NIEUWSBRIEF MAART 2014 Programma integrale aanpak riskant alcoholgebruik jongeren Deze nieuwsbrief verschijnt twee keer per jaar en bevat regionaal en landelijk nieuws over alcohol en jongeren. De informatie is bedoeld voor bestuurders, raadsleden en beleidsmedewerkers van de negen gemeenten uit de regio Gooi en Vechtstreek, samenwerkingspartners en geïnteresseerden. Voor meer informatie kunt u terecht bij programmaleider Irma Laméris,
[email protected].
Inhoud • BELEID EN HANDHAVING • Leeftijdsgrens alcohol naar 18 jaar • Samen aan de slag met verordening DHW • Preventie en Handhavingsplan 2014-2016 • Boete of Kanskaart PREVENTIE ACTIVITEITEN REGIONAAL • 30 Dagen zonder alcohol’ van start • Subsidie van Academische Werkplaats • Telefonisch onderzoek onder 400 ouders
•
1000 ouders bereikt met PAS-presentatie op VO Scholen Alcoholvrije school
EXTRA ACTIVITEITEN LOKAAL • Debatavond Hilversumleeftijdsgrens alcohol druk bezocht • Gemeente Bussum in gesprek met horeca en jongeren • Alcoholvrij feest voor jeugd in Weesp • Kroegentocht voor ouders in Hilversum
BELEID EN HANDHAVING Leeftijdsgrens alcohol naar 18 jaar Om de gezondheid van jongeren te beschermen, is vanaf 1 januari de leeftijd voor de verkoop van alcohol en het gebruik hiervan in openbare ruimten naar 18 jaar gegaan. De hersenen van jongeren zijn namelijk nog in ontwikkeling en alcohol heeft hier een negatief effect op. Om te zorgen dat iedereen op de hoogte is van deze nieuwe wettelijke leeftijdsgrens, is landelijk de NIX18 campagne opgezet. Dit is een langlopende campagne die aandacht vraagt voor de nieuwe norm: ‘het is normaal om onder de 18 geen alcohol te drinken’. De focus van de campagne ligt in eerste instantie op de omgeving van jongeren, ouders en alcoholverstrekkers. De GGD en de gemeenten hebben aansluitend op de campagne diverse materialen verspreid onder scholen en alcoholverstrekkers, zoals posters en stickers met de nieuwe leeftijdsaanduiding.
NIEUWSBRIEF Samen aan de slag, integrale aanpak riskant alcoholgebruik jeugd – maart 2014
Pagina 1 van 6
“Samen aan de Slag” met de verordening DHW Door een wijziging van de Drank- en horecawet moesten de gemeenten vóór 1 januari 2014 een verordening hebben vastgesteld waarin bepalingen zijn opgenomen om oneerlijke concurrentie tegen te gaan. Met oneerlijke concurrentie wordt de situatie bedoeld dat in de kantines van sportverenigingen, muziekverenigingen en andere paracommerciële inrichtingen, alcoholhoudende drank tegen een aanzienlijk lagere prijs kan worden aangeboden dan in de commerciële horecabedrijven zoals het café, het restaurant, de snackbar etc. In de verordening moesten de gemeenten tijden opnemen waarbinnen er in paracommerciële horecabedrijven alcohol mag worden geschonken. Vanuit de gewestelijke werkgroep “Samen aan de Slag” heeft een regionale werkgroep zich in 2013 beziggehouden met het opstellen van een regionale alcoholverordening. Uitgangspunt daarbij was dat het wenselijk werd geacht om de lokale verordeningen zo uniform mogelijk te houden. Dit zou ook het toezicht en de handhaving op de naleving van de wet ten goede komen. Om tot een goede verordening te komen zijn er najaar 2013 diverse bijeenkomsten gehouden voor betrokkenen van horeca en paracommercie en raadsleden. De aanvankelijk intentie om een uniforme verordening op te stellen is uiteindelijk niet gerealiseerd. Lokale inzichten hebben er toe geleid dat er in de concept-verordening in diverse gemeenten wijzigingen zijn doorgevoerd. De meeste gemeenten hebben wel de grote lijn van een beperking van schenktijden aangehouden in de paracommercie. Grote afwijkingen zitten bij Huizen, Naarden en Muiden met ruime schenktijden aan de ene kant en Bussum met strenge schenktijden aan de andere kant. Eind 2013 is door alle raden van de deelnemende gemeenten, Hilversum, Huizen, Naarden, Bussum, Muiden, Laren, Blaricum en Eemnes de verordening Drank- en horecawet vastgesteld
Preventie- en Handhavingsplan 2014-2016 In 2013 hebben de negen regiogemeenten en de GGD in het kader van het programma ‘Samen aan de Slag’ een Preventie- en Handhavingsplan 2014-2016 geschreven. Aanleiding hiertoe was o.a.de verschuiving van taken voor de naleving en handhaving van de Voedsel- en Warenautoriteit ( NVWA) naar de gemeenten. Aangezien de verantwoordelijkheid van alle aspecten van het alcoholmatigingsbeleid nu in handen van de gemeenten liggen, is een volledige integrale aanpak mogelijk. In het plan staan de doelstellingen, activiteiten, werkwijzen en beoogde resultaten vermeld. Inmiddels is het plan ook een wettelijke vereiste geworden, waarbij geldt dat deze elke vier jaar moet worden geactualiseerd en door de gemeenteraad moet worden vastgesteld. Hiertoe zal er in 2014 een addendum t.b.v. de raad opgesteld worden bij het in 2013 vastgestelde Preventie en Handhavingsplan 2014-2016.
Boete of Kanskaart Sinds april 2009 wordt in een aantal steden en regio’s in het land gewerkt met de ‘Haltafdoening Alcohol’, een interventie ontwikkeld door het Trimbos-instituut en de verslavingszorg. Ook in de regio Gooi en Vechtstreek wordt deze Haltafdoening onder de naam Boete of Kanskaart toegepast. Jongeren in de leeftijd van twaalf tot achttien jaar die binnen de gemeentegrenzen onder invloed van alcohol (lichte) delicten plegen, worden door de politie doorverwezen naar Halt en vervolgens op cursus bij de Jellinek gestuurd. Ook hun ouders worden in een aparte bijeenkomst voorgelicht. De verwachting is dat jongeren bewuster worden van (de gevolgen) van hun (riskant) alcoholgebruik en het plegen van delicten onder invloed van alcohol in het vervolg achterwege laten. Afgelopen jaar zijn 32 jongeren plus hun ouders doorverwezen naar Halt voor Boete of Kanskaart. Voor 2015 en 2016 wordt nog gezocht naar financiering. NIEUWSBRIEF Samen aan de slag, integrale aanpak riskant alcoholgebruik jeugd – maart 2014
Pagina 2 van 6
PREVENTIE-ACTIVITEITEN REGIONAAL Veel inwoners en bestuurders doen mee Van 5 maart tot 4 april organiseert de GGD samen met de gemeenten de actie ’30 Dagen zonder alcohol’. Voor de derde keer op rij kunnen volwassenen ervaren hoe het is om een maand ‘nee’ te zeggen tegen een drankje en daarmee aan jongeren het goede voorbeeld geven. De actie is onderdeel van het regionale programma ‘Samen aan de slag tegen riskant alcoholgebruik jeugd’. Net als vorig jaar doen ook dit jaar meer dan 300 inwoners uit de regio mee, waaronder diverse bestuurders. Wie de uitdaging aangaat, meldt zich aan op www.30dagenzonderalcohol.nu. De ervaring leert dat het stimulerend werkt om met anderen mee te doen: collega’s, vrienden, sportmaatjes of familie. Deelnemers ontvangen een starterskit met leuke gadgets en kortingsbonnen, en tijdens de ‘30 dagen’ regelmatig een Nieuwsflits via e-mail. Ook sociale media worden weer ingezet. Actieve deelnemers worden beloond met aantrekkelijke sponsorprijzen, dus er zal weer volop worden gepost op Facebook en Twitter. Nieuw is dat deelnemers zich dit jaar bovendien kunnen inzetten voor een goed doel. Door geen alcohol te drinken, bespaar je immers geld. O.a. de volgende goede doelen kunnen van een of meerdere deelnmers een bijdrage verwachten: ‘Make A Wish’ (Doe een wens), Thom Ventoux, de botterstichting, dierenambulance.
Subsidie van Academische Werkplaats In januari heeft de GGD subsidie ontvangen vanuit het Sarphati Initiatief van de Academische Werkplaats Publieke Gezondheid regio Noord Holland en Flevoland. De subsidie is bestemd voor een telefonisch onderzoek onder ouders naar hun kennis, houding en gedrag met betrekking tot het drankgebruik van hun kinderen. Ook wordt de subsidie besteed aan een effectmeting onder de deelnemers van de Actie ‘30 dagen zonder alcohol’ .
Telefonisch onderzoek onder ouders Net als in 2006 en 2011 heeft de GGD in de maand februari een telefonisch onderzoek uitgevoerd onder 400 ouders in de regio. Doel is om na te gaan hoe ouders aankijken tegen het alcoholgebruik van hun 15 tot 18 jarige kinderen en hoe zij hun eigen rol hierbij zien. Nu met ingang van januari 2014 de leeftijdsgrens voor verkoop en bezit van alcohol van 16 naar 18 jaar is gegaan, is de rol van ouders nog belangrijker geworden. Immers de kans op indrinken thuis zal toenemen nu elders de beschikbaarheid afneemt. De GGD is benieuwd hoe ouders van 16 en 17 jarigen t.o.v de nieuwe leeftijdsgrens staan. Met de informatie uit dit onderzoek kan de GGD haar activiteiten en informatie beter afstemmen op de vragen van ouders. De verwachting is dat de respons onder ouders, net als bij de eerdere onderzoeken, hoog is. De resultaten zullen in april beschikbaar zijn.
NIEUWSBRIEF Samen aan de slag, integrale aanpak riskant alcoholgebruik jeugd – maart 2014
Pagina 3 van 6
1000 ouders bereikt met PAS-presentatie van GGD op VO scholen Aan het begin van schooljaar 2013-2014 is vanuit het programma ‘Samen aan de slag’ aan alle VOscholen in de regio de PAS-ouderavond (Preventie Alcoholgebruik Scholieren) aangeboden. Daarbij wordt tijdens een algemene ouderavond een presentatie van 15 minuten gegeven over jongeren en alcohol. Wettelijke regels, gevolgen van alcoholgebruik op jonge leeftijd en de zes opvoedingstips voor ouders komen in vogelvlucht aan bod. Acht scholen hebben hier gebruik van gemaakt. Zo zijn in korte tijd zo’n 1000 ouders van jongeren tijdens acht bijeenkomsten bereikt. Voor sommige ouders is het een korte herhaling van bekende feiten; voor anderen een wake up call, omdat ze onbekend zijn met termen als ‘indrinken’ en ‘binge drinken’. Voor alle ouders echter een aansporing om te praten met elkaar en met hun kinderen over het niet drinken van alcohol, zeker nu de leeftijdsgrens voor alcohol verhoogd is. Ook bij de start van het volgende schooljaar zal de GGD aan scholen PAS-presentaties aanbieden. De uitvoering gebeurt zo veel mogelijk door de jeugdverpleegkundigen die aan de verschillende scholen verbonden zijn.
Alcoholvrije school Nu de leeftijdsgrens voor alcoholverstrekking is verhoogd van 16 naar 18 jaar, stimuleert de GGD VOscholen uit de regio om zich te ontwikkelen tot ‘Alcoholvrije School’. In dit kader is er o.a. een informatiebijeenkomst georganiseerd voor scholen en wordt er een alcoholvrije schoolkrant in het voorjaar verspreid met tips en tools voor beleid en uitvoering. Alcoholvrije school betekent: 1. De school besteedt aandacht aan alcoholvoorlichting in de lessen 2. Er is voorlichting aan ouders over alcohol en opvoeding 3. Schoolfeesten zijn alcoholvrij 4. Buitenschoolse activiteiten zijn alcoholvrij 5. Er zijn schoolregels over alcohol voor zowel leerlingen als personeel in functie. 6. Er is communicatie over het alcoholreglement, gericht op leerlingen, ouders en schoolpersoneel
Voor de meeste scholen is het een logische stap nu de leeftijdsgrens naar 18 jaar gegaan is. Scholen die daadwerkelijk alcoholvrij zijn, kunnen het keurmerk Alcoholvrije School aanvragen bij GGD Gooi & Vechtstreek. Wilt u meer weten over de ‘Alcoholvrije school’? Neem dan contact op met Anja Straathof (
[email protected]) of Saskia Luijer (
[email protected]).
NIEUWSBRIEF Samen aan de slag, integrale aanpak riskant alcoholgebruik jeugd – maart 2014
Pagina 4 van 6
EXTRA ACTIVITEITEN LOKAAL Debatavond in Hilversum over leeftijdsgrens alcohol druk bezocht Donderdagavond 6 februari was het een drukte van belang op het A. Roland Holst College in Hilversum. Op initiatief van GroenLinks, het Roland Holst College en DWARS, GroenLinkse jongeren uit de Gooi en Vechtstreek, was een debatavond georganiseerd over de verhoging van de minimumleeftijd voor alcohol naar 18 jaar. Onder leiding van de Hilversumse burgemeester Pieter Broertjes namen leerlingen het op tegen ouders, vertegenwoordigers van horeca/sportverenigingen en lokale politici. ‘Uitgaan met alleen frisdrank is helemaal niks. Jongeren hebben recht op alcohol’ De eerste stelling leverde al direct veel reacties op van jongeren en ouders. “Wij moeten nu al belangrijke beslissingen nemen over beroepskeuze”, zo betoogde een 16-jarige leerling. “Waarom mogen we dan niet beslissen over ons eigen alcoholgebruik?” Ouders vonden het doel van de nieuwe regeling goed, maar concludeerden dat het niet werkt en veel frustratie oplevert. “Jammer dat er geen overgangsregeling is.” Ook de andere twee stellingen leidden tot veel reacties, ook vanuit de zaal. Aanwezige horeca-vertegenwoordigers gaven aan dat controle door personeel ondoenlijk is. De politici gingen er van uit dat er een aantal jaren nodig is om aan de nieuwe situatie te wennen. In de tussentijd moet gewerkt worden aan bewustwording van verantwoordelijkheid, zoals bij de aanwezige voetbalvereniging al het geval is. Daar wordt geen alcohol geschonken tijdens jeugdwedstrijden. Ondertussen werken verschillende partijen in Hilversum aan een plan voor een alcoholvrije jongerenkroeg. Hopelijk wordt dat op korte termijn gerealiseerd. Het vooruitzicht dat jongeren – zoals een van hen zei – anders meer gaan grijpen naar pillen, leidt niet tot een gezondere jeugd.
Gemeente Bussum in gesprek met horeca en jongeren De leeftijdsverhoging van alcoholgebruik naar 18 jaar heeft grote impact op het uitgaansleven in Bussum. De gemeente Bussum heeft namelijk meerdere uitgaansgelegenheden die tot 2014 druk werden bezocht door 16- en 17-jarigen. Vooruitlopend op de nieuw leeftijdsgrens besloot de gemeente dan ook om in gesprek te gaan met jongeren en horecaondernemers. Deze gesprekken vonden voor en na de invoering plaats, met elke groep apart, waarbij werd afgetast hoe de beide groepen de leeftijdsverhoging zouden oppakken en welke ondersteuning de gemeente hierin zou kunnen bieden. Duidelijk werd dat de beleving is dat een deel van de 16- en 17 jarigen ‘iets’ is ontnomen. De gemeente Bussum streeft ernaar dit op te vullen met een alcoholvrij feest voor 16+. Van de jongeren ontving de gemeente meer bruikbare tips, die zij heeft opgepakt. Zo stond er hoog op het verlanglijstje van de jongeren een reguliere openstelling van de kroegen. Momenteel durven de horecaondernemers het namelijk niet aan om jongeren van 16- en 17-jaar toe te laten. De gevolgen hiervan werden enkele weken na de invoering van de leeftijdsverhoging meer zichtbaar. Medio februari bleek de tijd rijp om een gezamenlijke bijeenkomst te organiseren tussen beide groepen. Daarbij werd gesproken over de ervaringen ná de leeftijdsverhoging. Door een ‘wisseltruc’, waarbij de jongeren de standpunten van de horecaondernemers formuleerden en vice versa, kwamen dilemma’s, behoeften en wederzijds begrip boven tafel. Ook werd duidelijk in welke richting eventuele
NIEUWSBRIEF Samen aan de slag, integrale aanpak riskant alcoholgebruik jeugd – maart 2014
Pagina 5 van 6
oplossingen gezocht moeten worden en welke rol de gemeente hierbij speelt. Dit vraagt om een verdere verdieping, die momenteel door de gemeente Bussum wordt uitgewerkt.
Alcoholvrij feest voor jeugd in Weesp In aansluiting op de campagne van de Rijksoverheid NIX18 is voor de jeugd in Weesp op vrijdag 7 en zaterdag 8 maart een alcoholvrij feest gehouden in Hotel Hart van Weesp. Op vrijdag 7 maart is het feest toegankelijk voor jeugd van 12 t/m 14 jaar en op zaterdag 8 maart zijn de 15- t/m 17-jarigen welkom. Op beide avonden duurt het feest van 21.00 uur tot 01.00 uur. Kaarten voor dit evenement kosten € 2,50 per stuk en zijn verkrijgbaar bij Hotel Hart van Weesp, Herengracht 35 te Weesp. Doelstelling van de campagne NIX18 is dat ouders en opvoeders duidelijke afspraken maken over roken en drinken. Met elkaar maar ook mét hun kinderen. Dit is de afspraak van NIX: ‘Niet roken, niet drinken. Helemaal niets… voordat je 18 bent.’
Kroegentocht in Hilversum voor ouders Op woensdagavond 25 september organiseerde Stichting R (Respect) voor de tweede keer een alcoholvrije “ Kroegentocht voor Ouders” in het Hilversumse uitgaanscircuit. De kroegen die bezocht werden, waren de gelegenheden waar veel jongeren regelmatig komen, t.w. De Doelen, Let’s get down, The Guardian en G Spot. In groepjes van 10- 20 ouders liep men van kroeg naar kroeg. In elke kroeg werd een korte presentatie gehouden over de leuke én riskante kanten van alcoholgebruik. Een ambulance verpleegkundige vertelde zijn ervaringen over de jongeren die zich in een coma gedronken hadden/ door in korte tijd erg veel alcohol te drinken. Een kroegbaas vertelde over het beleid in zijn zaak en zijn verbazing over het indrinken van jongeren; veel jongeren komen al flink aangeschoten aan in de kroeg. Een andere presentatie ging over wat alcohol doet en hoeveel alcohol er in verschillende drankjes zit. Een jeugdverpleegkundige van de GGD ging met ouders in gesprek over alcohol en opvoeding: welke uitgaans- en alcohol regels stel je als ouders en welke sancties neem je bij niet naleven. Circa 60 belangstellende ouders trokken zo. al discussiërend langs de kroegen. Allen hadden kinderen in de leeftijd van 15 – 19 jaar.
Het project ‘Samen aan de slag’ heeft als doel het riskante alcoholgebruik van jongeren in Gooi en Vechtstreek aan te pakken. De insteek is een integrale aanpak. Naast voorlichting omvat het regelgeving en handhaving. Activiteiten zijn niet alleen gericht op jongeren, maar ook op ouders, scholen en verstrekkers (zoals horeca, supermarkt, sportkantines). In het project werken gemeenten, GGD, politie, VWA, Jellinek, en Trimbos-instituut samen.
NIEUWSBRIEF Samen aan de slag, integrale aanpak riskant alcoholgebruik jeugd – maart 2014
Pagina 6 van 6