Nieuwsbrief Verenigingen & Stichtingen Jaargang 5, nummer 2 | juni 2014
Met deze nieuwsbrief houden wij u op de hoogte van verschillende actualiteiten rondom verenigingen en stichtingen. Van Lanschot ondersteunt fondsenwervende instellingen, vermogensfondsen en kerkelijke organisaties met adviezen en oplossingen op maat. Van een uitgekiende regie over uw vermogen tot ondersteuning bij governance en mvo.
Lokale fondsen zorgen voor verbinding Met tijd, betrokkenheid, ideeën en geld initieert of realiseert een lokaal fonds uiteenlopende lokale projecten. > Lees verder op pagina 2
Vastere grond onder de voeten? Is het economisch herstel krachtig genoeg?
> Lees verder op pagina 4
Doneren via de mobiele telefoon Door te werven via de mobiele telefoon, spelen goede doelen in op het nieuwe geefgedrag van de donateur. > Lees verder op pagina 5
VluchtelingenWerk Nederland bespaart geld op ICT De aanpak van VluchtelingenWerk Nederland om ruim 2 miljoen euro te besparen.
> Lees verder op pagina 6
Van Lanschot scoort op transparantie Hoe open is Van Lanschot over de wijze waarop zij de aan haar toevertrouwde financiële middelen investeert? > Lees verder op pagina 8
Voorwoord
Deze nieuwsbrief als maatschappelijk kompas? Meer dan ooit vormt de inhoud van deze nieuwe nieuwsbrief een kompas voor maatschappelijke trends. Zoals u van ons gewend bent, geven wij u weer een update van de economische situatie en markten. Relevant voor uw eventuele spaar- en beleggingstegoeden, het vertrouwen in het economisch herstel en voor de noodzaak en ruimte om te geven aan goede doelen. Daarnaast besteden wij aandacht aan transparantie. Wij vertellen u met gepaste trots hoe goed Van Lanschot hier – ook volgens diverse publieke ranglijsten – op scoort. Maar interessanter is het om de blik naar buiten te richten. Uw mobiele telefoon gebruikt u vast niet alleen om te bellen. Een smartphone kan ook voor het geven en ontvangen van donaties worden gebruikt. GEEF-mobiel (een initiatief van de fondsenwervende instellingen) speelt hiermee in op het nieuwe geefgedrag van de donateur. Vluchtelingenwerk Nederland laat zien hoe de organisatie veel geld heeft kunnen besparen. Door kritisch te kijken naar de interne organisatie én gebruik te maken van nieuwe technologie heeft het bovendien de efficiency weten te verbeteren. Ten slotte vragen wij aandacht voor het lokale-fondseninitiatief van het SBF. Dit fonds stimuleert samenwerking en burgerinitiatief om de leefbaarheid en daarmee de sociale cohesie te verbeteren binnen de vele wijken en buurten die Nederland rijk is. Ik ben benieuwd waarmee u het verschil maakt en of wij met onze expertise en netwerk hier een bijdrage aan kunnen leveren. Ruud van de Ven Directeur Verenigingen & Stichtingen
[email protected] (020) 354 47 63
2 Nieuwsbrief Verenigingen & Stichtingen | juni 2014
Nieuwsbrief Verenigingen & Stichtingen | juni 2014 3
Lokale fondsen zorgen voor verbinding Met de oprichting in 2004, was het Texelfonds het eerste lokale fonds in Nederland. Inmiddels zijn er op 35 plaatsen in Nederland lokale fondsen actief of in oprichting. Allemaal tot stand gekomen dóór en vóór bewoners. Monique van Bijsterveld, projectmanager Lokale Fondsen Nederland “Regelmatig zit ik met enthousiaste bewoners aan de keukentafel. Ze willen graag iets doen voor hun dorp of stad en stellen mij hier veel vragen over. Ik vind het geweldig om te zien met hoeveel energie zij ervoor gaan en hoeveel plezier ze daaraan beleven. Ik vind het dan ook prachtig ze te kunnen helpen. Daar word je toch blij van? Lokale fondsen maken Nederland een beetje leuker, iedereen kan daaraan een bijdrage leveren. Ook u.”
Jan Beijert, voorzitter van het Texelfonds
Burgers beseffen steeds meer dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor het welzijn van de samenleving. Samen met een veranderend overheidsbeleid leidde dit tot de oprichting van lokale fondsen. De terugtredende overheid biedt kansen voor meer particuliere betrokkenheid en meer lokaal maatwerk. Het onderscheid tussen taken van de overheid, bedrijven, goede doelen of de burger vervaagt. Overheden en filantropische instellingen slaan de handen ineen om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. Ook bedrijven en burgers willen vaker zelf iets doen voor hun eigen omgeving. Hierbij ontstaan nieuwe samenwerkingsverbanden tussen burgers, bedrijven, fondsen en de overheid. In 2011 sloten de Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie (SBF) een convenant met de overheid, met als doel samenwerking met en afstemming tussen beide partijen te realiseren. Een van de pijlers van het convenant is de uitbreiding van het aantal lokale fondsen door bewoners te ondersteunen bij de oprichting ervan. De fondsen moeten de leefbaarheid en daarmee de sociale cohesie binnen dorpen, streken en steden in Nederland verbeteren.
Om deze beweging te ondersteunen en stimuleren, heeft SBF een landelijk bureau opgericht, samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, de Rabobank Foundation, het Oranje Fonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds en Fonds 1818. Dit bureau is actief onder de naam Lokale Fondsen Nederland.
“Vermogensbeheer is voor ons van belang, omdat wij dat vermogen toevertrouwd hebben gekregen. Dat moet je goed beheren. Wij zijn als bestuurders van een klein fonds geen experts op het gebied van beleggen. Wij willen op dit punt juist ‘ontzorgd’ worden. Hier komt de expertise van de medewerkers van Van Lanschot goed van pas. Zij zijn de professionals en weten wat ze hiermee moeten. Op dit moment werken wij nog niet samen met vermogensfondsen of organisaties die over maatschappelijk vermogen beschikken. Wij staan er echter wel voor open. Wij zijn net nieuw, bestaan pas tien jaar en moeten eerst onze eigen plek vinden binnen de gemeenschap. Andere fondsen zijn argwanend, omdat ze ons vaak als concurrent beschouwen. Dit zijn wij absoluut niet. Wij zetten ons in voor de samenleving, omdat wij dit belangrijk vinden. Samenwerking kan in de toekomst zeker mogelijkheden bieden.”
Lokale Fondsen Nederland zorgt voor de verbinding tussen burgers, bedrijven, fondsen en overheid. Het bureau ondersteunt vrijwilligers die een lokaal fonds willen oprichten en helpt ze met de samenwerkingsverbanden. Ook stelt het kennis ter beschikking en adviseert het over communicatie en fondsenwerving. Het heeft een breed netwerk van organisaties in het maatschappelijk middenveld ter beschikking. Tot slot zet het bureau zich in om de bekendheid van de verschillende lokale fondsen in Nederland te vergroten. Op dit moment zijn er lokale fondsen in onder andere Texel, Amstelveen, Almere, Winterswijk en Schiedam. Deze dienen als voorbeeld voor nieuw op te richten lokale fondsen. Het aantal fondsen in Nederland groeit, maar er is ruimte voor nog meer groei. Elk dorp, elke stad of streek kan een eigen lokaal fonds hebben.
Monique van Bijsterveld, projectmanager Lokale Fondsen Nederland
Een lokaal fonds is een non-profitorganisatie opgericht voor en door bewoners in een bepaald geografisch gebied. Het doel hiervan is de leefbaarheid in die directe omgeving te bevorderen. Met tijd, betrokkenheid, ideeën en geld initieert of realiseert een lokaal fonds uiteenlopende lokale projecten. Dat kunnen projecten zijn op het gebied van cultuur, sport en welzijn, maar ook op het terrein van natuur en milieu. De onderwerpen kunnen breed uiteenlopen. Een lokaal fonds werft hiervoor inkomsten onder particulieren, bedrijven en vermogens fondsen. Om continuïteit te waarborgen wordt een vermogen opgebouwd. Ook wordt getracht zo veel mogelijk samen te werken met maatschappelijke instellingen binnen de regio.
4 Nieuwsbrief Verenigingen & Stichtingen | juni 2014
Nieuwsbrief Verenigingen & Stichtingen | juni 2014 5
Vastere grond onder de voeten? Bij het uitstippelen van het beleggingsbeleid voor 2014 gingen we ervan uit dat aandelenmarkten aantrekkelijk zijn. Dat schreven we in onze vorige nieuwsbrief. De wereldeconomie kreeg toen immers steeds meer vaste grond onder de voeten. Nog steeds lijkt het meest waarschijnlijke scenario een situatie van lage inflatie en groei. In die situatie kunnen centrale bankiers geleidelijk overschakelen van een ruimhartig naar meer verkrappend monetair beleid. Obligaties realiseren een onverwacht goed resultaat De lage groei- en inflatiecijfers van de eerste maanden doen eurobeleggers twijfelen. Is het herstel krachtig genoeg om de kans op een economische terugval, het deflatiescenario, af te wenden? De politieke spanning tussen het Westen en Rusland door de ontwikkelingen in Oekraïne werpt deze vraag op. Bovendien is er sprake van een duidelijk afvlakkende groei in opkomende landen. Beide ontwikkelingen hebben ervoor gezorgd dat obligaties, en dan vooral die van Zuid-Europese landen, het jaar sterk zijn gestart. Ondanks deze beweeglijke start blijft voorzichtigheid met obligaties geboden en handhaven wij onze voorkeur voor aandelenbeleggingen. Politici te voorbarig over einde eurocrisis Om de inflatie aan te wakkeren moest de ECB maatregelen aankondigen die de consumptie kunnen bevorderen. Belangrijke verklaringen zijn de onbenutte capaciteit in de industrie en de hoge werkloosheid in Europa. Consumentenbestedingen blijven daardoor laag. Wil de ECB de inflatie aanwakkeren, dan moet zij maatregelen nemen die de consumptie bevorderen. Dat betekent in ieder geval een lager renteniveau om
sparen te ontmoedigen. Dat is precies waar beleggers de eerste maanden van 2014 op anticipeerden. Beleggingen met een relatief hoge rente of dividendvergoeding waren dan ook in trek. Obligaties uit de periferie wisten hiervan het meest te profiteren. Het renteniveau daalde tot onder het niveau waarop deze landen steun van ‘Brussel’ ontvangen. Hierdoor kunnen zij weer zelfstandig geld lenen op de kapitaalmarkt. Maar het is nog te vroeg om op basis van deze toegang tot de kapitaalmarkt te concluderen dat de eurocrisis voorbij is, zoals recent enkele vooraanstaande politici deden. Dat is pas het geval als de consumentenbestedingen aantrekken. Het is nu te hopen dat de voor de betref fende landen noodzakelijke economische hervormings programma’s niet worden uitgesteld, omdat de lage rente hiervoor een ontsnappings route biedt. Risico’s schaden het positieve sentiment niet Onze graadmeters voor risico bereidheid laten zien dat de onderstroom op de financiële markten positief is. Zo zorgde de politieke onrust in Oekraïne slechts voor een kortstondig negatieve beursreactie. De ontwikkelingen in Oekraïne
zetten de verhoudingen tussen Rusland en het Westen op scherp vanwege de vermeende rol van Rusland in dit binnenlandse conflict. Vooralsnog gaan wij ervan uit dat een militair conflict wordt afgewend en dat het Westen via economische sancties Rusland beweegt mee te werken aan een diplomatieke oplossing. Een ander aandachtspunt is de lagere groei van de Chinese economie. Dit zal zijn weerslag hebben op het beleggers sentiment voor opkomende markten. Ook hier lijkt de kans op ontsporing, in de vorm van een harde landing, klein. China is nauwelijks afhankelijk van buitenlandse investeerders en financieel sterk genoeg om stimuleringsmaatregelen af te kondigen als zij van mening is dat de economie hierom vraagt. Ook het overschot op de lopende rekening geeft China veel lucht en ruimte om aan te haken bij het economische herstel in de Verenigde Staten en Europa.
Evert Waterlander Kempen Capital Management
Doneren via de mobiele telefoon Verandering in geefgedrag en consumentenbehoeften zetten bestaande fondsenwervende kanalen onder druk. Waarom dan niet de mobiele telefoon gebruiken om donateurs te werven en giften te ontvangen? Die is immers niet meer weg te denken uit ons bestaan. Hoe dat in z’n werk gaat, weet GEEF-mobiel. Eenmalig of periodiek Goede doelen met een CBF-erkenning kunnen via GEEF-mobiel eenvoudig en betaalbaar fondsen werven via de mobiele telefoon. Dit kunnen eenmalige of maandelijkse donaties zijn. GEEF-mobiel is een dienst van de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen in Nederland (VFI), de brancheorganisatie van landelijk wervende goede doelen. De dienst wordt ondersteund door KPN, Telfort, Vodafone, T-Mobile en Tele2. Door te werven via de mobiele telefoon, spelen goede doelen in op het nieuwe geefgedrag van de donateur. Zij kunnen bijvoorbeeld maandelijks een sms-donatie doen maar ook eenmalig iets geven via een QR-code, app, Twitter of mobiele website. Een donatie via GEEF-mobiel wordt, afhankelijk van de vooraf gekozen mobiele betaalmethode, verwerkt via telefoonrekening of beltegoed (Premium-sms) of via de bankrekening (Micro-incasso) van de donateur. Premium-sms Premium-sms is een mobiele betaaltechniek waarbij de donatie wordt verwerkt aan de hand van een uniek keyword. De donateur stuurt dit keyword via sms naar bijvoorbeeld 4333 en ontvangt een sms-bericht retour. Bij ontvangst van dit bericht heeft de betaling plaatsgevonden. De donatie wordt verwerkt via de telefoonrekening of het beltegoed van de donateur. Bij Premiumsms wordt gemiddeld 87% van de donatie uitgekeerd aan het goede doel.
Micro-incasso Micro-incasso kan op twee manieren worden ingezet: de donateur kan geld overmaken via een sms of via een mobiele doneerpagina. Bij de eerste wordt de donatie verwerkt aan de hand van een uniek keyword. Stuurt de donateur het keyword naar bijvoorbeeld 4333, dan incasseert Micro-incasso het bedrag automatisch. De betaling wordt dus direct afgerond, op voorwaarde dat de donateur bekend is bij Micro-incasso. Is dat nog niet het geval, dan wordt eenmalig om het bankrekeningnummer gevraagd. Bij Micro-incasso wordt gemiddeld meer dan 90% van de donatie uitgekeerd aan het goede doel. Bekijk de site www.geefmobiel.nl voor meer informatie.
Iwan Vos Van Lanschot Verenigingen & Stichtingen
6 Nieuwsbrief Verenigingen & Stichtingen | juni 2014
Nieuwsbrief Verenigingen & Stichtingen | juni 2014 7
VluchtelingenWerk Nederland be spaart geld op ICT VluchtelingenWerk Nederland centraliseerde ICT en telefonie en ging met opensourcesoftware werken. De besparing? Ruim € 2 miljoen per jaar! ‘Om vluchtelingen goed te kunnen helpen, hebben we een goede ICT-infrastructuur nodig. Er wordt immers heel wat heen en weer gebeld, gemaild en gefaxt’, vertelt directeur Dorine Manson van VluchtelingenWerk Nederland. Manson bestuurt de organisatie die opkomt voor de belangen van vluchtelingen en asielzoekers in Nederland vanuit de hoofdlocatie in Amsterdam. Besparen op de organisatiekosten leek dan ook lastig. Toch is het de vereniging gelukt. ‘In het verleden stelden ICT en telefonie ons voor behoorlijk hoge kosten’, zegt Manson. ‘Voor iedere werkplek betaalden we niet alleen onderhoudskosten, maar ook dure softwarelicenties. De twaalf regionale stichtingen werkten bovendien ieder met een eigen aanbieder en ICT-bedrijf. Dan betaal je vaak de volle prijs.’ Korting door centralisatie Twee jaar geleden besloot de vereniging over te stappen op een centraal ICT-systeem, dat wordt beheerd door de eigen ICTafdeling in Amsterdam. ‘Daarmee besparen we niet alleen op onderhoud, maar ook op de inkoopkosten van hardware. Op veel locaties waren de computers aan vervanging toe. Door centraal in te kopen, konden we mooie kortingen bedingen.’ En er was nog een grote kostenpost af te schrijven: de software licenties. Manson: ‘Al snel was duidelijk dat we zouden overstappen op opensourcesoftware: computerprogrammatuur waarvan de broncode is vrijgegeven en die iedereen gratis kan downloaden. Daarmee ben je niet meer afhankelijk van softwaregiganten die enorme bedragen vragen voor het gebruik van bijvoorbeeld hun besturingssysteem, tekstverwerkingsprogramma of mailbox.’ Op alle werkplekken binnen VluchtelingenWerk prijkt nu een zogenoemde thin client: een kastje dat half zo klein is als een reguliere pc. ‘Alle programma’s waarmee we werken, staan op een centrale server in een beveiligde ICT-omgeving. Via de thin client log je daarop in. Zoveel mogelijk programma’s zijn web based, zodat ook thuiswerkers eenvoudig via een beveiligde verbinding kunnen werken.’
Informatie beveiligen Die beveiliging is voor VluchtelingenWerk essentieel. Er wordt namelijk veel gewerkt met vertrouwelijke informatie over cliënten. Die informatie moet goed worden beschermd, maar tegelijkertijd beschikbaar zijn voor medewerkers van VluchtelingenWerk die met hen werken. De oplossing daarvoor vond de organisatie ook in open source. Manson: ‘Omdat je de originele broncodes gebruikt, kun je programma’s naar eigen wens aanpassen. We beschikken nu over een heel mooi informatiesysteem waarin verschillende onderdelen bij elkaar komen: informatie over cliënten, jurisprudentie uit binnen- en buitenland en voortgangsrapportages.’ ‘Niet alle partijen kunnen alle informatie zien. Zo kunnen alleen onze medewerkers bij de persoonlijke informatie. Samenwerkings partners als asieladvocaten en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) kunnen alleen bij het algemene deel.’ Flinke besparing We zijn inmiddels twee jaar verder en de kostenbesparing blijkt aanzienlijk: de ICT-kosten gingen omlaag van € 1.133 naar € 892 per gebruiker per jaar. Dat is een jaarlijkse besparing van maar liefst € 1,6 miljoen. Met de overstap naar een digitaal VoIP-systeem voor telefonie, bespaarde de organisatie de afgelopen twee jaar nog eens een half miljoen euro per jaar op telefoonkosten. Manson: ‘We hebben het hier over een enorm bedrag. Als goed doel kunnen we dat geld veel beter op een andere manier besteden. Dat zijn we verplicht aan onze financiers, onze donateurs en bovenal aan vluchtelingen in Nederland.’
Dorine Manson Directeur VluchtelingenWerk Nederland
VluchtelingenWerk Nederland VluchtelingenWerk Nederland zet zich in voor een rechtvaar dige behandeling van mensen die huis en haard moesten ontvluchten vanwege oorlog, politiek geweld, hun seksuele geaardheid, afkomst of religie. De organisatie helpt hen een nieuw bestaan in Nederland tot een succes te maken. Dat werk wordt gedaan met zo’n 500 medewerkers en 6.800 vrijwilligers in heel Nederland. De vereniging bestaat uit twaalf regionale stichtingen. Onder de vlag van die regionale kantoren opereren nog eens 200 locaties, verspreid over het hele land.
8 Nieuwsbrief Verenigingen & Stichtingen | juni 2014
Van Lanschot scoort op transparantie Het thema transparantie beheerst steeds vaker de voorpagina’s van de krant. Zo drong de Nederlandse overheid er onlangs bij diverse kledingproducenten publiekelijk op aan om meer openheid te geven over de herkomst van hun kleding. Toen er onverwachte ingrediënten werden ontdekt in bepaalde vleesproducten begonnen consumenten massaal etiketten te controleren. Ook van banken wordt de laatste jaren steeds meer transparantie verwacht. Banken die daar gehoor aan geven eindigen hoog in publieke ranglijsten van bijvoorbeeld de Eerlijke Bankwijzer en de Transparantiebenchmark. Van Lanschot scoort in beide ranglijsten bovengemiddeld hoog en daar zijn we trots op. In het Eerlijke Bankwijzer-rapport ‘Transparantie & Verantwoording’ scoorde Van Lanschot bij de drie beste banken. Hiermee geeft de Eerlijke Bankwijzer (een samenwerkingsverband van zes maat schappelijke organisaties, waaronder Oxfam Novib, de Dieren bescherming en Amnesty International) te kennen dat Van Lanschot bovengemiddeld open is over de wijze waarop zij de aan haar toevertrouwde financiële middelen investeert. Ook het meest recente rapport van de Transparantiebenchmark is positief over onze openheid. De Transparantiebenchmark is een initiatief van het ministerie van Economische Zaken en de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) en onderzoekt ieder jaar de inhoud en kwaliteit van maatschappelijke jaarverslagen van bijna 500 (!) Nederlandse bedrijven. Van Lanschot eindigde als 17e, en behoort daarmee tot de koplopers. Binnen de sector banken en verzekeraars (28 bedrijven) behaalden we zelfs de 4e plaats! Van Lanschot en verantwoord bankieren: veel aandacht voor transparantie Recent hebben we ons Maatschappelijk Jaarverslag over 2013 gepubliceerd (zie www.vanlanschot.nl). Hierin hebben we onze transparantie nog verder verbeterd en we verwachten daarmee ook in 2014 onze positie in de Transparantiebenchmark te behouden. Klanten die hun financiële middelen aan ons toevertrouwen, moeten ervan opaan kunnen dat die gelden bij ons in goede handen zijn. – Spaargelden en deposito’s die door ons worden uitgezet in woninghypotheken en zakelijke kredieten worden niet alleen op basis van financiële criteria aangewend; ook niet-financiële criteria spelen daarbij een rol. Zakelijke kredietnemers worden beoordeeld op eventuele betrokkenheid bij kinderarbeid, (controversiële) wapens, mensenrechtenschendingen of andere ongewenste activiteiten en gedragingen.
– Hetzelfde geldt voor het vermogen dat wij voor onze klanten beleggen. Wij screenen beleggingen periodiek op belangrijke duurzaamheidsthema’s en als beleggingen niet aan de gestelde eisen voldoen, starten we een engagementtraject met de onderneming. Blijft verbetering uit, dan behoort verkoop van de beleggingstitel tot de mogelijkheden. Daarnaast bieden we een oplossing aan die op voorhand een aantal sectoren (conform VFI-richtlijnen) uitsluit. Over ons beleid en de uitvoering ervan proberen wij zo transparant mogelijk te rapporteren, onder meer via ons maatschappelijk jaarverslag. Externe onderzoekers zoals de Eerlijke Bankwijzer en de Transparantiebenchmark, baseren hun oordelen voor een belangrijk deel op deze informatie. Meer weten? Kijk op www.vanlanschot.nl/vo
Stephanie Brilleman Van Lanschot Verantwoord Ondernemen
Colofon Uitgave Dit is een uitgave van Van Lanschot Bankiers voor verenigingen en stichtingen. vanlanschot.nl/vens twitter.com/vanlanschot facebook.com/vanlanschot
Redactie Marketing Verenigingen & Stichtingen Juni 2014