Wijzer OUder Worden
Nieuwsbrief Wijkcentrum de Ark van Oost Cipresstraat 154 6523 HR Nijmegen Contactvrouw: 024-3237003
voor 50 + vrouwen
Augustus 2016
info@wouw-nijmegen Website: www.wouw-nijmegen.nl E-mail:
Zo had ik het nog niet gezien Het leven zoals het is. Zo had ik het nog niet gezien. De wolken als een schilderij in de lucht. Zo had ik het nog niet gezien. De bomen die zich sierlijk naar de hemel rijken. Zo had ik het nog niet gezien. De zon die almachtige zon. Zo had ik het nog niet gezien. De maan die dat als een nachtlampje in de lucht hangt. Zo had ik het nog niet gezien. De mensen het verschil. Zo had ik het nog niet gezien. De wind die verwoestende wind. Zo had ik het nog niet gezien. De dieren die echt leven. Zo had ik het nog niet gezien. Het einde het plotselinge einde. Zo had ik het nog niet gezien. J.A.Rozendaal
1
Bijeenkomsten en cursus van september t/m december 2016 De themabijeenkomsten worden gehouden op de eerste woensdag van de maand in de Ark van Oost, Cipresstraat 154. Deze is bereikbaar met bus 8, halte Broerdijk. De bijeenkomsten zijn van 14.00-16.00 uur met een uitloop naar 16.30 uur. Op 7 september 2016 is het thema: “Landschappen rond Nijmegen” door Jos Leeman. Hij schrijft hierover het volgende: “Rond de stad Nijmegen, ten zuiden van de Waal, kunnen we genieten van veel verschillende landschappen elk met hun eigen cultuur, flora en fauna. We zien langs de Waal de uiterwaarden en polders bij Ewijk, Weurt, Ooij, Kekerdom en Millingen. Hoger gelegen het stuwwallandschap van Berg en Dal en Groesbeek. Overgaand in de bossen van Heumensoord en de heide op het Maldens vlak, tenslotte het Maas-Waal kanaal overstekend komen we bij het stadspark Staddijk en Berendonck en eindigen we in het stuifduinen en vennen landschap van Overasselt. We zien uiterwaarden, polders, stuwwallen met bergen en dalen, zandvlakten, oude riviergeulen, heide, rivierduinen en vennen. Deze veelheid aan landschapsvormen wordt zichtbaar door grote verschillen in flora, fauna, economisch en recreatief gebruik. Veel van wat hierboven geschetst is zal bekend zijn en wellicht ook bezocht zijn maar wat minder of onbekend is, de verklaring voor de variatie in landschappen, wordt in deze lezing verduidelijkt. We gaan in de tijd terug en onderzoeken wat er in de laatste 300.000 jaren in de omgeving van het huidig Nijmegen, geologisch gezien, gebeurd is. Met behulp van een PowerPointpresentatie leggen we uit wat er zich allemaal heeft afgespeeld rond Nijmegen en hoe dat geleid heeft tot zoveel verschillende landschapsvormen met de erbij horende grondsoorten en bodems, die op hun beurt de oorzaak zijn van de grote variatie in planten- en diersoorten. Ik ben 38 jaar werkzaam geweest in het onderwijs, de laatste 30 jaar als docent Biologie aan de lerarenopleiding van de HAN in Nijmegen. Voor de KNNV Nijmegen en IVN Nijmegen heb ik vaak excursies verzorgd in het ‘Rijk van Nijmegen’’, Noord en Zuid Limburg”.
2
Op 5 oktober zal door de tweede apotheker van apotheek Nijmegen-Oost Els de Boer en de apotheker van Pegasus Apotheek Emmy Keuper een themabijeenkomst worden gehouden over: “geneesmiddelen”. De inhoud zal er globaal als volgt uitzien:
De algemene gang van het recept in de apotheek (Emmy Keuper) Pauze
Vrouwen en geneesmiddelen (Els de Boer) Vitamine D (Emmy Keuper)
Tijdens het eerste gedeelte van de presentatie laten wij u een kijkje nemen achter de schermen in de apotheek. Wat doet een apotheek/apotheker en wat gebeurt er allemaal met uw recept nadat u het heeft afgegeven? In het gedeelte over vrouwen en geneesmiddelen zullen wij met name ingaan op de verschillen in werking van geneesmiddelen bij mannen en vrouwen. Uit recente onderzoeken blijkt, dat zowel werking als bijwerkingen van medicijnen verschillend kunnen zijn bij man en vrouw. Tot slot een korte presentatie over vitamine D. Vitamine D is absoluut essentieel voor een goede gezondheid. Het staat ook bekend als ‘de zonvitamine’, want het wordt in je huid aangemaakt als je die aan de zon blootstelt. Desondanks is vitamine D-gebrek één van de meest voorkomende voedingsstoftekorten ter wereld. Tijdens de lezing zal kort ingegaan worden op de volgende vragen: “Waarom is vitamine D van belang? Wat zijn de bronnen van vitamine D en hoeveel vitamine D moet je binnen krijgen voor een optimale gezondheid.” Op 2 november is het thema “Persoonlijkheidsstoornissen”. Marga Bijma verzorgt dit thema. Zij is Verpleegkundig specialist GGz bij de GGz Praktijk in Arnhem. Binnen de GGz Praktijk werkt ze met diverse cliëntengroepen, waaronder mensen met een persoonlijkheidsstoornis. Deze doelgroep kenmerkt zich door veelal vastlopen in het leven op meerdere gebieden. Marga schrijft het volgende over het thema: “Wat is dat nu eigenlijk, een persoonlijkheidsstoornis? Hoe komt het en wat kun je eraan doen? Maar ook: wat is eigenlijk persoonlijkheid? In deze lezing – bedoeld voor mensen die meer willen weten over persoonlijkheidsstoornissen - krijg je hier uitleg over. Je kunt interesse hebben omdat je naaste bent van iemand met een persoonlijkheidsstoornis, of vanuit een wens tot verbreding van je kennis op dit vlak. We gaan in op het ontstaan van persoonlijkheidsstoornissen en op het onderscheid tussen een gezonde en een afwijkende ontwikkeling. We bespreken de belangrijkste groepen persoonlijkheidsstoornissen, waaronder onder andere de borderline, narcistische, obsessief-compulsieve, antisociale en theatrale persoonlijkheidsstoornis. Ook komt aan bod wat je als naaste kunt doen (en wat je beter niet kunt doen). Er is volop ruimte voor het stellen van vragen.” 3
Op 7 december: De Siberië Express van Moskou naar Peking door J. Driessen. Hij schrijft: filmen is mijn hobby. Al 25 jaar geef ik voorstellingen van films die ik tijdens een vakantie maak, dat zijn filmverslagen van de reis of documentaires. Aanvankelijk filmde ik met super-8 film van Kodak. Sinds 8 jaar film ik digitaal met de videocamera. Met de computer kan ik de film beter monteren, waardoor scherpe beelden en mooie kleuren ontstaan. De films die U te zien krijgt gaan over de Siberië Expres, een treinreis van Moskou naar Peking in China. Het programma bestaat uit drie films van elk 30 minuten. De eerste gaat over de reis van Moskou naar Irkouts tot de grens met Mongolië. De trein heeft comfortabele coupés. Er is een restauratie rijtuig met pluche gordijnen dat doet denken aan de Oriënt Expres, heel romantisch. We stoppen in Rusland in de stad Yekatarinaburg waar het gezin van Tsaar Nicolaas II is bijgezet in de catacombe van de grote Kathedraal. In de tweede film rijden we met busjes door Mongolië, dat land is 3 maal zo groot als Frankrijk. We rijden door de groene heuvels waar de Nomaden hun vee laten grazen. In het zuiden rijden we door de Gobi woestijn, waar we een tocht met kamelen maken en overnachten dan in een GER, een tent van vilt. We bezoeken enkele primitieve dorpjes en een Lama klooster. Met de nachttrein gaan we naar China. Maar eerst moet bij de grens het wielstelsel gewisseld worden. Rusland heeft breedspoor, China Europees. In Peking bezoeken we het grote plein, wandelen over een gedeelte van de Chinese muur en bezoeken een Lama tempel. In de stad staan ons nog een paar leuke gebeurtenissen te wachten. Tenslotte gaan we naar het zomerpaleis van de keizers dat in een groot park staat. Daar is ook een enorme vijver met een aantal paviljoens. In een van de paviljoens staat ons een mooie verrassing te wachten. Dit krijgt U pas te zien in de film. Cursus “Mandala en Intuïtief tekenen” op woensdag 9, 16 en 23 november van 14.00-16.00 uur door Nieske van de Wetering. Zij schrijft het volgende: “Veel mensen denken dat je aanleg moet hebben om te tekenen. Je kunt echter ook tekenen zonder het doel dat het mooi moet worden. Gewoon voor je plezier. Bij mandala en intuïtief tekenen is álles goed. Iedereen kan het!! Als tekentaaldocent en coach geef ik al jaren met veel plezier les. Ik doe een eenvoudige opdracht voor, die door iedereen op eigen manier uitgewerkt wordt. Je tekent en kleurt gewoon zoals jij dat wilt. Waar nodig begeleid ik daarin.
4
Na afloop kijken we naar de tekeningen en sommige ‘lees’ ik, leg ik uit. ‘Tekentaal lezen’ is uitleggen wat je getekend en gekleurd hebt. Door middel van gerichte vragen help ik je om jouw tekening te begrijpen. Hierdoor ga je met andere ogen naar je tekening kijken. Mandala en intuïtief tekenen is een leuke, veilige en snelle manier om in een ontspannen sfeer creatief bezig te zijn en daarbij (als je dat wilt) ook nog iets over jezelf te leren. Inkleuren van de mandala en intuïtief tekenen doe je vaak op gevoel, vanuit je hart. Het gaat ‘vanzelf’. Wanneer je het een keer gedaan hebt, ervaar je hoe leuk, ontspannend en ‘verslavend’ het is.” Voor aanmelding zie de opgavestrook op pagina 10. De WOUW heeft nog 1 wandelgroep. Deze wandelt iedere laatste maandag van de maand. Inlichtingen en opgeven bij Margriet Vos, tel. 3581566.
Terugblik themabijeenkomsten van januari t/m juni 2016 Op 6 januari heeft Clara Schenkels-Simmes een middag verzorgd over het thema: ‘’Rituelen rondom een uitvaart”. Zij is sinds 1997 uitvaartbegeleider bij Klopper en Kramer Nijmegen. In haar boeiende verhaal gaf ze een inkijk in haar leven als uitvaartbegeleider. Bij een melding van overlijden krijgt zij een kort telefoontje en regelt snel een gesprek met de nabestaanden. Een arts moet het lichaam schouwen alvorens de uitvaartbegeleider iets mag ondernemen. Alle familieleden worden betrokken en gehoord omtrent keuzes bij het overlijden van hun naaste zoals: thuis opbaren of in een mortuarium, welke rituelen, bloemen, kaarten etc. Een rol als mediator komt vaker om de hoek als er grote verschillen zijn in een familie. Bij een onnatuurlijke dood wordt het lichaam in beslag genomen en naar een forensisch instituut gebracht. Bij het beschikbaar stellen van het lichaam aan de wetenschap volgt er geen crematie of begrafenis. Voor de verwerking van het verlies is het heel belangrijk dat de uitvaart goed verloopt. De uitvaartbegeleider denkt in mogelijkheden en gaat daar ver in. Thuis opbaren komt steeds vaker voor. Voor volwassenen en ook (kleine) kinderen, is het voor de verwerking belangrijk dat zij zien dat een dierbaar familielid overleden is. De rituelen van de katholieke kerk verdwijnen steeds meer en worden vervangen of aangevuld met eigentijdse vormen: zoals luisteren naar muziek, een diapresentatie, een of meer sprekers, kostbare herinneringen .
5
Tegenwoordig komen echtparen vaker vóór het tijdstip van overlijden naar een uitvaartbegeleider om het afscheid te regelen. Er kan een wensenlijst worden ingevuld en budget bepaald. Er is veel ruimte voor de familie om te bepalen en uit te voeren als zij dat willen. De kosten van een afscheid kunnen variëren tussen van 3000 € tot 10.000 €. Het was een bijzonder boeiende middag, waarin de 34 aanwezige vrouwen, veel informatie en inzicht kregen in de rol van de uitvaartbegeleider. Het thema gaf veel stof tot nadenken over eigen ervaringen, voorkeuren en wensen. Clara liet haar grote betrokkenheid, creativiteit en organisatie talent zien bij het werken voor en met nabestaanden bij het ingrijpend gebeuren van de dood. We ontvingen een informatie set met wensenlijst. Op 3 februari verzorgde Arno Krielen (milieutechnoloog) een bijeenkomst met als titel: “Zoektocht naar een tweede aarde”. Hij startte met de opbouw van het heelal. Planeten draaien om sterren, maar produceren geen energie. Manen draaien weer om planeten heen. Sommige planeten zijn groter dan de aarde. Er zijn planeten die bestaan uit rotsen, andere alleen uit gas. Vervolgens vertelde Arno over het ontstaan van sterren en planeten. Hij liet daar opnames van zien, die gemaakt zijn door de ESO: Europese Organisatie voor Sterrenkundig Onderzoek. In het heelal wordt gesproken van lichtjaren, omdat de afstanden zo enorm zijn. Eén Lichtjaar is de afstand die het licht aflegt in één jaar. Ons zonnestelsel maakt deel uit van de Melkweg. Dit is een sterrenstelsel. Er zijn nog vele andere sterrenstelsel. Er zijn meer sterren in het heelal dan zandkorrels op aarde! Wanneer gesproken wordt over leven op een andere planeet, moeten we niet denken aan een soort ruimtewezens, maar aan bacteriën, dus aan heel primitief leven. Als wij op zoek gaan naar leven in het heelal zoeken we naar planeten met vloeibaar water. Sterrenkundigen hebben met zekerheid vastgesteld dat er honderden planeten buiten ons zonnestelsel bestaan. Van deze zogenaamde exo-planeten, zijn er inmiddels 30 ontdekt die op de aarde lijken. Het kan echter nog jaren duren voordat wij weten of er een soort tweede aarde is, en vooral of daar leven is. Meer informatie over sterrenkunde is te vinden op de website van de afdeling Sterrenkunde van de Radboud Universiteit www.astro.ru.nl en bij Saturnus, Ruimtevaart- en sterrenkundevereniging www.volkssterrenwachtnijmegen.nl Het was een boeiende lezing over ingewikkelde materie, die door 36 vrouwen werd bezocht.
6
Op 2 maart sprak Prof. Dr. Angela Maas, hoogleraar cardiologie in het Radboud UMC, Nijmegen in het kader van Internationale Vrouwendag. Zij gaf een heldere lezing in zeer begrijpelijke taal over “Hartklachten op middelbare leeftijd”. Zij startte met de ontwikkelingen in haar vakgebied. Zo was in de jaren 70 nog de opvatting, dat de vrouw misschien iets teveel van haar man had geëist als hij hartklachten kreeg. Pas sinds 1991 wordt langzaamaan erkend dat medische zorg teveel uitgaat van een mannenmodel. De diagnose hartinfarct wordt nog steeds bij vrouwen vaker gemist, omdat de signalen niet passen bij wat medici geleerd hebben. Vrouwen horen nog regelmatig dat hun klachten aan de overgang liggen. Door middel van voorbeelden benoemde Prof. Maas een aantal verschillen in klachten, diagnostiek en behandeling van hartproblemen tussen mannen en vrouwen. Tenslotte vertelde ze over het multidisciplinaire onderzoeksfonds Hart voor vrouwen (www.hartvoorvrouwen.nl) van het Radboud UMC waarvan zij medeoprichter is. Dit fonds zamelt geld in om meer onderzoek te doen naar de interactie tussen de verschillende vakgebieden in de levensloop van vrouwen. Daarna was er uitgebreid gelegenheid tot het stellen van vragen. Na afsluiting van de lezing vierden wij samen met de 220 aanwezige vrouwen Internationale Vrouwendag bij een hapje en een drankje. Van de extra mogelijkheid tot ontmoeting werd gretig gebruik gemaakt: overal zaten groepjes vrouwen te praten. Veel vrouwen zeiden dat ze hadden genoten van de middag en dat ze het een indrukwekkende en boeiende lezing vonden. In maart 2016 verzorgde Wim van der Heijden 3 middagen een cursus over de ontwikkeling van de moderne kunst vanaf eind 1800 tot nu. Tijdens deze presentatie kregen we een heel interessante toelichting op het beeldmateriaal dat hij zelf had samengesteld. We kregen een goed overzicht en inzicht in de ontwikkeling van de moderne kunst. Daarbij gaf hij helder het verband aan tussen kunst en de maatschappelijke, technologische en culturele ontwikkelingen in elke periode. Iedereen ontving een beknopt geïllustreerd overzicht op papier van de diverse kunststromingen. We kregen meer begrip en ervoeren het nut zonder oordeel te kijken naar de moderne kunst. De aanwezige vrouwen waren zeer tevreden over de cursus. Er waren 22 vrouwen aanwezig. In het kader van 100 jaar Vierdaagse in Nijmegen ging de themabijeenkomst van 6 april over Vrouwen in de Vierdaagse. Spreker was Marcel Claassen, een ervaren Vierdaagse loper die zich sinds 1971 bezig houdt met de geschiedenis van de Vierdaagse. Marcel vertelde veel anekdotes met enthousiasme en humor. Hij maakte gebruik van foto’s die deel uitmaken van het Regionaal Archief. Die foto’s gaven veel informatie. Zo zag je dat vroeger in groepen netjes achter elkaar gelopen werd bijvoorbeeld een detachement Milva’s, een detachement
7
verpleegsters, een detachement militairen. We zagen diverse foto’s van Mies Klaver, de eerste vrouw die meer dan 50 keer de Vierdaagse liep. Er waren foto’s van de meisjes van de Graal, een rooms katholieke meisjesorganisatie en van de Blauwvosjes, een dames wandelgroep, die zo genoemd werd vanwege de kleding: een grijze rok, blauwe trui en daaronder donkere wollen kousen. De eerste Vierdaagse was in 1909, maar omdat vanwege oorlog soms deze wandelmars niet doorging, vieren we nu pas het 100 jarig bestaan. De marsen werden vroeger gehouden in de omgeving van verschillende startplaatsen in heel het land. In 1912 was Nijmegen voor het eerst eindpunt. Pas in 1928 werd Nijmegen startplaats. In 1913 liep voor de eerste keer een vrouw mee in Amersfoort. Destijds moest nog 55 km gelopen worden. Dat vond men teveel voor vrouwen en is veranderd in 40 km. Pas sinds 1992 mogen vrouwen weer 50 km lopen. In Nijmegen is de International Police Association gevestigd. Die zorgde ervoor dat politiekorpsen uit allerlei landen meedoen. Zo zien we een foto van een groep vrouwelijke agenten uit Sierra Leone, een land dat in 1961 onafhankelijk werd. Vaak doen mensen mee uit landen, waar onze militairen actief zijn geweest of mensen uit landen waar ons bedrijfsleven actief was. Zo haalde Bata mensen uit verschillende landen naar Best om daar schoenen te leren maken. Mensen uit die landen gingen dan ook meedoen aan de Vierdaagse. In 99 jaar Vierdaagse hebben in totaal 134 nationaliteiten mee gedaan. De verhouding mannen – vrouwen is nu 60 – 40. Er zijn meer dan 100 vergunningen nodig voor kraampjes, toiletten, enzovoort, om door de verschillende dorpen te lopen. De kosten zijn 1 miljoen euro per dag. De lezing werd bezocht door 28 vrouwen. Op 4 mei lieten 35 vrouwen zich wegwijs maken in “de digitale wereld” door Gert Jupijn en Eddy Jansen van Seniorweb, een organisatie die de digitale wereld begrijpelijk wil maken voor senioren door informatie via internet, door cursussen, inloopspreekuren, projecten en hulp bij de aanschaf van en bij problemen met de computer, de smartphone of de tablet. Als men bij je thuis komt vraagt men een kleine onkostenvergoeding. Het lidmaatschap van Seniorweb kost 29,50€ per jaar. De Android tablet en de iPad zijn beide tablets. De iPad is van Apple en heeft een eigen besturingssysteem. De Android tablet van andere merken hebben allemaal hetzelfde besturingssysteem, maar dit is een ander dan bij Apple. De fabrikant bepaalt welke versie je krijgt. De smartphone heeft hetzelfde besturingssysteem als de Android tablet, de iPhone heeft een Apple besturingssysteem. Beide systemen zijn gebruiksvriendelijk. Smartphone en iPad zijn telefoons. Apps zijn programmaatjes. Je kunt ze niet verwijderen, behalve als je ze zelf hebt gekocht. Foto’s nemen veel ruimte in beslag op de harde schijf, mailtjes weinig. Je kunt extra ruimte kopen via een externe harde schijf of via een simkaart. Met tablets, smartphones of iPhones kun je onder andere surfen op internet, e-mails ontvangen en versturen, internet
8
bankieren, foto’s maken, navigatie instellen, skypen en face timen (dit laatste kan alleen met Apple), dit is bellen terwijl je de ander ziet. Dit kost niets. Domotica is automatisering voor het huis. Internet bankieren moet je alleen thuis doen in een veilige omgeving. Geef nooit gegevens zoals pincodes af, ook niet bij e-mails van de bank, want dan zijn het valse e-mails. Als je een modem installeert is het belangrijk om het internet te beveiligen door de sleutel aan te passen. Als je een mail niet vertrouwt moet je hem niet openen maar altijd weg gooien. Twitteren is kleine berichtjes doorgeven van maximaal 140 tekens. Het was een enorm informatieve middag. Op 1 juni brachten we een bezoek aan het ‘Van ’t Lindenhoutmuseum’. Wij werden met koffie, thee en iets lekkers ontvangen door conservator AnneMarie Jansen. Zij vertelde ons op erg boeiende wijze over de geschiedenis van de Weesinrichting Neerbosch. Het was een zelfvoorzienend dorp waar aanvankelijk alleen weeskinderen woonden. Later kwamen ook kinderen die uit huis waren geplaatst. Alle kinderen gingen naar de basisschool en kregen een beroepsopleiding. Jongens leerden een ambacht bijvoorbeeld klompenmaker, drukker, meubelmaker, de meisjes werden opgeleid voor huishoudelijk werk. De inrichting is opgericht door Johannes van ’t Lindenhout en zijn vrouw. Zij wilden een plek creëren voor weeskinderen waarvoor elders in de burgerweeshuizen geen plaats was. De oprichter was protestant, maar ook katholieke kinderen en kinderen zonder geloof werden opgenomen. Alles op het terrein van de weesinrichting is door de wezen onder leiding van de leermeesters gebouwd: de kerk, de huizen, de boerderij. In dit dorp woonden rond 1890 1100 kinderen uit heel Nederland. De kinderen verlieten de weesinrichting als ze volwassen waren. Ze kregen een persoonlijke uitzetkist mee. In het museum is een maquette te zien van het terrein. Verder zijn er talloze foto’s, veel gereedschappen uit de werkplaatsen, uitgaven van de drukkerij, leermiddelen en schilderijen te bezichtigen. Het museum is gevestigd in de Weezenkapel. Het was een bijzondere afsluiting van het seizoen. Er waren 18 vrouwen. Meer informatie is te vinden op www.vantlindenhoutmuseum.nl
9
OPGAVESTROOK voor de cursus “Mandala en helend tekenen” voor 1 oktober sturen naar Ans Bouwhuis, Wachterslaan 147, 6523 RT Nijmegen. Tel. 0243237003. Gelijktijdig € 15.00 storten op IBANnummer NL36 INGB 0004092384 t.n.v. Werkgroep WOUW Nijmegen. Naam: Telefoonnummer: Aanmelden kan ook per e-mail:
[email protected] Vergeet niet uw adres te vermelden én het bedrag te storten. U krijgt geen bevestiging van Uw inschrijving! Het minimum aantal deelneemsters is 8. Als dat aantal niet bereikt wordt, gaat de cursus niet door. Alleen dan krijgt U bericht.
WOUW kadergroep wenst alle vrouwen een fijne zomer en graag tot ziens! An, Anna, Anneke, Ans, Baukje en Bettie!
10
