veur t Grunneger pladdelaand

Lente 2011

Oost-Groningen: • huisartsentekort • Blauwestad • energievoorziening • Musselkanaal • over de grens • onderzoek prijsbeleid dorpshuizen • overleg buurthuizen Vlagtwedde • Ivoren Toren

NIJSBL AD veur t Grunneger pladdelaand

van de bestuurstafel VROUWEN?! Het bestuur van een vereniging bestaat meestal uit afgevaardigden van de leden; in ons geval dorpshuizen en dorpsraden. Maar soms bestaat de mogelijkheid, dat ook een buitenstaander in het bestuur een zetel mag bezetten; in mijn geval namens de NBvP, Vrouwen van NU. Als bewoners van ons Groninger platteland en gebruikers van onze dorpshuizen hebben wij natuurlijk best een mening over de gang van zaken. Mijn organisatie, NBvP Vrouwen van Nu, is het grootste vrouwennetwerk in Nederland. Zij heeft hart voor de leefomgeving in plattelands- en stedelijk gebied en biedt vrouwen de mogelijkheid met krachtige stem te participeren in hedendaagse maatschappelijke ontwikkelingen. Daarom werkten we ook mee aan de invulling van de Groninger Dorpendag op 5 februari jl. Er waren meerdere Vrouwen van Nu aanwezig om hun visie en mening te geven over de toekomst van ons Groninger Platteland. De samenwerking gaat veel verder en sommige projecten zijn een groot succes. Op het platteland zijn veel ondernemingen, die door vrouwen gevoerd worden. Van internetwinkel tot kunstenares, van fiscaliste tot kinderopvang en van boerin tot organisatiebureau. Daarom is een paar jaar geleden gezamenlijk het project “Vrouwennetwerken op het platteland“ opgezet. Het begon in het Oldambt, waar het een groot succes werd en duidelijk in een behoefte voorzag.

Daarna volgden Zuid- en Oost-Groningen, CentraalGroningen, West-Groningen en Noord-Groningen. Iedere groep heeft duidelijk zijn eigen identiteit, maar ze zijn wel samen ondergebracht in een stichting, zodat gelden beter binnengehaald kunnen worden. Op deze bijeenkomsten wisselen vrouwelijke ondernemers en degene die van plan zijn een onderneming te starten, ervaringen uit en bouwen zij hun netwerk op. Maar ook vrouwelijke managers weten deze bijeenkomsten te vinden. Vaak wordt een spreker uitgenodigd, die dieper ingaat op een bepaald onderwerp. Per groep zijn tientallen vrouwen lid en nog steeds groeit hun aantal. Er bestaan wel netwerken van ondernemers, maar veel vrouwen voelen sterk de behoefte ook met vrouwen onderling te communiceren. In onze besturen is het net zo; mannen en vrouwen denken en reageren verschillend. Het is daarom van belang, dat ze samen in besturen als dat van Groninger Dorpen aan de slag zijn. Toen ik in het bestuur van Groninger Dorpen (toen VKDG) kwam, werd mij naar mijn motivatie gevraagd. Een beetje fanatiek zei ik, dat ik speciaal voor de vrouwen in het gebied zou opkomen. Maar dat pakte anders uit. Het gaat niet om vrouwen of mannen. Het gaat om ons allemaal op het platteland; groot en klein, jong en oud, geboren Groningers en nieuwe Groningers. Geke Hanselmann-Goosen

inhoudsopgave 2) Van de bestuurstafel Een voorwoord van ons bestuurslid Geke Hanselmann. Namens de NBvP, Vrouwen van NU, het grootste vrouwennetwerk van Nederland, zit Geke in het bestuur van Groninger Dorpen. Mannen en vrouwen reageren verschillend. Het is daarom van belang dat ook vrouwen bestuurlijk actief zijn. Enthousiast vertelt zij over het succesvolle project ‘Vrouwennetwerken op het platteland’.

4 - 5) Huisartsentekort Oost-Groningen: groot, maar tijdelijk probleem Paul Rademaker is voorzitter van de Huisartsenkring Groningen. Het vinden van voldoende huisartsen voor Oost-Groningen is een groot, maar tijdelijk probleem. Rademaker verwacht dat over een aantal jaren het platteland ook bij artsen weer in trek is. Het is ook niet nodig om naast de praktijk te wonen, een arts kan gewoon op en neer reizen. Het gaat om de continuïteit van de zorg. Ook huisartsen die gezamenlijk een grotere praktijk vormen is een goede ontwikkeling. De slechtere gezondheid van de bevolking is een uitdaging. ‘Je hoeft je als huisarts niet te vervelen.’

6) Duurzame energie in Oost / Blauwestad en de lange adem - De provincie Groningen wil eind 2011 zoveel windenergie opwekken, dat het voldoende is om alle Groningers van stroom te voorzien. - Omliggende dorpen profiteren wel degelijk van Blauwestad. De regiomarketingcampagne www.kansinoostgroningen.nl geeft het imago van het gebied een krachtige stimulans.

7) Informatie voor dorpshuizen - Onderzoek prijsbeleid Groninger Dorpshuizen: een gehaktbal kost gemiddeld € 2,12. - Nuttig overleg buurthuizen in de gemeente Vlagtwedde. - Feest in Garsthuizen: heropening Binhoes en aanbieden dorpsvisie.

8) Groet’n oet Musselkanaal Musselkanaal heeft sinds eind vorig jaar een Stichting Dorpsbelangen. Recent werd de dorpsvisie aangeboden aan de Commissaris van de Koningin Max van den Berg. Het dorp heeft ambitieuze plannen: een mooie stationsrestauratie en een uitbreiding van het Stadspark zal zorgen voor een prachtige dorpsentree. De kersverse voorzitter Henk Schiphuis vertelt.

9) Over de grens / Groningen loopt

de vereniging groninger dorpen De stem van het Groninger Platteland De vereniging Groninger Dorpen zet zich in voor een leefbaar platteland en behartigt de belangen van de bewoners van de Groninger dorpen. De vereniging doet dit met oog voor diversiteit, oor voor de geluiden uit de dorpen zelf en een brede visie op een leefbaar en vitaal landelijk gebied. De kerntaken van de vereniging zijn informatieverstrekking en voorlichting, ondersteuning van individuele leden, belangenbehartiging en onderzoek. Haar achterban bestaat uit organisaties van dorpsbelangen, dorpshuisbesturen en besturen van wijk- en buurtcentra.

- Oostelijk Groningen deelt de landsgrens met Duitsland. Er vinden diverse grensoverschrijdende activiteiten plaats. - In Oost-Groningen zijn prachtige wandelmogelijkheden. Bijvoorbeeld de routes van de Regionale Wandelstructuur Westerwolde. Aan de witte vlek rondom de stad Groningen wordt met behulp van vrijwilligers gewerkt.

10) Nijs ient kört

11) Van de redactie

Project Sterke Dorpen, 2011 is Europees Jaar van het Vrijwilligerswerk, De mensen van de Strokarton, Spetterende dorpendag in Delfzijl

Met de agenda, colofon en contactgegevens.

12) Ivoren Toren De column van Dirk Strijker.

2

3

Huisartsentekort Oost-Groningen: groot, maar tijdelijk probleem

leven. Een keuze is dus niet licht gemaakt en de huisarts heeft tegenwoordig meer belangen. Kinderen zitten bijvoorbeeld in de stad op school, of een partner heeft elders een baan. De ontwikkeling is nu dat huisartsen misschien wel een praktijk willen overnemen, maar het huis van de vorige dokter niet. “Hij blijft dan wonen waar hij al woonde, en reist gewoon op en neer naar zijn praktijk”, aldus Rademaker. “Dat is de toekomst. Dat een huisarts in het betreffende dorp woont, is niet relevant. De continuïteit van zorg wel. Het is niet meer nodig om naast je praktijk te wonen. Die situaties proberen we te stimuleren om het zo aantrekkelijker te maken voor een huisarts om zich te vestigen.”

Ondersteuner Een andere ontwikkeling is de zorg voor chronische patiënten, die vroeger bij het ziekenhuis hoorde en nu door huisartsen wordt opgepakt. “Er gebeurt in een huisartsenpraktijk nu meer dan vroeger. Iedereen roept wel dat huisartsen de bevallingen niet meer mogen doen en dat die zorg naar het ziekenhuis is verplaatst, maar daar is bijvoorbeeld de zorg voor chronisch zieke patiënten voor terug gekomen. Die zorg verrichtte vroeger het ziekenhuis, maar dat hoeft nu niet meer. En voor adequate zorg voor mensen met diabetes, hart- en vaatziekten of COPD zijn goede ondersteuners nodig: HBO-verpleegkundigen of doktersassistenten met aanvullende opleidingen. Wat je nu ziet is dat daar onder huisartsen behoefte aan is. Het is veel handiger

als huisartsen gezamenlijk een grotere praktijk vormen omdat die dan ook zo’n ondersteuner kunnen betalen. Die ontwikkeling zie je nu opkomen en die stimuleren wij waar we kunnen. Overal zie je clusters vormen en als je een praktijk van 4000 patiënten hebt, is het makkelijker om een ondersteuner in dienst te nemen dan als je een praktijk van 2500 patiënten hebt. Er is al een aantal praktijken waar een ondersteuner in dienst is genomen. Dat is een heel goede ontwikkeling waar de zorg op het platteland absoluut baat bij heeft en wat ook huisartsen over de streep trekt om een praktijk op het platteland te kiezen. We stimuleren dat zeer.” De huisartsenkring Groningen werkt samen met ELANN, de ondersteuningsorganisatie voor de eerste lijn in de provincie Groningen, dus hard aan de oplossing van het huisartsentekort maar kijkt ook geïnteresseerd naar andere initiatieven zoals de opkomst van de superzuster in Nieuwolda. “Het is een goede ontwikkeling, maar het hangt er vanaf wat je onder een superzuster verstaat. Eigenlijk moeten het zogenaamde ‘physician assistants’ zijn, in feite zijn dat assistentartsen die onder supervisie van de huisarts hun werk kunnen doen. Als je dat goed regelt, heeft die superzuster een grote toegevoegde waarde maar het neemt niet weg dat je dan natuurlijk wel moet zorgen dat de huisarts er ook is. De superzuster kan niet in plaats van een huisarts komen en ook niet als overbrugging tot er een nieuwe huisarts is. Die ontbeert gewoon de kennis en ervaring.”

“Je hoeft je als huisarts in Oost-Groningen niet te vervelen” Heeft Oost-Groningen te kampen met krimp en vergrijzing en zijn er problemen om voldoende huisartsen te vinden? Ja, aldus voorzitter Paul Rademaker, voorzitter van Huisartsenkring Groningen van de Landelijke Huisartsen Vereniging LHV. Maar hij ziet voldoende perspectieven, nuanceert het huisartsentekort en de slechtere gezondheid van de Oost-Groninger bevolking ziet hij juist als een positieve uitdaging voor elke jonge huisarts. “Er valt veel te winnen.” Rademaker is al een tijdje bezig het gebrek aan huisartsen in Oost-Groningen ’te tackelen’, en de eerste resultaten zijn er volgens hem ook al. “Ik probeer landelijk interesse te kweken voor huisartsenposten in deze regio. Maar je merkt dat veel huisartsen niet naar OostGroningen willen vanwege het slechte imago van het gebied. Bij huisartsen is beeldvorming heel belangrijk want een praktijk kies je al snel voor 20 of 30 jaar. Ook in de stad Groningen zit best een aardig smaldeel huisartsen dat nog geen praktijk heeft. Als we bij hen peilen wat de reden is om een praktijk in Oost-Groningen te weigeren blijkt ook vaak dat het slechte imago een rol speelt.” Belangen Rademaker vindt dat imago niet terecht. “Ik ben nu 18 jaar huisarts in Grijpskerk. De situatie nu, is niet anders dan die van 18 jaar geleden en toen wilde elke huisarts wel een praktijk op het platteland en bestond dat slech4

In heel Oost-Groningen, inclusief de gemeenten Delfzijl en Slochteren werken 15 huisartsen die inmiddels 58 jaar of ouder zijn. Voor hen moet dus binnenkort een opvolger gevonden worden. In de stad Groningen zijn nog tientallen huisartsen beschikbaar, maar zij staan niet te springen om een praktijk op het platteland te beginnen.

te imago niet. Nu wil opeens iedereen een praktijk in de stad en over een aantal jaren, daar ben ik van overtuigd, is het platteland weer in trek. Dit zijn momentopnames.” Het vierjaarlijkse gezondheidsonderzoek van de GGD sterkt Rademaker in zijn verwachting dat het op het platteland met de dokterszorg wel goed komt. Uit het onderzoek bleek dat bijna de helft van de inwoners van de provincie Groningen lijdt aan chronische ziekten als diabetes, gewrichtsklachten, hart- en vaatziekten en aandoeningen aan de luchtwegen (COPD). De Groningers leven ook ongezonder. “Als je de pathologie ziet: ziekte genoeg. En de krimp speelt daarbij een grote rol. Het is bij krimp namelijk vooral de jeugd die wegtrekt. Maar die is overwegend niet ziek. Dat zijn toch vooral de ouderen. Je hoeft je als huisarts in OostGroningen echt niet te vervelen.” Maar beeldvorming alleen is het niet. Een huisarts kiest een praktijk en zit daar dan een groot deel van zijn 5

Duurzame energie in Oost: zoeken naar wegen! De Provincie Groningen wil eind 2011 zoveel windenergie opwekken, dat het voldoende is om alle Groningers van stroom te voorzien. Onder andere langs de N33 bij Veendam en Menterwolde wil de Provincie met wind 120 megawatt opwekken. Langs de N33 staan nu nog geen windmolens. Het Rijk bepaalt de locaties van nieuwe windmolens. Naast de plaatsen langs de N33 die de Provincie geschikt vindt, zien de betrokken gemeenten mogelijkheden langs de A7 bij Scheemda. Bovendien meldde zich begin februari een energiebedrijf; het Belgische Electrabel. Electrabel zou ongeveer 25 windmolens willen bouwen vlakbij Midwolda, aan weerszijde van de N362. Dat gebied is dunbevolkt. Electrabel is al in gesprek met grondeigenaren, maar pas na de Provinciale Statenverkiezingen op 2 maart wordt op

politiek niveau verder gesproken over de keuze van locaties. In de gemeenten Veendam en Stadskanaal onderzoekt de Rijksuniversiteit Groningen in de eerste maanden van 2011 de belangstelling voor een energiecoöperatie. Een coöperatievorm zou de Veenkoloniën op milieuvriendelijke wijze in de lokale energiebehoefte kunnen voorzien. De coöperatie kan bijvoorbeeld kapitaal aantrekken voor de aanschaf van zonnepanelen, windmolens of biogasinstallaties. De gemeente Oldambt rept in haar energiebeleidsplan tevens van de mogelijkheden die water kan bieden. Oldambt is immers de jongste watergemeente van Nederland; misschien kan water ook doelmatig worden ingezet om energie op te wekken. Om dit te onderzoeken, wil de gemeente tussen 2011 en 2014 proefprojecten opzetten.

Blauwestad: de lange adem beloont Blauwestad grenst aan verschillende dorpen: Oostwold, Midwolda, Finsterwolde en Beerta. Wat zijn nu eigenlijk de effecten van Blauwestad op de dorpen ‘rondom de plas’? Heeft Blauwestad ook geleid tot meer toerisme en recreatie, tot minder krimp, tot meer bedrijvigheid? In 2009 vond, in opdracht van de Provincie Groningen, een onderzoek plaats om de effecten van Blauwestad in kaart te brengen. De eerste conclusie van deze grondige ‘quickscan’ was destijds dat de omliggende dorpen wel degelijk profiteren van Blauwestad. Blauwestad fungeerde als katalysator voor de dorpen, om voorzieningen in stand te kunnen houden. Bovendien kwamen er tientallen nieuwe ondernemingen in de regio bij. Volgens het rapport was

6

informatie over dorpshuizen Onderzoek prijsbeleid dorpshuizen Studenten van de Hanzehogeschool Groningen hebben onlangs onderzoek gedaan naar het prijsbeleid van de Groninger dorpshuizen. In totaal hebben zo’n 40 dorpshuizen de enquête ingevuld en dat heeft interessant vergelijkingsmateriaal opgeleverd. De studenten van de opleiding Management, Economie en Recht hebben gekeken naar de prijzen van consumpties en zaalhuur. En de invloed die het soort beheer hierop heeft. De gemiddelde prijs van een kopje koffie blijk € 1,23 te zijn. Een gehaktbal eet u gemiddeld voor € 2,12. Dorpshuizen baseren de prijzen op de kostprijs en op de prijslijst van de ‘concurrent’. Slechts weinigen pakken de jaarbegroting erbij. Opvallend is ook dat het overgrote merendeel van de dorpshuizen geen overleg voert met de horeca in de nabije omgeving. Terwijl overleg veel irritatie en problemen kan voorkomen. Vaker dan bij consumpties hanteren de dorpshuizen bij zaalhuur verschillende tarieven. Vaste gebruikers en dorpsbewoners krijgen soms tot 50% korting. De gemiddelde huurprijs per vierkante meter is € 0,26. Het verband tussen de prijzen en de vorm van beheer hebben de studenten niet onomstoten kunnen vaststellen. Daarvoor was het aantal respondenten te laag. Toch lijkt het logisch dat een gesubsidieerd dorpshuis met vrijwilligers, lagere prijzen hanteert dan een dorpshuis dat verpacht is. Verontrustend is dat bijna de helft van de dorpshuizen aangeeft geen geld te reserveren voor buitengewone uitgaven in de toekomst. Liever worden de prijzen laag gehouden om de gebruikers zoveel mogelijk tegemoet te komen. Geïnteresseerden kunnen het onderzoek bij Groninger Dorpen opvragen.

Buurthuizenoverleg Oost-Groningen Eind november kwamen de buurthuizen van de gemeente Vlagtwedde bij elkaar in Buurthuis ’t Streekje in Ter Apel. Omdat in dit gebied nog maar weinig buurthuizen lid zijn van Groninger Dorpen, was dit een mooi moment om kennis te maken. Ook het Loket Leve(n)de Dorpen en het Steunpunt Vrijwilligerswerk stelden zich voor. Het Loket subsidieert kleine projecten die de leefbaarheid bevorderen. Het Steunpunt Vrijwilligerswerk helpt o.a. bij de maatschappelijke stage. Buurthuis ’t Streekje maakte daar al dankbaar gebruik van. Twee stagiaires van het RSG in Ter Apel hielden een buurtenquête om van de mensen zelf te horen wat ze van het buurthuis verwachten. Nuttig was vooral ook het rondje langs de aanwezige dorpshuizen. Opvallend is dat de meeste buurthuizen in Vlagtwedde afzien van de gemeentelijke subsidie omdat de eisen die daaraan gesteld worden teveel beperkingen opleggen. Toch werd geconcludeerd dat het zaak is bij de gemeente in beeld te blijven. Bijna alle buurthuizen hebben verder te maken met een teruglopend bezoekersaantal. De exploitatie komt hiermee in het nauw. Bestuurders blijven bij gebrek aan vervanging lang zitten en nieuwkomers zijn moeilijk te bereiken. Het enthousiasme bij de vrijwilligers is er niet minder om. Bijna alle buurthuizen hebben verbouwplannen. Wanneer hier een goed plan aan ten grondslag ligt zijn er kansen op subsidies. Al met al werd het overleg als zeer nuttig en voor herhaling vatbaar beschouwd. Op 3 maart was er ook een geslaagd overleg in Stadskanaal. Groninger Dorpen wil graag meer overleggen met buurthuizen organiseren in Oost-Groningen.

deze impact nog niet zo groot als gewenst, maar draagt Blauwestad zeker bij aan leefbaarheid. Om het imago van het gebied een krachtige stimulans te geven is in 2010 vervolgens de regiomarketingcampagne Kansen in Oost-Groningen gestart, met advertorials en de portal www.kansinoostgroningen.nl. De aantrekkelijke ligging, het betaalbare woningaanbod en de vele recreatieve mogelijkheden worden volop in de kijker gespeeld. Aansprekende voorbeelden komen naar voren in interviews met ondernemers. De campagne wordt niet alleen door overheden gefinancierd, maar ook door een kring van betrokken ondernemers die geloven in de mogelijkheden van het hele gebied rondom Blauwestad.

Heropening Binhoes en overhandiging Dorpsvisie Garsthuizen/ Startenhuizen Beregezellig was het vrijdag 21 januari tijdens de feestelijke heropening van Het Binhoes te Garsthuizen. De maanden eraan voorafgaand was er hard gewerkt aan de verbouw van de grote zaal en het toneelpodium. Onder het genot van een hapje en een drankje staken de aanwezigen hun bewondering voor het resultaat niet onder stoelen of banken. Bij deze gelegenheid werd tevens de dorpsvisie Garsthuizen/Startenhuizen aangeboden aan het college van B&W van Loppersum. De begeleiding van de visie was in handen van Groninger Dorpen.

7

Over de grens

In elke aflevering van dit Nijsblad wordt een dorp of dorpshuis in onze provincie nader bekeken. Deze keer kijken we naar het dorp Musselkanaal.

Groet’n oet Musselkanaal

Musselkanaal, een lintdorp gelegen in het verlengde van Stadskanaal, telt zo’n 7.500 inwoners. Het kanaal met de prachtige oude sluizen herinnert aan de veenkoloniale tijd. Sinds eind vorig jaar heeft Musselkanaal een Stichting Dorpsbelangen. Henk Schiphuis, op de eerste 5 dagen na geboren en getogen Musselknoalster, is de kersverse voorzitter en heeft het druk. Voordat de plaatselijke makelaar op een welverdiende vakantie gaat moet er nog even hard gewerkt worden aan een aantal koopaktes en taxatierapporten. Krimp of niet, genoeg te doen. ‘Statistisch gezien groeit de gemeente Stadskanaal nog steeds. Het is wel zaak te zorgen voor het juiste woonaanbod. Vooral voor de jongere garde is er niet veel. Als Dorpsbelangen willen we ook waken voor verpaupering. De uitstraling van zowel de woonwijken als die van de winkelpanden dient op peil te worden gehouden. We proberen de middenstand te stimuleren te investeren in kwaliteit en niet in het aantal vierkante meters. Voor leegstaande winkelpanden buiten het centrum kan een woonfunctie een oplossing zijn.’ Dorpsbelangen werd opgericht naar aanleiding van een door de gemeente georganiseerde avond. Bij deze gelegenheid werden de inwoners uitgenodigd te komen praten over wensen en behoeften met betrekking tot de leefbaarheid. Financieel wordt Dorpsbelangen ondersteund door de gemeente maar verder is zij een onafhankelijke gesprekspartner. 8

‘Lange tijd voelden we ons het stiefkindje van de gemeente. Er werd hier te lang te weinig geïnvesteerd. De gemeente had ook geen klankbord met betrekking tot zaken die het dorp belangrijk vond. Middels ‘Wijkaanpak Stadskanaal’ is de oprichting van Dorpsbelangen gestimuleerd. Nu neemt Dorpsbelangen actief deel aan overleg met gemeente, Provincie en woningstichtingen. Vroeger werd een duur onderzoeksbureau ingeschakeld maar nu Dorpsbelangen. Twee weken geleden hebben wij onze dorpsvisie aangeboden aan Max van den Berg. Een aantal zaken zijn inmiddels gerealiseerd. Herinrichting van een paar straten, onderhoud aan de weg en het opknappen van een aantal speelplaatsen.’ Maar ook op de lange termijn heeft Dorpsbelangen ambitieuze plannen. ‘De historische stoomtrein STAR komt nu aan op een desolate plek. Maar je kijkt vanaf daar prachtig Drenthe in. We willen er een mooie stationsrestauratie bouwen die als ontmoetingsplek voor het dorp zal dienen. Samen met het uitbreiden van ons stadspark realiseren we zo een prachtige dorpsentree. Zo houden we straks de bezoekers aan ons dorp langer vast en voegen we kwaliteit toe aan het dorp’. Het is de voorzitter duidelijk menens. ‘We gaan de komende jaren een inhaalslag maken met betrekking tot het verbeteren van de leefomgeving van ons dorp.’

Oostelijk Groningen deelt de landsgrens met Duitsland. Door Europese verdragen is er vrij verkeer van personen en goederen. Naast de grensovergang bij Bad Nieuweschans staat het kantoor van de EDR, oftewel de Eems Dollard Regio. Deze samenwerkingsvorm is in het leven geroepen om samenwerking op economischen cultureel gebied te intensiveren en daar gezamenlijk bij de Europese Unie geld voor binnen te halen. De EU stimuleert immers grensoverschrijdende activiteiten.

Aan beide kanten wordt in kranten aandacht besteed aan het culturele aanbod en de culinaire genoegens. Over en weer worden voorstellingen gegeven. Het is al zover, dat bij de 4 mei-viering soms Duitse bestuurders aanwezig zijn. Langs de Eems en in Westerwolde kun je over vele fietspaden en wandelroutes recreatief bezig zijn en in het kuurbad genieten Duitse en Nederlandse gasten samen van het heerlijk zoute bronwater.

Inwoners van deze regio doen graag inkopen over en weer, aangemoedigd door advertenties van supermarkten, elektronicazaken, bouwmarkten en schoenenzaken. Nederlanders gaan vanwege de goedkopere huizen in het Emsland wonen, maar werken in Nederland en hun kinderen gaan veelal naar scholen in het Groningse grensgebied. Zo kan het gebeuren dat sommige scholen moeten uitbreiden vanwege deze toestroom en vlakbij scholen moeten sluiten omdat het leerlingenaantal te gering is. Over en weer hebben scholen uitwisselingsprogramma’s.

Bourtange is als historische vesting een trekpleister voor het hele gebied en dat geldt ook voor het klooster in Ter Apel, Schloss Dankern in Haren aan de Eems en de Meyerwerf in Papenburg (cruiseschepen). Daar heeft iedere Oost-Groninger al wel eens een kijkje genomen. Het bouwen van windmolens en megastallen, maar ook kolencentrales, stuit op onbegrip over en weer en dan is wet- en regelgeving in beide landen zeer verschillend; ook dat is Verenigd Europa.

Groningen Loopt!

van Oost naar West, via Centraal

In Oost-Groningen zijn prachtige wandelmogelijkheden. Denk in het bijzonder aan de routes van de Regionale Wandelstructuur Westerwolde. Deze routes zijn deels geïntegreerd in het provinciaal dekkende netwerk van de Groningen Loopt!-routes. Op de bijbehorende website van www.groningenloopt.nl ziet u echter nu nog een behoorlijk witte vlek rondom de stad Groningen. Binnenkort komt daar verandering in. Vanuit het deelproject Regiopark wordt de toegankelijkheid van het landschap in het Regiovisiegebied verbeterd, ten gunste van een prettige, steeds meer verstedelijkende woonomgeving. Een achttal routes zullen aan het Groningen Loopt!-aanbod worden toegevoegd.

Samen met aanliggende dorpen en deskundige vrijwilligers staan de routes inmiddels op papier en worden deze nog aangevuld met informatie over bezienswaardigheden onderweg, nuttige informatiepunten en aantrekkelijke horecagelegenheden. Een koppeling van routes moet wandelaars verleiden tot meerdaagse korte vakanties in onze prachtige provincie Groningen. Een tweede maar niet minder belangrijke doelstelling van het project is om de eigen bewoners ook meer bewust te maken van de bijzondere kenmerken, landschappelijke- en culturele waarden van hun eigen woonomgeving. Daar mag je als dorpsbewoners best wat trotser op zijn!

9

AGENDA

kijk voor meer informatie op www.groningerdorpen.nl

31 maart...................... 14 april........................

Leden die willen kennismaken met het bestuur of punten willen aankaarten of bespreken: u bent van harte welkom bij het Bestuursproatje, tijdens de bestuursvergaderingen van de vereniging Groninger Dorpen! De bestuursvergaderingen in dorpshuizen in de provincie vinden vrijwel maandelijks plaats. Komt het bestuur bij u in de buurt, dan ontvangt u een uitnodiging.

Nij s i e n t K ö r t Projec t S terke Dorpen Met een veranderende bevolkingssamenstelling en een overheid die zich steeds meer terugtrekt, wordt de rol van dorpsbewoners steeds belangrijker. Dorpen moeten weerbaar zijn om de krimp en de economische recessie het hoofd te kunnen bieden. Dat vereist vooruit kijken, ook over de dorpsgrens heen. Een dorpsvisie, waarin ook het buitengebied wordt meegenomen, is het begin van deze ontwikkeling. De uitvoering van de dorpsvisies ligt vooral bij de bewoners van het dorp zelf, maar zonder samenwerkingspartners lukt dat niet. Denk aan: dorpsverenigingen, gemeenten, ondernemers, woningbouwverenigingen, zorginstellingen, onderwijsinstellingen, natuuren landschapsbeheerders. Regioteam Vitaal Platteland Centraal-Groningen wil helpen bij de uitvoering van de plannen door de samenwerkingspartners bij elkaar te brengen binnen het project Sterke Dorpen. Groninger Dorpen begeleidt het project, in nauwe samenwerking met Loket Leve(n)de Dorpen. 2 0 1 1 is E u ropees J a a r va n het V rijw illigerswerk 2011 is het Europees jaar van het vrijwilligerswerk. Veel gemeenten, vrijwilligersorganisaties en vrijwilligerscentrales organiseren extra activiteiten in het Europees jaar. Zo kunnen via de ‘digitale complimentencampagne’ vrijwilligers in het zonnetje gezet worden. Wie een compliment ontvangt, maakt kans om TROS-vrijwilliger van de week te worden en € 1.000,- voor zijn vrijwilligerswerk te ontvangen van de Stichting De Grootste Familie Helpt. Maar projecten en vrijwilligers kunnen ook opgegeven worden voor de ‘meer dan handen’ awards. En er is meer. Actuele informatie over het Europees Jaar van het Vrijwilligerswerk vindt u op de site van uw gemeente of vrijwilligerscentrale en ook op www.movisie.nl en www.vrijwilligerswerk.nl. Bekijk ook de officiële Europese website (Engelstalig): www.europa.eu/volunteering. D e mensen va n de S trok arton In de voormalige strokartonfabriek De Toekomst in Scheemda start in april de multimediale campagne ‘De mensen van de

10

strokarton’. Dit project vertelt de geschiedenis van de stro­ kartonindustrie in de provincie Groningen, aan de hand van persoonlijke verhalen bij foto’s en films van mensen, gebouwen en voorwerpen. Er zullen o.a. een tentoonstelling (25 maart t/m 25 april) en een theaterstuk (22 maart t/m 10 april) te zien zijn. Ook op de website www.terugnaardetoekomst.nl zijn verhalen, beelden en geluiden van de geschiedenis te zien. ‘De Toekomst’ werd in 1908 gebouwd en in 1968 gesloten en werd gebruikt voor de verwerking van stro tot karton. Bijna 100 jaar lang was dit een belangrijk Gronings exportproduct en was Groningen het symbool van deze agrarische industrie. De afgelopen twee jaar werd De Toekomst gerestaureerd. S petterende dorpend ag in Delf z ijl ! Zaterdag 5 februari vond in het Fivelcollege te Delfzijl de Groninger Dorpendag plaats. Bewoners en bestuurders discussieerden volop over de toekomst van het Groninger platteland. De belangstelling was groot: ruim 300 bezoekers deden actief aan deze dag mee. Na de opening door CdK Max van den Berg en onze voorzitter Jan Wigboldus werd aan de hand van stellingen gediscussieerd met de zaal. Zijn dorpen zelf in staat een dorpsbudget te beheren? Willen we grote regioscholen of gaan we voor het behoud van de dorpsschool? In kleinere groepen werd vervolgens verder gesproken over de thema’s Duurzame Dorpen, Baas in Eigen Dorp en Oogstbaar Landschap. Tussen de middag vond een informatiemarkt plaats. Belangstellenden konden, met een smakelijk streekproduct in de hand, een bezoek brengen aan organisaties die zich met het platteland bezig houden. Ook de politieke partijen presenteerden zich en rapgroep ‘Wat Aans’ bracht meerdere hits ten gehore. Op het eind van deze leerzame en succesvolle bijeenkomst vatte cabaretier Arno van der Heyden de dag op komische wijze samen. In ons volgende Nijsblad komt een uitgebreid sfeerverslag! Persoonlijke verslagen van deelnemers staan op http://groningerdorpendag.wikispaces.com/ en een filmverslag staat op www.groningerdorpen.nl. Over vier jaar is de volgende Groninger Dorpendag.

Thema-avond over ‘Het Eetbare Dorp’ Algemene Ledenvergadering

COLOFON Redactie: Rogier Verhagen Agmar van Rijn Pieter Knol Gilian Wijnalda

CONTACT Met (tekst)bijdragen van: Dirk Strijker

Foto’s: Pag. 6: Omke Oudeman (windmolens Hondhalstermeer) Pag. 9: Geke Hanselman (Landkreis Emsland+Huis te Wedde) Pag 11: Janna Bathoorn (foto Groninger Dorpendag, www.jannabathoorn.nl) Pag. 12: Liefke Knol (www.liefkeknol.nl) Overige foto’s: medewerkers Groninger Dorpen Vormgeving: Fenna Houwen (Fenatic)

Groninger Dorpen Postbus 23 9790 AA Ten Boer t 050 306 29 00 f 050 306 29 09 e [email protected] I www.groningerdorpen.nl Bezoekadres Hendrik Westerstraat 24 9791 CT Ten Boer Redactie Voor het aanleveren van kopij, mail de redactie: [email protected]. De deadline voor aanlevering voor de eerstvolgende uitgave is 9 mei. ISSN: 184-060X

Groninger Dorpen wordt gesteund door de Provincie Groningen

11

ivoren TOREN Dirk Strijker Hoogleraar Plattelandsontwikkeling op de Mansholt-leerstoel aan de Rijksuniversiteit Groningen

Red Neelie Een maand geleden sloeg de directeur van de stichting Breedband in Bedrijf alarm over de belabberde internetverbindingen op het platteland. Zijn vrees was dat bedrijven het platteland gaan verlaten omdat ze onvoldoende toegang tot internet hebben. Uit een andere bron hoorde ik dat de vraag naar internetcapaciteit momenteel elk anderhalf jaar verdubbelt. Als het nu dus nog door één koperdraadje past, dan heb je er eind 2013 twee nodig. En uit een scriptie van een van onze studenten bleek dat er heel wat kleine, hoogwaardige bedrijfjes op het platteland zitten, die als grootste probleem hun internet toegang noemen. Ik realiseerde me toen dat het probleem niet alleen voor bedrijven speelt, maar ook voor gezinnen. Een modaal gezin met drie pubers heeft tegenwoordig ’s avonds misschien wel vijf computers staan te zoemen. Als die pubers structureel niet kunnen internetten, of als pa overdag niet kan thuiswerken, komt verhuizen snel naderbij. Voor sommige gezinnen is toegang tot internet namelijk net zo belangrijk als gas, water en elektrisch. De achtergrond van het probleem is dat er op het platteland vaak geen glasvezel ligt en zeker niet tot aan de voordeur. Aanleg is duur, vanwege de grotere afstanden. Meer dan tien jaar geleden heb ik samen met collega Oosterhaven (ja, die van de Partij voor het Noorden) gepleit voor investeren in breedband op het platteland. Alleen voor het Noorden dachten we al 400 miljoen

gulden nodig te hebben. In euro’s van nu wel bijna een half miljard. Het geld was er, er was toen geld voor regionale ontwikkeling beschikbaar. Later was er opnieuw geld, vanwege het afbestellen van de Zuiderzeespoorlijn. Het is niet voor de aanleg van glasvezel gebruikt. Kabels leggen is niet zo aantrekkelijk voor politici. Die bouwen liever een goed zichtbaar Forum op de Grote Markt. De enige politicus die het vast wel met me eens is, is Neelie Kroes, de Europese commissaris voor computers. Zij heeft gezegd in 2013 af te treden als dan niet elke Europeaan toegang via breedband heeft. Het zou toch vervelend zijn als ze struikelt over achtergebleven Nederland. Daarom ben ik een publiciteitscampagne begonnen, van Radio Simone FM tot Radio 1. Veel medestanders hebben zich gemeld, maar geen politici. Zelfs de partijen die altijd overal tegen zijn, namen niet de moeite te melden dat ze tegen waren. De VVD reageerde ook al niet, terwijl mevrouw Kroes toch echt lid van die partij is. Dus nu probeer ik het via Groninger Dorpen, misschien dat wakkere dorpsbestuurders iets kunnen bereiken. Want zonder breedband geen Neelie Kroes… en geen leefbaar platteland.

Dirk Strijker U kunt reageren via [email protected]