie en koppeling met Social Media ervoor dat je bijvoorbeeld kunt inloggen op de website en met je eigen account een Tweet kunt achterlaten op zowel de website als je eigen Twitter.’
Points4Media De nieuwe liveWIRE website is gerealiseerd door internetbu reau Point4Media (P4M) uit Drachten. Deze onderneming neemt zelf deel aan het Shell LiveWIRE programma. Zij ontvingen reeds advies van een Syntens-Innovatieadviseur en volgenden verschillende masterclasses. Wijnand van der Weij van P4M vertelt: ‘De uitdaging was om een vooruitstrevende website te realiseren die informeert, uitnodigt en actief aanzet tot deelname aan het LiveWIRE programma. Aangezien wij zelf tot de LiveWIRE-doelgroep behoren ontstonden er al snel
Syntens Ook Sjoerd Keijser, projectleider van LiveWIRE bij Syntens, is erg te spreken over de website. ‘Wij houden ons dagelijks bezig met innovatieve ondernemers die sprankelende innovatieve ideeën hebben en gewend zijn aan snelle informatievoorziening. Dan kunnen we zelf natuurlijk niet achterblijven in onze eigen informatievoorziening.’ Door vooral met beeld en geluid te werken en social media in te zetten, verwacht LiveWIRE dat ondernemers gerichter en sneller de juiste informatie zullen vinden. n
LiveWIRE Magazine | nr.2 | 7
Ondernemers pitchen om 2,7 miljoen euro binnen te halen De weg naar durfkapitaal wordt steeds vaker overwogen door ondernemers. Door bezuinigingen nemen subsidiemo gelijkheden af en ook banken hanteren striktere kredietvoorwaarden. ‘Onder nemers beginnen vaak met 0-1 achterstand’, zo stelde BANN Neder land voorzitter Harry Helwegen nog onlangs in het FD. ‘Zij hebben onvol doende besef van het perspectief van een investeerder of bankier. Je geld schieter begrijpen en ook oog hebben voor zijn belangen is minstens zo belangrijk als je klanten kennen. Alleen ondernemers die bereid zijn om te delen, zullen ook kunnen oogsten. Wat niet betekent dat je alles hoeft weg te geven.
Partners van LiveWIRE:
8 | nr.2 | LiveWIRE Magazine
Het gaat erom dat je een financieel partnerschap tegen eerlijke voorwaar den aangaat. Weinig ondernemers weten hoe ze dit spel moeten spelen’. De LiveWIRE masterclass Succesvolle Financiering traint ondernemers hierin. De eerste editie vond plaats in het voorjaar van 2011. De masterclass eindigde met een soort dragon’s den waarbij business angels en banken tegelijkertijd in gesprek gingen met de ondernemer. Business angels investeren steeds vaker in groepsverband. En banken sluiten over het algemeen sneller aan als ook een of meerdere investeerders instappen. ‘Door ze samen aan tafel te brengen hopen wij synergie tussen de twee
typen geldverstrekkers te stimuleren’, zo stelt Bram van Beek van de Task force Innovatie Regio Utrecht. Samen met LiveWIRE, Syntens, en business incubator UtrechtInc is deze nieuwe masterclass opgezet. Ook De Investeer dersclub was nauw betrokken. De ondernemers wisten financiers te enthousiasmeren voor een verdiepend vervolggesprek. De resultaten hiervan zullen over een paar maanden zichtbaar worden, als de onderhande lingen zijn afgerond. In het najaar zal de masterclass Succesvolle Financiering opnieuw worden aangeboden. n
Sponsoren van LiveWIRE: