NIJSBLAD. veur t Grunneger pladdelaand. Winter 2013

Winter 2013

Burgerparticipatie • Aardbevingen • Groet’n oet Schouwerzijl Dorpshuis voor Pieterburen • Nieuws uit de regio’s

NIJSBL AD veur t Grunneger pladdelaand

Vrijwilligers Jetty en Hilko behangen dorpshuis Zijlvesterhoek

van de bestuurstafel Onze koning sprak in zijn eerste troonrede op de derde dinsdag van september uit, dat de tijd van de welvaartsstaat voorbij is en dat de tijd voor een participatiesamenleving is aangebroken. Dit zinnetje kreeg naar verhouding in pers en politiek veel aandacht. Veel meer dan allerlei andere belangrijke uitspraken die onze koning in zijn troonrede deed. Opeens vroeg iedereen zich af wat er in Nederland was veranderd. Was de zin in de troonrede eigenlijk niets anders dan de aankondiging van een ordinaire bezuinigingsoperatie? Zo iets van: het geld is op en vanaf nu moet u zich zelf maar redden? Of was het slechts een constatering van veranderingen in de samenleving die al geruime tijd gaande zijn, maar die nu even iets scherper onder woorden werd gebracht? Op 4 november jongstleden werd in de Martinikerk het congres Grenzeloos G(r)unnen gehouden waar dit onderwerp ook volop aan de orde kwam. Mede naar aanleiding van de komende gemeentelijke herindeling werd de vraag opgeroepen: is dit niet een goed moment om de verhouding tussen overheid en samenleving aan te passen? Minder overheid en meer van onderop uit de samenleving? Of gaat het dan allemaal verschrikkelijk fout? Ook Groninger Dorpen was op het betreffende congres met bestuur en medewerkers vertegenwoordigd. Niet alleen omdat het belangrijk is om het bestaande netwerk

inhoudsopgave 2) Van de bestuurstafel

in stand te houden, maar ook omdat het goed is om nieuwe contacten op te doen en in de workshops te vertellen wat we als Groninger Dorpen aan het doen zijn. Als voorbeeld werden de activiteiten in Noordhorn toegelicht en werd met de bezoekers een casus doorgenomen, waarin verschillende dilemma’s aan de orde kwamen. Leerzaam en passend bij het onderwerp van die dag. Maar is burgerparticipatie voor de Groninger dorpen dan iets wat grote veranderingen te weeg brengt? Is het niet zo dat burgerparticipatie eigenlijk al jaren de basis van de werkzaamheden van Groninger Dorpen is? Als ik kijk in de documenten die de laatste jaren zijn verschenen, dan werken wij al jaren op de manier die nu voor de samenleving wenselijk wordt geacht. Toch sluiten wij als bestuur en medewerkers niet onze ogen voor maatschappelijke ontwikkelingen. Op een vrijdagmiddag in november hebben we, in een van de mooie dorpshuizen die onze provincie rijk is, gezamenlijk vergaderd en gediscussieerd over burgerparticipatie en de gevolgen voor Groninger Dorpen. Ik verwacht dat het niet bij deze ene middag zal blijven. En dat we ook op een bepaald moment onze leden en samenwerkingspartners bij onze gedachtenvorming gaan inschakelen. U hoort er nog wel meer van! Rudi Slager Voorzitter Groninger Dorpen

Van welvaartsstaat naar een participatiesamenleving werd er gezegd tijdens de troonrede. Op het congres Grenzeloos G(r)unnen kwam dit onderwerp ook volop aan de orde. Groninger Dorpen werkt al jaren op deze manier en blijft scherp op maatschappelijke ontwikkelingen.

4 - 5) Burgerparticipatie: volop ervaringen op het platteland! De verhouding tussen burgers in de dorpen en de lokale overheden verandert. Steeds meer mensen nemen zelf het initiatief om samen maatschappelijke vraagstukken in hun leefomgeving op te lossen. Met de op handen zijnde herindeling blijkt de aandacht voor contact tussen burgers en de overheid te groeien.

6) Nieuws uit de regio’s Onder de noemer ‘Nieuws uit de regio’ leest u opmerkelijke berichten uit de regio’s oost, west, centraal en noord. De berichten zijn afkomstig uit de diverse regionale media waaronder de dorpskranten.

7) Informatie voor dorpshuizen - In de voormalige gereformeerde kerk van Pieterburen wordt een dorpshuis gerealiseerd. Om het gebouw op een gezonde wijze te kunnen exploiteren komen er op de bovenverdieping 9 hotelkamers. Er moet nog een boel gebeuren aan het gebouw maar onder de noemer ‘proeftuin’ vinden er nu al allerlei activiteiten plaats. Een gesprek met Annelies Borchert en Hanny Hiddema van Stichting Dorpshuis Pieterburen. - Op zaterdag 9 november vond de opening plaats van ’t Kompas. Het dorpshuis in Lutjegast onderging een complete metamorfose. Ook werden een nieuwe website en logo gepresenteerd.

8) Groet’n oet Schouwerzijl In Schouwerzijl kijken ze niet raar op van de term burgerparticipatie. Hier is men al volop actief in het eigen dorp en zetten ze met elkaar de schouders onder mooie projecten. Dorpsbelangen Schouwerzijl vertelt wat er allemaal gebeurd in dit mooie dorp in De Marne.

9) Aardbevingen en Wandelen Groningen Voorzitter Rudi Slager

Bestuursleden Schuurhuis, Van Omme en De Joode

de vereniging groninger dorpen De stem van het Groninger Platteland Groninger Dorpen maakt zich sterk voor de leefbaarheid van het Groninger platteland en haar dorpen. Voor de mensen, hun omgeving, initiatieven en ontmoetingsruimten. Dit doen wij met brede blik, met oor voor geluiden vanuit de dorpen en oog voor samenwerking. Als ondersteuner, als belangenbehartiger, als intermediair, als initiator, als procesbegeleider en als projectleider. Onze achterban bestaat inmiddels uit meer dan 250 organisaties van dorpsbelangen, dorpshuisbesturen en besturen van wijk- en buurtcentra.

Wat speelt er op het gebied van aardbevingen en gaswinning? Een update over de dorpenronde met de NAM. Daarnaast: het einde van het project Wandelen Groningen komt in zicht. Eind dit jaar staat een prachtige site online.

10) Nijs ient kört

11) Van de redactie

Met onder meer: gratis reanimatie/AED-cursus, nieuws over onze medewerkers, excursie Statenleden, PlattelandsParlement.

Met de agenda, colofon en contactgegevens.

12) Ivoren Toren De column van Dirk Strijker.

2

3

Burgerparticipatie:

Voorbeelden Op de website van www.programmalandelijkgebied.nl is het nog steeds te lezen: “Het platteland staat volop in de belangstelling. Overheden, maatschappelijke organisaties, ondernemers en inwoners denken samen na over de toekomst van een vitaal platteland. In het Programma Landelijk Gebied zijn de lijnen uitgezet voor de periode van 2007 tot en met 2013. Het Programma Landelijk Gebied is geen lijst van projecten maar een programma. Het geeft de hoofdlijnen aan voor de ontwikkeling van natuur, landschap, landbouw, economie, recreatie en leefbaarheid. Overheden, maatschappelijke organisaties, ondernemers en inwoners vullen het programma samen verder in en voeren het samen uit.” Tijdens het bezoek van minister Plasterk eerder dit jaar aan de provincie Groningen, dienden enkele

resultaten voortvloeiend uit het Programma Landelijk Gebied en het daaronder vallende Loket Leve(n) de Dorpen, als goede voorbeelden van Burgerparticipatie. Zo was er aandacht voor de dorpsvisie van Noordhorn en de realisatie van het nieuwe dorpshuis, het onderzoek naar draagvlak voor een samenwerkingsschool in Noordhorn, de restauratie van het Rechthuis in Aduard, het multifunctioneel centrum De Meeden, de regionale producten van het Westerkwartier, de dorpsvisie van Den Horn, het fenomeen rustpunt en het multifunctionele dorpsplein (voorheen ijsbaan), het zijn enkele initiatieven waar Plasterk erg van onder de indruk was. Goede voorbeelden van hoe het beter werkt, wanneer de overheid de ruimte geeft aan de bewoners en hen naar behoefte ondersteunt of faciliteert. Kortom, geen burgerparticipatie, maar overheidsparticipatie pur sang.

volop ervaringen op het platteland! De verhouding tussen burgers in de dorpen en de lokale overheden verandert. Steeds meer mensen nemen zelf het initiatief om samen maatschappelijke vraagstukken in hun leefomgeving op te lossen. De overheid omarmt het en heeft er een beleidsterm voor: ‘burgerparticipatie’. Maar het zou eigenlijk een beter idee zijn om dat in te wisselen voor ‘overheidsparticipatie’. Zo bleek tijdens het congres Grenzeloos G(r)unnen dat begin november in de Martinikerk in Groningen werd gehouden. Met de op handen zijnde gemeentelijke herindeling, dus bestuurlijke schaalvergroting, blijkt de aandacht voor het contact met de burgers en burgerinitiatieven vooral te groeien. De provincie Groningen doet veel aan het bevorderen van burgerparticipatie. In een aantal gevallen is de provincie verplicht om de dialoog met de bevolking te zoeken bijvoorbeeld als het gaat om bodembescherming en verkeersmaatregelen. Dan loopt de inspraak via een vaste procedure. Burgers kunnen tijdens een inspraakprocedure reageren op de plannen. Die plannen worden dan ‘zonodig’ aangepast. In 2012 zijn er 168 wettelijke inspraakprocedures geweest. Dit zijn er iets minder dan in 2011 (toen 200). Steeds vaker kiest de provincie er voor om ook als het niet verplicht is, bewoners, bedrijven of maatschappelijke organisaties te laten meedenken. Dat proces noemt de provincie ‘co-creatie’. Dat gebeurt vaak via inspraak- en informatieavonden, spreekuren, online-enquêtes, conferenties, burgerpanels en debatten. Dan kan het gaan over zaken als herstructurering van wegen, fietspaden, jeugdzorg, saneringslocaties, bevolkingskrimp of discussies over de toekomst van duurzame landbouw. Deze bijeenkomsten leveren vaak informatie en kennis op dat weer gebruikt wordt om het beleid zó aan te passen dat het beter aansluit bij wat de bevolking wil. Top-down of bottom-up Een belangrijk discussiepunt, zo bleek op het congres in Groningen, ligt wellicht in het feit dat burgerparticipatie vooral uitgaat van de overheid. Zij heeft een vraagstuk en de burger mag meedenken. Binnen de 4

regels en voorwaarden die de overheid stelt. Volgens één van de sprekers op het congres, prof. dr. Paul Frissen uit Tilburg leidt decentralisatie van taken ertoe dat gemeenten veel meer taken zelf moeten uitvoeren. Als burgerparticipatie daarbij goed toegepast wordt, kan dat betekenen dat elk dorp of elke gemeente zijn eigen oplossing voor een probleem kent. Geen uniforme oplossing voor een probleem dus. Dat moet een overheid kunnen accepteren en respecteren. Nu heeft de overheid nog teveel de neiging om in zulke gevallen toch weer regelgevend op te treden en kaders te willen stellen. “Ongelijkheid willen indammen, leidt alleen maar tot meer bemoeienis van de overheid en meer regelgeving. Dat vergroot het overheidsapparaat alleen maar.” Volgens Frissen heeft een terugtredende overheid er dan ook nog nooit toe geleid dat de overheid ook kleiner wordt. Integendeel eigenlijk. Een oplossing kan liggen in een omgedraaide benadering. Geen burgerparticipatie, met de top-down benadering vanuit de overheid, maar overheidsparticipatie, met de bottom-up benadering vanuit de gemeenschap. Geef mensen de ruimte om ‘hun ding’ te doen. Kom als overheid alleen in actie als de mensen dat willen. Het is een langzaam lopend proces, en het vergt een cultuurverandering bij de beleidsmakers. Overigens kennen de beleidsmakers plattelandsbeleid al jaren dit soort ‘bottom-up’-projecten. Vele daarvan zeer succesvol.

Foto’s: Grenzeloos G(r)unnen

Overheidsparticipatie in De Marne Een succesvol voorbeeld van overheidsparticipatie: het project Vitale Dorpen in de gemeente de Marne. De provincie Groningen stelde geld uit het gebiedsfonds beschikbaar voor de ontwikkeling van burgerinitiatieven voor krimp en leefbaarheid. Achttien dorpen deden mee en startten diverse initiatieven zoals het aanleggen van een dorpsmoestuin, het opzetten van een website of het aanschaffen van een AED-kastje. De provincie bemoeit zich er verder niet mee, maar laat de initiatieven en wijze van uitvoering bij de dorpen zelf liggen. Een houding die Groninger Dorpen toejuicht.

Het PraCtijK-model Dorpen heb je in soorten en maten. Maar er zijn veel overeenkomstige kenmerken van dorpen, die van invloed zijn op samenwerking in het kader van burgerparticipatie c.q. overheidsparticipatie. Groninger Dorpen zet in het ‘PraCtijK’-model voor participatieprofessionals en beleidsmakers een aantal van deze kenmerken op een rij. Het is bedoeld om bewonersinitiatieven optimaal te kunnen stimuleren en faciliteren. P Praktisch en positief ingesteld en een kansgerichte insteek van bewoners die samenwerking zoeken met partners voor een effectieve samenwerking binnen projecten. R Resultaat voor ogen. A Anti-bureaucratisch, bij voorkeur! C Collectief, dus samen de schouders eronder! Capaciteiten van bewoners in beeld. T Tevreden na afloop, want een stap gezet naar een goede Toekomst van het dorp. IJ IJverig, want samen de schouders eronder! K Kampioensgevoel na afloop: het resultaat mag gevierd worden. Kwaliteit staat voorop.

5

Nieuws uit de regio’s Noord

Veel bibliotheken op het platteland hebben het moeilijk. Er moet bezuinigd worden. Onlangs is met alle Groningse gemeenten de koers op middellange termijn bepaald. De bibliotheek in Leens heeft haar leden opgeroepen om hun steun te betuigen tijdens de gemeenteraadsvergadering. Ook daar zijn de plannen van de gemeente om de subsidie de komende jaren te halveren. Mensen uit Onderdendam kunnen hun boeken bestellen via de Verzoamelstee. De bestelde boeken worden dan door een vrijwilliger van de bibliotheek in Bedum naar het dorpshuis in Onderdendam gebracht. In 2014 zullen leeszalen sluiten in Scheemda, Uithuizermeeden en Usquert.

Oost

De vaarverbinding tussen Erica en Ter Apel heeft de nationale Moterbootvarenprijs 2013 gewonnen. Het water verbindt de kanalen in de Drentse en Groningse Veenkoloniën. Bovendien kunnen recreanten nu een rondje door onze provincie varen. Ook in het natuurgebied tussen Ter Wupping, Wessinghuizen en Smeerling wordt gewerkt aan nieuwe toeristische voorzieningen. In de omgeving

Dorpskrant Donky Shot en Middagster

Bibliotheek

West

Ook de Middagster, het dorpskrantje van Ezinge en omgeving, heeft moeite om genoeg vrijwilligers te vinden. Daar moet ook wel wat gebeuren om de dorpskrant ook in de toekomst uit te kunnen blijven brengen. In Opende is op 24 oktober een zeer geslaagde sport- en spelmiddag gehouden. Er kwamen zo’n 60 kinderen op de activiteit af. In Zevenhuizen wordt ook een sportieve activiteit georganiseerd: op 22 december wordt er een wan-

Centraal

Ook in de regio Centraal had men last van de storm. In Meeden waaide bijvoorbeeld het dak van een basisschool en in Sappemeer waaide een boom op een school. Gelukkig werden de kinderen op tijd in veiligheid gebracht en bleef het bij materiële schade. In Doezum, Zuidbroek en Bellingwedde trokken de omgewaaide bomen gasleidingen uit de grond, waardoor gaslekkages ontstonden.

6

Bronnen: diverse regionale media, waaronder de dorpskranten.

Bruisend Baflo was een groot succes. Op het programma stonden een Ladies Night, Confettiparty, jaarmarkt, en nog veel meer. Tijdens de week van de smaak vertrok er vanuit Lauwersoog een historische vloot naar Lauwersoog. Aan boord van de schepen bevond zich een keur aan biologische land- en zeeproducten, afkomstig van biologische fruittelers, boeren en vissers uit het Fries-Groningse Lauwersland. Aan de spooktocht in Zeerijp op 8 en 9 november deden dit jaar maar liefst 800 deelnemers mee. Er waren 100 vrijwilligers actief.

komen onder meer voetpaden, parkeerplaatsen, kano-opstapplaatsen, informatiepanelen en een uitkijktoren. Helaas houdt De Donky Shot, het dorpskrantje van Bourtange, na 2013 op te bestaan. Er zijn, na 43 jaar uitbrengen van het krantje, te weinig mensen die het stokje willen overnemen van de huidige redactie.

Stormschade

Stormschade

In Pieterburen komt een dorpshuis! In Pieterburen wordt een dorpshuis gerealiseerd in de voormalige gereformeerde kerk die jarenlang dienst deed als wadloopcentrum. Directe aanleiding voor de plannen was de verhuizing van het wadloopcentrum naar Lauwersoog. We praten met Annelies Borchert en Hanny Hiddema van Stichting Dorpshuis Pieterburen. Borchert: “Enkele jaren eerder is de grote zaal van Café Restaurant Het Wapen van Hunsingo weggevallen. Die zaal functioneerde als feestzaal en gezamenlijke ontmoetingsruimte voor het dorp. Toen bekend werd dat de kerk vrij zou komen, hebben 10 dorpsbewoners de koppen bij elkaar gestoken om te onderzoeken of dit als alternatief zou kunnen dienen.“ Het wadloopcentrum wilde het gebouw wel tegen taxatiewaarde aan het dorp verkopen maar dat moest dan op korte termijn gebeuren. Lastig, want het dorp had geen geld. Gelukkig was buurvrouw Hanny Hiddema bereid de aanschaf van het pand voor te financieren. Hiddema: “Dat was de tweede keer dat ik het gebouw kocht. Toen ik in 1991 mijn oog op de pastorie had laten vallen moest ik de kerk erbij kopen. Die heb ik toen doorverkocht aan het Wadloopcentrum waar ik het dus 20 jaar later weer van terugkocht.“

het gebouw. Op de bovenverdieping komen 9 hotelkamers die verhuurd worden aan de eigenares van Het Waddenhoes. Vooral in de zomer zullen hier toeristen logeren die afkomen op het wadlopen, het Pieterpad en de Zeehondencrèche. Borchert: “De helft van de exploitatie moet uit de verhuur van de bovenverdieping komen. De rest wordt door het dorp opgebracht.” De stichting heeft door middel van fondsen en subsidies inmiddels genoeg geld ingezameld voor de verbouw en inrichting van het pand. Er moet nog een hoop gebeuren: er wordt een biljartzaal en een berging aangebouwd, er komt een nieuwe keuken en het gebouw moet energiezuiniger worden gemaakt. Hiddema: “De energie vliegt er nu uit! Een avondje stoken kost meer dan 60 euro.” Toch vinden er onder de noemer ‘proeftuin’ nu al allerlei activiteiten plaats in het gebouw. Borchert: “Op de informatie-avond bleek dat het dorp niet langer wilde wachten. Het gebouw staat er en dus gebruiken we het. De Waddenwichter repeteren hier, er wordt gebiljart, gekaart, koffie gedronken en er is een maandelijkse eetclub en stamtafel.” Hiddema: “En de jongeren willen graag wat actie, zoals ‘Pieterburen got talent’, stoeptekenen, een dansvoorstelling of disco.”

De afspraak was dat Stichting Dorpshuis Pieterburen op haar beurt binnen twee jaar het gebouw van Hiddema zou kopen en dat is afgelopen zomer gelukt. Borchert: “In de tussentijd hadden we onderzocht wat het allemaal inhoudt om een dorpshuis te runnen en welke functies we erin onder zouden brengen.” Om het gebouw op een gezonde wijze te kunnen exploiteren is ook gekozen voor een commerciële functie in

Voorlopig maakt nog maar een relatief kleine groep gebruik van het dorpshuis. Borchert: “Vooral veel kinderen en ouderen. We missen nog een beetje de middengroep.” De stichting ziet de toekomst echter met vertrouwen tegemoet. Borchert: “De gemeente steunt onze plannen en we hebben al een groep van 25 vrijwilligers. Voor de zomer willen we graag klaar zijn, want dan komen de toeristen weer. En aangezien de lasten doorlopen moeten onze inkomsten op gang komen.”

Dorpshuis Pieterburen

Opening dorpshuis Lutjegast

deltocht gelopen naar Leeuwarden om geld in te zamelen voor het Glazen Huis van 3FM. De storm die op 28 oktober over ons land ging heeft ook in de provincie Groningen voor veel schade gezorgd. Bijvoorbeeld in Lucaswolde. Daar is door een omvallende boom een kabel kapotgetrokken waardoor de bewoners van de Hooiweg, zelfs een week na de storm, niet konden bellen en internetten.

In Kiel Windeweer heeft men grote plannen met ’t Woldhuus. Het dorpshuis moet van binnen en van buiten een forse facelift krijgen, waarbij ook aan duurzaamheid wordt gedacht.

dlijst iet op de verzen n g o n ij w an Sta e) dorpskrant? van uw (digital deze graag! Wij ontvangen

Annelies Borchert en Hanny Hiddema

Boegbeeld Jan Bouwkamp

Opening Dorpshuis ’t Kompas in Lutjegast Op zaterdag 9 november vond de opening plaats van ’t Kompas in Lutjegast. Bruikbare onderdelen als vloeren en fundamenten zijn hergebruikt maar verder onderging het dorpshuis een complete metamorfose. Voorzitter Jelle Visser straalde erover: “We zijn ontzettend trots en blij dat we dit hebben kunnen realiseren.” Daarna stapten achtereenvolgens wethouder Kor de Wagt, aannemer Albert Notebomer en vrijwilligersboegbeeld Jan Bouwkamp door een door de scholieren gebouwde papieren muur. Na de nodige speeches, waarin onder meer de wethouder Lutjegast een voorbeeld van burgerparticipatie noemde, was het tijd voor een hapje, een drankje en een spectaculaire demonstratie van de gymvereniging. Tegelijk met de opening werd de nieuwe website www.dorpshuislutjegast.nl en een nieuw logo gepresenteerd.

7

In elke aflevering van dit Nijsblad wordt een dorp of dorpshuis in onze provincie nader bekeken. Deze keer kijken we naar het dorp Schouwerzijl.

Groet’n oet Schouwerzijl

Schouwerzijl

Ireen Niessen en Paul Steenman

Schouwerzijl is een dijkdorp in de gemeente De Marne en telt zo’n 100 inwoners. In 1978 werd de Vereniging Dorpsbelangen Schouwerzijl opgericht met als doel activiteiten te ontplooien voor en met de dorpsgenoten. Op dit moment is burgerparticipatie het gesprek van de dag; overheden willen steeds meer inbreng van burgers. Bestuurders Ireen Niessen en Paul Steenman spreken over de inbreng van de bewoners in hun dorp.

middel van samenwerken en het bedenken van creatieve oplossingen probeert zij deze initiatieven uit te laten voeren.

Het bestuur van de vereniging bestaat uit voorzitter Jutta Bolt, penningmeester Herbert Schouten, secretaris Koos de Jong en twee algemene bestuursleden: Ireen en Paul. Zij vertellen dat veel bewoners van Schouwerzijl bijdragen aan het verbeteren van het dorp. Het dorp kent veel verschillende commissies, waar in totaal 20 à 30 vrijwilligers actief in zijn. Bewoners kunnen zelf ideeën aandragen bij dorpsbelangen en op deze wijze zijn er al een klaverjasavond, een bingoavond en een gedichtenavond georganiseerd. Ook zijn veel bewoners bereid om letterlijk de handen uit de mouwen te steken, zoals onlangs bij het organiseren van een feest ter ere van het 15-jarig bestaan van steenhouwerij De Schreef. Verder is er in Schouwerzijl, om en om, het ene jaar een dorpsfeest en het andere jaar een rommelmarkt. De gemeente De Marne stimuleert dit soort dorpsinitiatieven. In 2012 is het project Vitale Dorpen begonnen met het beschikbaar stellen van subsidie voor de dorpen die goede ideeën aanleveren. Nu het project Vitale Dorpen is afgelopen, is er sprake van een vervolg waarbij een vitaliteitscoördinator aangesteld wordt die subsidies kan toekennen. Margreet Dijkstra, de vitaliteitscoördinator, kijkt zoveel mogelijk naar situaties, ideeën, werkvormen en initiatieven die de leefbaarheid ondersteunen of versterken. Door 8

Voor burgerparticipatie is het contact tussen de gemeente en het dorp zeer belangrijk. Volgens Ireen verloopt dit contact soepel. De vergaderingen verlopen in een goede sfeer waarbij het dorp zijn verhaal goed kan overbrengen. Ieder jaar komt er een medewerker van de buitendienst naar Schouwerzijl. Samen met het bestuur loopt deze medewerker door het dorp om te kijken naar het onderhoud waar de gemeente verantwoordelijk voor is. Aangekaarte zaken worden gewoonlijk vlot opgepakt door de gemeente. Projecten in een dorp kosten natuurlijk geld. Hiervoor beschikt dorpsbelangen over een zogeheten dorpsbudget. Paul legt uit dat op de algemene ledenvergadering besloten wordt waar het budget aan besteed wordt. Het meest recente project dat door middel van burgerparticipatie (bijna) is voltooid, is het verbeteren van het dorpshuis, waarbij ook de straatverlichting is verbeterd. Dit laatste is in overleg en met ondersteuning van de gemeente gedaan. In samenwerking met de lokale steenhouwer is een monumentaal bankje geplaatst. Op dit moment lopen er geen projecten in het dorp. Maar voor toekomstige projecten zullen de bewoners van Schouwerzijl zeker weer bereid zijn om hun steentje bij te dragen, want de betrokkenheid in het dorp is groot. Met die veelbesproken burgerparticipatie zit het dus wel goed in Schouwerzijl. De dichtstbijzijnde Groningen Loopt! route is M6. Check de Groningen Loopt!™-website voor de meest actuele situatie.

Aardbevingen en gaswinning in Groningen Het grootste deel van de bijeenkomsten van de Dorpenronde, die Groninger Dorpen samen met de NAM organiseert, is inmiddels geweest. Groninger Dorpen vindt het belangrijk om het gesprek tussen inwoners en de NAM te faciliteren. Op die manier zijn inwoners goed geïnformeerd over de gevolgen van de gaswinning en de afhandeling van de schade die veroorzaakt wordt door de aardbevingen. Er worden tijdens de avonden veel vragen gesteld. De NAM en Groninger Dorpen stellen een lijst op met de meest gestelde vragen. De antwoorden op deze vragen zullen binnenkort te vinden zijn op www.namplatform.nl. Volgens het rapport van de Commissie Meijer dat op 1 november verscheen, moet er een fonds komen van 950 miljoen euro om de negatieve gevolgen van de aardbevingen te compenseren. Het programma zal 20 jaar duren en richt zich voornamelijk op de veiligheid van inwoners, kwaliteit van de woon- en leefomgeving en de overgang naar duurzame energie. Op 15 november hebben vertegenwoordigers van diverse organisaties, instellingen en het bedrijfsleven, door in Huizinge een steunverklaring te ondertekenen, hun steun uitgesproken voor het advies van de Commissie Meijer. Hiermee willen zij een krachtig en eenduidig signaal afgeven aan het kabinet, de Tweede Kamer en de NAM. Op 1 december zullen de elf onderzoeken die in januari dit jaar door

minister Kamp zijn aangekondigd worden afgerond. Minister Kamp zal in januari 2014 een besluit nemen over de toekomst van de gaswinning in Groningen. ‘Groningen beeft’ is een documentaire van NCRV Dokument over de ingrijpende consequenties van aardbevingen door gaswinningen voor de inwoners van Noordoost-Groningen. De toenemende bevingen schudden de mensen letterlijk en figuurlijk wakker. Steeds meer mensen melden zich bij de NAM met schade. Groningers zijn gewend om hun eigen boontjes te doppen en vragen niet snel om hulp. Maar waar is Den Haag nu Groningen toch echt hulp nodig heeft? De film, gemaakt door journalist Kick Stokvis, zal op 3 december 2013 worden vertoond in zalencentrum Vita Nova te Middelstum. Aansluitend organiseert het Groninger Forum een paneldiscussie. Op 8 december wordt de film vertoond in Forum Images te Groningen, 9 december in het dorpshuis te Wirdum, 10 december in dorpshuis De Warf te Warfhuizen en op 11 december kan de film worden bekeken in De Fakkel te Uithuizen. Andere data en plaatsen zijn t.z.t. te vinden op www.selfmadefilms.nl. Dorpen die ook geïnteresseerd zijn om de film in hun dorpshuis te vertonen, kunnen zich melden bij Anke Hellebrand van Selfmade Films via [email protected].

Kijk voor meer informatie over de aardbevingen in onze provincie op http://www.groningerdorpen.nl/voor-ons-platteland/aardbevingen

op beeft’ wordt ‘Groningen .55 uur 2 2 m o ember ec d 16 ag d ment maan NCRV Doku ij b en d n o ez uitg d 2. op Nederlan

Routebureau Wandelen Groningen Aardbevingsschade

Wandelen Groningen, oprichting routebureau stap dichterbij met subsidie provincie De afgelopen jaren is er door de stichting Wandelen Groningen hard gewerkt aan het beter inzichtelijk maken van de prachtige wandelmogelijkheden in onze provincie. Het einde van het project ‘Wandelen Groningen’ nadert; aan het einde van het jaar staat er een prachtige website (www.wandelen.groningen.nl) waar de wandelaar diverse routes kan vinden en zelf kan samenstellen. Daarnaast is de stichting Wandelen Groningen bezig een routebureau op te richten. Het routebureau wordt

een centraal platform voor allerlei zaken die te maken hebben met wandelen en fietsen in Groningen. Te denken valt aan het verwerken van allerlei meldingen en het zorgen voor goed beheer en onderhoud van paden en bewegwijzering. Ook wordt het routebureau hét aanspreekpunt voor beheerders en eigenaren van de wandelen fietsroutes. Tot slot wordt ook het netwerk van vrijwilligers aangestuurd die de routes jaarlijks controleren. De provincie Groningen heeft al toegezegd mee te willen financieren. De komende weken moet duidelijk worden of de Groninger gemeenten ook meefinancieren. 9

AGENDA Kijk voor de actuele agenda op www.groningerdorpen.nl Student@dorp

Excursie Statenleden

Dieuwke Visser met Jan Wigboldus

AED

N ijs i e n t K ö r t Verbetering ve rgunningvrij bouwe n Het wordt voor burgers en bedrijven gemakkelijker aan of uit te bouwen, of andere kleine bouwwerken aan de achterkant van een hoofdgebouw te bouwen. Ook wordt het eenvoudiger af te wijken van een bestemmingsplan. Zo kan bijvoorbeeld eenvoudiger een mantelzorgwoning worden aangebouwd of een leegstaand kantoorgebouw makkelijker worden omgebouwd voor een ander maatschappelijk gewenste functie, zoals ruimte voor buurtactiviteiten. Dit laatste is een interessante ontwikkeling voor dorpen en wijken met leuke initiatieven. Gratis reanimatie /AED-cursus De Stichting Groningen HartVeilig heeft een alarmeringssysteem ontwikkeld dat in werking treedt bij de melding van een hartstilstand. Hulpverleners ontvangen van de meldkamer 112 een sms waarna zij in afwachting van de ambulance, alvast de reanimatie opstarten. De stichting biedt nu een gratis reanimatie- en AED-cursus aan om het aantal hulpverleners te doen toenemen, met o.a. als voorwaarde dat men zich voor 2 jaar aan de stichting verbindt. Een mooie kans om de vrijwilligers in uw dorp of dorpshuis op te leiden. Meer informatie via Wout Peters (06 33 10 33 55) of www.groningenhartveilig.nl. Ex cursie State nle de n Op 13 november gingen de leden van de commissie Welzijn, Cultuur, Wonen en Leefbaarheid mee op excursie naar de dorpen Meeden en Westerlee. Groninger Dorpen organiseerde de bustocht om te laten zien wat dorpen in huis hebben en wat de vereniging voor de dorpen kan betekenen. In de loop van de ochtend kwamen er tal van projecten aan bod waarbij het duidelijk werd wat door middel van vrijwilligerswerk voor elkaar te krijgen is. De Statenleden reageerden enthousiast. Meer informatie over de excursie is te lezen op onze website www.groningerdorpen.nl. V erhal enwe dstrijd Stude nt @Dorp Student@Dorp is een verhalenwedstrijd voor studenten tussen de 18 en 25 jaar in Groningen. Studenten krijgen de kans om een verhaal van 1000 woorden te schrijven over hun liefde voor een klein Gronings Dorp. De eerste prijs is € 1.000,- én een publicatie in het Dagblad van het Noorden. Meer informatie is te vinden op www.noorderruimte.nl. Vragen kunnen opgestuurd worden naar [email protected].

10

N i e uws ov e r onz e m e d e w e rke rs Binnen het team van de medewerkers van Groninger Dorpen vinden de komende periode enkele veranderingen plaats. Maartje Kiep is in november met zwangerschapsverlof gegaan en zal in het voorjaar van 2014 weer beginnen. Dieuwke Visser stopt per 1 januari met haar werk als teamleider. Zij vertrekt, samen met haar gezin, voor twee jaar naar de Filipijnen. Inge Zwerver is een nieuw gezicht binnen Groninger Dorpen, zij zal voorlopig het team komen versterken. B o e r e nbure ndag Op 23 november 2013 nodigden vele Groninger boeren hun buren uit tijdens de eerste Boerenburendag. Aan hun eigen keukentafel vertelden zij over hoe zij werken en over hun toekomstplannen. Buren en dorpsgenoten gaven op hun beurt aan hoe zij het leven tussen landbouwbedrijven ervaren. Het initiatief is bedoeld om de band tussen boer en burger op het platteland te verstevigen en zo de leefbaarheid te vergroten. Twitter: @boerenburendag. N Ldoe t Het Oranje Fonds organiseert op 21 en 22 maart 2014 voor de 10e keer NLdoet. Samen met duizenden mensen in het hele land zet het Oranje Fonds deze dagen het vrijwilligerswerk in de spotlights en roept iedereen op de handen uit de mouwen te steken. Een nieuw verfje op de muren van uw dorpshuis, een grondige voorjaarsschoonmaak of met elkaar een terrein opknappen. Tijdens NLdoet krijgt u het gezamenlijk voor elkaar. Meedoen is eenvoudig. Meld uw klus aan op www.nldoet.nl en laat iedereen in uw omgeving weten dat u meedoet en dat u vrijwilligers zoekt. P latt e lands P arl e m e nt Zaterdag 16 november vond het vijfde PlattelandsParlement plaats, deze keer in Lunteren. Actieve burgers en ondernemers lieten tijdens deze activiteit hun stem horen aan landelijke beleidsmakers en politici. Het thema was Burgerinitiatieven, met daarnaast de terugtrekkende overheid. Middels het PlattelandsParlement kan men input geven voor een beter beleid voor het platteland. Groninger Dorpen was vertegenwoordigd middels een aantal medewerkers en bestuursleden. Op 13 november vond in Brussel het eerste PlattelandsParlement op Europees niveau plaats.

CONTACT Groninger Dorpen Postbus 23, 9790 AA Ten Boer t 050 306 29 00 f 050 306 29 09 e [email protected] I www.groningerdorpen.nl Of volg ons via twitter: @groningerdorpen Vrienden van Groninger Dorpen Wilt u weten hoe u Vriend van Groninger Dorpen kunt worden? Bekijk dan de informatie op onze website.

Maartje Kiep

COLOFON Redactie: Rogier Verhagen Pieter Knol Sjouke Bakker Gilian Wijnalda Inge Zwerver Foto’s: Pagina 4/5: Pagina 8: Pagina 9: Pagina 10: Overige foto’s:

Met (tekst)bijdragen van: Column: Dirk Strijker

Bezoekadres Hendrik Westerstraat 24 9791 CT Ten Boer Redactie Voor het aanleveren van kopij, mail de redactie: [email protected]. De deadline voor aanlevering voor de eerstvolgende uitgave is 10 februari 2014. ISSN: 184-060X

Grenzeloos G(r)unnen door provincie Groningen Ireen Niessen en Paul Steenman door dorpsbelangen Schouwerzijl Aardbevingsschade door Kick Stokvis Studenten@dorp door Corné Sparidaens van DvhN medewerkers Groninger Dorpen

Vormgeving: Fenna Houwen (Fenatic)

Groninger Dorpen wordt gesteund door de Provincie Groningen

Teamdag Groninger Dorpen

11

ivoren TOREN Dirk Strijker Hoogleraar Plattelandsontwikkeling op de Mansholt-leerstoel aan de Rijksuniversiteit Groningen

Groeistuipen De commissie Meijer heeft gesproken. De NAM moet krap een miljard euro op tafel leggen om NoordoostGroningen aardbevingsbestendig te maken. En dan wordt niet alleen gedoeld op het verstevigen van gebouwen en het afhandelen van schade. Het gaat ook om herstel van vertrouwen en om verbetering van de leefomstandigheden. Inclusief mijn eigen stokpaardje, aansluiting van alle huizen op snel internet. Ik volg het een beetje van afstand, want ik zit dezer dagen in China. Daar gaat men heel anders om met dit soort vraagstukken. Men zou hier een groot aantal aannemers inschakelen en heel Noordoost-Groningen wegbulldozeren. Ik was gisteren op het platteland bij Nanjing, ergens oostelijk van Shanghai. Langs de nieuwe 6-baansweg stond een dorp. Allemaal identieke witte huizen. Op de vraag of dat een nieuw dorp was, was het antwoord: “Nee, het staat er al minstens 10 jaar.” Een eind verder kwamen we bij een gebied met vis- en schaaldierkwekerijen. Een deel ervan zou binnenkort worden omgebouwd tot recreatiegebied. De kwekerijen moesten wijken. De vissers zouden worden gecompenseerd, dat wel, maar ze verloren hun huis en hun werk. Toen we een van de vissers er naar vroegen was het antwoord dat dat natuurlijk niet leuk was, maar dat geld veel vergoedde en dat er wel weer ander werk zou komen. Tijdens de Culturele Revolutie van Mao is alles kapotgemaakt dat wij cultureel erfgoed noemen. En nu is er gigantische economische groei, die ertoe leidt dat de rest tegen de vlakte gaat. Overal staan bouwkranen,

overal worden flats gebouwd en snelwegen aangelegd. Alles wat in de weg staat, wordt aan de kant geschoven. De bewoners en gebruikers worden soms heel goed gecompenseerd. In het stadje waar we gisteren waren was de vergoeding ongeveer 1500 euro per vierkante meter woonruimte. Een appartement van 80 vierkante meter levert de bewoner dus 120.000 euro op, en dat is hier heel veel geld. Er was te zien dat er bij veel huizenblokken al overeenstemming met de bewoners was. Dan stond er een groot rood stempel op de muur. Huizen van maximaal 30 jaar oud gingen tegen de vlakte om de vierbaansweg verder te verbreden. Niet iedereen wordt prettig gecompenseerd. In de delta van de Jangtse-rivier, zo groot als Nederland en België samen, woont een kwart miljard mensen, waarvan misschien wel een kwart illegaal. Chinezen uit de westelijke provincies die zonder toestemming naar economisch wondergebied aan de kust zijn verhuisd. Die krijgen geen compensatie als hun schamele onderkomen in de weg staat. Veel gaat hier goed, maar er gaat ook veel fout. Doe mij maar Noordoost-Groningen met haar commissie Meijer. Hoewel, daar staan illegalen vast ook met lege handen. Gelukkig dat er daar zo weinig van zijn.

Dirk Strijker U kunt reageren via [email protected]